VISION & ROBOTICS

JAARGANG 6 | NUMMER 3 | JUNI 2014

Bezoek ons 11 & 12 juni Stand 23

Een oranje Hannover Messe

Volop groeikansen in Europa

3D-stereovisiondebat

Open for business

Inclusief beursspecial

Vision, Robotics & Mechatronics

02WWW.FANUC.EU

Stand 26Kom ons bezoeken op

+32 15 20 71 57 | INFO@FANUC.NL

De nieuwe FANUC 3D Area Sensor herkent niet-geordende producten 3-dimensioneel in een krat, bak of op een pallet en zorgt er voor dat de robot ze op de meest accurate manier kan opnemen. De 3D Area Sensor hangt op een vaste positie boven de plek waar twee camera’s de krat, bak of pallet scannen in de breedte, hoogte en diepte en creëren zo een dieptezicht. De sensor maakt ogenblikkelijk een 3D-beeld hiervan. Ideale oplossing voor het automatisch beladen van bewerkingsmachines en voor het depalletiseren.

The colour of automation

11-12 juni 2014

MAD-00687-RO-DU-iRVision_230x295.indd 1 31/03/2014 15:36:58

03

ColofonVision & Robotics is hét vakblad over automatise-

ringsoplossingen voor de maak-, agro-en foodindustrie

door specialisten in robotica en visionsystemen.

JAARGANG 6 | NUMMER 3 | JUNI 2014

Vision & Robotics verschijnt zes maal per jaar. Toezending

geschiedt op abonnementbasis en controlled circulation.

UITGEVER

Jos Raaphorst, FenceWorks BV

T: 06 34 73 54 24, E: jos@fenceworks.nl

Robbert Hoeffnagel, FenceWorks BV

T: 06 51 28 20 40, E: robbert@fenceworks.nl

REDACTIE

Liam van Koert, The Text Factory

Ab Muilwijk, FenceWorks

T: 06 17 58 82 65, E: redactie@visionandrobotics.nl

REDACTIERAAD

Pieter Jonker, TU Eindhoven en TU Delft

Jaap van de Loosdrecht, Computer Vision Lab, NHL

Martin van der Have, RAB en ABB

Hans Lenos, lenosonline.info

Wim Hoeks, NTS groep

VORMGEVING

Laura Willemsen, Grafisch ontwerp

DRUK

Grafia Media Groep

POSTADRES REDACTIE

Beatrixstraat 2, 2712 CK Zoetermeer

E: administratie@fenceworks.nl

ABONNEMENTEN

abonnementen@visionandrobotics.nl

T: 079 - 500 05 59

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE

Mike de Jong

T: 06 - 10 82 59 93

E: mike@fenceworks.nl

AAN D IT NUMMER WERKTEN MEE

Bert Stap, Els van de Ven, Bram Janssen

Column

Met een grote industriële Duitse

beurs achter de rug en een nieuwe

unieke Nederlandse variant in het

vooruitzicht, komt er nogal wat au-

tomatiseringsnieuws op het journalistenpad. En hoewel hier genoeg

innovaties tussen zitten, gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat de grote

lijnen vrijwel onveranderd blijven. Nog steeds voeren hoofdthema’s

als flexibiliteit, time-to-market en compliance (lees: veiligheid in al

zijn sectorspecifieke manifestaties) de boventoon. Sinds dit jaar is

daar ook Smart Factories, wat de Duitsers Industry 4.0 noemen. Het is

toch echt wel een dingetje. Uiteraard inclusief subthema’s als integra-

tie, connectiviteit en cybersecurity. Het gevolg zijn modulaire, ener-

giezuinige producten die snel in bestaande infrastructuur kunnen

worden ingepast (echte greenfield projecten zijn natuurlijk schaars),

gebruikersvriendelijk zijn en natuurlijk duurzaam voor de gehele le-

venscyclus. Nu ik mijn buzzwordbingokaart aardig vol heb, realiseer ik

me dat het uiteindelijk om één woord draait wat tevens altijd het

laatste woord heeft: de business case. Het werd nog maar weer eens

onderstreept in een rondetafeldiscussie die ik onlangs leidde over 3D

stereovision. In 3D visionland is het een inkoppertje voor het op gang

krijgen van een discussie: de Kinect. Deze 3D Microsoft camera die

eigenlijk is bedoeld voor de Xbox, is enorm populair bij een groot

aantal visionmensen om eens lekker mee te experimenteren. De re-

den? Best goede specs voor een kleine prijs. Die prijs is te danken aan

het veel grotere volume dat in het consumentendomein kan worden

gedraaid - een gevalletje business case dus - maar komt ook met een

nadeel. De Kinect is natuurlijk nooit bedoeld voor highend toepassin-

gen. Het feit dat de algoritmes eigenlijk zijn ontwikkeld voor het her-

kennen van gezichten en menselijke bewegingen heeft natuurlijk

consequenties. Hetzelfde geldt voor de robuustheid van de Kinect.

Een level opnieuw moeten spelen heeft minder vergaande conse-

quenties dan het in de soep sturen van een productielijn. Een heel

andere business case zogezegd. Overigens zie ik een vergelijkbaar

fenomeen optreden bij HMI’s. Een tablet is veel goedkoper in combi-

natie met een scada app. Zelfs op machines zonder HMI kan nu voor

weinig geld toch extra functionaliteit worden geboden. En als je dan

toch consumentenproducten professioneel toepast, ga je dan voor

een iPad of een fabrikaat van tachtig euro? Wederom is het een kwes-

tie van business case. Wat is de functie van de tablet? Is het een leuk

extraatje dat de verkopers moet helpen met een eigentijdse proposi-

tie? Of dient het als een serieus gereedschap waarmee klanten geld

moeten verdienen? Ook hier is geen eenduidig antwoord. Maar voor

het juiste advies is er gelukkig altijd die onvermurwbare bottom line.

Bottom line

WWW.FANUC.EU

Stand 26Kom ons bezoeken op

+32 15 20 71 57 | INFO@FANUC.NL

De nieuwe FANUC 3D Area Sensor herkent niet-geordende producten 3-dimensioneel in een krat, bak of op een pallet en zorgt er voor dat de robot ze op de meest accurate manier kan opnemen. De 3D Area Sensor hangt op een vaste positie boven de plek waar twee camera’s de krat, bak of pallet scannen in de breedte, hoogte en diepte en creëren zo een dieptezicht. De sensor maakt ogenblikkelijk een 3D-beeld hiervan. Ideale oplossing voor het automatisch beladen van bewerkingsmachines en voor het depalletiseren.

The colour of automation

11-12 juni 2014

MAD-00687-RO-DU-iRVision_230x295.indd 1 31/03/2014 15:36:58

LIAM VAN KOERT

In dit nummer

Hannover Messe kleurt oranje 08

Het grote 3D-stereovisiondebat 12

Photonics Event 22

RoboNED Conferentie 23

Programma Vision, Robotics & Mechatronics 24

Vision 26

‘Europa biedt nog volop groeipotentie’ 28

Resultaat van 20 jaar machineveiligheid 32

Schneider Electric en McAfee werken

samen aan beveiliging 42

Rubrieken

Redactioneel 03

Colofon 03

Nieuws 06

Beursspecial 15

Branche Bulletin 38

(Un)safe 40

Productnieuws 44

Inhoud 05

15

08

28

Juni 2014 | VISION & ROBOTICS

Nieuws06

De Droplets zijn al drie jaar in ontwikkeling. De

onderzoekers stellen nu het stadium te hebben

bereikt waarin de robot in massaproductie kan

worden genomen. Hiervoor zijn echter inves-

teerders nodig. Voor het project is naar verwach-

ting 10.000 dollar nodig.

De helft van dit bedrag wordt direct uitgegeven

aan het maken van een mal. Deze mal is nood-

zakelijk om de plastic behuizing van de robots

op efficiënte wijze aan elkaar te kunnen smel-

ten. Nadat deze dure stap is gezet kunnen de

robots naar verwachting voor slechts 30 dollar

per stuk worden geproduceerd.

De robots moeten door samen te werken in staat

zijn allerlei grote taken uit te voeren die zij in

hun eentje niet kunnen realiseren. Om dit con-

cept werkelijkheid te maken moeten de onder-

zoekers honderden tot duizenden van de kleine

robots ontwikkelen.

De droplets zijn net zo groot als een pingpongbal

en zijn in staat omnidirectionele bewegingen

te maken. De robots kunnen voor allerlei doel-

einden worden ingezet. Een voorbeeld is het in

kaart brengen van een olielek. Door een grote

hoeveelheid Droplets als een zwerm los te laten

in het vervuilde gebied kunnen zij in kaart bren-

gen over welk gebied de olievlek zich inmiddels

heeft verspreid.

ONDERZOEKERS VAN DE AMERIKAANSE UNIVERSITY OF COLORADO BOULDER ZIJN OP ZOEK NAAR

INVESTEERDERS OM EEN ZWERM VAN WEGWERPROBOTS TE ONTWIKKELEN. DE ‘DROPLETS’-ROBOTS

MOETEN ZEER GOEDKOOP ZIJN, WAARDOOR ZIJ NA GEBRUIK SIMPELWEG WEGGEGOOID KUNNEN WORDEN.

TEGELIJKERTIJD MOETEN DE ROBOTS ECHTER KUNNEN SAMENWERKEN, WAT HEN IN STAAT MOET STELLEN

MEER TAKEN TE VERRICHTEN DAN ZIJ IN HUN EENTJE ZOUDEN KUNNEN.

Investeerders wegwerprobots gezocht

De Amerikaanse president Barack Obama heeft onlangs een balletje getrapt met de menselijke

robot ASIMO, die is ontwikkeld door Honda. Obama noemde de voetbalkwaliteit van ASIMO ‘best

indrukwekkend’.

ASIMO is een robot die in veel opzichten op de mens lijkt. Zo is de robot in staat allerlei menselijke

handelingen en activiteiten uit te voeren. ASIMO begroette president Obama bijvoorbeeld met de

tekst “Mr. President, I am ASIMO, a humanoid robot. It is

a pleasure to meet you.” Ook liet de robot Obama weten

iedere dag te trainen zodat hij in de toekomst mensen

in hun huizen bij kan staan. De ontmoeting tussen de

Amerikaanse president en de robot ASIMO vond plaats

op een wetenschapstentoonstelling in het Japanse Tokyo.

Het bezoek aan deze tentoonstelling is onderdeel van een

achtdaagse rondreis van de president door Azië.

President Obama voetbalt met robot

Nieuws

Grootschalig Europees onder-

zoek van de zeebodem toont

aan dat er zelfs in de diepste

zones van de oceaan afval

ligt. Voor België nam de UGent

vanuit het Renard Centre of

Marine Geology deel aan dit

onderzoek. De wetenschappers

vonden onder meer flesjes,

plastic zakken en visnetten in

de Middellandse Zee, van aan

de continentale zone tot aan de

Mid-Atlantische Rug op 2000 ki-

lometer van de kust. Dit is een

aanzienlijk probleem omdat

plastic door sommige dieren

als voedsel wordt aanzien, of

voor verstrikking van koralen

en vissen zorgt (‘ghost fishing’).

Tijdens de Belgica 2010 Whit-

tard Campagne nam de Univer-

siteit Gent vanuit het Renard

Centre of Marine Geology deel

aan dit internationaal onder-

zoek. Zij zorgde voor kartering

van de zeebodem en onderzoek

van diepzeestromingen op eco-

systemen in de Golf van Biskaje

en de Golf van Cadiz.

Detailkartering van de zeebo-

dem gebeurde met verschil-

lende types sonar, waarbij de

zeebodem door middel van

geluidsgolven in kaart gebracht

wordt. De onderzoekers maak-

ten ook hogeresolutiebeelden

van de zeebodem en namen

stalen met de grijparm van een

onderwaterrobot: Remotely

Operated Vehicle (ROV) Gene-

sis. Deze ROV voerde verschil-

lende duiktochten uit vanaf het

onderzoeksschip R/V Belgica

en biedt de mogelijkheid de

weinig gekende diepzee te ex-

ploreren.

07Nieuws

Nieuwe robot springt negen meter hoogBoston Dynamics heeft een nieuwe robot ontworpen die zeer hoog kan

springen. De kleine robot is gebaseerd op een zandvlooi en kan maar

liefst negen meter de lucht in springen. De robot kan hierdoor zonder

moeite op allerlei moeilijk bereikbare plekken komen.

De 'Sand Flea', zoals de robot heet, weegt slechts zo'n 5 kg. Hiermee de is

de robot een echte lichtgewicht. Dit komt goed van pas bij het springen.

De robot wordt door een operator bestuurd als een draadloos bestuur-

bare auto. Zodra de robot echter moet springen kiest de Sand Flea zelf de

ideale positie en hoek. Vervolgens duwt de robot met grote kracht een

zuiger in de grond, waardoor de robot wordt gelanceerd.

De mogelijkheid maar liefst negen meter hoog te springen kan handig

zijn om in korte tijd op lastig te bereiken

locaties te komen. Denk hierbij bijvoor-

beeld aan het dak van een gebouw. De

robot is volgens Boston Dynamics echter

ook in staat zeer nauwkeurige sprongen

te maken. Zo zou de robot door ramen,

op tafels en zelfs omhoog in een trap-

penhuis kunnen springen.

Onderwaterrobot legt afvalprobleem bloot

Het Nederlands elftal maakt op de

trainingsstage in Hoenderloo gebruik

van de Google Glass met een video-

analyse-app. Ook wordt druk gewerkt aan de Oculus Rift-oplossing om

spelsituaties te herbeleven.

Leverancier Triple IT en de KNVB onderzoeken hoe nieuwe en interactieve

technologie kan bijdragen aan de voetbalsport. De eerste oplossingen

met wearables en virtual reality zijn ontwikkeld, getest en worden nu in

aanloop naar het WK toegepast voor de training van de Nederlandse spe-

lers. Max Reckers, videoanalist bij de KNVB: "Louis van Gaal staat bekend

om zijn vooruitstrevende aanpak. Die mentaliteit stelt ons in staat om

verder te gaan dan andere teams. De inzet van Google Glass en Oculus

Rift geven ons die gewenste voorsprong.

Triple IT heeft voor de trainers van Oranje een videoanalyse-app ont-

wikkeld om met de Google Glass al tijdens de training de real-time vi-

deobeelden van situaties te kunnen (her)bekijken. Deze opnames die

doorgaans achteraf geanalyseerd worden, zijn hiermee handsfree op het

veld beschikbaar voor een ruimer inzicht in spelersacties als bepaalde

situaties zich voordoen. Hier kan de trainer vervolgens nog effectiever

op inspelen.

Volop in ontwikkeling is ook een interactieve simulatie- en analysetool

die gebruik maakt van virtual reality. Dankzij de Oculus Rift zijn eerdere

spelsituaties oneindig te herbeleven. Met deze bril op waan je je tijdens

de nagebootste situaties als één van de spelers op het speelveld, op elke

gewenste positie. Spelers kunnen situaties hiermee terugkijken, vanuit

een ander perspectief ervaren of alternatieve acties simuleren en zo op

interactieve wijze het eigen spel verbeteren.

Ben van der Burg, commercieel directeur bij Triple IT: "Grondige analyses

zijn heel belangrijk in de sport. De KNVB is er al heel ver in en wij mogen

ze helpen om dit verder te verbeteren. Nu kun je met digitale middelen

niet alleen weten wat je anders moet doen, maar het ook voelen. Door

deze ervaring leer je sneller en is de kans op succes groter."

Oranje gebruikt Google Glass bij training

08

DAT NEDERLAND DEZE HANNOVER MESSE HET VERKOZEN PARTNERLAND WAS, MAG VOOR DE

VISION & ROBOTICS LEZER GEEN VERRASSING ZIJN. DOOR ZOWEL OVERHEID ALS BEDRIJFSLEVEN IS DIT

MET BEIDE HANDEN AANGEGREPEN OM NEDERLAND ALS HIGHTECH-PARTNER OP DE KAART TE ZETTEN.

EN MET SUCCES. VELE HALLEN VAN DE GROOTSTE INDUSTRIËLE BEURS TER WERELD KLEUREN ORANJE.

Hannover Messe kleurt oranje

08 Hannover Messe

Teks

t: L

iam

van

Koe

rt

NEDERLAND ALS HIGHTECH-PARTNER OP DE KAART

Lange tijd leek Den Haag niet zichtbaar

geïnteresseerd in de Nederlandse industrie. Er

werden topsectoren benoemd en beleid ge-

formuleerd. Daarna werd het stil. Hoe anders

gaat dat in Duitsland, waar de overheid duide-

lijk richting kiest, haar bedrijven een opdracht

geeft en hen ondersteunt met consistent be-

leid en middelen om de geformuleerde doel-

stellingen te bereiken.

Zichtbare overheid“Merkel vraagt zelf wanneer ze moet komen

opdraven om een belangrijk evenement als de

Hannover Messe te openen”, klonk uit de mond

van menig Duits bedrijf. “Zij weet hoeveel

aandacht dat genereert en hoezeer het helpt

de Duitse boodschap over de bühne te bren-

gen.” Dit jaar was dat ook duidelijk merkbaar

voor Nederland. De aanwezigheid van premier

Rutte en minister Kamp van Economische Za-

ken zorgde ervoor dat de Nederlandse indu-

strie voor twee dagen ook het Nederlandse

nieuws domineerde.

VisitekaartjeThema van de Nederlandse afvaardiging is

Global Challenges, Smart Solutions. Een deel

van deze oplossingen is te zien in Hal 3, waar

09Hannover Messe

op een stand van 2000 vierkante meter diverse

Nederlandse hoogstandjes te vinden zijn. Zo

staat er een elektrische bus van VDL naast een

veel betaste Tesla, staat er een schaalmodel

van de vliegende PAL-V en is natuurlijk ook

de gezinswagen op zonne-energie Stella van

de partij. Tegelijkertijd demonstreert TNO een

aantal meter verderop een nieuwe interfero-

meter voor honderd procent inline-inspectie

van stansdelen op basis van 3D-beelden. Ook

prijkt op deze stand een enorm scherm met de

tekst ‘Ask the Dutch’. Hier kunnen bezoekers

zich in comfortabele stoelen neervlijen om

vervolgens via een iPad een vraag te stellen

die wel een Nederlandse oplossing kan gebrui-

ken. Draaien ze zich om, dan staan zij oog in

oog met een groot podium waar deelnemende

bedrijven hun oplossingen aan het grote pu-

bliek aanprijzen.

Slimme satellietenDe grote stand in Hal 3 is geenszins de enige

oranje plek op het Messe-terrein dat 27 enor-

me hallen telt die met diverse busverbindin-

gen en elektrische taxi’s onderling zijn verbon-

den. Zo zijn er 8 satellieten, waaronder een

groot energiepaviljoen en een samenzijn van

de Nederlandse hightech-sector. De Nevat,

MetaalUnie, Mikrocentrum en natuurlijk Brain-

port Industries, dat de hightech-toeleverings-

keten van Nederland vertegenwoordigt, tonen

de wereld dat Nederland echt niet alleen een

land van tulpen, kaas en klompen is. “De in-

ternationale OEM’s van zeer complexe machi-

nes leggen steeds vaker de volledige verant-

woordelijkheid bij hun toeleveranciers neer

voor wat betreft het ontwerp en de productie

van subsystemen”, licht John Blankendaal van

Brainport Industries toe. “Door haar open eco-

systeem van samenwerkende hightech-bedrij-

ven biedt Nederland deze OEM’s een zeer flexi-

bele en hoogwaardige toeleveringsketen die

hen helpt hun time-to-market te verkorten.”

