ELEMENT VE BİLEŞİKLER

?

• Demirden yapılmış bir maddenin çok küçük bir kısmı bile çok sayıda demir atomu içerir. Bu demir atomlarının hepsi birbiriyle aynı büyüklük ve şekildedir.

• Çok sayıda aynı çeşit atomların bir araya gelerek oluşturduğu maddelere element denir.

• Elementlerdeki atomlar tek çeşittir ve elementler saf maddelerdir

• Şekilde de görüldüğü gibi çok sayıda demir atomu bir araya geldiğinde demir elementini oluşturur.

• Demir elementi ise hayatımızda hemen hemen her yerde karşımıza çıkmaktadır. Demir elementinden yapılmış malzemeler farklı alanlarda kullanılsa bile hepsi demir atomlarından oluşur.

• Peki demir parmaklığı oluşturan tanecikler ile bakır cezveyi oluşturan tanecikler arasında fark var mıdır ? Tartışalım..

• Şekillerde görüldüğü gibi cezveyi oluşturan bütün atomlar birbiriyle aynı iken, demir parmaklığı oluşturan atomlardan farklıdır

• Aynı çeşit atomlar bazı elementleri oluştururken kümeler halinde bulunurlar.

• Bazı elementlerin doğada kümeler halinde bulunması gibi doğada da buna benzer durumlarla karşılaşırız.

• Demir parmaklığı ve bakır cezveyi oluşturan atomlardan farklı olarak; hidrojen, oksijen ve iyot elementini oluşturan atomlar kümeler halinde bulunmaktadır.

• Hidrojen, oksijen ve iyot elementlerinde olduğu gibi atomların oluşturduğu atom kümesi molekül olarak adlandırılır.

• Bazı elementlerin en küçük taneciği atom iken bazı elementlerin de en küçük taneciği moleküldür.

• Atom ve molekül maddelerin özelliğini taşıyan en küçük birimlerdir.

• Dünyamızda 100’den fazla farklı element ve atom vardır. Çevremizdeki maddelerin hepsi elementlerle sınırlı kalsaydı, çevremizde sadece 100 çeşit madde olması gerekirdi. Oysa çevremizde milyonlarca farklı madde bulunmaktadır. Bu çeşitliliğin sebebi ne olabilir? Bu farklı maddeleri aynı çeşit atomlar mı oluşturur?

• Bazı moleküller tek çeşit atomdan oluşurken, bazı moleküller farklı çeşit atomlar içerebilir.

İyot atomu

Hidrojen atomu

Hidrojen atomu

Oksijen atomu

Su molekülü İyot molekülü

• Molekülü oluşturan farklı çeşitteki atomların büyüklükleri ve özellikleri de birbirinden farklıdır. Bir molekül iki atomdan oluştuğu gibi çok fazla sayıda atomdan da oluşabilir. Moleküller az sayıda atom içeriyorsa basit yapılı; çok sayıda atomdan oluşmuşsa karmaşık yapılı olarak adlandırılır. Örneğin, su, iyot, hidrojen ve oksijen molekülleri basit yapılı iken, hücrede bulunan karbonhidrat, yağ ve proteinler karmaşık yapılı moleküllerdir.

• En az iki farklı elementin bir araya gelerek oluşturdukları yeni saf maddelere bileşik denir.

• Elementler bileşikleri oluşturmak için bir araya geldiklerinde farklı özelliklere sahip yeni bir madde oluşturur.

• Su bir bileşiktir ve şekilde de görüldüğü gibi bu bileşiği oluşturmak için çok sayıda su molekülü bir araya gelir. Suyu oluşturan moleküllerden her biri diğerleriyle eşit sayıda atom içerir. Bir su molekülü, iki hidrojen ve bir oksijen atomundan meydana gelir

• I. ve II. şekildeki modeller aynı çeşit atomlardan oluştuğu için elementi temsil etmektedir. Diğer şekillerdeki modeller farklı çeşit atomlardan oluştuğu için bileşiği temsil etmektedir.

• Madde moleküllerden oluşmuşsa o maddeye moleküler yapıda, atomlardan oluşmuşsa atomik yapıda bulunur.

• Farklı çeşit atom içeren moleküllerin bir araya gelerek bileşiği oluşturduğunu öğrendik. Peki bütün bileşiklerin molekülü var mıdır ?

• Şeker ve suyun yapısında belirli sayıda atomdan oluşan atom kümeleri vardır.

• Bazı bileşikler moleküler yapıya sahip iken bazı bileşikler moleküler yapıya sahip değildir.

• Belirli sayıdaki atomlar birleşerek atom kümesi oluşturduğunda bu atom kümelerinden oluşan yapı moleküler yapılı bileşiktir.

• Örnek :

• Bileşik tanecik yığınlarından oluşmuşsa moleküler yapıda bulunmaz.

• Örnek :

1. Sembolik gösterimlerden hangileri bileşiği oluşturan taneciklerden birini temsil etmektedir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV

2. Yukarıdaki sembolik gösterimlerden hangileri molekülü, hangileri atomu temsil etmektedir?A) I: molekül, II: molekül, III: atom, IV: molekül

B) I: atom, II: molekül, III: atom, IV: molekülC) I: atom, II: molekül, III: molekül, IV: molekül

D) Hepsi molekül

3. Aşağıda verilen ifadelerden hangisi veya hangileri doğrudur?I. İyot atomu, hidrojen atomundan çok büyüktür.II. İyot molekülü de diğer moleküller gibi gözle görülebilir.III. Bir su molekülü üç atomdan oluşmuştur.

A) Yalnız I B) I ve III C) Yalnız III D) I,II ve III