ELEKTRiK - ELEKTRONiK - BiLGiSA YAR MUHENDiSLiGi9. ULUSAL KONGRESi

Hasan DiN<;ERSemra OZTURKKemal iNANKadir ERKANMehmet BA YRAKE. Mustafa YEGiNTanay Sldkl UYARHasbi iSMAiLOGLUHUseyin YE$iLH. Ali YiGiTKemal ULUSALERSait BOLBULErol SANCAKAhmet $ENSevil BULUTLARAbdullah A<;ERH. Cengiz OZTORKGUne~ YILMAZSUreyya AYDINAhmet UZUNKA YAMehmet TURGUTTunyay <;AYLlAhmet SOZEN

(KOO)(KOO)(Sabancl Oniv)(KOU)(SAO)(KOO)(MaLO)(KOO)(TMMOB)(EMO)(EMO)(EMO)(EMO)(EMO)(EMO)(EMO)(izmit B.$ehir B.)(Pirelli Kablo)(TUrkKablo)(ENTES)(TEKEL)(ORMAZABAL)(KARTONSAN)

ABDULLAH, H.ACAR, C.AKAN;A.AKKAYA, i.AKPINAR, E.AL<;I, M.ALSAN, S.ATMACA,H.AYGOLU, U.BAY,O.F.BiLGiC, O.BiR, A.CEL TiKLiGiL, U.CiCEKOGLU, O.CIRPAN, A.H.DAd,H.DERVi~OGLU, A.DiLA VEROGLU, E.DiNCER, H.EKER,i.EKSiN, i.ERCAN, B.ERDAL, C·ERFAN,F.ERi~, E..ERKAN,K.ERTAN, B.OULER, N.GULER, i.GULOUN, R.GUNEL, T.GUNE~, F.GUNEY, i.OUZELBEYOGLU, N.OUZELi~, C.GOZELKA YA, M.iKiZOGLU, S.iNAN, K.KAHYA, Y.KALENDERLi, O.KARABOGA, D.

KARACA, H.KARAMANCIOGLU, A.KAYPMAZ,A.KENT, S.KOCA TEPE, C.KONAR,A.F.KOKSAL,M.KUNTMAN,A.KUNTMAN,H.KURTULAN, S.KOCUK, s.LEBLEBici, D.MERGEN, F.MUSAYEV, E.ONAYOiL, s.ONBiLGiN, G.ORENCiK, B.OZCAN, S.OZTURK, S.SAGIROGLU, ~.SERBEST, H.SEvoi, L.SOHTAOGLU, N.~AFAK, M.~EKER, S.TOKER, A.TUNCAY, N.TURKAY, B.TURKOZ,S.UCAK, C.UMURKAN, N.USTA,O.YALCIN, M.A.YANIKOGLU, E.YARMAN, T.YARMAN, S.YAZGAN, B.YAZGAN,E.YILDIRIM, T.YILMAZ,O.

KASKAD BAGLI DEVRELERiN YENl BtR YONTEMLE OUYARLILIK ANALtZ1:BtR UYGULAMA ORNEGlF.G(h{E~,S.ALTUNY

ENDOSTRiYEL MALZEMELERtN NEMLiLtK ORANININ MiKRODALGA TEKNiG1YLE TAyiNjA. AKMAN, S. GULER, O. SULE, A. OKTAY

siLiNDtRiK BtR REFLEKTORUN KENARINDAN KIRINAN ALANA AIT DOZELTME FAKTORO lytNYAKLA~IM ANALtZLERlU. YAL<;rN

HABERLESME TEKNiCi VE SiSTEMLERi1'v1PEG2UYUMLU SAYISAL TV $iFRELEME YONTEMiM. PAZARCI, V. DiPyiN

i~LEME KAZANCININ AGIRLlKLI TOPARLAMA DiZiLERi KULLANAN BIR DO-KB<;E ALiCISrNDAUYUMLAMA DEGERLERINE ETKisic. yiFTLtKLt, 1:. DEVELi

