EKT ENDİKASYONLARI

Uz. Dr. M.Tarık Kutlar

EKT Kullanımı - Güncel Bakış...

• Günümüzde EKT en etkin tedavi seçeneklerinden biri.• Ender olarak ilk sıra tedavi.• Genelde ilaca yetersiz yanıt alındığında kullanılır.• “Endikasyonlar” konusunda dünya çapında tam bir görüş

birliği yok.

EKT Kullanımı - Güncel Bakış...

• Hakim görüş;– EKT’nin öncelikle diğer tedavi seçenekleri tüketildiğinde

(yeterli oranda kullanıldığında ve etkisiz kaldığında)* ve/ veya

– durumun yaşamı tehdit ettiği düşünüldüğünde, şiddetli semptomların hızla ve kısa süreli düzeltilmesi amacıyla kullanılması yönünde*

– Yanı sıra, diğer tedavi seçeneklerine kıyasla EKT’nin daha etkin olduğunun klinik verilerle ortaya konduğu çeşitli diğer durumlarda da önerilmekte

*NICE*NICE

EKT - Temel İlkeler...• EKT endikasyonu açıkça belgelenmeli. Bireysel temelde bu

tedavinin hastaya olası yarar ve riskleri ayrıntılı biçimde tanımlanmalı.

• Bilgilendirilmiş onay:– hasta ile bu tedavinin tartışıldığı belgelenmeli– EKT hastanın tercihi olsa da, risk/ yarar

değerlendirilmeli– onay verme kapasitesi olmadığında, yasal vasi ya da

hasta bakımını üstlenen kişi bilgilendirilerek onay alınmalı

– herhangi bir yakınına ulaşılamadığı ve acil tedavi gereken durumlarda iki psikiyatri uzmanının kararı belgelenmek koşulu ile EKT uygulanabilir.

• EKT endikasyonu tartışmalı olduğunda bağımsız bir görüş daha alınmalı

• Gebeler, yaşlılar ve gençlerde EKT’nin riskleri artabileceğinden uygulamada daha dikkatli olunmalı ve ek önlemler alınmalı

EKT ENDİKASYONLARITanıya Dayalı

• Majör depresif epizod (unipolar, bipolar ve karma)• Mani• Mikst afektif tablolar• Katatoni• Afektif semptomları belirgin şizofreni• Şizoafektif bozukluk • Diğer nöropsikiyatrik bozukluklar

EKT ENDİKASYONLARIHastalık Sürecine Dayalı

• Hızla düzelme gerektiren durumlar:– intihar eğilimi– malnütrisyon– katatoni– ajitasyonlu ağır psikoz

• Diğer tedavilerin daha riskli olduğu düşünülen durumlar:– yaşlılarda– gebelikte

• Hasta EKT’yi tercih ettiğinde

ENDİKASYONLAR APA RCP

Akut suisidalite + 1

Psikotik özellikler + 1

Ağızdan sıvı ve gıda alımının az/ olmaması gibi depresyon komplikasyonlarına bağlı olarak hızla bozulan fiziksel durum

+ 1

İlaç tedavisine zayıf yanıt öyküsü + 1

EKT’ye iyi yanıt öyküsü + 1

Hastanın tercihi + 1

İlaç tedavisi risklerinin EKT risklerinden fazla olması (özellikle tıbbi yönden kırılgan ya da yaşlı hastalarda)

+ 1

Katatoni +

Hızlı yanıt gereksinimi 1

Psikomotor retardasyon/ stupor 1

tedaviye dirençli depresyon 2

ilaç tedavisi ile ağır yan etkiler gelişmesi 2

yeterli ilaç tedavisine rağmen tıbbi ya da psikiyatrik durumda bozulma 2

tedaviye rağmen sosyal iyileşme olmaması 2 / 3

Major Depresyon APA / RCP Rehberleri

Major Depresyon EKT Klinik Uygulama El Kitabı

Mani

APA• İntihar düşüncelerini gerçekleştirme

riskinin yüksek olduğu akut suisidalite• Psikotik özellikler• Ağızdan sıvı ve gıda alımının az/

olmaması gibi mani komplikasyonlarına bağlı olarak hızla bozulan fiziksel durum

• İlaç tedavisine zayıf yanıt öyküsü• EKT’ye iyi yanıt öyküsü• Hastanın tercihi• Standart antimanik tedaviye ilişkin

risklerin EKT risklerinden fazla olması (özellikle tıbbi yönden kırılgan ya da yaşlı hastalarda)

• Katatoni• Aşırı ve süregen ajitasyon• Manik deliryum

NICE• Yaşamı tehdit eden

durumlar dışındaki kullanımını kısıtlamakta

• İlk sıra tedavi olmamak kaydıyla yalnızca belli bazı manik sendromların sınırlı kategorilerinde kullanılması önerilmekte

Mani EKT Klinik Uygulama El Kitabı

Şizofreni

APAŞizofrenide EKT’ye iyi yanıt lehine olan özellikler:• Ani/ yakın zamanda başlamış pozitif semptomlar• Katatoni• EKT’ye iyi yanıt öyküsü RCP• Yalnızca klozapinin etkisiz kaldığı ya da tolere edilemediği,

tedaviye dirençli olgularla sınırlamakta • Şizofrenide idame tedavisi olarak EKT kullanımını

