Upload
others
View
12
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Eğitime Hayvan Entegrasyonu
Klavuz Kitabı Erasmus+ Projesi için Hazırlanmıştır Yayın Yılı 2017
“Bu proje Avrupa Komisyonu’ndan sağlanan mali katkıyla yürütülmüştür. Bu kitap sadece yazarlarının
görüşlerini yansıtmaktadır, Komisyon burada yer alan görüşlerden sorumlu tutulamaz.”
1 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
İçindekiler
1. Proje Hakkında 3
2. Hayvan Entegrasyon Programına Giriş 4
2a. Hayvan Destekli Terapi 5
2b. Hayvan Destekli Eğitim 5
2c. Hayvan Destekli Müdahale 6
2d. Hayvan Destekli Aktiviteler 7
3. Çocuklarla yürütülen programlara hayvan entegrasyonunun faydaları 11
3a. Hayvanlarla etkileşimin faydaları konusunda yapılmış araştırmaların özeti 12
4. Eğitim Programlarına Hayvan Destekli Entegrasyon Kavramı 16
5. Hayvan Entegrasyon Programlarına Hayvanların Seçimi 17
5a. Hangi hayvanlar sınıf ortamına uygundur? 17
5b. Potansiyel Hayvan Değerlendirmesi 18
6. Sınıf İçinde Hayvanlar 22
6a. Hayvan refahı hakkında bilinmesi gerekenler 22
6b. Hayvanın stresli olduğunu anlamak 24
6c. Hayvanlar ve riskleri 26
6d. Okulda hayvanlar için uygulama kodları oluşturmak 27
6e. Hayvan bakımı iyi uygulama örnekleri 27
7. Eğitimde Hayvan entegrasyonu 28
7a. Kazanım odaklı ders planlama 30
7b. Verimli bir ders için hayvanlartı hazırlama 31
2 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
7c. Ders çıktılarını ölçme 31
7d. Hayvan Entegrasyon derslerini değerlendirme 32
8. Sonuç 33
9. Kaynaklar 34
10. Ek I- Vaka İncelemeleri
11. Ek 2- Ders Planı Örnekleri
12. Ek 3- Genel Değerlendirme Formu ve Köpekle ilgili Detaylar
13. Ek 4- Hayvan Sağlığı Kontrol Çizelgeleri
14. Ek 5- Hayvan Bakımı İyi Uygulama Örnekleri Bilgi Sayfası
15. Ek 6- Beş özgürlük alanının anlizi
16. Ek 7- Farklı türlerde görülen ortak stress belirtileri ve köpeklerdeki akut belirtiler
17. Ek 8- Risk Değerlendirme Örneği
18. Ek 9- Okulda bulunan hayvanlar için Hayvan Bakım Çizelgesi Örneği
19. Ek 10- Hayvan Destekli Etkileşimler Kitapçığı
20. Ek 11- Eğitimde olumlu pekiştireç kullanım örnekleri
21. Ek 12- Ölçme Örnekleri
22. Ek 13- Değerlendirme Formu Taslağı
23. Ek 14- Proje Ortakları
24. Ek 15- Proje Çalışmalarından Örnekler
3 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
1. Proje Hakkında
Bu klavuz kitap 2015-2017 yılları arasında yürütülen “Animal Integration in the Educational
Programme – ZORO” adlı iki yıl süreli uluslararası Erasmus+ Projesinin fikri ve çıktısı ve nihai
ürünüdür. Öğrencilerini veya çocuklarını yenilikçi ve etkili metodlarla eğitmek isteyen
öğretmenler ve ebeveynler için uygun bir kitaptır. Projenin amacı, özellikle, zihinsel, duygusal,
bilişsel, davranışsal ve fiziksel alanlarda özel eğitim ihtiyacı bulunan bireylerle çalışan
öğretmenleri ve eğitim sektöründe istihdam edilen diğer profesyonelleri hayvanların eğitim
sürecine entegrasyonu konusunda eğitmektir.
Projede, Slovenya, Yunanistan, Hırvatistan, Polonya, Türkiye, Macaristan ve Romanya’dan
okullar ve eğitim kurumları ve hayvan terapisi ve desteği alanında eğitim hizmeti sağlayan
Irlanda’dan bir kurum yer almıştır. Ortak kurumlardan katılan öğretmenler, düzenlenen
uluslararası toplantılarda hayvanların eğitim sistemine sağlıklı ve etkili bir şekilde
entegrasyonu konusunda eğitilmişlerdir. Ayrıca, İrlanda’da düzenlenen eğitim faaliyetinde
profesyonel bir eğitmenden eğitim almışlardır.
4 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
2. Hayvan Entegrasyon Programına Giriş
Hayvanlar, Homo sapienslerin ortaya çıktığından beri bu gezegende insanlarla birlikte yaşıyorlar ve
bizler, bir dereceye kadar, hayvanlara entegre olmuş bir hayat sürüyoruz! Köpeklerin (o zamanlar kurt
türü bir etoburdu), 14 bin yıl önce evcilleştirilmesinden sonra, Hayvan Entegrasyonu, birlikte yaşam
veya hayatı idame ettirmek (yemek) için faydalanma boyutunun ötesine geçmiştir.
O günden beri hayvanlar, avlanmada yardımcı, savaşta müttefik, ulaşım aracı, bilimsel araştırma
deneği, boş zamanlarda meşgale konusu, eğlence kaynağı ve “ev hayvanı” olarak yoldaş rolü
oynamaktadır.
Günümüzde, Avrupa’da 75 milyondan fazla evde hayvanlar “ev hayvanı” olarak hayatımıza entegre
olmuş durumdadır. Ev hayvanına sahip olmanın güvenlikten ekonomik faydaya kadar birsürü nedeni
vardır ancak, çoğunluk, kendisinin veya ailesinin iyi hissetmesi için, çıkar gütmeyen sebeplerle
hayvanlara sahip olmaktadır.
Hayvan entegrasyon Programı Nedir?
Bir çok isimle adlandırılsa da, Hayvan Entegrasyon Programları, insanlara bazı faydalar sağlaması için
insanlarla etkileşimde hayvanları kullanmak için geliştirilmiş bir programdır. Bu programlara Hayvan
Destekli Etkileşimler de denir.
Hayvan Destekli Etkileşimler
Hayvan Destekli Etkileşimler, aşağıdaki daha spesifik başlıkları da kapsayan genel bir terimdir:
Hayvan Destekli Terapi
Hayvan Destekli Eğitim (veya öğrenme)
Hayvan Destekli Müdahale
Hayvan Destekli Aktiviteler
2a. Hayvan Destekli Terapi (AAT)
5 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Hayvan Desdekli Terapi, tarapatik bir teknik kullanarak etkileşimlerde hayvanlardan yararlanmaktır.
Bu terapi tek başına kullanılabilecek bir terapi türü değildir, diğer metodlar için tamamlayıcıdır. Bu
programın kazanımları, rehabilitasyon, sakatlıkların tedavisi, yaralanma veya hastalık durumlarıyla
ilişkilidir.
Hayvanlar; denge, koordinasyon, kas ve sinir rehabilitasyonu gibi konularda fiziksel terapide; öz
farkındalık, kişisel algı ve bilinç altı davranış kalıpları geliştirilmesinde psikoterapide; davranış
değiştirme ve neden sonuç ilişkisini öğrenmede davranış terapisinde; aktivitelerde bağımsızlık,
arkadaşlık kurma, ve aynı ilgilere sahip insanları bira araya getirme konularında mesleki (sosyal)
terapide kullanılabilir;
Hayvanlar tarapi sürecinde yardımcı olarak yer alırlar ancak kendi başlarına therapist değillerdir.
Hayvan Destekli Terapi uzmanlaşmış profesyonel bir terapistin gözetiminde yürütülmelidir veya
verilmelidir. “Hayvan Destekli Terapi Kolaylaştırıcısı” terapi geçmişi ve tanınır bir mesleki
kualifikasyonu olmayan kişiler için “Hayvan Destekli Terapist” ünvanından daha doğru bir ünvandır.
2b. Hayvan Destekli Eğitim (AAE) ya da Hayvan Destekli Pedagoji
Hayvan Destekli Eğitim, matematik, okuma-yazma becerileri ve diğer standart akademik konularda
hayvanlarla yürütülecek görevlere vurgu yaparak kazanım odaklı akademik gelişme programıdır.
Temel kavramlar ve renkler gibi temel öğrenmeler Hayvan Destekli Eğitim (AAE) yoluyla geliştirilebilir.
Bilişsel işlevler ve öğrenme her ne kadar AAE’nin temel hedefleri arasında yer alsa da terapatik hayvan
destekli derslerde odaklanılabilecek sayısız faydalar bulunmaktadır.
Hayvan Destekli Eğitim, hayvanlarla ilişkili olarak, bir kişinin bilgi edinmesi ve beceri geliştirebilmesi
için onu hayvan temelli görevler yoluyla eğitmektir. Örneğin, at nasıl yürütülür, tavuk veya tavşan
“…AAT formal eğitim almış (güncel lisansı, derecesi veya denkliği olan) mesleki
uygulamalar kapsamında uzmanlık sahibi profesyonellerce verilir/yönetilir…
IAHAIO, 2013
“Hayvan Desteklki Eğitim (AAE), eğitimciler veya ilgili hizmet profesyonellerince
verilen/yönetilen kazanım merkezli, planlı ve yapılandırılmış müdahale programıdır…
Aktiviteler, akademik kazanımlara, sosyal becerilere, bilişsel işlevlere odaklanır…”
IAHAIO, 2013
6 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
kümesi nasıl temizlenir bu görevlerden bazılarıdır. Bazı dırumlarda bunlar HDE’nin temel hedefidir
ancak, buradaki dahil olma fırsatı bu hedeften daha önemlidir.
HDE, kolaylaştırıcılara (eğitim profesyoneli) yenilikçi fikirlerle daha yaratıcı olma imkanı sağlar. Bu çoğu
öğrenene uyar ama özellikle akademik öğrenme formatıyla çabalayan öğrenenler içindir.
At Destekli Etkileşimlerde, At Destekli Eğitim bölümü basılı literatürde yer almamaktadır. At Destekli
Akademi telafuz edilmeye başlanmıştır ama At Destekli Öğrenme en doğru terim olarak
görünmektedir.
At Destekli Öğrenme, öğrenme becerileri ve bili edinmeden farklı olarak “kendi hakkında öğrenme”
olarak görülebilir. At Destekli Psikoterapi olarak da bilinir. Hayvan Destekli Terapide, psikolojik faydaya
(rehabilitasyon, aklın iyileşmesi) yolaçak kazanım içeren hayvan etkileşimleri, Hayvan Destekli
Danışmanlık veya Danışmanlık için Hayvanlar olarak da adlandırılır.
2c. Hayvan Destekli Müahaleler (HDM)
Hayvan Destekli Müdahale terimi, Terapi, Eğitim ve Müdahale kavramlarını kapsayan genel bir
terimdir.
HDM’nin bu tanımları, “tıbbi bir bozukluğu iyileştirmek için atılan adımlar” anlamına gelen “müdahale”
kavramının tanımından formule edilmiştir. “Müdahale eylemi veya süreci” de alternative bir tanımdır
ve bu yüzden müdahale programları “önleyici veya değiştirici durumlar” olarak da öğretilebilir. Bu
terim, “hayvan destekli davranışsal terapi” olarak da görülebilir ve bu yüzden, rehabilitasyon tabanlı
hedefleri vardır.
“Hayvan Destekli Müdahale, insanlara terapatik fayda sağlamak amacıyla, sağlık
eğitim ve insan hizmetlerinde (sosyal çalışma) bilinçli olarak hayvanları
kullanan/dahil eden kazanım odaklı müdahaledir. ….” IAHAIO, 2013
“Çevrenin terapisi ve iyileştirilme sürecinin bir parçası olarak, kasıtlı olrak
hayvanları dahil edip onlarla işbirliği yapan tüm müdahalelerdir” Kruger ve Serpell,
2006, SCASC, 2015
7 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
AAI’ye verilebilecek örnek risk altındaki ergenlere ve genç suçlulara yönelik programlardır.
Hayvanlarla etkileşim ve aktiviteler, suç işleme riski olan gençler veya suç islemiş olanların
davranışlarını değiştirmelerine imkan vermek için o gençlere rehberlik yapabilir. Sosyal entegrasyon
ve duygusal sağlığı geliştiren programlar, sosyal dışlanmayı önlediği ve düşünce ve duyguları
değiştirdiği için potansiyel olarak bu başlığa da uygundur.
Hayvan destekli müdahale programlarında hedefler genellikle, suçu, şiddeti, intiharı, kendine zarar
vermeyi ve ayırmayı önlemeye yöneliktir. Müdahale aktiviteleri davranışı ve/veya duygu ve
düşünceleri değiştirmeyi amaçlar. HDM programına bağlı olarak, psikolojik, davranışsal ve sosyal
rehabilitasyon gibi HDT’nin entegrasyonu da mümkündür.
2d. Hayvan Destekli Aktiviteler (HDA)
Hayvan Destekli Aktiviteler, Hayvan Etkileşimleri içinde en pasif olanıdır.
HAD tanımı, “tedavi amacı olmaması” (IAHAIO) ve “paraprofesyoneller/gönüllüler” (SCAS) tarafından
veriliyor olmasına özel vurgu yapar. Hayvan Destekli Aktivite Programlarında amaç aktivitenin
kendisidir. Mesela, köpeği fırçalama görevi veya middillileri ziyaretHayvan Destekli Aktivite programı
olarak düşünülebilir.
Bu aktiviteler (mesela tımar etme), hasta el gücü ve koordinasyon çalıştıracağı için fizksel terapiye,
başka bir hasta, yardımcısından doğru fırçayı isteyeceği için sosyal (veya konuşma) terapisine, bir
başkası, tekniklerin adlarını, hayvanların bölümlerini, tüy türü/rengini öğreneceği için
eğitimsel/öğrenme egzersizine imkan sağlayacaktır. Hayvan Destekli Aktivitelerin bir çok terapatik ve
eğitimsel faydaları olsa da, bunlar spesifik kazanım veya ölçülecek çıktı olmadığı için, “ders” sadece
görev veya aktivite tabanlı kalmaktadır.
“… kazanım merkezli olmayan veya bir bireyin spesifik ihtiyaçları için
tasarlanmamış insan-hayvan etkileşimleridir.” (Delta Society, SCAS, 2015)
“… motivasyon, eğitim ve rekreasyon amaçlı, gönüllü olarak insan-hayvan
takımları tarafından yürütülen informal etkileşimler/ziyaretler. Bu
etkileşimlerin tedavi amacı yoktur.” (IAHAIO, 2013)
8 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Hayvan Destekli Etkileşimlerin Özeti
Etkileşim (veya Müdahale) Hedef
Hayvan Destekli Terapi Tedavi veya Rehabilitasyon (Hayvan Destekli Danışma/
Hayvan Destekli Psikoterapi dahil)
Hayvan Destekli Eğitim Bilgi edinme, Anlama, Beceriler
Hayvan Destekli Aktiviteler Görev/aktivite
Hayvan Destekli Müdahale* Önleme ve Değiştirme (birşeyi önleme, başka şeyleri
geliştirecektir)
*Terimden çok bir program olarak
Yukardaki etkileşimler “programlar” içersinde yürütülür. Program, bir sınıfta tüm öğrenciler için de
olabilir, bireysel olarak da hazırlanabilir. Programlar “kazanım odaklı” olmalıdır, örneğin bir amaç,
istenen bir çıktı. Kazanımlşar programdan programa değişebilir.
Yukarıda da görüldüğü üzere, farklı kuruluşlar, hayvan destekli etkileşimler konusunu farklı tanımlayıp
farklı faydalanmaktadır. Aşağıdaki şekiller, Eğitime Hayvan Entegrasyonu projesinde kabul edilen ve
klavuzun devamında da takip edilen de dahil olmak üzere üç varyasyonu özetlemektedir.
9 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Şekil 1.
Refakatçi Hayvan Çalışmaları Topluluğu(SCAS), UK tarafından tanımlanan terimler tablosu
HDE, HDA ve HDM’yi kapsar
(HDE entegre edilmiş, ayrı
tanımlanmamıştır)
Şekil 2.
International Association for Human Animal Interaction Organisations (IAHAIO), USA tarafından
tanımlanan terimler
HDM, HDT ve HDE kapsar,
HDA ayrıdır.
Şekil 3.
Hayvan Destekli Müdahale
Hayvan Destekli Terapi Hayvan Destekli
Aktiviteler
Refakatçi Hayvan Çalışmaları Topluluğu SCAS, UK
(Hayvan Partner kullanımı, USA tanımları)
Uluslararası İnsan Hayvan Etkileşimi Kuruluşları IAHAIO, USA.
Hayvan Destekli Müdahale
Hayvan Destekli
Terapi
Hayvan Destekli
Eğitim
Hayvan
Destekli
Aktiviteler
10 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
ELISTA Education tarafından Eğitime Hayvan Entegrasyonu Projesinde tanımlanan ve özetlenen
terimler tablosu.
‘Hayvan Destekli
Etkileşimler’ terimi,
‘müdahale’ terimi yerine
genel bir başlık olarak
kullanılmıştır. Müdahale
programları ayrı başlık
altında olabilir, bir
programın başka bir
programdan tamamen
bağımsız olması çok
nadirdir, değişen sadece
kazanımlardır.
Hayvan Destekli Etkileşimler
Hayvan
Destekli
Terapi
Hayvan
Destekli
Eğitim
Hayvan
Destekli
Aktiviteler
Hayvan
Destekli
Müdahale
rrrr
11 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
3. Çocuklarla yürütülen programlara hayvan entegrasyonunun
faydaları
Herkes için hayvanlarla etkileşime girmenin sayısız faydası vardır. Altı başlık altında katogarize
edilebilir.
Fiziksel Bunlar, vucut ve bedensel işlevlerle ilgili faydalardır. Bu faydaların
rehabilitasyon amacı taşımasına gerek yoktur ama hayvan destekli psikoterapi programlarında sık
sık hayvan kullanıldığı için rehabilitee edicidir.
Psikolojik Bunlar ruh sağlığı ile ilgili faydalardır. İnsanların kendileri ile ilgil algılarının,
düşüncelerinin gelişmesine yardım ederler. Bu fayda Hayvan destekli Psikoterapi veya
Danışmanlığın hedefi olabilir.
Sosyal Bunlar etkileşim sonucu ortaya çıkan faydalardır. Sosyal faydalar, konuşma
odaklı, göz kontağı, yönergeleri takip etme, konuşanı anlama gibi hedefler olabilir.
Duygusal Bu kazanımlar duyguyla ilgili olanlardır. Hayvan etkileşiminin duygusal
faydaları ruh hali üzerinde etkiler yapabilir, sonrasında da davranış, ruh algısı ve fiziksel sağlık
üzerinde etkileri olur.
Davranışsal Bunlar eylem ile ilgili kazanımlardır. İnsanlar, hayvanlarla daha güçlü
etkileşime geçebilmek için davranışlarını değiştirmek zorundadır. Bazen hayvanlar davranışlara
ayna tutarlar ve insanların kendilerini daha iyi kavramalarına yardımcı olurlar (Psikolojik fayda)
Bilişsel Öğrenmeyle ilgilidir. Bilişsel işlev, hayvanlarla bir araya gelme sonucunda
gelişme gösterir ve hayvanlar yenilikçi yöntemlerle öğrenme için yeni fırsatlar yaratır.
Hiç bir program sadece tek tip bir faydaya sahip olmaz, fakat eğer programın hedefi net olarak
belirlenmişse, fayda da bir alanda diğerlerine nazaran daha belirgin olacaktır.
12 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
3a. Hayvanlarla etkileşimin faydaları konusunda yapılmış araştırmaların özeti
Hayvan Etkileşiminin Fiziksel Faydaları
Hayvanlarla etkileşimin fiziksel faydaları ile ilgili yapılan araştırmaların çoğu atlarla etkileşimle ilgilidir.
Bir çok araştırma psikoterapi alanından çıkmadır. Bu alanın çalışmaları, serebral palsi gelişimsel
bozukluğu, esneme, germe, yöneltme önleyici kas kontraksiyonunda başarılı olmuştur. Bir çok
çalışmada, cerepral palsili çocukların atlarla olan etkileşiminde gelişme kaydedilmiştir. Örnek olarak,
Sterba (2002) tarafından yapılan çalışma, “rekrasyonel at binme terapisi kaba motor becerileri
geliştirebilir” sonucuna ulaşmıştır.
Sterba ve meslektaşları, yürüme, koşma, ve zıplamanın (Kaba Motor Beceriler Ölçeğinin E bölümü), 18
haftalık test dönemi sonucunda %8.5 oranında geliştiğini, gerilese bile, 17 denek kontrol grubuna göre
%1.8 arttığını bulmuştur.
