Eindrapport van de Evaluatiecomm
issie Integrale Bekostiging Integrale bekostiging van zorg: Werk in uitvoering
Eindrapport van de Evaluatiecommissie Integrale Bekostiging
Integrale bekostiging van zorg: Werk in uitvoering
Juni 2012 Evaluatiecommissie Integrale Bekostiging Postbus 93245 2509 AE Den Haag Telefoon 070 349 52 24 [email protected]
Eindrapport van de Evaluatiecommissie Integrale Bekostiging
Integrale bekostiging van zorg: Werk in uitvoering
Juni 2012
Colofon
Voor meer informatie over de Evaluatiecommissie
Integrale Bekostiging kunt u contact opnemen met
het secretariaat via e-mail of telefoon.
Evaluatiecommissie Integrale Bekostiging
Postbus 93245
2509 AE Den Haag
Telefoon 070 349 52 24
[email protected]
Ontwerp
Baron von Fonthausen (Jacques Le Bailly)
Fotografie
Zorg in Beeld (Frank Muller)
Eindrapport van de Evaluatiecommissie Integrale Bekostiging
Integrale bekostiging van zorg: Werk in uitvoering
VoorwoordVooruligtheteindrapportvandeEvaluatiecommissieIntegraleBekostiging.
Detaakopdrachtvandecommissie,ingestelddoordeministervanVolks
gezondheid,WelzijnenSport(VWS)opverzoekvandeTweedeKamer,washet
monitorenvandeinvoeringvanintegralebekostigingvandezorgvoordiabetes,
vasculairrisicomanagementenCOPDtijdensdeovergangsperiodewaarindezorg
ooknogopdeoudemanierkonwordenbekostigd.Doelstellingwasdevraagte
beantwoordenofvoldoendeaanderandvoorwaardenwasvoldaanomdeover
gangsregelingtebeindigen.Ditrapportdoetverslagvandemonitoringperiode
engeefteenadviesvoorhetvervolg.WijhopendatdeministerendeTweede
Kamermetditrapportgenformeerddediscussiekunnenvoerenoverhoehet
verdermoetmetdebekostigingvandezorgvoorchronischzieken.Wijhopen
ookdathetveldzichherkentinhetgeschetstebeeldendoenaanheteindvan
hetrapportaanbevelingenvoordeverschillendeveldpartijen.
Wijdankeneeniederdieeenbijdrageheeftgeleverdaanditrapportendeeer
dereactiviteitenvandecommissie.WijdankendeonderzoekersvanhetRijks
InstituutvoorVolksgezondheidenMilieuonderleidingvanmw.dr.CarolineBaan
endr.JeroenStruijsvoorhettenbehoevevandecommissieuitgevoerdeen
bijeengebrachteonderzoek.WijdankenZonMwmetnameindepersoonvan
mw.drs.AnnettePietersenenhaarmedewerkersvoorhetfaciliterenvande
commissieenhetvoerenvanhetsecretariaattotseptember2011.Wijdanken
ookmw.drs.ChristelvanDijkvanhetNederlandsinstituutvooronderzoekvan
degezondheidszorg(NIVEL)voorhetovernemenvanhetsecretariaatnadie
periodeenhaarbelangrijkebijdragenaanzoweldetussenrapportagealsdeeind
rapportage.Dankgaatookuitnaardrs.HansSimons,inzijnhoedanigheidvan
voorzittervandeprogrammacommissievanhetZonMwprogrammaOpn
lijnenmw.drs.ElviravanEijkvanhetministerievanVWSvoorhunbijdragen
aandediscussiediezijalswaarnemershadden.Tenslottegaatdankuitnaaral
diegenendiehebbenbijgedragendoormateriaalofreactiesnaardecommissie
testuren.Inhetbijzondernoemenwijdegenendiehebbendeelgenomenaan
destakeholdersbijeenkomstenin2011.
