EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII - sqlmedia.pl · Egzamin maturalny z historii 3 Arkusz II 'ród áo D Sekstus Aureliusz Wiktor, O cesarzach [w:] Teksty (ród áowe do nauki historii

Pobrano ze strony www.sqlmedia.plPobrano ze strony www.sqlmedia.pl

dysleksja

MHI-R1A1P-061

EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII

Arkusz II

POZIOM ROZSZERZONY

Czas pracy 150 minut Instrukcja dla zdaj cego 1. Sprawd , czy arkusz egzaminacyjny zawiera 20 stron.

Ewentualny brak zg o przewodnicz cemu zespo u nadzoruj cego egzamin.

2. Arkusz zawiera dwie cz ci. Cz pierwsza arkusza wymaga analizy materia ów ród owych, a cz druga napisania krótkiego wypracowania na jeden z podanych tematów.

3. Czynno ci zaplanuj tak, aby mo liwe by o rozwi zanie zada z obu cz ci arkusza w ci gu 150 minut.

4. Rozwi zania zada zamie w miejscu na to przeznaczonym. 5. Pisz czytelnie. U ywaj d ugopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem. 6. Nie u ywaj korektora, a b dne zapisy wyra nie przekre l. 7. Pami taj, e zapisy w brudnopisie nie podlegaj ocenie. 8. Wype nij t cz karty odpowiedzi, któr koduje zdaj cy.

Nie wpisuj adnych znaków w cz ci przeznaczonej dla egzaminatora.

9. Na karcie odpowiedzi wpisz swoj dat urodzenia i PESEL. Zamaluj pola odpowiadaj ce cyfrom numeru PESEL. B dne

zaznaczenie otocz kó kiem i zaznacz w a ciwe.

yczymy powodzenia!

ARKUSZ II

STYCZE ROK 2006

Za rozwi zanie wszystkich zada mo na otrzyma

cznie 50 punktów

Wype nia zdaj cy przed rozpocz ciem pracy

PESEL ZDAJ CEGO

KOD ZDAJ CEGO

Miejsce na naklejk

z kodem szko y

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

2 Egzamin maturalny z historii

Arkusz II

Temat arkusza: Ewolucja monarchizmu od staro ytno ci do XX wieku CZ I. W ADCA W STARO YTNYM EGIPCIE – PODSTAWY W ADZY, IDEA W ADCY

ród o A Modlitwa i wyznanie Ramzesa III Papyrus Harris I, Bibliotheca aegyptiana, Bruksela. [w:] Pierre Montet, ycie codzienne w Egipcie w epoce Ramessydów XIII – XII w. p.n.e., Warszawa 1964, s. 160 - 161. Ramzes III – król Egiptu (zm. ok. 1165 r. p.n.e.), drugi w adca XX dynastii.

Ho d wam sk adam, bogowie i boginie, w adcy nieba, ziemi, oceanu, wielcy w odzi

Milionów [Lat], obok ich ojca Re, którego serce raduje si , gdy widzi ich doskona o [...]. Jestem waszym synem, którego stworzy y wasze dwie r ce. Wy sprawili cie, e

ukaza em si jako w adca, ycie, Zdrowie, Si a ca ej ziemi. Wy uczynili cie dla mnie doskona o na ziemi. Wype niam moj powinno w pokoju.

ród o B Pismo podyktowane przez Ramzesa III pod koniec ycia Papyrus Harris I, Bibliotheca aegyptiana, Bruksela. [w:] Ibid., s. 181.

Da em ycie ziemi ca ej z jej mieszka cami, [...] m czyznami i kobietami. Wydar em cz owieka jego n dzy. Dostarczy em mu powietrza. Chroni em go przed silnym, który go prze ladowa ... Ziemia by a nasycona, szcz liwa podczas mojego panowania. Czyni em dobro zarówno bogom, jak ludziom. Nie przyw aszczy em sobie nic z tego, co by o w asno ci wszystkich. CZ II. DROGA DO JEDYNOW ADZTWA W STARO YTNYM RZYMIE

ród o C

Publiusz Korneliusz Tacyt, Roczniki, I, 3. przek . S. Hammer, [w:] ród a i materia y do nauczania historii, opr. zbiorowe pod red. S. Sierpowskiego, Warszawa 1998, s. 39-40. Tacyt (ur. ok. 55, zm. ok. 120) - najwybitniejszy historyk rzymski.