'Nederland biedt een zeer flexibele en hoogwaardige toeleveringsketen'

Links: Minister Kamp bezoekt verschillende Nederland-

se hightech-bedrijven die zich in een paviljoen in Hal 4

geclusterd hebben.

Rechts: De deelnemende bedrijven van Brainport

Industries presenteren gezamenlijk de kracht van de

Nederlandse toeleveringsketen. Zoals deze groepsfoto

laat zien, is de saamhorigheid onder de Nederlandse

bedrijven groot.

Op de stand van Volkswagen krijgt de bezoeker een

goed beeld van hoe robots de werkvloer van de

automotive hebben overgenomen. Dit is niet alleen de

efficiëntie en kwaliteit ten goede gekomen, maar zeker

ook de veiligheid van de werknemers.

IBG is een grote Duitse integrator van Kuka robots met

een enorme stand.

010 Vision

KEBA AG won met een innovatieve robotbedie-

ning de Robotic Award van de Hannover Messe

2014. Voor het eerst vielen overigens vier be-

drijven in de prijzen. Naast een tweede plek

voor FANUC Duitsland voor een pick en place

toepassing, werden er twee derde prijzen uit-

gereikt: één voor robothulp APAS van Bosch en

één voor een bijzonder systeem van Continental

banden voor de productie van prototypen.

De ‘KeTop T10 directMove’ van het in Linz ge-

vestigde KEBA AG is een innovatieve controller

om robots snel en intuïtief te kunnen program-

meren. Op het eerste gezicht heeft hij wel wat

weg van de Wii. Want net als deze populaire

game controller wordt hij met slechts één hand

bediend en reageert hij op de bewegingen die

ermee worden gemaakt. In tegenstelling tot de

Wii, beschikt de KeTop T10 directMove over een

duim-joystick, een noodstop en een aantal ge-

avanceerde functies.

Waarom de directMove de award won? Robots

bedienen is nu een stuk eenvoudiger. Ener-

zijds maakt het niet uit wat de positie van de

controller ten opzichte van de robot is. Je kan

je dus vrij om de robot heen bewegen. Daar-

naast is geen vergaande kennis van coördina-

tenstelsels vereist en kan de snelheid worden

aangepast door de intensiteit van de beweging

van bijvoorbeeld de joystick. Met zijn eenvoud

brengt hij de robot een stapje dichter bij het

grote publiek. En ook de doorgewinterde ro-

botgebruiker zal blij verrast zijn met de tijd die

hij op het programmeren kan besparen.

Vier manierenDe KeTop T10 directMove kan op vier verschil-

lende manieren worden gebruikt. En via de

1.5” kleurendisplay kan snel tussen de ver-

schillende modi worden gewisseld. Op de eer-

ste plaats is er de directMove mode. In deze

modus volgt de robot de beweging van de

controller één op één in de vrije ruimte. De

tweede modus is de snap2grid mode. Zoals de

naam al een beetje doet vermoeden is er hier

sprake van een gedefinieerd coördinatenstel-

sel dat als referentie geldt voor de directMove

modus. Op deze manier kan ook een heel pre-

cieze baan worden geprogrammeerd. In de

virtual handle mode is de KeTop T10 een soort

virtueel handvat dat op het Tool Center Point

(TCP) aangrijpt, zodat de uitlijning snel en ge-

makkelijk kan worden aangepast. In de axial

movement modus tot slot kunnen individuele

assen worden aangestuurd, net als bij een tra-

ditionele handbediening.

Overigens is er ook het nodige aan de veilig-

heid gedaan. Zo is er naast de noodstop een

functie die onbedoeld gedrag doorziet. Want je

wilt natuurlijk geen brokken maken als je in de

directMove modus de controller per ongeluk

uit je handen laat vallen.

KEBA wint Robotic Award 2014

Links: Zorgrobot Amigo van TU/e was te vinden in Hal 2.

Verkleed als vrouw Antje - iets waarvan Maarten

Steinbuch op zijn blog schrijft dat er wel wat discussie

over de outfit was - deelde Amigo tulpen uit aan Merkel

en Rutte. Amigo moest overigens Duitsland voor zich

laten toen de robot onlangs tweede werd op de German

Open.

Rechts: De nieuwe robotbediening van Keba heeft wel

wat weg van een Wii met een duim-joystick en

noodstop.

Links: TNO is te vinden op de ‘hoofdstand’ met een

interferrometer. De opstelling in kwestie maakt 100

procent inline kwaliteitscontrole van gestanste delen

mogelijk. Volgens TNO kunnen met het systeem

productieverliezen enorm worden teruggedrongen.

Rechts: APAS van Bosch kreeg een gedeelde derde plek

van de jury. De productieassistent die zij aan zij met de

mens kan samenwerken, dankt zijn veiligheid aan een

speciale, capacitieve ‘sensorhuid’.

010 Hannover Messe

NEW & ONLY AT STEMMER IMAGINGEUROPE-WIDE

Mitsubishi Electric CIS KD seriesContact Image Sensors

Optical inspection with Contact Image Sensors (CIS)

FAST AND PRECISE, FLAT AND WIDE!

Patented, tri-linear CMOS colour sensor

Integrated white LED illumination

3 scan formats: A3, A1, A0

Resolution: 600 dpi

Scan rates: 960 mm/s and 44 μs/line

Data output: 8- or 10-bit through up to 3 CameraLink Medium interfaces

Phone +31 575 798888www.stemmer-imaging.nl

The KD series CIS from Mitsubishi Electric offers new possibilities for machine vision. Perfect for applications where flat or nearly flat objects and materials need to be inspected quickly, with high resolution and optimum colour quality.

Application areas: Print inspection, flaw detection on textiles, inspection of anti-counterfeit features, foils, holograms and other web-like materials, inspection of PCBs, wafers, solar cells or safety features, inspection of glass, metal and much more...

Imaging is our passion.

012 Vision

STEREO, LASERTRIANGULATIE OF TIME OF FLIGHT, ELKE 3D-VISION TECHNIEK HEEFT WEL ZIJN EIGEN

FAVORIETE APPLICATIES. DAARNAAST KRIJG JE MET DE KINECT WAARVOOR JE BETAALT. IN 2015 DAN

EINDELIJK VOLOP PLUKROBOTS IN DE NEDERLANDSE KASSEN. HET IS MAAR EEN GREEP UIT HET GROTE

AANTAL MENINGEN DAT TIJDENS EEN INTERESSANT VISIONDEBAT VOORBIJKWAM.

Met de Europeese verkiezingen

voor de deur en de vele debatten

die de politieke kopstukken in de

28 lidstaten voeren, was er in Ede

een heel andere discussie. Als on-

derdeel van een bijzondere dag die

volledig ging over 3D stereovision,

en de Ensenso N20 camera van iDS

in het bijzonder, was er ook ruimte

voor een kritische noot. In een op

een filmset geïnspireerde foyer

stond namelijk een lange witte ta-

fel opgesteld, met daaraan gescho-

ven een vijfkoppig panel van visi-

onexperts. Deze experts werden

geacht hun mening te geven over

een viertal ietwat gepolariseerde

stellingen. Dit onder het toeziend

oog van de dertig koppen tellende

tribune, die zich ook te allen tijde

in de strijd mocht mengen.

Stereokandidaat?

Er zijn natuurlijk meerdere we-

gen die naar een 3D-beeld leiden.

Zo kan men gestructureerd licht

projecteren en de diepte informa-

tie middels triangulatie bepalen,

time-of-flight toepassen door het

tijdsverschil van dit licht te me-

ten, of net als bij onze eigen ogen

twee camera's te gebruiken, stere-

ovision. We deponeren de stelling:

stereovision is de beste keuze voor

de meeste applicaties. Rik Frans-

sen, directeur van Vision++ schudt

zijn hoofd. “Nee, dat is natuurlijk

veel te kort door de bocht”, beaamt

zijn stemgeluid dat volgt. “Maar als

je wilt weten of er applicaties zijn

waar stereovision veruit de beste

keuze is, dan zeg ik natuurlijk.” De

rest van het panel heef natuurlijk

weinig bezwaar en Franssen ver-

volgt daarom met het antwoord

waarom het ons eigenlijk te doen

was: welke applicaties zijn bij uit-

stek een stereokandidaat? “Een van

de dingen die je prima met stere-

ovision kunt doen is binpicken. Ik

spreek hier uit eigen ervaring en we

behalen er goede resultaten mee.

Maar ook voor buitentoepassingen

waar gestructureerd licht een pro-

bleem is kan stereo uitkomst bie-

den. En hetzelfde geldt natuurlijk

ook voor mobiele toepassingen,

omdat stereovision in tegensteling

tot lasertriangulatie geen vaste op-

stelling vereist.” Franssen wordt bij-

gevallen door collega Robert Evers

van Focal. “Stuk voor stuk terreinen

waar er zeker naar stereo gekeken

moet worden. Maar naast het type

applicatie heb je ook altijd te ma-

ken met de gespecificeerde pro-

cesparameters als cyclustijden en

nauwkeurigheden. En aangezien

precisie een van onze specialiteiten

is - we hebben het bij onze toepas-

singen vaak over microns - gaat de

stereovlieger helaas niet op als de

vereiste resolutie te hoog wordt.”

Patroonprojectie

We duiken wat dieper de stereo-

technologie in, en dan in het bij-

zonder een handige feature waar-

over de Ensenso-camera beschikt:

patroonprojectie. Volgens Rainer

Voigt, de CEO van Ensenso is het

deze on-board patroonprojector

die zijn 3D stereocamera zo ro-

buust en betrouwbaar maakt, ook

in een veeleisende omgeving. We

leggen hem dan ook de stelling

voor: patroonprojectie is de beste

manier om een 3D-beeld uit een

stereomatch te destilleren. Van-

uit het panel klinkt gemompel en

natuurlijk is het volledige verhaal

alles behalve eenzijdig. “Laten we

het erop houden dat dat voor de

Ensenso het geval is”, glimlacht

Voigt. “Je hebt natuurlijk altijd te

maken met de lichtsterkte van het Teks

t: L

iam

van

Koe

rt

Het grote 3D-stereo-visiondebat

TECHNISCH KAN ER AL EEN HOOP, NU DE BUSINESS CASE NOG

013013Vision

TECHNISCH KAN ER AL EEN HOOP, NU DE BUSINESS CASE NOG

geprojecteerde patroon in relatie

tot het omgevingslicht”, snapt ook

Franssen het voorbehoud. “Maar is

er een mogelijkheid om de lichtin-

tensiteit op te voeren? Bij laser kan

je dat natuurlijk heel behoorlijk,

ook al betekent dat, dat je dan wel

soms een enclosure moet maken

met het oog op de veiligheid.”

Franssen moet nog even geduld

hebben, maar Voigt geeft aan dat

er wel iets dergelijks op stapel

staat. “In een volgende versie zal

het mogelijk zijn om opties toe te

voegen zoals een sterkere lichtbron

en/of bijvoorbeeld een C-mount.

Daarnaast zal er wel gewoon de

‘all-in one’ variant blijven, omdat

die plug & play benadering na-

tuurlijk ook veel voordelen kent.”

Jaap van de Loosdrecht, asso ciate

lector Kenniscentrum Computer

Vision NHL Hogeschool, ziet nog

wel een potentieel nadeel van de

patroonprojector. “De lichtbron is,

in tegenstelling tot een time of

flight camera, niet concentrisch

ten opzichte van de lens. Hierdoor

ontstaan schaduwen die nadelig

kunnen zijn voor het verkregen

3D-beeld.” Voigt geeft toe dat

dit zich voordoet, maar vindt het

probleem verwaarloosbaar. “De

meeste schaduwproblemen die ik

tegenkom zijn de oorzaak van een

verkeerd gepositioneerde camera.

De triangulatiehoek die door niet-

concentriciteit optreedt valt hierbij

in het niet.” Evers ziet zelfs een

potentieel voordeel in de schaduw-

werking. “Wij gebruiken depth-of-

shade om de extra resolutie die

voor ons zo belangrijk is aan het

uiteindelijke 3D-beeld te kunnen

toevoegen.”

Goedkoop is duurkoop?

Dan wordt het tijd voor een onder-

werp dat de gemoederen in vision-

land wel vaker bezighoudt: de Ki-

nect. De stelling luidt ongezouten:

De Kinect is een leuk stukje speel-

goed, maar niet geschikt voor seri-

euze toepassingen. “Helemaal mee

eens”, zegt Rik Franssen resoluut.

“In ons werk zijn de uren vaak de

grootste kostenpost. Het is dan on-

zin om op het materiaal te gaan be-

sparen en vervolgens grote risico’s

te lopen er extra tijd in te moeten

gaan stoppen.” “Precies. Het is een

business case”, valt Jeroen Konings

014 Vision

van Jeko Tech bij. “Dus als je alleen

maar een eenvoudige, niet al te

nauwkeurige 3D-sensor nodig hebt

en grote volumes wilt afzetten,

waarom zou je de Kinect dan niet

overwegen? Mits alles goed is afge-

wogen staat je toch niets in de weg

consumenten producten professio-

neel in te zetten?” Natuurlijk is er

altijd de bottom line. Maar volgens

Van de Loosdrecht is het besef dat

je met een mindere kwaliteit te ma-

ken hebt dan wel belangrijk. “We

werken in Leeuwarden zowel met

de Kinect1, Kinect2 en Ensenso. De

Kinect1 produceert een lijn met ruis

midden in het beeld. Dit probleem

heeft de Kinect2 niet. Voor low-

cost oplossingen is er zeker een

markt voor de Kinect. De Ensenso

is echter industrieel robuust , com-

bineert stereo vision samen met

patroonprojectie en heeft geavan-

ceerde mogelijkheden zoals multi-

camera toepassingen en telecentri-

sche view. Voigt mengt zich. “Dat

is inderdaad een van de problemen

met camera’s als de Kinect. Je kan

nooit echt onder de motorkap kij-

ken om te zien wat er in zo’n situ-

atie aan de hand is.” “Maar er is wel

ontzettend veel op het internet te

vinden, juist omdat er zoveel open

source mensen de Kinect helemaal

hebben ontleed”, klinkt het uit de

zaal. Franssen is het er niet mee

eens. “Dat is allemaal gebaseerd

op algemene modellen en niet ge-

kalibreerd. Niet echt geschikt voor

machinevision dus. Overigens is het

niet kunnen triggeren hierbij ook

wel een puntje.” Dan maakt Evers

de cirkel rond. “Maar de Kinect is

natuurlijk ook helemaal niet voor

machinevision gemaakt. De algo-

ritmes zijn specifiek ontwikkeld

om gezichten en handbewegingen

te herkennen. Met ronde vormen

zal hij dus beter om gaan dan met

hoekige vormen.” Franssen knikt

instemmend. Tijdens zijn eigen ex-

perimenten heeft hij dit aan den

lijve ondervonden.

De business case

De laatste stelling. Dankzij vorde-

ringen in stereovision wordt 2014

het jaar waarin we eindelijk de

3D-belofte inlossen en geavan-

ceerde toepassingen als plukrobots

op grote schaal worden toegepast.

Het is Richard Vaille van Beltech die

vanuit de zaal het woord neemt.

“Ik denk dat het grootste probleem

hier geen technisch probleem is.

Eigenlijk zijn alle ingrediënten al

wel voorhanden, inclusief flexibele

grijpers die voor het plukken van

tomaten of komkommers nood-

zakelijk zijn. Veel eindgebruikers

vinden het echter nog te duur. Je

ziet dit overigens ook bij toepassin-

gen als binpicking.” Franssen moet

lachen. “ Binpicking is happening.

Maar dat doet het al 20 jaar. En ook

hier is het vaak de business case

die roet in het eten gooit . Alleen

bij grotere projecten met meerdere

cellen wordt het overwogen.” Vaille

vult aan dat de business case vaak

eigenlijk niet goed gemaakt wordt.

“Je ziet dat er bij de hightech be-

drijven als ASML veel meer ruimte

is voor investeringen omdat daar

meer naar het totaalplaatje wordt

gekeken. Als je het goed aanpakt

kan je namelijk niet alleen op

productiekosten besparen, maar

bijvoorbeeld ook op engineering.

Daarnaast kunnen ook sociale ar-

gumenten een rol spelen bij de

overweging wel of niet te roboti-

seren.” Konings zet zijn geld in op

de agro. “Ik denk dat we eerder

meer plukrobots in de kassen dan

meer binpickers in de metaal zul-

len zien. Tuinders kunnen namelijk

wel heel goed rekenen. Het is hun

eigen portemonnee.” Vaille beaamt

dit en ziet in de agro inderdaad een

kleine kentering. “ Plukrobots in

2014? Nee dat denk ik niet. Maar

vooruit. Misschien in 2015.”

VISION & ROBOTICS

Beursspecial

Vision, Robotics & Mechatronics

Photonics Event

RoboNED Conferentie

016016 Vision, Robotics & Mechatronics

Hoewel ver voor mijn tijd, heeft de Vision, Robotics en Mechatronics een

rijke historie als het gaat om aandacht voor licht. De roots zijn dan ook

te vinden in de visioncomponent van dit evenement: 13 jaar geleden or-

ganiseerde Mikrocentrum voor het eerst Vision Systems. Inmiddels zijn

ook robotica en mechatronica aan het lijstje toegevoegd, omdat een visi-

onsysteem zelden op zichzelf staat en met de combinatie zeer krachtige

en flexibele automatiseringsoplossingen kunnen worden gerealiseerd. Dit

jaar doen we het anders. We gaan niets toevoegen, maar zoeken wel de

samenwerking. En wel met een ander evenement dat Mikrocentrum al

de nodige jaren onder haar hoede heeft: Fotonica. Want hoewel het echt

twee aparte vakgebieden zijn, hebben met name vision en fotonica veel

raakvlakken. En ook binnen de mechatronica speelt fotonica een steeds

belangrijkere rol. Door beide evenementen gelijktijdig onder één dak te

laten plaatsvinden, bieden we de bezoekers van beide evenementen wat

extra’s. Aan de ene kant geven we de Fotonica-bezoeker een doorkijkje

in de praktijk. Wat zijn de uitdagingen die er in de industrie spelen en hoe

kan fotonica als enabler een helpende hand bieden? Andersom gaat die

zelfde vlieger natuurlijk ook op. Wat zijn bijvoorbeeld de ontwikkelingen

op het gebied van chips op basis van integrated fotonics en welke kansen

liggen er hiermee in het verschiet?

Met de samenwerking hopen we de gebruikers op een vruchtbaar kruis-

bestuivingsspoor te zetten, zonder afbreuk te doen aan de identiteit van

de afzonderlijke evenementen. Dit doen we door elke dag te beginnen

met een plenaire lezing die voor beide doelgroepen belangrijk is. Ook

loopt men gemakkelijk van de ene naar de andere beursvloer. Tegelij-

kertijd blijven alle succesvolle ingrediënten van Vision, Robotics & Me-

chatronics behouden. Een stevig lezingenprogramma met relevante prak-

tijkvoorbeelden, een demoplein en natuurlijk RoboNed, dat ervoor heeft

gekozen ook dit jaar weer van de partij te zijn. Ik hoop van harte dat dit

laatste ook voor u geldt en we er samen in slagen een nieuw licht te

schijnen op bestaande problematiek, voor uw jaarlijkse portie waarde-

volle nieuwe inzichten.

