V I I F o r u m e n e r g e t y c z n e S o p o t , 3 0 l i s t o p a d a 2 0 1 2

Energetyczny Audyt Miejski

Janina Kopietz-UngerUniwersytet Zielonogórski

Rynek dla innowacji technologicznej i poprawy efektywności energetycznej

w Polsce tworzą inwestycje prywatne i jednostek samorządu terytorialnego (JST)- 13,6 miliona gospodarstw domowych- 4,6 miliona domków jednorodzinnych- 908 miast- 2479 gmin, w tym:

1576 gmin wiejskich,597 gmin wiejsko-miejskie,306 gmin miejskich.

V I I F o r u m E n e r g e t y c z n e J a n i n a K o p i e t z - U n g e r

Powodzenie polityki energetycznej kraju zależeć będzie od bilansu energetycznego jednostek samorządu terytorialnego (JST)

Gminy ustalają warunki projektowania budynków

• W ciągu dziesięciu miesięcy 2012 roku najwięcej mieszkań

• - 54,4 proc. wybudowali inwestorzy indywidualni, o 10,5 proc. więcej niż przed rokiem.

• 40,1 proc. deweloperzy• a resztę stanowiło m.in.

budownictwo spółdzielcze, komunalne i zakładowe.

Gminy gospodarują energią, wybierają energooszczędne rozwiązania

• Np. Strzegomiu została otwarta zmodernizowana oczyszczalnia ścieków wyposażona m.in. w zbiornik biogazu, umożliwiający produkcję energii cieplnej i elektrycznej. Prąd ze ścieków ogrzewa komory i pomieszczenia obiektu.

W Polsce udział budownictwa współczesnego, kamienic i z wielkiej płyty w poszczególnych technologii wznoszenia budynków mieszkalnych przedstawia

wykres. Maleje udział technologii tradycyjnych na rzez kolejno rozwijających się technologii uprzemysłowionych (system wielkoblokowy i wiele wielkopłytowych)

System pomocy Państwa dla właścicieli chcących przeprowadzić termomodernizację swoich budynków pod kątem obniżenia zużycia energii na cele ogrzewania i przygotowania ciepłej wody, w formie premii termomodernizacyjnej

skutkuje znaczną poprawą stanu budynków wielomieszkaniowych.

V I I F o r u m E n e r g e t y c z n e J a n i n a K o p i e t z - U n g e r

Mechanizm rynkowy- w oparciu o EAM - dostępny również dla JST

Ustawa o efektywności energetycznej z dnia 15 kwietnia 2011 r. wprowadza system białych certyfikatów - mechanizm rynkowy prowadzący do uzyskania wymiernych oszczędności energii w trzech obszarach, tj.:- zwiększenia oszczędności energii przez odbiorców końcowych,- zwiększenia oszczędności energii przez urządzenia potrzeb własnych – rozumianych zgodnie z art. 3 pkt 14 ustawy, jako zespół pomocniczych obiektów lub instalacji, w rozumieniu art. 3 pkt 10 ustawy Prawo energetyczne, służących procesowi wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła;- zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepła lub gazu ziemnego w

przesyle i dystrybucji.Aby skutecznie startować w przetargu należy mieć dobrze zidentyfikowany i uszeregowany potencjał oszczędności - co może być wynikiem kompleksowego audytu dla JST- Energetycznego Audytu Miejskiego (EAM)

ENERGETYCZNY AUDYT MIEJSKI

ZIELONA GÓRA LUBLIN

F o r t u m E n e r g e t y c z n e 2 0 1 2 J a n i n a K o p i e t z - U n g e r

Energetyczny Audyt Miejski (EAM) to ekspertyza dotycząca podejmowania i realizacji przedsięwzięć organizacyjnych i formalnych JST racjonalizujących zużycie energii

EAM jest elastycznym instrumentem polityki JST, pozwala skutecznie reagować na zmiany, przekazywać ważne wartości społeczne.

Celem EAM jest doradztwo w zakresie opłacalności realizacji inwestycji dla JST, właścicieli nieruchomości i mieszkańców.

Wytyczne, powinny być szersze niż zamieszczone w "projekcie założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe”, zgodnie z art. 19 ust.1 Prawa Energetycznego (Dz.U.2006.89.625 z późn. zm),który sporządza się dla obszaru gminy co najmniej na okres 15 lat i aktualizuje co najmniej raz na 3 lata (art. 19 ust. 2 Prawa energetycznego).

