EMOCJE

opracowała: Paula Pilarska

Co to jest emocjaCo to jest emocja

EMOCJE

Złożony zespół zmian cielesnych i psychicznych, obejmujący:

pobudzenie fizjologiczne (zmiany neuronalne, hormonalne, mięśniowei trzewiowe),

uczucia (ogólny stan afektywny; dobry-zły, pozytywny - negatywny + specyficzny ton uczuciowy: radość, wstręt),

procesy poznawcze (interpretacje, wspomnienia, oczekiwania), i reakcje behawioralne (mogą mieć charakter ekspresyjny –

płacz, śmiech, lub ukierunkowany na działanie – wołanie o pomoc) wykonywane w odpowiedzi na sytuację spostrzeganą jako ważna dla danej osoby.

Emocje podstawowe – koło PLUTCHIKA

Emocje podstawowe Carroll Izard

Carroll Izard analizowała wyrazy twarzy u małych

dzieci – podst. Emocje,

(10 podstawowych emocji: radość, zdziwienie, gniew,

wstręt, pogarda, strach, wstyd, poczucie winy,

zainteresowanie i podniecenie)

Radość – usta rozchylone w uśmiechu, policzki

uniesione, błysk w oczach

Zainteresowanie - brwi uniesione lub zmarszczone,

usta łagodnie zaokrąglone, wargi mogą być wysunięte

Lęk – brwi podnoszą się i opuszczają, powieki

uniesione, kąciki ust rozciągnięte

Jakie funkcje Jakie funkcje

pełnią emocjepełnią emocje

FUNKCJE EMOCJI:

1. Funkcja motywacyjna (gdy odczuwamy przyjemność

– pobudzają nas do podjęcia takiego działania),

2. Ukierunkowują i podtrzymują nasze działanie

(zbliżamy się ku pożytecznym bodźcom, unikamy

szkodliwych)

3. Pomagają w organizowaniu naszych doświadczeń,

gdyż od nich zależy na co zwracamy uwagę

wpływają na to jak spostrzegamy siebie i innych oraz

jak interpretujemy i zapamiętujemy

FUNKCJE EMOCJI:

4. Na poziomie społecznym emocje regulują stosunki

z innymi ludźmi, sprzyjają zachowaniom

prospołecznym, są częścią komunikacji

niewerbalnej – mogą pobudzać do zachowań

prospołecznych, jeśli w ludziach wzbudzi się

dobre samopoczucie to zaangażują się w

udzielanie pomocy,

5. Funkcja komunikacyjna.

SKĄD WIEMY SKĄD WIEMY

JAKIEJ EMOCJIJAKIEJ EMOCJI

DOŚWIADCZAMYDOŚWIADCZAMY

Teoria Jamesa-Langego Teoria Jamesa-Langego została opracowana niezależnie

przez Williama Jamesa i Carla Langego.

Najpierw zauważony zostaje bodziec (np. niedźwiedź)

To spostrzeżenie powoduje zmiany somatyczne

(przyspieszone bicie serca) i behawioralne (ucieczka)

Zmiany somatyczne i behawioralne są interpretowane

przez podmiot jako emocja (strach)

Oznacza to, że według tej teorii, nie uciekam bo boję się

niedźwiedzia, lecz boję się niedźwiedzia, ponieważ

uciekam.

Teoria Cannona-Barda

Krytyka teorii Jamesa-Langego: podobne reakcje

trzewne (np.: bicie serca) w różnych sytuacjach (aerobic,

miłość, ucieczka)

Wg. Cannona – Barda reakcje trzewne nie odgrywają

głównej roli w sekwencji procesów prowadzących do

powstawania emocji.

Bodziec emocjonalny wywołuje dwie równoczesne

reakcje: pobudzenie i doświadczenie emocji – z których

żadna nie jest przyczyną drugiej

Krytyka: badania nad ludźmi z uszkodzeniami rdzenia

kręgowego: nie odczuwają autonomicznego pobudzenia

a odczuwają emocje (nawet silniej niż przed wypadkiem)

DWUCZYNNIKOWA TEORIA EMOCJILazarusa i Schachtera

Dlaczego dwuczynnikowa?

Ponieważ zrozumienie własny stanów

emocjonalnych wymaga dwóch czynników:

1. musimy być w stanie pobudzenia fizjologicznego i je

sobie uświadamiać

2. musimy poszukać dla niego odpowiedniego

wyjaśnienia

Ponieważ nasze stany fizyczne często trudno wyjaśnić,

wykorzystujemy informację zawartą w sytuacji.

