Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
energieCoaCh-handleiding
naaM energiecoach:
inhoUd
Welkom! 3
Contact 4
1. De Energiecoach 5
1.1 Wat is een Energiecoach? 5
1.2 Wat doet de Energiecoach? 5
1.3 Training en begeleiding door Amsterdams Steunpunt Wonen 5
2. Aan het werk als Energiecoach 8
2.1 Groepsbijeenkomsten organiseren 8
2.2 Huiskamerbijeenkomsten 10
2.3 Een spreekuur houden 10
2.4 Een bespaaractiviteit organiseren 11
3. ENERGIE, een introductie 13
3.1 Energie 13
3.2 Duurzame Energie 13
3.3 Gas - Elektriciteit: 2 - 1 13
3.4 Energie wordt duurder 14
3.5 Wat is Watt? 14
3.6 Elektriciteitsverbruik 15
3.7 Het Energielabel van apparaten 17
3.8 Bespaar op Gas 18
3.9 Bespaar op Elektriciteit 21
3.10 Bespaar op Water 25
3.11 BespaarProducten 28
4. Energierekening lezen 32
4.1 Inleiding 32
4.2 Een gesprek over de energierekening voeren 36
4.3 Overstappen of blijven: kiezen tussen energieleveranciers 39
Bijlage 1 40
Bijlage 2 44
Energiecoaches is een project van ASW, Nieuwezijds Voorburgwal 32, 1012 RZ Amsterdam
www.steunpuntwonen.nl
WelkoM!
Beste bewoner,
Welkom op de cursus Energiecoach. Leuk dat je deelneemt! We waarderen het dat je je wilt
inzetten voor een beter milieu en een lagere energierekening voor jou en je buurtgenoten.
Energie besparen is belangrijk. Het houdt op de lange termijn woningen betaalbaar en is
beter voor het milieu. Daarom voeren we voor onze woningen waar mogelijk en financieel
haalbaar energiebesparende verbeteringen uit, zoals het aanbrengen van isolatie of dubbel
glas in de woning. Met deze verbeteringen alleen redden we het niet. Het echte besparen
hangt af van hoe bewoners met energie omgaan.
Zonder dat mensen het in de gaten hebben verbruiken ze vaak veel meer energie dan
nodig is. Bijvoorbeeld door de hele dag de kamerdeuren open te laten. Daardoor verwarmt
het hele huis, terwijl ze overdag alleen de woonkamer gebruiken. Zonde van de energie én
van het geld. Door bewust om te gaan met energie kunnen mensen veel geld besparen op
hun woonlasten. Wie kan je daarbij beter helpen en inspireren dan je eigen buur?
Wij wensen je veel inspiratie en plezier met deze cursus!
Ron Huisman Maartje Swüste Aleida Verheus
Projectleider Coördinator Trainer-begeleider
Energiecoach Duurzaamheidsprogramma Energiecoaches
-3-
ContaCt
De Key heeft het project Energiecoaches mogelijk gemaakt.
De opleiding van de Energiecoaches wordt verzorgd door Aleida Verheus
van het Amsterdams Steunpunt Wonen.
Aleida Verheus
telefoonnummer: 06 - 296 234 96
Projectleider bij De Key is Ron Huisman.
Ron Huisman
telefoonnummer: 020- 621 43 33
Aanvullende contactgegevens worden per coach aangeleverd afhankelijk van het
gebied waar je werkzaam bent.
-4-
1. de energieCoaCh
1.1 Wat is een energiecoach?
De Energiecoach is een huurder van De Key die een speciale training heeft gevolgd:
de training Energiecoaches bij De Key. De Energiecoach zet zich vrijwillig in omdat hij/
zij het leuk vindt om wat te leren over energiebesparing in huis èn om daarmee zijn/haar
buren en buurtbewoners te helpen om te besparen op de energierekening en daarmee
op de woonlasten en het milieu.