Els van de Ven

Manager Vakbeurzen en Congressen Mikrocentrum

In een nieuw licht

Column Vision & Robotics

We gaan niets toevoegen, maar zoeken wel de samenwerking

016

In een nieuw licht

De nieuwe IRB 6700-familie is de ze-

vende generatie grote ABB-robots.

Deze reeks is het resultaat van 40

jaar ontwikkeling en uitgebreid on-

derzoek. De snelheid is verbeterd

met zo’n 5% en het energieverbruik

is met 15% verlaagd. Ook is de nauw-

keurigheid toegenomen en kunnen

de robots meer gewicht verplaatsen:

155 tot 200 kg met een bereik van

2,85 tot 2,60 meter. Deze modellen

zijn robuuster dan ooit, mede dank-

zij nieuwe motoren en schakelingen.

Servicebeurten hoeven minder vaak

plaats te vinden en nemen minder

tijd in beslag. De ‘uptime’ tussen

uitvalmomenten staat momenteel

zelfs op 400.000 uur. Elke robot in

de 6700-familie is ontworpen vanuit

de Lean ID-gedachte. Deze nieuwe

‘Integrated Dressing’-oplossing is be-

doeld om een evenwicht te vinden

tussen kosten en duurzaamheid door

de meest kwetsbare delen van het

‘dress pack’ in de robot te integreren.

De toegang tot de motoren is verbe-

terd en technische documentatie is

gemakkelijker te lezen en te begrij-

pen door het gebruik van verbeterde

graphics en 3D-simulaties. De nieuwe

reeks kan onder de zwaarste omstan-

digheden presteren en kan worden

geleverd met het Foundry Plus 2-pak-

ket. De IRB 6700 is momenteel de

best presterende robot in de klasse 50

tot 300 kg, met de laagste ‘Total Cost

of Ownership’ - 20% lager dan voor-

heen. Opvallend aan de IRB 6700 is

de nieuwe ABB standaard kleur (ABB

graphite white RAL 7035). Voorheen

waren ABB robots altijd standaard

oranje. Deze kleur is toen gekozen

als 'alarmkleur' omdat het een be-

wegende machine is. Tegenwoordig

is deze alarmfunctie niet meer nodig

omdat door CE regelgeving robots per

definitie voldoende afgeschermd zijn

voor mensen.

Qua camera’s, presenteert DVC:

• De nieuwe Basler USB3 camera’s,

en speciaal de hoge resolutie mo-

dellen Aca3800-14um, Aca3800-

14uc en Aca4600-10uc.

• SONY’s FCB-MA130: een extreem

compacte camera, met een af-

meting van slechts 16.5 x 10.3 x

18.0 mm, die eenvoudig geïnte-

greerd kan worden in producten

met beperkte inbouwruimte. De

FCB-MA130 draagt bij aan het tot

stand komen van steeds kleinere

producten en kan in tal van ap-

plicaties toegepast worden. Deze

nieuwe camera kan Full HD resolu-

tie (1080p/30) video vastleggen en

13-megapixel stilstaande beelden.

• SONY’s XCL900/XL600: De nieu-

we XCL-S Serie camera’s hebben

een 1/1-type EXview HAD CCD

II™ sensor die een extreem hoge

sensitivity heeft. Behalve dat ze

veel handige functies van Sony’s

XCL serie hebben overgenomen,

zijn deze camera’s uitgerust met

enkele unieke features waar-

onder: Shading Correction, De-

fect Correction, en Temperature

Readout.

Van Matrox Imaging toont DVC op

de beurs:

• 4Sight GPm: een industriële compu-

ter zonder ventilator, die gebouwd

is voor machinevision toepassingen

in een fabrieksomgeving. Doordat

het ontwerp is uitgerust met meer-

dere poorten voor GigE Vision® en

USB3 Vision® camera’s, past de

Matrox 4Sight GPm in elke produc-

tie omgeving.

• DVC demonstreert Matrox Design

Assistant 4 machinevision software

die binnenkort gereleased wordt.

Een deel van de stand is gericht op

het brede assortiment filters van

Vision Light Tech (VLT) en hun Fujinon

lenzen, waaronder een 5MP versie.

Wij zien u graag op onze stand.

Nieuwe IRB 6700 van ABB nu verkrijgbaar!

DVC toont nieuwste Basler, Sony en Matrox systemen

Stand 25

www.abb.com/robotics

Stand 29

www.machinevision.nl

017Vision, Robotics & Mechatronics

018

Isotron Systems, door Cognex Cor-

poration geaccrediteerd als ‘Plati-

num Automation Solution Provider’

en succesvol actief in de hele Bene-

lux, levert zuiver gebaseerd op haar

langjarige ervaring op het vlak van

velerlei applicaties, systeemgerich-

te beeldverwerkende camera- en

ID-oplossingen van Cognex.

Isotron test op functionele en tech-

nische basis in zowel haar eigen vi-

sionlaboratorium als in de produc-

tieomgevingen van haar klanten.

Ook biedt Isotron, zowel op haar

kantoor als ter plaatse bij de klant,

op regelmatige basis technische

trainingen aan om een ieder ken-

nis te laten maken met enerzijds

de relatief eenvoudige toepasbaar-

heid van de software en anderzijds

de allernieuwste technologische

ontwikkelingen op het gebied van

vision.

Op de beurs

Isotron toont op de Vision en Robo-

tics-beurs wederom hoe krachtig

en eenvoudig een vision- en/of een

ID-systeem kan zijn. In de praktijk

opgedane applicatie ervaringen

worden dan tijdens de beurs met u

pragmatisch gedeeld.

De In-Sight productfamilie van

Cognex omvat robuuste visionsy-

stemen met uiteenlopende forma-

ten, prestatieniveaus en resoluties

zodat er altijd een match is bij de

wensen van elke toepassing. De

intuïtieve ‘Easy Builder’ software

maakt het ook voor de beginnen-

de visionengineer mogelijk om de

krachtigste tools eenvoudig toe

te passen om zo risicoloos oplos-

singen te engineeren. Cognexpro-

ducten zijn eenvoudig te begrijpen

en snel te configureren door een

unieke set ingebouwde communi-

catiemogelijkheden voor gemakke-

lijke integratie met alle PLC-, robot-,

HMI- en/of productiesystemen.

De kracht en veelzijdigheid van

Cognex is inzetbaar in alle in-

dustrieën en alle toepassingen,

waaronder:

• onderdeellokalisering

• robotbegeleiding

• onderdeelidentificatie

• inspectie

• ijking of meting

Stand 23

www.isotron.eu

Op de Vision & Robotics beurs

presenteert MATRIX VISION ver-

schillende modellen van de USB

3.0-camera serie ‘mvBlueFOX3’, de

intelligente camera serie ‘mvBlue-

LYNX-X’, klantspecifieke oplossin-

gen en de Gigabit Ethernet camera

serie ‘mvBlueCOUGAR-X’, waaron-

der IP67 en PoE-versies. De laatste

is ook beschikbaar als een high

speed & high resolution Dual-GigE

camera serie ‘mvBlueCOUGAR-XD’,

die twee nieuwe CCD (12 Mpix)

en CMOS (2.3 Mpix global shut-

ter,) sensoren van Sony bevat - een

wereldprimeur in de Dual-GigE ca-

mera's. Ook op de stand te zien:

demo’s ‘best practice-integratie’

-slimme functies in de camera.

Speciale aandacht, Lezing:

12 juni 2014 14:35 - 14:55

Zaal 20

Nooit gehoord van ‘maak het

kleiner, goedkoper, sneller’? Het

selecteren van de juiste camera

interface voor een Vision systeem

is een zeer belangrijk onderdeel

van de oplossing. De presentatie

biedt achtergrondinformatie over

de twee gemeenschappelijke inter-

faces GigE en USB met hun vastge-

stelde normen. We zetten uiteen:

de technische aspecten (zoals bij-

voorbeeld lengte van de kabelver-

binding), cost of ownership, onder-

houdsvriendelijkheid, embedded

pc - markttrends en meer.

MATRIX VISION is al meer dan 25

jaar actief in de ontwikkeling en

productie van industrieel digitaal

beeld verwerkende componenten

en klant specifieke oplossingen

hierin. Speciale aandacht wordt be-

steed aan de marketing van hoog-

waardige digitale en intelligente

camera's voor diverse industriële

sectoren.

Stand 56, www.matrix-vision.de

Praktische Cognex-oplossingen:

Begeleiden, inspectie, meten en identificeren

Matrix Vision

USB 3.0 camera

serie mvBlueFOX3

GigE camera mvBlueCOUGAR-X POE-I

met een modulaire M12

Dual GigE camera mvBlueCOUGAR-XD met

de nieuwe CCD and CMOS sensors van Sony

Vision, Robotics & Mechatronics

019

Phaer introduceert naar jaarlijkse

gewoonte een aantal innovatieve,

nieuwe OEM vision componenten.

Dit jaar zal de Ensenso N20 geïn-

troduceerd worden. Deze sensor

die gebaseerd is op het principe

van actieve stereo visie vervoegt

de vorig jaar geïntroduceerde N10

Ensenso productielijn.

Verder stelt Phaer de serie pro-

ductie, hoge resolutie TOF camera

van Odos imaging aan het publiek

voor. Ook Photonfocus is van de

partij met onder meer linescan ca-

mera's die gebaseerd zijn op een

high speed matriciële Cmos sen-

sor. Imperx zal niet missen met de

tweede generatie Bobcat camera's

en Componentsexpress stelt USB

3.0 kabels voor die tot 35 meter

lang kunnen zijn en geschikt voor

dragchain- en robot toepassingen.

Tenslotte is er iDS, de Duitse ca-

merafabrikant die Phaer sinds kort

exclusief in de Benelux vertegen-

woordigt. Deze fabrikant uit Ober-

sulm stelt haar nieuwe USB 3.0 ca-

meralijn- en varianten voor.

Stand 20

www.phaer.be

De KD serie CIS van Mitsubishi Elec-

tric biedt nieuwe mogelijkheden

en oplossingen voor linescan ma-

chine vision applicaties. De CIS is

bij uitstek geschikt voor applicaties

waarbij vlakke of bijna vlakke ob-

jecten en materialen geïnspecteerd

moeten worden, met een hoge

resolutie van 600 dpi en in 8 of 10

bit RGB kleuren. De gepatenteerde

tri-linear CMOS sensor en geïnte-

greerde LED verlichting maken het

mogelijk om een zeer compact li-

nescan systeem te creeren in de

formaten A3, A1 en A0.

Door middel van de industriële

standard interface Camera Link

worden de hoge resolutie beelden

naar een hostcomputer geleid voor

verdere processing. De Camera Link

standaard zorgt ervoor dat u de CIS

unit eenvoudig in uw eigen soft-

ware omgeving kunt integreren.

Het toepassingsgebied van de CIS is

breed: drukwerk inspectie, textiel

inspectie op weeffouten en kleur

fouten, inspectie van echtheids-

waarmerken zoals hologrammen

en folies. Ook het inspecteren van

wafers, speciale aspecten van zon-

necellen, glas of metaal platen en

panelen zijn mogelijk.

Opmerkelijk is dat op hoog reflec-

tieve materialen de CIS uitstekende

resultaten geeft, daar waar traditi-

onele systemen veel optische pro-

blemen ondervinden.

Daar waar een standaard linescan

met een losse camera, lens en ver-

lichting niet kan worden gebruikt,

kan de CIS door het volledig geïn-

tegreerde ontwerp van camera,

lens en verlichting wel worden

toegepast.

Zoekt u een compact linescan in-

spectie systeem, kom dan naar

STEMMER IMAGING stand 24 in de

Kempenhal, om u te overtuigen van

de compactheid en beeldkwaliteit

die de CIS u kan bieden.

Innovatieve, nieuwe OEM vision componenten

Nieuw bij STEMMER IMAGING:

De Contact Image Sensors (CIS)

Stand 24

www.stemmer-imaging.nl

Vision, Robotics & Mechatronics

020

Valk Welding, specialist is lasrobot-

automatisering, zal tijdens Vision

& Robotics de Arc-Eye lasersensor

presenteren. Met de Arc-Eye laser-

sensor heeft Valk Welding een in-

novatieve oplossing ontwikkeld,

die de lasrobot exact langs de las-

naad leidt. De Arc-Eye maakt met

één enkele scan een 3D beeld van

de lasnaad, zonder nadelige beïn-

vloeding van reflecties. Toegepast

op Panasonic lasrobots, bepaalt de

Arc-Eye sensor zelf, in plaats van de

robotbesturing, het traject van de

lasrobot. De Arc-Eye lasersensor le-

vert daardoor een exacte offset en

is daarmee het nauwkeurigste las-

naadvolgsysteem op dit moment.

Valk Welding zal de hoog nauwkeu-

rige werking demonstreren aan de

hand van verschillende typen las-

naden, waarvan de bezoeker zelf

de positie kan wijzigen.

De Arc-Eye lasersensor heeft een

nauwe integratie met het Pana-

sonic TAWERS robotsysteem. Waar

andere laser vision systemen al-

leen scanresultaten geven aan hun

master robot controller, werken de

Arc-Eye lasersensor en de Panaso-

nic robotbesturing nauw samen.

Wanneer een slecht deel in het pro-

duct niet correct kan worden ge-

analyseerd, bijvoorbeeld als gevolg

van tack-lassen of een beschadigd

gewricht vorm, gebruikt de Arc-Eye

lasersensor intelligente algoritmen

om de ruwe scangegevens en be-

wegingen van de robot informatie

in te schatten en daaruit de best

passende lasvorm te kiezen. An-

dere laser vision systemen en robot

combinaties beschikken niet over

deze integratie hetgeen ten koste

van de nauwkeurigheid gaat.

Stand 28

www.valkwelding.com

TFT uit Asten zal op de stand een

model machine demonstreren.

Hierin staan producthandling met

robot en product oriëntatie en her-

kenning middels Vision centraal.

Een product komt uit de invoergoot

en wordt opgepakt met een Yas-

kawa robot. Deze MH5 robot houdt

het product vervolgens voor een

camera die het product fotografeert

en vergelijkt met de referentiepun-

ten. Dit biedt twee mogelijkheden:

1. Product oriëntatie, op basis van

deze foto kan het product altijd

op dezelfde manier worden ge-

positioneerd op de productop-

name.

2. Product herkenning, als er een

afwijkend producttype in de in-

voergoot terecht is gekomen kan

deze dankzij de vision camera uit

het proces gefilterd worden.

De productopnames staan op

een ronddraaitafel waarbij be-

werkingsstations kunnen worden

toegevoegd aan de machine. Be-

werkingen voor het verspanen of

monteren van onderdelen kunnen

dan volautomatisch worden uitge-

voerd. TFT ontwikkelt en fabriceert

al ruim 15 jaar machines en mallen

voor montage, verspanen en las-

sen. Enkele klanten zijn: DAF, Opel,

Brabant Alucast, Koninklijke Auping

en Fokker Landing Gear.

Stand 27

www.yaskawa.eu.com

Valk Welding presenteert

Lasnaadvolgen met Arc-Eyelasersensor

Vision & Robotics in de praktijk

Vision, Robotics & Mechatronics

D V C m a c h i n e v i s i o n b v, M i n e r v u m 7 0 6 9 , 4 8 1 7 Z K B r e d a , N e d e r l a n dTe l . + 3 1 ( 0 ) 7 6 5 4 4 0 5 8 8 , F a x + 3 1 ( 0 ) 7 6 5 4 1 7 8 9 3E - m a i l i n f o @ m a c h i n e v i s i o n . n l , Tw i t t e r t w i t t e r. c o m / D V C v i s i o n

We bieden A-merken van laatste state of the art technologie, dus denkt u aan USB3.0,

neem contact met ons op.

www.mach inev i s ion .n l

Er gingen vorig jaar zo’n 18.750 componenten over onze toonbank:

4.350 camera’s, 400 framegrabbers, 10.000 kabels, 2.500 lenzen, 1500 softwarepakket ten en diverse accessoires,

wi j helpen ook u graag verder. . .

022

OP 11 EN 12 JUNI 2014 OPENT HET PHOTONICS EVENT VOOR DE ACHTSTE KEER HAAR DEUREN. ANDERS DAN

ANDERE JAREN BETREFT HET EEN CO-EVENT MET VISION, ROBOTICS & MECHATRONICS. OM DE STERKE

PARALLELLEN TUSSEN BEIDE VAKGEBIEDEN TE ONDERSTREPEN, WORDT DAGELIJKS AFGETRAPT MET EEN

GEZAMENLIJKE PLENAIRE KEYNOTE. WEL BEHOUDT HET PHOTONICS EVENT HAAR EIGEN BEURSVLOER EN

PARALLELSESSIES.

Zaken doen met lichtsnelheid

Internationaal wordt fotonica als dé Key Ena-

bling Technology beschouwd waardoor de

industrie beter kan concurreren op wereld-

schaal. Deze vakbeurs besteedt aandacht aan

10 verschillende technologieën en 14 voor de

industrie herkenbare toepassingsgebieden. Het

internationale Photonics Event is bedoeld voor

technologieontwikkelaars, applicatieontwik-

kelaars en industriële gebruikers van op foto-

nica gebaseerde instrumenten, apparatuur en

diensten. Het Engelstalig internationale lezin-

genprogramma bestaat uit een viertal soorten

lezingen die gerelateerd zijn aan het thema

van dit jaar: Business at the speed of light! Elke

ochtend en middag zal het lezingenprogramma

worden gestart met een visionaire keynote

presentatie behorend bij een van de 4 thema’s:

* Impact of Photonics for European industries

and markets

* Integrated solutions for ICT & Lighting

* Greenhouse of the Future

* Multidisciplinairy solutions for Health Care

& Life Science

Na elke keynote presentatie volgen een aantal

korte lezingen in een track die elk op een spe-

cifiek onderwerp ingaan behorend bij dat key-

note thema. Aanvullend op de keynote thema

tracks zijn er 5 tracks met lezingen die ingaan

op toepassingsgebieden / industrieën waarbij

fotonica een technoloy en/of business enabling

rol vervult.

* Water

* ICT & Security

* Solar Energy

* Metrology & Sensors

* Design & Manufacturing of Components &

Systems of integrated photonics

Een aparte track is gereserveerd voor presen-

taties door exposanten en clusterorganisaties.

Bij deze presentaties staat centraal op welke

manier fotonische technologieën / applicaties

/ apparatuur en diensten de business van eind-

gebruikers verbeteren.

Workshop ROS IndustrialHet Robot Operating System (ROS) is een open source cross-platform framework voor robot-

specifieke software ontwikkeling. Het idee achter ROS is simpel: Software ontwikkelaars een

framework bieden voor het ontwikkelen van robot applicaties, zodat zij voort kunnen bouwen

op het werk van hun collega’s en ideeën en algoritmes uit kunnen wisselen. De flexibiliteit

van ROS maakt het een geschikte tool voor de snelle ontwikkeling van intelligente industriële

robots. Wat kunt u met ROS en hoe kunt u het gebruiken? Deze vragen zullen wij beantwoorden

gedurende deze informatieve hands-on workshop. Na deze workshop is er ruimte voor een

discussie over de toepasbaarheid van ROS voor uw applicatie.

