Ebook shqip (albanian) Sami Frasheri fjalet e urta

8/14/2019 Ebook shqip (albanian) Sami Frasheri fjalet e urta

1/138

FJALT E URTA

SAMI FRASHRI

Samiu lindi n vitin 1850 dhe fill pas mbarimit t shkolls fillore t fshatit

vazhdoi msimet n gjimnazin e Janins ku iu vu studimit t thell t gjuhve t lashta

dhe atyre t reja. Ritmet e shpejta n prvetsimin e njohurive dhe provat e tij t para pr

t treguar origjinalitetin e vet u dhan t kuptonin bashkkohsve t tij se pas periudhs

s akumulimit t dije-nive shkencore dhe formimit t shprehive t domos-doshme pr t

hyr n rrugn e krkimit, forca e mendimit t tij origjinal do t lshonte shkndija dhe

do t linte gjurm q nuk do ti shlyenin dot vitet e gjat. Dhe me t vrtet ndodhi ashtu:

Gjat 34 vjetve t puns s tij produktive si shkenctar dhe si shkrimtar, ai shkroi mbi

50 e ca vepra, disa prej t cilave n disa vllime. (Pr t pasur nj ide pr proporcionet e

ktyre veprave dhe pr punn e gjat e kmbngulse t shkenctarit e patriotit ton t

madh, mjafton t prmendet se vetm Fjalori historiko-gjeografik n 6 vllime ka 4830

faqe dhe se pr ta prfunduar at ai ka punuar pr 12 vjet me radh). Duke njohur

trashgimin e vyer t Samiut, njohsit e thell t tij, mahniten me gjersin e interesave e

me aftsit e tij t mdha dhe me gadishmrin e mendimit pr tiu prgjigjur me vepra

shkencore problemeve t ngutshme t kohs.

Samiu njihet si romancier dhe dramaturg, si gjuhtar i madh dhe filozof, si

prkthyes dhe pedagog, si autor i nj sr veprash shkencore pr masat, si autor tekstesh

Mundesuar nga www.shkodraonline.com


2/138

pr shkolln, si autor i manifestit t Rilindjes son komblare Shqipria ka qen,

sht e do t bhet, si politikan largpams, si ideolog i Rilindjes son kombtare.

Mjafton t marrsh n duar dhe t studjosh nj nga veprat e pakta t tij t shkruara

n gjuhn shqipe Shqipria ka qen, sht e do t bhet, q t ndjesh forcn e

mndjes dhe t karakterit t ktij biri t madh q lindi kombi yn; por pr t pasur nj

prfytyrim t plot e t sakt pr rrugn e formimit t tij si shkenctar i shquar dhe si

ideolog i Rilindjes son, studimi i veprave t tij t shkruara n gjuhn shqipe sht i

pamjaftueshm.

Nj ndr veprat e tij, q njihet fare pak, (vetm nga rrethet e studjonjsve t

Samiut dhe nga ata q zotrojn turqishten) sht edhe nj prmbledhje fjalsh t urta, t

ciln Samiu e botoi aty nga viti 1878 n serin e botimeve Biblioteka e xhepit.

Po ta krahasojm me veprat e tjera, Emsal (Fjal t urta) nuk sht ndonj vepr

voluminoze, por ajo ka nj rndsi t dors s par pr t kuptuar burimet e formimit t

Samiut si shkenctar dhe si ideolog i Rilindjes son kombtare, qllimet dhe bindjet e lij,

gjersin e interesave, qndrimin e tij ndaj qarqeve drejtuese t kohs, ndaj kombeve t

shtypur, ndaj shkencs dhe artit, ndaj arsimit dhe kulturs dhe rolit t tyre n zhvillimin

shoqror. Kjo vepr na ndihmon t kuptojm m mir e m thell gjendjen shpirtrore t

shkenctarit t madh, i cili pr shkak t urrejtjes s tij t shprehur hapur kundr

monarkis, pr shkak t atdhedashuris s tij t shprehur me zjarr npr faqet e gazetave

dhe t revis-tave q ai drejtonte, kish fituar mrin dhe urrejtjen e tiranve q drejtonin



3/138

fatet e perandoris turke. Du-ke lexuar kt vepr dhe duke sjell npr mend mo-mentet

m t rndsishme t jets s tij, t duket se ai ka vendosur n t jetn e vet, nj jet t

kaluar me pun t pasionuar e kmbngulse, nj jet t krcnuar vazhdimishit, nj jet

t shkrir n luft e n prpjekje pr t ringjallur kombin ton t lasht, nj jet q nuk i

prfillte krcnimet e tiranve dhe vdekjen dhe q u shua n tavolinn e puns duke pasur

rreth e qark dymbdhjet mij vllime librash t biblioteks personale.

N parathnien e veprs, t ciln Samiu e ka shkruar vet, thuhet se kto fjal t

urta ishin botuar prej tij her pas here n rubrikn Andej kndej t gazetave Sabah,(Mngjezi) dhe se atij i ishin lutur miqt e dashamirt q ti prmbledhte dhe ti botonte

n nj vUim t posam. Samiu n kt parathnie prmend, ve t tjerash, se

meqense sht caktuar q t tilla t thna i shrbejn moralit m shum se kshillimet

dhe predikimet e bra haptazi, nuk u lejua nga lexuesit q ato t humbasin duke u ln n

faqet e nj gazete, jeta e s cils sht nga mngjezi deri n mbrmje... Dhe m tej

vazhdon: ,,Mbasi e di q do t ket nga ata q dshirojn t din se ku i kam gjetur kto

proverba dhe si i kam sendrtuar, po them nja dy fjal mbi kt pik pr t mnjanuar

dyshimin. Sikundr nuk e kam br za-kon asnjher t prvetsoj mendimin dhe punn e

tjetrit, edhe pr kto nuk mund t lvdohem se t gjitha kan lindur nga mendja ime. Kto

mund ti ndaj n tri pjes: nj pjes e tyre jan t thnat e filozofve dhe letrarve t

Perndimit dhe t Lindjes, n ca prej t cilave sht prmendur emri i t zotit dhe n ca t

tjera, jo ca nga proverbat jan rindrtuar n prgjasim t t thnave t filozofve dhe

letrarve t Perndimit duke ja prshtatur moralit ton kombtar. Dhe pjesa tjetr, jan

thjeshtsisht prodhim i mendimit tim t shkurtr dhe kjo kap pothuajsc gjysmn e t



4/138

gjitha ktyre proverbave. Sidomos t tilla jan shumica e atyre, q u prgjigjen nevojave

t kohs dhe t gjendjes son... Po t kemi parasysh kohn n t ciln botohet vepra,

kuptojm thell qndrimin burrror t Samiut si patriot e shkenctar prparimtor.

kuptojm mir gjendjen e tij shpirtrore dhe vshtirsit e mdha, q duhej t kaprcente

pr t ln at trashgim t vyer, q sjell gjer n ditt tona forcn e mendjes dhe t

karakterit t tij. Duke ndjer gjat studimit t ksaj vepre rrahjet e zemrs dhe hovet

shpirtrore t Samiut, duke e ngulur vshtrimin n ato an t jets ku ai ka drejtuar

goditjet e tij m t fuqishme, ne kuptojm se rilindasit tan t mdhenj, q luftuan pr t

drejtat e atdheut mu n qendr t Perandoris turke, kaluan npr nj rrug shum tvshtir dhe shpesh her ju desh t luftonin kundr armiqve me vet armt e tyre duke u

kujdesur e duke qen gjithnj n roje pr jetn e tyre.

Pa rn n subjektivizm dhe pa dashur t modernizojm Samiun, prmbajtja e

veprs t on tek mendimi se prfshirja n vepr e fjalve t urta q kundrshtojn njera

tjetrn nuk sht vetm rezultat i botkuptimit t Samiut n formim e sipr dhe i

mungess s kohs pr t seleksionuar pr s dyti (meqense ai i pat botuar ato m par

n rubrikn Andej-kndej t gazets Sabah dhe Terxhumani Shark), por edhe nj

form e strholluar pr t ar rrugn e mendimit t tij shkencor, pr t mos i prer rrugn

botimit t veprave t tij n ato kushte kur I smuri i Bosforit duke qen n pragun e

gremins, kalonte do gj n nj cenzur t rrept.

Megjith kto kontradikta q ka vepra, meqnse nuk ruhet gjithmon nj pozit e

prcaktuar mir, por jepen edhe ide q jan n kundrshtim t plot me njera tjetrn,



5/138

mund t thuhet me bindje se fryma e saj demokratike, simpatia e autorit pr njerzit e

puns, pr virtytet e tij t larta, pr kombet e shtypura sht nj fakt i padiskutueshm.

Duke e vendosur Samiun n kohn dhe n vendin e vet, duhet thn se pr shum

probleme q ngre n vepr mendimi i tij mbetet prparimtar pr kohn e tij, kshtu p.sh.

mendimi i tij pr femrn nuk i kaprxen kufijt e mendimit demokratik-borgjez dhe as q

mund t ngrihet n kuptimin ton, por po t marrim parasysh kushtet shoqrore t kohs

kur Samiu ngrihet n mbrojtje t t drejtave t femrs, kuptojm mir qndrimin e tij

prparimtar.

Vuln e kohs mbajn edhe nj sr shtjesh t tjera q i takojn sfers s

moralit dhe q kapin nj gam t tr t virtyteve t mikroborgjezit si, bie fjala, t qnit

ekonomiqar, mos hyrja n borxh etj. etj. Ktu bjn pjes edhe nj numur i madh

proverbash q i takojn sfers s moralit fetar mbiklasor, nj morali jasht kohs.

Meqense nj pjes t tyre koha i ka vleftsuar dhe paraqesin interes vetm pr

t kuptuar se gjer ku arrin mendimi i Samiut n njern apo tjetrn shtje dhe cilat jan

luhatjet e tij, kto proverba nuk u prfshin. Por duke ln vetm ato q kan vler dhe

nj pjes t atyre q shprehin gjendjen shpirtrore t autorit, mund t krijohet prshtypja e

rreme e identitetit t pikpamjeve t tij n fushn e moralit t teoris dhe t praktiks s

msimit dhe edukimit dhe nj sr shtjesh t tjera me ato t sotmet.



6/138

Duke ln pjesn yn demokratike t mendimit t tij q mundi ti rezistoj kohs

dhe q tregon ann m t fuqishme e m progresive t mendimit t tij, sht e natyrshme

q nuk krijon dot nj prfytyrim t sakt e t plot mbi pikpamjet e Sami Frashrit t

shprehura n kt vepr. Por n kt prov t par nuk i kemi vn vetes nj qllim t

till. Qllimi yn h pr h sht ta njohim lexonjsin me nj nga veprat e shkenctarit

ton t madh, t ciln e botoi nj shekull m par.

Duke na u dhn rasti q ti bjm t njohur lexonjsve tan nj pjes t ksaj

vepre, ndjejm bashk me ta gzimin e madh dhe krenarin e ligjshme q kt vepr e kashkruar Sami Frashri.

Selaudin arani

PARATHNIE

Shpresoj se nuk do t jet harruar nj gazet e vogl e quajtur Mngjezi

(Sabah), e cila ka qen mjet i shrbimit tim ndaj atdheut dhe kombit pr nja dhjet

muaj, botuar 3 4 vjet m par, n saj t simpatis s prgjithshme q gzoi ajo,

Nj nga shkaqet q e bri kt gazet t gzonle simpatin e prgjithshme, aq sa

nuk e meritonte, ndoshta edhe m kryesori, qe pjesa Andej-kndej. Me t vrtet,

prmbajtja e prfshir nn kt titull ishte edhe argtim i lexuesit dhe i shrbente moralit

ton kombtar dhe shum her prmbledhte me pak fjal, mendime dhe ide, t cilat mund

t shpjegoheshin vetm me fraza t gjata dhe t mrzitshme.



7/138

Nn titullin Andej-kndej botoheshin edhe disa njohuri dhe lajme, q ishin t

prshtatshme pr kt titull, por ajo q e bnte kt pjes (t gazets) t plqehej nga t

gjith, ishin t thnat filozofike dhe tregimet argtuese.

Kto u plqyen kaq shum nga publiku sa fillova t thirrja shokt Andej-kndej

dhe kur m von mora prsipr detyrn e redaktimit t gazets Zdhnsi i Lindjes

(Terxhumani shark), u bn krkesa kmbngulse nga do an q, edhe flett e ksaj

gazete mos t mbeteshin pa pjesn Andej-kndej (Shunden-bunden).