Drnach (2010) tarafından yapılan vaka incelemesinde, % hafta süren at binme sonucunda kaba motor
becerilerde gelişme görülmüştür. Shurtleff ve Engberg (2010), hipoterapi (at binmekten ziyade),
serebral palsili çocuklarda, 12 haftalık test süreci sonunda baş tutus pozisyonunda, gelişme
sağlamıştır. Pelvis perturbasyonuna karşılık olarak baş ve gövde duruşunda gelişme olduğunu ifade
etmişlerdir.
Geleneksel rehabilitative pisikoterapi programına katılmak, katılımcılar arasından stresli; fiziksel ve
duygusal olarak zorlayıcı, bezdirici, hatta acı verici olabilir. Hayvanlarla etkileşim içinde, dokunma ve
okşama stresi azaltabilir, ve kalp atış hızı ve kortizol seviyesi gibi bütün psikolojik parametreler belirgin
olarak iyileşmiş olabilir. Felç geçiren yetişkin hastalarla yürütülen araştırmada, bu aktivitelerin zarar
görmüş kasları rehabilite ettiği (Katcher and Wilkins, 2002) ve hastaların hayvanlar dahil edildiğinde
uzun dönemler içinde tekrarlayan rehabilitasyon görevlerine katıldıkları (Pichot, 2009 in Fine, 2010)
görülmüştür.
Hama (2009) tarafından Japonya’da yapılan bir araştırma, okşamanın kalp atış hızı üzerinde pozitif bir
etkisi olduğunu göstermiştir. Sadece 90 saniyelik, atı okşama süresi, evhamlı bir hastanın kalp atışını
normal seviyeye düşürmüştür.
13 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Sadace kalp atış hızı değil, kan basıncı ve kan yağı oranı da (Dembicki and Anderson, 1996 Friedmann)
hayvanlarla etkileşim süreci sonunda ve hatta hayvana sahip olunursa azalabilir.
Ev hayvanına sahip olma, özellikle o hayvanla yapılan fiziksel aktivitelerin, bazıları önleyici, bazıları
iyileştirici olmak üzere pek çok faydası vardır. Önleyici faydalar, başağrısı, soğuk algınlığı gibi küçük
hastalıkların azalmasından (Serpell 1991 in Wells, 2007), koroner kalp hastalığı (Anderson et al 1992
in Wells 2007) gibi ciddi durumlara kadar geniş bir yelpazede olabilir.
Hayvan Etkileşiminin Sosyal Faydaları
Ev hayvanları, özellikle köpekler, “sosyal katalizör” rolü oynarlar, bu katalizör bir tepkiye yol açar ama
eksilmez. Evsizler (Gorczyca in Fine, 2010) ve engelliler (Marcus, 2011) dahil olmak üzere birçok hayvan
sahibi (Butcher, 2001), hayvanlarıyla yürürken yabancılardan daha çok olumlu ilgi gördüklerini
belirtmişlerdir.
Bir başka sosyal fayda hayvanların “sosyal kayganlaştırıcı” olarak kullanılmasıdır (Altschiller, 2011).
Okullara veya bakım evlerine götürülen vizite köpekleri, ziyaret edilen çocuklar/hasta ile köpek
sahibi/bakıcısı arasında ve hatta diğer çocuklar, hastalar ve insanlar arasında sosyal etkileşimi
başlatırlar. Hayvanlar sosyal katılımı, sıradanlığı, deneyimlerin, bilginin ve geçmişin sağlıklı
hatırlanmasını geliştirir.
Hayvanlar, ayrıca konuşmanın sosyal yönünü geliştirme programlarında da kullanılırlar. Spesifik
konuşma terapisi programları şunlar olabilir: apraksiadan etkilenmiş yaşlı inme hastaları (Adams, 1997
in Butcher 2001), konuşma güçlüğü çeken kişiler (Condoret 1983 in Butcher 2001), otizimli çocuklar.
Bazı durumlarda, gelişmiş ve yükseltilmiş bir ses insandan çok hayvana daha kolay yöneltilebilir. Bu
durumlar, bir davranışı yerine getirmesi için köpeğe komut verme, bir ödülle ödüllendirme (Macauley,
2006 in Fine, 2010) ve ona sesli okuma yapma olabilir.
Bass, Duchowny and Llabre’nin (2009) araştırması, sosyal entegrasyon, yöneltilmiş dikkat, sosyal
motivasyon ve duyusal hassasiyet konularında, 12 haftalık at biniş uygulaması sonucunda, 15 kontrol
grubuna kıyasla, 19 otizimli öğrencide belirgin ilerlemeler kaydetmiştir.
Yazarlar, “terapatik at binişinin multisensör yönü”nün sosyal gelişime yol açan bir çok deneyim
sağladığını belirtmektedirler. Sosyal ve davranışsal gelişmeler, motor becerileri öğrenme isteği, motor
kontrolü kullanma ve sosyal katılımı yöneten beynin serebella bölümünü tetiklemektedir. Kısaca, bir
14 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
beceri/sosyal davranış eylemi için serebella uyarıldığında, aynı alanda başka geliştirme fırsatlarını da
teşvik eder.
Geleneksel konuşma terapisinde, psikoterapist/danışman ile hasta arasındaki sosyal etkileşim çok
önemlidir. Bazıları, bunu desteklemek için, hayvanlarla fiziksel etkileşimi kullanmayı benimsemiştir.
Hayvanların bulunması karşısında hastalar rahatlatıldıktan sonra, hayvan (genelde köpek kullanılır ama
başka hayvan da olabilir), hastaların, duygularını, aile geçmişlerini, diğer hikayeleri, ve uygun
temalarda metaforları anlatmasını teşvik edebilir. (Fine et al in Fine, 2010).
Hayvan Etkileşiminin Bilişsel Faydaları
Hayvan bakımı esnasında çocuklar ev ortamı olsun okulda olsun fiziken hayvanlarla etkileşime girerler.
Hayvan bakımı işleri bilişsel tepkileri gerekli kılmaktadır. Hayvan Destekli Eğitim, kazanım merkezli bir
yaklaşımda birçok fırsat sunmaktadır. Hayvanların bacaklarına, kulaklarına, gözlerine bakarak sayma
yapılabilir, tımarlama veya tutma esnasında renkler ve şekiller çalışılabilir.
Hayvanlarla bir araya gelme, öğrenme gelişimini kolaylaştırma, çocuk gelişimi ve takım çalışması ve
işbirliği gibi beceriler üzerinde olumlu etkilere yol açmaktadır. (Orlbauer and Knotnachel, 2001).
Maccauley ve Gutierez’in yaptığı çalışmalar,I 9-12 yaşları arasındaki çocuklarda, üç ders, konuşma ve
bilişsel dil üzerinde hem geleneksel terapi hem hipoterapi birlikte uygulandığında olumlu sonuçlar
verdiğini göstermiştir. (hipoterapi sonrası gelişme daha fazla olmuştur)
Hayvan Etkileşiminin Duygusal, Davranışsal ve Psikolojik Faydaları
Hayvanların sağladığı, fiziksel sakinlik etkisinden dolayı, çocuklar ve yetişkinler, hayvanlarla etkileşim
sonrası davranışsal, ve duygusal tepkilerde gelişme göstermişlerdir.
Melson (in Fine 2010), 12-15 yaş arası erkek çocukların, “Hayvan Arkadaşlar” adlı karma hayvanlardan
oluşan HDT programı sonrası oluşan davranış değişikliğinin detaylarını anlatmaktadır. Katılımcı
çocuklarada ilk altı aylık periyotta fiziken sakinleşme gözlenmemiştir ancak ikinci altı ayda ortalama 35
sefer sonrasında belirgin bir ilerleme görülmüştür.
2004 yılında Kaiser, “öfke, hayat kalitesi, algılanan öz-yetiler” gibi alanlarda “terapatik at binme”nin
psikososyal etkilerini değerlendiren bir çalışma yayınlamıştır. Bu araştırmada, fiziksel, psikolojik veya
başka engeli bulunmayan 16 denek kullanılmıştır.
15 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Çalışma, at binme kampı öncesi ve sonrası arasında belirgin bir psikolojik fark tespit etmemiştir. Hayat
kalitesi ve öz algı konusunda da benzer skorlar elde edilmiştir. Ama, öfke ve yılgınlık gibi duygusal
ölçeklerde belirgin bir fark görülmüştür.
Kaiser bulguları, “terapatik at binme, risk altındaki çocukların öfke yönetimi ve öfke problem olan
çocuklarda faydalı olabilir” sonucunu vermektedir.
Taylor ve Signal (2005), hayvan etkileşiminin, duygu ve davranış üzerindeki etkileri, özellikle de empati
üzerinde çalışmıştır. Hayvanlarla artan düzeyde etkileşime giren ve maruz kalan adelosanlar, daha
fazla empati geliştirdiği sonucuna ulaşmışlardır. Empatinin genelleştirilmesi ve toplum içinde anti-
sosyal davranışların azaltılması potansiyeli mümkündür.
Hayvanları gözlemlemenin de (pasif etkileşim) faydalı olduğun görülmüştür. İnsanlar, rahatlama hissi,
stresste azalma ve daha pozitif duygular yaşamışlardır (Friedmann, in Fine). Hayvanların var olması
sonucunda stress ve kaygıda da azalma görülmüştür. (Sebkova, 1977 in Friedmann, 1983). Hastalarını
stresli durumda gören profesyoneller bu bilgiden faydalanmış bu sayede akvaryumlar ve kuş kafesleri
dişçi muayenehanesi gibi yerlerde görülmeye başlanmıştır.
Yukarıda anlatılan etki biyofili hipoteziyle (sadece hayvanlar değil, doğal olan herşey pozitif geçici ruh
hali değişikliklerine yol açar) ilişkilendirilir. Parkta yapılan bir yürüyüşün (köpekli veya köpeksiz),
kumsalda pikniğin veya sınıf yerine bahçede yapılan dersin mutluluk verici olmasının sebebi budur.
Eğitimde, hayvanların bulunması, gevşemeye yol açıp, saldırganlığı ve taşkınlığı azaltırken, dikkati
dağılan öğrencilerin dikkatini yakalayabilir (Katcher and Wilkins, 1997).
Ek 1 deki Vaka Analizleri, Eğitimde Hayvan Entegrasyonu Projesi ortaklarınca yürütülen basılmamış
araştırmayı göstermektedir.
16 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
4. Eğitim Programlarına Hayvan Destekli Entegrasyon Kavramı
Eğitim Programlarında Hayvan Destekli Entegrasyon veya Hayvan Destekli Eğitim, çocukların
hayvanlara doğrudan veya dolaylı teması yoluyla elde edilen pozitiv sonuçlara karşılık gelen
kavramlardır.
Hayvan Destekli Eğitim Programları, bireysel olarak veya öğrenci grubu veya sınıf için hazırlanır ve bir
dizi seanslar halinde uygulanır. Programı hazırlarken, hayvan destekli eğitim kolaylaştırıcısı (veya diğer
profesyoneller) program için temel kazanımları, amaçları ve hayvanlarla öğrencilerin etkileşimi ile
çalışılmak istenen konuyu belirlerler.
Buna karar verildikten sonra, aktivite ve planlar hazırlanır, ve ders planı şeklinde tasarlanır (dersler
arasında değişiklik için taslak format hazırlanır). Ders palnı örnekleri Ek 2 de görülebilir.
Programın başlamasından önce, derste kullanılacak hayvan veya hayvanlar dikkatlice
değerlendirilmeli, uygun bir şekilde hazırlanmalı, uygun durumlarda, pozitif pekiştireç metoduyla
eğitilmelidir.
Ders esnasında, temel kazanımlarla bağlantılı olarak, dersin ve programın çıktılarını tespit etmek
amacıyla, nesnel (ölçülebilir) veriler toplanmalıdır. Sonraki derslerin hazırlığı için dersin
değerlendirilmesi önem arzetmektedir.
Bu basit prosedürden sonra, profesyonelce hazırlanmış, çocuklara faydalı, hayvan etiğine uygun, etkili
Hayvan Destekli Eğitim Programları geliştirilebilir. Hayvan entegrasyonu programlarının eğitime daha
fazla dahil edilebilmesi için, objektif analizler verecek şekilde programlar değerlendirilir.
N.B ‘Kolaylaştırıcı’ terimi klavuzda kullanılmıştır. Bu terim, hayvan ile çocuk arasındaki etkileşim
fırsatını sağlayan ve hayvanın okul ortamında entegrasyonundan sorumlu olan kişi için kullanılır. Bu
kişi çocukların ve hayvanların ihtiyaçları konusunda eğitilmiş olmalı ve tercihen Hayvan Destekli Eğitim
konusunda eğitim almış bir eğitim görevlisi olmalıdır.
17 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
5. Hayvan Entegrasyon programlarına Hayvan Seçimi
İnsanlar gibi, hayvanlar da bir dereceye kadar ‘kişilik’ sahibidir ve genellikle ‘huy’ olarak adlandırılır.
Huy da kişilik gibi hayvanın genetik karakteristiği ile eğilimlerinin ve öğrenilmiş deneyimlerinin bir
kombinasyonudur. Nasıl her insan biyolojik ve çevresel olarak, bir olimpiyat atleti olmaya, pilot ya da
öğretmen olmaya hazır değilse, her hayvan da Entegrasyon Programı için uygun olmayabilir.
5.a Hangi hayvanlar sınıf ortamına uygundur?
Entegrasyon Programlarına hayvan uygunluğu, iki faktöre bağlıdır; genetik yatkınlık ve deneyim ve
öğrenme dahil olmak üzere çevre, yani doğa ve terbiye. Hayvanlarla insanlar doğrudan
karşılaştırıldığında, huyun ve onunla ilişkili olarak davranışların büyük ölçüde stabilite ve sosyallikten
etkilendiğini söyleyebiliriz. Hayvanlarda stabilite, çevredeki uyarıcılara karşı duyarlılığı ve
tepkiselliğidir. Çok heyecanlanıyor veya sinirleniyor veya korkuyorlar mı? Sosyallik ise ilgi, motivasyon
ve etraftaki insanlarla etkileşime grime isteğidir.
Bir çok durumda, yüksek stabilite düzeyi Enegrasyon Programlarında kullanılacak hayvanlarda gerekli
bir özelliktir. Hayvan, pozitif (heyecan) veya negative (korku) olarak uyarılmaksızın, yeni uyarıcılara
maruz kalabilmelidir.
Stabilitenin genetik kaynakları vardır. Belli türlerin, bazı ırkları diğerlerine göre daha hassastır. Örneğin
Arap atları, Thoroughbred ve diğer ‘sıcak kanlı’ atlarından, çok reaktif oldukları için daha iyi yarış atı
olur. Bir tehdit olarak algılanabilecek uyarıcı sonucunda çok hızlı kaçabilirler. Bu atlar ile ‘soğuk kanlı’
atlar kıyaslandığında, stabilite konusunda derin farklar görürüz. Bu atlar ağır atlar olup, tarlada çalışma,
yük taşımada kullanılırlar ve çevrede gelişen durumlara karşı daha az reaktiftir. Atlarda genetik
hassasiyet (tepkisellik veya duyarsızlık), kaçma içgüdüsü olan kaçma tepkisini sergileme durumunda
çoğunlukla görülür.
Herzaman kolay olmasa da, negatif sonuçlardan çok pozitif sonuçlar ve dürtülere eşlik edecek bir
eğitim (duyarsızlaştırma süreci dahil), genetic olarak daha az stabile olan atların daha stabile, daha
sakin, gevşemiş, daha az duyarlı ve potansiyel olarak hayvan entegrasyon programlarına daha uygun
hale gelmesine yardımcı olur.
18 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Hayvan sadece ırk özelliğinden dolayı hayvan eğitim programının dışına çıkarılamaz. Tabiki ırk
özellikleri ve olası davranışsal özelliklerini bilmek hayvan entegrasyon programında kolaylaştırıcı olan
kişi için önemlidir.
Duyarlılıklarına ve uyarıcıya karşı verdikleri tepkiye göre yapacakları role bağlı olarak köpek ırkları
seçilir. Engellilere yardım etmede kullanılan köpekler, çevredeki uyarıcılara karşı çok hassas olup,
duygusal olarak o kadar hassas değildir (bu yüzden stabil, istikrarlıdır). Kaçmaya çalışma, havlama,
savunma/korku davranışı gibi açık davranışsal tepkiler nadiren verirler.
Hassasiyet ve instabilite, kaçma ve savunmaya geçme davranışına yol açacaktır. Çoğu durumda,
hayvanlar, korunma ve kaçma seçeneğini tercih edebilecekken, açık veya açık veya net olmayan
sebeplerle kavga etmeyi tercih edecek olan sıra dışı hayvanlar da olacaktır.
Entegrasyon hayvanlarında yüksek stabilite, çoğu durumda kritik olacaktır. Hayvan entegrasyon
kolaylaştırıcısının hayvandan tepki göstermesini beklediği uyarıcılar vardır. Bunlar, yemek kovası, top
veya oyuncak, yada çocuğun kendisi olabilir. Önemli olan, kolaylaştırıcının, hayvanın hassasiyetlerinin
neler olduğunu ve hayvanın iyi halinin ve çocukların güvenliğinin sağlanması için bu hassasiyetlerin
nasıl kontrol edileceğini bilmesidir.
Her ne kadar, yüksek sosyalliğin çocuklarla entegre edilecek hayvanda en istenen özellik olduğu
düşünülse de, bu çok gerekli bir durum değildir. Yüksek sosyallik, hayvanın sürekli çocuklarla etkelişim
kurmayı istemesine yol açabilir ve bu durum çocukara ve aktiviteye uygun olmayabilir. Tabiki, sosyal
ortamlarda yüksek stabilite kritik önemde olacaktır ve entegrasyon programındaki hayvanlar her türlü
insanla kolay sosyalleşebilmelidir.
Güçlü genetik katkıları olan stabiliteden farklı olarak, sosyallik belirgin olarak deneyim ve öğrenmeden
etkilenir. Bu yüzden, entegrasyon programlarında kullanılan hayvanlar, ayrıntılı ve kapsamlı
sosyalizasyon programlarıyla hazırlanmalıdır. Birçok eğlenceli deneyimi yaşamalı ve insanlarla pozitif
etkileşimlere sahip olmalıdır.
5.b Potansiyel hayvanları değerlendirme
Okul ortamında uygulanacak hayvan entagrasyon programı için yapılacak hazırlıkların başlangıç adımı,
programda kullanılacak hayvanların seçimi ve değerlendirmesidir. Sorumlu bir kolaylaştırıcı, ilk
19 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
uygulamadan önce ve bunu takip eden her kullanımdan önce seçilen hayvanı, her yönüyle dikkatlice
ve sistematik bir şekilde değerlendirir. Tam bir değerlendirme, çocuklarda yaralanma riskini minimize
edecek ve hayvanların iyi olma halini bozmayacaktır.
Değerlendirme aşağıdaki şekilde önerilmiştir.
Genel Seçim Değerlendirmesi (huyun uygunluğu)
Spesifik Ortam Değerlendirmesi
Görev Değerlendirmesi
Günlük İyi oluş Değerlendirmesi
Genel Seçim Değerlendirmesi
Yukarda da belirtildiği gibi, her hayvan, entegrasyon programına uygun değildir. Dolayısıyla,
kolaylaştırıcı, mevcutlar arasından en uygununu seçmek için çok dikkatli bir değerlendirme yapmalıdır.
Eğer potansiyel hayvan, öğretmene, veliye veya bir gönüllüye ait olsa bile, düşük riskli olarak programa
emin bir şekilde dahil edilmeden önce değerlendirilmelidir.
Genel değerlendirme, hayvanın program için sağlıklı olduğu konusunda emin olmakla başlar. Güvenilir
bir veteriner, fiziksel acı ve rahatsızlık çekmediğinden emin olmak için hayvanın detaylı fiziksel
muayenesini yapmalıdır. Hastalıklar ve hayvanların sağlığını etkileyen şartlar, etkileşime giren
çocukların yaralanma(hatta nadir de olsa hastalanma) riskini artırır. Acı çeken huzursuz hayvanlar
daha çabuk savunmaya geçer.
Huyun iki ana boyutu olan, stabilite ve sosyallik de detaylı bir şekilde incelenmelidir. Yapılandırılmış
sistematik adil ve objektif değerlendirme süreci önemlidir. Hayvanın insan veya değerlendirici ile
etkileşimi sosyalliği ölçüyor gibi görünse de amaçlanılan hayvan kullanımının bağlamı asla
unutulmamalıdır. Okullarda kullanılacak hayvanların sosyallik değerlendirmesine çocuklar da dahil
edilmelidir. Çocuklar ona dokunmalı, etrafında hareket etmeli ve normal çocuklar gibi sesler
çıkarmalıdır.
Genel stabilite değerlendirmesi tüm duyuları içermelidir; hayvanın aşina olmadığı sesler, görsel
uyarıcılar, yeni objlere fiziksel temas, koku alma ve tatma duygusu dahil.
