Editör ve hakem iyi bir bilimsel makaleden ne bekler?

Dr. Levent OğuzkurtGirişimsel Radyoloji Alan Editörü

Diagnostic and Interventional Radiologyloguzkurt@yahoo.com

Bilimsel makale yazımı

• Veri kaydetmek• Bilimsel makale yazımının en önemli özelliği büyük miktarda

çok karmaşık olabilecek verileri okuyucuya kolayca okunur ve anlaşılır bir dille yazmaktır

• Hem bilimsel alanda tecrübe hem de iyi yazım yeteneği/pratiği gerektirir

• Makale yazımında bilimin güzelliği yazı dekorasyonu ile bozulmamalıdır

“Everything that can be thought at all can be thought clearly. Everything that can be said can be said clearly” Wittgenstein

Bilimsel makale yazımı

• Açık, berrak dil• Şeffaf• Basit• Kısa cümleler • Anlaşılır • Tutarlı/Uyumlu

“If a man wish to write in a clear style, Let him first be clear in his thoughts” Goethe

Temel yanlış algılar (gelenekler)

• Makale yazma formülünü bilmemek • Uzun karmaşık cümleler• Uzun yazı • Yaratıcı yazı yazmaya çalışmak• Bilimsel hikaye açık değil• Tartışmayı gerçek bulgularla değil• Teknik terim ve birimlerin yanlış kullanımı • Pasif cümlelerin sık kullanımı

“Peer review”: Emsal/akran değerlendirmesi

İki önemli işlev• Filtreleme: Makalenin basıma değer

olup olmadığını tartma• İyileştirme: uzmanlarca sunulan üstün

nitelikli yapıcı eleştiriler çalışmanın niteliğini artırır (yazarın göremediklerini görme)

Özgünlük/ Yenilik

• Makale yeni bir bilgi, kavram, teknoloji sunuyor mu?

• Yeni tanısal ve tedavi yaklaşımları tanımlıyor mu?

• Var olan tartışmaları çözümlüyor mu?– Hızlı literatür taramasıyla bu konuda daha önce

yayınlanmış yazılar bakılabilir

Önemli mi?

• Rutin uygulamada değişiklik yapacak mı? “Haber değeri var mı?”

• Biyoloji veya teknolojiyi daha iyi anlamamıza yardımcı mı?

• Yeni hipotez öne sürerek daha ileri çalışmaları tetikliyor mu?

İlginç ve/veya Bilgilendirici mi?

• Mevcut bilgimize dikkate değer katkı yapıyor mu?

• Yararlı bilgi sunuyor mu?

Giriş

• Yazı neden yazılmış?• Yazı bilimsel açıdan önemli mi?• Yazı güncel mi (zamanı geçmiş bir yazı mı)?• Daha önce böyle bir çalışma yapılmış mı?• Diğer yazılardan farkı ne?

• Girişi çok uzun ve sıkıcı olmamalı• Amacı iyi anlatın ve hipotezi iyi kurun

– Çalışma dizaynı verilmiş mi? – Onam ve etik onay alınmış mı?– Örneklem uygun mu, sayı yeterli mi? Dahil ve hariç tutma

kriterleri verilmiş mi? Demografik veriler sunulmuş mu?– Yöntem ayrıntılı açıklanmış mı? Aynı yöntemle çalışma

başka bir yerde tekrarlanabilir mi? Okuyucu deneyimi, konsensus vs.

– İstatistiksel yöntemler uygun mu?

Gereç-yöntem

Yöntemin ayrıntılı olarak tarif edilmemesi• “yemek tarifi” gibi olmalı• Veri eldesi ve analizi – adım adım, uygun sırayla açık bir şekilde yazılmalı

• Alt başlıklar kullanılabilir– Subject population, Image acquisition, Image

analysis, Statistical analysis

Bulgular – Açık şekilde verilmiş mi? İnandırıcı ve makul mu?

