31
Elmi məqaləni necə yazmalı? Bu təqdimat yenicə elmi tədqiqat işlərinə başlamış magistr tələbələrinə, aspirantlara kömək üçün işlənmişdir. Elmdə ilk addımlarını atan gənclər üçün elmi məqalə onun müvvəfəqiyyətlərinin rəhnidir. Odur ki, elə əvvəldən elmi məqaləni lazımı səviyyədə yazmaq bacarığı onun əsl alim kimi formalaşmasına və yüksək uğurlar qazanmasına çox kömək edər. Müəllif İsmət S.Əhmədov

Elmi məqaləni necə yazmalı?

  • Upload
    vanliem

  • View
    259

  • Download
    5

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Elmi məqaləni necə yazmalı?Bu təqdimat yenicə elmi tədqiqat işlərinə başlamış magistr

tələbələrinə, aspirantlara kömək üçün işlənmişdir. Elmdə ilk addımlarını atan gənclər üçün elmi məqalə onun müvvəfəqiyyətlərinin rəhnidir. Odur ki, elə əvvəldən elmi məqaləni lazımı səviyyədə yazmaq

bacarığı onun əsl alim  kimi formalaşmasına və yüksək uğurlar qazanmasına çox kömək edər.

Müəllif İsmət S.Əhmədov

Page 2: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Elmin qurulması tədqiqat işlərinin bir-biri ilə əlaqəsini tələb edir

Tədqiqat

Elmi məhsul

Elmi ədəbiyyat

İlkin araşdırmalar sizin üçün bazis rolunu oynayır, bundan sonra siz elm şəbəkəsində həm istehsalçı və həm də idxalçı olacaqsınız. Karye-ranızın sonuna qədər elmi məlumat- lar toplamaq həvəsi, əks əlaqə, şübhələr və təkrar-təkrar təcrübələr sizi kölgə kimi izləyəcək. Odur ki, aldığınız nəticələri mümkün qədər vaxtında və münasib şəkildə elm aləminə çatdırmağınız çox vacibdir.

Sizin elmə töhfəniz nə ölçülür?

Page 3: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Sual

Proses necə başlayır?

İlkin təcrübə

cavabHə yox

Yeni təcrübə

Layihə hazırlığı

Laboratoriya işiNəticələr

Xülasə

Əlyazması Nəşri və axtarış

Page 4: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Sizin elmi işlərinizin elm aləminə bəlli olduğuna əmin olun və nəticələrinizi koleqalarınızla müzakirə etməyə cəhd edin!

Necə?

Elmi nəticələrinizi yazılı, şifahi və digər üsullarla çatdırmağa cəhd edin!

Page 5: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Məqaləni yazmağa başlamazdan əvvəl nəzərdə tutduğunuz suala təcrübələrin cavab verdiyinə əmin olun

Qeydlərinizi sistemləşdirin, ədəbiyyat məlumatlarını toplayın, lazım olacaq digər materialları aydınlaşdırın

Page 6: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Məqalənin əlyazmasına necə

başlamalı?

Page 7: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Məlumatlarını təşkil et

Page 8: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Məlumatların ayrı-ayrı bloklarda quruluşu

Problem, məsələnin qoyuluşu, aktuallığı, nə üçün bu sual?

Nümunələr, təcrübə obyekti, cihazlar, şərait və statistika

Təcrübələr, təcrübələrin nəticələri, qrafik, cədvəl, fotoşəkil və s.

Nəticələrin analizi və müzakirəsi, başqa müəlliflərin nəticələri ilə müqayisəsi

Page 9: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Məlumatlarinizi əlaqələndirməyə cəhd edin

Və onları strukturlaşdırın

Page 10: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Elmi məqalənin strukturu

Başlıq

Müəllif (lər), iş yerləri, koordinatları

Xülasə, açar sözlər

Giriş

Material və metod

Təcrübə və nəticələr

Müzakirə

Qərar

Təşşəkkür (məqaləni maliyələşdirənlərə və şəarit yaradanlara

Ədəbiyyat

Əlavələr

Page 11: Elmi məqaləni necə yazmalı?