Duke par se dshira ime prkon me at t publikut, dhe se bashk me timen po e

realizoj edhe dshirn e publikut, jam i knaqur se me kt mnyr po mundem ti

shrbej edhe moralit t prgjithshm. Por mbasi t thnat e tilla sht vrtetuar se i

shrbejn moralit m shum se kshillimet haptazi, nuk u lejua nga lexuesit q t

humbasin npr faqet e nj gazete, jeta e s cils sht nga mngjezi deri n mbrmje; m

sht kujtuar nga ana e tyre vazhdimisht mbledhja dhe botimi n mnyr t veant. Por

me gjith q e till ka qen edhe dshira ime, deri tani skam pasur koh pr kt pun.

Meqense kt radh Z. Mihran (ka qen botues), i cili qe shok imi n t dyja

gazetat e prmendura, n radhn e broshurave q sht duke botuar nn titullin

Biblioteka e xhepit ndr disa vepra t mia t reja ka par t plqyeshme edhe botimin e

ktyre, t thnat filozofike vendosa ti prmbledh nn titullin Proverba (Emsal) dhe

tregimet zbavitse si Anekdota (Letaif).



8/138

Mbasi e di q do t ket nga ata q dshirojn t din se ku i kam gjetur kta

proverba dhe si i kam sendrtuar, po them nja dy fjal mbi kt pik pr t mnjanuar

dyshimin.

Sikundr nuk e kam br zakon asnjher t prvetsoj mendimin dhe punn e

tjetrit, edhe pr kt smund t lvdohem se t gjitha kan lindur nga mendja ime. Kto

mund ti ndaj n tri pjes: nj pjes e tyre jan t thnat e filozofve dhe letrarve t

Perndimit dhe Lindjes, n disa nga kto sht prmendur emri i t zotit dhe n disa prejtyre, jo. Disa nga proverbat jan sendrtuar n prgjasim t t thnave t filozofve dhe

letrarve t perndimit, duke iu prshtatur moralit ton kombtar. Edhe pjesa tjetr jan

thjeshtsisht prodhim i mendimit tim t shkurtr, t cilt kapin pothuaj gjysmn e t

gjitha ktyre proverbave. Sidomos t tilla jan shumica e atyre q u prgjigjen nevojave

t kohs dhe t kohs son.

N radhitjen e ktyre proverbave nuk sht respektuar radha q kan n gazetat e

prmendura, por jan mbledhur sipas ndjes duke i vn secilit nj numr dhe sasia sht

afruar n tre mij.

Ashtu si shpresojm, n rast se kjo vepr do t plqehet nga publiku, premtoj se

edhe pasktaj do t pregatis t tilla thnie filozofike, duke i botuar herpashere.

Stamboll, 7 shaban 1296 (1878 e. r.).

Sh. Sami (Frashri)



9/138

1. Mendimet e larta gjenden n fjal t shkurtra.

2.

M e bukura fjal sht e thjesht dhe e shkurtr, sht fjal q kuptohet mlehtsi dhe q ka kuptim t thell e t holl.

3. Njeriun e bjn t prjetshm veprat e tij.

4. Detyra jon kryesore ndaj njerzis sht t studiojm dhe t msojm (t tjert)pa u mrzitur.

5. I madh sht ai njeri q i shikon t gjith nj soj, q vepron pa anuar, dhe qmendon pr t gjith. Al q mendon pr interesat e veta, sht njeri i ult.

6. Detyrat njerzore jan nj barr e rnd; sjellja e keqe sipas andjes dhe plqimit tbots sht nj moal i madh. Pr t nxjerr n breg nj barr t till t rnd nga

nj moal i till, duhet t ecsh drejt, pa shikuar djathtas e majtas.

7. N vend q t shessh dituri dhe zotsi, pxpiqu ti fitosh ato.8. Mos e duaj gjumin shum; hap syt q t mos mbetesh i uritur.

9. Toka mund ti ushqej njerzit fare mir; vetm pse shumica e pasurisshpenzohet pa vend, e shurata e njerzve mbeten t uritur.

10. Pr tia nnshtruar botn mirsis, duhet luftuar kundr ligsive.

11. Pitimi i pozits varet nga t tjert. A nuk sht marrzi t lsh at q ke n duarttua dhe tu drejtohesh t tjerve.



10/138

12. M par se pr pasurin, mjeshtrin dhe tregtin e nj bashksie (njerzore),duhet menduar pr edukimin e saj, sepse edukata e mir sht baza e bashksive

njerzore.

13. Njeriu mirret me dituri dhe me shkenc gjat gjith jets s tij. N fmijri imson ato, n rini i v n zbatim e n pleqri mson t tjert.

14. Zemra e njeriut t prsosur sht gjithmon e pezmatuar, por fytyra e tij shtkurdoher e gzuar.

15. Njeriu dshiron madhshtin dhe famn, trembet nga mosprfillja; megjithktnuk largohet nga sjelljet e kqia; kjo sht si kur ke frik nga lagshtira e banonn moal.

16. Po t jen npunsit n dor t personave t pazot, po tu mungojn armtushtarve, po t mbetet pas bujqsia, mjeshtria dhe tregtia, prapse-prap shteti

qndron; por kur sundimtart nuk respektojn ligjin dhe t drejtn, npunsit e

vegjl bhen t pabindur dhe nuk zbatojn urdhrin e dhn, kshtu q populli bjerr

vetit e mira dhe jipet pas veseve t kqia, ather nuk ka m shpres shptimi.

17. Mos i poshtroni njerzit e mdhenj pr nj a dy faje t tyre, sepse diamanti sado iprer shtrembr t jet, sht m i vlefshm se nj gur i zakonshm, i prer n

forrnn m t prsosur.

18. Mashtrimet e mashtruesit i prballoni me drejtsi, sepse gjithka mnjanohet met kundrtn.

19. Njerzit jan t njejt para natyrs, edukata i bn t dallohen (njri nga tjetri).

20. Fjala e atij q qesh shum, se bn t qesh asnjrin.



11/138

21. Duhet t shfrytzohet mir koha, sepse jeta nga koha prbhet.

22. Ska gj m t keqe se t prqeshurit, sepse m shum prek t mirt se t kqinjt.

23. Njollat q i ngjiten trupit ton lahen me uj; njollat e shpirtit ska gj q i pastron.

24. Virtyti i bn t dashur (me njri tjetrin) njerzit e mdhenj, njerzit ezakonshm dfrimi dhe zbavitja, t kqinjt vagabondazhi dhe delikti.

25. Duhen shum mend q t mund t shoqrohesh me njerz pa mend.

26. Mos shkruaj gj kur je me nerva; sepse, kur plaga e gjuhs sM m e keqe se eshpats, mendo far mund t jet ajo e pends.

27. Kot prpiqet mendja, kur nuk mund t arrij gradn e lart t ndjenjave.

28. Fjala m elokuente sht ajo konkluzionl i s cils kuptohet q nga fraza e par eqllimi npr brendin e saj, kur duket n form solide.

29. Tri raste kan tri virtyte shum t plqyeshme: t ndihmosh nevojtart kur jan ngjendje t vshtir, t thuash t vrtetn edhe n zemrim, t falsh kur je i zoti t

ndshkosh ose t hakmirresh.

30. Pr ndryshimin e nj gjje askush nuk sht m i aft se koha.

31. Ti japsh pozit dhe t nderosh nj njeri pa merita sht si t hedhsh n ndyrsiranj qese me inxhi (margaritar).

32. Po t bjer n det nj pik uj, nuk thahet.



12/138

33. Sikundr q elefantin e vrasin pr dhmbt e tij t mueshm, disa guaska deti igjuajn pr margaritart q kan brenda e q bilbilin e robrojn pr zrin e tij t

bukur, kshtu edhe njeriun t shumtn e hers e rrezikon vlera e tij e lart.

34. Mos iu mbshtet s nesrmes, nuk mund t dish se do t lind nata.

35. Pa taashkim smund t ket as opinion publik, as forc.

36. Liria smund t shkoj prpara pa pasur udhheqse arsyen dhe pa qen eshoqruar nga vetit e mira.

37. Gjuha e memecit sht m e mir se e gnjeshtarit.38. Gjuha sht dshmitari gnjeshtar i zemrs.

39. Sikundr q trupi ka nevoj pr pastrti ashtu edhe shpirti pr arsim.

40. Pendimi sht pranvera e mirsjelljes.

41. Meng ui thot: Filozoft, dijetart, njerzit e mdhenj, t cilt me mendimet dhepunt e tyre kan br t uditet bota, a nuk ishin edhe ata njerz si ne? Pse ti

shikoj ata me habi dhe mahnitje? A smund t bhem edhe un si ata me

prpjekjet e mia?

42. Hidhrimi dhe gzimi skan kufi. Njeriut, pse ka zn nj pozit t vogl, i biepika nga gzimi, pastaj ai vdes nga hidhrimi pse nuk z nj pozit m t lart.

43. Shoku m i pavlefshm sht ai, i cili, pr nj fjal q ka dgjuar pr shokun e tij,nuk e do m at.

44. Ai q plqen veten e tij, nuk plqehet nga askush.



13/138

45. Dallkauku (lajkatari) sht fajdexhiu m i keq, posa sheh se ai q ka prball umashtrua prej tij, edhe sikur ti marr kamatn 500 pr qind t hipokrizis q i ka

akredituar, prapseprap sknaqet, prpiqet ti heq edhe lkurn t mjerit.

46. Pasuria z vendin e lejekalimit t marrzis.

47. Pasuria e vogl, q prdoret me nikoqirllk, z vend m mir se thesart ekeqadministruar.

48. Pasuria sht shrbtor i t menurit e zotri i budallait.

49. Lumtria n bot i ngjan drits s shkreptirs, ndriimi i nj sekonde sjell pasfurtun disaorshe.

50. Gjja q ka shkaktuar fanatizmin (fetar) jan prrallat t shpikura nga keqdashja,t pranuara nga frika dhe t ruajtura nga marrzia.

51. Helmi m i rrezikshm sht hipokrizia.

52. Filozofi kinez Ming u thot: Ti duash njerzit e aft e t talentuar dhe t mos inderosh ata sht sikur ti thrrassh n gosti dhe tu mbyllsh portn, pr t mos i

pranuar.

53. Njri nga filozoft e famshm t Tibetit, Paskia Pandita, thot: Smund ti japshflak nj pylli t madh po nuk t ndihmoi era. D m th. mos fillo pun t

mdha po nuk qe koha dhe rasti i volitshm.

54. Mos u prish me vllan pr pun t shokut, sepse shoqria zhduket, vllazriambetet.



14/138

55. Si flaka e shkrepss me kok posht, q sht m e fort, ashtu edhe virtytet edijetarit t rn n fatkeqsi duken m qart.

56. Ata q tregohen t drejt me qllim lartsimi, pasi t arrijn qllimin, sndjenjm nevoj pr drejtsi.

57. Shrbimin q bn arsimi pr prmirsimin e nj kombi, ligji smund ta bj kurr.

58. Shpagimi m i mbl sht t bsh mir kundr s keqes q t sht br.

59. Kur lodhet trupi, qetsohet mendja.

60. Duke grmuar tokn, del uj.

61. Tregtia q t jep m shum fitim sht puna.

62. Dituria sht e gjat, jeta e shkurtr.

63. Dita sht e shkurtr, puna e gjat.

64. Nna e frikacakut as nuk qan, as nuk qesh.

65. Po t prdoret mir koha, do t mjaftoj pr t kryer do pun.

66. do dit e jets sate sht nj faqe e biografis sate, kujdesu ta shkruash mir,sepse nj faqe e keqe ndyn gjith librin.

67. T qeshsh kundrejt nj personi t dshpruar, sht si ti heqsh dikujt petkat nkoh t ftoht dhe ta lsh lakuriq.



15/138

68. Do q t mos ndihet fjala q do t thuash? Mos e thuaj. Do q t mos shihet punaq do t bsh? Mos e br.

69. Dijetari i prdhosur sht nj gjarpr me kok t stolisur me diamant.

70. Po nuk foli i marri, nuk dallohet nga i urti.

71. Ngandonjher, heshtja sht m elokuente se do fjal.

72. Nj gj e vogl e fituar me t drejt, sht m e mir se gjja e shumt e fituarpadrejtsisht.

73. Fundi i t qeshurit sht mrzitja, fryti i t qarit sht ngushllimi.

74. Bukuria e njeriut prbhet nga bukuria e fjals q flet.

75. I vobegti energjik i ngjan fitilit pa vaj.

76. Prsatite dyshekun para se t biesh t flesh.

77. Peri i ngatrruar nuk zgjidhet me nguti.

78. Kush e ka barrn t rnd, e ka hapin t shkurtr.

79. Sa m shum rndohet barra, aq m shum i del kurrizi atij q sht prposht.

80. Filozofi kinez Shu King thot: Kush sht n pun t shtetit, t prpiqet t bjvepra q do t mbesin pr shum koh pas vdekjes s tij.