KOD BOLMELi yOKLU ERi~iM SiSTEMINDE yOK KULLANICILI SEZME i~LEMtNtN YAP AY stNtR AGIiLE GERyEKLE$TtRiLMESiY. I$IK, N. TA$PINAR

OALGABOYU BOLMELi <;OGl1LL~Ll (WDM) SiSTEMLERDE UYARILMI$ RAMAN Diy AFONistNtNiLETi$iM PERFORMANSINA ETKisiV. KORKMAZ, A. ALTUNCU

NEWTON OpTiMiZASYONA DA YALl ENBOYDK OLABiLt:RLtK BULANIKLIK VE GORONTO TANIMAF.SARI

DD-KB<;E SiSTEMLERINDE Os TEL KIRMIK AGIRLIKLANDIRMA OALGA BI<;iMLERtNiN UYUMLAMADEGERLERtNiN HESAPLANMASINDA YENI BIR METOT1:. DEVELt, c. <;iFTLiKLt

DDlKByE ILETI$iM SISTEMLER1NDE KULLANICI ALGILAMA YAKLA$IMLARININ BiT HATA ORANIBA$ARIM KAR$ILA$TIRMASIc. yiFTLiKLt, 1:. DEVELi

AKILLI ANTENLt HOCRESEL SISTEMLERDE TIKANMA OLASILlGININ HESAPLANMASIH. 1:. $AHiN, H. KAYA

GRAM-SCHMIDT E$LENtK yON VE E$LENtK GRADY AN ALGORITMALARININ ADAPTiF ANTENLEREUYGULANMASI$. GOGOSDERE, H. KA YA, Y. OGUZ

ADIABATtK VE iZOTERMAL $ARTLAR ALTINDAKi OPTIK FiBERDE POLARiZASYON MOD·:DiSPERSiYONUNUN iNCELENMESIS. E. KARLIK, G. YILMAZ

HOCRESEL AGLARDA EN KOyUK ERiMLi FREKANS ATAMA PROBLEM1IyiN ALl' SINIRLARC. F. BAZLAMA<;CI, B. KARADENIz

ATM $EBEKELERDE BULANIK BAGLANTI KABUL KONTROLOM.HEKiM,G.DURUSOY

iNTERNET TELEFONU SISTEMINDE GERyEK ZAMANLI YAZIUM UYGULAMALARIH.BURDURLU,H.DiN<;ER

OL<;ME TEKNiCiAYRIK VE SUREKLi ZAMANLl BIRiNci DERECEDEN SiGMA-DELTA MooOLATORDNDN PRATiKOLARAK GER<;EKLE$T1:RiLMESID. HANBA Y, A. U<;AR

AKIM TA$IYICI TABANLl DISTORSiYONMETRE GERyEKLENMESIy. TEMiZYOREK, S. OZCAN, I. MYDERRIZI

opm FiBERLERDEKi POLARiZASYON MOD DISPERSiYONUNUN SABIT y0ZUMLEYICi VE JONESMATRIsi YONTEMLERiYLE OL<;OLMESIS. E. KARLIK, G. YILMAZ, K. GEREN