20 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Çeşitli derecelerdeki ‘bakma’, ‘dönme’ ve ‘birşeyden uzaklaşma’ gibi hayvan tepkileri objektif ölçülerle
kaydedilmeli böylelikle de hayvanlar arasında karşılaştırma yapılabilmelidir. Kriterler belirlenmişse,
elde edilen skor sonucunda hayvanlar ‘geçti’ veya ‘kaldı’ olarak değerlendirilebilir.
Ek 3a köpekler için genel değerlendirme formu örneğini ve kullanılış detaylarını içerir.
Özel Ortam Değerlendirmesi
Hayvan entegrasyon programları bağlamında, spesifik ortam genellikle okul, sınıf, oyun alanı, köpeğin
çalışabileceği herhangi bir alan anlamına gelir
Hayvanı spesifik ortamda bulunan uyarıcılarla strese sokup bunaltmamak önemli olduğu için,
değerlendirmeye destek olarak kademeli maruz bırakma yapmak gereklidir. İlk etapta , hayvanlar okul
sessizken okul ortamına getirilmelidir. Okula özgü eşyaları görmesi, yeni kokulara alışması
sağlanmalıdır.
Devamında, normal okul eşyaları ve son olarak öğrencileri dahil ederek yapılacak değerlendirme
sürecinde uyarıcı artırılmalıdır. Çocuklarla tam değerlendirme, entegrasyon programı tam başlamadan
yapılırsa gerçekçi olmaz, dolayısıyla, kolaylaştırıcının, çevreye olan tepkileri konusunda hayvanı sürekli
değerlendirmesi gerekmektedir.
Görev Değerlendirmesi
Değerlendirmeci, kazanımlara göre hayvan etkileşimini dikkatlice planladıktan sonra, hayvanlar
yapacakları görev ve aktiviteler konusunda değerlendirilmelidir. Köpek ev ortamındayken atılan bir
topu geri getirebilir ancak, yeni bir durumda ve ortamda yapmayabilir. Bu tür görevler değerlendirilip
hazırlık yapılmalıdır.
Derste veya spesifik bir görevde kullanılmak istenen yeni bir uyarıcı, hayvan özelinde de
değerlendirilmelidir. Burada da en uygun yaklaşım, aşamalı maruz bırakmadır.
Günlük iyi olma hali değerlendirmesi
Hayvan entegrasyon programında kullanılacak hayvan kolaylaştırıcıya ait olmasa bile, sorumlu olan
kolaylaştırıcı o hayvanı çok yakından tanımalıdır. Dersin yapılacağı gün hayvanın uygun olup olmadığını
21 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
anlamak için yapılacak günlük sağlık kontrolü için, kulak, göz ve ağzın normal renkte olup olmadığına
bakılmalıdır. Hayvanın derisi, yara, kesik ve parazit olup olmadığı control edilmeli, nefes alıp
vermesinin normal hızda olduğundan emin olunmalıdır. Dışkısı normal olmalı ve hayvanın iştahı,
hareketleri ve genel davranışları herzaman olduğu gibi olmalıdır. Hayvan çocuklarla bir programda
kullanılmadan önce, hastalık belirtisi ve sıradışı bir hali olup olmadığı detaylıca araştırılmalıdır.
Ek 4 te günlük hayva bakım kontrol çizelgesi verilmiştir.
22 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
6. Sınıf İçinde Hayvanlar
Detaylı bir değerlendirme ya da etkili bir duyarsızlaştırma sürecinden geçseler bile, hayvanlar
için sınıf (genel olarak okul) çevresi potansiyel riskler barındırmaktadır. Derslikler bir dakika
önce hareketli ve yoğun iken bir dakika onra sakin olabilir. Zil sesleri ve duyurular gibi ani
sesler, yeni ekipmanlar ve alışık olmadık eşyalar, ortam sıcaklığı kendi evindeki ve doğal yaşam
ortamındaki sıcaklıktan farklı olabilir.
Bu uyarıcıların tamamı, okul ortamında hayvanın stres ve huzursuzluk yaşamasına yola açacak
potansiyele sahiptir. Kolaylaştırıcı veya hayvan entegrasyon programlarından sorumlu
kişilerin, hayvanda meydana gelecek ani stres ve huzursuzluk belirtilerini gözlemleyip önlem
alması oldukça önemlidir. Bu durum hem hayvanın refahı hem de programa katılan
öğrencilerin, sağlığı, güvenliği, refahı ve eğitim deneyimi açısından önemlidir.
6a. Hayvan Refahı Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Hayvanların temel ihtiyaçları, dünyaca kabul edilen UFAW'ın (Hayvan Refahı için Üniversiteler
Federasyonu, 1994) ''beş özgürlük'' çerçevesinde belirlenmiştir. Bunlar her hayvanın sahip
olması gereken özgürlüklerdir:
• Açlık ve susuzluğa karşı özgürlük
• Ağrı, yaralanma ve hastalığa karşı özgürlük
• Korku ve sıkıntıya karşı özgürlük
• Huzursuzluğa karşı özgürlük.
• Normal davranış sergileme özgürlüğü
Beş özgürlüğün sınıf ortamına uygulanması
Beş özgürlüğün hayata geçirilmesi bu özgürlüklerin verilmesinden de öte olup, sorumlu
kolaylaştırıcının o hayvanın cinsi, ırkı hakkında derin bir bilgiye sahip olması ve bir birey olarak
hayvanın optimal düzeyde refahı için ihtiyaçlarının karşılanmasıyla ilgilidir.
23 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Hayvan Entegrasyon programında kullanılacak hayvan tür özelliklerine uygun olarak doğru
miktar, şekil ve aralıklarla beslenmelidir. Beslenmede, hayvanın yaşamsal fonksiyonlarını
yerine getirmek için gereken besinleri eksik olmamalı, yanlış gıda verilmemelidir. Yanlış
oranlarda gıdalar obeziteye yol açabilir. Yetersiz beslenme de, obezite de hayvanların sağlığı
dolayısıyla da davranışları üzerinde olumsuz etkilere sebep olacak ve çocuklarla etkileşim
esnasında risk oluşturabilecektir. Entegrasyon seansları anında da hayvana gıdalar verilebilir
ancak hayvanlar özellikle köpekler ders esnasında çok aç olmamalıdır. Temiz içme suyu ise her
an bulundurulmalıdır.
Hayvanları ağrı, yaralanma ve hastalıktan uzak tutmak için hayvanların güvenli ve tehlikeli
olmayan ortamlarda tutulması gerekir; yaka ve koşum takımları gibi kontrol altında tutmak
için kullanılan ekipmanlar da da dahil olmak üzere hiçbir ekipman acı vermemelidir. Hayvan
etkileşimlerini etkin bir şekilde nasıl ele alacağına dair bilgi yaralanmaları azaltmalı ve
hayvanla etkileşime giren çocuklarda bunun en uygun şekilde ele alıması için de özen
gösterilmelidir.
Ek 5, hayvan entegrasyon programlarında kullanılabilecek çeşitli hayvanları ele alan en iyi
uygulamalarla ilgili bilgi formlarını içermektedir.
Entegrasyon programlarına dahil olan tüm hayvanlar, sorumlu bir veteriner hekime yılda iki
kez düzenli olarak muayene ziyaretleri yapmalı ve düzenli bir şekilde profesyonel olarak
tavsiye edilen önleyici aşılar almalıdır. Tüy/ kürk /deri, gözler, kulaklar, ağız ve nefes, anal
bölge ve dışkı, sıcaklık, solunum hızı ve genel hareket ve davranışlar dahil olmak hastalık
belirtileri ve hastalık, hayvan sahibi / hayvan sağlığı görevlisi veya yardımcı tarafından günlük
olarak hastalık belirtileri ve hastalık, kontrol edilmelidir. Hasta ya da yaralı bir hayvan,hayvan
entegrasyon seanslarında ASLA kullanılmamalıdır.
Korku ve sıkıntıyı (veya stres) önlemek için hayvanlar, entegrasyon programı ve seanslarındaki
rolleri için iyi hazırlanmalıdır. Okul ve sınıf ortamına karşı hassasiyetlerini azaltmak için
hayvanlara kademeli olarak kontrollü ve pozitif maruz kalma yoluyla fırsatlar verilmelidir.
Temas edileceklerse ideal olarak küçük yaştan itibaren pek çok kişi ile önceden
sosyalleşmelidirler. Taşıma, haraket ettirme ve dokunma stresin en aza indirgeneceği şekilde
dikkatlice planlanmalı ve hazırlanmalı ve hayvanın yeterince hazır olmadığı değişiklikleri
tahmin etmek için çevre sürekli olarak izlenmelidir. Korkulu ve stresli bir hayvan ASLA hayvan
entegregrasyon seanslarında kullanılmamalıdır. Korku ve stres muhtemelen savunma
davranışını tetikleyecek ve onlarla etkileşime giren çocukları yaralama riskini önemli ölçüde
arttıracaktır.
24 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Hayvanın yaşadığı ya da tutulduğu ortam ısı, havalandırma ve nem olarak uygun olmalıdır.
Hayvanın dinlenmesi için uygun yatak ve yatak materyali temin edilmelidir. Barındığı yerden
uzaklaştırıldığında hayvan uygun bir yüzeye (havlu, minder ya da doğal bir zemin )
konulmalıdır. Hayvanların barınağı düzenli olarak temizlenmeli, kontrol edilmeli ve bakım
yapılmalıdır. Sıcaklık, istirahat alanı, gözlenip gözlenmeyeceği ya da gizlenmeyeceği ve keşif
özgürlüğü açısından seçim unsurları vererek rahatlık elde edilecektir.
Bir hayvan, okul veya sınıf ortamında (başka yerlerde barındırılıp okula getirilmesine karşın)
barındırılıyorsa, yardımcı / hayvan bakıcısının, ticari barınağı, güvenlik, büyüklük, bakım vb.
bakımından ve ayrıca doğal veya normal davranışın ifade edilmesi için fırsatların sağlanması
açısından değerlendirir
Bir hayvanın vahşi yabani benzerleri (evcilleştirilmemiş hayvanlar) varsa, bunlar konut
gereksinimlerini ve doğal davranışları (örneğin tavşanlar, kuşlar, hamsterler, balıklar)
anlamaya yardımcı olmak için araştırılabilir. Evcilleştirilmemiş bir benzeri bulunmadığında
(evcilleştirme hayvanı en son vahşi atasından uzaklaştırır, köpek, kedi ve at gibi) bu türün
normal davranışsal özelliklerinin yanı sıra bir birey olarak hayvanla ilgili derin bilgi de
araştırılmalıdır.
Oyuncaklar ve süslemeler, hayvanların doğal veya normal davranış sergilenmesini teşvik
etmek için mümkünse bir hayvan barındırmasına dahil edilmesi gereken hayvanları uyarmak
için tasarlanmış, öğelerdir. Hayvanlar uzun süre yaşam alanlarından uzakta olduklarında (bir
okula giderken), dinlenme süresi ve oyun süresi mümkün olduğunca uygun olmalıdır. Eğer
hayvan, doğası gereği sosyal ya da toplumsal olursa, en doğal toplumsal gruplarında
tutulmalıdırlar.
Ek 6, okul ortamlarında tutulabilecek üç türün ihtiyaçlarını, yaşam çevrelerinin nasıl
değerlendirileceğini ve beş özgürlüğün imkan dahilinde nasıl sağlanabileceğini analiz
etmektedir.
6b. Bir hayvanın stresli olduğunu fark etme
Hayvanların gereksinimlerini (beş özgürlük) anlamak her yönüyle refahı açısından önemlidir
ancak bir hayvanın bir ortamda ya da durumda rahat olmadığını veya stres altına girdiğini fark
etme kabiliyeti, etkileşimde bulunan çocuk ya da çocukların refahını (güvenliğini) da
etkileyeceği için, bir yardımcının bunu farketmesi ve anlaması açısından son derece önemlidir.
Stress nedir?
Stres, negatif bir tipin artmış uyarılmasına fiziksel, fizyolojik ve duygusal tepkisidir, korku ve
kaçınma davranışına neden olur ve kaçma tepkisi olarak bilinen kaçma girişimleri teşvik eder.
Bir hayvan, kaçış seçeneği yoksa, etrafı insanlarla çevriliyse,rahatsız ve tedirgin hissedecekleri şekilde
25 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
kötü muamele görüyor ve bundan kurtulamıyorsa veya değer verdikleri bir dayanakları( bir oyuncak,
çogunlukla barınma bölgesi) varsa, korkuya dayalı savunma davranışı, kavgaya dayalı tepki de
geliştirebilirler. Bu çoğunlukla ısırma veya tekmedir.
Stress Belirtileri
Bir hayvan herhangi bir uyarıcı olmadan ısırmaz, tekmelemez veya bunu denemez ve kaçmaya
çalışmaz. Birçok durumda çabucak hiddetlenseler de, bir hayvan her zaman yaşadıkları stresin
siddetini gösteren bir dizi işaretler verecektir. Kolaylaştırıcıların bu belirtilere karşı bilgili ve
tetikte olması önemlidir.
Ek 7, çeşitli türlerde stresin ortak belirtilerinden bazılarını destekleyen görüntüleri ve köpekler
tarafından verilen akut belirtilerden daha önemli derecede olanları göstermektedir.
Genel olarak, stres yaşayan ve durumdan uzaklaşmak isteyen hayvanlar (kaçış seçeneği)
kendilerini daha küçük gösterirler. Mümkün olduğunda (bazı türlerde kısıtlamalar
olduğundan) kulakları geri dönecek, kuyrukları bacaklar arasına kıvrılacak, gözleri çoğunlukla
genişleyecek ve tüm vücudu kamburmuş gibi görünecektir. Bu hayvanlar kendileri ile olası
tehdit arasında mesafe oluşturmaya çalışır; mümkünse bu durumdan tamamiyle uzaklaşırlar.
Bu işaretleri sergileyen bir hayvana alan verilmeli ve korku tepkisine neden olan şeyle ilgili
hayvanın algısını değiştirmenin mümkün olup olmadığını görmek için durum
değerlendirilmelidir. Hayvana mesafe koyulmaz ve stres tırmanmaya devam ederse, stres
belirtileri çabucak çatışmaya dönüşebilir ve az bir uyarıcıyla saldırıya gerçekleşebilir.
Daha fazla uyarıcının olduğu durumlarda kavga temelli tepkiler genellikle kendini daha büyük
gösteren hayvanları kapsar. Kulaklar mümkünse dikilir, kuyruk kaldırılır tüyler kabartılır ve bazı
hayvanlarda istemsiz olarak tüylerin diken diken olması tepkisi görülür. Kaçma temell,
tepkilerde olduğu gibi gözler büyür, serttirler ve tehdide karşı gözlerini dikerler, bazen
donarak vücutları gerilir ve bazı hayvanlar dişler ve pençeler gibi silahlarını gösterir.Tüm bu
belirtilerin tamamı aynı zamanda hayvandan gelen 'geri çekil' isteği iletmektedir ve kaçma
temelli iletişimde olduğu gibi bu tür görüntüler dikkate alınmalıdır.
Hayvan entegrasyon programlarında kullanılan hayvanlarda aşırı stres belirtilerini önlemek
için sorumluluk sahibi bir yardımcının anahtarı, hayvanların değerlendirilmesinde ve
hazırlanmasında, en ufak belirsiz stres belirtilerin farkına varabilmenin yanı sıra hayvanı
tekrar olumlu uyarılma durumuna geri getirmek için harekete geçmektir.
26 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
6c. Hayvanlar ve bunlarla ilgili riskler
Hayvan etkileşimleri risksiz değildir. Stressiz hayvan bile kazara tırmalayabilir, devirebilir veya
masum bir çocuğun ayağına basabilir. Riskler, bir hayvan stres yaşadığında veya etkinlikler
veya etkileşimlerin amaçlanan veya hazırlananlardan sapması durumunda önemli ölçüde
artar.
Her program, seans ve etkinlik için entegrasyon programına ve etkileşime giren çocukların
veya çocukların karşılaşacağı muhtemel risklerini belirtmek için bir risk değerlendirme belgesi
hazırlanmalıdır.
Ek 8, bir hayvan entegrasyon programı dahilinde belirli bir seansın risk değerlendirme
belgesini gösterir ve örneklendirir. Hayvanların yaralanması taşımadan kaynaklanır, bu yüzden
hayvan taşıma ile ilgili en iyi uygulamaların mümkün olduğunca uygulanması önemlidir.
Yaralanmalar, bir hayvan kendini güvende ve emin hissetmiyorsa ve kurtulmaya çalışıyorsa,
tırmalamalar; ortak bir savunma stratejisi olarak ve yine en yaygın şekilde taşıma şekline göre
kendilerini kaygılı ve güvensiz hissettiklerinde ise ısırmalar şeklinde olabilir. Tepme daha
büyük hayvanlarda daha büyük risk olabilir ancak evcil tavşanlar bacaklarıyla güçlü bir darbe
indirebilirler. Yaralanma bazen kazara olabilir, bir midilli atı bir ayağın çiğneyebilir. Bir çocuğun
dengesni bozacak veya devirecek şekilde hareket edebilir, köpekler de bazen aynısını yapabilir
ve hatta zıplayabilir, potansiyel olarak birini yere devirebilir.
Çocukların (ve yardımcının) sağlığına ilişkin riskler hayvandan ve onun çevresinden
kaynaklanır. Hayvanlar klinik bir belirti göstermeden patojenleri taşıyabilirler. Bir yardımcı
kullandığı hayvanın meyilli olduğu hastalıkları araştırmalı, enfeksiyon bulaşma ihtimalini
azaltmayı ve bunu en aza indirmek için nasıl davranacağını, günlük sağlık durumunun
değerlendirilmesi de dahil olmak üzere, bilmelidir.
Hayvanlar ve insanlar(veya tam tersi), arasında aktarılabilen bir hastalık zoonotik olarak
adlandırılır. Grip virüsü insanlar ve feretler arasında aktarılırken bazı örnekler Salmonella,
Leptospirosis ve Toxoplasmosis'in bakteriyel enfeksiyonlarını kapsamaktadır. Daha yaygın
olanı, doğrudan temas yoluyla veya hayvanın çevresi yoluyla geçebilen mantar enfeksiyonu
olan saçkırandır. Hem endo hem de ektoparazitler (ağrılıklı olarak solucanlar, pireler ve
akarlar) aktarılabilirler (veya pire halinde, hayvan terciyecisi), ancak rutin koruyucu tedavi ve
dikkatli gözlemler ve değerlendirme ile ne bu parazitlerin hiçbiri ne de patojen enfeksiyonlar
entegrasyon programlarına katılan hayvanlar (ve akabinde insanlar için) yüksek risk
oluşturmamalıdır.
Çocuklar ve hayvanlar, iyi hijyen prosedürlerini benzer şekilde uygulamalı, temastan önce ve
sonra eller yıkamalı ve dışkı, idrar veya kirli yatağa doğrudan temas etmemelidir. En yaygın
27 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
risk, hayvan kürklerine, kepeğine ya da hayvan yatağı türüne karşı alerjik reaksiyonlar yaşayan
çocuklar ya da yetişkin destek personeli için otobağışıklık tepkisi olması olasılığıdır.
Ebeveyn izni çocukların katılımına ilişkin risklerin farkında olmalarını sağlayarak hayvan
entegrasyon programının başlamasından önce daima araştırılmalıdır. Önceden belirli allerji
maruziyetinin bilinmemesi halinde bilinen herhangi bir alerjiye ilişkin bilgi istenmelidir.
Tedbirli olma ve çocukların dikkatli gözlenmesi herhangi olumsuz tepkileri gözlemlemek
açısından daha çok bir yardımcının veye uygun bir görevlinin sorumluluğunda olmalıdır. İlk
yardım prosedürlerinde eğitim açıkça önemli bir husustur.
6d. Okulda Hayvan için Bir Uygulama Kuralları Oluşturma
Etkili bir çalışma belgesi olarak, okul ortamında hayvan etkileşimleri için bir uygulama kuralları
hazırlanmalıdır. Bu tür kural bir kolaylaştırıcı veya diğer sorumlu kişinin bir hayvanın etik
kullanımını ve programa katılan çocukların sağlık ve güvenliğini sağladığı yönergeler olmalıdır.
Her okul farklı entegrasyon programlarıyla farklı olduğundan özel kurallar hazırlanmalıdır.
Hayvan (seçme, değerlendirme, fiziksel ve psikolojik hazırlık) ve çevreye ( donanım, okuldaki
hayvana yönelik imkanlar vb.) karşı gerekli hazırlığa kılavuzluk ederken, örneğin okul
yönetiminden izin alma çocukların katılımıyla ilgili ebeveynlerin onayı, entegrasyon
programının amaç ve kilit hedefleri gibi ön planlama aşamalarını içermesi mümkündür. Bir
uygulama kuralı çocukların uygun bir şekilde hazırlanması, bilgilendirme, ellerin yıkanması,
uygun giysiler ve uygun bir günde hayvan etkileşimlerini sağlamak için genel sağlık /
uygunluğuna ilişkin adımları içermelidir.