81. Njerzit e mir jan t gjykuar t bhen skllevr t t kqinjve.



16/138

82. Lumturia nuk zgjat pr shum koh, i pafati sht nj foshnje n bark t sms qende ska arritur n botn e lumturis; ndrsa ai q sht i lumtur, sht nj plak

duke dhn shpirt.

83. Qeveria (e mir) lind nga rregulli dhe kujdesi.

84. Njeriu duhet t prpiqet t msoj do gj, jo t tregoj veten e tij.

85. Ato ka di njeriu, n krahasim me ka nuk di, jan kurgj.

86. Smund t njihet pr dijetar askush, pos atij q mposht epshin e vet.

87. Dijetar (filozof) sht ai q i prshtatet puna fjals s tij e fjala opinionit t tij.

88. Pasaniku koprac i ngjan miut q rri n nj tas t art.

89. Skamja dhe prvuajtja krkon nikoqirllk, prvuajtja dhe nikoqirllkumirsjelljen, mirpo pasuria sjell kryelartsin e dorlirsin, e kryelartsia e

dorlirsia shthurjen dhe keqsjelljen.

90. Njeriu q smund t mbroj mendimin e vet, i ngjan nj qyteti t pambrojtur.

91. Dijetari nnk thot ka di (kur nuk sht rasa pr ti thn), i marri nuk di ka thot.

92. sht faj t meritosh qortimin, mosdurimi (me rasn) i qortimit sht faj edhe mi madh.

93. Zgjuarsia sht nj drit hyjnore, ndriimi i s cils ndrit jo vetm siprfaqen esendeve, por edhe brendin e tyre.

94. M i forti i njerzve sht ai q sht i zoti t prmbaj vetveten.



17/138

95. Lumturia (te njerzit e ult) shkakton kryelartsin dhe mosprfilljen (ndaj ttjerve).

96. Shpata e grave sht gjuha e tyre, prandaj nuk e ln t ndryshket.

97. Meqense grat plotsojn zbraztin e kuvendimit dhe t mbledhjeve, i ngjajnkashts q vihet ndrmjet filxhanave e pjatave. Sadoq kjo kasht duket e

panevojshme, filxhanat dhe pjatat e ndodhura n nj ark pa t do t thyheshin

dhe nuk do t tepronte asnj.

98. Mali lind vullkanin, vullkani an malin, druri ushqen krimbin, krimbi than drurin;njeriu krijon idet, idet e fusin njeriun n nj mij fatkeqsira e m n fund e

drgojn n shtratin e veremit (ashtu si ngjante nn regjimin e sulltanit turk).

99. Derisa ata q vdesin nga helmi jan fare t pakt, do njeri trembet nga helmi,ndrsa shthurja grin do dit mijra njerz, gjithkush jipet pas saj.

100. Gjithkush mendon pr veten e tij, vetm shpirtmiri mendon pr t tjert.

101. Kombi sht themeli i godins s shtetit, sa m i fort t jet themeli, aq mshum qndron godina.

102. T iillosh nj pun cthe t mos e vazhdosh deri n fund, sht si t fillosh tmihsb nj pus dhe pas 2 3 pashsh ta lsh punn. Sikur t mih njeriu n 100

vende nga 2 3 pash, nuk nxjerr dot nj pik uj, por po t mih n nj vend 5

10 pash, me siguri del uj.

103. Po t fillosh nj pun dhe t mos i dalsh n krye, mos u dshpro; po nuk ia dolet parn, ia del me t dytn dhe fundja me t tretn.



18/138

104. Mos u tremb nga shuplaka e mikut, duhet t kesh frik nga lvdata e armikut.

105. N do mandim mund t ket shkarje e n do veprim gabim: mendimetkorrigjohen me koh, veprimet me prvoj.

106. Shum rrall i takon fatkeqsi atij q kur del n mengjes nga shtpia i shkonmendja se mund t kthehet me qivur n mbrmje.

107. Gjith sht n bot, me shpirt dhe pa shpirt, sht armik i njeriut; njeriu i urtqndron gjithmon me kujdes dhe nuk ka besim n asnjeri, n asgj. (Me kt

Samiu tregon se n rreth ka jetuar i gjori).

108. mund t bj nj kal i fort rae nj karroc t shkatruar?

109. M kryesoret jan katr gjra q e bjn njeriun njeri: dituria, durimi, kanaati(mjaftimi me at q ka) dhe drejtsia.

110. Ujt n vetvete sht i pastr, duke u trazuar me disa materie dhe sende t tjera,bhet i idht dhe i ndyr; njeriu sht krijuar i mir, bhet i keq nga ndikimi i

epsheve dhe i veseve t kqia.

111. Njeriu don t jetoj shum, por nuk don t mplaket.

112. KUr do njeri ti shikoj t gjith njerzit pr shok, gjn e tjetrit si gur dhe tok(dmth t pavlefslune), grat prve t tijn si nna dhe motra, athere sht

e mundshme t ket lumtri dhe prehje n bot.

113. Po deshe t kesh t lir zemrn tnde, mos i plotso dshirat (e kqia).

114. Punn e nesrme mbaroje sot dhe pushimin q do t bsh pasnesr bje sot.



19/138

115. Mos jep shkas t flas kush keq pr ty; por mos u mundo ti mbyllsh gojnkeqdashsve, sepse qeni, ashtu sikundr i leh natn ikusarit q i kalon afr, ashtu i

leh edhe njeriut t ndershm.

116. Po t flitet keq pr ndoknd, gjithsecili beson n ast; po t flitet mir pr t asnjeri nuk beson. Prarja sht br aq e plqyer n bot sa q lvdats nuk i ka

mbetur fare vler.

117. Cmiraku e grindaveci edhe sikur t zotrojn tr botn, smund t knaqen, sepsepr tu br ata t lumtur, duhet t shkatrrohet gjith bota.

118. Martesa sht nj ur n mes t shthurjes dhe lumtris.119. Ekzistenca dhe lumturia e shoqris njerzore varet nga gruaja. Midani thot: Aty

ku mungon gruaja, asaj duhet br nj shtatore prej druri.

120. Nga nj biruc e vogl, mund t hyj nj e keqe e madhe.

121. Hiq dor nga ligsia edhe ajo heq dor nga ti.

122. Kush mon (lavdon) nj ligsi, sht m i lig se ai q e bn.

123. Zbavitja m e bukur pr njerin sht leximi, shoku m i mir libri.

124. Kush kuvendon me botn, kuvendon me persona t zakonshm; kush lexon libra,kuvendon me filozof, letrar dhe me njerz t famshrn.

125. Kush nuk sht i gjykuar, sht gjykues; kush nuk sht i urdhruar, shturdhrues.



20/138

126. Njeriu krkon t njihet me t pasurit dhe mnjanohet t njihet me t varfrit;mirpo, pasuria dhe vobegsia nuk jan gjra q ngjiten me t njohur.

127. Ngutja n marrjen e vendimeve n shtje t vshtira dhe t dyshimta, sht edmshme.

128. Ujt q pihet me ngadal, largon etjen m shum.

129. Kush nuk e kupton t vrtetn e fjals s tjetrit, nuk di edhe at q thot vet.

130. Gjithsecili mban n goj punn 6 t pasurve; vetm njeriu zemrrnir mendongjithmon gjendjen e t varfrve.

131. Pleqt t mos kalojn pran varreve t t rinjve, mizort pran atyre t t mirvedhe trathtart pran varrit t dshmorve, sepse dheu i tyre nuk duron t qenmen e

tyre mbl faqen e toks.

132. Kush mshiron gjarprin, torturon njerzin.

133. Njri nga filozoft kinez thot: Ai q sht n pun t shtetit, mirsit duhet tibj duke u gzuar dhe ndshkimet duke u hidhruar.

134. Mos u trazo nga nj gj q nuk di se sht e drejt apo jo.

135. Personi q do ti, ska asnj t met, fillo t mos e duash, pa shih sa t meta ka.

136. Lvdata e bn njeriun t kthehet nga rruga q ka zn, kurse kritika e bn takontrolloj rrugn e vet dhe ta vazhdoj.

137. Nuk i besohet premtimit t atij q premton shum.



21/138

138. Mos i beso atij q sht edhe pro edhe kundr nj gjje apo nj personi.

139. Gruaja q trathton t shoqin, a sht e mundshme ti qndroj besnike mikut tsaj?

140. N pun hy nj mulli, q i dgjohet zhurma e mielli nuk i duket?

141. Mos i afro zjarrit gjalpin q sdon ta shkrish.

142. N qoft se pret t vij koha pr ti br mir njerzis, asnjher ske pr ti brmir.

143. Njeriut t gzuar gjmbi i duket trndafil, pr njeriun e pezmatuar ska ndryshimtrndafili nga gjmbi; n do gj ai sheh nj pezmatim, nj dshprim, sknaqet

me asgj.

144. Buka that, q hahet me dashuri dhe bashkim, sht m e kndshme se gostit memri e kundrshtim.

145. T tiganisurit me vaj t vet sht m i plqyer se pasuria e madhe e trazuar mehalle.

146. Lmoje dhin, pastaj mile.

147. Lajkat jan lak pr gjuajtjen e njeriut.

148. Kush nuk shikon npr birat e shoshs, sht i verbr.

149. Hileja smund ta mund kurr t vrtetn. Rruga e ngusht sillet e sillet eprapseprap n rrug t madhe del.



22/138

150. Babai q neglizhon edukimin e s bijs, prgatit turpin e vet dhe shkatrimin edhndrit t tij.

151. Ajo q qeveris botn nuk sht as forca, as ligji, por sht mirsjellja dhe edukata.

152. Nj komb endacak me moral t shndosh sht nj mij her m i plqyer se njkomb i qytetruar me moral t prishur.

153. Ska lumturi m t madhe n bot se dashuria dhe harmonia.

154. Ska gj m t mbl n bot se lott q derdhen nga ndikimi kur shohimdhmshurin, bujarin, filantropin e nj njeriu, shkurt kur shohim nj vepr t tijburrrore, apo nj shrbim t tij ndaj njerzis.

155. Dijetari (filozofi) nuk ndjek do zakon t vendit t tij, por prpiqet pr zhdukjen ezakoneve t liga t bashkkombsve t tij.

156. Bota sht nj shesh i ekspozuar shiut dhe ers; ai q n kt shesh e ruan dritn eprpjekjes e t kuptimit dhe nuk e shuan, sht filozof i vrtet.

157. Mentari dhe ai q qndron me kmbngulje n punn. e tij, sado fatkeqsi q tingjajn, prapseprap nuk e humbet toruan. Zjarrit nuk i parritet flaka pse

trazohet.

158. Frika e varfris e e prbuzjes dhe lakmia pr pasuri e fam, e verbojn njeriundhe e pengojn t shikoj t vrtetn.

159. I urituri nuk i kupton t metat e gjells. Grindaveci dhe njeriu interesaxhi nukdallon dot t vrtetn nga e shtrembta.



23/138

160. Trathtari ikn si dhelpra, pa qen i ndjekur nga askush; i drejti, edhe sikur tarrethoj gjith bota, qndron me kurajo t plot si luan dhe nuk tundet nga vendi.

161. Fija e flokut t nj gruaje ka m shum fuqi se gjasht kuaj.

162. Thjeshtsia e nj gruaje sht m e vlefshme se stolit (diamantet) e t gjithagrave t bots.

163. Nj shtpi po ta ket themelin e dobt, prapseprap qndron pr ca koh, por ponuk pati dashuri ndrmjet njerzve, q jan n t, shembet.

164. Njeriu njeh pr t mendshm vetm ata q jan dakord me mendimin e tij.165. Ska pakic dhe shumic pr mirsin dhe ligsin; ngjan q nj mirsi e vogl

plqehet shum dhe nj ligsi (keqbrje) e vogl shkakton nj dm t madh.

166. Lumturia e pleqve sht t shohin fmijt e fmijve t tyre q kan sjell n bot.

167. Ska njeri t pafajshm n bot; mentari nuk i thot djalit mos gabo, por e kshillont gaboj sa m pak.

168. Kush mbetet pas, me zor prparon, kush shkon prpara, prparon vazhdimisht.

169. Kush i shtrohet gjithkujt sht kokdele.

170. Trim sht ai q prballon nj forc m t madhe se t tijn, kurajoz sht ai q iqndron nj fatkeqsie t padurueshme.

171. sht pun fmijsh t shajsh t shurdhin dhe ti vesh qorrit gur para kmbve.

172. M i poshtri njeri sht ai q krkon mirsi nga nj i poshtr.



24/138

173. Fitili digjet n vaj, por po ti mbetet koka e lir dhe t bjer n vaj, shuhetmenjher.

174. I mendshmi di ka bn vet, nuk trazohet n at q sdi. T marrt pr do gj ishtrohen bots. Qeni i bariut nuk leh kot; qent e rrugs lehin, pse kan dgjuar t

tjert t lehin.