De commissie:
Prof.dr.DinnydeBakker Voorzitter
Drs.JoopRaams
Prof.Dr.ErikSchut
Prof.dr.BertVrijhoef
JanErikdeWildt,MHA
SamenvattingSinds2010isdemogelijkheidgebodenaanzorgverzekeraarsomde(vooral
eerstelijns)zorgvoorpatintenmetdiabetesmellitus,vasculairrisicomanage
mentenCOPDintegraaltebekostigen.Integraalwilzeggendatdeverzekeraar
dezorginkooptbijnpartijdieverantwoordelijkisvoordetotalezorgvoorde
betreffendeaandoening,waarvoordienverschillendezorgverlenerszoalshuis
artsen,ditisten,fysiotherapeuten,podotherapeutenelkverantwoordelijkwaren
vooreenonderdeelvandezorg.Degedachteerachterisdatdoorhetondern
verantwoordelijkheidbrengenvandetotalezorgpatintenmeersamenhangende
zorgkrijgen.Datzoumoetenleidentotbeterezorgenooktotgoedkoperezorg
omdatmeerpatintenindeeerstelijnzoudenkunnenwordenbehandeld.
OmdatbijdeTweedeKamerveelvragenbestondenofvoldoendeaanderand
voorwaardenwasvoldaanomditnieuwesysteemintevoerenisvoorzienin
eenovergangsperiodevan2010totenmet2012,waarindezorgookopbasis
vanhetoudesysteemkanwordenbekostigd.DeEvaluatiecommissieIntegrale
Bekostiging(EIB)isingesteldomgedurendedeovergangsperiodevandriejaar
deontwikkelingrondintegralebekostigingtemonitorenenaanheteindvan
dieperiodeaandeministervanVWSteadviserenofvoldoendeaanderand
voorwaardenisvoldaanomdeovergangsperiodetebeindigen.Decommissie
heeftdaarbijgekekeninhoeverreintegralebekostiginginderdaadheeftbijge
dragenaanbetereengoedkoperezorg.
Voorfinaaloordeeltevroeg
Hetisinzijnalgemeenheidtevroegomeenfinaaloordeeltegevenoverde
effectenvanintegralebekostigingopdezorgkostenenkwaliteit,deelsdoordat
dieeffectenpasoptermijnzichtbaarzijnendeelsomdatgoedeencomplete
kostencijfersoverdeperiodedatintegralebekostiginglandelijkisingevoerd
nognietbeschikbaarzijn.Decommissiemoestzichdaaromvaakbehelpenmet
cijfersoverdeexperimenteerperiodevoorafgaandaan2010enhoofdzakelijk
gebaseerdophetzorgprogrammadiabetes.
Beterezorggerealiseerd
Deintegralebekostigingheeftertoegeleiddateenvrijwellandelijkdekkend
netwerkvanzorggroepenisontstaan,waarbinnenhuisartsenmultidisciplinair
samenwerkenmetonderanderenpraktijkondersteuners,ditisten,fysiothera
peuten,podotherapeuten,internistenenoogartsen.Dienetwerkenzijngerea
liseerdvoordiabetes,inminderematevoorChronicObstructivePulmonary
Disease(COPD)eninzeerbeperktematevoorvasculairrisicomanagement.
Kleineremaarwaarneembarepositieveeffectenopdekwaliteitvanzorgzijn
gevonden.Erheeftbovendieneenwaarneembareverschuivingvanzorgplaats
gevondenindezindateenkleinerdeelvandediabetespatintenindetweede
lijnwordtbehandeld.Overigenslijkendeeffectentevarirentussenenbinnen
zorggroepen.
Initieelhogerekosten
Cijfersoverdeexperimentenvoorafgaandaandelandelijkeinvoeringlatenzien
datdetotalezorgkostenvandiabetespatintenbijintegralebekostigingin2009
hogerzijn(3%)danbijregulierebekostiging.Vanditverschilissprakeondanks
dateenkleinerdeelvandediabetespatintenindetweedelijnwordtbehandeld.
Oorzaakhiervanzijndeextrainvesteringendieindeeerstelijnnodigwarenen
dievaakslechtsovernaandoening(diabetes)kondenwordenomgeslagen.
Daarnaastwijstdegrotevariatieinkostentussenzorggroepeneropdatdeextra
kostendeelsvermijdbaarzijn.Hetkomtookdoordatindetweedelijndekosten
nietzijngedaaldondanksdaterminderpatintenonderbehandelingzijn.