BaşliqElmi məqalənin başlığı təcrübənin mahiyyətinə tam uyğun olmaqla çox yığcam və cəlbedici olmalıdır. O informativ, qısa, spesifik, aydın və birmənalı olmalıdır.

Nə üçün başlıq vacibdir?

İnformasiya axtarışı xidmətlərinin, brauzerlərin və ya məlumat banklarının çoxu onların indekslərini işləyib

hazırlamaq üçün onun adından istifadə edir, başlıq məqalənin hər cür yayılmasını və axtarışını asanlaşdırır.

Page 12: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Müəllif(lər)in adı və koordinatları

Məqalələrinizdə çalışın həmişə eyni addan və eyni stildən istifadə edin. Belə olan halda heç kimi çaşdirmayacaqsınız,

axtarış asan olacaq və yadda qalan müəllif olacaqsınız. "Etibarlı ad" arzu olunandır. Yazışmanın (korrespondesiya)

hansı müəlliflə olacağını müəyyənləşdirin.Təşkilatların (müəssisələrin) tam ad və ünvanını verin.

Hal-hazırda elektron poçtlar da həmçinin verilir.

Page 13: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Xülasə (abstrakt)

Xülasə, məqalənin qısa məzmunudur. Burada çox səlis şəkildə problem, təcrübə, nəticələr və son qərar verilir.

Axtarış saytlarına adətən xülasə qoyulduğundan və digər müəlliflər çox zaman yalnız onunla kifayətləndiyindən onu həddən artıq səlis və məzmunlu yazmaq lazımdır.

Əsas məsələlərdən biri də onun ölçüsüdür. Çox az sözlə (200-300), xülasə məqalənin əsas aspektləri, nəticələr və onların interpretasiyaları haqqında, məlumat və cavab

verməlidir

Page 14: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Xülasənin strukturu

Brief Inform ativeConcise Condensed

Content

Structured Single paragraph

Form at

Abstract

Qısa cümlələr, ancaq teleqraf cümlələri olmasın

Ədəbiyyat olmasınCədvəl və qrafik, sxem, şəkil olmasın

Acronimlər, ixtisarlar olmasınÇox təfsilata varmayın!

Page 15: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Açar sözlər

Açar sözlər "boş sözlər" və ya xüsusi ümumiliklər olmamalıdır. Onların

mənbələri:məqalədə verilən sözlər və sərbəst mətn

Page 16: Elmi məqaləni necə yazmalı?

GirişQısa

Nəzəri cəlb edən

Ən münasib istinadlar (elmi ədəbiyyatdan)

Məlum məlumatların təkrar edilməməsi

Məqsəd və obyekt

Page 17: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Material və metodlar

Nümunələr, nümunəAdamlarMaterial (mənşəyi, əgər vacibdirsə)Metodlar (istinadlar və qısa təsvir)Statistik metodlar (software)Tənliklər. Beynəlxalq standartlara uyğunluqMəqsədlər və obyekt

Page 18: Elmi məqaləni necə yazmalı?

TəcrübələrMəqsədə cavab verirMəntiqi ardıcıllıqla aparılmışdırArtıq (lazımsız) təcrübələri daxil etməyin İlk hipotezanı etibarsız saymayın, onları uzaqlaşdırmayın (yox etməyin)Cədvəllərdə, şəkillərdə və mətndə heç bir informasiyanı təkrar etməyin

Page 19: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Müzakirə

Təcrübələrin mahiyyəti nədir və onlar nəyi göstərir?

Təcrübələr başqa elmi təcrübələrlə uzlaşır ya yox?

Təkrarçılıq olmasın

Alınan nəticələr

Page 20: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Təşəkkürlər

Adlar, İnstitutlar, layihələr, qrantlar, və s...

Page 21: Elmi məqaləni necə yazmalı?

