EKSTRÜZYON ŞEMA

7/25/2019 EKSTRZYON EMA

1/19

407I. ULUSAL HDROLK PNMATK KONGRESVE SERGS

TRKYEDEKALMNYUM EKSTRZYON PRESLERNE

UYGULANAN HDROLK SSTEMLERN YAPILARI VE BUALANDAKGELMELER

Gner ELKAYAR

ZET

Teknolojik gelimeler ve alminyumun kendine zg zellikleri alminyumun konstrksiyon, kpr,gemi, otobs, tanker, kamyon kasas, kap, pencere doramas, at kaplama gibi alanlardakullanmnolduka yaygnlatrmtr.

Trkiyede alminyum ekstrzyon teknii yntemiyle profil retimi yapan birok firma mevcuttur. Profilretimi alminyum ekstrzyon presleri vastasyla yaplmaktadr. Deiik ebatlarda ve eitli tiplerdekiprofiller farklbasma kuvvetlerine sahip preslerde(400,800,1200,1600,2000 ton....) retilmektedir.

Son 10 yl ierisinde Trkiyede yaklak olarak 50 Adet alminyum ekstrzyon presi retimebalamtr.Ekstrzyon presi imalat maliyeti olduka yksek olduu iin; Trkiyede komple ekstrzyonpresi imalat yapan bir firma yoktur.Dolaysyla alminyum ile uraan firmalar genelde ekstrzyonpreslerini kendileri imal etmektedirler.Bu firmalar presin Mekanik ksmlarn, (yani gvde imalatlarn)

Hidrolik Sistemini ve Elektrik Kumanda sistemini, bu alanlarda konusunda uzman olan firmalara dizaynettirerek presi oluturma yoluna giderler. Bazen de yurt dndan kullanlmpreslerin gvdeleri alnr,bunlara hidrolik ve elektronik kumanda sistemi ilavesi ,yaplarak preslerin alr duruma gelmesisalanr.

Hz ayarnemli bir konudur nk her kalba gre hz ayarlar farkllk gstermektedir. Ekstrzyonpresinin hz ayar pompalar vastasyla yaplabilmektedir, Kk debiye sahip birok pompa ile veyadebisi dardan kumanda ile deitirilebilen deiken debili pompalar ile pres hz ayarlaryaplmaktadr

1200 tona kadar olan preslerde srgl yn valfleri kullanlmaktadr 1200 den sonraki 400-1600-2000-3000 vs preslerde lojik yn basn ve debi ayarvalfleri kullanlmaktadr.Kontrol bloklaranabask,kovan, makas srg ve ykleme + yardmc hareketler Olarak gurplandrlmaktadr.

Ana hareketleri besleyen anapompalar dnda kovan kilitleme iin kovan kilitPompas valflerinpilotlarnbeslemek iin pilot pompasve sirklasyon iin sirklasyon pompaskullanlmaktadr

Ekstrzyon presinin ykleme durumuna gre ana baskblounun dizayndeiebilmektedir nknden ykleme olursa anabasknn strou ksa olmakta fakat arkadan ykleme olursa anabasknnstrou daha uzun olmaktadr

GR

1960 ve 1970li yllarda Trk zel giriimcisi alminyum ekstrzyon presleri ile ilgilenmeyebaladnda u andaki imkanlara sahip deildi ne yeterli ekstrzyon teknolojsi bilgisine ne de yeterlihidrolik ve otomasyon bilgisi ve donanmna sahipti.Kullanlmeski pres gvdelerini kullandlar veyakendi imkanlaryla pres gvdelerini ilediler. Kstl ve maliyetli bir ithalattan dolayhidrolik ekipman


2/19


bulmakta zorlanyorlardhidrolik olarak kollu valfler veya kendilerinin imal ettii valfler ve sabit debilipompalarla ekstrzyon preslerinin hidrolik sistemini dizayn etmeye altlar.Trk ekstrzyon

piyasasnn temelini oluturan bu giriimciler u anda modern bir hidrolik sisteme sahip presleriyleyurt dnda rekabet edebilecek kalitedeki retimlerine devam etmektedirler