Düzeni/sıralaması uygun mu?– Yöntem bölümünde açıklanmayan bir bulgu verilmiş mi? – İstatistik uygun ve doğru mu?

Tartışma

– En önemli bulgu ile başlayıp ana bulguları özetliyor mu? – Hipotez doğrulandı mı, red mi edildi? Sorulan soruya cevap

bulundu mu?– İlgili literatürle karşılaştırılmış mı?– Çıkarılan sonuçlar bulgularla destekleniyor mu?– Çalışmanın klinik önemi/sonuçları tartışılmış mı?

Gereksizce uzatılmış Tartışma

• Konuyla ilgili ansiklopedik tarihçe verme

• Girişte sunulan bilgileri tekrarlama

• Çalışmayı direkt ilgilendirmeyen bilgiler verme

• Sadece konuyla doğrudan ilgili kaynakları kullan

Sonuçların aşırı yorumlanması

• Verilerle desteklenmeyen yorum yapmayın

• Spekülasyondan sakının, ilişki aşikar değilse bunu belirtin

• “probably” ve “is likely” gibi tedbirli niteleyiciler kullanılabilir

Kısıtlılıkların verilmemesi

• Hemen her çalışmanın kısıtlılığı vardır– Önemine göre sıralanmalı– Bulguları nasıl etkilediği belirtilmeli– İlerdeki çalışma düzenleri için yol göstermeli

• MR perfüzyon çalışması– Bulgular, hemodinamik parametreler, kontrast

dozu ve derişimi, çekim tekniği vb.den etkilenir

Başlık

Başlık İşyeri tabelası Çarpıcı ve merak uyandırıcı olmalıdır Tüm yazı bittikten sonra ve çok düşünerek Basit veya abartılı olmasın

Coronary artery CT angiography technique What every radiologist should know about coronary artery CT angiography

Özet

Özet İşyeri vitrini En kritik bölümlerden birisi

Seçilmiş sözlü bildiri Kabul edilmiş yazılarda en çok okunan

bölüm Sadece bu bölüm okunarak yazı ile ilgili

fikir sahibi olunabilmeli!!!! Amaç, metod, bulgular, sonuç Hakem açısından

Anlaşılabilir olsun, ana yazıyla uyumsuz olmasın

Değerlendirme

• Resimler, Grafikler– Uygun mu, kalitesi iyi mi, alt yazıları yeterli mi? Oklar vs. uygun ve

açıklanmış mı?

• Tablolar– Gerekli mi, yoksa metindeki verilerin duplikasyonu mu?– Mümkünse veriler metin içinde verilmeli

Tablolar Gerekliyse konulmalı

Çok kompleks olmasın, anlaşılabilir olsun Çok basit olan tabloları gerekirse birleştirin

Kısaltmaları tablo altında mutlaka açıklayın

CAB

DAB

C DAB

Hakemler ne zaman Kabul verir?

• Makalenin güncel ve var olan bir problemle ilgili olması

• Çalışmanın iyi tasarlanması ve yöntemin uygun olması

• Makalenin iyi yazılmış, tutarlı ve kolay anlaşılır olması

Bordage G. Reasons reviewers reject and accept manuscripts: the strengths and weaknesses in medical education reports. Acad Med 2001; 76:889–896

Hakemler ne zaman Red verir?

• Konunun önemsiz olması• Problemin yeterince ortaya konulmamış olması• Örneklemin çok küçük veya yanlı olması• Veri eldesi ve ölçümlerinin yetersiz tanımlanması• Yetersiz istatistiksel analiz• Bulguların aşırı yorumlanması • Metinin okunmasının/anlaşılmasının zor olması

Bordage G. Reasons reviewers reject and accept manuscripts: the strengths and weaknesses in medical education reports. Acad Med 2001; 76:889–896

Son Genel BakışHakem editöre iletmek için şu sorulara cevap

arar: Yazının güçlü yanları nelerdir? Yazının zayıf yanları nelerdir?