Opis badania Schacher i Singer

„Cel” badania: wpływ preparatu Suproxin na widzenie

Ob. Otrzymywały zastrzyk, następnie wypełniali kwestionariusz z obraźliwymi

pytaniami

Inna „OB.” denerwowała się i darła test

1 grupa: epinefryna – środek wywołujący pobudzenie, bicie serca,

przyspieszony oddech, podwyższoną temperaturę

2 grupa: placebo

1 grupa – gdy powiedziano im, że dostali epinefrynę to nie reagowali gniewem

1 grupa - gdy pomocnik eksperymentatora udawał euforię (hula –hop, kulki z

papieru) przyłączali się do zabawy

Emocje mogą być wynikiem procesu spostrzegania siebie – szukania w

otoczeniu najbardziej wiarygodnego wyjaśnienia tego, że jest się pobudzonym.

Błędne określenie przyczyn pobudzenia

Anegdota: dziewczyna spiesząca się na rozmowę

kwalifikacyjną + kierowca tira – błędnie odczytana

emocja – nietrafne wnioskowanie o przyczynach

swoich odczuć

Eksperyment Dutton i Aron (`74) – park krajobrazowy w

Kanadzie, pomocnik eksperymentatora – atrakcyjna

kobieta, kwestionariusz „cel”: wpływ miejsc

krajobrazowych na twórczość, most wiszący i stabilny

Czy wszyscy ludzie potrafią trafnie Czy wszyscy ludzie potrafią trafnie

rozpoznać emocje na podstawie rozpoznać emocje na podstawie

samego wyrazu twarzy, czy mowa samego wyrazu twarzy, czy mowa

niewerbalna jest uniwersalna?niewerbalna jest uniwersalna?

P.Ekman i W.V.Friesen

trafność interpretacji stanów emocjonalnych na podstawie

zachowań mimicznych.

P.Ekman i W.V.Friesen

trafność interpretacji stanów emocjonalnych na podstawie

zachowań mimicznych.

zaskoczenie strach odrazagniew radość smutek

Badania Zajonca

Wpływ samej ekspozycji – eksperyment –

znaki pisma japońskiego, zbiory liczb,

nieznane twarze

bardziej podobały się o.b. obrazy wcześniej

prezentowane

Wpływ nastroju na procesy poznawcze

Ludzie pamiętają więcej smutnych zdarzeń, gdy czują się

smutni (depresja).

Szczęśliwi ludzie częściej przypominają sobie radosne

wydarzenia ze swojej przeszłości.

Ludzie bardziej interesują się tymi czynnościami, osobami,

opowiadaniami, filmami utworami muzycznymi, które są

zgodne z ich aktualnym nastrojem.

ATRAKCYJNOŚĆ

INTERPERSONALNA

Lubimy tych którzy:

wierzenia i zainteresowania mają podobne

do naszych

mają podobne zdolności, umiejętności,

kompetencje

posiadają miłe i pożądane cechy (lojalność,

rozsądek, uczciwość i uprzejmość)

też nas lubią

Determinanty zjawiska wzajemnej atrakcyjności –

bliskość Efekt częstości kontaktów: im częściej widzimy

i kontaktujemy się z drugą osobą, tym większe

prawdopodobieństwo, że zostanie on naszym

przyjacielem.

Eksperyment. Mady Segal – usadzenie w klasie

i przyznanie miejsc w akademiku w porządku

alfabetycznym (przypadkowość). Wskazanie kogo się

najbardziej lubi tych najbliżej np. Larson & Lee.

Determinanty zjawiska wzajemnej atrakcyjności –

bliskość

Efekt czystej ekspozycji: im częściej jesteśmy

wystawieni na ekspozycję bodźca, tym bardziej

jesteśmy skłonni ten bodziec polubić.

Eksperyment z fotografią – lustrzane odbicie

i zwykły portret.

Eksperyment – film z bodźcem podprogowym +

fotografia osoby A lub B

Wpływ atrakcyjności fizycznej na to,

czy kogoś lubimy

„Tylko powierzchowni ludzie nie oceniają po

wyglądzie” – Oscar Wilde

Założenia przyjmowane w stosunku do ludzi

atrakcyjnych - Funkcjonowanie stereotypu - „piękne

jest dobre”

Kulturowe standardy piękna. Dotyczy to głównie

dzieci, które są głównymi odbiorcami Disneya i lalek

Barbie.