TANIM

EKSTRZYON LEM: Ekstrzyon ,silindirik bir metal blokun, bir kovan iine yerletirilip, yksek birbasmakuvveti altnda bir matristen geirilerek biimlendirilmesi olarak tanmlanan bir deformasyonyntemidir.Alc veya kovan denilen ksm eitli dayanklmalzemelerden yaplm ve yksek radyalgerilmeleredayanabilen biryapya sahip olup, i ksmnada ekstrzyon srasnda meydana gelen arartlara (yksek scaklk) dayanabilmesi iin dayankl bir tabaka giydirilmitir. Matris delii rn

kesitinin eklindedir.Ekstrzyon yaplan metal blok takoz adn alr.Takozu iterek gerekli basmagerilmelerini salayan elemana zmba denir.Birde matrisi yani kalbtutan kalptutucusu mevcutturEkstrzyon yntemi ile uzun, dorusal ve yarmamul olarak; ubuk ii dolu veya bopara ve profillerboru tel kablo ve uzun erit gibi metal rnler elde edilebilir.

Gnmzde Alminyum inaat, otomotiv, ulam, elektrik, imalat ambalaj sektrlerinde yaygn olarakkullanlmaktadr.

Demir d metallerin yannda alminyumun retimi ve tketiminde hzl bir art gzlenmektedir.Alminyumun tekrar eritilerek kullanabilme zellii ,ve bylece kullanlmrnlerden bu ekilde yenirnler elde edilebilmesi evre korumasasndan nemli bir olaydr. Ayrca yeniden kullanm iingerekli olan ilemlerde harcanan enerji miktarnn, primer alminyum retimi iin gereken enerjinin %5I olmasnemini daha da arttrmaktadr.

elikte, genelde ekstrzyon teknii ile verimli kesit dizaynelde etmek ve ekonomik imalat yapmannok snrlolmasbuna karlk alminyumun kolay ilenebilir zellii, modern alminyum ekstrzyontekniklerinin gelimesine yol amtr. Bu gelimenin alminyuma olan ilginin bymesinde nemli biryeri vardr.Ayn zamanda eitli kaplama yntemlerinin de gelimesi ile alminyum ekstrzyonrnlerinin kulanmbir kat daha artmve bu rnler hayatmza daha fazla yer almaya balamtr

Teknolojik gelimeler ve alminyumun kendine zg zellikleri alminyumun konstrksiyon, kpr,gemi, otobs, tanker, kamyon kasas, kap, pencere doramas, at kaplama gibi alanlardakullanmnolduka yaygnlatrmtr.

Trkiyede alminyum ekstrzyon teknii yntemiyle profil retimi yapan birok firma mevcuttur. Profilretimi alminyum ekstrzyon presleri vastasyla yaplmaktadr. Deiik ebatlarda ve eitli tiplerdeki

profiller farklbasma kuvvetlerine sahip preslerde(400,800,1200,1600,2000 ton....) retilmektedir.

Son 10 yl ierisinde Trkiyede yaklak olarak 50 Adet alminyum ekstrzyon presiyaplmtr.Ekstrzyon presi imalat maliyeti olduka yksek olduu iin; Trkiyede komple ekstrzyonpresi imalatyapan bir firma yoktur. Dolaysyla alminyum ile uraan firmalar genelde ekstrzyonpreslerini kendileri imal etmektedirler.Bu firmalar presin Mekanik ksmlarn, (yani gvde imalatlarn)Hidrolik Sistemini ve Elektrik Kumanda sistemini, bu alanlarda konusunda uzman olan firmalara dizaynettirerek presi oluturma yoluna giderler. Bazen de yurt dndan kullanlmpreslerin gvdeleri alnr,bunlara hidrolik ve elektronik kumanda sistemi ilavesi ,yaplarak preslerin alr duruma gelmesisalanr,.

Hidrolik, mekanik ve elektronik konusundaki uzmanlar biraraya gelerek bir ekip al mas ortayakoyarlar.Bu almada nemli olan verimli bir ekilde retim yapabilen bir pres dizayn etmektir.En

nemli dizayn kriterlerinden biri de l zamandr, ve bu l zaman minumuma indirmek aslhedeflerden biridir.Bu noktada hidrolik uzman nemli bir role sahiptir, Gerekli analizleri vehesaplamalaryaparak l zamanminumuma indirecek en ideal sistemi nererek projeyi ynlendirir.