175. Ai q nuk cakton nj drejtim pr veten e tij, por ndjek rrugn e t tjerve, i ngjanqorrit q ecn duke rrokur nga pqiri shokun q shkon para tij.

176. N bot nuk gjnden dy mendime t ngjashme nga do pikpamje; ai q pranondo mendim t filozofve m t mdhenj pa kundrshtuar asnjrin, sht pa mend.

177. Nj pun e bukur sht m e dobishme se nj mij f jal t bukura.

178. Jeta, rehatia dhe mirqenia blihet me pun; kush punon shum asnjher nuk vuandhe nuk bie n ngushtic.

179. Fmija sikundr q mson t flas gjuhn e sms, tatit dhe t gjindve t tjer tshtpis, pajiset edhe me moralin e tyre.

180. Nuk sht msuesi ai q edukon njeriun, por nna, ciadua dhe edukatori i tij.Gruaja q sht vet e edukuar, ose q edukon vet fmijn e saj, ose ia dorzon

nj personi t edukuar. Fmija e gruas s paedukuar vjen n bot pr tu br

fatkeq.

181. Kshillimi sht pergjeli (kompasi) i zgjidhjes s punve t vshtira.

182. Knaqsia e zbavitjeve dhe e lojrave sht n shoqri, knaqsia e leximit nvetmi.



25/138

183. Njeriu nuk mund t zbavitet po nuk bri batall synimet e mendimit t tij dhendjenjat e zemrs s tij.

184. Zbavitja e mendjes sht studimi, ztaavitja e zem-rs melankolia.

185. Kush i tregon bots rrugt n nj qytet, humbet n rrugicat e nj qyteti tjetr.

186. N sht se ka nj gj q e knaq njeriun n bota, sht gzimi i nderit dhe isimpatis nga t gjith.

187. Zemra sht nj fmij (sht si fmij), kujton se bhet gjithka q dshiron.188. Njeriu e shikon t shkuarn me ngashrim, t ardhmen me shpres; asnjher nuk

sht i knaqur nga e tashmja.

189. Lumturia e ngjan hns q duket n majn e nj mali; njeriu thot: po t dal nmajn e ktij mali do ta kap hnn; mirpo kalon sa fusha e sa male prsri

hnn e shikon t qndroj n maj t malit tjetr q ka prpara.

190. Ndalesa e atij q udhton me karrocn e shpress sht skamja.

191. Njeriu sht gjuetar i shpress; duke u turrur pas saj, bie n grop, ndrsa shpresafluturon, ikn.

192. Vetm borxhi i marr pr ta tar mjet pune, paguhet me lehtsi.

193. Nj proverb spanjoll: Mos krko ndihm nga asnjri pr nj pun q mund takryesh vet.

194. Nuk i takon gj dhmbit t skiles q qndron e mbyllur n strofkun e vet.



26/138

195. Mahnitja, t shumtn e hers, lind nga injoranca.

196. Njeriu q nuk i harxhon menjher t gjitha ato q di, syri i popullit n do kohat e shikon pr dijetar.

197. Njeriu po nuk u turprua pr fajin e tij t br me padashje, mund t bj faj edheme dashje.

198. Kush u hy shum punve, smund t kryej asnjern si duhet.

199. Nderimi i tepruar sht njfar prbuzje (ose lajk).200. Buka e elbit e shtpis sht m e mir se buka hase (e grurit t thjesht) e pazarit.

201. Njerzit ndryshojn nga njri-tjetri nga koka, jo nga kmbt.

202. Njeriu mbasi t ket fituar fam e madhshti, po t jetoj m gjat, bjerr famndhe madhshtin e fituar.

203. Njeriu nuk dshprohet pr fatkeqsin dhe mizerjen q ka psuar, por hidhrohetduke e kujtuar lumturin e tij t humbur.

204. Me zhurm nuk kryhet asnj pun. Njeriu i puns sht tepr i heshtur.

205. Lumturia e bn njerin t fitoj shum miq; fatkeqsia i kalon nga guri i provs(q prdor argjendari), duke ln nj pakic dhe e shprndan shumicn e tyre.

206. Miqsia sht si drita e shkreptims; sa m i errt t jet vendi, aq m shumndrion.



27/138

207. Nj dijetar anglez thot: M e madhja lumturi e miqve t mi nuk m duket eshumt, dmi i tyre m i vogl m duket i madh.

208. Durimi dhe meditimi nuk bashkohesn me pendimin.

209. N lumenj t mdhenj ka peshq t mdhenj, por sht rrezik t mbytesh; sht mmir t knaqesh me peshq t vegjl t lumenjve t vegjl.

T mira t shumta ka n det,

N do shptim, rri n ip i get.

(Sheh Sadi)

210. N sht se ekziston gabim i plqyer, sht ai q ne, t shtyr nga simpatia pr njshok, kujtojm se ai sht njeri i prsosur.

211. Kopracia e nj pasaniku i bn fmijt e tij n vogli t bjn do t lig e pasvdekjes s tij t bjn rrush e kumbulla pasurin e trashguar dhe t kalojn jetn

e tyre n pendim e n vuajtje.

212. Ska faj m t madh se shprdorimi i besimit.

213. Zemrimi sht nj ves aq i lig sa q nuk mund t krahasohet me veset e tjera tkqia.

214.

Gjykatsi i gjykon m me lehtsi armiqt e tij.

215. Po t dyshosh pr besnikrin e nj shoku, dyshimi yt mund t bhet shkak qedhe ai t dyshoj pr ty.

216. Kush don t jet i lumtur, t prpiqet t prmirsoj sjelljet e tij.



28/138

217. Shija e do gjje varet nga koha dhe rrethana: nuk lypset gjella me yndyr pr tsmurt dhe muzika pr ata q jan t hidhruar.

218. Tre vet q ndihmojn njri-tjetrin ojn nj pesh, t ciln smund ta ngrengjasht vet, t cilt krkojn tia ln barrn njri-tjetrit.

219. Zemra sht nj astrolog q sgabon asnjher me zbulimet q bn.

220. Arra me lvozhg t holl ka thelb t madh.

221. Kush don ti nxjerr nj sy tjetrit, do t mbetet vet pa t dy.222. Gruaja q shtit der m der flet shum, edhe pr at flasin shum.

223. Rruga e jets sht drejtsia, mos u ndaj nga rruga pr t hyr npr rrugica.

224. Mos u grind (me fjal) me at q sht prkrahs (i fort) i nj mendimi t tij.

225. Njeriu mentar nuk flet pr veten e tij dhe pr pun q i prkasin atij vet.

226. Mos i trego prralla atij q beson shum, sepse i merr pr t vrteta.

227. Kush ve interesat e prgjithshme mbi t tijat, sht njeri me t vrtet.

228. Detyra sa do e vogl q t jet prap e rnd sht.

229. Mos e shiko si t leht nj detyr q nuk e ke provuar dhe mbaruar n jetn tnde.

230. Mos e qesh hamallin e br dyfish duke pasur nj gj t vogl n shpin, sepse ajogj q sheh ti t vogl sht plumb 80-oksh.



29/138

231. Kush lexon shum, medoemos bhet dijetar; kush punon shum, medoemos bheti pasur; kush kujdeset pr higjienn, medoemos bhet i fuqishm; kush ka sjellje

t mira, medoemos bhet i lumtur. Ai q i plotson t gjitha kto kondita, le t

thot se ka br me t vrtet jet n bot.

232. Jeta e njeriut sht nj pe i dredhur nga lumturia dhe fatkeqsia. Po t ishtedredhur vetm nga fatkeqsia, do t ishte kputur shpejt, po t ishte prbr vetm

nga lumturia, do t ishte tepr i ashpr dhe nuk do t hynte n pun.

233. Dajaku e bn t paedukuar njeriun e edukuar; t paedukuarit ia shton edhe mshum at.

234. Fabkeqsit kur vijn duket se tremben nga njerzit q jan armiqt e tyre vijn t gjitha bashk.

235. Koka smund t shkoj askund vet, at e drgoj-n kmbt, por kmbt stundenvendit fare pa kokn.

236. Nuk sht burrri ti heqsh nj qime luanit t lidhur pr qafe me zinxhir.

237. Mos e nis nj pun, n t ciln ti sheh pr veten tnde 9 dobi dhe nj dm prpublikun, sepse do ti humbassh t 9 dobit, ndrsa konsekuencn e dmit t

prgjithshm do ta heqsh pr se gjalli dhe pas vdekjes sate.

238. Nj proverta spanjoll thot: Njerka edhe sikur t jet prej sheqeri, prap e hidhtsht.

239. Vjehra nuk e kujton asnjher kohn e nusris.

240. sht e lumtur ajo grua q ska vjehr dhe kunat.



30/138

241. E shumta e godinave q t duken t bukura, e kan themelin t dobt.

242. Lumturia dhe fatkeqsia kan mbarim; kur zgjat njra shum, do t thot se isht afruar koha tjetrs.

243. Mbas agjrimit bie bajrami.

244. Nuk mungojn pulat po nuk mungoi gruri n kotec.

245. Nj i vobegt q vdes nga skamja sht viktim e atyre q, duke pasur mundsi,kan munguar ta ndihmojn.

246. Bota sht nj kurth, gjahu sht shpresa.

247. Nuk hidhrohemi pr nj t lig q e ka shrimin; vlen hidhrimi pr t lign qska shrim?

248. Mos e piq mishin q ske pr ta ngrn.

249. Mos u b mjalt se t han mizat.

250. sht sherr ta vonosh bamirsin.

251. Gabimi i atij q punon me dshir dhe endje, sht m i mir se t qlluarit e atijq punon pa dashur.

252. Ska asnj plak q nuk mund t jetoj edhe nj vit (m shum), ska asnj t ri qnuk mund t vdes sot.



31/138


32/138

265. Mirsia q bn njeriu, mirsi sht, por nuk e zhduk ligsin q ka br.

266. Lvdata rrshqet si ujt sipr njeriut, ikn, por prbuzja, si vaji l nj njoll qsht vshtir t pastrohet.

267. Delen q ndahet nga tufa e ha ujku.

268. Kush l xhaden, humb rrugn.

269. Kush mbshtetet n nj dru t madh, sht gjithmon nn hije.

270. Dborn n da zieje, n da thaje n diell, smund t kesh vese uj.

271. T thuash po sht m mir se t thuash jo, por po-ja e cave sht m e keqe se jo-ja e ca t tjerve.

272. E keqja n bot t shumtn e hers vjen nga ata q jan shum t uritur ose shumt ngopur.

273. Gjithsecili dshiron ti shoh njerzit e mdhenj, por m mir sht t shohshveprat e tyre, d.m.th. t shohsh ata vet, sepse idet e tyre skuptohen nga fytyrat

e tyre, por dallohen nga veprat e tyre.

274. Shtytsi i s ligs ska ndryshim nga ai q e kryen.

275. Ska dobi nga tufa e bariut, q knaqet nga zri i bilbilit m shum se ngablegrima e qengjit.

276. Qeni i trbuar m s pari kafshon t zotin.



33/138

277. Nuk bie miza n gjalpin q sht duke valuar.

278. E ha ujku at gomar q e zotrojn disa vet.

279. Kush nuk merret vesh me vllan, smerret vesh fare me bashkqytetart e tij.

280. Njeriu t mos ket frik nga ligji, t ket turp nga bota, t ket frik ngandrgjegjeja e tij.

281. Mos ia thuaj gruas fjaln q smund ta thuash n rrug.

282. Dashuria sht kripa e jets, jeta pa dashuri ska asnj shije.283. Kur t lavdon dikush, mos e prano lvdatn q t bhet pa e peshuar n

ndrgjegjen tnde nse sht e drejt a jo.

284. Mos e qorto at q ka rn n gremin pse nuk i dgjoi kshillat tuaja, as mos ekshillo prsri. Po e nxorre nga gremina q ka rn, ather ai panon kshillat e

tua.

285. Mendojm se njeriu vdes dhe shkon, mirpo t vdekurit jan ata q edukojnfmijt tan, q na msojn diturit dhe shkencat, kur marrim n dor nj libr

dhe e lexojm n vetmi n nj ip dhe, sipas rastit, ata na bjn t qeshim apo t

qajm.

286. Mos prit pem nga shelgu e hije nga hurma.

287. Biseda lind nga mendimi; biseda pa nendim nuk esht bised, sht grindje.

288. Liria varet n knaqsin me at q ke (kanaat); lakmia, pasuria dhe fama erobrojn njerin.



34/138

289. I famshmi Newton, ca dit para se t vdiste, tha: Nuk di do t thot publiku prmua. Por un i prngjaj nj fmije q mbledh guaska n buz t oqeanit. Me gjith

prpjekjet e mia t shumta, nga deti i s vrtets munda t shtie n dor vetm 5

10 guaska q kishin dal n breg.