Metodologia Energetycznego Audytu Miejskiego dla Zielonej Góry Algorytm audytu energetycznego dla LublinaStrona tytułowa:• Zleceniodawca• Audytor • Data zlecenia• Miejsce i data wykonania• Data zatwierdzenia• Spis treści

Strona tytułowa:• Zleceniodawca• Audytor • Data zlecenia• Miejsce i data wykonania • Data zatwierdzenia• Spis treści

Dane wyjściowe:• Liczba mieszkańców miasta• Liczba mieszkań• Powierzchnia administracyjna miasta• Powierzchnia zabudowy• Określenie stref energetycznych miasta z uwagi na dominujące źródło zasilania w ciepło. • Zużycie ciepła, energii i paliw gazowych

Dane wyjściowe:• Podział miasta na strefy energetyczne • Ustalenie typoszeregów budynków charakterystycznych dla stref• Ustalenie listy budynków reprezentatywnych dla każdej ze stref energetycznych • Ustalenie klasy energetycznej dla stref energetycznych.• Ustalenie zasad monitorowania stref energetycznych

Wykaz dokumentów i danych źródłowych: • Audyty, w tym dla budynków o powierzchni użytkowej pow. 500m2, których jednostka sektora

publicznego jest właścicielem lub zarządcą• Certyfikaty energetyczne budynków • Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe• Analiza opłat jednostkowych za energię

z uwzględnieniem zasobów energetycznych i możliwości rozwoju miasta;

• Inne

Wykaz dokumentów i danych źródłowych, z których korzystał audytor: -Audyty -Certyfikaty energetyczne budynków -Wyszczególnienie uwag i wytycznych zleceniodawcy- Koszty nośników energii- intensywność zabudowy:• stan obecny• dopuszczalna na podstawie miejscowego planu• zagospodarowania przestrzeni • inne…

Charakterystyka urbanistyczno–techniczna poszczególnych stref:1) Analiza techniczna zabudowy pod względem czasu i technologii realizacji, funkcji oraz stanu technicznego;2) Analiza wskaźników urbanistycznych zawartych w obowiązujących dokumentach planistycznych, uwzględniających rozwój miasta;3) Intensywność zabudowy:• stan obecny• dopuszczalna - maksymalna4) Wybór budynków reprezentatywnych dla zabudowy miasta Zielona Góra 5) Analiza zużycia energii użytkowej, końcowej i pierwotnej w rozbiciu na energię potrzebną na ogrzewanie i wentylację oraz na przygotowanie ciepłej wody użytkowej (bazując na budynkach reprezentatywnych).6) Oszacowanie zużycia energii użytkowej, końcowej i pierwotnej dla poszczególnych rejonów i osiedli w mieście

Inwentaryzacja urbanistyczno – techniczna poszczególnych stref:Wybór i parametryzacja reprezentatywnego obszaru badawczegoWyprowadzenie wskaźników dla oszacowania zużycia energii w analizowanej strefie energetycznej z uwzględnieniem wskaźników urbanistycznych Inwentaryzacja urbanistyczna stref energetycznych:- określenie średniej intensywności zabudowy dla strefy energetycznej- określenie metrażu powierzchni użytkowej dla badanej strefy energetycznej wg.: ustalonych typoszeregów budynków- określenie średnio ważonego wskaźnika EK dla strefy energetycznej (bazując na budynkach reprezentatywnych) – w stanie pierwotnym i/lub zastanym- określenie średniego założonego poziomu EK dla strefy

Ocena stanu technicznego budynków Ocena stanu technicznego budynków wg WACETOB (metodyka)- kwerenda dokumentacji archiwalnej- badania in situ - badania termograficzne

Prognozowanie możliwych oszczędności1) Zestawienie ulepszeń energetycznych wskazanych dla budynków reprezentatywnych 2) Optymalizacja rozwiązań.

Zestawienie ulepszeń według szablonu MDN/R+E dla budynków reprezentatywnych w poszczególnych strefach energetycznych:- zestawienie potencjalnych działań podnoszących efektywność energetyczną obiektu, do trzech możliwych stanów.- wyspecyfikowanie wytycznych dla obiektów reprezentatywnych

Dokumentacja oceny opłacalności przedsięwzięcia:1) Określenie szacunkowych kosztów działań energooszczędnych na podstawie audytów wykonanych dla budynku reprezentatywnego w każdej ze stref energetycznych2) Oszacowanie zmniejszenia zapotrzebowania na energię na m2 w wyniku proponowanych działań dla każdej ze stref energetycznych 3) Oszacowanie zmniejszenia zapotrzebowania na energię w wyniku proponowanych działań dla każdej ze stref energetycznych