Programma:

* Introductie in ROS en simulator GAZEBO

* Een oefening om ROS te leren gebruiken

* Toepassing in een pick and place applicatie, uitleg over de

gewenste werking en structuur

* Oefening in het coderen van de aansturing

* Demonstratie van het door deelnemers geschrevene in

simulatie omgeving

De workshops worden gehouden tijdens Vision, Robotics &

Mechatronics zowel op woensdag 11 juni als op donderdag

12 juni van 10.00 tot 13.00 uur. Inschrijven voor de beurs

via www.vision-robotics.nl, of via e.ven@mikrocentrum.nl

Photonics Event

023

OOK VOOR ALWEER DE VIERDE CONFERENTIE ZOEKT ROBONED DE SAMENWERKING MET MIKROCENTRUM. HIJ

ZAL NAMELIJK WEDEROM GELIJKTIJDIG MET DE EERSTE DAG VAN HET EVENEMENT VISION, ROBOTICS &

MECHATRONICS WORDEN GEHOUDEN, DAT OP 11 EN 12 JUNI IN DE KONINGSHOF TE VELDHOVEN PLAATSVINDT.

HET THEMA IS DIT JAAR ROBOTICS REVISED.

Robotics RevisedROBONED CONFERENTIE 2014

Het is bijna twee jaar geleden dat de ‘Dutch

Robotics Strategic Agenda’ aan de secretaris

generaal van het ministerie van economische

zaken werd gepresenteerd. Wat RoboNED be-

treft is het dan ook hoog tijd om te kijken of ze

nog steeds op het goede spoor zitten. Ligt de

Nederlandse robotica daarnaast nog op schema

en zijn er misschien nieuwe werkelijkheden die

de aandacht vragen? Op al deze vragen hoopt

men tijdens de conferentie het antwoord te

vinden.

Het dagvullende programma zal zich voorna-

melijk richten op de ontwikkelingen die de

laatste keer naar voren kwamen, maar hierbij

extra nadruk leggen op de vooruitzichten. De

hoofdpunten uit de strategische agenda zullen

worden besproken zoals technologie, ethiek,

wettelijke en sociale kwesties, veiligheid en

samenwerking in de keten. Dit allemaal met

een vooruitziende blik. Wat zijn de uitdagingen

die op ons pad liggen? En zijn er nieuwe linken

te leggen tussen nieuwe toepassingsgebieden

en nieuwe technologieën?

Naast het stevige congresprogramma zal er

uiteraard ook voldoende ruimte zijn om te net-

werken of een gang over de beursvloer te ma-

ken. Ook kunnen deelnemers zich inschrijven

voor het internationale brokerage event (zie

kader op pagina 25 ) en zullen diverse RoboNED

leden aanwezig zijn op het demoplein.

RoboNED Conferentie

Robotics RevisedDatum: woensdag 11 Juni 2014

Tijd: 10:00 - 18:00

Locatie: Genderfoyer,

NH Conference Centre Koningshof

(ingang Beneluxhal)

Prof. Stramigioli, de voorzitter van RoboNED:

“In de afgelopen 4 jaar heeft het netwerk zich

ontwikkeld tot een netwerk van meer dan 700

deelnemers uit zowel de industrie, kennisinstel-

lingen en maatschappelijke instellingen. Deze

sterke combinatie van partners heeft geleid tot

het schrijven van de Strategische Agenda. In dit

roadmap document wordt een gezamenlijke

lijn uitgezet om de ontwikkelingen op het ge-

bied van robotica in Nederland te versnellen.”

Een van de resultaten van RoboNED is dat ro-

botica hoog op de agenda is komen te staan

binnen het topsectorenbeleid. Een misschien

nog wel veel belangrijker resultaat zijn de vele

samenwerkingsverbanden die zijn ontstaan en

zich nu uiten in succesvolle projecten die hun

weg beginnen te vinden naar de markt.

Is de missie van RoboNED geslaagd en daar-

mee het doel bereikt? “Voor een deel natuurlijk

wel”, zegt Ditske Kranenburg, platform mana-

ger. “Maar we zien een stijgende behoefte aan

ondersteuning in kennisuitwisseling. RoboNED

faciliteert hierin en steunt daarbij ook netwer-

ken die zich specifiek op een bepaalde hoek

van de robotica richten; een paraplufunctie.

Onze focus zal des te meer liggen op de vak-

gebied overschrijdende onderwerpen en zal

naast de technologische ontwikkelingen ook

vraagstukken op het gebied van arbeid, ethiek,

wetgeving en veiligheid aan de orde blijven

stellen.”

IIP RoboNED is nu Stichting RoboNEDRoboNED, dat in 2010 ontstaan is als een van de ICT Innovatie Platforms, heeft zich verder

geprofessionaliseerd tot een volwaardige organisatie en heeft dit vastgelegd in een stichting.

024

09:45-09:55 Grand opening

09:55-10:25 Keynote Theme: Impact of Photonics

10:50-11:10 Keynote track: Impact of Photonics - Lecture A (ACTPHAST)

11:15-11:35 Keynote Track: Impact of Photonics - Lecture B (OASIS)

11:55-12:15 Keynote Track: Impact of Photonics - Lecture C (Photonics NL)

12:20-12:40 Keynote Track: Impact of Photonics - Lecture D (Memphis)

14:00-14:30 Keynote Theme: Photonic impact on ICT & Lighting

14:35-14:55 Keynote Track: Photonic impact on ICT & Lighting - Lecture A

15:00-15:20 Keynote Track: Photonic impact on ICT & Lighting - Lecture B

15:40-16:00 Keynote Track: Photonic impact on ICT & Lighting - Lecture C

16:05-16:25 Keynote Track: Photonic impact on ICT & Lighting - Lecture D

Woensdag 11 juniPROGRAMMA

Brabantzaal Zaal 20

10:50-11:10 3D Vision by Cognex, now easy to use!

Bart Stroo, Cognex

11:15-11:35 Vision zonder camera?

Maarten Braadbaart, SICK BV

11:55-12:15 Machine-Vision starts with the speed of light…

Gert van Zeist, Stemmer Imaging B.V

12:20-12:40 Smart Vision for Unmanned Aerial Vehicles

Jaap van de Loosdrecht, NHL Kenniscentrum Computer Vision

14:00-14:30 Keynote Theme: Photonic impact on ICT & Lighting

14:35-14:55 Time of Flight metingen zonder ‘Loch Ness blur’

Luc Mertens, Universiteit Antwerpen

15:00-15:20 Robotveiligheid volgens de Machinerichtlijn

John Moulen, Mikrocentrum / FUSACON BV

10:10-10:20 Opening - Stefano Stramigioli

10:20-11:00 Internationaal Keynote

11:00-11:20 Horizon Scan 2050 - Jacintha Scheerder, STT en Jan Mengelers

11:45-12:05 Social Robotics - Raymond Cuijpers , TU/e

12:05-12:25 Industrial Robotics and the Factory of the Future - Martijn

Wisse, TU Delft

13:30-13:50 ELS issues in Robotics - Madeleine de Cock Buning,

UU en Roeland de Bruin

13:50-14:10 Robotica and the EU - Herman Bruyninckx

14:10-14:30 Safety in Robotics - Henk Kiela, ISO normen (Fontys)

15:05-15:25 Smart Industry - Herm van der Beek

15:25-15:45 Collaboration in the (supply) chain - Eric Sloot , Philips

15:45-16:05 RoboNED Update - Stefano Stramigioli

Genderfoyer ( RoboNED Conferentie)

Vision, Robotics & Mechatronics

OPENINGSTIJDEN EN REGISTRATIE

Zowel Vision, Robotics & Mechatronics als Photonics vinden op 11

en 12 juni 2014 plaats in het NH Conference Centre Koningshof in

Veldhoven. De deuren van de Benelux ingang gaan dagelijks open

om 09.00 uur. Na de laatste lezingen is er nog ruim de tijd om te

netwerken en de beursvloer te bezoeken. De deuren sluiten om

17:00 uur. Het bezoek van beide evenementen is gratis. Inschrij-

ven kan via www.vision-robotics.nl of www.photonics-event.nl

LEZINGENPROGRAMMA

Op beide dagen zal er geopend worden met een plenaire lezing

in de Brabantzaal. Daarna zullen er parallelsessies zijn. De Vision,

Robotics & Mechatronics lezingen vinden plaats in Zaal 20, de Pho-

tonics lezingen in de Brabantzaal. De RoboNED Conferentie heeft

een op zichzelf staand programma wat plaatsvindt in de Gender-

foyer.

Het hier opgenomen lezingenoverzicht is samengesteld op

basis van ter beschikking staande informatie ten tijde van druk-

ken. Wijzigingen zijn dus mogelijk. Kijk voor de meest actuele

versie van het programma en een toelichting op de lezingen op

www.vision-robotics.nl

025

09:45-09:55 Grand opening

09:55-10:25 Keynote Theme

10:50-11:10 Keynote Track: Agriculture & Food:

Greenhouse of the Future - Lecture A

11:15-11:35 Keynote Track: Agriculture & Food:

Greenhouse of the Future - Lecture B

11:55-12:15 Photonics Application Track: Agriculture & Food - Lecture A

12:20-12:40 Photonics Application Track: Agriculture & Food - Lecture B

14:00-14:30 Keynote Theme: Photonic solutions for Health Care & Life

Science

14:35-14:55 Keynote Track: Photonic solutions for Health Care & Life

Science - Lecture A

15:00-15:20 Keynote Track: Photonic solutions for Health Care & Life

Science - Lecture B

15:40-16:00 Photonics Application Track: Healthcare & Life science

- Lecture A

16:05-16:25 Photonics Application Track: Healthcare & Life science

- Lecture B

Donderdag 12 juniBrabantzaal Zaal 20

10:50-11:10 Waarde co-creatie voor productiebedrijven -

Jorg van Kessel, TFT

11:15-11:35 Actieve stereo visie: wat is het en waarom is het een

toegangssleutel naar robuuste industriële 3D vision

toepassingen - Koenraad Van de Veere, Phaer

11:55-12:15 Uitwendig Inspectie Systeem voor HAK -

Dick Goudriaan, DVC MACHINEVISION BV en

Ronald van Helfteren, HAK

12:20-12:40 2D & 3D Vision & Robotics in Motion in de praktijk -

Richard Vialle, Beltech BV

14:35-14:55 Best Practise: Selecting the right Vision Interface -

Rick de Vries en Marcus Bleise, MATRIX VISION GmbH

15:00-15:20 Nieuwe technologie met STW, ook voor u? - Nico Voskamp,

Technologiestichting STW

15:40-16:00 Waarom overstappen van pneumatische cilinders naar

elektrisch aangedreven actuatoren? - Martin van den Berg,

Eltrex Motion

10:50-11:10 Intelligent image processing framework - Andrei Bartic,

Flanders’ Mechatronics Technology Center

11:15-11:35 Succesvolle integratie van 3D bin picking in high end

toepassing - Stefaan Poppe, Gibas Automation BV

11:55-12:15 Ultrasnel en precies meten van MEM’s op een gerobotiseerde

manier - Kurt Hensen, Test & Measurement Solutions

12:20-12:40 3D reconstructie van planten en de mogelijkheden voor

phenotyping en robotica - Rick van de Zedde, Wageningen UR

14:35-14:55 Nothing beats know who (and know how) - Harm Hanekamp,

Data Vision

15:00-15:20 Energiezuinig produceren met Industriële robot - Martin van

der Have ABB BV

Break

15:40-16:00 In-lijn meten en Big Data analyses - Jan Reinder Fransens,

Irmato Industrial Solutions Drachten B.V.

Genderfoyer ( RoboNED Conferentie)

Vision, Robotics & Mechatronics

BROKERAGETijdens de beurzen vindt er tevens een internationaal netwerk

evenement plaats, georganiseerd door Enterprise Europe Network

The Netherlands. Het richt zich op een breed spectrum aan be-

drijven, universiteiten en onderzoekers uit heel Europa die geïn-

teresseerd zijn in het delen van ideeën, het aangaan van nieuwe

projecten en het samen optrekken als zakenpartners. Naast een

groot aantal MKB bedrijven, technostarters, OEM’s, multinationals

en toeleveranciers, zijn diverse sleutelpersonen vanuit het Frame-

work Programma, fotonica netwerk en natuurlijk RoboNED aan-

wezig. Ga voor meer informatie over het Brokerage event en het

aanmelden hiervoor naar www.vision-robotics.nl

026026026 Vision

WELKE ROL SPEELT VISION IN DE INDUSTRIALISERING IN EUROPA EN IN DE VS? WELKE VISIONBEHOEFTEN

GELDEN ER IN AZIË? DE ORGANISATIE VAN EUROPA’S GROOTSTE VISIONBEURS VISION IN STUTTGART, ZETTE

DIVERSE CEO’S AAN EEN TAFEL OM ER EEN VINGER ACHTER TE KRIJGEN.

EuropaVoor Europa lagen er twee vragen op tafel: wat

is de stand van zaken van machinevision van-

daag en hoe zal deze zich in de toekomst ont-

wikkelen? Welke rol speelt machinevision bij

automatisering in Europa? Met name de rol van

machine vision in het behouden van de maak-

industrie in Europa was een centraal thema.

Mark Williamson,

STEMMER IMAGING, VK:

“Machinevision groeit

harder dan traditionele

industriële markten. Deze groei komt voort uit

de behoefte aan meer efficiëntie om kosten

te kunnen besparen. We hebben significante

prijsdalingen in visiontechnologie gezien,

waardoor vision betaalbaarder is geworden en

nu interessant wordt voor zeer uiteenlopende

toepassingsgebieden. Daarnaast moet Europa

om met de lagelonenlanden te kunnen concur-

reren de automatiseringskosten laag houden

en de efficiëntie hoog. Machinevision is een

technologie die hierbij kan helpen. De kwa-

liteit van onze producten voor Europa is zeer

belangrijk en vision zorgt ervoor dat we deze

kwaliteit kunnen leveren. Ik voorzie dan ook

groeicijfers die boven de 10 procent liggen.”

Donato Montanari,

Datalogic Automation,

Italië: “Overal ter we-

reld, en in Europa in het

bijzonder, vinden consumenten productkwa-

liteit steeds belangrijker. Of het nu om een

nieuwe auto gaat of om de dagelijkse bood-

schappen, deze moeten aan steeds hogere

maatstaven voldoen. Bedrijven moeten dus

betere controles uitvoeren. Dit is een van de

drijvende factoren voor machinevision voor de

komende twintig jaar. Een andere implicatie

van een hogere kwaliteit is traceability. Ook de

toeleveranciers van de hele keten moeten aan

dezelfde hoge kwaliteitseisen voldoen.”

Noord AmerikaIn de Verenigde Staten wordt er momenteel

veel gesproken over ‘herindustrialisatie’. De

vraag is dan ook wat dit precies voor machine-

vision betekent en welke industrieën de groot-

ste groeipotentie in Noord Amerika hebben.

Jeff Burnstein,

Automated Imaging As-

sociation (AIA), USA:

“We zien een geweldi-

ge toekomst voor machinevision in de produc-

tie als onderdeel van de herindustrialisering

die momenteel in Noord Amerika gaande is.

Zoals velen al hebben opgemerkt komt er

steeds meer geoutsourcte productie terug. En

dit is goed nieuws voor iedereen die zich met

industriële automatisering bezighoudt en voor

machinevision in het bijzonder, omdat er geen

sectoren zijn die geen baat hebben bij het ge-

bruik van visiontechnologie. Voor gebieden

buiten de fabriek zou ik zeker ook kijken naar

Vision in Europa, VS en Azië door de wereldwijde bril van CEO’s

027Vision

life sciences, medische beeldverwerking en

surveillance. Hier liggen enorme kansen die

momenteel nog niet genoeg worden benut.

We zien de toekomst van machinevision dan

ook zeer rooskleurig. We denken dat Noord

Amerika een sterke markt zal blijven en we kij-

ken als AIA uit naar een constructieve samen-

werking met onze leden om al deze kansen

aan te grijpen.”

Mike Cyros, CCO, Allied

Vision Technologies,

USA:

”Wij zien twee belang-

rijke factoren die verantwoordelijk zijn voor de

herindustrialisering in Noord Amerika. Op de

eerste plaats is er ‘re-shoring’, de migratie van

arbeid en banen terug naar de Verenigde Sta-

ten. De reden dat dit gebeurt is de vraag naar

hogere kwaliteit, wat leidt tot meer vraag naar

automatiseringstechnologie, inclusief machi-

nevision. Ten tweede is er de opbloei van onze

automobielindustrie. De twee variabelen sa-

men zorgen voor een flinke groei in Noord

Amerika. We zien ook groei in niet traditionele

machinevision segmenten, wat wij ‘outdoor

imaging’ noemen. Deze marktsegmenten

doen hun voordeel met dezelfde technologie

die we voor de machinebouw hebben ontwik-

keld, maar nu net even anders worden ingezet.

Denk aan de automatisering van een stadion,

aan intelligente verkeerssystemen of high-end

surveillance.”

Greg Hollows, Edmund

Optics, USA:

“Ook wij zien veel kan-

sen voor de herindustri-

alisering in Amerika. Wat er zo mooi aan is, is

dat er meer banen in Amerika komen, niet al-

leen voor de automatiseringsbedrijven, maar

ook in de productieketen zelf. Hieronder valt

alles van het maken van het product, tot en

met het onderhoud aan systemen. De nieuwe

banen zullen beter betaald en robuuster zijn.

Een ander interessant punt is dat technologieën

steeds beter worden terwijl de kosten omlaag

gaan. Hierdoor kunnen we ze in andere gebie-

den inzetten. In life sciences hebben we door

grotere volumes in het consumentendomein

de kans om mensen snel informatie te ver-

strekken die hen helpt bij het maken van be-

tere beslissingen in hun privéleven. Ook hier

worden nieuwe banen gecreëerd, terwijl de

kwaliteit van leven wordt verbeterd.”

AziëIn Azië ziet het plaatje er heel anders uit dan

in Europa en Noord Amerika. De belangrijkste

vragen daar zijn: hoeveel behoefte is er daar

aan automatisering en visiontechnologie? Wat

zijn hier de drijvende factoren? De VISION or-

ganisatie vroeg het aan belangrijke spelers in

China, Japan en Korea.

Sungho Huh, Bestuurslid

Korea Machine Vision In-

dustrial Association

(KMVIA), Zuid Korea:

“Nu de arbeidslonen in Azië stijgen, verliest

het continent aan aantrekkelijkheid voor ar-

beidsintensieve industrieën. Veel OEM’ers wil-

len de prijs-/kwaliteitverhouding omhoog

brengen. Ze proberen hiervoor meer robots en

ook meer vision in te zetten. Koreaanse spelers

zien naast Zuid Korea kansen in verschillende

andere Aziatische landen zoals China. Kandida-

ten zijn vooral de Aziatische landen waar auto-

matisering al tot wasdom is gekomen.”

Sachio Kiura, Japan

Industrial Imaging

Association (JIIA),

Japan:

“Hoe groot zijn de automatiseringsbehoeften in

Japen en andere Aziatische landen? Best groot.

In China stijgen de loonkosten hard en het

aantal arbeiders staat onder druk door de één-

kind-politiek. Tegelijkertijd is er een flinke groei

in Zuidoost Azië, waardoor er ook daar een

grote behoefte aan automatisering is. In Japan

zelf zien we de opkomst van zeer innovatieve

technologie die afkomstig is uit de automotive,

maar ook uit nieuwe TV-standaarden zoals 4k

of 8k. Het komende jaar zal er dan ook een zeer

grote vraag naar automatiseringsoplossingen

zijn in Japan en in omringende landen.“

Isabel Yang,

Luster Light Tech, China:

“Alle grafieken laten zien

dat 2013 een topjaar

was voor machinevision

in China. De totale groei ligt op zo’n 20 procent

per jaar. Onze verwachting is dat ook 2014 een

gezonde 20 procent groei laat zien. Voor de ko-

mende 5 jaar zal 20-25 procent de trend zijn.