290. I famshmi filozof Taj ung thot: Deti i prmbyt anijet, por po t mos ishte deti,nuk do t ishte as emri i anijes...

291. Solomoni thot: Ska trathtar m t madh se ai q sht afr nj sovrani dhe fsheht vrtetn.

292. Saadiu, filozof persian, thot: Po ti marr sovrani nj kokrr vez fshatarit,njerzit e tij ia grabisin t gjitha pulat.

293. Sovrani, i cili e bn t dashur veten e tij ndaj popullit, nuk trembet edhe sikurgjith bota t ohet kundr tij.

294. Puna e njeriut t zakonshm, ose fjala e thn prej tij, harrohet dhe iken brendanj ore; ndrsa fjala dhe vepra e nj njeriu t madh mbetet n histori dhe n goj

t popullit sa t jet bota; prandaj njerzit e mdhenj duhet tu shmangen

argtimeve e zbavitjeve dhe duhet t mendohen pr ka do t thon e do t bjn,

sepse sht shum i madh ndryshimi ndrmjet s keqes dhe s mirs.

295. I miri Solomon thot: Konsultimi rrit bashkimin dhe fuqin; smund t ket forcku ska konsultim. (Me kt Samiu kritikon Sulltanin pse shprndan parlamentin

dhe rrnjos diktaturn e tij personale n Turqi.)

296. Nj nga filozoft kinez thot: Sovrani, i cili ia del t zgjedh nj kshilltar qthot t vrtetn, q nuk i do lajkat dhe q sht mentar dhe i zoti, ai meriton t

sundoj.



35/138

297. Konfucio thot:Njeriu, i cili, duke u konsultuar, vrejtjet q i bhen i pranonmbasi t jet menduar, sht i zoti pr do gj; ai, i cili i mbshte tet vetes s tij

dhe nuk respekton konsultimin, nuk shpton nga gabimet edhe sikur t jet m i

madhi filozof i bots.

298. Alfonsi X-t, mbret i Spanjs, thot: N thesaret e grumbulluar nga ana e njmbreti sht e pamundshme t mos hyj padrejtsia; padrejtsia sht si baruti,

sigurisht nj dit merr zjarr dhe bashk me thesaret zhduk dhe t zotin. Mbreti q

prpiqet t mbush thesaret e tij, nuk sht mbret i kombit, por skllav i thesareve

t tij.

299. M i madhi filozof mund t gaboj; opinioni publik sht i pagabueshm. Bilenuk mohohet se n opinionin publik ka nj fuqi shpirtrore edhe n parashikimin

e ngjarjeve q do t ndodhin.

300. Ska lumturi m t madhe pr njeriun se rifitimi i liris q ka bjerr ai.

301. I miri Solomon thot: Lajkatari sht nj gjuetar, laku i tij sht lajka, n kt laknuk bie njeri, pos atyre q jan mendjezog.

302. Bashkimi (beslidhja) i bn t mundshme gjrat e pamundshme, prarja i bn tpamundshme t mundshmet.

303. Mos prit ndihm nga ai q nuk sheh nevoj pr konsultim.

304. Ai q pranon kshilla, sht m i madh se ai q jep, sepse, sa leht sht t japshkshilla. aq r-nd sht ti pranosh.

305. Shumica e ligsive q shihen n bot shkaktohet nga ari. Natyra duket se i ka diturt ligat q do ti sjell njerzis ky mineral, prandaj e ka groposur aq thell n



36/138

tok; por njerzit, t cilt kan n shpirt gjithmon ligsin, futen thell si iriqi

dhe dalin prsri.

306. Mos baktis punn pr t msuar lajme t reja; sa t kaloj pak koh ai lajm i ri dot vjetrohet, i bie vlefta e athere do t mund ta dgjosh edhe aty ku je.

307. Exheli (vdekja) i qenit q gjuan ujkun, sht te dhmbi i tij.

308. Kush ngjitet lart, sigurisht do t zbres posht.

309. Gjysma e puns sht e mbaruar kur ajo fillohet me dshir.

310. Nuk sht mik yti ai q bn faje kundr teje.

311. Kush nuk dshiron t humbas pr jet privilegjet e tij, duhet t lshoj ca prejtyre me dshirn e tij, sepse druri rritet m shum kur krasitet.

312. Ata q bhen vegl e mizorive t nj mizori, jan m t ligj se ai vet.

313. Pr t mbaruar nj pun, m par duhet menduar, s dyti konsultuar, pastaj duhetfilluar.

314. Ujt q rri qelbet; duhet t lviz pr tu pastruar.

315. do njeri nuk trajtohet nj lloj, stofi pastrohet me brush e kadifeja me dor.

316. Nuk i duhet gj qeni atij q nuk sht n gjendje t ushqej fmijn e vet.

317. Dshira mund t knaqet vetm me an t shpress.

318. Kur flet mos lviz me dor, sepse kur ti punon gjuha sta ndihmon dorn.



37/138

319. Duhet kujdesur t mos thyhet shtama, sepse sht e pamundshme t mblidhet krejtujt e derdhur.

320. Dyshimi sht gur argjendari i s vrtets, kush dyshon n marrdhniet eprditshme, sgabon asnjher, kush dyshon n veprimet e veta, bhet filozof.

321. Turma u lakmon mrekullive, m shum u taeson gnjeshtrave se s vrtets. Njgnjeshtr, q njri e ka br pr ta besuar nj popull brenda nj dite, dituris dhe

shkencs i duhen shekuj pr ta shkulur nga mendja e njerzve. Me gjithkt,

mbresa mbetet se mbetet.

322. Nj kokrr gruri nuk e mbush dot hambarin, por ndihmon kokrrat e tjera q e kanmbushur.

323. Gjuetari dhe peshkatari kurr sbhen pasanik.

324. Nj filozof ka thn: Lajkatari (servili) shkon n skterr duke kaluar ngaparajsa.

325. Armiqsia m e rnd sht ajo q ngjan ndrmjet atyre q jetojn n t njjtnshtpi.

326. Po t jet e mundshme t zbriten nga jeta jon ditt q kemi kaluar me hidhrimdhe vuajtje, mund t themi se kemi jetuar n bot; por, ather jeta bhet tepr e

shkurtr.

327. Ska m bukshkel se nakari, sepse duke lindur nga mirsia e tjetrit, i do tkeqen.

328. Dhelpra tretet duke menduar puln q nuk e shtie dot n dor.



38/138

329. Arma m e mir pr ta mposhtur armikun sht zemra.

330. N gurin e varrit t nj ngadhnjyesi tmadh ishte shkruar: Ktu sht vendi ku kaarritur ky njeri q ka rn ktu pasi ka pushtuar botn. O ti njeri, q dshiron t

ngadhnjesh tr botn, mos harro se rruga e gjat dhe me mundime, ktu ka pr t

sjell.

331. N gurin e varrit t nj tjetri kishte nj shkrim t uditshm si ky: Ai q ka rnktu, ka vdekur duke mos dashur.

332. Tjetr: Ai q ka rn ktu, edhe kur ka qen gjall, ska br gjsend.333. N portn e faltores s Delfit, nj nga faltoret e vjetra t Greqis s vjetr, kan

qen shkruar kto tri kshilla t filozofit Gilon: Njih veten tnde; mos lakmo

shum; ruaju nga borxhi dhe nga t ngrnit me f jal.

334. Ai q i prgjigjet me ligsi mirsis sate, bhet mjet pr t br t njohur mirsintnde dhe ligsin e vet.

335. Po t njohsh nj faj t ndonjrit, mund ta mbulosh me nj nga virtytet e tij.

336. Po tu thye ekani kur je duke mbrthyer nj gozhd n mur, bjer me kokntnde.

337. Forca e mendimit hy n pun m shum se tehu i shpats; prandaj ruaje at dhembaje gati pr ta prdorur n kohn e duhur.

338. Trupi, sado i fort, i bukur dhe i shndosh t jet, prapseprap nj dit tok dot bhet. Mendimi, po t jet i dobt, nuk i duket ndikimi edhe kur njeriu sht i

gjall, po t jet i fort mendimi mbetet gjall edhe pas vdekjes s tij.



39/138

339. Ca njerz i ngjajn nj godine t madhe ende t paplotsuar dhe t parregulluar, ecila nga jasht duket si nj saraj i madh, ndrsa prbrenda nuk sht tjetr ve

mure t thata dhe pluhur e dh.

340. Ajo q forcon mendimin sht gjykimi. Mendimi i pranuar n do koh pa ugjykuar nga asnjri, kalbet shpejt.

341. Filozoft thon: Njeriu smund t shoh t metat e t dashurve t tij; kur punaqndron kshtu, si krkohet q njeriu ti shoh t metat e veta?

342. Njri nga autort anglez thot: Anglezi dgjon, frngu flet. Ndr anglezt mundt gjesh asi q edhe dgjojn edhe flasin, por te frngu smund t gjesh t till; n

sht se frngu ta le ty radhn dy minuta pr t folur, mos kujto se po t dgjon,

jo, ai sht duke menduar se ka do t thot kur ti t kesh mbaruar s foluri.

343. Nj mentar e kishin pyetur pr tan (taaban) dhe sojin e tij. Im at jan kraht emi, soji im veprat e mia.

344. Ai q nuk sht n gjendje t ec n rrug t shesht, mos e shtrngo ti ngjitetmalit.

345. N do pun ka pak a shum dobi, vetm n t folur pr s teprmi ska asnjdobi.

346. Shrbtoret kan gjithmon dshir t mbledhin lajme e zonjat e shtpisdshirojn td dgjojn. Qoft larg! Sikur edhe i zoti i shtpis t prulet dhe t

dgjoj kto tregime, n shtpi smbetet tjetr ve fjalve.

347. Po t bashkohen dy tufa (bagtish) t vogla, bhet nj tuf e madhe.



40/138

348. Nj tigr t lidhur me zinxhir mund ta prmbaj edhe nj fmij, por, po u kputzinxhiri edhe njeriu m i fort n bot nuk mund ta mbaj.

349. Zemra e gzuar njeriut ia bn t qeshur fytyrin, zemra e dshpruar i ndrydhmendjen.

350. Konfuci thot: do njeri po t kishte dshiruar t jet i ditur aq sa dshiron t jeti bukur, nuk do t kishte injorant n bot.

351. Kalorsi n det dhe barkatari n tok nuk vlejn gj.

352. Aq sa ka nevoj personi me prvoj, por i paditur, pr ndihmn e dijetarit, edhedijetari i paprvoje ka po aq nevoj pr ndihmn e atij q ka prvoj, por q nuk

sht i ditur.

353. Po deshe t ahmerresh kundr nj gruaje, lvdo n syt e saj nj grua itjetr.

354. Ata q jan t kujdesshm, shohin q prpara fatkeqsin dhe i shmangen asaj;ndrsa t pakujdesshinit i dalin prpara dhe zhduken prej saj.

355. Vlefta e ujit kuptohet kur shterret pusi.

356. Shkenca zbulon t fshehtat, ndrsa mjeshtria (arti, industria) i krijon gjrat.

357. Kur njeriu do t marr nj vendim, duhet t parashikoj edhe rreziqet; por, pasi tket vendosur dhe t jet duke e zbatuar, nuk duhet t mendoj kurrgj, d.m.th. n

marrjen e vendimit t jet frikacak e n zbatim t jet trim.

358. Bakoni, filozof i madh anglez thot: Lavdia e atij q komandon shkon krahas melavdin e atyre q komandon; ska lavdi t komandosh nj tuf shtazsh. T jesh

kryetar i shum skllevrve, sht nj ofiq i poshtr.



41/138

359. Po t mos frynte era n dete, sdo t kishte stuhi, por edhe anija nuk do t ecte. Pot mos ishte gruaja n bot, asnjri nuk do t ishte i mjer; por nuk do t ishte

edhe njeriu.

360. Nj proverb spanjoll: M mir t thyhesh se t prkulesh.

361. Mos u shqetso nga zemrimi i t drejtit, kij frik heshtjen e tiranit.

362. Njeriu, gjs q dshiron i shikon vetm ann e mir, asaj q shtie n dor, vetmann e lig.

363. Shkalla e par e marrzis sht t kujtosh se je i menur.

364. Konfucio thot: Njeriu i prsosur nuk tundet nga vendimi q ka marr, shkon mirme shoqrin, por nuk bn pjes n t.

365. Po ai: Njeriu i prsosur, kur sheh se po i kalon jeta, dshprohet duke menduarse nuk po le pas shum vepra t dobishme, t cilat do ta mbajn t gjall emrin e

tij.

366. Fati ia zgjat dorn guximtarit.

367. Mos ti ankohet fatit ai q bjerr rastin.

368. Ska njeri t lig q t mos jet miqsuar me t tjer, duke mos u njohur si i till;ska njeri t mir q t mos jet prbuzur nga disa t tjer, duke e kujtuar pr t

lig.