TIP ELEKTRONiciPA~tF nFNDRtTT .FRDF KABLO TEOREMI

P-Mosfet'lerde Sleak Ta~IYleIlann Modellenmesi i~in Yeni Bir Yontem, 355G. DOZENLi, H.H. KUNTMANMosfet'lerdeki Sleak Ta~IYlel Etkisinin Welbull Daglhffil ile ineelenmesi, 359A. ARDALI, A. KUNTMAN, F. KA9AR, H. KUNTMANYiiksek Dogrusalhkh Ve Yiiksek <;lkI~Empedansh Cmos Do-Ota Gen;ekle~tirilmesi, 363B. S. ERGON, H. KUNTMANDo-Ota ile Seri EndUktans Benzetimi, 367H. KUNTMAN, S. MENEKAY, A.·KUNTMAN, O. r;ir;EKOGLUYiiksek <;lkI~Empedansh AkIm Modlu Uc;lineUDereeeden Slizgec; Tasanffil, 372M. AKSOY, S. OZCAN, H. KUNTMAN, O. 9i9EKOGLUTek Aklm Ta~IYlel Ve AzaltI1ml~ PasifElemanh <;ok-Giri~li Tek-<;lkI~h Yeni Bir Siizgec;, 376S. OZCAN, H. KUNTMAN, O. 919EKOGLURician Soniimlii Ve Golgelemeli Mikro-Hiicresel Sistemlerdeki <;e~itleme Sisternlerinin 380Ba~anm Analizi,A. SAFAK, A.S.SUNAY, S. GOKKAYAKanal Kodlamasl Ve Sifreli Haberle~me, 384M. SARITAS, H. GER9EKCiOGLUUyarlanabilen Anten Dizgilerinin Hiieresel Gezgin ileti~im Sistemlerinin Performansl 388Uzerindeki Etkileri,A. SAFAK, N. A9IKGOZ, B.O.TUNAVELiOGLUAnten Besleme Tipinin Anten I~lma Diyagraffilna Etkisi, 393O. TORKOGLU, i.AKKA YAYapay Sinir Aglan Tabanh Kapah Set Konu~macl Taruma Uygulamasl, 396E. BUTON, M. iNALAkim Geri Beslemeli Kuvvetlendirici Tabanh Bir Orantl-integral-TUrev (PID) Tipi 400Kontrol Ediei Gerc;ek1enmesi ic;in Bir Yontem,C.ERDALProgramlanabilir Denetleyiei Egitimi i~in Bir SimUlatOr, 405E. KIRKAYA, F. BOYNAK, E. KAPlANOGLU, S. ALSANH"" Kontrol Ve Dinamik Yiikleme Fonksiyonlanmn Sec;imi, 409i. EKERH"" Kontrol Metodunun KontrolOrTasanm Algoritmasmm F-iterasyon Metodu ile <;oziimii, 413i. EKERBilgisayar Ve Yazlhm Yoluyla Denetlenen Bir Robot Manipiilatoriin Tasanffil Ve 417Denetimi,M. YAZ, A. ALBOSTANSdh Sebekesi Uzerinde Atm Trafiginin Ta~mmasl, 423A. E. HARMANCI, N. GOKERAg Sistemlerinin Bi1gisayar Destekli Glivenilirlik Analizi, 427i. ALiEV, Z. KARA, T. KARAKAYAYapay Sinir Agl Ve Hfd Kullanarak Dtmf Sinyal Ortintiilerini Tamma Sistemi, 431i. TURKOGLU, D. HANBAYBUtiinle~ik Mikroi~lemci Egitim Simiilatorii (BMES), N. 4359ENESiz, i. SOGUKPINARNesneye Yonelik Programlama ile GtiC;Sistem Analizi, 439M. H. HOCAOGLU, T. GOZELGoriinen I~lk Veren Led'lerin AkIm Ta~lyan Elemanlar ile Ortak <;ah~tmlmasl, 444E. MUSAYEV, i. TEKiNOptik Fiber Extrinsic Sensor Kullanarak Yiizeysel Akustik Dalga Saptama, 446H. SOlAK, Y. AKALTUNMod Kilitli DiizgUn Fiber Bragg Izgarah Lazerin Bagll Siddet Giiriiltiisii (RIN), 449N. DOGRU, M. S. OZYAZICIWingate Anaerobik Testinde Birim Ytikiin GtiC;Degerlerine Etkisi, 452Y.OZBAY

YAPAY SiNiR AGI VE HFD KULLANARAK DTMF SiNYALORUNTULERiNi TANIMA SiSTEMi

ibrahim TURKOGLUFirat lInivcrsitesi

Elektronik ve Bilgisayar Egitimiitlirkoglll@tirat.edll.tr

In this study, we developed an intelligence decodersystem flu' illtelpretation of DTMF signals based onpattern recognition. Tile interpretation systemconsists of fast fourier transformation of DTMFsignals and classffication using neural network. Inputsto the system are the DTMF signals acquired by datacard. We generate features for the objective conciserepresentation of DTlvlF signals by fast fouriertransformation. Using adaptive learning rate backpropagation neural network performs classification ofthe featL!res. With twelve DTMF signal are studied.The undamaged of the DIMF signals are selected foruse as training cases for neural network. In thetesting of the DTlvlF pattern recognition system isused both undamaged DTMF signals and damagedDTMF signals. In the result is acquired a highinterpretation success.