Wpływ atrakcyjności fizycznej na to,

czy kogoś lubimy

Samospełniające się proroctwo

sposób w jaki traktujemy ludzi

wpływa na ich zachowanie i na to co

myślą o sobie.

Im bardziej kogoś lubimy, tym

przyjemniejszy wydaje nam się jego

wygląd.

Podobieństwo: swój ciągnie do swego

Podobieństwo (postaw, przekonań, wartości, itp.) –

jak my sami jesteśmy podobni do drugiej osoby.

Dlaczego podobieństwo jest ważne dla zjawiska

atrakcyjności interpersonalnej? ponieważ: ludzie

podobni dostarczają społecznego wsparcia dla

naszych własnych cech i wierzeń (potwierdzają nasze

przekonania)

myślimy negatywnie o tych, którzy nie zgadzają się z

nami w ważnych kwestiach (prowadzi do repulsji).

Dopełnianie: czy przeciwieństwa się przyciągają?

osoba uległa może być atrakcyjna dla

tych, którzy lubią wychowywać innych,

gaduła atrakcyjna dla osoby

małomównej

nieśmiała dla otwartej

Konsekwencje zmian

w czyjeś sympatii do nas

Efekt zysku i straty tym bardziej lubimy

daną osobę, im więcej wysiłku musieliśmy

włoży w zmianę jej pierwotnej opinii o nas,

natomiast tym mniej lubimy daną osobę, im

więcej jej pierwotnej sympatii straciliśmy.

STRES

Czym jest stresCzym jest stres

STRES

jest to zespół specyficznych i

niespecyficznych (ogólnych) reakcji organizmu na

zdarzenia bodźcowe, które zakłócają jego równowagę

i wystawiają na poważną próbę lub przekraczają jego

zdolności radzenia sobie.

Stresor – zdarzenie bodźcowe, wymaga od organizmu

jakiegoś rodzaju reakcji przystosowawczej.

Różni ludzie – różnie reagują na stres (charakter, ocena

poznawcza, nastrój).

Reakcja organizmu na stres

Skala stresu Holmesa i Rahe Wybierz te, które przydarzyły ci się w ostatnim roku, i zsumuj punkty. Wynik to twoje

obciążenie stresem i prawdopodobieństwo choroby, jaką może wywołać nadmiar stresu.

Śmierć współmałżonka (100) Rozwód (73) Separacja małżeńska (65) Pobyt w więzieniu (63) Śmierć bliskiego członka rodziny (63) Zranienie ciała lub choroba (53) Zawarcie małżeństwa (50) Zwolnienie z pracy (47) Pogodzenie się ze skłóconym współmałżonkiem (45) Przejście na rentę lub emeryturę (45) Choroba w rodzinie (44) Ciąża (40) Kłopoty w pożyciu seksualnym (39) Powiększenie się rodziny (39) Rozpoczynanie nowej pracy zawodowej (39) Zmiany w dochodach finansowych (38) Śmierć bliskiego przyjaciela (37) Zmiana zawodu (36) Wzrost konfliktów małżeńskich (35) Hipoteka ponad 10000 dolarów (31)

Skala stresu Holmesa i Rahe Wiadomość o konieczności zwrotu większego długu lub pożyczki (30) Zmiana stopnia odpowiedzialności w życiu zawodowym (29) Opuszczenie przez dzieci domu rodzinnego (29) Kłótnie i starcia z krewnymi współmałżonka (29) Wzmożenie wysiłku dla wykonania jakiegoś zadania (28) Początek lub zakończenie pracy zawodowej współmałżonka (26) Rozpoczęcie lub zakończenie nauki szkolnej (26) Zmiany standardu, poziomu życia (25) Zmiany osobistych nawyków i przyzwyczajeń (24) Starcia z szefem (23) Zmiany warunków pracy lub najbliższego otoczenia (20) Zmiana mieszkania (20) Zmiana szkoły (20) Zmiany w spędzaniu wolnego czasu (19) Zmiany w praktykach religijnych (19) Zmiany w nawykach życia towarzyskiego (18) Hipoteka lub zaciągnięcie długu poniżej 10000 dolarów (17) Zmiana nawyków snu (16) Zmiany częstości spotkań rodzinnych (15) Zmiany nawyków żywieniowych (15) Urlop (13) Święta Bożego Narodzenia (12) Małe naruszenie przepisów prawnych (11)