42/138

369. Disa njerz i bjn mir gjithkuj, por jo vetes s tyre. Kta i ngjajn nj ore tvarur n murin e jashtm t shtpis, i cili u tregon kohn t gjithve, prve atyre

t shtpis.

370. Dielli nuk e ruan pr gjith ditn bukurin e mngjezit; asgj nuk e ruan forcn esaj q ka n fillim, me kalim t kohs e bjerr at. Pra, at q ti dshiron t jet

gjithmon e fort, prpiqu ta fillosh m me shum forc se sa nevojitet.

371. Konfucio thot: Njeri i prsosur nuk sht ai q flet fjal t bukura; por ai q ebn at q thot, dhe thot at q mund t bj.

372. Po ai i nderuar thot: Kush z dituri e shkenc dhe nuk vret mendjen e vet, kabjerr kohn kot, ai i cili pa zn dituri e shkenc vret mendjen (prpiqet,

mendon) dhe prpiqet q t zbuloj gjrat e zbuluara lodh kot mendjen e tij.

373. N t vrtet, shkenca pr njerin sht t dalloj at q di nga ajo q nuk di.

374. Ai q zgjedh si model kaligrafie nj shkrim t bukur, nuk mund ta imitoj atplotsisht, por duke prmirsuar shkrimin e vet, mund t shkruaj edhe m bukur

se modeli. Po ashtu ai, i cili prpiqet ti ngjaj nj njeriu t madh n sjelljet dhe

veprimet e tij, nuk mund ti prvetsoj ato, por n sht se korrigjon sjelljen e tij

dhe n qoft se ka prirje natyrale, bhet m i madh se ai q ka imituar si nga

mendimi ashtu edhe nga sjellja.

375. Pozits, q nuk sht fituar me t drejt nuk i shihet dobia; ajo sht pun eprkohshme.

376. Edhe dshira e t smurit pr tu shruar edhe shpresa e tij se do t shndoshet,sht nj lloj shrimi.



43/138


44/138

386. Njeriu i prsosur mund t ket pak faje, por t mdha.

387. Ca pak t meta t nj njeriu nuk ia ulin vlern; njollat e diellit nuk e pengojn farendriimin e tij.

388. Vlera e njeriut kuptohet pasi t ket vdekur, sepse, kur sht gjall, cmira dhemria vlerat e tij mund ti kthejn dhe ti bjn t duken t meta.

389. Po t nderoheshin dhe t moheshin dijetart kur jan gjall ashtu sikundrlartsohen pas vdekjes s tyre, nuk do t mbetej njeri pa u br dijetar n bot.

390. Kush ndrton pallate n er qoft dhe n ndrr ia mbrrin qllimit pashpenzuar asnj lek.

391. Po ti sodisish me kujdes kombet n bot, nuk shihet asnj komb i egr q t moszotroj pak a shum ndonj zakon t mir, nuk ekziston asnj komb i qytetruar

q t jet i dlir nga disa vese barbare dhe sjellje t dmshme.

392. Shtpia e gruas shpnesh duket pr s largu.

393. Ai q ohet t ahmerret pr nderimin q i sht br, sht nderuar dy her.

394. I vobegti mund t jet i ndershm, perversi jo!

395. Nderi ndodhet rrall aty ku ska hyr mjerimi dhe vuajtja.

396. Mson shum ai q plotson ka di dhe prpiqet t prvetsoj ka nuk di, ai q lemangut ka di dhe ohet t msoj gjra t tjera, nuk mson kurrgj.



45/138

397. sht gabim i madh t prdorsh n pun t vogla at q mund t kryej pun tmdha.

398. Selvini dhe kavaku bhen m t gjat se clo dru, por nuk japin pem.

399. Njeriu ka nevoj pr arsim ashtu si bima pr uj. Ashtu sikundr q thahet pemakur sht e njom, po nuk u vadit, edhe njeriu thahet shpirtrisht po nuk u edukua

qysh n fmijri (vogli), sepse nuk i mbetet gj pr ti shrbyer njerzimit.

400. Pr t kuptuar se cili nga disa djem do t bhet njeri i madh, duhet ti mbledhshata t gjith bashk dhe tu tregosh nj ndodhi t dhimbshme; kush do t preket

dhe do t qaj, ai do t bhet njeri i madh.

401. Njeriu zemrgur dallohet nga shtazt e tjera vetm si rod.

402. Njeriu, para s gjithash, duhet t msoj shkalln e padituris s tij.

403. Konfucio thot: Njeriu me mendje t prsosur dhe me prvoj sngutet kur do tvendos pr nj pun; guximtari nuk trembet nga asnj gj dhe ai q do ti

shrbej njerzimit nuk ndikohet nga mirqenia apo fatkeqsia e tij.

404. Kan pyetur nj filozof t prmendur: sht vdekja? M tregoni mua shtjeta, tju them sht vdekja! sht prgjegjur.

405. Njeriu nuk sht i prjetshm, le t prpiqet t jet e pavdekshme ajo q do tthot dhe ajo q do t bj.

406. Zgjuarsia t shumtn e hers hy n pun pr t gjykuar punt dhe sjelljet e ttjerve.



46/138

407. Nj anglez, kudo q t ndodhej, meq dyshonte se nn tryezat dhe pas perdeve kaprgjues, kujdesej shum kur do t fliste. Pra, pasi n nj ip t zemrs s njeriut

qndron nj prgjues i till si sht ndrgjegjja q shnon do fjal dhe do pun

t tij dhe, pasi i shnon, ka zakon tia kujtoj dhe tia trokas n kok t zotit,

njeriu duhet t ket gjithmon kujdes pr f jalt dhe punt e tij qofshin t

hapta, qofshin t fshehta.

408. Pasuria nuk e vlen mundimin q heq njeriu pr ta fituar, kujdesin q nevojitet prta ruajtur dhe m n fund hidhrimin e shkaktuar kur humbet.

409. Jan t shumt ata q puthin at dor, t ciln dshirojn ta presin (kafshojn).

410. Meqense shporri i ndrrimit sht dshira, ky kal (d.m.th. ajo q ndrron)kalon gjithmon prtej mundsive (pr ta arritur).

411. Zogu q ka jetuar i lir, ia del t shptoj nga kthetrat e skifterit; ndrsa zogu qka shptuar nga kafazi, mbasi ka n mendje vetm ikjen nga kafasi, bie n kthetrat

e armikut t tij.

412. Edhe n jetshkrimet e njerzve m t mdhenj shihen disa voglsira. Jeta enjeriut sht nj godin e prbr nga mermeri dhe balta.

413. Njerzit e kan gurin e provs pr t dalluar floririn; por floriri sht vet gurprove pr t dalluar njerzit.

414. Ashikun t gjith e kujtojn pr t marr; por ska filozof m t madh se ai. Prat ska asnj ndryshim midis bareshs dhe princeshs. Baresha q dashuron ai

sht m e lart se princesha.

415. Gjrat q numrohen t shenjta, si mendja, njohuria dhe dituria, nga shkaku ilakmis pr fam e madhshti, smund tu qndrojn disa dshirave t kota,



47/138

ndrsa dashuria mund do gj. Dashuria duron varfrin, nevojn, urin,

mundimin, poshtrimin do gj. Dashuria e ndryshon sktern n parajs. N

qoft se krkohet nj shenj e bots shpirtrore n botn lndore, ajo shenj sht

dashuria.

416. ndrrimi do gj nuk e tregon ashtu si sht. por ashtu si dshirohet. Prandajvetm ndrrimi sht q bn t shijohet bota dhe jeta.

417. Kur t njihesh me ndoknd pr her t par, kujdesu t kuptosh nse po prpiqett dgjoj ato q thua apo t dgjosh ato q thot ai.

418. Edukat n bashkbisedim nuk sht vetm t flassh f jal t mira. sht konditt mos flassh fjal t lig dhe t mos e lesh tjetrin ta thot.

419. Gruaja dredharake sht nj trndafile, q do gjeth t saj e mban nj njeri, ndrsat shoqit i takojn vetm gjembat.

420. Zakoni sht nj prang pr njerzit e prsosur e idhull pr vulgun.

421. Duhet menduar pr t ardhmen, por as t tashmen nuk duhet tia bjm fli sardhmes. I urti nuk pranon t jet sot fatkeq pr t qen i lumtur nesr.

422. Nj fjal e urt e shqiptarve: Koka bn, koka pson. Zemr, ke ti q rrnkon?

423. Goja kalon kufirin, dmin e paguan mendja.

424. N qoft se ka dy dijetar t pagabueshm, njri sht prova.

425. Atij q rrit sorrat, me siguri nj dit do tia nxjerrin syt.

426. Duhet tia kputsh kokn puls q han te ti e vezt i bn te fqiu.



48/138

427. Nuk zihet n goj litari n shtpin e t varurit.

428. Ujku, n vendin ku gjen nj qengj, po n at vend krkon prsri.

429. Zakonin q njeriu e ka prfituar n djep, e le n qivur.

430. Guximtarin nuk e vret plumbi e frikacakun mund ta vras krisma e pushks.

431. Nuk mund t dal puna e madhe nga dora e atij q nuk i prfill t voglat.

432. M i poshtri i njerzve sht ai, q tregohet i rrept kundrejt butsis dhe i butkundrejt rreptsis.

433. N qoft se pr njeriun ka n bot person m t lig dhe t poshtr se djalli, shtai, q para teje shitet mik yti e pas shpine vepron si armik.

434. Turma mendon se e drejta sht aty ku sheh forcn, por e drejta me forcnbashkohet shum rrall.

435. Turma sht e deshiruar pr gjra t jashtzakonshme.

436. Vendi m i lumtur sht ai ku ndihet sa m pak dora e qeveris.

437. Ti ndalosh me forc zakonet e liga t kombit do t thot ti shpallsh luft atij;gjja q nevojitet sht t ngresh kombin n shkall q vet t heq dor nga

zakonet e liga.

438. Pjalt dhe punt e njerzve t mdhenj nuk jan sipas vendit e kohs s tyre, atamund ti prshtaten do kohe dhe do vandi.



49/138

439. Figura morale e njeriut sht rruga q ndjek.

440. Prpiqu t imitosh vetm punt e mira t njerzve t mdhenj.

441. Nuk sht forca q e bn shtetin t qndrueshm, sht dashuria e nnshtetasve.Sovrani, i cili gzon dashurin e nnshtetasve t tij, as ka nevoj pr top, as ka

frik nga topi i armikut.

442. Godina q ndrtohet pa u mbshtetur n godina t tjera, sa m shum q lartsohetaq m shum i shtohet rreziku. (Edhe ktu Samiu ka parasysh qeverin turke t

kohs s tij, e cila nuk mundi t marr pjes n ndonj koalicion).

443. Kush bazohet n forcn, bie pr tok po sa t thyhet forca, por ai q bazohet ndrejtsin, sht i mbshtetur n nj godin t fort q nuk shembet kurr.

444. Kundrshtimi (d.m.th. opozita) sht armiku i forcs dhe i dshirs; por, po tmos jet kundrshtimi as forca nuk duket as si mbetet shije dshirs.

445. sht pr keqardhje q n botn politike nuk sht br zakon t respektohet nderidhe mirsjellja. Nj njeri i rndomt humb besimin po nuk e mbajti fjaln, nj

diplomat q qeveris nj shtet, sa m shum t gnjej, aq m shum numrohet

pr diplomat.

446. N kohn ton t gjith po merren me politik; kjo pun ka tar q t rinjt tharrojn zbavitjet e tyre, pleqt hallet e tyre, grat qeverisjen e shtpive t

tyre, adhuruesit adhurimin, tregtar: fitimin dhe mjekt t smurt e tyre.

447. Idet e mdha formohen te shpirtrat e mdhenj.

448. Traktati i pranuar nga mundja, bie posht porsa t forcohet i munduri.



50/138

449. Aleati i fort, t shumtn e hers, sht m i rrezikshm se armiku.

450. Aleata i fort sht zot i shokut t tij.

451. Nj qeveri mizore krkon rastin t ndshkoj t pafaishmit, t thyej guximin dhet heq lirin.

452. Qeveria tirane, pasi n vend t drejtsis mbshtetet n forcn, ka nevoj pr forcedhe m t madhe.

453. Edhe qeveria m mizore prpiqet ti tregoj t ligjshme veprimet e saj.

454. Tirania m e poshtr sht ajo q shtyp mendimin.

455. Nj qeveri mizore i kupton fajet e saj vetm athere kur shtrngohet ti mbshtetetopinionit publik, t cilin e ka zhdukur vet.