Kiedy po gwa townej mierci Brutusa i Kasjusza zabrak o ju armii pa stwowej, kiedy [...] nie pozosta inny przywódca prócz Cezara Oktawiana, z o y on tytu triumwira, chc c tylko za konsula by uwa any i za takiego, któremu do obrony praw ludu w adza trybu ska wystarcza. Lecz skoro o nierzy przyn ci darami, lud rozdawnictwem zbo a, a wszystkich s odycz pokoju, powoli zacz si wzbija i zagarnia w swoje r ce przywileje senatu, urz dników i praw. Nikt mu w tym nie stawia oporu, gdy najbutniejsi padli w bojach albo wskutek proskrypcji1, a z pozosta ej szlachty im bardziej kto by gotowy do s u alczo ci, tym wi cej wyró niano go bogactwami i zaszczytami [...]. Tak e prowincje temu stanowi rzeczy nie by y przeciwne: wszak podejrzliwie patrzy y one na rz dy senatu i ludu z powodu sporów mo nych i chciwo ci urz dników, a bezskuteczna by a im pomoc praw, które m ci a przemoc, zabiegi i wreszcie przekupstwo [...].

1 Proskrypcje ( ac. proscriptio – obwieszczenie, konfiskata) – wpisanie na list wyj tych spod prawa, w konsekwencji pozbawionych maj tku i skazanych na wygnanie.


Egzamin maturalny z historii 3

Arkusz II

ród o D Sekstus Aureliusz Wiktor, O cesarzach [w:] Teksty ród owe do nauki historii w szkole, nr 3. Rzym staro ytny, opr. L. B aszczyk, Warszawa 1961, s. 44. Sekstus Aureliusz Wiktor (II po . IV w. n.e.) - autor zbioru yciorysów cesarzy od Augusta do Konstantyna.

Dioklecjan – (C. Valerius Aurelius Diocletianus) cesarz 284-305 n.e.

Waleriusz Dioklecjan [...] posiada wprawdzie liczne przymioty godne wielkiego m a, nie wszystkie jednak rysy charakteru jego zas uguj na nasze uznanie. By on pierwszym, który nosi wyszukane, z otem tkane, jedwabne szaty i znajdowa upodobanie w obuwiu purpurowym, wysadzanym drogimi kamieniami [...]. Je li ju to jest dowodem zarozumia o ci, pychy i ch ci wynoszenia si ponad innych rzymskich obywateli, to jest to drobnostka w porównaniu do tego, e pierwszy od czasów Kaliguli i Domicjana poleci tytu owa si publicznie panem [ ac. dominus] i bogiem i przy powitaniu cze bosk sobie oddawa . [...] Wszystkie te wady, które my wytkn li, wyrównywa y jednak jego zalety. Bo cho panem nazywa si kaza , by naprawd ojcem swoich poddanych. [...] CZ III. REDNIOWIECZE - NAWI ZANIE DO STARO YTNEJ TRADYCJI W ADZY KRÓLEWSKIEJ

ród o E List Karola Wielkiego do papie a Leona III z 796 r. (fragm.) Aleksander Gieysztor, W adza Karola Wielkiego w opinii wspó czesnej, [w:] Teksty ród owe do nauki historii w szkole nr 6. Rozwój

d e uniwersalistycznych, walka papiestwa z cesarstwem i wojny krzy owe. opr. J. u awi ski, Warszawa 1959, s. 6. Einhard (ok. 770 - 840) - biograf Karola Wielkiego, przebywa na jego dworze w Akwizgranie ok. 792-794 r.