En als sommige informatie die tot ons komt

over nog nieuwe opkomende markten klopt,

dan zou dit zo maar eens 30 procent kunnen

zijn. Goed nieuws voor iedereen dus.”

Eric Chen, OPT Machine

Vision Tech, China:

“De vraag naar automa-

tisering zal de komende

jaren in China alleen maar blijven groeien. Ik

denk dat dit snel nog verder zal toenemen

door de upgrades die de bestaande Chinese

industrie momenteel doorvoert. Want natuur-

lijk stijgen de loonkosten in China, en zien we

bovendien steeds meer nieuwe toepassingen

in de halfgeleiderindustrie, in de automotive

en in de elektronica-industrie. We zijn dan ook

vol vertouwen voor de komende jaren.“

Hersem Yang, AZURE

Photonics, China:

De Chinese economie

heeft de komende jaren

echt behoefte aan vergaande automatisering.

Op de eerste plaats is de industrie echt volwas-

sen geworden. Op de tweede plaats stijgen

loonkosten jaar op jaar. Dus ook in China inves-

teren bedrijven steeds meer in automatisering

om deze kosten onder controle te krijgen. En

natuurlijk zijn ook de hogere kwaliteitseisen in

China een factor om in automatisering en ma-

chinevision te investeren.”

VISION 2014Deze marktupdate over machinevision wereld-

wijd kwam tot stand door een samenwerking

van de afdeling Industriële Beeldverwerking

van de VDMA en de organisatie van Europa’s

grootste visionbeurs. VISION 2014 zal van 4

t/m 6 november in Stuttgart plaatsvinden.

Kijk voor registratie of meer informatie op

www.messe-stuttgart.de/vision

028

SCHNEIDER ELECTRIC TIMMERT MET HAAR AUTOMATISERINGSOPLOSSINGEN LEKKER AAN DE WEG. WERD ER

VORIG JAAR NOG EEN NIEUW PAND IN MARKTHEIDENFELD BETROKKEN, DIT JAAR WERDEN DAAR MEER DAN

500 EUROPESE KLANTEN GETRAKTEERD OP TAL VAN NIEUWE PRODUCTINTRODUCTIES. OOK DE FINANCIËLE

GETALLEN WERDEN ER UIT DE DOEKEN GEDAAN, EN DEZE LIEGEN ER NIET OM. WEDEROM DUBBELE GROEI-

CIJFERS, EN IN DUITSLAND MAAR LIEFST 25 PROCENT.

‘Europa biedt nog volop groeipotentie’

028 Automatisering

Teks

t: L

iam

van

Koe

rt

ELIE BELBEL OVER AUTOMATISERINGSAGENDA SCHNEIDER ELECTRIC:

Vaak wordt Europa door pessimisten afgedaan als een gepasseerd sta-

tion. Vooral in de nieuwe economieën, aangevoerd door de BRIC-landen,

moeten de groeicijfers worden geboekt. En tel je daar vervolgens de

recessie bij die Europa lange tijd in haar greep hield, dan zetten zij hun

kaarten liever elders op in. “Onzin”, vindt Elie Belbel, baas van de machi-

nebouwdivisie van Schneider Electric. Volgens hem is er in Europa nog

genoeg te halen en wat hem betreft zal Schneider Electric hiervoor het

bewijs leveren. “Met Europa is het nog lang niet klaar”, zegt hij in een

exclusief interview met een select groepje Europese journalisten. “We

laten als Schneider Electric in Europa dubbele groeicijfers zien. Duitsland

is hierbij de belangrijkste groeimotor en zet op vele fronten nog steeds de

technologische standaard. Maar vergeet ook zeker niet landen als Italië,

waar hele goede OEM’s gevestigd zijn.”

Vizier op 2017De ambities van Belbel en zijn Schneidercollega’s liegen er niet om: 2017

moet het jaar worden waarin de grootste concurrent Siemens van de

kroon wordt gestoten en ze de nummer 1 automatiseerder ter wereld

willen zijn. Europa, en met name thuisland Duitsland (Elau, onderdeel van

Schneider Electric was Duits, red.) speelt een belangrijke rol in de ver-

wezenlijking van deze ambities. “Ik zal het zelf net niet meer in actieve

dienst meemaken, maar als we ons huidige groeipad weten te handha-

ven, dan zijn we in 2017 de grootste. We zijn dit nu al in Amerika, China

en Duitsland.” Schneider Electric boekte in 2013 een omzet van 25 miljard

– dit was voor de overname van Invensys – en had 160.000 werknemers

in dienst. Met Invensys komen daar 3 miljard omzet en 20.000 werkne-

mers bij. Zelf praat Belbel liever over het aantal ‘Schneidermachines’ in

het veld. “In 2014 doen ruim tweehonderdduizend machines en instal-

laties hun werk met behulp van een Schneiderbesturing. Voor het jaar

waarop we onze pijlen hebben gericht – 2017 dus – zullen dat er een

miljoen zijn.”

Naar Duits voorbeeldHet zijn forse uitspraken die de machinebouwbaas, die inmiddels al veer-

tig jaar bij Schneider Electric in dienst is en in 2008 verantwoordelijk was

voor het inslaan van een nieuwe richting die naar deze grote groeicijfers

moest leiden, in Marktheidenfeld doet. De ambities kunnen niet alleen

gebaseerd zijn op successen uit het verleden, maar moeten ongetwijfeld

ook een sterke strategische component hebben. Hoe kan het anders dat

het bedrijf in Duitsland, wat toch zeker ook een Siemensland is, inmid-

dels de meest verkozen leverancier is? “In tegenstelling tot sommige

collega’s hoeft een klant echt niet voor alles bij ons aan te kloppen. Ze

moeten ons kiezen omdat ze vinden dat wij het beste product voor hen

hebben. Daarnaast willen we onze klanten zo snel mogelijk zelfredzaam

maken in plaats van gijzelen. Hierdoor heb ik meer salesmensen vrij om

nieuwe klanten te vinden, terwijl met de bestaande klanten een betere,

opener en duurzamere relatie wordt opgebouwd. Daar hoort natuurlijk

ook bij dat we wel inzien dat we steeds meer een oplossingsaanbieder

moeten zijn. Vergelijk je ons met enkele andere in Duitsland populaire

aanbieders als Beckhoff of B&R, dan zijn zij natuurlijk heel goed in wat

zij doen, maar zitten ze meer in de high-end niches. Wij richten ons meer

op het lage en middensegment, waarbij we een hele oplossing voor bij-

voorbeeld verpakken, maar ook voor hijsen kunnen aanbieden. Een goed

voorbeeld van het werken aan een oplossingsgericht porfolio is overigens

de safetylijn die we vandaag presenteren. Veiligheid hoort gewoon bij

een compleet plaatje en met onze nieuwe safetyproducten hebben we

zo’n 70 procent van de toepassingen afgedekt.”

Verbreding met InvensysNaast het dichten van enkele ‘gaten’ in het oude portfolio is een ander

onderdeel van de strategie van Schneider Electric het verbreden richting

procesbesturing en energie-intensieve sectoren. De recente overname

van Invensys is hier natuurlijk een teken aan de wand. Belbel legt uit:

“Schneider Electric is van origine natuurlijk erg sterk in alles wat met

energie te maken heeft. Het ligt dan ook voor de hand dat we ener-

gie-intensieve sectoren willen laten profiteren van onze knowhow om

hun processen veel energiezuiniger te maken. Daarnaast zie je dat in

tal van industrieën de grens tussen proces en discreet vervaagt. Kijk bij-

Een robot kan op plekken werken waar een mens dat niet kan

029Automatisering

ELIE BELBEL OVER AUTOMATISERINGSAGENDA SCHNEIDER ELECTRIC:

030

voorbeeld naar de food & beverage, de farma of mijnbouw. Je moet hier

als oplossingsaanbieder van beide markten thuis zijn, wil je klanten de

beste oplossing kunnen voorschotelen. De overname van Invensys heeft

hier natuurlijk enorm geholpen. Niet alleen hebben we er met Foxbor-

row ineens een veelgebruikt DCS-systeem bij, ook het meest gebruikte

Scadapakket ter wereld – Wonderware, kan nu onderdeel uitmaken van

de totaaloplossing.” Overigens kwam de overname van Invensys met nog

twee handige ‘cadeautjes’. Belbel is erg gecharmeerd van Eurotherm, dat

met zijn heating control een perfecte aanvulling is voor de verpakkings-

oplossing. En ook Eliwel – hij verzekert ons dat het niets met de naam

te maken heeft – biedt veel mogelijkheden op het gebied van HVAC en

Refrigeration.

NEXT TrendsBij een bedrijf ter grootte van Schneider Electric is het altijd lastig om alle

nieuwe producten onder de loep te nemen en aan te geven hoe deze

inspelen op de trends in industriële automatisering. Het MachineStruxure

platform was al omvangrijk en met ‘The NEXT Generation’, dat tal van

nieuwe productlijnen omvat, wordt het aanbod alleen maar groter. Toch

is Belbel graag bereid een aantal belangrijke trends te noemen en een

aantal relevante krenten uit de pap te pikken. “Dat de markt vraagt om

steeds flexibelere automatisering, die tegelijkertijd schaalbaar is, de

groeiende complexiteit aan banden legt en de time-to-market verkort,

zal geen verrassing zijn. Naast een modulaire aanpak, zijn het vooral

onze TVDA’s, ofwel de tested, validated en documented architecturen, die

hieraan tegemoet komen. Het zijn in feite kant-en-klare oplossingen die

met een paar klantspecifieke aanpassingen direct volledig gevalideerd

en gedocumenteerd kunnen worden ingezet. Nu zijn onze TVDA’s niet

nieuw en klanten maken er al enkele jaren succesvol gebruik van. Wat

wel nieuw is, is de Co-design mode, waarmee klanten het beste van

twee werelden krijgen: de snelheid en robuustheid van een 80 procent

standaardoplossing, gecombineerd met de flexibiliteit van 20 procent

maatwerk. Binnen deze Co-Design mode kunnen we nu gezamenlijk met

onze klanten optrekken om het onderste uit de kan van een applicatie

te halen.”

Enigszins in lijn met de TVDA-filosofie, komt Schneider Electric ook met

een volledig TüV gecertificeerde safetylijn. Want naast het feit dat veilig-

heid zondermeer ‘hot’ is, geldt dat volgens diezelfde TüV ook voor zoge-

noemde SEooC’s ofwel Safety Elements out of Context. Belbel: “Voor al

onze safetyproducten – we hebben echt van de grond af een hele nieuwe

productrange met meerdere producten opgebouwd – hebben we alle ar-

chitecturen door TüV voorgecertificeerd. Dit maakt het certificeringstraject

van het eindproduct van de klant een heel stuk sneller en eenvoudiger.”

Tot slot kan ook een vraag met betrekking tot ‘the internet of things’

niet uitblijven. Hier blijft Belbel concreet in het hier en nu en neemt hij

de HMI als voorbeeld. “Een duidelijke trend is natuurlijk het op afstand

kunnen bekijken en besturen van machines. De verbonden wereld maakt

het mogelijk en we willen het aan klanten zelf laten hoe ze dit het liefste

willen. Je kunt natuurlijk je HMI ‘klonen’ op je tablet en daarmee in feite

een mobiele HMI maken. Maar je kunt er natuurlijk ook voor kiezen een

webserver op een device te installeren die je vervolgens met een brow-

ser of app benadert. Zelfs voor remote services via een modem hebben

we oplossingen. Hoe Schneider Electric hierbij aankijkt tegen de risico’s

van cyber security? Daar hebben we hele teams dag en nacht op zitten.

Maar we voelen ons niet alleen verantwoordelijk. Wij zijn maar een on-

derdeel in het netwerk en natuurlijk moet de klant ook zijn rol vervullen

door bijvoorbeeld bepaalde poorten gewoon netjes dicht te zetten.”

Een poort die wat Belbel betreft altijd open staat is die van zijn mooie

nieuwe pand. “Na de klantendagen gaan alle panelen met productinfor-

matie op weg naar de diverse beurzen, zoals de Hannover Messe. Maar

in onze testruimte is altijd wel wat inspirerends te zien. De nieuwsgierige

machinebouwer of systeemintegrator is daar ook van harte welkom ken-

nis te maken met de mooie dingen die we te bieden hebben.”

Wie niet in staat is op het aanbod van Belbel in te gaan en naar Duitsland

af te reizen, maar toch op zoek is naar meer informatie over specifieke

‘The NEXT Generation’ MachineStruxture producten kan natuurlijk ook kij-

ken op: www.schneider-electric.com/msx

030 Automatisering

Hét vakevenement voor de verbindingstechniek door de combinatie van een unieke vakbeurs met het NIL/BIL Symposium

Dé vakbeurs voor de verspanende en niet-verspanende industrie

De brede bezoekersdoelgroep die door deze combinatie van vakbeurzen wordt aangesproken,

vergroot uw kans op zakelijk resultaat. Investeer in uw netwerk en presenteer uw bedrijf op

basis van de unieke full service formule van Evenementenhal.

EvEnEmEntEnhal gorinchEm 4, 5 en 6 november 2014

Full Service Formule

✓ Compleet opgebouwde stand

✓ Catering op de beursvloer voor exposant en bezoeker

✓ Standhoudersbadges met toegang tot het standhoudersrestaurant

✓ Uitnodigingsservice; kosteloos relaties uitnodigen om uw stand te bezoeken

✓ Gratis parkeren voor exposant en bezoeker

Evenementen

HALHARDENBERG

GORINCHEM VENRAY

Interesse in deelname?Evenementenhal GorinchemT 0183 - 68 06 80I www.evenementenhal.nlE gorinchem@evenementenhal.nl

Ons evenement. Uw momEnt.

032032 Robotveiligheid

groeid zijn en dat jonge technici te weinig (of helemaal niet) onderwezen

zijn in de consequenties van de verschillende Europese richtlijnen. In het

eerste artikel over de CE praktijkervaringen is daar al uitvoerig op inge-

gaan. Ook in dat artikel is er op gewezen dat de regelgeving steeds meer

in de juridische in plaats van in de technische hoek getrokken is. Jammer

genoeg zijn we steeds meer in het denken van aansprakelijkheden te-

rechtgekomen. Was de eerste opzet van de regelgeving en met name de

Machinerichtlijn erop gericht om veiligere machines te gaan leveren, de

laatste jaren worden we op seminars steeds meer gewezen op alle wet-

telijke verplichtingen met daarbij dan ook de juridische aansprakelijkhe-

den. Natuurlijk is dat ook een kant van de regelgeving, maar men kan dit

ook overbelichten. Misschien is de nadruk op de juridische aspecten en

daarmee de nadruk op de juiste dossiervorming een reden geweest dat

veel machinebouwers de Europese wetgeving meer als last dan als lust

zijn gaan zien. Schrijven van gebruiksaanwijzingen en het vastleggen van

allerlei documenten in Technische Dossiers is nu eenmaal niet de favo-

riete bezigheid van technici. Zij willen in de praktijk met de techniek be-

zig zijn. Dit is toch ooit de reden geweest dat ze gekozen hebben om een

technische opleiding te gaan volgen. Al dat juridische geneuzel is voor

veel techneuten dan ook duidelijk een brug te ver.

Maar wat is er dan in 20 jaar veranderd?We moeten dan inzoomen op de regelgeving die veranderd is en de vele

geharmoniseerde Europese normen die verschenen zijn. Hierbij zullen

we ons in hoofdzaak beperken tot de Europese richtlijnen die betrekking

hebben op de machineveiligheid. Nu kunnen we heel veel zeggen over

de verschillende versies van de Machinerichtlijn maar dat heeft geen

toegevoegde waarde binnen dit artikel. We hebben gewoon sinds 29

december 2009 te maken met de Machinerichtlijn 2006/42/EG. Dat zou

voor iedere machinebouwer overduidelijk moeten zijn. Echter veel ma-

chinebouwers, als we hun EG-Verklaringen van Overeenstemming mogen

geloven, zijn blijven hangen in de Machinerichtlijn 98/37/EG. Op zich is

In 20 jaar hebben we gezien dat het beroep van CE consultant een vol-

waardig specialistisch vak geworden is. Wie had dat 20 jaar geleden kun-

nen inschatten. Veel van de CE consultants die toen gestart zijn, zullen

gedacht hebben dat de markt voor CE consultancy van korte duur zou

zijn. Want iedere machinebouwer zou toch binnen een paar jaar volledig

zelfstandig de benodigde machineveiligheid kunnen realiseren. Waar

zouden dan consultants op het gebied van machineveiligheid nog voor

nodig zijn? Maar 20 jaar later moet juist een tegenovergestelde conclusie

getrokken worden. Nu moeten we concluderen dat veel machinebou-

wers niet meer exact weten wat ze moeten doen. We hadden, zoals ge-

zegd, verwacht dat in 20 jaar er veel meer duidelijkheid zou komen over

wat men exact wel en wat men niet mag doen. Veel is qua regelgeving

en literatuur duidelijker geworden, maar toch hebben we moeten con-

stateren dat veel machinebouwers niet met de regelgeving en normen

meegegroeid zijn. Op een bepaald punt is men afgehaakt. In diverse co-

lumns in dit blad is hier al verschillende keren op gewezen. In de columns

werd geconcludeerd dat dit vooral te wijten is aan het feit dat de machi-

nebouwers op een bepaald moment niet met de regelgeving meege-

CE PRAKTIJKERVARINGEN IV

DIT IS HET VIERDE ARTIKEL IN DE SERIE ARTIKELEN OVER DE PRAKTIJKERVARINGEN VAN DE AFGELOPEN 20

JAAR. DEZE KEER VOLLEDIG TOEGESPITST OP 20 JAAR MACHINEVEILIGHEID IN EUROPA. IN EEN SERIE PRAK-

TIJKERVARINGEN OVER MACHINEVEILIGHEID MAG EEN TERUGBLIK OP DE 20 JAAR NIET ONTBREKEN, WANT ER

IS IN 20 JAAR TIJD VEEL VERANDERD.

Resultaat van 20 jaar machineveiligheid

Doo

r Ber

t Sta

p Se

nior

CE

cons

ulen

t van

ESV

Tec

hnis

ch A

dvie

sbur

eau

BV in

Bar

neve

ld

Figuur 1 Versies van de Machinerichtlijn in de loop der jaren

dat dan ook al de grootste fout die ze maken. Up-to-date blijven qua re-

gelgeving is toch een eerste vereiste als men als machinebouwer aan de

wetgeving wil voldoen.

Veel machinebouwers, die wel met hun tijd meegegaan zijn, beweren

dat de Machinerichtlijn 2006/42/EG er onduidelijker op geworden is. Dit

moeten we met klem tegenspreken. De Machinerichtlijn 2006/42/EG is

juist op veel punten, waar voorheen in de Machinerichtlijn 98/37/EG on-

duidelijkheid over was, veel duidelijker geworden. Zeker de ‘Gids voor de

toepassing van Machinerichtlijn 2006/42/EG’ is ten opzichte van eerdere

versies een grote verbetering. Natuurlijk is het even wat leesvoer (443

bladzijden), maar dat is dan ook te danken aan het feit dat op veel punten

een uitvoerige toelichting gegeven is. Natuurlijk zijn er altijd zaken te vin-

den waarbij de uitleg misschien wel wat twijfelachtig is, maar laten we

wel zijn, dat hebben we vaker als we met regelgeving te maken hebben.