456. Tirani m i poshtr sht ai q sht rritur nn regjim tiranie, sepse e ushtrontiranin e tij me form ahmarrjeje.

457. Tirania lind nga frika, sovrani q ka frik nga nnshtetasit e tij, sht i shtrnguarti friksoj ata.

458. Sa ka frik kusari nga qeveria, edhe tirani aq trembet nga shkrimtart, e sidomosnga historiant.

459. Kur lakmia pr fam dhe madhshti pushton shpirtin, nuk le vend pr asnjndjenj tjetr. Kur kjo lakmi hap gojn, natyra (e njeriut) hesht.

460. Mossuksesi e thyen dshirn dhe guximin, por nuk mund ti zhduk; trimria ethyer nga nj mundje e madhe, mund t prmirsohet me nj fitore t vogl.



51/138

461. Ata q qeverisin nj shtet, duhet t msohen tu qndrojn dallgave dhe fortunavet opinionit publik, t mos i bjnm t rrepta fortunat, por t prpiqen ti

qetsojn ato.

462. Forca e armatosur e prdorur kundr s drejts dhe liris, sht ajo q do tushkaktoj vdekjen atyre iq e prdorin.

463. Liria, nga ndonjher, nuk mund ti mbroj partizant e saj; por nuk i vret medorn e vet ashtu si bn forca absolute.

464. Nuk duhet dyshuar pr ndershmrin e atij njeriu q e shajn dhe e prbuzinlajkatart.

465. sht trimri e madhe t heshtsh n tubimin e lajkatarve.

466. Mizoria e mizorit mund t vras disa keqbrs; por drejtsia e t drejtit (qeveritar)ia than rrnjn keqbrjes.

467. Nuk sht mirsi ti falsh tjetrit fajin e tij, duhet ta harrosh. Faji i falur pa eharruar nuk fshihet, mbetet i skalitur n zemr.

468. Spiunt dhe agjentt e fsheht jan miza q lshojn larva n plagt q i janhapur trupit i shtetit; pr t merituar rrogn q marrin i tregoj n pr kriminel

dhe fajtor njerzit e ndershm dhe t pafajshm.

(Sulltan Hamidi kishte formuar nj rrjet t madhe spiunazhi n gjith perandorin e

Turqis osmane, fijet e s cils i mbante vet n duart e tij. Shnim i prkthyesit.)



52/138

469. Ashtu sikundr i smuri q dshiron t ndrroj klimn me shpres q tprmirsohet, edhe shoqria, me besimin pr tu qytetruar, dshiron t ndryshoj

gjendjen.

470. Pishtari i historis tregon se drejtsia shkon paralel me paqen, dashurin e mekonsideratn dhe se lakmia pr t pushtuar gjith botn, veset si fanatizma,

rebelimi dhe mizoria in mbrapa fatkeqsi q vazhdojn pr nj koh t gjat dhe

bjn q pasardhsit t mallkojn paraardhsit e tyre.

471. Historia sht nj proces-verbal, i cili ligsit e shekullit t tanishm ia prcjellpr gjykim gjykats s opinionit publik t shekujve t ardhshm.

472. Paansia sht ajo q shkruan historin, historia q shkruhet nga ansia, nuk shthistori, sht prrall.

473. Epokat q prmenden shkurt n histori, jan epokat m t lumtura t njerzis.

474. Historia, q i jep form drejtsie mizoris s mizorit, sht m e keqe se 100mizor.

475. Mendimet (ose idet) sht e parnundshme ti dallosh nga dobit (ose interesat),asnjri nuk e prkrah nj ide po nuk e kuptoi se sht n dobi t prgjithshme ose

t atij vet.

476. Sa m shum t kundrshtohet nj ide, aq m shum bhet e fort (e fuqishme).

477. thurja morale e nj kombi kuptohet nga sa jan denimet e caktuara n ligjet e tij.Sepse jan fajet e rnda q nevojitin dnime t rnda.



53/138

478. Sa do q t jet i pafuqishm opinioni publik, prapseprap e tremb qeverintirane. Pr kt shkak qeveria tirane, mbasi ta ket shkatrruar dhe zhdukur

opinionin publik, prpiqet ta vr at n gjum me dhelpri.

479. Forca shkatrrimtare q shtyp trupat, nuk mund ta shtyp mendimin, prkundrazi duke u shtypur trupi, forcohet mandimi; ushqimi i mendimit sht gjaku i

derdhur nga mizoria.

480. Ligji ska forc kundrejt opinionit publik. (M mir: Opinioni publik nuk mundt mposhtet me an t ligjit.)

481. Vetm opinioni publik sht baza e liris, forca e edukimit, udhheqs i qeverive.482. Si mendimi ashtu edhe gjykata duhet t gjykojn personat e jo rodet (e njerzve);

sepse n sht i mir ose i lig nj njeri, ska t bj me rodin e tij.

483. Jan t rrall ata q i caktojn vetes s tyre nj princip; principi i shumicsmbshtetet n interesin e tyre. Kur jan t vegjl ata (d.m.th. q skan kapur nj

pozit), krkojn liri dhe barazi, kur rriten bhen partizant m t flakt t

absolutizmit.

484. Nuk mund t jet i mir morali vetiak i popullit t nj vendi, kur morali iprgjithshm sht i prishur.

485. Mendja e nj kombi sht arsimi, zemra e tij morali i prgjithshm.

486. sht e sigurt zhdukja e nj vendi ku njerzit mposhtin ligjin e forca t drejtn.

487. sht e kot t pressh pun t mir nga nj qeveri, q bn transformime jo pr tuvyer ideve, por personave, e interesin e prgjithshm e prdor si mask pr

interesa personale.



54/138


55/138

499. Nuk jan armiqt e saj ata q zhdukin lirin, t shumtn e hers sht teprimi iprkrahsve t saj.

500. Kur sht liria n djep, prkorja duhet t jet daja i saj.

501. Liria nuk mund t shkoj prpara pa moderacion, ajo nuk mund t jetoj pa moralt mir.

502. Ndrsa era e shuan qiririn, zjarrin e shton; edhe forca mund ta shtypmendimin prparimtar t nj personi, por e zemron edhe m shum opinionin

publik.

503. N besimin e thjesht ska fanatizm e n diturin e vrtet ska krenari;hipokritt jan fanatik e injorantt q din dika t vogl bhen krenar pr at

ka din.

504. Pasi njeriu t ket besuar se nj besim sht i kot, sht e pamundshme tndryshoj mendim dhe t besoj prsri.

505. Nj popull q ska opinion publik, nuk mund t numrohet pr komb.

506. Trathtia, pa marr parasysh shkakun, prapseprap trathti sht.

507. Qllimi i lig, edhe sikur ti dal mir fundi, prapseprap po i keq sht.

508. Keqbrsit smund t besojn se ekziston mirbrja.

509. N periudhn e nj qeverimi mizor nuk flitet as pr meritat e t mirve as prligsit e t ligjve, njerzit dallohen sipas pozits dhe mjerimit t tyre.



56/138

510. Merita dhe talenti q qndrojn t heshtur dhe t fshehur n periudhn e tiranis,fillojn t ndriojn porsa lind drejtsia.

511. Nuk mund ti shrbejn nj kombi ata q nuk jan t pajisur me moral t mir.

512. E liga q mund t rezultoj nga nj qllim i mir, sht m e mir se nga shrbimii br me qllim t lig.

513. Nganjher merita shklqen n nj komb t thurur, por ajo nuk mund ta ndriojambientin.

514. Po ta zmadhosh nj pun, e ke zvogluar.515. Puna m e rrezikshme n bot sht zmadhimi i t metave t armikut dhe fshehja

e meritave t tij.

516. Zmadhimi (egzagjerimi ose teprimi) sht themeli i t metave tona, burimi ishkarjeve e i gabimeve tona dhe shkaktues i vuajtjeve tona. Edhe kur nuk arrin t

na bj keqdashs, lakmues, ahmarrs dhe mizor, na bn maskara.

517. do gj ndryshon n siprfaqen e toks (n bot); shtohet, bhet e prsosur,plaket, bie dhe, m n fund, del prsri n shesh.

518. E vrteta ka hipur n kraht e kohs dhe shkon prpara pa ndrprerje, me pishtarinq ka n dor largon errsirn dhe i djeg budallenjt q i dalin prpara pr ta

shuar.

519. Jan shum pak n bot ata njerz q nuk mund ti plagos fjala e drejt.

520. Shum rrall gjendet njeriu, q ka guxim t thot fjaln e drejt para tmdhenjve; vdekja e nj njeriu t till sht nj humbje e madhe pr njerzin.



57/138

521. Kthimi i s kaluars sht i pamundshm, pritja t shumtn e hers sht njshpres e that, koha q zotron njeriu sht e tashmja; por ah! e tashmja

sht si zhiva (q rrshqet), e pamund-shme t pushtohet, prandaj jeta mbetet e

prtar nga shpresa pr t ardhmen.

522. Vobegsia dhe vshtirsia e madhe zhduk ndjenjat e dashuris pr atdheun e tdshirs pr liri dhe e bn t leht durimin e tiranis.

523. Si te njerzit, ashtu edhe te shtetet, sa shtohet pasuria dhe fama aq shtohet edhelakmia.

524. Sa do q njerzit e mdhenj zhduken fizikisht, idet e tyre mbesin n veprat e tyredhe bhen t pavdekshme.

525. Kalben njerzit e ndershm aty ku lartsohen lajkatart.

526. Modestia dhe thjeshtsia sht nj e mir, t ciln do njeri dshiron ta shikoj tetjetri, por nuk don ta ket vet.

527. Qeverisja e racs njerzore me edukim sht shum m e leht se qeverisja meligj.

528. Aq sht e nevojshme drejtsia pr njerzin, sa q pr t gjitha padrejtsit qbhen; ndihet nevoja t bhen nn perden e saj.

529. Forca mund t mund armikun, por shpirtmadhsia sht ajo q bn at t bindet.

530. Moda i ngjan vrshimit t fort t prrenjve t shkaktuar nga shiu, nuk duhet tndrtosh mur para tij t prbr nga mendja dhe arsyeja, sepse ku sht me forc

t shemb, duhet pritur ti paksohet forca.



58/138

531. Lavdimi m i plqyeshm sht ai q del nga goja e armikut t t lavduarit.

532. Faji m i madh n bot sht ti mbash ann atij q ska t drejt, e t jesh armiki t drejtit.

533. Zotsia, pr t ciln n gjendje t qet nuk pyet kush, krkohet n kohn errezikut.

534. Fatkeqsit e mdha lypin zotsi t mdha (pr ti prballuar).

535. Ka vetm nj rrug pr t arritur njeriu n stacionin e s dejts e t vrtets, e ajosht t dalloj paditurin e gabimin e tij, edhe ta pohoj kur ska t drejt.

536. Realiteti nuk mund t arrij kurr n shkalln ku arrin ndrrimi, prandaj mblsiaq shihet n pikturn e nj piktori e n vjershn e nj poeti, nuk mund t gjendet

n natyr.

537. Arti njerzor konkuron natyrn.

538. Prehja n pleqri bn t harrohen vuajtjet e psuara n rini. Zbavitja dhe dfrimin rini bhen nj barr pendimi n pleqrin, q kalohet me vuajtje dhe vshtirsi.

539. Njeriut mund ti marrsh do gj, vetm shpresn nuk mund tia heqsh! duke iarritur shpresn njeriut mund ti marrsh ka ka dhe ka ska.

540. Elokuenca mund t bhet shpat e trimris, mburoja e t pafajshmve, por ngandonjher bhet udhheqse e dredhis dhe e intrigs.

541. Mria, epshi, dashuria dhe besimi (feja) ia verbojn njeriut syt, ia mbyllin vesht,pushtojn rrugt nga do t hyjn n zemr arsyeja dhe e vrteta.



59/138

542. Zemrimi, ahmarrja, smira dhe mria jan armiqt m t mdhenj t njerzimit.

543. ndrrimet, madhsMia, pasuria, fama e lavdia jan lojra t jets. Ashtu sifmija q sqndron dot pa lojra, as njeriu nuk jeton dot po nuk ndrtoi

ndrrime.

544. Vetia e shquar q ndodhet te njerzit q meritojn me t vrtet t numrohen prt mdhenj, sht mosharrimi i mirsis q u sht br nga ndokush.

545. Ska ligsi m t madhe n bot se mosmirnjohja. Shrbyesit e njerzimit,kundrejt veprave t tyre t mira q kan br, shpresojn, t paktn, t dgjojnnj falnderim, t shohin pak nderim, por kundrejt tyre mbahet nj qndrim

mosprfilljeje e harrese dhe shumher bhen objekt mrie, armiqsie dhe

prbuzjeje. Kjo gjendje i bn ata t pendohen pse jan njerz.

546. Mosmirnjohja i bn mirdashsit keqdashs, mirbrsit dorshtrenjt.

547. Ai q ushqen mendim t mir pr do njeri, pasi t ket gabuar disaher, detyrohett ket keqkuptim pr do njeri. Nga kto dy pun, e para bn njeriun t pendohet

e e dyta e bn t turprohet.