Bir okul, hayvanları ziyaretinin sürekli veya geçici olmasına bakılmaksızın, okul ortamında
hayvanların katılımıyla ilgili kurallar belgesi oluşturmak isteyebilir. Belgelerin hayvanın
bakımından ve sağlığından kimin sorumlu olduğunu, bir hayvanın bir binaya nereden girip
çıkması gerektiği, tuvaletini nereye yapması gerektiği veya atıklarının nereye atılması gerektiği
ve hayvanla etkileşime giren çocuklarla ilgili "kuralları" içermesi gerekir.
6e. Hayvan Bakım İyi Uygulama Örnekleri
Hayvan entegrasyon programlarına katılan çocukların karşılaşacağı riskleri azaltmak ve
hayvanın sağlık ve refahınının devamlılığını sağlamak için taşımada en iyi uygulamalar takip
edilmelidir. Bu genel olarak, hayvan hakkında bilgi edinmeyi ve tavsiye edilen taşıma yollarını,
kendisini ve çevreyi önceden hazırlamayı ve hayvana anatomi ve davranış tepkilerine uyumlu
olacak şekilde yaklaşmayı kapsamaktadır. Hayvanın yeterince küçük olduğu yerlerde, taşıma
kendisini rahat hissettiren ve özgür kalmak için mücadele etmeyeceği ya da tehdit altında
hissetmeyeceği ve kendini savunacağı sakin ve güvenli bir şekilde yapılmalıdır. Hayvanın daha
büyük olduğu durumlarda, ağrı ya da rahatsızlık vermeyen etik donanım bir dereceye kadar
kontrol sağlayacak ilk zaptetme yöntemleri için kullanılmalıdır. Özellikle okulda yaşayan
28 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
hayvanlar için 'hayvan bakım' bilgi sayfalarını destekleyebilen 'nasıl kullanılır' bilgi formlarının
hazırlanması önerilir.
Ek 5, altı farklı hayvan türü için en iyi uygulamaların ele alınmasına ilişkin bilgi formlarının
örneklerini içermektedir.
Ek 9, okul ortamında yaşayan hayvanlar için hayvan bakım evraklarının örneklerini içerir.
7. Eğitimde Hayvan Entegrasyonu
Bölüm 3'te (Hayvanların Eğitimde Entegrasyon Rehberi ) tanıtıldığı gibi hayvan etkileşimlerinin
faydalarından okul temelli etkileşimler için en belirgin fayda, bilişsel yararlar olarak görünebilir. Böyle
bir fayda sağlamak için hayvanlar, bilgi işlemenin öğrenilmesi ve geliştirilmesine yardımcı olmak için
kullanılabilir.
Resmi entegrasyon programlarında deneyimli olmayan öğretmenler sınıflar içindeki (gerçek resim
veya video) hayvanları genellikle bu hayvanla ilgili onun beslenme, bakım gereksinimleri, doğal yaşam
alanları vb.hakkında bilgi vermeyi vurgulayarak kullanabilir. Bu bilgiler önemlidir, ancak eğitimde
hayvanın etik bir şekilde kullanımının kapsamı bu bilgilerin çok daha ötesindedir ve hayvanlar dil,
matematik, bilim, coğrafya, din, beden eğitimi ve daha pek çok eğitim alanında destek olarak
kullanılabilirler,; gerekli tek şey, sadece biraz hayal gücüdür
Ayrıca, sınıfta hayvanlarla olan etkileşimlerin faydasının sadece öğrenme temellli olmakla kalmaz,
sükuneti teşvik edip istenmeyen davranışları azaltarak davranış odaklı olabilir; güven ve benlik algısını
arttırarak ve hatta eğitimin fiziksel terapi uygulamalarıyla desteklendiği bazı durumlarda dinleme,
iletişim kurma, takım çalışması, duygusal/fizyolojik yararlar gibi sosyal becerileri arttırmayı hedefler.
7 a. Hedef odaklı seanslar planlama
Eğitimde Hayvan Entegrasyonu Kuralları, eğitimcilerin (hayvan destekli etkileşim kolaylaştırıcısı olarak
ya da onlarla birlikte) hayvanları pasif bir şekilde kullanmalarını değil, eğitim programlarına aktif olarak
dahil edip entegre etmelerini teşvik etmek amacıyla hazırlanmıştır.
Kolaylaştırıcıların, hedeflerine veya başarılarına dayalı seanslar planlamaları önerilir. Hedefler spesifik
olduğunda ve ilerlemenin veya başarının net bir şekilde objektif olarak değerlendirilmesini
29 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
sağlayacaksa, amaç bir 'ana hedef' olarak adlandırılır ve tek seansta bir seferde en fazla üçünün
üzerinde çalışılması önerilir.
Temel amaçlara ve bunların fayda kategorilerine örnek olarak şunlar dahildir:
FAYDA Ana hedef Örnekleri
Fiziksel Koordinasyon, güç ve esnekliği arttırır
İnce motor becerilerini geliştirir
Psikolojik Kendi yeteneklerindeki benlik algısı ve
güveni arttırmak
Sosyal İletişim, takım çalışması ve işbirliğini teşvik
etmek
Duygusal Gurur duygusunu geliştirir, empati ve olumlu
duygusal tepkileri geliştirir.
Davranış Sakin davranışı ve kontrollü davranışsal
tepkilerini teşvik eder.
Bilişsel Problem çözme becerilerini arttırır, karar
verme ve öğrenmeyi teşvik eder
Ek 10, eğitim programlarının kolaylaştırıcılarının önemli hedefleri belirlemelerine yardımcı olacak ve
okul ortamı için uygun olan hayvancılıkla ilgili faaliyetlere yönlendiren bir kitapçık içermektedir.
Kitapçık çift taraflıdır. 'Hayvan Destekli Etkileşimler, Faydalar ve Ana Hedefler' başlıklı bölümde,
kapsamlı fakat özel olmayan önemli hedef tabloları yer almaktadır.
Bir kolaylaştırıcı hayvan destekli bir etkileşim oturumunda hangi temel hedeflere odaklanacağına karar
verdikten sonra, temel hedeflerle bağlantılı olarak ilerleme fırsatı sunacak faaliyetler veya görevler
kararlaştırılmalıdır. Bir su kabı doldurma, kova veya bir şey içen kimse gibi fiziksel hedeflere dayalı bir
faaliyet olabilir; Kaldırma, ince motor becerileri, eşgüdüm ve denge, bunu yapmak için öğrencileri
eşleştirme, küçük bir kabı doldurmaları gerekenden daha büyük bir su hacmi verilerek yapacakları bir
takım çalışması ve işbirliği ile ilgili de olabilir, problem çözme ve hatta dikkat kartı ( örneğin, bkz Ek 9)
30 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
verilerek okuma becerileri üzerinde çalışacakları bir aktivite veya belirli bir su hacminin istendiği
matematik işlemini yapmayı teşvik edebilir. Su, örneğin bir vitamin katkısına (muhtemelen kobaylar
için) ihtiyaç duyarsa, daha ileri matematik becerileri için seyreltme ve kalibrasyonlar gerekli olabilir.
Ek 10'da yer alan 'Hayvan Destekli Etkileşimler, Okul tabanlı programlar için Hayvan Aktiviteleri'
kitapçığı, temel amaçlarla bağlantılı olabilen çeşitli hayvancılıkla ilgili faaliyetleri listelemektedir.
Kitapçığın iki yüzü birbirine referans gösterilip, bir kolaylaştırıcı bir seansın (veya programın) ana
hedeflerine karar verdikten sonra, temel hedefleri destekleyen faaliyetler (mevcut hayvanlara
dayanarak) açıkça görülebilir .
7b. Hayvanları etkili bir şekilde kullanmak üzere hazırlama
Entegrasyon programı çerçevesinde (Eğitimde Hayvanların Entegrasyonu, bölüm 5c’de detaylı bir
şekilde belirtildiği üzere) etkileşimlerden önce bir kolaylaştırıcının, planlanan aktivitelere
bakmaksızın, günlük olarak hayvanı kontrol etmesi ve değerlendirmesi gerekse de ana hedeflerin
hayvancılık temelli olduğu besleme, su temini, temizlik, genel sağlık durumuna bakma, barınma ve
refah, hayvanın hazırlanması gibi konular azaltılabilir.
Hayvancılık görevleri ve etkinliklerinin yanı sıra, yetenekli bir hayvan destekli etkileşimlerde
kolaylaştırıcı seçilen hayvan(lar)ı kullanarak etkili, eğlenceli, yeni ve yaratıcı oturumlar sunma ve
sürekli temel hedefler üzerinde çalışma fırsatı bulmaktadır. Daha farklı seansların üç örneğinin
ayrıntıları Ek 10'daki Hayvan Destekli Etkileşimler Kitapçığının merkezinde yer almaktadır.
Yeniliğin dahil edilmesi için eğitim
Bir kolaylaştırıcı, bir hayvan etkileşimi oturumunda yeni ekipmanı kullanmak isterse, kullanılacak
hayvan / hayvanların uygun şekilde hazırlanması hayati önem taşımaktadır. Başlangıçta, bu, hayvanın
bir nesnenin görüntüsü ya da sesinden rahatsız olmamasını sağlamak için, uzaktaki veya daha az
yoğunlukta yeni ekipmanlara maruz bırakıldığı bir değerlendirme olacaktır (bkz. Eğitim Kuralları Bölüm
5b'deki Hayvan Entegrasyonu) Eğer hayvan rahatsızlık belirtileri gösteriyorsa, bir duyarlılığı azaltma
programı getirilmelidir. Hayvanın hassasiyetini kuşkularını tetikleyen bir uyarıcıya karşı azaltmak
zaman alacağından, nesnenin (ya da hayvanın) gelecek seansta kullanılma ihtimali yoktur.
Etik duyarsızlaştırma rahatsız edici uyarıcının yoğunluğunu yavaş yavaş hayvanın hassas olmadığı
noktaya doğru arttırmaya yol açar. Ayrıca, (genellikle süreci hızlandırır, ancak her zaman uygun
değildir) duyarsızlaştırma, hayvanın uyaran algısını olumsuzdan olumluya dönüştürmek için klasik
31 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
şartlanma kullanılması ile birlikte yürütülebilir. Örneğin, bir hayvan tekerlekli bir sandalyeden
korkuyorsa, tekerlekli sandalye hayvanın üstesinden gelebileceği derecedeki zaman diliminde yavaş
yavaş yaklaştırılarak ve duyarsızlaştırmadan dolayı açıkca strese girmeyeceği şekilde hayvanın
yaşadığı alandan uzakta bırakılabilir. Uygun bir mesafe elde edildiğinde, tekerlekli sandalyenin
koltuğuna yiyecek konabilir (hayvanların tekerlekli sandalye algılamasını korkudan keyfe dönüştüren
klasik şartlanma) Yöntem etkili olsa da, hayvanın artık olumsuz uyarılma (korku) yerine olumlu bir
uyarılma (heyecanlanma) hali ile tekerlekli sandalyeye cevap verme ihtimali vardır; tekerlekli
sandalyenin nötr bir uyarıcı olması ve hayvan tarafından görmezden gelinmesi istenmeyen bir durum
olabilir.
Eğer seans hedefleri, hayvan (lar) ile etkileşim bir ekipman ya da parça ile etkileşim kurarak
arttırılacaksa, o zaman bazı eğitim gerekebilir. Bir hayvana bir seans boyunca belirli bir şekilde
davranmaya çalışmak, oluşturulacak insan hayvan ilişkisine eğlence katabilir veya bunu güçlendirebilir;
öte yandan, zorluklar da katabilir veya başka türlü maruz kalmayacağı duygusal reaksiyonları
tetikleyebilir.Kullanılan eğitim yöntemlerinin, olumlu pekiştirme ve sunulan bir davranışın, hayvanın
zevkli bulduğu bir şeyle ödüllendirilmesine dayanması son derece önemlidir. Olumlu ceza (yanlış
davranışın yol açtığı korku) veya hatta olumsuz bir pekiştirme (pozitif cezalandırıcıyı tehdit eden)
yöntemlerin hayvan eğitiminde kullanılması durumunda, hayvan korktuğundan katılan çocukların,
kolaylaştırıcılardan her birinin((veya cezayı uygulayan) veya kullanılan nesnenin/ekipmanın zarar
görme riskini önemli deredece arttıracaktır.
Ek 11, ters şekillendirme olarak adlandırılan süreçte bir mindere yatan köpeğin eğitimiyle ilgili
onlara kitap okuyan çocuğun kucağına kafasını koyma (ileri şekillendirme süreci) ve çocuğun
yavaşlamasını isteyebileceği yerde zaman zaman patisini kitabın üstüne koyma ve hatta bir okuma
hatasını düzeltme gibi detayları vermektedir.
Ek 11b, bir ata bir nesneyi burnu ile koniden itmesini sağlama sürecinde ata binen kişi nesneyi bir
çubukla koniden içeri sokmaya çalışırken, atın biniciye meydan okuyan eğlenceli tavrını
anlatmaktadır.
7c. Seans sonuçlarının ölçülmesi
Öğrenci performansını ve özellikle ana hedefler açısından ilerlemeyi etkili bir şekilde değerlendirmek
için, seansta yer alan görev ve etkinliklerin sonuçları mümkün olan yerlerde ölçülmelidir. Bazı görevler
ve etkinliklerle ölçüt, nesnel bir puan olacak ve ilerleme, seanslar arasında kolaylıkla
32 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
değerlendirilebililecek, diğer görevler veya faaliyetlerle sonuçlar (öğrenci kabiliyeti) daha az ölçülebilir
olacaktır. Bir kolaylaştırıcı, öznel bir görüş verebilir, ancak bu değerlendirmede bir önyargı yaratır ve
hayvan entegrasyon programının başarısı üzerinde doğru bir sonuca varmaya yardımcı olmaz.
Ana hedefleri esneklik, koordinasyon ve merkez kuvvet gibi fiziksel yararlar olan bir seansı örnek
olarak alalım. Seans öğrencinin binicilik yapabileceği atlı bir merkezde sınıfın dışında gerçekleşiyor
olabilir. Aktivite at sırtında on koniden 10 nesneyi yakalamak olabilir. Aktivitenin sonucu sayılabildiği
için ana hedefler açısından aktiviteyi değerlendirmek kolaydır.10 nesneden kaç tanesini yakaladılar?
Kayıt , 'ilk deneme', 'ikinci deneme' şeklinde devam ettiğinde ölçüt biraz daha karmaşık hale gelir
ancak kolaylaştırıcı bunu yine de objektif bir şekilde kaydetmeyi hedeflemelidir. Bir sonraki seansta
veya etkinlik tekrarlandığında veya aktivitenin ilerlemesi (yani, 15 koni veya daha küçük koni) bazı
karşılaştırma ve ilerleme seviyesi (veya gerileme) kaydedilebilir.
Ana hedeflerin psikolojik, duygusal ya da davranışsal olduğu durumlarda nesnel değerlendirme daha
zor olabilir, ancak mümkün olduğunca uygun bir ölçüt bulmak kolaylaştırıcının önemli bir rolüdür. Ek
12 bu faydalara uyan ana hedefler için ölçüt örneklerini içermektedir.
Anahtar hedeflerin genellikle bilişsel yararı olan eğitimde hayvan etkileşimi seanslarında öğrencinin
ykabiliyetinin değerlendirilmesi yine de ölçülmelidir. Birçok durumda bu eğitimsel yapıya uyabilir.
Çocuğun okuması seviye 3’ten seviye 4’e ilerlemiş midir? Artık 5 harfli kelimelerden ziyade 6 harfli
kelimeleri söyleyebiliyorlar mı ya da 10’dan ziyade 20’ye kadar rahatlıkla sayabiliyorlar mı? Bazı
durumlarda bazı aktivite değerlendirmeleri aktivitenin tamamlanma hızı (zaman) ya da başarılan diğer
seviyeye bağlı olabilir.
7d. Hayvanlarla birleştirilmiş eğitim seanslarının değerlendirilmesi
Bir kolaylaştırıcı veya eğitim uzmanı olarak,öğrenmek ya da ilerlemek için hayvanları çocuklara fayda
sağlamak amacıyla etil bir şekilde kullanmak programın tamamını ve seansları değerlendrmek çok
önemlidir. Resmi bir yapının Hayvan Destekli Etkileşimleri nispeten yeni ve tam olarak da akademik
(veya tedavi edici) bir araç olarak düşünülmemiştir. Anahtar hedef yeteneklerindeki belirgin ve aynı
zamanda ustalık düzeyindeki ilerlemelerin belgelenebildiği durumlarda açık planlı ve objektif ölçütlü
seanslar aracılığıyla , bu amaçla giderek çok daha fazla kişi hayvan entegrasyonunun faydalarına açık
olacaktır.
33 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Seans tamamlandığında kolaylaştırıcı bir değerlendirme formunu ana hedeflerle ilişkili olarak,öğrenci
başarısının kişisel bir kaydını tamamlamalıdır. Bir sonraki seansın planlanmasında , bu değerlendirme
formu kolaylaştırıcıya öğrencinin neyi başardığını hatırlatacaktır. Aktivitelerin uygun bir seviyede
tekrarlanması ve ilerlemesi için seanslar yön içermelidir.Bu şekilde faaliyetin sürdürülmesi ölçülebilir
sonuçların karşılaştırılmasına yardımcı olacak , öğrenci yeteneklerine imkan sunacak, iyileştirmeler
kayıt altına alınacaktır.
Değerlendirmenin bir parçası olarak kolaylaştırıcı, seansı etkilemiş olabilecek faktörleri veya
önyargıları değerlendirmelidir. Yukarıda at sırtında konilerden nesne yakalama örneğinde, esnekliği
arttırmak için , daha uygun bir ilerleme sağlamak, daha zor ulaşmayı teşvik ederek, konileri daha
küçük yapmakla olur ancak konilerdeki 10 nesne bir önceki seanstaki nesnelerden farklı olursa o
zaman sonucu etkileyen bir önyargı olacaktır. Kayıt altına alına konular insanlar olduğundan
katılımcıların motivasyonu ya da aktiviteye olan ilgisi, bir önceki gün yapılan aktivitelerin yorgunluğun
ve hatta o günki havanın etkisi gibi sonuçları etkleyen diğer başka faktörler de olacaktır.
Kolaylaştırıcı, seansı dahil edilen hayvan veya hayvanların etkinliği açısından değerlendirmelidir.
Hayvanlar, ana hedefleri destekleyen faaliyetlere yardımcı oldu mu? Ana hedeflerin etkinliklerinde
hayvanların dikkati dağıldı mı? Hayvan herhangi bir rahatsızlık veya stres belirtisi gösterdi mi?
Değerlendirme tabloları daha sonra bir kolaylaştırıcı tarafından bir program sonu raporu oluşturmak
üzere kullanılabilir; bu, basit özet formatını alabilir veya Ek 1'de verilen vaka analizlerine benzer bir
şekilde belgelendirilebilir
8. Sonuç
İnsanların evrimleşmesinden bu yana hayvanlar ve insanlar etkileşim halindedir. Hayvan
etkileşimlerinin faydaları birçok sektörde görülebilir.Eğitim uzmanı olarak siz artık gözetiminizdeki
çocukları hayvanlarla tanıştırma ayrıcalığına shipsiniz. Çocuklara hayvanlar hakkında bilgi sahibi
olmalarını nasıl sorumlu bir bakıcı olacaklarını öğrenmelerine izin verin; ve ayrıca hayvanların da
matematiği , dili ve akademinin tüm alanlarını, irade gücünü, sabrı, gururu, iletişim kurmayı,takım
çalışmasını ve neşeyi… çocukların geleceği için yaşam becerilerini öğretmelerine izin verin.