Over het algemeen moeten we zeggen dat het ook voor ons als CE consul-

tants een waardevol document is. In ons vak wordt deze gids regelmatig

als naslagwerk gebruikt. Daarom hierbij een tip voor de machinebouwers

en technici die niet zo vertrouwd zijn met de Machinerichtlijn 2006/42/

EG: ga deze gids eens doorlezen. Zal verhelderend werken.

Als voorbeeld van de duidelijke uitleg van de gids, willen we de uitleg

over de niet voltooide machine er even uitlichten. In de vorige versies

van de machinerichtlijn werd de niet voltooide machine een deelmachine

genoemd. De definitie van de deelmachine of de niet voltooide machine

is hetzelfde gebleven. De definitie was toen en is nu dat het machines

zijn die niet zelfstandig een bepaalde toepassing kunnen realiseren. Door

033Robotveiligheid

velen werd dit dan een 2B machine of 2B levering genoemd. Was er

voorheen onduidelijkheid over wanneer een machine nu wel of niet als

deelmachine gezien mocht worden, in de gids is daarover nu veel meer

duidelijkheid ontstaan. In paragraaf 18 van de gids staat duidelijk ver-

meld dat een niet voltooide machine een machine is die niet volledig kan

voldoen aan de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen van bijlage

I, aangezien bepaalde risico’s kunnen samenhangen met de onvoltooide

status van de machine of met de verbinding tussen de niet voltooide

machine en de rest van de machine of het samenstel van machines waar-

van zij deel komt uit te maken. In paragraaf 35 en 46 van de gids (uitleg

van de definitie van een niet voltooide machine volgens artikel 2 lid g

van de Machinerichtlijn 2006/42/EG) wordt duidelijk aangegeven dat bij-

voorbeeld machines die door de machinebouwer zonder aandrijfsysteem

geleverd worden niet als een niet voltooide machine gezien mogen wor-

den, maar dat de machinebouwer in die situatie verplicht is om het aan-

drijfsysteem te specificeren en dat deze machine zonder aandrijfsysteem

gezien moet worden als een machine. Met andere woorden: hij moet

voorschrijven welke aandrijving gemonteerd moet worden. Als laatste

wordt hierover in paragraaf 46 nog even aangegeven dat machines die

zelf wel een bepaalde toepassing kunnen realiseren, maar alleen de be-

nodigde beveiligingsmiddelen of veiligheidscomponenten missen, niet

mogen worden beschouwd als een niet voltooide machine. De trucjes van

voorheen om een machine zonder aandrijving of beveiligingen te leveren

en dan te stellen dat men een deelmachine leverde en dat de koper zelf

de machine maar in overeenstemming met de Machinerichtlijn moest

brengen, zijn hiermee duidelijk verleden tijd. Voor degene die nog wel

een echte niet voltooide machine leveren, is expliciet nog even vermeld

dat men bij levering op de ‘Inbouwverklaring betreffende niet voltooide

machine’ (volgens Bijlage II lid B van de Machinerichtlijn 2006/42/EG)

wel moet aangeven met welke essentiële eisen van Bijlage I van de Ma-

chinerichtlijn 2006/42/EG men wel rekening heeft gehouden. Met andere

woorden: men moet de koper informeren over de veiligheid die men al

wel gerealiseerd heeft. Voor iedereen die dit leest is er geen woord Frans

bij. Toch zijn er machinebouwers die nog in de verleden tijd leven en

alsnog de koper proberen op te zadelen met allerlei verplichtingen die

zij eigenlijk voor hun rekening hadden moeten nemen. Leuk om namens

klanten als CE consultant met dit soort machinebouwers in contact te ko-

men. Zijn meestal voor hen leerzame momenten.

Ten aanzien van de hoeveelheid normen die in de 20 jaar verschenen zijn

en waardoor sommige machinebouwers door de bomen het bos soms

niet zien, moeten we het met hen eens zijn dat het soms ook wel erg

‘overdone’ is. In sommige geharmoniseerde normen wordt soms naar

heel veel aanverwante normen verwezen. Vaak betreffen dan die aan-

verwante normen ook weer allerlei aspecten van de veiligheid en zou

men om het werk goed te doen ook deze normen moeten aanschaffen

en lezen. Nu zijn de normen er niet voor niets en is men aan het NEN

per norm een redelijk bedrag verschuldigd bij de aankoop daarvan. Het

opbouwen van een normendatabank kost dan ook een flink bedrag. Ge-

lukkig zijn er naast de algemene normen ook machinespecifieke normen

te koop. In de praktijk heten deze normen C normen. Deze normen zijn

specifiek geschreven voor een bepaald type machine en zijn zeer goed

bruikbaar. Als men een C norm voor de machine kan bemachtigen, dan

kan men veel veiligheidsaspecten van de machine onderkennen omdat

034

val met een onveilige nieuwe machine zal de Inspectie SZW echt niet

zeggen dat de werkgever zijn zorgplicht goed uitgevoerd heeft. Meest

aannemelijk is dat in die situatie de werkgever uiteindelijk toch aange-

sproken en beboet zal worden. Het was uiteindelijk toch zijn medewerker

die verwond werd. Men liet de medewerker toch met een onveilige ma-

chine werken. Dit is volgens de Arbowetgeving een beboetbaar feit. Wel

moet men zich, om de wetgeving goed te kunnen begrijpen, realiseren

dat het Arbeidsomstandighedenbesluit niet spreekt over een machine,

maar over een arbeidsmiddel en dat de term arbeidsmiddel veel meer

omvattend is. Dus even, om de regelgeving goed te kunnen begrijpen,

de vertaalslag maken dat een machine een arbeidsmiddel is. In het Ar-

beidsomstandighedenbesluit lezen we dat het de verantwoording van de

werkgever is om veilige arbeidsmiddelen ter beschikking te stellen. De

laatste tijd zijn we weer een aantal aansprekende voorbeelden tegenge-

komen. Met deze voorbeelden willen we nog een keer benadrukken dat

de werkgever zich echt bewust moet zijn van zijn zorgplicht in het kopen

van juiste en veilige machines. De praktijk bewijst telkens weer dat een

veiligheidscheck een noodzakelijke zaak geworden is. Waarom zijn veel

kopende bedrijven zo laks in hun houding ten opzichte van de machine-

bouwers? Is het onterecht vertrouwen in de kundigheid van de machine-

bouwer of heeft het te maken met een gebrek aan kennis bij de kopende

bedrijven? De praktijk laat zien dat het een combinatie van beide is. Een

gebrek aan kennis en daarmee van hun recht op de levering van een

veilige machine, is zeker een oorzaak van het feit dat onveilige machines

te gemakkelijk geaccepteerd worden. Daarbij is ook de productie gericht-

heid van de bedrijven een deel van de oorzaak. Men is vaak al tevreden

dat de machine doet wat hij moet doen. Dit was toch de hoofdreden dat

men de machine of productielijn heeft aangeschaft. Met de machine of

productielijn wil men toch geld verdienen! Op zich is daar niets mis mee.

Maar een goed functionerende machine is niet altijd een veilige machine!

Soms wordt veiligheid daarmee ondergeschikt gemaakt aan het aspect

productie. Met deze benadering kan men mogelijk in de loop van de tijd

nog een keer op de koffie komen. Bent u zich als koper bewust van het

feit dat u op grond van de Machinerichtlijn 2006/42/EG gewoon het recht

hebt om een veilige machine te ontvangen? U betaalt er toch ook voor!

‘Koper, ken u rechten en plichten’ zouden we willen roepen. Misschien

kan een cursus ‘Inkopen van veilige machines’ een uitkomst bieden? Een

gat in de cursusmarkt voor een adviesbureau?

Het eerste voorbeeld betreft een productielijn die een Nederlands be-

drijf speciaal voor zich heeft laten bouwen in Zuid Korea. Een prachtige

machine maar met veiligheid technisch te veel gebreken. Wel had men

tijdens de aankoop bedongen dat de machine technisch en veiligheid

technisch afgenomen zou worden door een internationaal opererende

keuringsinstantie. Het keuringsrapport dat met de machine meegeleverd

werd liet duidelijk zien dat de Koreaanse medewerkers van de keurings-

instantie nodig een opfriscursus Machineveiligheid zouden moeten vol-

gen. Verwijzing naar de oude versie van de Machinerichtlijn en weinig

Het aantal normen is soms ook wel erg ‘overdone’

ze in de norm aangegeven worden. In die situatie is de norm een wel-

kom en nuttig hulpmiddel. We willen dan ook met klem adviseren om

altijd eerst te onderzoeken of voor de machine een C norm beschikbaar

is. Daarnaast kan men bij het NEN een pakket met algemene standaard

normen aanschaffen. Met deze standaard normen en de C norm kan men

over het algemeen goed het benodigde veiligheid technische onderzoek

doen. Een voorbeeld van twee goede C normen zijn de NEN-EN-10218 1

en 2. Deze normen over robots en robotinstallaties zijn voor robotleve-

ranciers en robotintegrators zeer nuttige normen. Echter heeft men met

de robotinstallatie ook transportbanden geleverd, dan zal men ook weer

rekening moeten houden met de NEN-EN-619 (de C norm voor transport-

banden).

In een eerder artikel in deze serie is al aangegeven dat we ons verwon-

deren over de slechte kwaliteit van risicoanalyses die wij regelmatig in de

praktijk tegenkomen. Het zou dan ook een te grote herhaling zijn om daar

weer breeduit over uit te weiden. Toch willen we u onze laatste ervaring

niet onthouden omdat dit nog een keer aangeeft hoe onbelangrijk som-

mige bedrijven een goede risicoanalyse vinden. Vorige maand kregen

wij voor een robotproject van een klant van ons bureau een risicoana-

lyse van een gerenommeerd engineersbureau ter controle toegestuurd.

Zij hadden de engineering en de risicoanalyse gedaan voor onze klant.

Aan de inhoud van deze ver gestandaardiseerde risicoanalyse konden we

zien dat ze even vlug een risicoanalyse in elkaar geflanst hadden. Som-

mige risicoregels waren in het Engels (de standaard risico’s) en de andere

specifieke risico’s van deze robotinstallatie had men er maar even vlug in

het Nederlands tussen gezet. Dus een ‘Neglisch’ document. Daarbij was

de risicoanalyse verre van compleet en had net zo goed van een andere

robotinstallatie kunnen zijn. Een vluchtige controle resulteerde dus al snel

in een afkeuring van de risicoanalyse. Hiermee is maar weer duidelijk dat

bedrijven niet te snel moeten vertrouwen dat hun leverancier wel alles

netjes volgens de wet zal doen.

Waar we ons nog het meest over verwonderen, is het gemak waarmee

bedrijven machines accepteren. Net of het niet duidelijk is dat een on-

veilige machine uiteindelijk de verantwoording van de werkgever wordt.

Verschuilen achter het feit dat men een machine onder ‘CE’ gekocht heeft

is onvoldoende. Een onveilige machine met een ‘CE markering’ is en blijft

een onveilige machine en daarmee een risico voor het bedrijf dat zijn

medewerkers met deze machine laat werken. In geval van een onge-

1. Een door de werkgever aan de werknemer ter beschikking gesteld

arbeidsmiddel voldoet aan de op dat arbeidsmiddel van toepas-

sing zijnde Warenwetbesluiten.

2. Een arbeidsmiddel wordt vermoed te voldoen aan de artikelen 7.4,

eerste en tweede lid, 7.7, 7.10, 7.13, 7.14, 7.15, 7.16, 7.17a, 7.17b,

met uitzondering van het vierde lid, en 7.18b, eerste lid, onder

a, indien het, overeenkomstig de daarop van toepassing zijnde

Warenwetbesluiten, is voorzien van een CE-markering, vergezeld

van een EG-verklaring van overeenstemming, en het arbeidsmid-

del overeenkomstig de daarbij behorende gebruiksvoorschriften

wordt gebruikt.

034 Robotveiligheid

Figuur 3 Artikel 7.2. Arbeidsomstandighedenbesluit

035035Robotveiligheid

verwijzingen naar geharmoniseerde Europese normen (soms naar oude

vervallen normen) maakte al snel duidelijk dat er gebreken in het rap-

port waren. Daarnaast waren er veel veiligheid technische zaken over

het hoofd gezien of te gemakkelijk goedgekeurd. Natuurlijk is de houding

van het Nederlandse bedrijf begrijpelijk. Men dacht met deze werkwijze

goed en zorgvuldig te handelen. Maar ook hier laat de praktijk weer zien

dat te veel vertrouwen ook ongepast kan zijn. Want hoe men het ook

wendt of keert, uiteindelijk staat er een onveilige productielijn op de

werkvloer. De productielijn zal op veel punten nog aangepast moeten

worden. Beter had men kunnen overeenkomen dat na installatie van de

productielijn hier in Nederland een veiligheidsonderzoek deel zou zijn

van de afname van de machine.

Het tweede voorbeeld betreft een machine die door een Amerikaanse

machinebouwer aan een Nederlands bedrijf geleverd werd. Wij moch-

ten deze machine veiligheid technisch nakijken. Het betrof een prachtige

machine waarbij iedere techneut zou staan te kijken van de techniek die

in deze machine zat. Toch waren er ook hier weer veiligheid technische

gebreken. Men had een noodstopcircuit met een veiligheid PLC op de ma-

chine gemonteerd, maar in plaats van ook de veiligheden (lichtschermen

en veiligheidsschakelaars van afschermingen) ook op de veiligheid PLC

binnen te laten komen had men die gewoon op de PLC aangesloten. Dus

geen veilige gecontroleerde ingangen gebruikt terwijl de veiligheid PLC

nog voldoende ingangen over had. Daarnaast had men miniatuur licht-

schermen op een te korte veiligheidsafstand gemonteerd. Gevolg was

dat de bewegende delen, die beveiligd moesten worden, op allerlei ma-

nieren nog steeds bereikbaar waren. Bij de telefonische bespreking die

volgde op het veiligheidsrapport bleek dat het Amerikaanse bedrijf van

goede wil was maar in de veronderstelling leefde dat alleen noodstop-

pen gecontroleerd veilig moesten worden aangesloten. Andere veilig-

heden zag men meer als operationele veiligheden. Gelukkig wordt deze

machine met volledige medewerking van het Amerikaanse bedrijf veilig-

heid technisch aangepast en kan het bedrijf binnenkort met een veilige

machine produceren. Was hier sprake van verkeerd inkopen? Absoluut

niet! Het bedrijf had bij aankoop in een programma van eisen vastgelegd

dat de machine in conformiteit met de Europese richtlijnen en normen

geleverd moest worden. Jammer genoeg was dit echter de enige regel

die in hun programma van eisen was opgenomen. Ondertussen is hun

programma van eisen aangepast en weet men ook dat men de volgende

keer nauwkeuriger op moet letten bij de afname van de machine. Zij zul-

len in het vervolg wel nieuwe machines veiligheid technisch afnemen.

Was de houding van de Amerikaanse machinebouwer in het vorige

voorbeeld één van bereidwilligheid en wilde men graag leren van de

gemaakte fouten en stond men open voor de feedback die we gaven,

moeten we in het derde voorbeeld de houding van een Chinese ma-

chinebouwer aan de orde stellen. Deze Chinese machinebouwer was

waarschijnlijk van mening dat de letters ‘CE’ alleen staan voor Chinees

Export, want ze leveren machines die absoluut niet voldoen aan de fun-

damentele eisen van de Machinerichtlijn. Ondanks het feit dat het ook

nog een Bijlage IV machine was waarbij dus sprake is van het inschakelen

van een Notified Body was men van mening dat hun machine werkelijk

zo op de Europese markt geleverd kon worden. De bedrading van de

machine was qua kleuren en diameters niet gebaseerd op de NEN-EN-IEC

60204/1 maar op hun standaard van ‘de draaddiameter en kleur die we

op voorraad hebben monteren we’. Dat dit tot gevolg had dat hun 24V

circuit meer op een kerstboom leek, leek hun niet te interesseren. Dat

veiligheden en de noodstop van deze ‘gevaarlijke’ machine in een enkel-

polig circuit opgenomen waren en daarmee niet aan het gewenste Per-

formance Level kon voldoen was schijnbaar voor hen ook geen punt. Van

hun kant leek het meer dat wij overijverig en te nauwlettend waren. Dat

het contact tussen ons bureau en dit Chinese bedrijf van korte duur was

036 Robotveiligheid

bevindingen, maar voor de rest werd alles met de mantel der liefde be-

dekt. Kort daarna werden er nog eens drie dezelfde machines bij dezelfde

machinebouwer gekocht. Nu echter niet voor levering in Nederland maar

voor Indonesië. Naar alle waarschijnlijkheid zijn exact dezelfde machines

geleverd. Misschien wel op grond van het argument dat Indonesië geen

onderdeel van de Europese Unie is.

Worden er dan helemaal geen veilige machines of productielijnen gele-

verd? Als we dit zouden stellen dan zouden we veel machinebouwers,

die wel ter goeder trouw zijn, te kort doen. We zien gelukkig ook goede

en veilige machines. Daar uit blijkt dat 20 jaar machineveiligheid ook een

goede uitwerking gehad heeft op een deel van de markt. Maar dit doet

niets af aan het feit dat er nog steeds veel kaf onder het koren is. Waarbij

we de laatste jaren het idee hebben dat er juist weer meer kaf ontstaat.

Hebben we dan nog wel hoop dat dit in de toekomst nog zal veranderen?

Eerlijk gezegd is dat onduidelijk en zal van veel factoren afhangen. Hierbij

zal, zoals eerder aangegeven, de belangrijkste factor de markt zijn. Zo-

lang er een markt is voor onveilige machines zullen er machinebouwers

zijn die proberen door de mazen van de wetgeving te glippen. Het tij

kan alleen gekeerd worden als het Nederlandse bedrijfsleven duidelij-

ker wordt in zijn houding naar de machinebouwer toe. Als er alleen een

markt is voor veilige machines dan zal de levering van onveilige machi-

nes vanzelf gestopt worden. Misschien daarom maar de wens uitspreken

dat komende 20 jaar de houding van de markt zal veranderen en daar-

mee de houding van de machinebouwers. Dat we ooit alleen maar vei-

lige machines zullen tegenkomen. Misschien zal het een droom blijken te

zijn. Om Maarten Luther King te citeren: “I have a dream that one day...”

zal dan ook niet verwonderlijk zijn. Ruim 20 jaar na het verschijnen van

de Machinerichtlijn zou het aan de ene kant verwonderlijk moeten zijn

dat machinebouwers nog steeds onveilige machines kunnen leveren. Of

misschien is het beter hier te stellen dat de houding van het Nederlandse

bedrijfsleven onbegrijpelijk is. Zouden machinebouwers nog steeds on-

veilige machines leveren als de kopende partij kritischer zou zijn? Ik denk

juist dat een kritische houding van de kopers een positief effect kan heb-

ben op het leveren van veilige machines.

Het laatste voorbeeld is misschien wel het meest duidelijke voorbeeld

dat de lakse houding van het Nederlandse bedrijfsleven benadrukt. Als

wij voor ca. 4,5 miljoen Euro machines zouden kopen dan zouden wij ver-

wachten dat de aankoop en de afname van de machines zorgvuldig zou

gebeuren. In dit voorbeeld is dit duidelijk niet het geval. Ongeveer twee

jaar geleden mochten wij een veiligheid technische afname verzorgen

voor drie machines die gezamenlijk deze inkoopwaarde vertegenwoor-

digde. Uiteindelijk was onze eindconclusie dat de machinebouwer er een

potje van gemaakt had en dat er veiligheid technisch totaal niets klopte.

