K L I M A AT De wilde plannen om de planeet te redden

Een zonneschermter grootte vande hele wereld

Door Mensje MelchiorAmsterdam

Wilde plannen om onze planeet teredden zijn er genoeg. Een natuur-kundige oppert vandaag het idee omelk jaar 4 miljard ton kalksteenpoe-der boven zee uit te strooien (zie ka-der rechts). De zee kan zo meer scha-delijke CO2 opnemen, is de gedachte.

Ideetjes als een zonnescherm omde aarde bouwen of de Afsluitdijk vol-plakken met zonnepanelen (zie ka-ders): ze passen in het rijtje creatief,maar zijn niet altijd realistisch.

Toch is Wubbo Ockels, ex-astronaut,hoogleraar duurzame technologie enfervent plannenbedenker, een fan

Kalksteen tegen het broeikaseffect? Jazeker, meldteen klimaatonderzoek er vandaag. Creatievelingenzien allerlei opties om de opwarming te stuiten.

van deze ideeën. ‘Natuurlijk zijn nietalle projecten uitvoerbaar. Maar jemoet niet bij elk idee meteen willenweten wat het opbrengt. We moetenzoveel mogelijk proberen om het kli-maatprobleem aan te pakken. Daar-bij kun je niet groot genoeg denken.’

Zolang je het maar in het juisteprespectief ziet, benadrukt Ockels.‘Veel van dit soort projecten wordengepresenteerd als dé oplossing. Ter-wijl één middel tegen de opwarmingvan de aarde nooit genoeg zal zijn. Wemoeten breed inzetten én goed na-denken over de gevolgen. Innovatieskunnen heel verkeerd uitpakken. ’

Een recent voorbeeld daarvan zijnde biobrandstoffen. Ze zouden hét al-

ternatief zijn voor vervuilende fossie-le brandstoffen. Maar nu blijkt dat deboskap om brandstofgewassen tekweken het klimaatprobleem alleenmaar vergroot.

Een duidelijk voorbeeld van meerkwaad dan goed doen, vindt de Delft-se hoogleraar geologie SalomonKroonenberg. ‘Men wil het klimaatbeïnvloeden, maar dat kán helemaalniet. Als je gaat ingrijpen in de natuurkan dat gevaarlijk zijn. Neem wolkenmaken of zwaveldioxide in de luchtbrengen: onzalige plannen.’

We kunnen maar beter leren om tegaan met de gevolgen van klimaat-verandering, vindt Kranenberg.Door drijvende huizen te bouwen endijken te verzwaren bijvoorbeeld.‘Dat kan Nederland heel goed. Watde stijgende zeespiegel betreft zijnwe het best beveiligde land van dewereld.’

Extra wolken maken

Illu

stra

tie in

fogr

aphi

cmed

ia.n

l

De beste oplossing voor het klimaat-probleem is zo min mogelijk fossielebrandstoffen te gebruiken. In Dene-marken kan het als de plannen voorde bouw van H2pia (spreek uit Hoto-pia) doorgaan. Dit dorp met tweehon-derd huishoudens gebruikt waterstofals alternatief voor olie. Windmolensen zonnepanelen in parken zorgenvoor stroom. Water wordt met diegroene stroom gesplitst in waterstofen zuurstof. De waterstof wordt bij ge-brek aan wind en zon gebruikt voor denodige energie. Ook de auto’s rijdenop waterstof. Critici denken dat Hoto-pia veel te duur wordt.

Leven van waterstofDuizenden schepen die met zeewaterwolken creëren: een groep natuur-kundigen uit Colorado ziet het al voorzich. Onbemande bootjes op wind-kracht pompen met speciale appara-tuur zeewater op en sproeien het alsmist de lucht in. De mist verdampt,kleine deeltjes uit de zee worden op-genomen in wolken. Door de zwavelontstaan meer druppels in de wolkendan normaal, waardoor ze meer zon-licht weerkaatsen. Zie daar het na-tuurlijke zonnescherm. Als de luchtmet minimaal drie procent van dezewolken wordt bedekt, zou het broei-kaseffect worden geneutraliseerd.

Amerikaanse wetenschappers onder-zoeken of een vorm van zonneweringom de hele planeet licht kan wegkaat-sen en het broeikaseffect compense-ren. In variant één zou een tien kilo-meter lange schoorsteenpijp zwavel-dioxide in de dampkring brengen. Dezwaveldeeltjes zouden het zonlicht te-genhouden. RuimtevaartorganisatieNASA subsidieert onderzoek naarzonwering via schijven van silicium.Die schijven zitten vol gaatjes die zon-licht verspreiden en bijna onmerkbaarverminderen. De schijven moeten welde ruimte in worden geschoten. Kos-ten een paar biljard dollar.

Wubbo Ockels bedenkt zelf graag kli-maatplannetjes. Zo heeft hij de lad-dermolen ontworpen, een enormevlieger die energie opwekt. Hij isvoor de TU Delft op zoek naar eenhoogleraar vliegerenergie. ‘Er is zo-veel belangstelling, dat ik het nietkan behappen.’Toen Rijkswaterstaatmensen vroeg mee te denken overde toekomst van de Aflsluitdijk,greep Ockels zijn kans. Hij wil tennoorden van de dijk een tweede wa-terkering aanleggen, zodat een val-meer ontstaat voor energieopwek-king. En de Afsluitdijk moet over devolle lengte zonnepanelen krijgen.

Kalksteen zou zomaar eens onze pla-neet kunnen redden. Klimaatweten-schapper Danny Harvey onthult van-daag zijn masterplan in NewScientist.De zee absorbeert CO2, maar naar-mate de uitstoot van koolstofdioxi-de toeneemt, neemt het absorptie-vermogen af. Harveys oplossing;poeder maken van kalksteen en ditin de Grote Oceaan gooien. Het wa-ter neemt vervolgens weer meerCO2 op. Als we de komende vijftigjaar elk jaar 4 miljard ton kalksteenin de Grote Oceaan gooien, kan dezee volgens hem jaarlijks 600 mil-joen ton koolstofdioxide opnemen.Ockels: ‘4 miljard ton per jaar lijktveel, maar dat valt mee. We hebbennogal wat kalksteen op de wereld.Nadeel van dit plan is wel dat hetlang duurt voor het effect heeft.’Salomon Kroonenberg is minder en-thousiast: ‘Dit is ingrijpen in de na-tuurlijke gang van zaken, een armzali-ge poging het klimaat te beïnvloeden.’Het plan is inderdaad niet zonder risi-co. Organismes die zonlicht nodighebben, kunnen afsterven.

Massaal kalksproeien inGrote Oceaan

Afsluitdijk vol panelenWe r e l d z o n n e s c h e r m

${N

AM

E:0

:2}

${N

AM

E:2

:2}-

${N

AM

E:4

:2}-

${N

AM

E:6

:2}

kate

rn $

{NA

ME

:10:

1} p

agin

a ${

NA

ME

:11:

2}