DTMF sinyalleri telefon hatlannm ozelliklerine baghnlarak gerc,;ekle~tirilen aramalarda, aranan ve aI'ayanki~ilerin numaralannin kaydedilmesinde, konu~masUrelerinin tespitinde, uzaktan sistem kontroliinde vetelekonferans sistemlerinde kullal1llmaktadtrr I ],[2],[3]. Eu aC;ldan DTMF sinyal kod c;ozUcUlerison derece ollemlidir.

1.1. Oriintii TammaC:)ri.intU tanuna sistemleri gellellikle iki kislmdanolu~ur; birinci klslm, orUnti.ilerin tanll1maSI ic;ingerekli ozclliklerin veya olc;i.ilecek bi.iyi.iklliklerinsec;ilmesi i~lemini gerc;ekle~tirir. Eu i~leme, ozellik~Ikarrna ve bu i~lemi gen;ekle~tiren sisteme, ozellik~lkancl adl verilmektedir. Orlinti.ileri belirlemedekullal1llan her bir ozelligin veya Olc;i.ilecekbliyi.ikJi.igi.in, m<;i.im sonllcunll veren gerc;el saYlyaozellik adt verilmekte ve bile~enleri bll ozelliklerdenohl~mll~ vektOre, ozelliklerin alll1dlgl brlinti.iye ili~kinoznitelik vekWri.i denilmektedir. Pratikte uygun ozelliksec;imi, bir orlintli tamma probleminin en gli<; ve enonemli boli.imlinli olu~turllr. Eger sec;ilen ozelliklerorlinti.ilerin blitiin ozelliklerini tam olarak ta~lmlyorsa,tal1lma ve sll11t1anduma i~lemlerinde yapdacak hatalarbliylik oJacaktJr. OrlintU tammamn ikinci klsml ise,elde edilen i.'>znitelik vektOrlerinden faydalamu'ak

Davut HANBA YFIrat Universitesi

Elektronik ve Bilgisayar Egitimidhanbay@firat.edu.tr

ori.intlileri sll1lflandmlmaslchr. Ori.inti.i sl\llflandlrmai~lemi, oznitelik velctorlerinden olu~mu~ uzayll1 herbolUmli bir orlinW sll1lfll1a kar~l di.i~ecek ~ekilde,birbirlerinden aynk boli.imlere aynlmasl ve herbolUme ili~kin bir dogrusal aymm fonksiyonlltammlanmasl temeline dayal1lr (4). Ori.inW tanImai~leminde lcullal1llan en yayg1l1 blok diyagram $ekill.de gosterilmi~tir [5].

DO~ill "•• C ~ Algll<\\llcllar :

Gln~ler : J ,

bzellik .•~

~lkancl/se~ici\... -j

.• Karari

~ SllllflandlnCI; ~

1.2. H1Zh Fourier Doni.i~i.imi.iPeriyodik i~aretlerin frekans bolgesi gosterimi fourierserisi iIe. elde edilir. Fakat kullandlglmlz biitUnsinyaller periyodik degildir. Periyodik olmayani~aretlerin frekans bolgesi gosteriminigerc;ekle~tirmek i<;in fourier serisi kullal1llamaz.Fourier Doni.i~i.i1l1i.i sonlu uzunluktaki bir dalganmperiyodik hale getirilerek fourier katsaydanmnhesaplanmasl ile elde edilir. Periyodik saylsali~aretlerin fourier donli~Umti Aynk Fourier DonU~limti(AFD) olarak adlandmhr. (O,NT) arahgll1daorneklenmi~ sinyal x(nT)=x(nT).Or(t) ve Fourierkatsaylian da Xk olarak tammlamr. Fourier katsayllana~agldaki denklem ile hesaplamr.