We hadden de verwachting dat het bedrijf op hoge poten met ons rap-

port in de hand de machinebouwer zou aanspreken. Misschien dat wij

als deskundigen bij het gesprek aanwezig zouden moeten zijn. Echter

ook hier kwamen we van een koude kermis thuis. Om een lang verhaal

kort te maken moeten we hier vermelden dat men het totaal eens was

met ons rapport, maar dat men de machines zelf veiligheid technisch

ging aanpassen. De inkoopafdeling van het bedrijf was van mening dat

het uiteindelijk toch een welles nietes spelletje zou worden over uitleg

van de wetgeving. De machinebouwer werd nog wel ingelicht over onze

036

Men is vaak al tevreden dat de machine doet wat hij moet doen

SPEED RACERSPEED RACER

the Dual GigE interface whichensure up to 270 fps. The extraor-

dinary serial built-ins and the largeCCD and CMOS sensor selection up to 12 MPixqualifies the "XD" for a wide range of variouschallenges. So keep track of all features andyour goal: www.mv-speed-racer.com

Get the pole position andsee the checkered flag first:The mvBlueCOUGAR-XD is theultimate racer amongst the mvCameras.

The high-performance components are inte-grated into a robust monocoque. The truespeed is enforced by the image memory and

MATRIX VISION GmbHTalstr. 16 · 71570 Oppenweiler · Germany · Phone: +49 -71 91- 94 32- 0info@matrix-vision.de · www.matrix-vision.de

mvAnzRacer_1-2ENRZ1.qxd 08.05.2014 15:52 Uhr Seite 1

BUILT TO PERFORM: SYSTEMEN EN OPLOSSINGEN VOOR AL UW VRAAGSTUKKEN IN PRODUCTIE AUTOMATISERINGMet innovatieve oplossingen voor Robotica, Motion Control en Controls systemen is YASKAWA uw ideale partner voor complete automatiseringsoplossingen “uit 1 hand”. Door onze brede ervaring in het realiseren van maatwerkoplossingen in vele verschillende industrietakken kunnen wij u deskundig adviseren bij uw specifi eke vraagstelling.

Ontmoet YASKAWA op de volgende evenementen:3-6 juni, Automatica, München11-12 juni, Vision & Robotics, Veldhoven

YASKAWA Benelux BVScience Park Eindhoven, 5692 EB Son (NL)Tel. +31 (0)40 289 5500info@yaskawa.eu.com

www.yaskawa.eu.com

CHALLENGE US AS YOUR PARTNER FOR TOTAL SYSTEM SOLUTIONS

Masters of Robotics and Motion Control.

038 Branche Bulletin

DE NEDERLANDSE INDUSTRIE PROFITEERT VAN DE WEER AANTREKKENDE ECONOMIE. VOORAL BEDRIJVEN DIE

VEEL EXPORTEREN - ZOALS DE MACHINEBOUW EN METAALPRODUCTENINDUSTRIE - HEBBEN DE WIND MEE.

ALLE MACRO-ECONOMISCHE SIGNALEN VOOR DE INDUSTRIE STAAN OP GROEN.

Industriële afnemers vragen steeds

vaker om maatwerk en een snelle

levering tegen lage prijzen. Om op

deze eisen in te spelen, zullen au-

tomatisering en robotisering van

processen een steeds grotere rol

spelen. Hiermee krijgt de ‘Smart

Factory’ steeds meer voet aan de

grond, concludeert ABN AMRO in

haar Visie op Industrie 2014.

Op 1 januari 2014 telde Nederland

56.545 industriële bedrijven: 4,4

procent van alle bedrijven in de

private sector. In totaal wordt 12,7

procent van het bruto binnenlands

product (BBP) in de industriële

sector verdiend. Hiermee heeft de

industrie van alle sectoren in Ne-

derland het grootste aandeel in het

BBP en is het daarmee nog steeds

één van de belangrijkste aanjagers

van de Nederlandse economie. In

2013 presteerden vooral de machi-

nebouw en metaalindustrie goed.

Een kwart van de totale export-

waarde van Nederlandse produc-

ten betreft de export van machines

en transportmaterieel. In 2013 had

de machinebouwsector een pro-

ductiewaarde van 7,5 miljard euro.

Dit is ruim10 procent van de totale

productiewaarde in de industrie.

In de machinebouw zijn 2.920 be-

drijven actief. In de afgelopen zes

jaar groeide het aantal bedrijven

met 13 procent. In de metaalpro-

ductenindustrie zijn op 1 januari

2014 in totaal 10.275 bedrijven ge-

registreerd en ABN AMRO verwacht

dat dit aantal komend jaar verder

groeit. Het aantal bedrijven groeide

in zes jaar met 17,2 procent.

Afnemers vragen steeds vaker om

maatwerk en meer keuze. De in-

dustriële sector kan volgens ABN

AMRO alleen aan deze veranderen-

de eisen voldoen door te investeren

in digitalisering ofwel Industrie 4.0.

Hierbij worden productiemachines,

voorraadsystemen, facturering- en

inkoopsystemen in de keten via de

cloud aan elkaar gekoppeld om het

productieproces te optimaliseren.

Hierdoor neemt de robotisering

toe, wat de efficiency en produc-

tiviteit ten goede komt. Dit vraagt

om intelligente software voor de

aansturing van machines met als

doel sneller, efficiënter en flexibe-

ler produceren mogelijk te maken.

Software ontwikkelt zich hierbij tot

de nieuwe hardware. De ontwikke-

ling van nieuwe open source soft-

ware is cruciaal om de interactie in

de industriële keten te vergroten.

Technologische vooruitgang zal

leiden tot geavanceerde machines

die met elkaar in verbinding staan.

ABN AMRO verwacht dat deze

‘Smart Factory’ steeds meer voet

aan de grond zal krijgen. Door de

steeds grotere vraag naar kleinere

series en een hogere complexiteit

van bewerkingen neemt de auto-

matisering van industriële proces-

sen een grote vlucht. “Deze Smart

Factories leveren hogere efficiency

en kostenbesparingen op en kun-

nen leiden tot een grotere concur-

rentiekracht van de industrie”, zegt

David Kemps, Sector Banker Indu-

strie van ABN AMRO. “Grote machi-

nebouwers in Duitsland maken hun

machines snel klaar voor Smart Fac-

tories, echter door de hoge samen-

werkingsgraad loopt Nederland

voorop in de toepassing hiervan.

De connectiviteit tussen product-

ontwikkeling en productieproces

intensiveert. De afstemming met

partners die productiedata online

ontsluiten, zal een meer efficiënte

productieomgeving creëren. Dit

resulteert in een hogere productivi-

teit, kortere doorloop- en omsteltij-

den en minder faalkosten.”

TU/e opent onder-zoekscentrum voor high tech systemenDe Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) heeft een nieuw onderzoeks-

centrum geopend. Het High Tech Systems Center (HTSC) moet de universi-

teit gaan helpen een koppositie te bemachtigen in het onderzoek naar en

de ontwikkeling van nauwkeurige high tech apparatuur.

Het HTSC integreert disciplines uit de werktuigbouwkunde, elektrotechniek,

fysica, wiskunde en informatica. Het HTSC speelt in op de wensen en be-

hoeftes uit de High Tech industrie naar multidisciplinair wetenschappelijk

onderzoek. De nadruk ligt hierbij op het ontwikkelen van nieuwe, nauw-

keurige high tech apparatuur. Denk hierbij aan industriële - en operatiero-

bots, waferscanners voor de productie van microchips en geavanceerde 3D-

printers voor voeding of intelligente kleding.

Groen licht voor industrie

039

Branche Bulletin

039Branche Bulletin

Robotisering biedt Nederland nieuwe kansenHet verhaal dat robots onze banen

gaan inpikken is onzin. Robotise-

ring biedt zowel werkgevers als

werknemers in Nederland juist

nieuwe kansen. Dit stelt althans

Marieke Blom, hoofdeconoom ING

Nederland. Blom reageert met haar

uitspraken op onderzoek van onder

andere de Britse Oxford University,

die juist stelde dat robots langzaam

onze banen gaan overnemen.

Analyse van het ING Economisch

Bureau wijst echter uit dat robots

juist de concurrentiepositie van Ne-

derland verstevigen en de welvaart

verhogen. Dit aangezien robots

onze productiviteit per gewerkt uur

zullen verhogen. Ons relatief hoge

welvaartsniveau komt volgens ING

voort uit een hoge productiviteit

per gewerkt uur. Van deze producti-

viteit zal afhangen of we in de toe-

komst verder zullen groeien, want

naar verwachting zal het aantal

gewerkte uren slechts beperkt stij-

gen in de komende decennia. “De

inzet van robots helpt ons om de

economische groei op peil te hou-

den, door het verder verhogen van

de productiviteit per gewerkt uur”,

aldus Blom. Zij stelt dat technolo-

gie zorgt voor nieuwe behoeftes

onder consumenten en bedrijven,

wat weer leidt tot nieuwe werk-

gelegenheid om aan die behoeftes

te kunnen voldoen. Blom: “Denk

hierbij aan ICT-medewerkers, social

media managers, of de game-in-

dustrie. Allemaal beroepsgroepen

die dertig jaar geleden niet of nau-

welijks bestonden, maar inmiddels

gemeengoed zijn geworden.”

Nederlanders blijken overigens

nauwelijks bang te zijn dat robots

hun baan zullen inpikken. Bijna

driekwart van de respondenten

is neutraal tot positief over de in-

vloed van technologie op hun

baankansen. Wel verwachten zij

veranderingen te gaan zien op de

arbeidsmarkt. Verandering in werk-

zaamheden vindt bijna de helft

positief, tegenover 28% negatief.

Industrial Internet Consortium moet integratie van fysieke en digitale wereld verbeterenAT&T, Cisco, General Electric (GE), IBM en Intel

richten samen het Industrial Internet Consor-

tium (IIC) op. ICC gaat zich richten op het ver-

beteren van de integratie van de fysieke en di-

gitale wereld. Dit moet de toegang tot big data

vereenvoudigen. Het consortium wil bedrijven

in staat stellen assets, processen en data een-

voudiger te verbinden en optimaliseren. Dit

moet de flexibiliteit van bedrijven en business

value in alle industriële sectoren vergroten.

Het IIC moet innovatie aanmoedigen door:

• Zowel bestaande als nieuwe use cases en

testomgevingen in te zetten voor toepas-

singen in het echte leven;

• Best practices, referentie-architecturen,

case studies en standaarden ontwikkelen

om de implementatie van verbonden tech-

nologieën te vereenvoudigen;

• De ontwikkeling van wereldwijde standaar-

den voor internet en industriële systemen

te beïnvloeden;

• Open fora te faciliteren voor het delen en

wisselen van ideeën, practices, lessen en

inzichten in de fysieke wereld;

• Vertrouwen opbouwen rond nieuwe en in-

novatieve beveiligingsaanpakken.

“We staan aan de vooravond van een enorme

technologische verschuiving op het kruispunt

van de cyber en fysieke wereld. Dit is een ont-

wikkelen met grote implicaties die zal leiden

tot substantiële voordelen. Niet alleen bedrij-

ven profiteren van deze voordelen, maar de

gehele mensheid”, legt Janos Sztipanovits,

hoogleraar Engineering bij de Vanderbilt Uni-

versiteit en directeur bij het Institute for Soft-

ware Integrated Systems (ISIS) uit. “Academies

en industrieën begrijpen de noodzaak om

nieuwe stichtingen, een algemeen raamwerk

en standaarden voor Industrieel Internet te

identificeren en op te zetten. Zij kijken naar het

IIC om zeker te stellen dat activiteiten op dit

gebied tot een samenhangend geheel leiden.”

040040

Soms krijg je bij een bezoek aan bedrijven het

gevoel dat je als veiligheidsadviseur veel te veel

met veiligheid bezig bent. De leidinggevenden

van sommige bedrijven staan dan klaar met

hun negatieve mening over al die betuttelende

regelgeving in Nederland. Volgens hen moet

de regering zich maar eens minder bemoeien

met het beleid van de bedrijven, want dan zou

alles veel beter functioneren. In hun denken

hebben we alleen maar te maken met regel-

tjes, regeltjes en regeltjes en dan kom jij langs

om - voor hun gevoel - ook nog eens zout op

alle slakken te leggen. Misschien beter gezegd

om zout in de wond te strooien. Onheilspredi-

kers zijn die veiligheidsconsulenten. Overal zien

ze gevaren en risico’s. Natuurlijk gebeurt er in

hun bedrijf ook weleens wat. Maar ja, waar ge-

hakt wordt vallen nu eenmaal spaanders. Kan

niet anders. Waar gewerkt wordt, kunnen er

ongelukken gebeuren. Daar komt dan ook nog

eens bij dat bedrijven in deze zware economi-

sche tijden wel andere zaken aan hun hoofd

hebben. Daarom: niet lopen zeuren en gewoon

doorgaan.

Gelukkig zijn er ook bedrijven die er wel posi-

tief tegenover staan en samen met ons of met

collega’s de veiligheid wel op een hoger niveau

willen brengen. Hun gedrag is te prijzen. Maar

ja, wie heeft nu gelijk? De praktijk lijkt het on-

gelijk van de onwillige bedrijven te bewijzen,

want als we het aantal meldingen van dode-

lijke ongevallen bekijken, dan praten we bij

veiligheid over een zeer serieuze zaak. Wie wil

er in het nieuws komen omdat er een dodelijk

ongeval gebeurd is? Niemand toch! Maar voor

de juiste beeldvorming voor dit onderwerp,

even een greep uit de lijst van de dodelijke on-

gevallen terwijl ik deze column aan het schrij-

ven ben:

1. Dodelijk ongeval door val van dak in

Harlingen

2. Dodelijk ongeval door beknelling onder

heftruck in Zwijndrecht

3. Twee doden door brand in windturbine in

Ooltgensplaat in Zuid-Holland

4. Dodelijk ongeval door vallend betonblok in

Rotterdam

5. Dode door val in Rotterdam

6. Dodelijk ongeval in Slijk-Ewijk doordat een

boom tijdens het rooien te vroeg valt

7. Dodelijk ongeval in laadruimte schip in

Moerdijk

8. Buitenlandse chauffeur in Moerdijk dodelijk

verwond door rollen bandstaal in trailer

9. Man in Oude Leede dood tijdens freeswerk-

zaamheden in kas

Geen leuke opsomming, ook niet als je seri-

eus veiligheid wilt promoten. Eigenlijk is het al

te gek voor woorden dat je dit overzicht zou

moeten gebruiken ter onderbouwing van je

mogelijke gelijk, want achter elk dodelijk on-

geval schuilt veel menselijk leed. Hier wil je

eigenlijk niet over nadenken. Het is echter wel

de realiteit waar we mee te maken hebben. Als

je de feiten zo opgesomd ziet staan, dan moet

je toegeven dat veiligheid zeker een ernstige

zaak is en dat het daarom door iedereen ook

heel serieus genomen moet worden. Veiligheid

is geen hobby van een aantal doorgedraaide

freaks op geitenwollen sokken, die zo nodig

de maatschappij moeten verbeteren. Als je dit

soort berichten leest en de reactie van mensen

hoort dan vraag je je soms toch af hoe het kan

dat bedrijven zo nalatig zijn qua veiligheid. Je

wilt als leidinggevende toch niet naar de fa-

milie van een slachtoffer toe om een moeilijke

boodschap te brengen? De gedachte alleen is

op zich al een nachtmerrie. Als weldenkend

mens zou je toch na een dergelijk ongeval blij-

ven rondlopen met de vraag of je alles gedaan

hebt wat binnen je macht ligt.

Natuurlijk weet ik ook wel dat de meeste on-

gevallen ontstaan door menselijke fouten, die

bijna niet te voorkomen zijn. Als ik kijk naar

het dodelijke ongeval in de windturbine dan

moet ook menig veiligheidskundige toegeven

dat hij/zij dit ongeval/dit risico niet volledig

onderkend zou hebben. Voor zover ik weet zijn

er op deze manier ook geen eerdere ongeval-

len geweest. Misschien was wel de mogelijk-

heid van het kunnen ontstaan van kortsluiting

geconstateerd en geïnventariseerd. Maar deze

ernstige gevolgen die dit nu had, hadden we

waarschijnlijk geen van allen zo ingeschat of

kunnen voorzien. Ik wil wel eerlijk toegeven

dat wanneer ik langs een windmolen reed, niet

dacht aan de mogelijke gevaren die bij werk-

040 (Un)Safe

Veiligheid een hele serieuze zaak en geen onzin!

Teks

t: Be

rt S

tap

DIEPERE GEDACHTEN VAN EEN CE-CONSULTANT

(Un)Safe 041

zaamheden boven in de windmolen zouden

kunnen optreden. Zelfs naar de echte toedracht

van het ongeval is het nog gissen. Het past

daarom in ieder geval niet, zoals ik een paar

dagen later in de krant las, om naderhand te

roepen dat er boven in de windmolen sprake

was van een brandgevaarlijke situatie, aldus

een branddeskundige. Lekker om daar achteraf

mee te komen. Volgens mij moet je dan eerder

je mond open doen.

Nu kunnen we heel lang doorpraten en schrij-

ven over wat er gebeurd is. Soms is voorspellen

wat mogelijk kan gebeuren moeilijk. Ongeval-

len zijn soms onvoorspelbaar. Maar wel blijft

toch de concrete vraag: Hoe gaan wij binnen

ons bedrijf om met veiligheid? Hoe veilig is

ons bedrijf? Hoe staat het met de veiligheid

van mijn servicemedewerkers? Is alles wel in

kaart gebracht? Hebben we al het mogelijke

gedaan om te voorkomen dat deze ongevallen

ontstaan?

Soms denken we dat we alles goed op orde

hebben. Maar is dat ook echt zo? Een tijdje

geleden kwam ik bij een bedrijf, dat in 2012

al te horen had gekregen dat ze, in het kader

van een groot onderzoek van de Inspectie SZW

in een bepaalde bedrijfstak van de industrie,

een bezoek zouden krijgen van een inspecteur.

In de brief was netjes aangegeven wat de in-

specteur graag wilde zien. In dit geval ging het

vooral om het omgaan met gevaarlijke stoffen.

Bijna een jaar later staat de inspecteur op de

stoep. Op dat moment had het bedrijf weinig

tot geen actie genomen om te starten met

een inventarisatie en beoordeling van de door

hen gebruikte gevaarlijke stoffen. Omdat de

hete adem van de inspectie in de nek gevoeld

werd, moet dan direct gestart worden met

deze werkzaamheden. Bij het eerste gesprek

bleek het bedrijf te beschikken over een Risico

Inventarisatie & Evaluatie van 1998. Sinds die

tijd was er weinig tot niets op het gebied van

ARBO door het bedrijf ondernomen. Behoort

dit bedrijf dan tot de slechtste bedrijven op het

gebied van arbeidsomstandigheden? Absoluut

niet. Er zijn bedrijven waar de omstandigheden

nóg slechter zijn. Echter de arbeidsomstandig-

heden hebben bij de eigenaren geen prioriteit

en zijn daarmee bijna volledig buiten beeld. En

natuurlijk wordt men in slaap gesust omdat het

nog altijd goed gaat. Maar laten we eerlijk zijn.

Op deze manier kan men niet zeggen dat men

inzicht heeft in de risico’s waarmee de mede-

werkers geconfronteerd worden tijdens hun

werkzaamheden.