De Energiecoach is géén medewerker of vertegenwoordiger van De Key en kan daarom
niet ingaan op problemen die huurders van De Key hebben met bijvoorbeeld onderhoud
of dienstverlening door De Key. Hiervoor kunnen zij direct doorverwijzen naar de reguliere
contactpersonen en telefoonnummers.
1.2 Wat doet de energiecoach?
De Energiecoach gaat in zijn/ haar buurt of woningcomplex op pad om informatie over
energiebesparing in huis te delen met medebewoners. Iedereen is bewoner, dus iedereen
weet dat je energie nodig hebt voor verwarming, verlichting, koken, wassen, douchen.
Maar niet iedereen heeft hetzelfde verbruik. De Energiecoach helpt mensen zich bewust te
worden waarvoor allemaal energie nodig is. De Energiecoach kent allerlei tips waardoor
mensen kunnen besparen zonder dat ze daar in de dagelijkse praktijk veel van merken.
De Energiecoach zoekt mensen op die het leuk vinden om wat te leren over
energiebesparing. Hoe dat gaat, zal per persoon verschillen. De Energiecoach kan op allerlei
manieren bewoners benaderen en voorlichten, op een manier die bij hem/haar past en waar
de bewoners uit de buurt op afkomen. Looptijd van het project is in principe tot eind 2015;
als het goed gaat en het is leuk dan gaan we wellicht door in het nieuwe jaar.
1.3 training en begeleiding door
amsterdams Steunpunt Wonen
De Energiecoach heeft een training van 3 bijeenkomsten gevolgd en gaat daarmee aan
de slag. De training Energiecoach bestaat uit 3 bijeenkomsten van 2,5 uur. In de training
worden de volgende onderwerpen behandeld:
• Energieverbruik in woningen
• Kosten van gas en elektra
• Hoe zit de energierekening in elkaar
• Bespaartips aardgasverbruik
• Bespaartips elektriciteitsverbruik
• Bespaartips (warm)waterverbruik
• Aan de slag als energiecoach: wat kun je doen?
-5-
De Energiecoach krijgt de handleiding Energiecoach als naslagwerk. Ook zullen in overleg
aanvullende materialen geleverd worden die gebruikt kunnen worden als hulpmiddel bij
gesprekken en bijeenkomsten over energiebesparing in huis.
De Energiecoach krijgt na afloop van de training een badge met foto zodat hij/zij als
Energiecoach herkenbaar is voor de buurtbewoners.
Na afloop van de training gaan de Energiecoaches zelf aan de slag met behulp van de
opgedane kennis. Ze onderhouden met elkaar contact over de geplande afspraken, zodat
ze bijvoorbeeld met elkaar mee kunnen lopen om te kijken hoe het in een bepaalde buurt
gaat, of om de eerste keren samen op te trekken.
Er worden 2 terugkombijeenkomsten georganiseerd om gezamenlijk te bespreken hoe
het gaat: is het leuk, moeilijk, spannend? Hoe doet eenieder het? Wat gaat goed, wat kan
beter? Welke informatie heeft men nog nodig? Welke ideeën zijn er ontstaan?
Elke maand worden de coaches per e-mail voorzien van tips en informatie over
energiebesparing in huis.
-6-
aantekeningen
-7-
2. aan het Werk alS energieCoaCh
Na het volgen van de training zit je vol kennis en kun je aan de slag. Maar wat ga je doen?
Wat is een goede manier om de buurtbewoners te benaderen? Hebben ze wel belangstelling
voor het onderwerp energiebesparing? Is er een geschikte ruimte om iets te organiseren?
In dit hoofdstuk lichten we een aantal manieren toe waarop je aan het werk kan gaan:
1. Groepsbijeenkomsten
2. Huiskamerbijeenkomsten
3. Spreekuur
4. Bespaaractiviteit
5. Kinderactiviteit
2.1 groepsbijeenkomsten organiseren
Om meer mensen tegelijk te informeren en iets te leren over energiebesparing kun je één
of meer bijeenkomsten organiseren. Let dan op de volgende punten:
Tijdsduur en tussentijd
De ervaring leert dat mensen nieuwe informatie beter onthouden als ze er nog een keer
op terug kunnen komen en over door kunnen praten. Het is daarom aan te raden om
een groep 2 keer bij elkaar te laten komen met een tussentijd van bijvoorbeeld een week.