Eu denklemde hesaplanan Xk degerleri aynk fourierkatsaytlandlr. Aynk fomier dtini.i~i.imlinhesaplanmaslllda her bir Xk degeri i<;in N karma~lkvarpma ve N-l kanna~Jk toplama kullal1llmakta'dlr. Bunedenle N adet AFD bulunurken N2 kadar <;arpma veN(N-l) toplama i~lemi gereklidir. AFD ninhesaplanmasl c;ok fazla miktarda i~lemgerektirmektedir. i~lem saYIS1l11 azaltmak amaCI ileAFD ile aym anlama gel en HIZh Fourier Donli~i.imii(HFD) kllllamhr. HFD i~lemi iki farkh metotlagerc;ekle~tirilir. Bunlardan birincisi zamanda bolmeliHFD, ikincisi frekans da bolmeli HFD dir. Zamanda

51rneliHFD de N bir ~ift· saYI oldugu kabulmdiginde x(n) dizisi NI2 uzunlugunda iki diziyeynhr. BlI aylrma i~leminde birinci dizinin elemanlan~kindisli • ikinci dizinin elemanlan ~ift indisli se~ilir.

(NI2)-1 rk k (N/2)-1 rk:k = L: x (2r) WN/2 + WN L: x (2r + l)WNI2

r=O r=O

enklemiyle zamanda bOlmeli HFD ger~ekle~tirilir.'rekansda bOlmeli HFD de ise dizi orta noktasmdanaye aynhr. Elde edilen her bir dizi tekrar ikiyeynlarakfrekans da bolmeli HFD ger~ekle~tirilir [6].

.3.Yapay Sinir Aglarl'apay sinir aglan (YSA), ozellikle bilgisayarlknolojisiningeJi~mesi ile mtihendislik sahasmda ~okeni~bir uygulama alam bulmu~tur [7]. Yapay sinirglan a~a~daki karakteristiklere sahip paralel bilgi,Ierneyapllandlr.

· Biyolojik bir norondan esinlenerek matematikselmodeli ortaya konmu~tur.

· Birbirine baglanan ~ok geni~ sayldaki i~lemelemanlarmdan olu~ur.

· Baglann agrrhklarl ile bilgiyi totar.· Bir i~lem elamam giri~ uyanlanna dinamik

olarak tepki verebilir ve tepki tam amen yerelbilgilere baghdlr (ilgili i~lem elemamm etkileyenbaglantIlar ve baglantI agIrhklarl yoluyla gel engiri~sinyali).

· Egitim verisi ile ayarlanan baglantI aglrhklarlsayesinde ogrenme, hatIrlama ve genellemeyeteneklerine sahiptir.

3u iistiin ozellikleri, yapay sinir aglannm karma~lklroblemleri ~ozebilme yetenegini gosterir [8]. $ekill.de biyolojik norondan esinlenerek ortaya konmu~~Iem elamanmm basit bir matematiksel modelilerilmi~tir. Bu modelde i. i~lem elemamnm ~11o~1l~agldakidenklem ile verilmi~tir.

y(t + 1) = a( ~ W ij x j (t) - °i JJ=1

Buradaa(.) etkinle~tirme fonksiyonu, OJ ise i. i~lemllamanmm e~ik degeridir. i~lem elemanlarmm bilgii~lemeleriiki kISImdan olu~ur : giri~ ve ~Ikl~. Biri~leme1emam dl~ardan alml~ oldugu Xj giri~ bilgilerinibagh bulunduklan wij aglrhlan ve a(.) fonksiyonuilzerinden~Ilo~a aktanr.

Geli~tirilen DTMF sinyal orUntUsU tamma. algoritmasmm yaplsl $ekil 2. de gosterilmi~tir. DTMFsinyalleri data kartl vasItaslyla ahnarak [9], sisterninyazlhm ger~eklemesi MATLAB da yapllrm~tIr.Sistem yapISl ti~ a~amadan olu~maktadlr :

• DTMF sinyal orUntUsUnUn hlZh fourierdonU~UmUnUnalmmasI.