Maar het is natuurlijk altijd makkelijker om te

wijzen naar anderen die het niet voor elkaar

hebben, in plaats van eens eerlijk in de eigen

keuken te kijken. In de afgelopen 20 jaar heb ik

bij diverse bedrijven in de keuken mogen kij-

ken en ik heb vaak moeten constateren dat de

keuken aan de buitenkant prachtig geschilderd

was, maar dat de vaat huizenhoog opgestapeld

stond.

Nu wil de tragiek dat we als bedrijf meestal

wachten totdat er iets gebeurt. Het principe

‘als het kalf verdronken is dempt men de put’

speelt ook op dit terrein. Ook omdat de Inspec-

tie SZW dan komt en men onder dwang aan de

slag moet. Meerdere keren heb ik de afgelo-

pen jaren al geschreven dat controle door de

Inspectie SZW schijnbaar nodig is om bedrijven

in de ARBO actie te krijgen. Bij een gesprek met

een wat oudere inspecteur van de SZW gaf hij

volmondig toe, dat het eigenlijk nodig zou zijn

om op het gebied van de arbeidsomstandig-

heden een veel intensievere controle te heb-

ben. Ook zou dit volgens hem leiden tot een

verbetering van de arbeidsomstandigheden bij

bedrijven.

Maar het kan altijd nog erger. Bij een gesprek

met een belastinginspecteur werd mij een si-

tuatie beschreven van een keten van uitzend-

bureautjes voor buitenlandse (lees: voormalig

Oostblok) inleenkrachten waar mensonterende

toestanden spelen. Allerlei constructies waren

bedacht om deze krachten op een onmense-

lijke manier uit te buiten. Mensen worden

hier naartoe gehaald om te werken en geld

te verdienen. Hierbij lijkt via de boekhouding

een normaal cao salaris betaald te worden,

terwijl er maar een gedeelte van het bedrag

daadwerkelijk contant uitbetaald wordt. Voor

de ontvangst voor deze uitbetaling moet men

dan tekenen. Wel moet er dan ook even een

blanco cheque getekend worden. De rest van

het bedrag (dat uiteindelijk vermeld wordt op

de blanco cheque) verdwijnt in de zakken van

de zakkenvullers. Boekhoud technisch klopt al-

les, alleen een deel van het geld verdwijnt in

de verkeerde zak. Hierbij spelen dan ook nog

allerlei manieren van intimidatie, waarmee de

werknemers het zwijgen opgelegd krijgen, een

rol. Hoofddoel van de daders: zelfverrijking.

Toen ik dit verhaal te horen kreeg, was ik blij

dat dit soort misstanden groots en krachtdadig

aangepakt worden. Echter, later realiseerde ik

mij dat dit soort bedrijven alleen maar kunnen

bestaan omdat er uiteindelijk bedrijven zijn die,

misschien zelfs wel te goeder trouw, zaken met

hen doen. Want als u gebruikmaakt van een

buitenlandse inleenkracht, heeft u weleens

gevraagd hoe zij behandeld worden door hun

uitzendbureau? Nee? Toch maar eens doen.

Misschien krijgt u dan een beter idee met wie u

zaken doet. Of wilt u het liever toch niet weten?

Nadenken over de gevaren die onze medewer-

kers lopen tijdens hun werkzaamheden of hoe

door ons ingehuurde krachten behandeld wor-

den is een zaak voor iedere werkgever. Vaak

wordt er dan gewezen op de wettelijke plicht.

Maar misschien zouden we hier moeten stel-

len dat we te maken hebben met een normale

menselijke zorgplicht en moeten we het niet

te veel over de ‘door de overheid opgestelde

regeltjes’ hebben. Maar goed, als we gaan na-

denken over de gevaren en risico’s dan kunnen

we niet meer roepen dat we het niet geweten

hebben. Misschien is de les van vandaag dat

we ons moeten realiseren dat regeltjes alleen

maar goed kunnen functioneren als er bij ons

sprake is van normale normen en waarden. Ik

wil daarom eindigen met een citaat van Václav

Havel “Zonder gemeenschappelijk gedeelde en

wijd veranderde morele waarden en verplich-

tingen zullen noch de wet, noch democratisch

bestuur, noch zelfs de markteconomie goed

functioneren”. Succes bij de serieuze aanpak

van de veiligheid binnen uw bedrijf!

042

Deze IT-applicaties zijn vervolgens gecertifi-

ceerd, zodat de afnemer zeker weet dat deze

software geen security-problemen kent. Hierbij

wordt gebruikgemaakt van een techniek die

‘whitelisting’ wordt genoemd. Dit wil zeggen

dat alleen software wordt aangeboden die aan-

toonbaar veilig is. Organisaties die belast zijn

met het aanleggen en beheren van cruciale in-

frastructuren, verbeteren met de cybersecurity-

oplossingen van Schneider Electric en McAfee

hun operationele beveiliging. Daarnaast kunnen

zij kosten besparen, doordat zij niet achteraf tal

van security-problemen moeten oplossen. Wer-

ken met vooraf geteste en gecertificeerde IT-

applicaties verbetert ook de prestaties en de

beschikbaarheid van belangrijke softwaresyste-

men. Denk hierbij aan SCADA-oplossingen en

systemen voor energie management. De samen-

werking maakt het mogelijk om technieken voor

whitelisting te combineren met onder andere

oplossingen om wijzigingen in softwaresyste-

men op een goed gecontroleerde manier uit te

voeren. Hierdoor kunnen zij kwaadaardige of

niet opzettelijke systeemwijzigingen voorko-

men. Dit voorkomt dat ongeauthoriseerde code

en malware op een systeem wordt geplaatst.

Deze mogelijkheden beschermen belangrijke

systemen tegen aanvallen doordat voorkomen

wordt dat zich een gat in de beveiliging bevindt,

zonder dat een organisatie zich hiervan bewust

is. Daarnaast wordt de kans op een inbraak in de

software geminimaliseerd. Tot slot zorgen goed

ingerichte patch-cycli ervoor dat systemen en

apparaten blijven voldoen aan alle relevante

security-standaarden. Met de McAfee-oplossin-

gen Embedded Control, Integrity Control & Ap-

plication Control kunnen gebruikers de veilig-

heid, beschikbaarheid en betrouwbaarheid van

kritische infrastructuuromgevingen verbeteren.

Dankzij de samenwerking tussen Schneider Elec-

tric en McAfee kunnen organisaties change poli-

cies doorvoeren. Het voorziet tevens in uitge-

breide en geautomatiseerde audit-mogelijk -

heden voor omgevingen die zijn gebaseerd op

Industrial Control System-omgevingen.

Schneider Electric en McAfee werken samen aan beveiliging

Veiligheid

SCHNEIDER ELECTRIC EN MCAFEE GAAN EEN PARTNERSHIP AAN VOOR DE LEVERING VAN CYBERSECURITY-

OPLOSSINGEN. DE BEDRIJVEN RICHTEN ZICH HIERMEE OP UTILITIES EN TRANSPORTINFRASTRUCTUREN. DE

SAMENWERKING BETEKENT ONDER ANDERE DAT ORGANISATIES DIE ACTIEF ZIJN OP HET GEBIED VAN CRUCIALE

INFRASTRUCTUREN, ZOALS WATER, OLIE & GAS, ELEKTRISCHE NETWERKEN EN TRANSPORT, GEBRUIK KUNNEN

MAKEN VAN SOFTWAREPROGRAMMA’S DIE VOORAF ZIJN GETEST OP EVENTUELE SECURITY-PROBLEMEN.

043

Zwolle T +31-(0)38 - 454 10 17

MierloT +31-(0)492 - 66 51 76

België T +32-(0)9 - 277 96 79

www.zvstechniek.beinfo@zvstechniek.be

Alpha Robotica is specialist in het programmeren en

integreren van diverse PLC-, Robotica- en Vision

systemen. Met meer dan 20 jaar ervaring in robotica

en machinebesturingen zijn wij voor zowel

gebruikers als systeemintegrators de perfecte partner

om u van A tot Z te ondersteunen bij uw projecten.

+31 (0)172 41 95 53info@alpha-robotica.nlwww.alpha-robotica.nl

Software en support voor industriële automatisering

Vision

PLC

Robotica

044

Optische miniatuurencoder

Productnieuws

iDS Imaging Development Systems GmbH komt met een standalone

camerasysteem met een geïntegreerde videoserver. Luisterend naar

de naam VSE, is de IP-camera zeer geschikt voor procesmonitoring,

logistieke- en verkeerstoepassingen. Hij beschikt bovendien over een

browsergebaseerde, intuïtieve en zeer gebruikersvriendelijke inter-

face, zodat de integratie een fluitje van een cent wordt. De nieuwe

VSE is direct uit de doos klaar voor actie, zonder dat er ingewikkeld

implementatie- of programmeerwerk aan te pas komt. Dit is te dan-

ken aan het browsergebaseerde VSE Control Center waarmee de ca-

mera eenvoudig kan worden geconfigureerd. Bovendien werkt de

camera met elke webbrowser waardoor hij volledig platformonaf-

hankelijk is. Waar de camera ook gebruikt wordt, hij kan altijd en

overal worden benaderd, zonder dat er aanvullende software hoeft

te worden geïnstalleerd. De verschillende displayopties garanderen

te allen tijde een volledig overzicht: of het nu gaat om een full-screen

weergave of om snapshots, om directe opnames of het grote aantal

streamingmogelijkheden. Bovendien resulteert MJPEG en H.264 data-

compressie en streaming in een significant lager datavolume, waar-

door de geheugeneisen eveneens lager zijn. Afbeeldingen en video’s

zijn op elk gewenst tijdstip toegankelijk omdat alle data dankzij een

intern geheugen van 32 Gb direct op de camera wordt opgeslagen.

Gevolg is tevens dat events volledig traceerbaar zijn en dat het zoe-

ken naar een bepaald voorval of incident zeer vanzelfsprekend is. De

unieke Remote View van de camera maakt het mogelijk dat diverse

processen gelijktijdig kunnen worden gemonitord: live-video’s van

meerdere VSE-camera’s worden in één browservenster afgebeeld.

De VSE IP-camera is uitgerust met de meest gedetailleerde en gevoe-

ligste 1.3 MP CMOS-sensor van e2v of de 5 MP CMOS-sensor van Ap-

tina. E2V’s 1.3 MP-sensor staat garant voor vervormingsvrije beelden

van bewegende objecten dankzij haar global shutter mode en is

daarmee een prima keuze voor verkeerstoepassingen. De dag-/

nachtfunctie garandeert bovendien dat de verkregen beelden in alle

lichtomstandigheden van de hoogst mogelijke kwaliteit zijn. Voor

een eenvoudige en flexibele installatie beschikt de camera over PoE

(Power over Ethernet). Zowel data als voeding worden met één en-

kele kabel gerealiseerd. Bovendien maakt het zeer compacte ont-

werp de integratie van de camera eenvoudiger dan ooit.

IP-camera met onboard videoserver

Met Atom biedt Renishaw een contactloos op-

tisch lineair en roterend incrementeel encoder-

systeem met afmetingen van 6,8 mm x 12,7 mm

x 20,5 mm. Toepassingen voor de miniatuuren-

coder zijn te vinden in laserscansystemen, coör-

dinatenmeetsystemen, de productie van halfge-

leiders en platte beeldschermen, motorische

aandrijvingen, microscopie en wetenschappelijk

onderzoek. Kenmerkend zijn onder andere de

goede vuilbestendigheid, signaalstabiliteit en

betrouwbaarheid. Eigenschappen die onder

meer samenhangen met de toepassing van fil-

teroptieken met automatisch gestuurde verster-

king en afstelling (AGC en AOC). Verder is het si-

nusvormige uitgangssignaal van de leeskop

rechtstreeks aan te sluiten op analoge aandrij-

vingen en besturingen. De leeskop voor de mini-

atuurencoder is beschikbaar in verschillende

uitvoeringen en biedt een hoge nauwkeurigheid

met een lage Sub-Divisional Error (SDE), geringe

jitter, hoge signaalstabiliteit en langdurige be-

trouwbaarheid. Verder omvat hij een set/up LED

voor een snelle en eenvoudige installatie en een

auto-kalibratie routine voor snelle optimalisatie.

Daarbij biedt Atom snelheden tot 20 m/s (29.000

min-1 op een schijf van 17 mm diameter) en re-

soluties tot 1 nm (0,004 boogseconde op een

schijf van 108 mm diameter).

De miniatuurencoder is beschikbaar als highflex

kabelversie of flexibele printplaatversie (FPC);

beide uitvoeringen voorzien in een 20 of 40 µm

meetschaal. Daarbij heeft de gebruiker een uit-

gebreide keuze aan nauwkeurige lineaire glazen

meetschalen tot 130 mm lengte, roestvaststalen

flexibele schalen tot 10 m en roterende glas-

schijven met daarop meetschalen van 17 – 108

mm in diameter. De FPC-versie met zijaansluiting

beperkt de buitenmaten (6,8 mm x 12,7 mm x

20,5 mm) en is in te bouwen op printplaten.

Door de compacte afmetingen is hij onder meer

te gebruiken voor motion control, inspectie en

metrologie toepassingen met beperkte inbouw-

ruimte.

045

www.ids-imaging.com/ensenso

3D MACHINE VISION - QUICK, EASY, PRECISE

Now for even more accuracy, working distances and cable lengths: The new Ensenso N20 stereo 3D camera

Phaer_IDS_Ensenso_Third_Page_2014.indd 1 19.05.2014 09:25:47

De Testo 870 is in samenwerking met facility managers en ge-

bouwbeheerders ontwikkeld, met als doel beter, sneller en pro-

ductiever werken. Het hart van de warmtebeeldcamera is een

hoogwaardige detector met 160 x 120 pixels. Het ziet geen

oververhitte aansluiting of een koudebrug over het hoofd. En

dankzij het grote display en de brede lenshoek kunnen pro-

bleemgebieden zoals deze makkelijk gedetecteerd worden,

zelfs in kleine ruimten.

- eenvoudige bediening: duidelijke menustructuur en weinig

knoppen

- fixed focus groothoeklens, waardoor het meetobject altijd

scherp en in zijn geheel in beeld is

- groot display (3,5"), zodat temperatuurafwijkingen direct op

locatie duidelijk te zien zijn

- resolutie van 160 x 120 pixels, met de Testo SuperResolution

technologie is dat 320 x 240 pixels

Warmtebeeldcamera

Productnieuws

046

Global solutions

+31 (0)297 285332 www.destaco.nl+31 (0)297 285332 www.destaco.com+31 (0)297 285332 www.destaco.com

Visionsensor met schuifmaat functieDe visionsensoren uit de Visor serie van

SensoPart zijn uitgebreid met een zogenaamde

schuifmaat functie. Door toepassing van specia-

le algoritmes kunnen de sensoren op subpixel

niveau nauwkeurig afstanden, breedtes en leng-

tes meten. Hetzelfde geldt voor binnen- en bui-

tendiameters. De schuifmaat is beschikbaar in

zowel de monochrome als een kleuruitvoering

van de Visor V20 met 1,3 Mpixel resolutie.

Typische toepassingen zijn te vinden in testop-

gaven waarbij de klassieke object herkennings-

methoden niet voldoen. Deze situaties zijn on-

der meer te vinden in de verpakkingsindustrie,

de machinebouw of de automobielindustrie en

bijbehorende toeleveranciers. Bij de kunststof

verwerking zijn door het meten van de buiten-

contour eenvoudig en betrouwbaar over- en on-

derspuitingen te herkennen. Door de 1,3 Mega-

pixel resolutie zijn metingen tot op detailniveau

en daarnaast grote beeldbereiken te analyseren.

Bijbehorende optiekvarianten (geïntegreerd of

C/CS gemonteerd) bieden de mogelijkheid de

sensoreigenschappen af te stemmen op de

grootte van het te meten object. De gedetec-

teerde meetgegevens van de schuifmaatfunctie

zijn via een dialoog grafisch weergegeven. Dit

ondersteunt de gebruiker in het optimaliseren

van de parameters en het voorkomen van fout-

metingen door verstoringen in het beeld. Bij

schuine kanten, verdiepingen of uitstekende de-

len zijn via de keuze van bijvoorbeeld minimum

of maximum doelgericht de maten te zoeken.

Door gebruik te maken van zogenaamde zoek-

strepen is de nauwkeurigheid van de meting te

verbeteren en zijn de meettijden te verkorten.

Tot slot is op basis van de betreffende toleran-

ties uit de meetwaarde een digitale goed- of

afkeur vast te stellen die aan een eenvoudige

digitale uitgang is mee te geven. Wanneer dit

niet voldoet, bestaat tevens de mogelijkheid om

de waarden via de Profinet interface (of Ether-

net, RS422 en RS232) uit te voeren voor verdere

analyse of opslag.

Productnieuws

Miniatuur parallel grijper

De nauwkeurige versie van de miniatuur pa-

rallel grijper MPG-plus van Schunk is ontwor-

pen voor de geautomatiseerde montage van

elektronische componenten en andere kleine

onderdelen. De parallel grijpers zijn naar

wens naast elkaar te positioneren en op de-

zelfde hoogte op een schroefoppervlak te plaatsen. Bovendien bestaat de

mogelijkheid om de nauwkeurige versie te vervangen door de Plug &

Work uitvoering zonder de noodzaak van uitgebreide fine-tuning of op-

nieuw programmeren. Kenmerkend voor de miniatuur parallel grijper

MPG-plus is de relatief grote kracht die hij kan opbrengen waardoor sy-

stemen kleiner en efficiënter zijn uit te voeren. Of de ontwerper beschikt

over hogere krachten en momentopnames bij gelijkblijvende bouwgroot-

te. Een individueel afgestemde rollagergeleiding draagt bij aan een hoog

draagvermogen van de gehele geleiding, minimale slijtage en een lange

levensduur.

De parallel grijper is beschikbaar in de maten 16 – 64 met vingerslagen

van 1,5 mm – 10 mm en grijpkrachten van 25 – 350 N. Het maximale ge-

wicht is afhankelijk van de grootte en varieert van 0,13 – 1,25 kg. De ge-

standaardiseerde module biedt tot slot een exchange nauwkeurigheid

van 0,1 mm, een excentriciteit van het grijpcentrum van 0,05 mm en een

hoogtegelijkheid 0,02 mm.

047Stäubli Benelux N.V., Tel. +32 56 36 40 04Staubli is een merk van Stäubli International AG, geregistreerd in Zwitserland en andere landen. © Stäubli, 2014

www.staubli.com

Prestatie. Passie. Perfectie.

Spitstechnologie voor hogere eisen.Al meer dan 30 jaar ontwikkelt Stäubli innovatieve robotica oplossingen die bekend staan om hun prestatie, precisie en betrouwbaarheid. Wereldwij d rekenen klanten op Stäubli’s technologieën om hun producitiviteit te verhogen en hun competitief voordeel te versterken.

Stäubli – uw belofte voor de toekomst.

11 & 12 juni 2 014

NH Veldhoven, stand 30

048

ABB levert standaard robotoplossingen voor de industrie. Deze zijn eenvoudig, snel, kostenbesparend en eenvoudig in bestaande of nieuwe productielijnen te integreren. ABB Robots zijn zeer gebruiksvriendelijk, betrouwbaar, efficiënt, onderhoudsarm, accuraat en werken 24/24/7 op topsnelheid. Kiest u een ABB Robot dan weet u wat u kiest! Bezoek ons op www.abb.com/robotics

Eenvoudiger produceren?Houd het standaard!

ABB adv Packaging 2000 A4.indd 1 08-08-13 08:43