Prawdopodobieństwo choroby: od 300 do 80% od 200–299 do 50% od 150–199 do 33%

Stres życia

Stres życia zwiększa ogólną podatność na choroby

Gromadzenie się małych frustracji w większym stopniu przyczynia się do powstawania stresu niż rzadko występujące wstrząsy dużych zmian

Gdy powszednie kłopoty maleją – samopoczucie się polepsza

Ludzie przyzwyczajają się do małych stresów (wyjątek: konflikty interpersonalne)

Natężenie stresu

Każdy ma inną potrzebę na stymulację: Łagodny stres – aktywizuje i nasila

zachowania ważne z biologicznego punktu widzenia (jedzenie, agresja, zachowania seksualne)

Umiarkowany stres – na ogół zakłóca zachowanie (reakcja na stres: objadanie się, agresja, stereotypowe reakcje: chodzenie w kółko, kiwanie się)

Silny stres – hamuje i tłumi zachowanie

Zespół Stresu Pourazowego - Trauma Opóźnione reakcje stresowe – nawracające

nawet po upływie dłuższego czasu Uczucie wyobcowania (alienacji) Odrętwienie emocjonalne Cierpienie – kłopoty ze snem, poczucie

winy Trudność w skupieniu uwagi Przesadna reakcja podrywania się na

nieoczekiwane bodźce

Klasyfikacja strategii Klasyfikacja strategii radzenia sobie ze radzenia sobie ze stresemstresem

Radzenie sobie skoncentrowane na problemie

Radzenie sobie skoncentrowane na emocji

Poznawcze strategie Poznawcze strategie modyfikowania stresumodyfikowania stresu

Radzenie sobie Radzenie sobie skoncentrowane na skoncentrowane na problemieproblemie

Przekształć stresor lub zmień swój stosunek do niego przez bezpośrednie działania i (lub) czynności zmierzające do rozwiązania problemu:

Walcz (zniszcz, usuń lub osłab zagrożenie) Uciekaj (oddal się od zagrożenia) Szukaj innych rozwiązań niż walka lub ucieczka

(negocjacje, pertraktacje, kompromis) Zapobiegaj przyszłemu stresorowi (działaj tak,

by zwiększyć swoją odporność lub zmniejszyć siłę oczekiwanego stresu)

Radzenie sobie Radzenie sobie skoncentrowane na skoncentrowane na emocjiemocji

Zmień siebie za pomocą czynności, które sprawią, że poczujesz się lepiej, lecz nie zmienią stresora

Czynności o orientacji somatycznej (stosowanie leków, relaksacja)

Czynności o orientacji poznawczej (zaplanowane odwrócenie uwagi, fantazje, myśli o sobie samym)

Nieświadome procesy, które zniekształcają rzeczywistość i mogą spowodować stres wewnątrz psychiczny (mechanizmy obrony ego; wyparcie, zaprzeczenie rzeczywistości, racjonalizacja)

Poznawcze strategie Poznawcze strategie modyfikowania stresumodyfikowania stresu

Stres pojawia się gdy mamy brak poczucia kontroli nad nim, a więc należy dostarczyć 4 typy kontroli:

1. INFORMACYJNA – wiedzieć czego można się spodziewać

2. POZNAWCZA – myśleć o danym zdarzeniu inaczej – bardziej konstruktywnie

3. DECYZYJNA – być zdolnym do podjęcia decyzji o innym działaniu

4. BEHAWIORALNA – podjąć działania zmierzające do zredukowania negatywnego wpływu danego zdarzenia

Eksperyment – przeświadczenie o kontroli nad przebiegiem zdarzeń

Ośrodek dla osób w podeszłym wieku Grupa 1: rośliny do podlewania, filmy do oglądania –

wybór należy do mieszkańców Grupa 2 kwiaty podlewają pielęgniarki, filmy w

ustalonych godzinach

Po upływie kilku tygodni pacjenci z gr. 1 byli bardziej aktywni, mieli bardziej pozytywny nastrój, lepsze zdrowie psychiczne i fizyczne niż pacjenci z gr. 2

Po upływie 1 roku liczba zmarłych w gr. 1 była niższa niż w gr. 2

MODEL STRESU

Dziękuję za uwagę