Dokumentacja oceny opłacalności przedsięwzięcia:-Określenie szacunkowych kosztów działań energooszczędnych na podstawie audytów wykonanych dla budynku reprezentatywnego w każdej ze stref energetycznych-Oszacowanie zmniejszenia zapotrzebowania na energię na m2 w wyniku proponowanych działań dla każdej ze stref energetycznych -Oszacowanie zmniejszenia zapotrzebowania na energię w wyniku proponowanych działań dla każdej ze stref energetycznych

Wyniki Energetycznego Audytu Miejskiego:1) Zestawienie kalkulacji poszczególnych stref i uśrednienie danych w skali miasta.2) Wytyczne audytowe dla miasta.3) Prognozowanie planowanych zysków i oszczędności.4) SPBT/NPV oszacowanie czasu zwrotu poniesionych nakładów

Wyniki audytu miejskiego:- Zestawienie kalkulacji poszczególnych stref i uśrednienie danych w skali miasta.- Wytyczne audytowe dla miasta.- Prognozowanie planowanych zysków.- SPBT oszacowanie czasu zwrotu poniesionych nakładów

METODA METODA

ZIELONA GÓRA LUBLIN

MIASTO ZIELONA GÓRA

ANALIZA URBANISTYCZNO-TECHNICZNA ZABUDOWY

ANALIZA ŹRÓDEŁ ZASILANIA W CIEPŁO I ZUŻYCIE ENERGII W BUDYNKACH

OSZACOWANIE ROCZNEGO ZYSKU PODNOSZĄCEGO EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNĄ (MOŻLIWOŚĆ BIAŁYCH CERTYFIKATÓW)

WYBÓR BUDYNKÓW REPREZENTATYWNYCH I MODELOWE ZUŻYCIE ENERGII

OKREŚLENIE SZACUNKOWEGO KOSZTU MODERNIZACJI ENERGETYCZNEJ ZASOBÓW MIESZKANIOWYCH W REJONACH/OSIEDLACH

PROPONOWANE WYMAGANIA INWESTYCYJNE DLA MIASTA W ODNIESIENIU DO REJONÓW/OSIEDLI

EAM określa koszt zysk, czas zwrotu kosztów i inne ekonomiczne wskaźniki opłacalności inwestycji w budownictwie, transporcie. Dostarcza podstawy do podjęcia świadomej decyzji dotyczącej gospodarki energią zarówno przez JST i gospodarstwo domowe.

ZIELONA GÓRA LUBLIN

MOŻLIWE OSZCZĘDNOŚCI ENERGETYCZNE

ZIELONA GÓRA LUBLIN

58,34 km2 147 km2

19373,7 toe 56362,33 toe

655493,90 kWh

118360,893 ton CO2225 316 185 kWh/rok

Świadectwo efektywności energetycznej (biały certyfikat) otrzymać można za działanie, w wyniku którego roczna oszczędność energii jest nie mniejsza niż 10 ton oleju ekwiwalentnego (toe) lub też za grupę działań tego samego rodzaju, których łączny efekt przekroczy 10 toe.

Dokumenty w polityce miejskiej oddziałującej na gospodarowanie energią:- Strategia rozwoju gminy/miasta;- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy/miasta;- Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego;Podstawa:

Art. 7, Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Dz.U.2001.142.1591

Art. 9, Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Dz.U.2003.80. 717

V I I F o r u m E n e r g e t y c z n e J a n i n a K o p i e t z - U n g e r

V I I F o r u m E n e r g e t y c z n e J a n i n a K o p i e t z - U n g e r

- Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy/miasta;Podstawa:

Art. 19, Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne Dz.U.2006.89.625

- Program ochrony środowiska gminy/miasta Podstawa:

Art. 91 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska Dz.U. 2001.62.627

- Program gospodarki odpadami Podstawa:

Art. 14, Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r., ustawa o odpadach Dz.U.2010.185.1243

V I I F o r u m E n e r g e t y c z n e J a n i n a K o p i e t z - U n g e r

jakość rozwoju JST determinują

informacja świadomość

aktywność obywatelska

realizacja celów politycznych

korzyści ekonomiczne

życie w przestrzeni

zaspokojenie indywidualnych

potrzeb

V I I F o r u m E n e r g e t y c z n e J a n i n a K o p i e t z - U n g e r

Energetyczny Audyt Miejski (EAM) –metoda dla Zielonej Góry - oparty jest na zbiorach danych:

- mapowych;

- audytach energetycznych budynków reprezentatywnych;

- opracowaniu pt. ”Zapotrzebowanie na remonty zasobów mieszkaniowych w Polsce”, ze szczególnym uwzględnieniem Zielonej Góry.