Tak jak z Ojcem wi tym, poprzednikiem Waszym, wszed em w uk ad wi tego wspó ojcostwa, tak ze wi tobliwo ci Wasz pragn zawrze nienaruszalne tej e wiary przymierze mi o ci, aby za ask Bo , przywo an Waszej apostolskiej wi tobliwo ci pro bami, ze mn wsz dzie sz o apostolskie b ogos awie stwo, i eby naj wi tsza stolica Rzymskiego Ko cio a za zrz dzeniem Bo ym nasz pobo no ci zawsze by a broniona.

Do nas nale y z pomoc Bo na zewn trz wsz dzie or em wi ty Ko ció Chrystusowy od najazdu pogan i zniszczenia ze strony niewiernych ochrania , a na wewn trz wzmacnia szerzeniem wiary katolickiej. Do Was, Ojcze wi ty, nale y: z podniesionymi do Boga wraz z Moj eszem r koma wspomaga wojsko, aby za Waszym po rednictwem a ask Bo chrze cija stwo zawsze i wsz dzie odnosi o zwyci stwo nad nieprzyjació mi imienia swego i aby imi Pana naszego Jezusa Chrystusa na ca ym zaja nia o wiecie.

ród o F Koronacja Karola Wielkiego w Rzymie 800 r. Einhard, ycie Karola Wielkiego, przek . J. Parandowski, [w:] Ibid., s. 7.

Karol przyby [...] do Rzymu i sp dzi tam ca zim , aby wnie ad w stosunki ko cielne, które znalaz y si w wielkim zam cie. Wtedy w a nie przyj miano cesarza i Augusta. Z pocz tku tak mu to by o przykre, e zapewnia , i w tym dniu, chocia to by o wielkie wi to, nie by by wszed do ko cio a, gdyby wcze niej zna zamiary papie a.

Z wielk jednak cierpliwo ci znosi zawi , która sz a za tym tytu em, spot gowana zw aszcza oburzeniem cesarzy rzymskich. Pokona ich zaci to wielkoduszno ci , w czym ich bez w tpienia znacznie przewy sza ; wyprawia do nich cz ste poselstwa i w listach nazywa ich bra mi.



Arkusz II

ród o G Chory u stóp króla Miniatura z XIII w., Cambridge, University Library. [w:] M. Bloch, Spo ecze stwo feudalne, Warszawa 1981, ilustr. nr 40.

ród o H Janko z Czarnkowa, Kroniki [fragment] [w:] Teksty ród owe do nauki historii w szkole nr 10, Powstanie pa stw scentralizowanych i rozwój d e narodowych w XIII – XV w. opr. Z. D browska, Warszawa 1959, s. 42. Janko z Czarnkowa (ur. ok. 1320, zm. ok. 1387) - kronikarz polski, gorliwy stronnik Kazimierza Wielkiego.

Ozdobiony koron królewsk , rz dzi po m sku i po ytecznie pa stwem i narodem od Boga sobie powierzonym, albowiem wedle s ów proroka mi owa pokój, prawd i sprawiedliwo . By to najtroskliwszy opiekun i obro ca dobrych i sprawiedliwych, bardzo srogi za prze ladowca z ych, rozbójników, gwa towników i potwarców. [...]

Poniewa za w królestwie odbywa y si s dy na podstawie dawnych zwyczajów, a raczej przekupstwa, przy których ró ni wyroki rozmaicie zmieniaj c, liczne przeprowadzali krzywdy i potwarze, przeto król, dba y arliwie o sprawiedliwo , [...] za wspóln zgod [...] pra atów i baronów, kaza spisa ustawy zgodnie z prawem i rozumem dla przestrzegania po wsze czasy, na ich podstawie sprawiedliwo ka demu mia a by równo wymierzana.

Ten król ponad wszystkich ksi t polskich dzielnie rz dzi Rzeczpospolit , albowiem jak drugi Salomon wyniós dzie a swoje, buduj c miasta, domy i grody. [...]