548. Nuk zgjat shum dashuria me njeriun q dashurohet me nj t par (pa e sprovuarkarakterin e tij).

549. Nj i pacip bashkohas i Sokratit e kishte shar at; dishepujt e tij, duke par se ai(Sokrati) nuk iu prgjegj, e pyetn pr shkakun. N sht se nj qen ju kafshon

kmbn, a edhe ju do ti kafshoni kmbn atij, u prgjegj.

550. Ti prgjigjesh me t njjtn mnyr puns s personave t thurrur, t njohurmir nga populli si t till, do t thot t bhesh pjesmarrs i poshtrsis s tyre.



60/138

551. Vjedhja sht nj ves i lig, por ti vjedhsh mbulesn Qabes sht nj faj shum imadh, gjithashtu mashtrimi sht nj pun e lig n do rast, por mashtrimi n

letrsi sht poshtrsi e madhe.

552. sht palaolik t jesh pro ose kundr nj pune pa u thelluar dhe pa qen i zoti takuptosh nse sht e drejt apo jo.

553. Me nj shpifje, populli nuk bjerr simpatin dhe bindjen e mir q ka pr njperson, ai q ka fituar mrin e popullit, edhe sikur t bj nj shrbim, nuk

plqehet nga asnjri.

554. Ska dyshim pr meritn e atij q fiton simpatin e popullit.

555. Ai q prshndet mikun e mjeruar, sht m i lart se ai q, sipas rregullit tbesnikris dhe t dashuris, jep jetn pr mikun e tij t fatshm.

556. Ska ndonj ndryshim midis miqsis s rreme q t gjendet rasti pr ti grabiturtjetrit shpirtin, gjn e nderin dhe t miqsis s bazuar n interes e n

prapamendim.

557. Miqsia sht nj virtyt shpirtror; sa faj i madh sht ta ndyejsh at me interesadhe keqdashje t iidhura me poshtrsit e bots.

558. Njeriu, t cilit i bhet nj prkrahje n koh t vshtir, edhe pasi i kalonfatkeqsia i prgjigjet bamirsis me panjerzi, sht m i poshtri i t gjitha

krijesave.

559. Mos u mashtro pas lutjeve t mashtruesit kur shtrin dorn n sofrn (msalln) etij, sepse pr nj kafshat q do t marrsh, do t japsh shum gjra e ndoshta do

t akuzohesh se i ke vjedh lugt.



61/138


62/138

570. Sovrani, q merr vet n dorn e tij qeverisjen e vendit dhe nuk i shtrohet ndikimitt askujt, mund ti prish qejfin parsis, por do t knaq at mas q sht baza

e shtetit:

571. Po t ishte i mundshm kthimi i kohrave t kaluara, ato koh nuk do t dukeshinaq t mbla.

572. Dijetari spanjoll, Lope De Vega, thot: Duke u knaqur me 2 3 lule t lulishtessime dhe me 2 3 piktura q kara n dhomn time, kam shptuar nga robria e

tre tiranve, si jan: lakmia, shpresa dhe frika.

573. N ujt q fle, mos fut as gishtin.574. Nj gjilpr tahet shtyll hekuri, po t vihet me koh n vendin e saj.

575. Knaqsin q t jep lumturia kur e ndrron, nuk mund ta jap kur realizohet.

576. Vetm ata q jan t sinqert e duan njeriun e sinqert.

577. Nuk mund t bashkohet n nj vend sinqeriteti me lajkn.

578. Kmbt e trimit jan krijuar pr t qndruar, e t frikacakut pr t ikur.

579. T mos mendohet se sht trim ai q shtit i armatosur.

580. Qeni kafshon gjithmon at q mbetet pas shokve t tij.

581. Kur mbyllet nj port, perndia hap nj tjetr.

582. Diogjeni thot: Liria vjen nga t menduarit e vdekjes, duke mos pasur frik ngaajo.



63/138

583. Po ky filozof thot: T skllavrosh njeriun q sht me t vrtet i lir sht si tnxjerrsh nj peshk n tok.

584. Qeni nuk kafshon foshnjen, sepse ai nuk e ka frik at.

585. Njeriu q ka zemr t dlir nga mrit dhe dshirat, jeton i lir edhe nn robrinm t rrept; ai q ka veti t kundrta me kt, edhe sikur t jet n mes t liris s

vrtet, prapseprap nn robri sht.

586. Njeriu mund t humb do liri t tij, por nse e ruan lirin e mendimit,prapseprap i lir sht.

587. Shumher harrohet mirsia q i bhet njeriut, por keqtarja nuk harrohet kurr.

588. M i ligu ves sht t tregosh dhe t prhapsh nj turp ose nj fshehtsi t njtjetri q ti e di.

589. T fshehtat q msojm jan amanet i perndis n zemrat tona; t mos eshprdorojm amanetin pr inat t njerzve.

590. sht shum leht t ruash nga thurja nj komta q nuk e ka msuar at, porsht shum vshtir t shptosh at q sht msuar.

591. Petkat e mndafshta dhe gzofat e shtrenjt shuajn zjarrin e kuzhins.

592. Shum persona rrin t uritur pr t zbukuruar siprfaqen.

593. Gruaja sht m e mira makin qepse n bot.

594. Frika dhe shpresa n zemrn e t shtypurit jan dy kala t forta n dorn e mizorit.



64/138

595. Gjja m e mrzitshme pr njeriun sht t shoh sjellje t keqe nga njeriu q kadashur.

596. T jesh nn urdhr t shum vetve sht m mir se t jesh nn robrimin absolutt njerit.

597. Easti sht kurajo pr njerzit; i ngathti dhe prtaci nuk gjejn rast pr t brgjsend, vese pr t fjetur.

598. Fjala e gjat ka kuptim t shkurtr.

599. Fjalt e gjata t shumtn e hers fliten nga mungesa e aftsis pr t shfaqurqllimin me pak fjal; nga fjalt q disa flasin gjat nj ore nuk mund t nxirret as

nj kuptim q mund t tregohet me dy fjal t vetme.

600. Ndrsa pr fjaln shihet nevoja do minut dhe pr kngn nj her n muaj osen vit, njerzit nuk i japin rndsi msimit pr t kuvenduar, sa prpiqen t

msojn kng.

601. Aty ku do t gjesh nj tap (shisheje) krko t gjesh edhe nj tjetr; aty ku do tdgjosh nj fjal t drejt, mos u mrzit t dgjosh edhe nj tjetr.

602. Veza q ke n dor nuk shkmbehet me puln q sht n treg.

603. Nj kapidan (komandant anijeje) mund t mbys nga pakujdesia brenda njminute anijen e vet q e ka prdorur gjat 40 vjetve. Njeriu, nderin dhe famn q

ka fituar gjat gjith jets s tij mund ti zhduk n nj minut me nj pun t

paplqyer ose duke folur nj fjal t lig.



65/138

604. Haxhxhaxhi (nj mizor arab) dhe Xhengizi jan m pak mizor se keqdashja qvepron n brendsin e do njeriu.

605. N treg shiten edhe lulet edhe bari, ai q dshiron t stolis dhomn merr lulet, aiq do t ushqej gomarin merr barin. Mendimet q thuhen e q shkruhen n bot

ca jan t drejta, ca gnjeshtra; i urti pranon t drejtat, e i marri g-njeshtrat.

606. Dy gjra e bjn njeriun njeri: njra ndrgjegjja, tjetra principi. Duhet t puthetdora e atij q ka nj ndrgjegje t lir dhe nj princip t drejt.

607. Shrtaimi q duhet br skamnorve nuk sht ai pr tu lehtsuar jetesn, porgjetja e mjetit pr ti shptuar nga varfria.

608. Servilizmi sht udhheqs i tiranis.

609. Fshatari e on n vend fjaln e dhn, por premton shum rrall.

610. Kundrejt rrezikut nuk duhet shkuar me ngutsi, kundrejt prgatitjes duhet shkuarme shpejtsi.

611. Duke qen se njeriu sht i prbr nga trupi dhe shpirti, edhe t mirat q mund tarrijn n bot ca i prkasin trupit e ca shpirtit. Sa shtohen t mirat, e trupit

(materiale) aq paksohen ato shpirtrore (morale), dhe kur tajerren t mirat

trupore, fiton shpirti.

612. Ashtu si anijet q sigurojn takimin dhe marrdhniet midis tokave, prodhimet enj vendi i drgojn n nj vend tjetr, edhe librat krijojn relatat midis shekujve,

duke i bart idet e nj shekulli te nj ose te disa shekuj t tjer.



66/138

613. Po ti bsh ndonjrit ndonj padrejtsi dhe t mos shohsh kundrshtim nga ai,mos vazhdo n at pun duke thn se e gjeta rastin, sepse kali q bart nj pesh

prej nj kuintali nuk mund t bart 2 kuintal.

614. Durimi sht m e madhja trimri.

615. Shiu q bie n koh t ftoht nuk nxjerr lule.

616. Mos qndro n mbledhje ku fliten t palara; n qoft se do t ndodhesh rastsisht,mos u knaq vetm duke heshtur vet, po prpiqu t heshtin ata; po nuk ia dole,

ik.

617. Duke kuvenduar herpashere me t thururit, njeriu pa kuptuar bhet i atill.

618. Njeriu q sht i madh, n t vrtet sht i vogl n dukje.

619. N pun nuk nevojitet teprimi dhe rreptsia, vazhdimi duhet; nuk sht shiu q bieme vrull nj ose dy or ai q i nevojitet bujqsis, por shiu q bie leht leht disa

dit me radh.

620. Njeriu kurdoher duhet t lodh mendjen me shkencn q merret vet, por kurbisedon me t tjert nuk duhet t flas pr punt e veta. Kur diplomati do t

bisedoj me arkitektin, duhet t flas pr ndrtimet e arkitekti kur t Msedoj me

bariun duhet t flas pr dhent.

621. Po krkove nj mik besnik, prpiqu t miqsohesh me nj njeri q ka pak miq.

622. Dshira sht nj lloj smundje, q zgjat disa or, disa dit dhe rrall disa muaj,jan shum t rrall n bot ata q vazhdojn nj vit me nj dshir.



67/138

623. Prirjet sensuale (epshet vijn e shkojn, por mbresat mbeten dhe ia ndyejn jetnnjeriut.

624. Dashuria sht e mbl, por prfundimi sht shum i hidhur.

625. N sht se ka nj komandant q vret vartsit e tij, dashuria sht.

626. Njeriut i vjen turp t bj nj pun t paplqyer para nj tjetri, por sndien qnjolloset emri i tij para historis dhe njerzimit.

627. Mos u trhiq nga nj pun dhe mendim q di se n t vrtet sht i drejt dhe iplqyeshm, porse n syt e turms i keq; n sht se ty at dit t kritikojn, dot vij dita q do t t lvdojn.

628. Po t varej eiita nga turma, njerzit nuk do t shptonin kurr nga errsira.

629. Ka shum pak nga dijetart e kohs s kaluar q sot na uditin me shrbimet q ikan br mendimit, shkencs dhe njerzimit e q t jen dashur dhe muar nga

bashkkohasit e tyre.

630. Ndrsa shkaku i dnimit t mendimtarve t lart, si Sokrat dhe Galile, ka qenshpirti dhe idet e tyre, ata q i dnuan nuk u kujtuan se duke i zhdukur fizikisht, i

shrbyen shpirtit dhe ideve t tyre, shenjtruan emrat dhe vrtetuan mendimet e

tyre t larta.

631. Personat me influenc, q duan t ahmerren kundr dijetarve, po ti shtypin ata u kan shrbyer qllimeve t tyre. Pr tu ahmarr kundr tyre duhet tu falin

gjra, duke u prishur moralin dhe ulur famn e tyre.

632. Fjala nuk njihet nga tringllima, si ari; fjalt e mira dhe t drejta t shumtn jan tashpra, ndrsa fjalt e liga e dhelparake jan t buta.



68/138

633. Nuk duhet stolisur q t dukesh i bukur, por q t mos dukesh i shmtuar.

634. Kur njeriu me karakter t ult arrin nj pozit t lart ose pasuri t madhe, ska asfarefis, as miq.

635. Gjysma e vitit sht e ftoht, gjysma e nxeht; mbetet pa ngrn kush gjen shkakt ftohtt e t nxehtt dhe nuk punon.

636. Nuk sht rrobaqeps ai q vesh petka t bukura.

637. Kush djersitet duke ngrn, dridhet kur punon.638. Kau lidhet pr brirsh, njeriu pr goje.

639. Po vdiq njeriu q i ke dhn fjaln, detyra e mbajtjes s fjals bhet edhe nj herm e shenjt.

640. Nuk jan pozita dhe grada ato q e

Documents

Ebook shqip (albanian) Sami Frasheri fjalet e urta