İstinad

S. Harvard S. Vancouver(Adı və ili) (rəqəmlə)

...... Nəticələr bu işlərlə uyğunlaşır (Smith, 1996; Brown et al., 1998)....

...... Nəticələr bu işlərlə uyğunlaşır [1,2]......

Page 22: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Ədəbiyyatın elementləri:Jurnal məqaləsi: Müəlliflər. İl. Məqalənin başlığı. Tom. (issue).səhifə.

Kitab: Müəlliflər. İl. Məqalənin başlığı. Redaktor. Şəhər. Nəşriyyat. s.

Kitabdan fəsil: Fəslin müəllifi. İlr. Fəslin başlığı. Redaktor. Kitabın adı. Şəhər. Nəşriyyat. S.s.

Patent: Müəllif. İl. Patentin adı. Patentin nömrəsi (indeksi)

Konfrans materialı: Müəllif. İl. Konfransın adı. Şöbə. Şəhər. Tarix

Page 23: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Felin zamanları

Məchul növ

Keçmiş

İndiki

Məchul növ ilə mətni korlamayın, bundan boyun qaçırın, yalnız naməlum mövzulardan istifadə edərkən və məqsədə müvafiq hallarda işlədin

Direktivlər, nəticələr, ümumiləşmələr, stabil vəziyyətlər

Prosedurlar, nəticələr, son fikirlər

Məlum növ

Page 24: Elmi məqaləni necə yazmalı?

CədvəllərBaşlığı mətnə uyğun sadə olmalıdır. Ton və ştrixlər verməyin. Mətni və başlıqları ayırmaq üçün yalnız xətlərdən istifadə edin.

Şəkil və cədvəllərdə hər hansı bir informasiyanı təkrar etməyin

Yalnız mühüm dipnotlardan istifadə edin.

Başlıqlarda ölçü vahidini verməyi yaddan çıxarmayın

Cədvəl adətən 2x2 sətirli və isənilən sayda stünlu ola bilər.

Page 25: Elmi məqaləni necə yazmalı?

ŞəkillərŞəkil = şəkilin başlığı + koordinat oxları + vahidlər + məzmun

Şəkillərdə torlar, çərçivələr, yazı, xətlər çox olmasın!

Şəkillər rəqəmlərdən çox tendensiyanı xarakterizə etməlidir (göstərməlidir)

Şəkillər yalnız bir xətt olmasın!

Məlum simvollardan, aydın xətlərdən istifadə edin və səliqə ilə yazın!

Page 26: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Dərc etmək üçün jurnal seçmisinizmi?

Müəlliflər kim olacaq, məlumatlandırmısinizmı?

Gəlin məqalənin birinci layihəsini

yazaq!

Page 27: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Qaç

Uzun-uzadı sözlərdən

Artıq cümlələrdən Bir qiymətli olmayan məlumatlardan

Jarqon sözlərdən

Qeyri müəyyənlikdən

Əlyazmalar

Page 28: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Daha sadə

Aydın

Daha qısa

Çox qısa

Daha yaxşı Çoxlarını tulla

Əlyazmalar

Page 29: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Nə üçün?

Necə?Nə nəticə almısan?

Nəticələr nə göstərir?

Sizin məqaləniz bu suallara cavab verirmi? G i r i ş

material + metodN ə t i c ə l ə r

Müzakirə

Page 30: Elmi məqaləni necə yazmalı?

Cədvəl və şəkillərdə olan Məlumatların dəqiqliyin səliqə ilə yoxlayın

Cədvəl və şəkillərin hamısımı lazımlıdır?

Şəkil və cədvəllərdən hansını birləşdirə bilərsiniz

Hansısa məlumat təkrarlanırmı?

Page 31: Elmi məqaləni necə yazmalı?

1-ci layihəni yendən oxu

Stilə bir də nəzər yetir

Mündəricatı, məlumatları, ədəbiyyatı gözdən keçir

2-ci layihə

Axırıncı əlyazma