Daarnaastzijnverzekeraarspasvanaf2011actiefdubbelebetalingengaanvoor
komen.Vanaf2012zijnervoortsaanwijzingendatzorgverzekeraarsstrakker
inkopenindetweedelijn,waardoormogelijkindetoekomstverschuivingen
vandetweedenaardeeerstelijnkunnenresultereninlagerezorgkosten.DeEIB
isvanmeningdatdegrootstepotentilewinstinkostenistebehalendoorhet
verbindenvandeeersteentweedelijnszorg.
Slechtstendelevoldaanaanrandvoorwaarden
Erwordtnogmaarslechtstendelevoldaanaanderandvoorwaardenominte
gralebekostigingeensuccestemaken.Zorggroepenvoldoennoglangnietaltijd
aandeeisendiewordengesteldaanzorginstellingenintermenvantranspa
rantieenhetborgenvandekwaliteit.Verbeterpotentieeliserophetgebiedvan
dezorginkoopvanverzekeraarenhettoezichtopdenalevingvancontracten
zoweltenaanzienvandeeerstealsdetweedelijn,waarsubstitutiewinst
verzilverddientteworden.Veelverbeteringistevensmogelijkdoormeeraan
dachttebestedenaanondersteuningbijzelfmanagementendoorindividuele
zorgplannentestimulerenofinhetalgemeendepatintmeertebetrekkenbij
dezorg.
Doorgaan,maarstrakkersturen
Decommissievindtdatondanksdenogbeperktekwaliteitswinstendehogere
kostenmoetwordendoorgegaanmetintegralebekostiging.Datisomdatde
commissievindtdatintegralebekostigingeengoedvliegwielisomdeorganisa
tiekrachtindeeerstelijnteversterken.Bovendienverwachtdecommissiemeer
effectvanintegralebekostigingalsbeterwordtvoldaanaanderandvoorwaar
den.Doorgaandus,maarstrakkersturenopderandvoorwaarden.Belangrijke
eisendaarinzijnhetgoedregelenvandegovernance,hethebbenvaneenkwa
liteitssysteemenhetverantwoordingafleggenoverprestatiesopindicatoren.
Zorggroependienietaanderandvoorwaardenvoldoenkunnendanvandeoude
bekostigingsregelsgebruikmaken.Inditlichtkandeovergangsregelingnogniet
vervallen.
Versterkpositievanpatint
Belangrijkpuntisdatdepositievandepatintnogonvoldoendeuitdeverf
komt.PatintendiezichcommitterenaanhetzorgplankunnennaarBelgisch
voorbeeldkortingopeigenbijdrage/eigenrisicokrijgen.
Waakzaamheidgeboden
Voorafwerdgevreesddatdedominantepositiediezorggroepeninveelregios
hebbenzouleidentotaanmerkelijkemarktmacht.Groteproblemenopditvlak
zijnnietnaarvorengekomen,maarvanuitdiverseberoepsgroependiedoorzorg
groepenwordengecontracteerdwordtwelkritiekgeleverdopdeinhunogen
dominantepositievanbepaaldezorggroepen.Decommissieisdaaromvan
oordeeldatwaakzaamheidgebodenis.Hetzelfdegeldtvoorhetoptredenvan
risicoselectieindezinvanhetopnemenvanrelatiefgezondepatintenenhet
werenvanrelatiefbewerkelijkepatinten.Ookdaarisnogweinigvangebleken
maardientteblijvengemonitord.
Integralebekostigingverrevanintegraal
Eenstructureelprobleembijintegralebekostiging,zoalsdietotdusverisgerea
liseerd,isdatdezeinfeitenogverrevanintegraalis.Slechts8%vandetotale
zorgkostenvandiabetespatintenwordtgedektdoorintegralebekostiging.
Dekostenvanfarmacieendetweedelijnszorgzijn(grotendeels)nietopgenomen
indeketenDBC.Coenmultimorbiditeitkunnenonvoldoendewordengeadres
seerdvanwegedeprimairziektegerichtebenadering.