34 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
9. Referanslar
ALTSCHILLER. D (2011), Animal- Assisted Therapy, Greenwood, Oxford
ANDERSON. W, REID. C and JENNINGS. G (1992), Pet ownership and risk factors for cardiovascular
disease, Medical Journal of Australia, 157, 298-301 in WELLS. D (2007), Domestic Dogs and Human
Health: An Overview, British Journal of Health Psychology, No 12, Pages 145-156
BASS.M, DUCHOWNY. C and LLABRE. M (2009), The Effect of Therapeutic Horseback Riding on
Social, Functioning in Children with Autism
Journal of Autism Development Disorder Vol. 39 Pages 1261–1267
http://www.kenrodogtraining.com/upload/effect.pdf
CHANDLER.C (2012), Animal Assisted Therapy in Counselling, Routledge, London
DEMBICKI.D and ANDERSON. J (1996), Pet ownership may be a factor in improved health of the
elderly, Journal of Nutrition for the Elderly, 15, 15-31 in FRIEDMANN. E, SON. H and TSAI. C, The
animal/human bond: health and wellness in FINE. A (2010), Handbook on Animal Assisted
Therapy, Academic Press Elsevier, California
DRNACH. M, O’BRIEN. P and KREGER.A (2010), The effects of a 5-week therapeutic horseback riding
program on gross motor function in a child with cerebral palsy: a case study, The Journal of
Alternative and Complementary Medicine. Vol. 16 No. 9 Pages 1003-1006.
http://online.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/acm.2010.0043
FINE. A (2010), Handbook on Animal Assisted Therapy, Academic Press Elsevier, California
35 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
HAMA.H, YOGO.M and MATSUYAMA (2009), Effects of stroking horses on both humans' and
horses' heart rate responses†, Japanese Psychological Association Japanese Psychological Research ,
Volume 38, Issue 2, pages 66–73,
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1468-5884.1996.tb00009.x/abstract
KAISER. L, HELESKI. C, SIEGFORD. C and SMITH.K (2006) Stress Related Behaviour among horses
used in therapeutic riding programme, in SCAS Journal Autumn 2012
PYLE. A (2012), Stress responses of horses used in Hippotherapy
http://repositories.tdl.org/tdl-ir/handle/2346/11442
MACAULEY. B and GUTIERREZ (2004), The Effectiveness of Hippotherapy for Children With
Language-Learning Disabilities Communication Disorders Quarterly, Vol. 25 No. 4 Pages 205-21
http://cdq.sagepub.com/content/25/4/205.short
MARCUS. D (2011), The Power of Wagging Tails, Demos Medical Publishing, New York
SCHULTZ. P, REMICK-BARLOW and ROBBINS. L (2007), Equine-assisted psychotherapy: a mental
health promotion/intervention modality for children who have experienced intra-family violence,
Health and Social Care in the community, Vol. 15 No. 3 Pages 265-271
http://www.chrysalisequine.com/files/EAP%20-
%20a%20mental%20health%20intervention%20for%20children%20who%20have%20experience%20
intra%20family%20violence.pdf
SERPELL. J (1991), Beneficial effects of pet ownership on some aspects of huam health and
behaviour Journal of the Royal Society of Medicine, 84, 717-720 in WELLS. D (2007), Domestic Dogs
and Human Health: An Overview, British Journal of Health Psychology, No 12, Pages 145-156
36 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
SHURTLEFF.T and ENGSBERG.J (2010), Changes in Trunk and Head Stability in Children with
Cerebral Palsy after Hippotherapy: A Pilot Study
Vol. 30, No. 2 , Pages 150-163
http://informahealthcare.com/doi/abs/10.3109/01942630903517223
STERBA. J, ROGERS. B, FRANCE . A and ROBBINS . L (2002), Horseback riding in children with
cerebral palsy ; effect on gross motor function, Developmental Medicine and Child Neurology, Vo.
44, No. 5 Pages 301-308
TAYLOR. N and SIGNAL. T. D (2005), Empathy and Attitudes to Animals, Anthrozoos, Vol 18, Issue 1
THE EUROPEAN PET FOOD INDUSTRY, Facts and Figures (2014), www.fediaf.org/who-we-are/facts-
and-figures.html
TROTTER. K, CHANDLER.C, GOODWIN-BOND.D and CASEY. J (2008), A Comparative Study of the
Efficacy of Group Equine Assisted Counseling WithAt-Risk Children and Adolescents, Journal of
Creativity in Mental Health, Vol. 3 No.3
http://www.chrysalisequine.com/files/A%20comparative%20study%20of%20the%20efficacy%20of%
20Group%20EAP%20with%20at%20risk%20children%20and%20adolescents.pdf
www.dyspraxiaireland.com/EquineAssistedTherapyLearning
www.iahaio.org
www.scas.org.uk
37 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ek 1
Örnek Olay İncelemeleri
38 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
ÖRNEK OLAY İNCELEME ÖRNEĞİ
Kaynakça: ELISTA- MM-03-16
Giriş/ Öncesi
Michaelı’n doğumsal müsküler distrofi rahatzılığı vardır. Bu onun kaba ve ince motor işlevlerini ve buna
bağlı becerilerini etkilemektedir. Çoğunlukla tekerlekli sandalye kullansa da kısa mesafe yürüyebiliyor
ama koordinasyonu eksiktir. Michael'ın fizik tedavi ekibi, bir noktaya odaklanmaya teşvik edilmesinin
yürüyüş sırasında denge ve koordinasyonuna yardımcı olacağını ve bunun önce diğer aktivitelerle prova
edilebileceğini düşünmektedir. Michael ‘da ilintili bilişsel bozukluk var ve son zamanlarda anda basit
kelimeleri tanımaya ve saymaya çalışmaktadır.
Michael, yetişkinlerle oldukça sosyal etkileşime geçebilmektedir , ancak akranlarıyla nadiren sosyal
temas kurarMishael’in evde bir köpeği var ve köpeklerle etkilesim kurmada oldukça rahatttır.
Programın /Seansın Ana Hedefleri ve Yararları
1.Koordinasyon (Baştan aşağı, denge için bir noktaya odaklanma)
2. Sayma ( 10’a kadar sayabilir ancak doğruluğu güvenilir değildir)
3.Sosyal iletişim ( işbirliği ve takım çalışması)
Bu seansın fiziksel psikolojik sosyal ve bilşsel yararları vardır)
Hayvan Seçimi Planlama ve Hazırlık
Michael için Sunny isimli Labrador köpeği bu seansta seçildi. Sunny, adından da anlaşılacağı üzere
kolay bir şeklide motivasyonu artan, topa güdülenmiş ama iyi bir eğitim seviyesi ve kendine hakimiyeti
olan bir köpektir. Sunny, bu uyarana karşı yeterince duyarsızlaştırılmadan önce , tekerlekli
sandalyedeki katılımcılar ile birlikte çalıştı.Topu gidip alarak Michael’ın kucağına verebilsin diye ‘geri
almayı” tekrarlama üzerinde Sunny ile birlikte çalışıldı.
Ana hedefler üzerinde çalışacak faaliyetler de dahil olmak üzere bir oturum planı hazırlandı (ref SP-
MM01), bunlar Sunny için top atma, kaç atış sayma ve köpek ve kolaylaştırıcı ile sosyal temas dahil
oldu.Sunny’ye atılan toplar dahil olmak üzere kolaylaştırıcı ve köpekle beraber kaç atış olduğunu ve ne
kadar sosyal etkileşim olduğunu sayarak ana hedefler üzerinde çalışılacak faaliyetleri içeren bir oturum
planı hazırlandı(ref SP-MM01) Faaliyetler doğrultusunda bir risk değerlendirmesi hazırlandı (ref RA-
MM01) ve Michael'ın ailesi iki belgeyi okuduktan sonra bir feragatname imzaladılar.
Seansın çoğunluğu için açık çim saha kullanılacaktı. Bu alan Sunny kısıtlama olmadan çalışabilsin diye
çitlerle çevrildi; çimenlerin kısa kesildiği ve zemin kuru olduğu için bu Michael'ın tekerlekli sandalyede
kolaylıkla erişebileceği anlamına geliyordu. Sunny için çim sahanın bir köşesine, gerektiğinde erişmek
için bir kase taze su kondu.
39 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
80cm x 80cm ölçülerinde hafif yükseltilmiş bir keresteden yapılmış bir hedef hazırlandı. Hedefte iki
renk vardı, mavi bir dış alan ve 30cm x 30cm ölçülerinde kırmızı bir iç alan vardı. Aerosol boyayla
çimlerin üzerine iki işaret püskürtüldü, tek çizgi Michael'ın tekerlekli sandalyesinden nerede
çalışacağını, ikincisini ise hedefin nereye oturacağını gösteriyordu. İki iz arasındaki mesafe 2 metre idi
Sunumdan önce Sunny’nin yoğun gevşemiş tüyleri yok etmek için fırçalandı ve verilen ödülleri alırken
aşırı coşkulu olmamasını sağlamak için düzenli kahvaltısı verildi. Hiçbir hastalık belirtisi olmadığından
emin olmak ve normal olarak belirlenmesi için ve için Sunny’ye kahvaltıdan sonra fiziksel muayene
yapıldı. Ödüller çim sahadan kısa bir mesafeye ancak onları toplamanın kolaylaştırıyı Michael ve
Sunny'in görüş açısından uzaklaştırmayacağı şekilde ve yüksek bir rafta tutularak kapalı bir kaba
kondu.
Michael,merkeze geldiğinde iyi karşılandı.seans başlamadan önce rahat olduğundan ve tuvalet ihtiyacı
olmadığından emin olundu. Daha önce vurgulanan ve değerlendirmede düşük olarak derecelendirilen,
Sunny’nin Michael’in kucağına topu yakalamak için atmalama riskine karşı Michael uzun bir pantolon
giydi.
Aktiviteler ve Aktivite Yöntemi
1.Michael Sunny ile tanıştırıldı, türü, yaşı rengi vs gibi onunla ilgili temek bilgiler verildi ve onu
okşayarak ve el işaretiyle çağırarak onunla etkileşim kurması için teşvik edildi.
Çim Saha Giriş
Michael’ın
Hedefi
Hedef
işareti
Su Kasesi
80cm
30cm
Hedef 2m
40 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
2. Kolaylaştırıcı MIchael'i Sunny'in kovalamayı nasıl sevdiğini ve onu cesaretlendirirse nasıl geri
getireceğini ve bunu yapması için köpeğin nasıl övgü alması gerektiğini gösterdi. Kolaylaştırıcı
nasıl övgü gösterildiğini göstermek için2 kez ve daha sonra Michael'ın köpeği övmesi
sağlamak için 5 kez daha top fırlattı. Sunny 3’ünde kucağına ve bir kez ayağına olmak üzere 4
keresinde topu geri getirdi .
3. 80cm x 80cm ölçülerinde 30cm x 30cm iç hedefli bir hedef Michael'a tanıtıldı. İlk önce
kolaylaştırıcı, topun hedefe nasıl atılacağını gösterir ve Sunny bunu yakalamak için
sıçrayacaktır . Kolaylaştırıcı ilk 5 atışı yapıyor olsa bile Sunny tekrar topu Michael’e götürmesi
için ve Michael da onu takdir etmesi çin teşvik edildi.
4. Michae’ın daha sonra, bu defa topu sayarak atması sağlandı.
5. Michael daha sonra top etkinliklerine biraz dinlendi ve kolaylaştırıcı hazırlanan ödülleri
getirirken Sunny ile etkileşime girmesi sağlandı. Kolaylaştırıcı Michael'ın görüş açısından
uzaklaştı, ancak Michael ve Sunny’nin olan etkileşimleri her zaman görebiliyordu.
6. Michael'ın konteynırdaki 10 ödülü teker teker sayması istendi ve 5 tanesini Sunny’ye verip
ayrıca onun yaptığı gibi sayarak bir kerede nasıl besleyeceği gösterildi
7. Hedefi amaçlayıp topu geri getirdiği ve onu takdir ettiği için top Michael tarafından bir 10
kez daha Sunny’ye atıldı
8. Michael , daha sonra 6’dan 10 a kadar sayarak, son 5 ödül ile Sunny’yi ödüllendirdi.
9. Michael seansta ne kadar başarılı olduğu için takdir edildi ve eğer mutlu olduysa Sunny ile
bird aha çalışmak isteyip istemediği soruldu.
10. Merkezden ayrılmadan önce Michael ellerini yıkadı
Seansın Sonuçları
Tablo 1 Topla hedefi tam vurma (Koordinasyon)
Deneme 1 2 İlerleme ölçütü
Hedef vurma (mavi yada kırmızı alana)
6 8 20%
Hedefte kırmızı alanı vurma
3 5 20%
41 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Tablo 2: Doğruluğu sayma
Deneme 1 Topu atarken ona kadar sayma
2 10 ödülü tek tek saymak
3 5 Ödül vermek
4 Topu atarken 10’a kadar saymak
5 6 dan 10’a kadar sayarken ödül vermek
Hatırlatma yapmadan veya hata yapmadan tam ulaşılan sayı
4
8 5 6 8
Table 3: Sunny ile istenmeyen etkileşimler (sosyal İletişim)
0%
20%
40%
60%
80%
100%
first trial second trial
hit red area
hit blue area
missed target
0
2
4
6
8
10
12
counting to 10 counting to 10 counting to 5 counting to 10 counting from 5
Grafik 1
Grafik 2
Mavi alanı
vurma
Kırmızı alanı vurma
Kaçırılan
hedef İkinci deneme Birinci deneme
5’ten sayma 10’a kadar
sayma
5’ten sayma 10’a kadar
sayma
10’a kadar
sayma
42 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Deneme 1-Takdir ödülleri(toplam 5)
2-takdir ödülleri(toplam 5)
3-takdir ödülleri (toplam 10)
4-takdir ödülleri (toplam 10)
3 4 7 8
Denemelerde ilerleme
20% -10% 10%
Toplam ilerleme (deneme 1-4)
Zamanın% 60'ından% 80'ine time = Sunny ile desteklenmeyen sosyal ilişkide %20 iyileşme
Seaansın Tartışılması
Sonuç tablolarından ve grafiklerden görülebileceği gibi, Michael her bir seansta tüm ana hedeflerde
ilerleme kaydetti.
Koordinasyon
Aktivitenin sonlarına doğru yorgunluk belirtileri göstermesine rağmen, Michael Sunny için başarılı bir
şekilde topu yirmi kez attı. Hedef alan Michael'ın top atışının tamamı için kullanıldı ve toplamda 20 de
14 kez(% 70 doğruluk) hedefi vurdu. Michael, bir ve iki deneme arasında hem genel hedef alanı
vurmada hem de daha küçük olan içteki kırmızı hedef kareyi vurmada % 20'lik gelişme kaydetti.
Michael'ın etkinlik için motivasyonu yüksek görünüyordu ve Sunny'in hedefi vurmak için sıraya geçtiği
sırada topu takip etmek için ertafta sıçrarken çok defa güldü, özellikle Sunny dikildiğinde veya hedef
tahtasının üzerinden takılıp düştüğünde bu durumu komik buldu.Michael'ın dengeye ilişkin
koordinasyonunda da çalışılabilmesi amacıyla toplam puanının% 70'in üzerine çıkarılıp
çıkarılmayacağını görmek için aynı veya benzer etkinlik bir sonraki oturum için hazırlanacaktır.
Sayma
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1 2 3 4
Grafik 3
43 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Oturumda 3 tanesi 10’a kadar sayma (2 tane top ve 1 tane ödül ile, biri 1’den 5’e sayma ve biri 6’dan
10’a kadar sayma) olmak üzere seansta 5 sayma aktivitesi vardı.. Biri hariç hepsinde (birinci
sayma),Michael 5’e kadar ya da daha fazlasını hatırlatma olmadan başarılı bir şekilde saydı.Ödülleri
saymayı (5’e kadar olan her ikisi de%100 doğru ve 10’a kadar olan saymada %80 doğru) topu atmayı
saymasından daha kolay bulduğu gözleniyordu. Bunun, sayma hızının daha fazla olması ve Sunny’nin
topun etrafında koşturmaktansa sabırla ödülleri beklemesinden dolayı dikkatin daha az dağılmasından
kaynaklandığı düşünülmektedir. Tüm denemelerinde hatırlatma yapılmadan 8’den daha ileriye
gitmeye çaba harcasa da, Michael’ın 6’dan 10 ‘a kadar saymayı en zor sayma bulduğu görüldü. Bu
durum sadece onun sayısal dizileri hatırlamada mevcut düzeyini gösterebilir.
Sosyal iletişim
Michael genellikle Sunny ile etkileşime girmeye istekli görünüyordu,onu takdir etme düşüncesini
benimseyerek iyi bir şey yaptı.Elde ettiği sonuçlar istemli yapılan övgülerin% 60-80'inin seviyelerini
göstermesine rağmen, dikkat dağılması nedeniyle Sunny ile meşgul olmayı istemekten ziyade Sunny'e
gülüp topu ona tekrar atmak için hazırlanmasından dolayı dikkati dagıldığı için bu sonucun% 100
olmadığı düşünülmektedir; Sonuçlar verilen övgü miktarında bir düşüş olduğunu gösteriyor, ancak
takdir ödüllerinin sayısı 5'den 10'a çıktığı zaman ortaya çıkan bu durum kınamaya razı olduğunun tam
olarak bir örneği değildir. Michael'ın Sunny ile sosyal iletişim kurmak için duyduğu istek cesaret
vericiydi, kısa sürede onu okşamak ve onunla konuşmak için hazır olduğu ve Sunny'den söz ederken ,
ve aynı zamanda kolaylaştırıcıyla meşgulken rahat olduğu gözlendi. Bu daha sonraki seansta ,belki
biraz daha rahat etkileşimlerle de ilerleyecek bir şey.
Sonuç
Seansın, Michael için koordinasyon, sayma ve sosyal katılımın kilit hedeflerindeki gelişmeleri
desteklemede başarılı olduğu görülmüştür.Üç önlemden ikisinde iyileştirme ilk% 20 oranında
gerçekleşti. Bu, sürdürülebilir bir ilerleme olarak kabul edilir ve ikinci bir seans kilit hedeflerin
alanlarında ilerlemek için dikkatlice planlanır.
Değerlendirme ve İlerleme Fikirleri
Kolaylaştırıcı, seansın çalışma şeklinden memnundu ancak , Sunny'in topa sıçrama ihtimali ve
Michael'ın gülerek yanıtlaması eylemleri sayma ve topu dogru atma sonuçlarına ilişin sonuçları
çarptırmış olabilir.Seansın bu bölümlerinin duygusal etkisi, özellikle güven kurulmaya devam edildiği
ilk oturumda olduğu kadar önemlidir.Michael’in sosyal kaltılım isteği cesaret vericiydi.Bir sonraki seans
için, öncelikle ipucları vermek için Sunny ile çalışarak ve topu saklayacağı zaman kolaylaştırıcıyla
iletişim kurduğu saklambaç oyununda bununla ilerleme sağlanması amaçlanmıştır. Michael’in ayakta
durup topu dikey bir hedefe ya da kovaya Sunny’nin geri getirmesi için fırlatmasıyla koordinasyon
ilerleyecektir. Sayma provası özellikle 1'den 10'a kadar olan sonraki sayılar ve 1'den başka sayılardan
başlayarak yapılacaktır
44 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ek 2
Ders Planı Örnekleri
45 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
kHasta Marie
Kolaylaştırıcı: Alison
Yardımcı Uzman;
Wendy
Geçmişin Özeti
VEYA bir
önceki seandın
detayları:
Marie 7 hafta önce sinir başı sendromu ameliyatı oldu.Hastanenin
fizyoterapisti ona birkaç egzersiz uyguladı ancakkendini kaydetmesi
gereken ilerlemeyi sağlıyormuş gibi hissetmiyor. Usanmış ve
motivasyonunu kaybediyor.
İletişim:
Seans …8’in 1 i.
Ana Hedef
1. Fiziksel Fayda- Bilek hareketi ve esneklik, ince motor becerileri
2. Fiziksel Fayda- Kavrama gücü
3. Psikolojik Fayda-Motivasyon
SÜRE AKTİVİTE, HAYVAN(LAR) &
DONANIM ANA HEDEF
ÖNLEMLER/YORUM/ DONANIM
0.00 Ağrı düzeylerini açıklayınız. Başlangıç önlemlerini al Şeritleri tanıt, son önlemi al
Tüm el parmaklarıyla kil topunu sık Çizgi üstünde bilek burkulması Cetvel
0.05 Tımar fırçaları, büyük saplı fırça,mümkünse daha küçüğünü
deneyin.
1,2,3 Kendi köpeğini tımarlayıp
tımarlamayacğını sorun ve
buna teşvik edin. Ne tür
bir fırça kullanılır? Fırçalar
0.10 Topla oynama 1,2,3 Omuzları hareket ettirdiği
esnada kol hareketinden ziyade bilek hareketi Top
0.15 Besleme ödülü 1,2,3 0.20 Marie nasıl hissediyor bakınız.
Bunların herhangi birini evde köpeğiyle deneyebileceğini
düşünüyor mu?
3
0.25 Boyama çizgileri. Bir fırça seçin. Rengi seçin ve şekillleri bulabiliyor
mu bakın.
1, 2, 3 Yüz boyası, fırçalar
0.40 Yeniden değerlendirip dersi
özetleyin. Tasmasını takabilir mi? 1 Tasma
46 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Hasta Anna
Kolaylaştırıcı: Alison
Yardımcı Uzman
Shelley
Geçmişin özeti
VEYA bir
önceki seansın
detayları
Eylül ayında ilk okuldan orta okula geçiş yapıyor. Granduler ateş
rahatsızlığından dolayı uzun zaman okula gitmedi. Kendine çok güvenen biri
olmasına rağmen,okul uzun zaman gidememesi okuldaki çalışmalarda onu
geride bırakarak kisisel ve sosyal güvenini sarstı. Anna yıl sonunda özellikle
Matematikte çok çaba sarfetti.