3/19


Alminyum ekstrzyon presi hidrolik sistemini oluturan ksmlar:

A) SLNDR GRUPLARI

B) KONTROL BLOU GRUPLARI

C) POMPA STASYONU

A)SLNDR GRUPLARI

1)Ana BaskGrubua)Ana basksilindiri

b)Yan kol silindiric)Zmba silindiri (hareketli zmba kullanlyorsa)2)Kovan BaskGrubu

a)Kovan basksilindirleri3)Makas Grubu

a)Makas silindirleri4)Srg Grubu

a)Srg silindirib)Kalp dndrme silindiri (Bazpreslerde mevcut)

5)Ykleme Grubua)Ykleme silindirib)Pul verme silindiric)Tokatlama silindiri (Hareketli zmbann kullanldpreslerde)

B)KONTROL BLOU GRUPLARI

1)Basn Bloklara)Ana basn blou (Ana bask, yan kol, kovan, makas, srg)b)Pliot pompa basn blouc)Kovan kilitleme basn bloud)Oransal basn blou (Pompa kumandasiin)

2)Yn Kontrol Bloklara)Ana baskve yan kol kontrol bloub)Kovan blou

c)Makas bloud)Srg bloud)Ykleme, pul verme, tokatlama blou

C)POMPA STASYONU

1)Ana bask, kovan, makas srg pompalar2)Pilot pompa (Yardmchareketler+Pilot)3)Kovan kilitleme pompas4)Sirklasyon pompas5)Depo

a)Filtrasyon sistemib)Soutma sistemic)Havalandrma sistemi


4/19


BU GRUPLARDAKGELMELER

SLNDR: Daha nceleri ounlukla hurda gvdeler kullanlyordu ( hala kullanlmaktadr) fakat uanda silindir imalat teknolojisi gelimi olduundan dolayok byk apl silindirlerin dahi retimilkemizde yaplabilmektedir.

KONTROL GRUPLARI:Yn kontrol valfi olarak kol kumandal valfler kullanlyordu fakat u andaotomasyona yatknl ve kontrol kolayl asndan faydal olan solenoid kumandal valflerkullanlmaktadr.Bylece presin hareketleri istenildii gibi sralanabilmekte ve kontrol kolayl salanabilmektedir,basn valfi olarak tm pompalara tek bir emniyet valfi kullanlyordu. Fakat u anda her bir pompayaAyrbir emniyet valfi kullanlarak istenilen pompann bamsz olarak istenildii anda alabilmesinemkan salanmaktadr bu da iyi bir kontrol anlamna gelir.

Daha nceleri byk boyutlu presler imal etmek rnein 2000 ton 3500 ton olduka zor hatta

imkanszd nk bu boyutlu preslerin hareketlerini kontrol etmek iin yeterli byklkte kontroleleman bulmak olduka zordu fakat u anda bu tip byklkteki preslerin kontrol gruplarnoluturmak iin lojik valf teknii kullanlmakta ve bylece ok byk debiler rnein 1500-2000litre/dak rahatlkla kontrol edilebilmektedir. Arza tespiti kolayl asndan bu kontrol gruplarnnhatlarna manometre lm rakorlar konularak herhangi bir arza annda bunoktalardan lmleralnarak problem ksa bir srede zlebilmektedir.

POMPA GRUBU: Eskiden tamamen sabit debili pompalar kullanlyordu bu yzden iyi birekstrzyon hz yakalamak ve tonlarca arlktaki gvdelere hzl hareketler yaptrabilmek oldukazordu bu da l zamanlar arttran bir sebepti. Fakat artk bu sebepler tamamen ortadankalkmtr nk debisini istediimiz gibi istediimiz anda deitirebileceimiz oransal kumandaldeiken debili pompalar mevcuttur.Bu deiken debili pompalar vastasyla presimizin hznistediimiz gibi ayarlayabildiimiz iin kaliteli bir profil elde edilebilmektedir.Ayrca deiken debili

pompalar vastasyla pres hareket hzlarnrahatlkla deitirebildiimiz iin ok byk ktleli presgvdesini uygun bir ivme ile hzlandrp yksek pres hzlarna ulaabiliriz ve yine uygun bir ivme ilepresi durdurabiliriz. Bu l zamann ksalmasasn dan ok nemli bir olaydr.