Arkusz II

ród o I Piecz majestatyczna Kazimierza Wielkiego (awers) [w:] Jerzy Wyrozumski, Kazimierz Wielki, Wroc aw 1986, po s. 32.

CZ IV. KONCEPCJA ABSOLUTYZMU FRANCUSKIEGO

ród o J Jean Bodin, Sze ksi g o Rzeczypospolitej przek .: R. Bierzanek, Z. Izdebski, J. Wróblewski, Warszawa 1958, s. 102-103, 171. J. Bodin (1530 – 1596) - najwybitniejszy francuski teoretyk pa stwa doby renesansu, ideolog absolutyzmu francuskiego.

[...] co to jest w adza absolutna; albowiem, je li mówimy, e ten ma w adz absolutn , kto zupe nie nie jest poddany prawom, to nie znajdzie si na wiecie suwerennego ksi cia, zwa ywszy, e wszyscy ksi ta na ziemi s poddani prawom Boga i natury i wielu prawom ludzkim, wspólnym wszystkim ludom.

[...] Otó trzeba, aby ci, którzy s suwerenni, nie byli w aden sposób poddani rozkazodawstwu drugiego i aby mogli wydawa i znosi prawa dla poddanych lub unicestwia prawa nieu yteczne, aby w ich miejsce ustanowi inne. [...] Poniewa nie ma na ziemi po Bogu nikogo wi kszego od suwerennych ksi t i poniewa s oni przeze ustanowieni jako jego namiestnicy, a eby rozkazywali innym ludziom, trzeba zwraca uwag na ich godno , aby z ca ym pos usze stwem uszanowa i uczci ich majestat, my le i mówi o nich z pe n czci , albowiem ten, kto zniewa a swego suwerennego ksi cia, zniewa a Boga, którego jest on obrazem na ziemi. [...]



Arkusz II

CZ V. UKSZTA TOWANIE SI KLASYCZNEJ FORMU Y ABSOLUTYZMU W XVII W.

ród o K Jacques Bossuet, O w adzy absolutnej króla T. Meresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach ród owych. Wypisy, t. II, Toru 1994, s. 12-13. J. Bossuet (1627 – 1704) – pisarz i teolog francuski, biskup, wychowawca delfina Ludwika, propagowa absolutyzm.

[...] Wszelka w adza pochodzi od Boga [...]. Monarchowie dzia aj przeto jako s ugi Boga i Jego zast pcy na ziemi [...].

W adza królewska jest absolutn [...]. Monarcha nie potrzebuje przed nikim zdawa sprawy z swych rozporz dze [...]. W adza jego musi by tak wielka, by nikt nie móg si spod niej usun [...]. Monarchy nale y przeto s ucha jak sprawiedliwo ci samej, inaczej nie by oby porz dku ni ko ca sporów [...]. Nie ma w adzy przymusu, której by podlegali monarchowie [...]. Tylko monarsze przys uguje piecza nad narodem.

ród o L Pos gi: (A) Ludwika XIV, (B) Oktawiana Augusta oraz (C) Apolla Belwederskiego A. Pos g Ludwika XIV wyk. J. Warin (1672), Wersal, B. Marmurowy pos g Oktawiana Augusta, ok. 20 r. p.n.e., Rzym, Muzeum Watyka skie, C. Rysunek wzorowany na marmurowym pos gu Apolla Belwederskiego - rzymskiej kopii dzie a greckiego z pocz. IV w. p.n.e.,

prawdopodobnie d uta Leocharesa, [w:] Muzeum Watyka skie.

A. B.



Arkusz II

C.

ród o Thomas Hobbes, Lewiatan czyli materia, forma i w adza pa stwa ko cielnego i wieckiego,

Kraków 1954, s. 151, przek . Cz. Znamierowski. T. Hobbes (1588 – 1679) - filozof angielski, atakowany za ateizm i laicko pogl dów.