İletişim Dannielle Ryan, Anna’nın annesi
Seans 8‘in 3 ü
Ana Hedefler
1. Matematik- Bölme, Kesirler ve Yüzdeler
2. İngilizce- Okuma
3. Psikolojik Yararı- Kendine saygı ve güven
SÜRE AKTİVİTE HAYVAN(LAR) & DONANIMT
ANA HEDEF
ÖNLEM/YORUM/ DONANIM
0.00 Binicilik becerilerini prova etme. Görevleri sayın ve işaretlemek için alanı bölün
3 At önceden hazırlanmıştır.
0.05 1/8, 5/8 gibi göreceli kesirler üzerinde çalışma. Çeyreğe
dönüştürme. Çalışmaları tahtada
gösterme
1,3 Tebeşir
0.15 Daire çizerek binmek.= Kesirler ilk önce 1/12 oranında yüzdelere dönüştürülür . (saat kadranını işaretlemek için koniler
kullanılır). Sahaya dön. Başka nasıl
yarım biniş yapabiliriz?? Örneğin.
Köşeden köşeye. Her defasında tahtayı işaretleyin.
1,3 Koniler
0.25 Bir çizgideki (gönüllülerdeki ) kesire yada yüzdeye konilerle top fırlatın. Yüzdeleri hesaplayın. 10’da 3’ü 3/10x100 Jack Moffit ağırlığındadır.
1,3 Top
0.35 Rahatlama ve okuma (no semersiz) 2,3 Irlanda atasözü
47 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
0.40 Moffit için havuç ve elma kesip deneyin.
3 Havuç, Elma, Bıçak
48 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Hasta Anna
Kolaylaştırıcı: Alison
Yardımcı Uzman Shelley
Geçmişin özeti VEYA bir önceki seansın detayları
Eylül ayında ilk okuldan orta okula geçiş yapıyor. Granduler ateş rahatsızlığından dolayı uzun zaman okula gitmedi. Kendine çok güvenen biri olmasına rağmen,okul uzun zaman gidememesi okuldaki çalışmalarda onu geride bırakarak kisisel ve sosyal güvenini sarstı. Anna yıl sonunda özellikle Matematikte çok çaba sarfetti.
İletişim Dannielle Ryan, Anna’nın annesi
Seans 8‘in 3 ü
Ana Hedefler
1. Matematik- Bölme, Kesirler ve Yüzdeler
2. İngilizce- Okuma
3. Psikolojik Yararı- Kendine saygı ve güven
SÜRE AKTİVİTE HAYVAN(LAR) & DONANIMT
ANA HEDEF
ÖNLEM/YORUM/ DONANIM
0.00 Binicilik becerilerini prova etme. Görevleri sayın ve işaretlemek için alanı bölün
3 At önceden hazırlanmıştır.
0.05 1/8, 5/8 gibi göreceli kesirler üzerinde çalışma. Çeyreğe dönüştürme. Çalışmaları tahtada gösterme
1,3 Tebeşir
0.15 Daire çizerek binmek.= Kesirler ilk önce 1/12 oranında yüzdelere dönüştürülür . (saat kadranını işaretlemek için koniler kullanılır). Sahaya dön. Başka nasıl yarım biniş yapabiliriz?? Örneğin. Köşeden köşeye. Her defasında tahtayı işaretleyin.
1,3 Koniler
0.25 Bir çizgideki (gönüllülerdeki ) kesire yada yüzdeye konilerle top fırlatın. Yüzdeleri hesaplayın. 10’da 3’ü 3/10x100 Jack Moffit ağırlığındadır.
1,3 Top
0.35 Rahatlama ve okuma (no semersiz) 2,3 Irlanda atasözü 0.40 Moffit için havuç ve elma kesip
deneyin.
3 Havuç, Elma, Bıçak
49 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Hasta: Keelin
Kolaylaştırıcı: Alison
Yardımcı Uzman Gosia
Geçmişin özeti VEYA Bir önceki seansın detayları
Keelin evde ve okulda bazı zorluklarla karşı karşıya kalıyor. Ebeveynleri ve öğretmenleri davranışlarında değişiklikler olduğunu belirtmişlerdir.Keelin hayvanları sevdiği için bu seanslar onun için motive edici.Seanslarda uygun davranışlar ve işbirliği üzerinde çalışıyoruz. Keelin merkeze yardımcı olmak için geldiğini düşünüyor.
İletişim Lynn O’Brien Crossland - anne
Seans 6’nın 2 ‘si
Ana Hedefler
1. Uygun davranışsal tepkileri teşvik etme
2. Sakinliği teşvik etme
3. İşbirliği ve gönüllülük
SÜRE AKTİVİTE, HAYVANLAR(LAR) ve
DONANIM ANA HEDEF
ÖNLEMLER/YORUM/ DONANIM
0.00 Domuzlarla tanış. Onları çağır, besle kaşı
1 Domuz yiyeceği
0.05 Ahırı temizle. El arabasını boşalt. Hyavan pisliğini topla
3 Ne kadar gönüllü ? Lütfen…yapar mısın?
0.15 Keçileri elle besle
1, 2 Keçi besleme
0.20 Kobay farelerinin çıkmasına izin ver, basamaklardan yürü gözlem yaparak tutmak isteyen birini seç
1,2,3
0.25 Taşıyıcıyı getirin, hazırlanmasına yardımcı olun, sonra dikkatlice yakalayın. 2 dakika bekleyin.
3, 1,2 Taşıyıcı
0.30 Flapjack’i tımarlayın ve kısa bir tur atın..
1, 2 Flapjack’in eğer takımı
50 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ek 3
Genel Değerlendirme Formu ve Köpekle İlgili
Detaylar
51 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
AAI Uygunluk Değerlendirmesi
Tarih___________Saat______________
Hayvan___________________________
İsim____________________________
Değerlendirme Yeri_____________________________________
Denetçi________________________________________________
Puanlama. Başarılı olmak için bir köpeğin puanı en az…..
Eğer bir tane 1 puan verilirse değerlendirilme derhal bitirilmelidir.
Eğer bir tane 2 puan verilirse köpek değerlendirmede başarısız olu ancak
devam edebilir.
Eğer bir tane 3 puan verilirse köpek 3 aylık zaman içinde tekrar
değerlendirmeye çağırılır.
Eğer birden fazla 3 verilmişseköpek 1 yıl içinde tekrar denemek için çağırılır
Tüm puanlaması 4 ya da 5 olan bir köpek değerlendirmeyi geçer.
Köpeklerin puanı…………………
Herhangi 1’inin evet/hayır
Herhangi 2’nin evet/hayır
52 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Herhangi 3’üçünün evet/hayır 1 ay içinde yeniden değerlendir [ ] 1
yıl içinde yeniden dene [ ]
Denetçi_______________________________ İmza
Köpek sahibi____________________________ İmza
Değerlendirme Uyarıcısı
Tepkiler Elde Edilen Puan
Puan
Temel davranışlar
Kontrollü Yürüme (köpek gerginlik olmadan hayvan eğiticisinin sağ veya sol tarafında önde yürümelidir)
Köpek sağ ya da sol tarafta rahat bir rehberlikle omzu hayvan eğiticisinin bacak hizasında mükemel bir şekilde yürür.
5
Köpek eğiticisinin yanında, yana doğru biraz uzaklaşıp ağır hareket ederek rahat bir rehberlikle çok iyi yürüyebilir
4
Köpek iyi yürür ancak ipi biraz sıkılarak rehberliği kısıtlanır
3
Köpek birden fazla durumda zorla ipi çeker ve/veya bir taraftan diğer tarafa yö değiştirir.
2
Köpek sürekli rehberliğin sıkı olmasına neden oluyor. Eğitici kontrol edemiyor.
1
Karşılanmaz için kibarca oturma (karşılanmak için oturma pozisyonunda olmalı,
Köpek tamamiyle hareketsiz bir şekilde karşılanmak için oturuyor Birinin yaklaşması üzerine
5
53 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
köpek meşhul olmalı ve rahatsızlık belirtisi göstermemeli)
olumlu tepki veriyor. (örneğin, mutlu nefes alıp verme, kuyruğunu sallama)
Köpek selamlama için oturma pozisyonunu sürdürmeli.Olumlu uyarılma daha az anlaşılır ancak stress belirtileri yok
4
Köpek oturma pozsiyonunda bekliyor ancak fiziksel temas kurulduğunda orta derecede stress belirtisi gösteriyor(örn, kulakları geri atma ve yüzünü çevirme
3
Köpek oturma pozisyondan çıkar, aşırı uyarılma gösteriri(örn sıçramaya çalışır) veya daha orta düzey stress belirtisi gösterir.(örn, kuyruğunu gizleme ve/veya balina gözü)
2
Köpek oturmaz , birinin yaklaşması veya bir yabancı biri selamladığında belirgin bir şekilde stres gösterir . (örn, dudak kıvırma, hırlama)
1
Eğitici görüş açısında çıksada oturma pozisyonunda kalma (Köpek oturma pozisyonunda kalmalı ve
Köpek oturma pozisyonunda kalırter ve eğitici görüş açısında değilken kaygı belirtisi göstermez.
5
54 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
eğiticisi görüş açısından çıktığında kaygılanmamalıdır)
Köpek oturma pozisyonunda kalır,eğiticinin gittiği yerle lgilenir ve çıkış noktasına odaklanır
4
Köpek oturma pozisyonunda kalır ancak sabihi görüş açısından çıktıpında kaygı belirtileri gösterir (inleme, dudak yalama, esneme)
3
Köpek oturma pozisyonundan çıkar,hafiften orta dereceye kaygı belirtisi gösterir.
2
Köpek oturma pozisyonundan çıkar ve çok tedirginleşir; eğiticinin arkasından çekiştirir, ses çıkarır ve belirgin derecede stres gösterir.
1
Bir yiyecek maddesi bırakma Köpek yiyecek maddesinin yanından geçerken onu görmezden gelebilir)
Köpek yiyeceğin yanından geçerken hiç ilgi göstermez.
5
Köpek yiyeceğin olduğu tarafa bakıyor ama yanından geçerken yiyeceği almak için davranış değiştirmiyor.
4
Köpek yiyecekten rahatsız ama eğiticiköpeğin çok hızlı tepki vereceği bir nesneden vazgeçmesi için köpeğe işaret verebilir.
3
Köpek yiyeceklerden çok rahatsızdır ve bir işaret /
2
55 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
komuta kolaylıkla yanıt vermez.
Köpek yiyecek almak için isteklidir ve fiziksel olarak bundan uzaklaştırılması gerekir. Kaynak korumayı gösteren davranışları gösterir.
1
Yiyeceği nazikçe alma (Yiyecek elden yavaşça fiziksel temas olmadan alınır)
Yemeğin etrafında herhangi bir endişe belirtisi göstermeden yiyecekleri yavaş yavaş ve nazikçe alır.
5
Nazik ama hızlı 4
Yiyeceği nazikçe alır ancak ayrıca eli de yalar.
3
Yiyeceği çok hızlı bir şekilde alır; yiyecek güvenle teslim edilemezse endişelenilmelidir.
2
Yiyeceği çabucak alır ve yiyeceğin etrafında stress belirtisi gösterir (örn, büyük gözler, donma/ sert duruş)
1
Bırakma ve Hatırlama ( köpek istikrarlı bir şekilde çağırıldığında eğiticiye dönmelidir)
Köpek eğiticiye sakin ve istikrarlı bir şekilde derhal geri döner.
5
Köpek eğiticiye dönünce dikkati dağıtılır ancak bu, dönüşün hızını ya da aciliyetini etkilemez.
4
Köpek dikkati çok az dağılmış veya hiç dağılmadan eğiticiye hızla geri döner
3
56 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Köpek eğiticiye geri döner ancak dikkatini dağıtan birçok sebepten dönüşü yavaştır.
2
Köpek, eğiticiye geri dönme konusunda ilgi göstermiyor ve yakalanması gerekiyor.
1
Değerlendirme Uyarıcısı
Tepkiler Elde edilen puan
Puan
Dikkat Dağılmasında Verilen Tepkiler
Başka köpeğe verilen tepkiler(Köpek çevrede bulunan başka bir köpeğe belirgin bir şekilde dikkat etmez)
Köpek diğer köpeklere hiç tepki vermez.
5
Köpek başını çevirerek diğer köpeğin varlığından haberdar olduğunu gösteriyor.
4
Köpek, diğer köpeğe olumlu bir tepki verir (örneğin kuyruk sallama, ses çıkarma), ancak köpeğin yürüme veya diğer aktivitede biraz dikkatini dağıtır.
3
Köpek aşırı pozitif uyarılma yollarıyla diğer köpeğe oldukça fazla tepki verir.
2
Köpek, korku, endişe ve diğer köpeğe karşı
1
57 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
saldırganlık sergileyen şeyleri gösterir.
Coşkulu ve hoyrat sevme (Köpek daha az dikkat edilen muameleyi ve fiziksel etkileşimi kabul eder)
Köpek sert bir şekilde okşanmasına ragmen kaygı belirtisi göstermez. Bitirildiğinde ise, köpek insanla etkileşim içinde gibi görünür. Köpek aşırı uyarılmaz
5
Köpek, coşkulu okşamalara olumsuz bir uyarılma belirtisi göstermez ancak köpek sonradan kişiyle etkileşime girmeyecektir.
4
Daha coşkulu sevme köpekleri olumlu bir şekilde uyarırı ve heyecanlı hale getirir; veya köpek hafif stres /rahatsızlık belirtileri gösterir. Bu sakinleştirici belirtileri içerebilir
3
Coşkulu sevmelerden köpek aşırı uyarılır.
2
Köpek kavga temelli belirgin bir olumsuz uyarılma gösterir.
1
Şaşıran ve mimik hareketi yapan bireyler (Köpek ona bir davranış sergileyen daha az aşina olduğu insanlarla ilgilenmez)
Köpek ne olumlu ne de olumsuz artmış bir uyarılma göstermez.
5
Köpek kişiye ilgi gösterir ama bunu hemen dengeler.
4
58 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Köpek kişiye ilgi gösterir ve uyarılmayı hafif bir şekilde yükseltir, ancak eğitimci tarafından kolayca kontrol edilir ve dengelenir.
3
Köpek kişiye karşı aşırı derecede olumlu veya olumsuz artrmış uyarılma gösterir anacak bu control edilebilir.
2
Köpek aşırı tepki verir ve control edip sakinleştirmek zordur.
1
Kızgın bağırış (davranışı sergileyen daha az aşina olduğu insanlarla ilgilenmez)
Köpek yüksek sesle bağırmaya tepki veriyor gibi görünmez.
5
Köpek ses kafasını çevirerek gürültüye cevap verir anacak çabucak eski haline geri döner
4
Köpek gürültüye tepki verir, uyarılma belirtileri gösterir, ancak eğitici tarafından dengelenebilir.
3
Köpek, bağıran kişiye karşı artan bir olumsuz uyarılma gösterir (sinme, itaatkar mimikler).
2
Köpek belirgin bir olumsuz tepki (havlama,saldırma vb.) gösterir ve kontrol edilmesi çok zordur.
1
59 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Kalabalıkta yürüme (köpek etrafındaki birçok insan ve kalabalığın faaliyetlerinden memnundur)
Köpek kalabalığın içinden geçme konusunda tarafsız kalır.
5
Köpek, hafif derecede olumlu uyarılma gösteriyor ve dikkati insanlar tarafından hafif dağıtılıyor.
4
Köpek hafif derecede stress/endişe belirtisi gösterir ancak bu onun kontrollü yürüme yapmasını engellemez
3
Köpek önde giderken gerginliğe sebep olan artmış uyarılma gösterir ancak eğiticiye karşı duyarlı kalır.
2
Köpek eğiticinin control etmesine mani olan yüksek yüksek derecede artmış uyarılma gösterir.
1
Değerlendirme Uyarıcısı
Tepkiler Elde edilen puan
Puan
Fiziksel Strese Tepki
Kalabalıkta bulunma veya kalabalık tarafından sevilme (Köpek birden fazla kişi ile etkileşime girdiğinde endişelenmez)
Köpek, herhangi bir sıkıntı belirtisi göstermez ve hafif pozitif uyarılma sergiler (örn., Mutlu nefes alıp verme ve rahat kuyruk sallama)
5
Köpek belirgin bir stress belirtisi göstermez ancak
4
60 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
onu seven insanlarla aktif bir şekilde meşgul olmaz
Köpek hafifi derecede stress gösteriri (örn,başka tarafa bakma, dudak yalama )ancakhemen normal haline döner.
3
Köpek artmış olumlu vve olumsuz uyarılma gösterir (örn, sıçramaya çalışma, veya kuyruğunu saklama/kulakları geriye atma)
2
Köpek belirgin bir şekilde kavga veya kavga temeli belirtiler gösterir.
1
Arkadan vurma (Birisi ya da bir şey tarafından kazara vurulduğunda köpek olumsuz tepki vermez)
Köpek fiziksel iletişimi farketmiyor gibi görünür.
5
Çarpmanın olduğu tarafa kafasını çevirancak dikkatini hemen eğiticiye verir
4
Köpek fiziksel temastan uzaklaşır, ancak belirgin bir sıkıntı belirtisi göster.
3
Bu doğanın fiziksel teması köpekleri endişelendirir, kaçmaya dayalı negatif uyarılma belirtisiyle tepki verir.
2
Köpek içgüdüsel olarak belirgin bir şekilde kavga temelli olumsuz bir uyarılma ile tepki verir. Örn, hemen parlamak
1
61 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ek 4
Hayvan Sağlığı Kontrol Çizelgeleri
62 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Hayvan Sağlığı Kontrol Cetveli
KÖPEK
Karşılama
Köpek normal bir tavırla yaklaşır ( kuyruk sallama, tetikte) [ ]
Hareket
Köpek inatçılık, zayıflık veya başka bir problem belirtisi göstermez [ ]
Muayene
Köpek derinlemesine muayene edildiğinde rahatsızlık belirtisi göstermez. [ ]
Kulaklar ve ağız (akıntı ya da koku yok, iyi kılcal yenilenme ile normal pembe dişeti ) [ ]
Göğüs ve Batın Bölgesi (Normal soluk hızı, yumuşak karın) [ ]
Pençeler ve kuyruk [ ]
Sıvı alımı ve iştah
Köpeğin sıvı aldığı gözleniyor, sıvı alımında aşırıya kaçmaz [ ]
Köpeğin iştahı normal [ ]
Oyunbazlık
Köpek oyuncaklarla normal bir şekilde etkileşime girer [ ]
Sorumluluk
Köpek çevredeki sese ve görme uyaranına normal tepki verir. [ ]
Köpek verilen işaretlere normal tepki verir [ ]
Boşaltım
Köpeklerin dışkılama ve idrarı normal [ ]
Notlare ek açıklama……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Sağlık kontrolünün tarihi ve saati………………………………………………İmza…………………………………
63 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Hayvan Sağlığı Kontrol Cetveli-
BALIK
İlk Gözlemler
Falıklar aktif ve harketli [ ]
Renklenme
Beyaz leke veya başka anormallik belirtisi olmaksızın balıkların renkleri normal görünüyor [ ]
Hazne
Hazne ısısı normal [ ]
Hazne rengi bozulmamış ve su temiz [ ]
Hazne pH değeri balıklar için uygun [ ]
İştah
Balıklar yiyeceğe yoğun ilgi gösterir [ ]
Dışkılama
Hiçbir balıkta geniş çaplı dışkılama sorunu belirtisi yok. [ ]
Notlara ek açıklama……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Kontrol zamanı ve tarihi………………………………………………İmza………………………………………..
64 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Hayvan Sağlığı Kontrol Cetveli
Ginea Domuzu
İlk Gözlemler
Ginea Domuzu dikkatli görünüyor,normal bir tavırla tepki veriyor.(örn, ses çıkarma) [ ]
Hareket
Ginea Domuzu normal hareket ediyor. [ ]
Muayene
Ginea Domuzu elle tutulmayı kabul ediyor. [ ]
Kulaklardani burundan ağızdan ve anal bölgeden akıntısı yok. [ ]
Solunum hızı normal görünüyor. [ ]
Derisi ve kürkü iyi durumda [ ]
Tırnaklar kısa [ ]
Sıvı alımı ve iştah
Ginea Domuzunun sıvı aldığı gözlendi (veya su kabındaki suyun azaltılması not edilmiş) [ ]
Ginea Domuzu en sevdiği yiyecek verilince alır [ ]
Cevap verebilme
Ginea Domuzu çevredeki seslere ve görme uyarıcısına normal davranıyor [ ]
Boşaltım
Ginea Domuzunun gece barınağında dışkı boşaltımı normal kaydedildi. [ ]
Nota ilişkin yorumlar……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Sağlık kontrolunun tarihi ve saati ………………………………………………İmza……………
65 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ek 5
Hayvan Bakımı İyi Uygulama Örnekleri
Bilgi Sayfası
66 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
67 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
68 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
69 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
70 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ek 6
Beş Özgürlük Alanının Analizi
71 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
72 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
73 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
74 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
75 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ek 7
Farklı Türlerde Görülen Ortak Stres Belirtileri
Ve Köpeklerdeki Akut Belirtiler
76 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Hayvanlarda Genel Stres Belirtileri
Hayvanlar genellikle streslerini vucut dili yoluyla ifade ederler (görsel işaret). Bazen bu
seslerle de desteklenir. Aşağıda bazı ortak stress belirtileri verilmiştir. Bunlar açık ve aşırı
belirtilerdir. Akut belirtiler bu belirtilerden önce tespit edilip olası risklerin önüne
geçilmelidir. Köpeklerde görülen akut belirtiler de diğer sayfada listelenmiştir.