Ekstrzyon presinin bir biyet basma evrimi ierisinde meydana gelen hareketleri ekilde grldgibi takip edersek;

MAKAS

KOVAN ANA BASKI

ZIMBAKALIP N DOLUM

YAN KOL

ekil 1.Balang konumunda ana baskgeride, kovan alm, makas yukarda srg yerinde (yanimerkezde) ve yklemeler geridedir.


5/19


biyet

ekil 2.

Kovan kalba doru hareket eder ve kapanr.Biyet yklemeler biyeti kovan ve zmba merkezine getirirve bu anda ana baskilerlemeye balar.

ekil 3.

Ana baskilerleyerek biyeti basmaya balar ve bylece profil akmaya balamolur.Not: Biyet scak olarak yklenir ve scakl 400oC civarndadr. Ayn zamanda kovan scakl da450oC civarndadr.

ekil 4.Baskbiter ve kovan makasn girecei kadar alr. Ana baskda aynanda geri gitmeyebalar.


6/19


ekil 5.

Makas aainer ve kalp nnde yapp kalmalminyumu (arai) temizler ve yukarkar.

Ekstrzyon preslerinde biyetin yklenmesi iki farklekilde olabilir.

1)nden ykleme

2)Arkadan yklemea)Hareketli zimbab)Sabit zmba

Ekstrzyon preslerinde baskhzndan daha nemlisi l zamanlarn ksa olmasdr. nden yklemeve hareketli zmba ilgin ykleme sistemleri gibi grnsede incelendiinde l zamanlarn en fazlaolduu sistemlerdir. Avrupada presler arkadan ykleme ve sabit zmba eklindedir.

L ZAMAN: Ana bask presleme ilemini bitirdikten sonra tekrar basma ilemine balamasnakadar arada geen sredir.

ARKADAN YKLEME SABT ZIMBA

En az l zaman bu ykleme eklindedir Ana bask strou uzun olsa bile (yatrm maliyetifazla) bu ilk yatrm dezavantajlarn iletmedeki l zaman azlndan fazlasyla telafi eder.Birbiyet boyunu 750 mm kabul edersek ve hzl ileri 150 mm/sn olsa 750 mm yi 5 sn de alr.2.5sn de geri dnse toplam 7.5 sn l zaman.Pul biyetle birlikte verildii iin l zaman kayb azolmaktadr.

Kovan sadece ara i kesiminde makasa yer aacak kadar geri ekilir.


7/19


ZIMBA

PULBYET

KOVANKALIP

Arkadan yklemede zmba, pul ve biyet iyi bir skma salar ve biyet kovana girdikten az sonra biyetykleme geri ekilebilir. Pul veya biyet dmez. Bu yzden ana bask ileri karken ayn anda biyetykleme geri dnebilir. Ezamanlhareket olduu iin l zaman azalr. Bu yzden arkadan yklemeve sabit zmba iyi bir uygulamadr.

NDEN YKLEME:nden yklemede 750 mmlk bir biyet baslddnlrse;

Kovan en az biyet uzunluu kadar geri kacak. deal hz100 mm/sn kabul etsek. 950 mm geriksa 9,5 sn. l zaman

Kovan 2 kere 2 aamal hareket yapyor. Bilindii gibi kovan, makas ve ana bask ar ktlelielemanlar olduu iin yava hzl yava hareket etmek zorunda. Biyeti iine alncaya kadarilerleyecek sonra preslemede tekrar kapatrken yava hzl yava yapacak. Bu da fazla bir lzaman meydana getirir.

Pul vermede fazla bir l zaman oluyor. Kovan ilerleyip biyeti iine alyor. Sonra kovan arkasndanpul verilip ana baskile itiliyor.

Biyet yklemede biyet verme silindiri, kovan, biyeti iine alncaya kadar bekliyor. Sonra geriekiliyor. Bu da bir l zaman kaybdr.