Dit heeft ook als voordeel dat de tijdsduur van een bijeenkomst zelf wat korter kan zijn
waardoor meer mensen mee zouden kunnen of willen doen.
Groepsgrootte
Om meerdere mensen tegelijk te bereiken en daarbij mensen actief mee te laten praten is
een groepsgrootte tussen 8 en 12 personen ideaal.
Ruimte
Zoek een ruimte waar een groep van 8-12 mensen goed in past en prettig kan
verblijven. Bijvoorbeeld een zaaltje in een naburig Huis van de Wijk, de ruimte van de
bewonerscommissie of van de huismeester. Zorg voor koffie en thee en een koekje erbij
maakt het nog gezelliger.
Sfeer
Als Energiecoach ben je ‘gastheer’ of ‘gastvrouw’ van de groep, maar dat betekent niet
dat je er alleen voor staat. Probeer ervoor te zorgen dat iedereen zich op zijn/haar gemak
voelt en dat niemand buitengesloten wordt. Als je merkt dat één of meer deelnemers in de
groep het niet begrijpt, of de Nederlandse taal niet goed beheerst, vraag dan regelmatig
(aan de groep): ‘is dat duidelijk?’ of ‘heeft u hier vragen over?’.
-8-
-9-
Kennis delen; zenden en ontvangen
Als Energiecoach heb je veel geleerd over de thema’s Gas, Elektriciteit en Water. Natuurlijk
is het leuk om deze informatie en kennis zo veel mogelijk te delen. Dit heet ook wel
informatie ‘zenden’. Bij een KoffieBijeenkomst is het ook de bedoeling dat deelnemers tips
en weetjes met elkaar delen. Probeer om naast het ‘zenden’ van informatie ook informatie
te ‘ontvangen’. Dit kan door de deelnemers vragen te stellen over wat zij weten en of zij
nog tips hebben. Zo blijft een KoffieBijeenkomst levendig. De uitdaging is een goede balans
te vinden tussen ‘zenden’ en ‘ontvangen’.
Open vragen
Stel als BespaarBoach af en toe open vragen. Deze techniek kan nuttig zijn wanneer de
aandacht van deelnemers verslapt of als je zelf wat extra dynamiek aan de KoffieBijeenkomst
wilt geven. Door open vragen te stellen kan de groep zoveel mogelijk van elkaar leren.
Open vragen kunnen zijn:
• Kunt u meer vertellen over deze tip/dit thema?
• Hoe gaat u met dit apparaat om in huis?
• Kunt u verduidelijken wat u daarmee bedoelt?
• Kunt u daarover wat meer vertellen?
Dit zijn ‘open’ vragen. Met open vragen wil de vrager een duidelijker inzicht krijgen in wat
de ander bedoelt of hoe hij zich voelt. Daartegenover staan ‘suggestieve’ vragen. Vragen,
die eigenlijk een bewering zijn. Door een suggestieve vraag te stellen krijgt de ander
weinig ruimte om zelf na te denken.
Thema-posters
elke Energiecoach krijgt 3 thema-posters met bespaartips op een leuke en duidelijke manier
weergegeven. Gebruik deze om het gesprek op gang te krijgen, of als geheugensteuntje voor
uzelf. Hang ze aan de muur en ga ernaast staan om toelichting te geven, of leg ze midden op
tafel zodat iedereen zich er overheen kan buigen en meekijken.
Feedback
De Energiecoach is de groepsleider van de KoffieBijeenkomst. Je zorgt voor vaart in de
KoffieBijeenkomsten en bewaakt de inhoud van de KoffieBijeenkomsten. Vaak zitten er in
een groep een paar lolbroeken, kletskousen en anderen die niet goed de aandacht kunnen
vasthouden. Probeer deze personen op een neutrale manier feedback te geven als zij de
KoffieBijeenkomsten ernstig verstoren.