• Olu~an frekans spektrumunun yapay sinir agmmgiri~ine verilmesi.

• Yapay sinir a~nm ~Ikl~ slmflannm olaslhkdegerleri kazanan hepsini allr (Winner Take AII-WT A) karar katmamna verilerek, i~lerinde enyUksek degere sahip olan olaslhgm karar olaraktamnmasl .

I~ . ,1'" ._ ..... , •... . .... _-~_ .. -\ ... " ~_ .. ~ -"'-.

i DTMF ! : i i YSA : ( WTA J TammalSinyall~r~J-\~)--\ ~lnlnandIn~ls0--\~arar kurah)· .~

2.1. DTMF SinyalleriDTMF (Dual Tone Multi Frequency) sinyalleri DTMFkodlaYIclSI tarafmdan Uretilir. Farkll frekansta ikisinUzoidal i~aret cebirsel olarak toplamr. Herhangi birtu~a basIldl~nda 0 tu~a ait iki tane farkh frekanshsinyal tiretilir. Bu sinyallerden dU~Uk frekansh olambasllan tu~un hangi satIrda yer aldlgml ytiksekfrekansh olam da hangi sUtunda bulundugunu belirtir.Ton frekanslan harmoniklerden ve diger bozueugiri~lerden etkiJenmeyecek ~ekilde se~iJmi~lerdir.Sinyallerin telefon tarafmdan dogru olarak iletilmesive merkez santral tarafmdan dogru olarak algllanmasl ,onemlidir. Sinyal frekanslan nominal degerin ± % 1.5degerinde olmahdlr.

1:\.,

'",<i

.~

]1" .l,~

,il... !1

J1'J

.:.~.,~;.tl.:}

: ~.~;r1..:j

',~

;;~

':-~

:-J;'~

1'1l·';'.,'il

; r~_:;:',~)1

, t. '°1~' '~~

DTMF sinyallerin algI1anlp kodunun ~cziilmesinde~ok degi~ik yontemler kullamlmaktadlr: filtre, entegreolarak tiretilen kod ~ozUciiler, DSP saylsal i~areti~lemeileri [10],[11].· Ahize kaldmldlgInda sistemtarafmdan pals veya ton olabilecek bir arama beklenir.DTMF ahcIsI ve Dial pals allCISI hatta baglanlr.Herhangi bir pals belirlenirse derhal DTMF ahclsmldevre dl~l bIram. Ton belirJenirse bu durumda da Dialpals ahcIsml devre dl~l blrakIr. $ekil 3.de tu~lar ve butu~lara ait sinyal frekanslarl goriilmektedir

Frekans 1209 1336 1477(Hz)697 1 2 3770 4 5 6852 7 8 9941 * 0 #

2.20 HIi'D Kullanaral{ Ozellik <;;IkarmaGeJi~tirilen yontemin ilk a~amasl olan IllZh fourierdoniif;iimii kullamlarak ozellik ~lkarmada, gelenDTMF sinyal ortintiisiiniin genIik spektrumu eldecdilmcktedir. Sekil 4. de "#" tu~unun DTMF sinyalive HFD den elde edilmi~ genIik spektrumugorti lmekledir.

Gu ~ekilde ~lkanlan(\zeliik vektorii yedi bile~endenolu~maktadlr. Soyle ki :

-1 'o

.1

I() 15 20 25 30 35 40 45 50Zaman (msn)

! J:

!,;i' , I:~:;'

~.:;

'", ;;-"

g;"' ~!;.

C

:r <>()

'"

L,3. Yapa:; Sink Agl He SuutlandlrmaGeli~tirilen yontemin smtflandmcl a~amasl i<;:in,~okkatmanh ileri bes]emeli yapay sinir agl kullamldl.Yapay sinir agl sJl11flandmctsmJl1 giri~/~lkl~ ikiIisi$ekil S. de gosterilmi~tir. Bu ~ah~ma i<;:inyapay siniragll1ll1sc,;ilen parametreleri:

<;> Katman saYlsl : 3 (giri~, ara, ~lkt~)@ Katmanlardaki noron saY1SI: 7, 15, 12ill Ogreiime algoritmasl : Geri-yaY1I11mo Uyarlamah ogrenme oram : 0.005 (+ 1.04, -0.7)" Momentum katsaYIsl : 0.95'" Toplam sistem hatasl : 0.001•• Etkinle~tirme fonksiyonu : Tanjant sigmoid.