Jedyn drog do tego, eby ustanowi tak moc nad ogó em ludzi, która by by a zdolna broni ich od napa ci obcych i od krzywd, jakie sobie czyni wzajemnie, i która by przez to dawa a im [...] bezpiecze stwo, [...] otó jedyn tak drog jest przenie ca ich moc i si na jednego cz owieka albo na jedno zgromadzenie ludzi [...]. A to znaczy tyle , co: ustanowi jednego cz owieka czy jedno zgromadzenie, które by uciele nia o ich zbiorow osob . I trzeba by te , by ka dy uznawa i przyznawa , e jest mocodawc wszystkiego tego, co uczyni lub sprawi, i zostanie uczynione w rzeczach dotycz cych wspólnego pokoju i bezpiecze stwa, ten, kto reprezentuje ich osob : eby wi c ka dy podporz dkowa swoj wol woli tego reprezentanta i swój s d o rzeczach jego s dowi. To jest czym wi cej ni zgod czy zezwoleniem; to jest realna jedno wszystkich w jednej i tej samej osobie, powsta a na mocy ugody ka dego cz owieka z ka dym innym [...].

Gdy to si stanie, wielo ludzi, zjednoczona w jedn osob , nazywa si pa stwem, po acinie „civitas”. I tak powstaje ten wielki Lewiatan, a raczej (mówi c z wi kszym

szacunkiem) ten bóg miertelny, któremu, pod w adztwem Boga Nie miertelnego, zawdzi czamy nasz pokój i nasz obron . Przez to bowiem upowa nienie, jakie mu daje ka dy poszczególny cz owiek w pa stwie, rozporz dza on tak wielk moc i si mu przekazan , e strachem przed t moc mo e kszta towa wol wszystkich tych ludzi i zwraca j w kierunku pokoju wewn trznego oraz wzajemnej pomocy przeciw wrogom zewn trznym [...].



Arkusz II

ród o M Ilustracja przedstawia fragment ze strony tytu owej pierwszego wydania Lewiatana

Thomasa Hobbesa (1651 r.) [w:] T. Hobbes, Lewiatan…, ibidem, s. 3.



Arkusz II

ZADANIA ZWI ZANE Z ANALIZ RÓDE INFORMACJI (30 pkt)

CZ I. W ADCA W STARO YTNYM EGIPCIE – PODSTAWY W ADZY, IDEA W ADCY na podstawie ród a A Zadanie 41. (1 pkt) Wyja nij, jak monarcha egipski rozumia swój zwi zek ze wiatem bogów. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie róde A i B Zadanie 42. (1 pkt) Wyja nij, dlaczego Ramzes III móg wysoko ocenia swoje panowanie. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

CZ II. DROGA DO JEDYNOW ADZTWA W STARO YTNYM RZYMIE na podstawie ród a C Zadanie 43. (1 pkt) Oce skuteczno polityki prowadzonej przez Oktawiana Augusta. Podaj jeden argument potwierdzaj cy twoj ocen . .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

na podstawie ród a D oraz wiedzy poza ród owej Zadanie 44. (2 pkt) Oce , czy charakterystyka Dioklecjana przedstawiona przez Sekstusa Aureliusza Wiktora mo e by uznana za wiarygodn . Uzasadnij swoje stanowisko. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie ród a D oraz wiedzy poza ród owej Zadanie 45. (2 pkt) Wyja nij znaczenie terminu historycznego dominat.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

CZ III. REDNIOWIECZE - NAWI ZANIE DO STARO YTNEJ TRADYCJI W ADZY MONARSZEJ na podstawie ród a E oraz F Zadanie 46. (2 pkt) Wyja nij, jakie wzajemne zobowi zania mia y stanowi podstaw stosunków mi dzy Karolem Wielkim a papie em. Zobowi zania Karola: .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zobowi zania papie a:

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie ród a F oraz wiedzy poza ród owej Zadanie 47. (1 pkt) Wyja nij, w jaki sposób Karol nawi za do tradycji w adców rzymskich. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

na podstawie ród a F oraz wiedzy poza ród owej Zadanie 48. (1 pkt) Kogo mia na my li Einhard, pisz c o cesarzach rzymskich wspó czesnych Karolowi Wielkiemu? .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie ród a F oraz wiedzy poza ród owej Zadanie 49. (1 pkt) Wyja nij, dlaczego owi cesarze byli oburzeni koronacj Karola Wielkiego. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie ilustracji ( ród o G) oraz wiedzy poza ród owej Zadanie 50. (1 pkt) Okre l, jak niezwyk w a ciwo przypisywano w adcy i podaj j w formie tytu u do tej ilustracji. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie ród a H Zadanie 51. (2 pkt) Podaj dwa rodzaje argumentów, których u y Janko z Czarnkowa, aby wykaza wielko ostatniego z Piastów. Ka dy z nich poprzyj jednym przyk adem. - .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

- .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

na podstawie ilustracji ( ród o I) Zadanie 52. (1 pkt) Wymie dwa insygnia w adzy monarszej. - .................................................................................................................................................

- .................................................................................................................................................



Arkusz II

CZ IV. KONCEPCJA ABSOLUTYZMU FRANCUSKIEGO

na podstawie ród a J oraz wiedzy poza ród owej Zadanie 53. (2 pkt) Podaj dwie cechy suwerennego monarchy, które powinny go charakteryzowa , zgodnie z koncepcj J. Bodina. - .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

- .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

na podstawie ród a J Zadanie 54. (1 pkt) Wyja nij, co – wed ug J. Bodina – wyklucza mo liwo ca kowitego wprowadzenia w ycie absolutyzmu monarszego. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

CZ V. UKSZTA TOWANIE SI KLASYCZNEJ FORMU Y ABSOLUTYZMU W XVII W. na podstawie ród a J oraz K Zadanie 55. (2 pkt) Porównaj pogl dy J. Bodina i J. Bossueta na w adz absolutn . A. Wymie elementy wspólne. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

B. Podaj ró nic . .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

na podstawie ilustracji ( ród o L), wspomagaj c si ród em K Zadanie 56. (1 pkt) Porównaj pos gi cesarza Oktawiana Augusta i króla Ludwika XIV z pos giem Apolla. Wyja nij, jaki aspekt w adzy monarszej mia o symbolizowa podobie stwo pos gów obu w adców do pos gu Apolla. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie ród a Zadanie 57. (2 pkt) Wyja nij, na jakich zasadach winna opiera si „umowa spo eczna”. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

na podstawie ród a M oraz wspomagaj c si ród em Zadanie 58. (4 pkt) Wyja nij symbolik Lewiatana.

A. Wyja nij, co symbolizuje cia o Lewiatana. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

B. Wymie insygnia w adzy widoczne na ilustracji oraz wyja nij ich symboliczne znaczenie. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie wszystkich róde Zadanie 59. (2 pkt) Wymie trzy cechy, którymi - wed ug autorów tych róde - powinni si odznacza w adcy. - .................................................................................................................................................

- .................................................................................................................................................

- .................................................................................................................................................



Arkusz II

ZADANIE ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZI (20 punktów)

Zadanie 60. (20 pkt) Zadanie zawiera dwa tematy. Wybierz jeden z nich do opracowania. Temat I. Scharakteryzuj przemiany monarchii absolutnej w Rosji w XIX wieku i XX wieku. Poni szy tekst mo e stanowi inspiracj dla Twojej wypowiedzi.

Astolphe markiz de Custine, Listy z Rosji. Rosja w 1839 roku, przek . M. Górski, Wydawnictwo Aramis, b.m.w., 1989, s. 94-95.

Astolphe de Custine (1790-1857), francuski dyplomata i podró nik, w roku 1839 odby podró do Rosji, a swoje obserwacje opublikowa w 1843 r.