ARKADAN YKLEME HAREKETLZIMBA

Zmba hareketi var(kayp zaman) Tokatlama yapmak zorunlu.Biyet kovan iine tokatlanmadsrece zmba yerine inmez.

Pul verme zaman(kayp zaman) Ana baskhzile ileri gidilir.

ok iyi bir profil elde edilmesi iin zmba ekseni, kovan boluu ekseni ve kalp ekseni ayndorusalizgide olmaldr.

ARA : Aliminyum biyet baslrken akma ekli ortadan kenarlara dorudur. En son alminyum oksitlitabaka kalr ve bu baslmak istenmez, nk bu kalitesiz bir ksmdr. Buna ara idenir. lem sonundamakasla kesilerek atlr.

ARA N SIYIRILMASI: Burada ana bask ve kovan birlikte ekilirse pul ve ara i dar atlmaz.Atmak iin sonra tekrar ana basky ileri itmek gerekir. Bu l zaman arttrr. Ayn zamanda kalp

iindeki alminyum malzemeyi de boalt

r. (Bu sak

ncal

d

r.)

Onun iin ilem sonunda ana baskdururken kovan geri ekilir. (Pulun yarsdardan grlnceyekadar) Sonra ana baskve kovan beraber geri ekilir. Bu ara iin ayrlmasdr.


8/19


L ZAMANIN NEM: yi bir iletmede presleme kapasitesi 20-25 biyet/saat. l zaman kayb10sn.den fazla olsa saatte 200 sn. kaybediliyor. Gnde 20 saat allsa 60 dak. kaybediliyor. Bu 20 biyet

yapar. Her biyet 30. kg. olsa 600 kg. gnlk kayp olur. Ylda her ay 25 gn alldnkabul edersek180.000 kg. kayp meydana gelmektedir.Bu da 6000 takoza tekabl eder. Bylece l zamann nekadar nemli olduu grlmektedir.

PRES HIZ AYARLARI

1)Deiken debili oransal kumandal pompa kullanld zaman pompa zerindeki a birpotansiyometre vastasyla deitirilerek debi ayaryaplmaktadr. Bu ekilde ana bask, kovan makasve srg hzlarayarlanabilmektedir.

2)Kk deplasman hacmine sahip bir ok pompa kullanlarak debi ayaryaplabilir. rnein 6 adet

ana pompam

z mevcut ise bu pompalar

n birini, ikisini veya n birden devreye sokarak farkl

debiler sisteme gnderilerek presin hz ayarlaryaplabilir.

SONU

Bugn Trkiyedeki birok alminyum ekstrzyon tesisleri modern teknolojilerle donatlmtr. Mekaniksistemiyle hidrolik sistemiyle ve otomasyonu ile avrupadaki dier bu ii yapan firmalarla rekabetedebilmektedir. Bu aamaya gelinmesinde Trkiyedeki proje baznda alan hidrolik firmalarnn veburada alan fedakar insanlarn gayretli almalarnn pay byktr.nk daha nceuygulanmamprojeler cesaretli bir ekilde ortaya konulmuve bunlardan iyi sonular alndktan sonrabu almalarn n almtr .

ANA BASKI KOVAN MAKAS SRG

ANA BASIN

YAN KOL +ANA KOVAN SRGMAKAS

KOVAN SRKLASYONPLOT PANA POMPALAR


9/19


EKLER

1. RNEK PROJE

LOJIC ELEMENTLER LE DEVRE TASARIMLARI

PRESLER

Ekstrzyon Presi

Teknik zellikler

Basma Kuvveti: F = 1.000.000 kpalma Basnc: P = 260 bar

POMPALAR

1- Ana Pompalar:

ki adet sabit daplasmanlaksial pistonlu pompaDebi Q1= 180 lt/dak, Q2= 180 lt/dak1 adet deiken deplasmanlaksial pistonlu pompaDebi = Q3= 180 lt/dakToplam pompa debisi QT= 540 lt/dak

2- Pilot Pompas:

Deiken deplasmanldili pompalar

3- Filtrasyon ve Soutma Sistemi Pompalar

Sabit dplasmanldili pompalar

HDROLK SLNDRLER

1- Ana Silindir

Tek tesirli, daldrma (plunger) tip

640 mm A = 3217 cm2

Hz:Hzlilerleme v = 292 mm/sEkstrzyon v = 23 mm/sGeri dn v = 280 mm/s

2- YardmcSilindirler

ift tesirli, diferansiyel tip (2 adet)