Genel Aşırı Stres Belirtileri (Hayvan uzaklaşmak ister)
Kendilerini küçük göstermeye çalışırlar
Kulaklar geriye gider
Gözler tehdit sonucunda belirgin hale gelir
Bıyıklar aşağı düşer
Kuyruğunu bacaklarının arasına vucuduna bitiştirir
Saldırıya maruz kalan hayvan hayatta kalmak için vucudunun önemli bölümlerini gösterir
Bu belirtiler hayvanlar korktuğunda veya kaygılandığında ortaya çıkar, eğer
görmezden gelinirse hayvan savunmaya hazırlık olarak savaş belirtileri
gösterebilir.
77 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Genel Aşırı Stres Belirtileri (Saldırıya geçme- Hayvan korkmuş veya kaygılıdır
ve kendisini savunmak için hazırlanır)
Kendilerini büyük gösterirler
Kulaklar öne eğilir
Gözler genişler ve tehdide bakar
Bıyıklar genişler
Kuyruk havaya kalkar
Tüyleri kabarır
Köpeklerde Akut Stres Belirtileri:
Dudaklarını yalama
Esneme
Gerinme
Yemek yememe
Hızlanma
Aşırı nefes alma
Donma
Hapşurma
Dudaklarını kıvırma
Yüzde, kaşlarda ve vücüdün diğer bölümlerinde gerilme
78 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ek 8
Risk Değerlendirme Örneği
79 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Katılımcı Risk Değerlendirmesi
ELISTA Merkezi
Bu tablo, Hayvan Destekli Etkileşim Katılımcılarına veya uygun sorumlu vasi yetişkinlere
faaliyetlerine katılacağı bu seansın potansiyel riskler hakkında bilgi vermek üzere derlenmiştir.
Verilen tavsiyeler doğrultusunda gerekli önlemleri aldığınızdan emin olun. Kolaylaştırıcılar
katılımcıların sağlığını ve güvenliğini sağlamak için mümkün olan her şeyi yapacaktır, ancak
hayvanlarla etkileşim kurmanın risksiz olmadığını ve ELISTA Merkezi'nin ihmal olmayan kaza veya
yaralanmalardan sorumlu olmayacağını unutmamalısınız.
Seans Tarihi……………………………………………. Kolaylaştırıcı ………………………………………..
Planlanan aktiviteler/ Seans Planı Referans.....................……………………………………………………
………ELISTA Seans 3....……………………………………………………………………………………………………..
Riskin Türü
Genel Tesis Tehlikeleri Riski Azaltan En iyi
Uygulamalar
Risk Oranı
Araba Kazası ELISTA merkezine
girme veya çıkma,
otoparkta manevra
yapma, arabayla gidiş-
dönüş
ELISTA Merkezine yavaşça girip çıkın. Siz
girdiğiniz otomobiller aynı anda çıkıyor
olabilir veya bunun tam tersi olabilir. Yol
kamyonlar ve tarım araçları ile zaman
zaman yoğun olabilir. Zayıf görüş açısı
nedeniyle çıkmanız rahat değilse, , yardım
isteyin. Park etme yerinde araç, çocuk ve
hayvanlara karşı dikkatli ve yavaş
olduğunuzdan emin olun.
DÜŞÜK
80 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Electrocution Perimeter fence
surrounding The ELISTA
Centre and electrical
sockets.
ELISTA Merkezi, çalışan çiftliklerin bir
bölümünde yer aldığından, atları ve çiftlik
hayvanlarını sınırlandıran birçok elektrikli
çit bulunmaktadır. ELISTA merkezini
çevreleyen çitler elektriklidir ve kimseye
dokunmamalıdır. Çitlerin herhangi bir
nedenle kapatılmasını isterseniz lütfen
danışın. Kapalı eğitim alanında ve dışardaki
ahır binasında yükseğe yerleştirilmiş
birkaç elektrik prizi vardır. Bu prizlere
herhangi bir katılımcı tarafından müdahale
edilmemelidir. Dış soketler emniyet
korumaları ve suya karşı koruma ile
donatılmıştır, iç mekan soketleri merak
veya uygun olmayan kullanımları en aza
indirgemek için daha yüksekte
bulunmaktadır.
En iyi
uygulamayı
takip etme
LOW
Takılıp düşme ELISTA merkezinin tüm
alanlarında; Kapalı
eğitim alanı, açık
ahırlar, patika yolları ve
otopark ve kum alanı
Hem iç hem de dış eğitim alanlarında
kullanılan yüzeylerde takılıp düşme riskini
en aza indirgemek için ELISTA Merkezi
tarafından her türlü çaba gösterilmektedir;
Yollar engellerden arındırılacak, kum alan
düzenli olarak tırmıklanarak kapalı alan ve
dışardaki ahırları temiz bir şekilde
süpürülecektir.
Lütfen, personel üyelerine herhangi bir
dökülme veya yüzey hasarı konusunda
bilgilendirin.
LOW-
MEDIUM
Hayvanla ilhili
yaralanmalar
Ahır bölgesin, kum
sahası, eğitim merkezi
veya etkileşimlerin
gerçekleştiği herhangi
bir alanda.
Tüm hayvanlar güvenli bir korumada kafes
ahır veya alanda muhafaza edilmedikçe,
her zaman bir kolaylaştırıcı veya gönüllü ile
birlikte olmalıdır. Hayvan destekli
etkileşimlerde kullanılan tüm hayvanlar
riski en aza indirgemek için dikkatli bir
şekilde seçilir, değerlendirilir ve hazırlık
eğitimi alır ancak Ancak katılımcılar, tüm
hayvanların tehdit altında olduklarında
veya kötü muamele gördükleri zaman
savunma ile hareket edebileceklerinin
farkında olmalıdır.
Isırıklar ve tekmeler olabilir, ancak küçük
çizikler daha sık görülür.
LOW- ORTA
Zoonotik Hastalıklar Hayvan ve insan teması
ile
Tüm hayvanlar maksimum düzeyde sağlık
hizmetleri ve günlük sağlık kontrolüne tabi
olduğundan zoonotik hastalıklar nadir
görülür. Bazı durumlarda Hastalık klinik
En iyi
uygulamayı
yerine
81 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
belirtilerden önce bulaşabilir, muhtemel
bulaşmaya karşı hayvana temas eden
kişilerin ellerini yıkaması gerekir. Bazı
buluşıcıların havada yaşaması veya diğer
nesnelerde spor oluşturması mümkündür.
Tüm katılımcılardan hijyen kurallarını
kullanmaları ve mevcut el yıkama
olanaklarından yararlanmaları önerilir
getirme
DÜŞÜK
AKTİVİTE
AKTİVİTE Tehlikeleri Tehlikelerin ayrıntıları ve Risk
Azaltmak İçin En İyi
Uygulamalar
Risk Oranı
Domuzları Besleme ve
Onlarla Etkileşim
(Hamish and Gloria)
Kapıyı açarken elini
kaptırma
Kolu çevirin, yukarıda kalması için kaldırın
ve tekrar takın.Kol yukarı konumda doğru
şekilde sabitlenmezse, kapı mandalının
aşağıya inip ve onu açan kullanıcının elini
kapma ihtimali var demektir.
DÜŞÜK
Domuzların çarpıp
devirmesi
Domuzların görüşleri kötüdür, yeni birini
tanımaya çalışırken, burunlarını ve işitme
duyularını kullanırlar ve özellikle dengesi
zayıf birini, istemeden düşürme
potansiyelleri vardır Riskleri en aza
indirgemek için, domuzların bir kişi ya da
kişinin taşıdığı yiyecek yerine yerde duran
yiyeceğe odaklandırılması tavsiye edilir
DÜŞÜK-
ORTA
Domuz ısırması
Domuzlar burunlarını ve ağızlarını
kullanarak çevrelerini keşfederler. Bir
domuzun koklayıp sonra bir katılımcıyı
ısırması yüksek ihtimal olmasa da
muhtemeldir. Bu durum gerçekleşirse,
muhtemelen insandan ziyade doğrudan
maddelere yönlendirilir ve bu genellikle
agresif olmaktan çok keşif amaçlıdır. Büyük
ihtimalle ayakkabıya yönlendirilirler.
Katılımcılara uzun çizmeleri veya diğer
koruyucu ayakkabılar giymeleri
önerilmelidir. Yukarıdaki anlatıldığı gibi
domuzları katılımcılara karşı duydukları
DÜŞÜK
82 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
aşırı ilgiden uzak tutmak için yiyecekler
kullanılabilir.
Zoonotik Hastalıklar ELISTA merkezinde tutulan domuzlar
katılımcıların ve domuzların sağlığı ile ilgili
bir riski en aza indirgemek Salmonella ve
Weil's Diş Hastalığı gibi hayvanlarla ilgili
viral ve bakteriyel hastalıklara karşı
aşılanır. Domuzlar her gün sağlıkları ile
bulgularına karşı kontrol edilirler.
Katılımcılar, domuzlarla etkileşimden
sonra ellerini yıkamalıdır. Dışkı veya
dışkıyla temas eden materyale
dokunulmamalıdır. Riskli bağışıklığı olan
katılımcılar ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
DÜŞÜK
Midilli atının ahırını
temizleme
Donanım
Bir ahırı temizlemek için kullanılan
ekipman ağır ve aletler sivri uçlu olabilir..
Katılımcılar, ekipmanı nasıl güvenli bir
şekilde kullanacakları ve depolayacakları
konusunda bilgilendirilmelidir.
En iyi
uygulamayı
yerine
getirme
DÜŞÜK
DÜŞÜK
Yatak tozu
Yeni yatak takımı tozlu olabilir,
katılımcılara herhangi bir potansiyel tahrişi
en aza indirgemek için yüz maskesi takma
seçeneği sunulmalıdır. Çoğu katılımcınınin
tozlu yatak takımlarına karşı en fazla
tepkisi hapşırma olsa da zayıf veya hassas
solunum sistemi olan veya bağışıklık
sistemi zayıf olan kişilere bu etkinlik
verilmemelidir.
Midilli dışkısı ve kirli
yatak takımları
Herhangi bir katılımcının ekipmanların
doğru kullanımı ile midilli dışkısı ile
doğrudan temasa etmek gerekmese de
ELISTA merkezindeki midillilere rutin
olarak endoparazit muayenesi
yapılmaktadır. Bir önlem olarak
katılımcılar bu etkinlikten sonra ellerini
yıkamalıdır. Çok fazla kirlenmiş barınaklar
amonyak üretebilir. ELISTA merkezi, at
barınaklarının bu kadar çok kirlenmesine
müsade etmez ve bu durumda böyle bir
ahırı temizlemek etkinlik olarak yapılmaz.
Keçileri Besleme Keçilerden yaralanma ELISTA merkez keçileri oldukça utangaç
hayvanlardır. Keçilerden herhangi bir DÜŞÜK
83 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
biçimde yaralanma riski çok düşü olsa da
elle beslemek isteyen katılımcılar sabırlı
olmalıdır. Yaralanma riskinin en fazla
olduğu olay, keçinin köşeye sıkıştığı ve
atlayarak kaçmaya çalışmasıdır. Bu etkinlik
bunun meydana gelmesini teşvik etmez.
Basamak taşlarında
dengeyi sağlayarak
kobay farelerini
salıvermek
Düşmeden kaynaklı
yaralanma
Kobay farelerini kapatmada kullanılan
birçok zenginleştirme nesneleri vardr..
Ağaç kütükleri benzeri kereste yuvarları
dengelemek için bir etkinlik olarak
kullanılabilir. Bu etkinlikte düşme ihtimali
vardır. Güvercin keresteleri çok yüksek
değildir ve diğer kütükler ve kobay faresi
barınakları dışında karaya çıkan alt katman
çimdir. Düşme potansiyeli oldukça yüksek
olmasına rağmen, yaralanma riski düşük
kabul edilir.
ORTA
Çit ya da kobay faresi
barınağından kaynaklı
çizilme
Kobay çevresindeki çit tel örgüdür.
Kobayların güvenliği için keskin uçlar veya
kenarlar olmamalıdır, ancak aşınma ve
yıpranma nedeniyle bunlar ortaya çıkabilir.
Çitler düzenli olarak kontrol edilecektir,
ancak potansiyel tehlikeler belirtilmiş
personel üyelerine bildirilmelidir. Duvar ile
kobay faresinin barınağı arasında kobay
faresinin kapalı alanine girilen boşluk çok
küçüktür ve girerken birinin el veya
bacakları çizebilir (şort veya etek
giyiyorsa). Bunu önlemek için
kolaylaştırıcılar katılımcıları uyarmalıdır.
ORTA
Kobay afresi taşıyıcısını
toplama, Kobay
Takılıp düşme Kobay faresi taşıyıcılarının depolandığı ara
yol ile eğer takımlarının bulunduğu oda
arasında küçük kesici bir kenar var.Dikkat
edilmediği takdirde bunun üstünden
84 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
falelerini yakalyıp
tutma
takılıp düşme ihtimali bulunmaktadır.
taşıyıcıyı toplayan katılımcıya dikkatli
olması söylenmelidir.
En iyi
uygulamanın
takibi
DÜŞÜK Ginea Domuzu
tarafından ısırılma ve
tırmalanma
Ginea Domuzları doğal olarak sakin
hayvanlardır ve ELISTA merkezinde
bulunanlar uysallıkları bakımından düzenli
olarak değerlendirilirler. Bir kobay faresi
ele alındığında kendisini güvende
hissetmezse, kaçmayı deneme ihtimali
vardır ve bunu yaparkenkazara küçük
pençeleri çizebilir. Bunu önlemek için
katılımcıların kobay farelrini doğru ve
güvenli bir şekilde kavradıklarından ve
uzun kollu kıyafetler ve uzun pantolon
giydiklerinden emin olunmalıdır. Kobay
farelerinin ısırması çok nadirdir, yine
doğru kavrama bu tür olayları azaltacaktır
.
Midilli atını tımarlamak Midili atının
tekmelemesi
Herhangi bir atın tekme atma olasılığı
vardır. ELISTA merkezindeki midilli atları ,
temas etme, bakım ve uysallık bakımından
düzenli olarak değerlendirilir. Uygun temas
ve etkileşim olduğu sürece, tekmeleme
yoluyla savaş tepkisinin bir seçenek olacağı
konusunda kendilerini tehdit altında
hissetmeleri pek olası değildir.
. Sinirlendiren ve kuyruk sallama ile
tekmelemeyi arttıran (kendi kendilerine)
sinek kaygısı dahil çevredeki diğer
potansiyel tetikleyiciler de
gözlemlenmelidir .
DÜŞÜK
Midilli atının Isırması Herhangi bir atın ısırma olasılığı vardır
ELISTA merkezindeki midilli atları , temas
etme, bakım ve uysallık bakımından
düzenli olarak değerlendirilir. Uygun temas
ve etkileşim olduğu sürece Isırma yoluyla
kavga tepkisinin bir seçenek olacağı
konusunda kendilerini tehdit altında
hissetmeleri pek olası değildir. ELISTA
merkezinde bulunan midilliler hiç
ısırmamıştır..
DÜŞÜK
85 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ayağın Ezilmesi Bakım yaparken midilliye yakın durulması
gerekir. ELISTA merkezindeki midilliler,
bakım ları esnasında durmaları için hala
eğitilirler, ancak bazen yoruldukları için
hareket edebilir veya çevredeki bir uyarıya
tepki verebilirler. Hareket ettiklerinde
ayak parmakları ve ayakların ezilme
ihtimali vardır. Katılımcılar ayak
parmaklarını, ayakları ve ayak bileklerini
uygun şekilde örten uygunı ayakkabılar
giymeye teşvik edilir ve midillinin etrafında
nasıl hareket edileceği konusunda
bilgilendirilirler.
Ayağa bir bir midillinin basması
halindemorarmayı azaltmak için soğuk
kompres yapılmalı, ayağın bir midillinin
ağırlığı ile kırılması pek muhtemel olmasa
da bunun bir endişe kaynağı olup olmadığı
tıbben değerlendirilmelidir. Zayıf iskelet
sistemine sahip insanlar bu faaliyete
katılmamalıdır.
ORTA
Midilli Atına binmek Midilli Atından Düşme ELISTA merkezindeki midilliler binilirken
çevredeki şeylere tepki göstermemeleri için
binicilikiçin uygunluk ve uysallığı açısından
düzenli olarak değerlendirilir. Bazı biniciler
kolaylaştırıcı veya yan tarafta yürüyen bir
gönüllü ile çalışabilir ancak bu durum atın
hızı ve büyüklüğü ile binicinin büyüklüğü ve
ağırlığı gibi binicinin düşme ihtimaline
sebep olacak bir soruna kolaylaştırıcının
destek sağlayacağı bir durumda olabilir.
.
DÜŞÜK
86 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ek 9
Okulda bulunan hayvanlar için
Hayvan Bakım Çizelgesi Örneği
87 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Günlük Rutin
HEMSTIR
Moley
Moley, Suriyeli bir hamstırdır.
sabah-
. Moley'i yem torbasını hışırdatarak hafifçe uyandırın. Uyanması için ona bir
kaç dakika verin.
Yeşil kovasındakileri boşaltıp onu ılık su ve küçük bir damla bulaşık detarjanı ile
doldurun
Tüpleri yavaşça sökün içindekileri siyah bir torbaya boşaltın ve tüpleri suyun
içine yerleştirin.
Moley’e yaklaşırken onu boş kutuya girmek için teşvik edin.
Temizliğe devam ederken Moley’I denetleyin.
Kafesin üst kısmının yarısını alın.Islak ya da kirlenmiş yatagı değiştirin..
Herhangi bir pisliğin bulunduğu yeri silin
Yıkayın durulayın ve tüpleri yerleştirip herhangi bir sırada tekrar monte edin.
Kaseye yaklaşık bir çay kaşığı yiyecek doldurup boşaltın, durulayın ve su
şişesini tekrar doldurun
Moley’I dikkatlice kavrayın vee vine bırakın.
Ellerinizi yıkayın.
Öğleden sonra
Yiyecek torbasını hışırdatarak Moley’I yavaşça uyandırın .Uyanması için ona
biraz zaman verin.
Moley’i ellerinizde yavaşça kavrayın.ve onu topunun içine bırakın..
Kapağı sıkıca vidalayın ve çalıştırmak için güvenli bir yerde bırakın
DİKKAT: Hamstırlar gece ortaya çıkan hayvanlardır ve doğru kavranmadıklarında
ısırırlar Her zaman masa gibi bie yüzeyde elinize alın.
88 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Günlük rutin
TAVŞANLAR ve GİNEA
DOMUZLARI
Gölge, Fırtına, Sonbahar, Kış,
Rüzgar & Gökyüzü
Sabah
Tavşan veya kobay farelerinin alanına girmek için kapıyı açın
Tutunma becerilerini korumak için, içerideki kobay farelerini dikkatli bir
şekilde kaldırın. Birkaç dakikalığına güvenli bir şekilde oturup tutun ve
ardından sahada serbest bırakın. . Tavşanlar özgürce çıkabilir ve yardımcı kapı
bir taşla açılır.
Eldivenleri ve siyah tüpleri topla. Kirli yatakları ve birikintileri evden atın.
Yatakları kuru otlarla yenileyin.
Su şişelerini boşaltın, durulayın ve doldurun
Öğleden sonra
Pembe kovadan 3 avuç dolusu kobay faresi yemi al.
Sahaya girip yiyeceği kaseye koy.
Tüm tavşan ve kobay farelerini nazikçe içeriye getirip kapıyı kapat
Bir parça pipet tüneldeki kobay farelerini teşvik etmek için kibar bir şekilde
kullanılabilir.
Hala su var mı kontrol edin.
89 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Haftalık Rutin
MİDİLLİ ATLARI
Jack and Flapjack
Pazartesi
sabah
(Sadece Mart ve Kasım) Jack’in örtüsünü giydirin.
(iyi havalarda ) Midilllileri saha dışına çıkarın-alana ait denetleyici ile görüşün
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları) Bir büyük tekne samanı iki yığın halinde
ahırda verin . Samanı karıştırın.
Ahırdan çıkın
Öğleden sonra
(iyi havada) Sahadan içeri girin.
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları )Bir büyük tekne samanı iki yığın halinde
ahırda verin . Samanı karıştırın
(Sadece mart ve Ekim ayında) Jack’in örtüsünü çıkarın.
Salı
am-
(sadece Mart ve Ekim) Jack’in örtüsünü giydirin
(iyi havada) Midillileri saha dışına çıkarın. Alana ait denetleyiciyle görüşün.
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları )Bir büyük tekne samanı iki yığın halinde
verin . Samanı karıştırın.
.Ahırı temizleyin.
90 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Öğleden sonra
Yatağı hazırla
(iyi havada) Sahadan içeri girin.
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları )Bir büyük tekne samanı iki yığın halinde
verin. Samanı karıştırın.