V I I F o r u m E n e r g e t y c z n e J a n i n a K o p i e t z - U n g e r

Analiza struktury urbanistycznej miasta dla oszacowania zużycia energii i określenia możliwych do wprowadzenia oszczędności energetycznych wymaga wyboru budynków reprezentatywnych.

Dane budynków reprezentatywnych zostaną w przyszłości zastąpione powstającą bazą danych i informacji z zebranych audytów energetycznych.

Baza danych będzie powstawała sukcesywnie, im zbiór będzie większy, tym szacunek zapotrzebowania na energię, dokładniejszy.

V I I F o r u m E n e r g e t y c z n e 2 0 1 2 J a n i n a K o p i e t z - U n g e r

koszt ciepła (stały zmienny, amortyzacja,

dozór, serwis)zużycie energii

suma m2 powierzchni ogrzewanej, podział

miasta na osiedla i na strefy energetyczne

szacunek zysku energetycznego

racjonalizacja zużycia energii i stratypropozycje działań modernizacyjnych

analiza energetyczna budynków

szacunek kosztów

analiza techniczna zabudowy

F o r u m e n e r g e t y c z n e 2 0 1 2 J a n i n a K o p i e t z - U n g e r

W dokumentach planistycznych konieczne jest wprowadzenie wymogu bilansowania terenów objętych ustaleniami - miejscowych planów zagospodarowania

przestrzennego z jednostkami wyznaczonymi w

- -studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.

Pz - powierzchnia zabudowy ; Iz – intensywność zabudowyWskaźniki: netto, brutto, stan istniejący, stan projektowany – docelowy.

F o r u m e n e r g e t y c z n e 2 0 1 2 J a n i n a K o p i e t z - U n g e r

Białe certyfikaty- wymagają dowodu uzyskanych oszczędności-

EAM powinien być obowiązkowym instrumentem polityki energetycznej każdej JST • wprowadzono system świadectw efektywności

energetycznej • nałożono obowiązek na przedsiębiorstwa

sprzedające energię elektryczną, ciepło i gaz odbiorcom końcowym.

ścieżka wytyczona przez Ustawę o efektywności energetycznej.

• należy dla wybranego przedsięwzięcia proefektywnościowego wykonać audyt efektywności energetycznej celem określenia poziomu bazowego i zaproponowania potencjalnych rozwiązań technicznych wykorzystujących zidentyfikowany potencjał. Z zaproponowanych działań należy wybrać rozwiązanie będące optymalne technicznie i ekonomicznie. W następnej kolejności należy wziąć udział w przetargu. Warunkiem wygrania przetargu jest – osiągnięcie oszczędności z współczynnikiem określającym efekt energetyczny w przedziale pomiędzy ωśr i ωmax.

• Kiedy już otrzymamy świadectwo efektywności energetycznej, wówczas realizujemy działanie proefektywnościowe zgodnie z wytycznymi z audytu wstępnego, a po zakończeniu działań modernizacyjnych realizujemy audyt efektywności energetycznej potwierdzający deklarowaną oszczędność. W przypadku audytu potwierdzającego są pewne wyłączenia - w przypadku działań, dla których zadeklarowana oszczędność energii jest niższa niż 100 toe jako wartość średnioroczna, audytu takiego wykonywać nie musimy. Po wykonanym audycie potwierdzającym (a jeżeli nie jest on wymagany - po zakończonym przedsięwzięciu modernizacyjnym) podmiot, który otrzymał świadectwo zawiadamia w terminie ustawowym Prezesa URE o zakończonych działaniach. Dalszy tryb to już w większości działania po stronie Prezesa URE zmierzające do nadania świadectwu praw majątkowych.

• Z chwilą wpisania świadectwa na konto ewidencyjne podmiotu, który zrealizował z sukcesem dane przedsięwzięcie proefektywnościowe (dzieje się tak na wniosek Prezesa URE), świadectwo otrzymuje prawa majątkowe. Prawa te są towarem giełdowym i są zbywalne. W praktyce pozyskane zostaną więc środki finansowe, które poprawią nam wskaźniki ekonomiczne wykonanego działania proefektywnościowego.

Dziękuję za uwagęzapraszam na wystawę projektów

budynków zeroenergetycznych

Janina Kopietz-UngerUniwersytet Zielonogórski

Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Kierownik Zakładu Architektury i

Urbanistyki