200/140 mm A1= 314 cm2

A2= 160 cm2


10/19


3- Kovan Silindirleri

ift tesirli, diferansiyel tip (2 adet)200/120 mm A1= 314 cm

2

A2= 201 cm2

Hz:Kapama v = 75 mm/sAma v = 48 mm/s

4- Giyotin Silindirleri

ift tesirli, diferansiyel tip (2 adet)

130/110 mm A1= 133 cm2

A2= 38 cm2

Hz:

Kesme v = 88 mm/sGeri dn v = 200 mm/s

5- Biyet Ykleme Silindiri

ift tesirli, diferansiyel tip

80/60 mm A1= 55 cm2

A2= 22 cm

2

Hz:

lerleme v = 100 mm/sGeri dn v = 147 mm/s

6- Matris Deitirme Silindiri

120/100 mm A1= 113 cm2

A2= 34 cm2

KONTROL BLOKLARI

1- Basn Kontrol Blou (5) (ekil 1)

Bu blok 4 adet boaltmaltip basn emniyet lojic elementi, 3 adet ek valf ve 1 adet yn denetim logicelementinden olumaktadr. Normalde basn emniyet elementlerinin pilot valfleri ak olduundan buelementler by-pass fonksiyonunu salamakta- selonoidleri enerjilendirildiinde ise basn emniyetfonksiyonlarnyerine getirmektedirler. Ana pompalarn basn hatlarP1, P2 ve P3 portlarndan bloagirerek ayrayrbasn emniyet elementleri (5.020), (5.021) ve (5.022) zerinden tanka balanrlar. Buelementlerin pilot valflerinin selonoidleri (Y5.1), (Y5.2) ve (Y5.3) enerjilendirildiinde pompa basncpopetlerin yay hcrelerine ve pilot basn emniyet valflerine etki ettiinden elementler kapanarak tankaak durdururlar ve basn kontrol fonksiyonuna geerler. Bu andan itibaren pompalarn bastdebiler (5.050), (5.051) ve (5.110) nolu ek valf grevi gren elementler zerinden geerek birleirlerve A1portundan blou terk ederek ekstrzyon silindirini kontrol eden (6) nolu bloa ularlar.


11/19


ekil1.

AlminyumE

kstrzyon

PresiBas

nKontrolBlou


12/19


(7) ve (8) nolu kovan ve giyotin silindirleri iin gerekli debi (3) nolu pompadan yine basn kontrol blouzerinden salanr. Bu hattn basnc (5.022) nolu elementin selonoidi (Y5.3) uyarldnda popeti

kapanarak basn emniyet fonksiyonuna geer. Ayn anda (Y5.4) bobini uyarlrsa (5.120) nolu yndenetim elementi alarak (3) nolu pompann bast debiyi A2 portundan (7) ve (8) nolu bloklaraynlendirir. (Y5.4) bobini enerjili iken bu pilot valf zerinden pilot kontrol hattile ek valf grevi gren(5.100) nolu elementin yay hcresi basnlandrlarak almamassalanr.

2- Ekstrzyon Kontrol Blou (6) (ekil 2)

Blok 3 adet yn denetim elementi, 2 adet sekonder emniyet elementi, 1 adet dekomprasyon elementive 1 adet 4/2 pilot valfinden olumaktadr. Bu blok ile ana silindir ve yardmcsilindirlerin hareketlerikontrol edilmektedir.