(Sadece Mart -Ekim) jack’in örtüsünü çıkarın
Tımarlayın
Çarşamba
Sabah
(sadece mart ekim) Jack’inörtüsünü giydirin
(iyi havada) Midillileri sahadan dışarı çıkarın- Alana ait denetleyici ile görüşün.
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları )Bir büyük tekne samanı iki yığın halinde
verin . Samanı karıştırın.
Ahırdan çıkın
Yıllık rutinleri yerine getirin.
Öğleden sonra
(iyi havada) sahadan getirin.
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları )Bir büyük tekne samanı iki yığın halinde
verin . Samanı karıştırın
(Sadece Mart ve Ekim) Jack’in örtüsünü çıkarın
Perşembe
sabah
(sadece Mart ve Ekim) Jack’in örtüsünü giydirin
(iyi havada) Midillileri saha dışına çıkarın-alana ait denetleyici ile görüşün
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları )Bir büyük tekne samanı iki yığın halinde
verin . Samanı karıştırın.
Ahırı temizleyin
Öğleden sonra
91 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Yatağı hazırlayın
(iyi havada) Sahadan içeri girin.
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları )Bir büyük tekne samanı iki yığın halinde
verin . Samanı karıştırın
(Sadeve mart -Ekim) Jack’in örtüsünü çıkarın.
Cuma
sabah
(sadece mart-ekim) Jack’in örtüsünü giydirin
(iyi havada) Midillileri saha dışına çıkarın-alana ait denetleyici ile görüşün
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları )Bir büyük tekne samanı iki yığın
halinde ahırda verin . Samanı karıştırın
Ahırdan çıkın.
Öğleden sonra
(iyi havada) Sahadan getirin.
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları )Bir büyük tekne samanı iki yığın
halinde ahırda verin . Samanı karıştırın
(sadece Mart-Ekim) jack’in örtüsünü çıkarın.
Tımarlayın.
Cumartesi
sabah
(sacede Mart-Ekim) Jack’in örtüsünü giydirin.
(iyi havada) Midillileri saha dışına çıkarın-alana ait denetleyici ile
görüşün.
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları )Bir büyük tekne samanı iki yığın
halinde ahırda verin . Samanı karıştırın
92 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ahırdan çıkın.
Öğleden sonra
(iyi havada) sahadan içeri girin.
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları )Bir büyük tekne samanı iki yığın
halinde ahırda verin . Samanı karıştırın
(sadece Mart-Ekim) jack’in örtüsünü çıkarın.
Pazar
sabah
(Sadece Mart-Ekim) Jack’in örtüsünü giydirin.
(iyi havada) Midillileri saha dışına çıkarın-alana ait denetleyici ile görüşün
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları )Bir büyük tekne samanı iki yığın
halinde ahırda verin . Samanı karıştırın
Ahırdan çıkın
Öğleden sonra
(iyi havada) sahadan getirin
(yağışlı hava veya ıslak alan koşulları )Bir büyük tekne samanı iki yığın
halinde ahırda verin . Samanı karıştırın
(Sadece Mart- ekim) Jack’in örtüsünü çıkarın
93 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Yıllık Rutin
MİDİLLİ ATLARI
Jack and Flapjack
January – yıllık aşılama
February- kurt dökme
March- nalbantın tırnakları traşlaması
April- kurt dökme
May- banyo (hava müsaitse)
June- kurt dökme
July- banyo (hava müsaitse)
August- kurt dökme
September- nalbantın tırnakları traşlaması
October- kurt dökme
November-
December-
94 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
MİDİLLİLER
Hakkında
Jack and Flapjack
Jack
Jack 2000 yılında doğdu.
Jack'in annesi bir Shetland Midilli, Jack'in babası minyatür Shetland Midilli idi.
Jack birçok durumda atların lideridir. Diger atlar ondan uzaklaştığında ya da o
uzaktaysa kaygılanır. Jack’in diğer atları çağırdığı duyulur.
Jack atların yiyebildiği saman çimen, havuç, elma ve at yemi gibi tüm
yiyecekleri yer.
Jack sarılmayı sever, omuz hizasına eğilip onu kaşıdığınızda bunu çok sık yapar.
Jack özellikle karnını kaşıtmayı çok sever.
Jack kaşıntı hissettiği için kış mevsiminde ona özel bir örtü giydirilir.
Bunu giymezse sinekler onu ısırdığında daha çok kaşınır.
Jack bir şeyler yapmayı sever, enerjisi çok fazladır ve etrafta çok dolaşırsa canı
sıkılır.
Flapjack
95 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Flapjack 2002 yılında doğdu.
Flapjack’ in annesinin adı Cookie’dir.. Flapjack minyatür bir Shetland
Midillisidir.
Flapjack oldukça sakin bir midillidir. Abisi Jack’I çok sever.
Flapjack atların yiyebildiği saman çimen, havuç, elma ve at yemi gibi tüm
yiyecekleri yer.
Flapjack kirlenmeyi sevmez ama kuyruğunun üstünü kaşıymayı çok sever.
Nasıl…?
MİDİLLİ ATLARI
Jack and Flapjack
Jack’in örtüsünü giydirme
1. Jak’in örtüsü 2 parçadan oluşur, vücüt kısmı (en büyük parka) ve göbek kayışı. Önce
bunları belirleyin.
2. Vücut bölümünün dışını, üzerinde uzanan naylon kumaşı bularak tanımlayın.
3. Bu Jack’in sırtı boyunca örtünün dışına kadar uzanacak.Vücut parçasının boyun kısmını
belirleyin, bu bölüm kayışların karşı ucundadır.
4. Dışardan boyun parçasını toplayın, böylece açıklık sağ omuzunuzda, vücut bölümünün
geri kalan kısmı elinize gelecektir.
5. Sağ elinizi Jack burnuna yerleştirin, sol el ile yavaş yavaş halıyı burnundan yukarı çekin.
Gözlerine gelmeden önce DURUN. Örtünün geri kalanını sırtına geçirin.
6. İki elinizi kullanarak boyun kısmının girişünü esnetin; böylece, örtü Jack’in gözlerinden
geçebilsin ve çenesinin altından kulaklarının arka kırmına otursun.
7. Örtünün arka kısmını düzletin böylece ‘Boett’ kelimesi kuyruğunun üstüne gelsin.
96 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
8. Kayışlardan birini çıkarın,Jack’in arka bacaklarından birinin etrafından geçirin ve
tokalayın.
9. İkinci kayışı çıkarın ve Jack’in bacağından geçirin, diğer kayışı uzatıp tokalayın.
10. Bel kayışını alın, içini ve dışını belirleyin.
11. Sırt boyunca ilerleyen naylon kumaşa çatal tokası uçlarını birinci ve üçüncü
boşluklardan geçirin.
12. Bel kayışının İki büyük tokasını tutturun.
13. ÖNEMLİ, Jack’in pipisinin iç kısımda bel kayışınıa takılmadığını control edin.
14. Üç küçük toka uçlarını bulmak için elinizi örtünün altından Jack’in göğsüne doğru
uzatın,bunları bel kayışının üstünde çatal toka uçlarıyla birleştirin.
Sahaya Yönlendirme
Put on the head collar
Başlığın Bölümleri Tepeliik köprüsü
Tepelik köğ
Toka
Kantarma
Boğazaltı Kayışı
Burunsallık
Kantarma Halkası Bogazaltı Bağlantı Kayışı
Kayışı
Yanak Kayışları
Başlığı Giydirme
97 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Jack'in başlığında boğaz kayışı üstünde bir klips vardır. Üst parçasının tokası
bağlıdır bu yüzden burnunun üstündeki parçayı (kafasının üstündeki parçayla
birlikte) ve üstteki parçayı dikkatlice kulağının üstünden geçirip takın. Boğaz
kayışını klipsleyin.
Samanla Beslemek
Büyük bir varil yerleştirin.
Samanı balyeden çekin ve varili doldurun.
Varilin ağzına kadar dolması için samanı aşağıya doğru bastrın.
Tİki kulptan tutun ya da diğer kulpu tutması için başkasından yardım alın
ve ahora taşıyın..
Jack ve Flapjack’e küçük birer avuç dolusu verin sonra arkanızdaki
kapısıyı kapatarak ahıra girin.
Burunluktan,
başlığı bu
şekilde tutun.
Başlığı atın burnundan
yukarı doğru çekin Başlığı atın kafasından
geçirin.
Başlığı tokadan geçirip bağlayın. Başlığı taktınız. Aferin!
98 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ahırın köşesinde varili sallayın ve dökmeden önce bir avuç samanı yere
serpin.
Varilin yarısı döküle kadar bunu yapmaya devam edin.
Karşı köşede samanın geri kalanı için aynı işlemi yapın.
NOT: Jack ve Flapjack’in bir saman yığını başında didişmemesi için
samanları iki yığın olacak şekilde boşaltın. Jack ve Flapjack tekmelemez
ancak midillinin arkasında yürümemeniz en iyisidir. Ayaklarınıza dikkat
et, kazara ezilebilir.
Ahırdan Çıkmak
Atık kutusunu, temizleme çubuğunu, el arabasını ve temizlik
fırçasını depodan getirin.
Atık kutusu ve el arabasını ahıra getirin.
Sağ elinizi kullanıyorsanız, temizleme çubuğunu sağ elinize ve atık
kutusunu sola alın. Eğer sol elinizi kullanıyorsanız temizleme
çubuğunu sol elinize ve atık kutusunu saga alın. Place the skip
beside a pony dropping, using the stick flick the dropping into the
skip
Atık kutusunu dikkatli bir çekilde el arabasına kaldırın
Tüm atıklar için aynı işlemi ekrarlayın.
El arabasını ahırdan çıkartın ve talaşları ahırın yarısına ve yatak
seviyesine gelene kadar geriye süpürün.
Rampayı dikkatli bir şekilde yukarıdaki römorka iterek el arabasını
boşaltın. İhtiyacınız olduğunda YARDIM isteyin!
Tüm ekipmanı geri koyun!
Ahırı Temizleme
El arabasını, talaş tırmığını ve temizlik fırçasını toplayın.
Tüm malzemeyi güvenli bir şekilde ahıra bırakın.
Tırmığı kullanarak atıkları tolayın ve el arabasına koyun.
99 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Üstteki kuruyan talaşların bir kısmını hafif bir şekilde tırmıklayın , bunlar
daha sonra kullanılmak üzere kenarlara toplanabilir.
Islak talaşlara maruz kaldığında (bu daha turuncu / kırmızı renkte
olacaktır) bunları tırmıkla el arabasına kaldırın.
Tüm ıslak talaşlar el arabasına ve kuru talaşlar ahırların kenarlarına
yığana kadar bunu devam ettirin.
Talaşların kalanını veya zeminde kalan herhangi bir ıslaklığı atık
kutusuna süpürün.
Boş bir boya kovasına su doldurun ve ıslak zemin üzerine dökün
Süpürme fırçasıyla ovun ve fazla suyu kapı yakınındaki drenaja itin.
Ahırı kurumaya bırakın.
El arabasını rampaya doğru dikkatli bir şeklide iterek gübre römorkuna
boşaltın..
İhtiyacınız olduğunda YARDIM isteyin!
Tüm ekipmanı toplayın.
Yatağı hazırlama
Talaş tırmığını ve temizleme fırçasını alın.
Tırmığı çevirin ve talaşları duvar köşelerinden yatak yapmak çin çekin.
Yatğın kenarlarını yatağın diğer kısımlarından yüksek olması için
tırmıkla yükseltin.
½-1 torba talaş ile yatağı yenileyin.
Talaşlar depodadır, iki kişi arasında dikkatli bir şekilde taşınır veya tek
seferde tek bir torbayı taşımak için bir el arabası kullanır.
100 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Tımar
Midilli atlatı tımarlanmayı sever ve bu onlara iyi gelir. Tımarlama cansız
tüylerden kurtulmaya, deriye hava ulaşmasına ve aynı zamanda doğal yağların
deriye ulaşmasına yardımcı olur. Tımarlamada birçok farklı donanım
kullanılabilir. Ama Jack ve Flapjack çoğunlukla plastik köri tarağı, kaşağı ve
vücut fırçası kullanır. Fırçalamayı her zaman tüylerin büyüdüğü yönde aşağıda
verilen ekipmanı kullanarak yaparız.
Köri fırçası Bu tarak hafif dairesel şekiller çizerek
kullanılır.tüyleri yere tarakla vurarak temizleyin.Bunu tımar boyunca gerekli
oldukça ve tımar bittiğinde yapın.
Her zaman METODLU bir şekilde çalışın. Bu tarak ile kulaklardan başlayıp
boyun, omuzdan aşağıya doğru , göğüs, karın, kıç bölgesini tımarlayın.Bu
tarakla yüz ve bacakları tımarlaMAYIN.
Yele Tarağı
Bu tarak pony’nin boynu ve kafasının önünde (kahkül diye adlandırılan)
bulunan tüylerin oluşturduğu yelesi için kullanılır.
Tarağı aşağıya doğru düz tutun, Zor tarandığında yeleyi ayırın.
101 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Kaşağı
Bu fırça, derideki toz ve kiri temizlemek için kullanılır; bileğinizi hızla
bükerek kullanın
Pony’nin yüzü hariç tüm vücudunda ve bacaklarında bunu kullanabilirsiniz
Vücut Fırçası Bu hoş yumuşak kıllı fırça atın
derisini pürüsüzleştirmek için kullanılır. Bunu ne kadar çok kullanırsanız o
kadar atınız o kadar çok parlayacaktır. Bunu midillinin vücudunun geri
kalnında olduğu kadar yüzünde de hafifçe kullanabilirsiniz.
.
Toynak Kancası
Midilli temiz olduğunda ayaklarını (toynakları) temizleyebilirsiniz. Toynak
bakımı tımarın önemli bir parçasıdır. Şu prosedürü uygulayın:
Midillinin kuyruğuna onun omzu sizin sol bacağınıza bakacak şekilde durun, toynak
kancasını sağ elinize alın
Parmakla
kavrama kulpu
102 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
1. Sağ elini midillinin bacağından aşağıya doğru kaydırın, toynağa yaklaştığınızda
"kaldır" deyin.
2. Midilli ayağını kaldırırsan parmaklarınızla toynağın ertafını kavrayın,
kaldırmazsa toynağın arkasındaki tüleri çekin.Sadec bir elinizi lullanmaya
çalışın.
3. Sağ elinizde tuttuğunuz toynak hangisi olursa olsun, topuğundan tırnağına
kadar her pisliği kazıyarak toynağını temizlemek için toynak kancasını sol
elinize alın. Toynak tabanında en yumuşak kısım olan ve etli bir üçgene
benzeyen “frog” bölgesine DİKKAT EDİN,
4. Toynak pislik ve taşlardan temizlendiğinde toynak kancasının diğer ucundaki
fırça ile fırçalayıp ayağı yavaşça yere bırakın.
5. Bunu atın sol tarafındaki arka bacak için de tekrarlayın.
6. Midlinin sağ tarafını yapmak için tekrar ön bacak ile başlayın. Bu sefer sol elini
zi midillinin bacağından aşağıya doğrukaydırın ve sağ elinizi kullanarak
pislikleri temizleyin.
ÖNEMLİ: ASLA oturmayın ya da dizlerinizin üstünde çalışmayın, başınızı havada tutun ayın
toynaklarına çok yaklaşmayın.
Midilliler nazik davranıldığı sürece kimseyi kasten incitmez ancak etraftaki herhangi
birşeyden dolayı kavgaya dahil olabilir ve size zor durumda bırakabilir ya da kazara ayağınıza
basabilirler.
Midilliyi rahatsız eden belirtilere dikkat edin.
Kurt
Kurtları dökmek demek sindirim sisteminde olabilecek herhangi bir paraziti
öldürmek için ilaç vermek demektir. Solucan dozları doğru şekilde
kullanılmadığında hem insanlara hem de atlara zararlı olabilecek kimyasallar
içerdiğinden, bu prosedür DAİMA bir denetçi yardımı altında yapılmalıdır.
103 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Banyo
Havanın nadiren çok sıcak olduğu Irlanda’da atlar nadiren tam olarak
yıkanırlar. Birçok at egzersizden sonra hortumla ıslatılır ancak bu biraz farklıdır.
Gerekli tüm banyo ekipmanlarını toplayın; Kova, sünger, şampuan,
köpük fırçası, ter kazıyıcı
Midilliğin banyo yapacağı bölgeyi hazırlayın, bol miktarda su
bulunduğundan emin olun, daha soğuk günlerde bu alanine ısıtılması
ısınması gerekir. Midilliğin kendi kendini yaralanabileceği hiçbir şey
olmadığından emin olun.
Bir kovayı suyla doldurun. Süngeri cömertçe ıslatın ve suyu midilliye
aktarın.
Midillinin her tarafını ıslatın.
Şampuan şişesini okuyun, ne kadar kullanılacağını öğrenmek için uygun
miktarı bir kova temiz suya dökün.
Using the lather brush rub the shampoo water into the coat to make a
smooth lather.
Köpük fırçasını kullanarak pürüsüz bir köpük elde etmek için şampuanlı
suyu hayvanın tüylerine sürün.
Hayvanın tüm vücudu ve yelesi köpükle kaplandığında, küçük bir miktar
köpüklü su yüz çevresine , dikkatlice gözlerinin etrafına sürebilir ve
kuyruğun tamamı kovada geride kalan sabunlu suyun içine sokarak
yıkayabilirsiniz
Eğer temiz su kovası ile suyu yavaşça midilliye dökerek yıkama
yapmayacaksanız, tüm sabunun gitmesi için midilliyi mümkünse yavaşça
hortumla ıslatın .
Kaçırdığınız bölgeleri temizlemek için temiz suyla ıslatılmış temiz bir
sünger kullanın.
Tüylerin mümkün olduğunca çok su çekmesi için ter kazıyıcıyı (siyah
kauçuk tarafı) kullanın
Bittiğinde midilliyi güneşli bir noktada kurutun.
TÜM midilliler banyodan sonra yerde yuvarlanırlar!!!
104 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
EK 10
Hayvan Destekli Etkileşimler Kitapçığı
105 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ek 11
Eğitimde Olumlu Pekiştireç Kullanım Örnekleri
106 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Appendix 12
Ölçme Örnekleri
107 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ders Çıktılarını Ölçme
Hayvan Entegrasyon Programında bireylerin seanslar arasındaki gelişimini ölçmek önemlidir.
Fiziksel, Psikolojik, Sosyal, Duygusal ve Davranışsal alanlarındaki kazanımlara yönelik
yayınlanmış ölçekler aşağıda verilmiştir.
Kaba Motor Beceriler Ölçeği ( Fiziksel)
Sosyal Tepkisellik Ölçeği (Sosyal)
Duyusal Profil (Fiziksel)
Çocuk Öfke Envanteri (Duygusal, dsavranışsal)
Ped’s Hayat Kalitesi (Psikolojik)
Çocuklar için Öz-Algı Profili (Psikolojik)
Çocuk Global İşlev Değerlendirmesi (Fiziksel)
Çocuklar için Davranış Değerlendirme Sistemi (Davranışsal)
108 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ek 13
Değerlendirme Formu Taslağı
109 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Hasta Değerlendirme Formu
Hasta Adı……………………………………………………………
Seans Tarihi………………………………………………………… ……………..seansın…………………………………………….
Hayvan(lar)……………………………………………………………………….
Kolaylaştırıcı……………………………………....................................
Seansın Ana Hedefleri (Kilit Hedefler)
1……………………………………………………………………………………………………………………………….……………2…………
………………………………………………………………………………………………………………………………
3…………………………………………………………………………………………………………………………………………
Kilit Aktiviteler/Seans Görevleri
Hasta Performansı
İlerleme/Gerileme Ölçütü
1.
2.
3.
4.
5.
Ek Yorumlar …………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
Gelecek Seansın Amaçları
……………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Kolaylaştırıcının İmzası……………………………………………………………………..
Tarih……………………………………………
110 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ek 14
Proje Ortakları
111 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Animals in Education Project Partners
o Ljudska univerza, Zavod za izobraževanje in kulturo, Rogaška Slatina, Slovenia
o JVIZ I. OŠ Rogaška Slatina, Slovenia
o JVIZ III. OŠ Rogaška Slatina, Slovenia
o Szkoła Podstawowa nr 2 im. Romualda Traugutta, Józefów, Poland
o 1st Special Nursery school of Patras, Patras, Greece
o Özel Denizli Ayyıldız Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, Denizli,
Turkey
o Erdligeti Altalanos Iskola, Erd, Hungary
o Scoala Gimnaziala Asau, Asau Village, Romania
o OS Josipa Matosa, Vukovar, Croatia
o ELISTA Education, Ireland
112 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Ek 15
Proje Faaliyetlerinden Görüntüler
113 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Haziran 20016 da İrlanda’da düzenlenen eğitim
114 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı
Proje Toplantılarından görüntüler
115 Eğitime Hayvan Entegrasyonu Klavuz Kitabı