önermemekteNICE • Şizofrenide EKT’nin genel kullanımını önermemekte

ŞizofreniEKT Klinik Uygulama El KitabıEKT Klinik Uygulama El Kitabı

Diğer Psikotik BozukluklarEKT Klinik Uygulama El KitabıEKT Klinik Uygulama El Kitabı

Diğer Nöropsikiyatrik Bzk. ve EKT

Çoğu veriler olgu bildirimi ve klinik deneyimlere dayalı

• Katatoni:– LC ve– LC-NMS ayırıcı tanısı yapılamadığında ilk sıra tedavi

• NMS:– Antipsikotikler KE olduğunda, ve– NMS tedavisinde

• Epilepsi:– EKT nöbet eşiğini yükseltir, süreyi kısaltır,

antikonvülzandır.– Refrakter epilepsi ve epilepsiye bağlı mental boz.

tedavisinde• Parkinson hastalığı:

– Motor (on-off fenomeni) ve afektif semptomlar EKT’ye iyi yanıt verir.

– EKT etkisi geçicidir idame EKT (?)

Diğer Nöropsikiyatrik Bzk. ve EKT

Diğer Nöropsikiyatrik BozukluklarEKT Klinik Uygulama El KitabıEKT Klinik Uygulama El Kitabı

• EKT için kesin kontrendikasyon yoktur. • “Görece kontrendikasyonlar” varlığında bile uygulanabilir. • EKT genel anestezi altında uygulanan girişimlerin en az

riskli olanıdır.

EKT’de Riskin Arttığı Durumlar

• Yer kaplayan serebral lezyon• İntrakraniyal basınç artışı• Yakın geçmişte myokard enfarktüsü• Yakın geçmişte serebrovasküler hastalık• Anevrizma• Retina dekolmanı• Feokromasitoma

Risk - Yarar Dengesinin Değerlendirilmesi

• Psikiyatrik hastalığın şiddeti ve bireye oluşturduğu riskler,• Psikiyatrik hastalığın EKT’ye yanıt verme olasılığı,• EKT’nin tıbbi riskleri ve bunların ne ölçüde azaltılabileceği

ya da kontrol edilebileceği,• Alternatif tedavi seçenekleri, bu tedavilere yanıt olasılığı ve

bunların istenmeyen etkileri,• Kişinin herhangi bir tedaviyi kabul etmemesi durumunda

olası sonuçlar.

• American Psychiatric Association Task Force on Electroconvulsive Therapy. The Practice of Electroconvulsive Therapy. 2nd edition. Washington, DC, American Psychiatric Press, 2001.

• World Psychiatric Association – Consensus Statement of the Use and Safety of ECT, 2003.

• Chanpattana W, Chakrabhand ML, Kongsakon R, Techakasem P, Buppanharun W. Short-term effect of combined ECT and neuroleptic therapy in treatment-resistant schizophrenia. Journal of Electroconvulsive Therapy 1999; 15:129–139.

• Chanpattana W, Chakrabhand ML, Buppanharun W, Sackeim HA. Effects of stimulus intensity on the efficacy of bilateral ECT in schizophrenia: a preliminary study. Biological Psychiatry 1-8-2000;48:222–228.

• Freeman C (ed). The ECT Handbook. The Second Report of the Royal College of Psychiatrists’ Special Committee on ECT. London, Royal College of Psychiatrists, 1995.

• Swoboda E, Conca A, Konig P, Waanders R, Hansen M. Maintenance electroconvulsive therapy in affective and schizoaffective disorder. Neuropsychobiology 2001; 43:23–28.

• Kramer BA. ECT in elderly patients with schizophrenia. American Journal of Geriatric Psychiatry 1999; 7:171–174.

• Wengel SP, Burke WJ, Pfeiffer RF, Roccaforte WH, Paige SR. Maintenance electroconvulsive therapy for intractable Parkinson’s disease. American Journal of Geriatric Psychiatry 1998; 6:263–269.

• Aarsland D, Larsen JP, Waage O, Langeveld JH. Maintenance electroconvulsive therapy for Parkinson’s disease. Convulsive Therapy 1997; 13:274–277.

• Lisanby SH, Bazil CW, Resor SR, Nobler MS, Finck DA, Sackeim HA. ECT in the treatment of status epilepticus. Journal of Electroconvulsive Therapy 2001; 17:210–215.

• The ECT Handbook 2005 (Second edition), The Third Report of the Royal College of Psychiatrists’ Special Committee on ECT. Chapter I: The place of ECT in contemporary psychiatric practice - The Consensus Group Affiliated to the Special Committee.

• NICE (2003) Guidance on the Use of Electroconvulsive Therapy. Technology Appraisal 59. London: NICE. Available at http://www.nice.org.uk/pdf/59ectfullguidance.pdf

• Monroe RR (1990) Maintenance electroconvulsive therapy. Psychiatr Clin North Am 14, 947-960. Reference in: ECT Manual Licensing, Legal Requirements and Clinical Practice Guidelines. Aged, Community and Mental Health Division, Victorian Government Department of Human Services. Melbourne, Victoria January 2000.

• Roose SP, Glassman AH, Walsh BT, Woodring S, Vital-Herne J. Depression, delusions, and suicide. Am J Psychiatry 1983; 140:1159-62.

Kayn

akla

r Kayn

akla

r Kayn

akla

r K

ayn

akla

r