Basn kontrol bloundan geln toplam pompa debisi P1 hattndan bloa girerek (6.020) ve (6.100)

elementlerin AA alanlarna etkir. Normalde pompa basnc pilot hatlar ve valfleri zerindenelementlerin geni kontrol alanlarna da etki ettiinden bu elementler kapaldr. (Y6.1) selenoidiuyarldnda (6.020) nolu elementin yay hcresi yksk kaldndan alr ve akkann yardmcsilindirlere akmasn salar. Yardmc silindirler pompa debisi ile ileri doru hareket ederlerken miltarafnda bulunan yaise n kapalolduundan tanka boalmaz ve basncykselir. Ykselen basn(6.100) nolu elementin AB(%50) halkasal alanna ama ynnde etkirken aynanda pompa basncsa

AA (%100) alanna yine ama ynnde etkimektedir. Silindirdeki alan farklarndan dolay miltarafndaki basn pompa hattndaki basntan daha yksek olur ve popeti yerinden kaldrarak (6.100)nolu element zerinden Bden Aya geer ve pompa debisi ile birleerek yardmcsilindirleri besler.Byleceregeneratif bir devre oluturulur. Mil tarafndan dnen debi pompa debisiyle birletiindensilindirler hzlhareket ederler.

B

Yardmc silindirler ilerlerken zmbann bal olduu tablay da kzaklar zerinde hzl bir ekilde

hareket ettirirler. Bu tablaya ana silindirin pistonuda akuple olduundan piston yukardoru ekilir. Buekilme neticesinde silindir iinde bir negatif basn teekkl eder ve vakum ile n dolum valfizerinden tanktan yaemilir.

l strokun sonu bir limit alter ile hissedilerek (Y6.4) selonoidi uyarlr ve regeneratif devreye sonverilir. Bu selenoidin uyarlmas ile (6.130) nolu element alarak mil tarafndan dnen debinin tankaboalmasnsalar. Aynanda hzlilerlemenin balangcndan beri uyarlolan (Y6.5) bobinini uyarskesilerek pompa debisinin blnmesi ve (6.170) nolu element zerinden ana silindiri beslemesisalanr. Bu besleme ile ana silindirde basn ykselir ve ykselen basncn etkisi ile ndolum valfikapanarak basnl yan tanka kamas nlenir. Pompa debisinin byk ksm ana silindiribeslediinden presleme dlr.

Presleme hznda zmba ilerleyerek tavlanmalminyum biyeti matristen ekstrude eder ve kullanlan

matisin ekline gre alminyum profil imalatgerekleir.

Hzl ilerleme ve presleme srasnda sistem basnc (Y6.060) nolu elemente ve bu elementin pilotbasn valfine etkir. Bu element sekonder basn emniyet valfidir.

Ekstrzyon ilemi bittiinde grubun komple geri hareketinden nce ana silindirde yksek bas ntasktrlmolan yan basncnn drlmesi gerekir. Bunun iin (Y6.6) bobini uyarlarak (6.200) noluelementin zerinden dekomprasyon yaplr.

Dekomprasyonunun ardndan geri dn hareketi iin pompa debisinin yardmc silindirlerin milksmna ynlendirilmesi ve silindirlerin arka ksmlarnda tanka almas gerekir. Bunun iin (Y6.2)selenoidi enerjilendirilerek pompa debisi alan (6.100) nolu elementin zerinden yadmcsilindirleringeri hareketi esnasnda boaltlr. Yardmcsilindirlerin geri hareketi esnasnda ana silindirin iindeki

yanda boaltlmasgerekir. Bu boaltmada (Y6.7) nolu bobinin uyarlmasile ndolum valfine pilothattndan uyar gnderilmesi ve bu valfin alarak silindirdeki yan bu valf zerinden tankabalanmasile salanr.


13/19


ekil2.

AlminyumE

kstrzyonPresiEk

strzyonPresiEksitrzyonkontro

lBlou


14/19


Grubun geri dn esnasnda sistem basnc (6.130) nolu logic elemente ve bu elementin pilotvalfine etki eder. Bu element sekonder basn emniyet fonksiyonunu yerine getirmektedir.

3- Kovan Kontrol Blou (7) (ekil 3)

Blok 2 adet yn denetim, 2 adet boaltmaltip basn emniyet ve 1 adet dekomprasyon elementindenoluturulmutur. Presleme esnasnda alminyum kovanile kalp arasndaki boluktan darszmamasiin kovann kalba kuksek bir kuvvet ile bastrlmasgerekir.

Basn denetim bloundaki (Y5.3) ve (Y5.4) selenoidleri uyarlarak (3) nolu pompann debisi (5. 120)nolu element ve A2 portu zerinden (7) nolu kovan kontrol blouna ynlendirilir.