Hoe doe je dat?
• Benoem iets positiefs aan hun gedrag. Zeg bijvoorbeeld “het is prettig dat u erbij bent”,
of “ik waardeer uw enthousiasme”.
• Zeg objectief wat er gebeurd en spreek vanuit uzelf, in ‘ik’-zinnen. Bijvoorbeeld: “Ik merk
dat u enthousiast bent om hier te zijn. Ik hoor u veel praten.”
-10-
• Koppel vervolgens het gevolg van de handeling “het vele praten” aan de feedback.
Bijvoorbeeld: “Ik merk dat u enthousiast bent om hier te zijn. Ik hoor u veel praten.
Het gevolg hiervan is dat we niet toekomen aan het onderwerp van gesprek, terwijl wij
daarvoor bij elkaar zijn.”
• Geef een suggestie om het gedrag te verbeteren. Bijvoorbeeld: “Het zou leuk zijn als u
een inhoudelijke bijdrage levert aan het gesprek door een voorbeeld te geven van hoe u
met dit thema om gaat.”
• Probeer feedback vanuit uzelf, de ‘ik’- vorm, te geven. Vermijd ‘maar’ en kwets de ander
niet door de feedback neutraal en waardevrij te houden.
• Als het niet meteen lukt de sfeer te herstellen, bedenk dan dat je er niet alleen voorstaat.
Betrek de groep bij het probleem en leg de groep de vraag voor of men door wil of niet,
en dat het op deze manier niet goed lukt.
2.2 huiskamerbijeenkomsten
Een huiskamerbijeenkomst is vergelijkbaar met een groepsbijeenkomst, maar dan met
minder deelnemers en bij iemand thuis. Heb je zelf een ruime woonkamer en vind je het
leuk mensen bij je thuis te vragen, dan kun je op een wat informelere manier de kennis
delen en bespreken. Misschien ken je andere bewoners die dit leuk zouden vinden en die als
gastvrouw/gastheer willen optreden terwijl jij als Energiecoach dan voor de inhoud zorgt.
Voor de één zal een bijeenkomst bij iemand thuis niet direct uitnodigend klinken, terwijl
voor een ander het juist een reden kan zijn om mee te doen, omdat het wat persoonlijker is.
Je voelt dit zelf waarschijnlijk goed aan hoe dit in jouw buurt of wooncomplex zal zijn.
Ook voor huiskamerbijeenkomsten gelden de aandachtspunten uit de vorige paragraaf.
2.3 een spreekuur houden
Met een spreekuur kun je individuele bewoners voorlichten over energiebesparing. In
een één-op-één gesprek kun je vragen beantwoorden en bijvoorbeeld samen zijn/haar
jaarafrekening van het energiebedrijf bekijken en bespaarmogelijkheden doornemen.
Bewoners die niet zo van bijeenkomsten en groepsactiviteiten houden zullen een
spreekuur aantrekkelijker vinden. Het aantal bewoners dat je bedient is uiteraard lager
dan in een groepsbijeenkomst van gelijke tijdsduur.
Een spreekuur kun je heel goed combineren met bestaande spreekuren in de buurt,
bijvoorbeeld van de bewonerscommissie of van de huismeester.
-11-
2.4 een bespaaractiviteit organiseren
Naast voorlichtingsbijeenkomsten en spreekuren kun je als Energiecoach ook meer ‘actie’
vragen aan de buurtbewoners. Hieronder een paar ideeën:
• Bespaarwedstrijd: bewoners die hieraan mee willen doen wordt gevraagd om gedurende
een bepaalde periode elke week op een vast tijdstip de meterstand van de gas- en
elektrameter te noteren. Degene die het is gelukt om de meeste weken minder te
verbruiken dan de week ervoor is winnaar . De Energiecoach kan ervoor kiezen of hij/zij
elke week de meterstanden wil hebben, bv. via e-mail of dat de bewoner dit na enige tijd
aanlevert op een formulier. De bewonerscommissie kan budget beschikbaar stellen voor
één of meer prijzen en meehelpen een leuke activiteit rond de prijsuitreiking te bedenken,
of deze te combineren met een reeds geplande activiteit zoals een straat- of buurtfeest.