Yapay Sinir Agi.•. - .•. ..•. .•. + .•..

697 770 852 941 i i 1209 : 1336. 1477 ., !

VI V2 V3 V4 Vj V6 V7

~ekil 5. Smlflandmcmm girif;/<;:lkJ~ikilisi.3. SONU<; VE DEGERLENDiRME

Geli~tirilen akllh DTMF sinyal tal1lma sisteminin testedilmesinde ytiksek bir ba~anya ula~llrm~tlr. Sistemeogretilen DTMF sinyalleri %99-100 oranmda birba~an ile tanmml~tJr. Aynca DTMF sinyallerinde %5-15 lik bir bozulma durumunda da yine aYl1lba~angozlemlenmi~tir. Boyle bir sistem, kullamlan yapaysinir aglanl1ln paralel <;:ah~ma ozelliklerinden 6tiirii~ok hlZh tamma karanl1l verebilmektedir. Yine iletimhatlanndan ve dl~ etkilerden kaynaklanan, DTMFsinyallerindeki giiriiltti ve giri~im olaylannda sistemindogru tamma karan degi~memektedir. Maliyet olarakbir DSP mikroi~lemcisine gore kJyaslandlgmda buyapt ~ok daha ucuza <;:Jkmaktadtr.Sistemde aym andabirden ~ok tu~a basilmasl durumunda kararkatmanmdaki ~lkJ~ olaslhk degerleri %50 degerinia~madlgmdan herhangi bir DTMF sinyali olaraktanmmamaktadrr. Yukanda belirtilen 6zelliklerindendolayl, geli~tirilen bu sistem klasik DTMF sinyal kod~ozticiilerine alternatif akIlh ve kaliteli bir DTMFsinyal kod r,:oztictisti olabilecektir.

[1] Coskun I. and Ardam H., "A remote controllerfor home and office appliances by telephone"IEEE Trans. on Consumer Electronics, vol.44, pp. 1291-1297,Nov. 1998.

[2] Edwards K., Quinn K., and etc., "Evaluatingcommercial speech recognition and DTMFtechnology for automated telephone bankingservices," lEE Colloq. on Adv. in Inter. voiceTech. for Telecom. Serv., pp.4/l-4/6, 1997.

[3] Huertas G., Vazquez D, and etc., "Built-in self-test in mixed-signal ICs: a DTMF macrocell", 13.Inter. Conf. on VLSI Design, pp. 568 -571,2000.

[4] Bishop C.M., "Neural Networks 'for PatternRecognition", Clarendon Press, Oxford, 1996.

[5] Duda R. O. and Hart P.E., "Pattern Classificationand Scene Analysis", Stanford Res. Ins., 1989.

[6] Kayran A.H., "Saylsal i~aret i~leme", iTO, 1996.[7] Haykin S., "Neural networks: A Comprehensive

Foundation", Macmillan College PublishingCompany, Inc.,New York, 1994.

[8] Lin C. T. and Lee C.S.G., "Neural FuzzySystems", Prentice-Hall, 1996.

[9] "B4622B Model Dijital Santral Egitim Seti",YOKJDiinya Bankasl II. Endiistriyel EgitimProjesi, 1998.

[10]Shatnawi A.M., Abu-EI-Haija A.I., ElabdallaA.M, "A digital receiver for Dual ToneMultifrequency (DTMF) signals", IMTC/97.Proceedings. IEEE, vol. 2, pp. 997 -1002,1997 .

. [1l]Huertas G., Vazquez D., and etc., "Effectiveoscillation-based test for application to a DTMFfilter bank" ,Test Conference Proceedings,International, pp. 549 -555,1999.

··'i, "<

! i,.}