Bloa P hattndan giren debi (Y7.1) selenoidinin uyarlamsile alan (7.020) nolu element zerindensilindirlerin mil ksmna dolarak kovankalp zerine bastrr. Silindirlerin arka ksmndan dnen yaise

(Y7.3) selonoidi enerjilendirilerek (7.100) nolu element zerinden tanka boalr.

Kovann darya doru almasistendiinde (Y7.4) bobini uyarlarak (7.150) nolu elenment zerindendekomprasyon ilemi yaplr. Dekomprasyon bittiinde (Y7.5) uyarlarak debi silindirlerin arka ksmnaynlendirilir. Silindirler dar karken mil ksmlarndan dnen ya ise (Y7.2) uayarlarak alan(7.060) nolu elemen zeinden tanka boalr.

4- Giyotin ve Matris Deitirme Blou (8) (ekil 4)

Blok 3 adet yn denetim elementi, 2 adet yn denetim valfi, 1 adet bas n emniyet valfi ve 1 adet ikizkilitleme valfinden olumakta. Ekstrzyon ilemi bitip, ana silindir yardmc kollar ile geriekildiktensonra, zmba ile biyet arasna konulan pulun kovan zerinden kesilerek atlmasgiyotin ile yaplr.

Basn denetim bloundaki (Y5.3) ve (Y5.4) bobinleri uyarlarak (3) nolu pompann debisi giyotinkontrol blounun P hattna ynlendirilir.

(Y8.4) bobininin uyarlmas ile akkan (8.100) elementi zerinden silindirin arka ksmna dolarakgiyotini aa doru hareket ettirir. Silindirin mil tarafndan dnen ya ise (Y8.2)nin uyarlmas ile(8.070) yn valfi zerinden tanka boaltlr. Kesme ilemi bittikten sonra giyotini yukarkarmak iin(Y8.4) ve (Y8.2)nin enerjileri kesilerek (Y8.1) enerjilendirilir. Alan (8.020) nolu elementten geendebi silindiri yukar kaldrrken arka ksmdan dnen ya ise devaml enerji altnda bulunan (Y8.3)selonoidinin enerjis kesilerek (8.150) nolu element zerinden tanka boaltlr. Bobinler uyarlrkensilindir olduu yerde kilitlenir.

Kullanlan kalp (matrit) deitirilmek istendiinde yne bu blok zerine yer alan (8.180) nolu n uyarl

srgl yn denetim valfi uyarlarak ilem yaplr.

Biyet ykleme silindiri ise pilot pompasndan salanan debi ile hareket ettirilir. Kumandassrgl yndenetim vertiliyle salanr.

Oransal basn emniyet vertilinden deiken deplasmanl pompann ayar organna etki eden basndeeri seitirilerek pompann debisi ayarlanr. Brubun hzl ilerlemesi, ekstrzyon, kovannhareketlerini ve matris deitirme anlarnda farkl potansiyeller devrededir. Potansiyometrelerdengelen akmla orantl olarak oransal basn ayar valfi basnc deitirir, bylece pompa kullanc iingerekli debiyi basar.


15/19


ekil3.

AlminyumE

kstrzyo

nPresiKovanKontrolBlou


16/19


17/19


2. RNEK YOL ADIM DYAGRAMI

1.6

00TonAlminyumE

kstrzyon

PresiYolAd

mD

iyagram


18/19


3. RNEK BORU BALANTI EMASI

rnekBoruBalantemas


19/19


KAYNAKLAR

[1] Hydraulic Trainer Volume 1 Mannesmann Rexroth 1991[2] Hydraulic Trainer Volume 3 Mannesmann Rexroth 1991[3] Hydraulic Trainer Volume 4 Mannesmann Rexroth 1991

ZGEM

1966 yl Hayrabolu doumludur. 1988 ylnda zmir Dokuz Eyll niversitesi Mhendislik ve MimarlkFakltesi Makina Mhendislii blmn bitirmitir.

1988-1992 yllar arasnda Hema Hidrolik A..de ve1993-1996 yllar arasnda Hidroser A. de

alm1996dan beri de Mannesmann Rexroth A.de proje mhendisi olarak almaktadr.

Documents

EKSTRÜZYON ŞEMA