Przed t podró zaczerpn em swe wyobra enia o despotyzmie ze studiów nad spo ecze stwem austriackim i pruskim. Nie my la em, e te pa stwa s despotyczne tylko z imienia i e obyczaje koryguj tu instytucje; mówi em sobie: tam ludy uchodz ce za despotycznie rz dzone wydaj mi si najszcz liwszymi na ziemi. Despotyzm miarkowany agodno ci obyczajów nie jest zatem tak okropn rzecz , jak twierdz nasi filozofowie. Nie widzia em jeszcze, czym jest spotkanie z ustrojem absolutnym i narodem niewolników.

Trzeba przyjecha do Rosji, eby zobaczy rezultat tej straszliwej kombinacji ducha i nauki Europy z duchem Azji. Uwa am j za tym gro niejsz , e mo e by trwa a, poniewa ambicja i strach – nami tno ci, które gdzie indziej gubi ludzi, ka c im mówi za du o – tutaj rodz milczenie. To gwa towne milczenie powoduje wymuszony spokój, pozorny porz dek silniejszy i okropniejszy od anarchii, poniewa , powtarzam Ci, spowodowany przeze niepokój wydaje si wieczny. [...]

Mo e niezale na sprawiedliwo i silna arystokracja da yby nieco spokoju umys om rosyjskim, wznios o ci duszom, szcz cia krajowi, ale nie s dz , by cesarz my la o tym sposobie ulepszenia kondycji swych ludów: nawet cz owiek naprawd góruj cy nad innymi nie jest sk onny dobrowolnie rezygnowa ze stanowienia o ich losie. Temat II. Scharakteryzuj przemiany ustrojowe we Francji w latach 1814-1870. Poni szy tekst mo e stanowi inspiracj dla Twojej wypowiedzi.

Fernando Savater, Polityka dla syna, tekst za wyd. 14, Barcelona 1998, przek . K. Adamska, [w:] „Gazeta Wyborcza”, 19/20 lipca 2003, s. 21.

(Fernando Savater (ur. 1947 r.), pisarz, filozof, dramaturg hiszpa ski, prof. etyki Uniwersytetu Complutense w Madrycie i Uniwersytetu Kraju Basków w San Sebastian). W ko cu nikomu nie podoba si pos usze stwo wobec drugiego cz owieka bez adnej przyczyny – ka dy woli wi c widzie w swoim w adcy troch wi cej ni cz owieka, bo wówczas mo e by pos uszny i oddany, nie czuj c si upokorzony. St d bierze si zwyczaj stawiania na piedestale w adców, otaczania ich uwielbieniem i przywilejami; ale te , je li nas rozczarowuj , traktujemy ich wyj tkowo okrutnie. Uwa a si ich za wybra ców obdarzonych nadludzk , nadnaturaln moc , ale z tego samego powodu nie toleruje si ich s abo ci, które z zasady wybaczamy ludziom zwyk ym.

Ju przed wiekami obowi zek pos usze stwa wobec kogo o takim samym statusie zawsze w ko cu stawa si dla ludzi niezno ny. W adca musia wi c by kim , kim pozostali nie s (np. bogiem), musia by obdarzony wyj tkowymi cechami charakteru, których inni nie posiadaj , móg te swymi rozkazami reprezentowa co , co stoi ponad pojedynczym cz owiekiem (np. prawo), a czego on sam, rzecz jasna, te musia przestrzega . Nie ma nic bardziej ludzkiego ni danie by ci, którym jeste my pos uszni, byli kim wi cej ni tylko lud mi, byli uciele nieniem czego , co wykracza ponad nasze ludzkie nami tno ci i s abo ci. Nic bardziej ludzkiego... i niebezpiecznego, zarówno dla w adcy, jak i przede wszystkim – ca ej reszty wspólnoty.



Arkusz II

Wybieram temat ...................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

BRUDNOPIS


Documents

EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII - sqlmedia.pl · Egzamin maturalny z historii 3 Arkusz II 'ród áo D Sekstus Aureliusz Wiktor, O cesarzach [w:] Teksty (ród áowe do nauki historii