• Ideeënwedstrijd: wat zou de beste energie-bespaartip voor de bewoners van de buurt/ het
complex zijn? De Energiecoach kan een aantal mede-juryleden benoemen.
• Verbruiksmeters laten rouleren in het complex: De Key stelt (onder voorbehoud!) een
elektra-verbruiksmeter beschikbaar. Deze kan het verbruik van één apparaat meten. Het
apparaat geeft het actuele verbruik weer (bv. 2000 W voor een waterkoker) en het verbruik
sinds de start van de meting (bv 2,8 kiloWattuur als de waterkoker 3x daags 4 minuten
aanstaat gedurende een week). Bewoners kunnen de meter reserveren bij de Energiecoach
en betalen een kleine borg voor het gebruik.
• Vorm een energiecommissie met meerdere bewoners uit de buurt en ga, eventueel samen
met de bewonerscommissie of andere buurtgroepen, ideeën verzamelen wat je met
energiebesparing en duurzaamheid kunt doen in je buurt of het complex
• Organiseer een speciale groepsbijeenkomst voor kinderen uit de buurt. Laat ze zelf ideeën
bedenken om energie te besparen.
-12-
aantekeningen
3. energie, een introdUCtie
3.1 energie
Wereldwijd komt 81% van de energievoorziening uit fossiele brandstoffen (kolen, olie en
aardgas). In Nederland ligt dit percentage nog hoger door onze aardgasreserves.
Nederland is met haar enorme aardgasreserves een echt aardgasland, met name door de
inzet van aardgas voor verwarming en de opwekking van elektriciteit.
Elke dag weer maken we gebruik van energie, voor de verwarming van het huis, het draaien
van de wasmachine, het opladen van de telefoon…En dit alles kost steeds meer geld…
Fossiele brandstoffen worden steeds schaarser en daarnaast groeit de vraag enorm.
Hierdoor stijgen de prijzen van fossiele brandstoffen en daarmee ook onze energierekening.
3.2 duurzame energie
Buiten in de natuur zijn energiebronnen die in tegenstelling tot fossiele brandstoffen nooit
opgaan, zoals zon, wind en water. Zo levert een moderne windmolen elektriciteit voor
4.000 huishoudens en straalt de zon per dag voldoende energie naar de aarde om de hele
wereldbevolking een jaar van energie te voorzien.
Waarom maken we dan niet alleen gebruik van duurzame energie? De productie van duurzame
energie is soms duurder dan energie uit fossiele brandstoffen. Duurzame energie is wel volop in
ontwikkeling waardoor het steeds goedkoper wordt. Daarnaast wordt duurzame energie steeds
interessanter omdat deze , in tegenstelling tot fossiele brandstoffen, nooit opraakt.
3.3 gas - elektriciteit: 2 - 1
Een gemiddeld huishouden heeft een energierekening van € 155
per maand. Gemiddeld betaalt men twee keer zoveel aan gas
(€ 100) als aan elektriciteit (€ 55) (bron: NIBUD feb 2015). Kijk dus
met name waar je kunt besparen op verwarming en warm water.
-13-
= gas = elektriciteit
3.4 energie wordt duurder
Energie (gas & elektriciteit) wordt steeds duurder. In de periode 2000-2010 is gas met
104% en elektriciteit met 110% gestegen. Gelukkig zijn er ook steeds meer mogelijkheden
om energie te besparen.
BRON: CBS
3.5 Wat is Watt?
Watt: Het vermogen van bijvoorbeeld een lamp, waterkoker of tosti-apparaat geeft aan
hoeveel energie voor het gebruik nodig is. Als je de lamp aandoet, wordt op elk moment
dat de lamp brandt een hoeveelheid Watt verbruikt.
KiloWattuur: De totale hoeveelheid elektriciteit die je nodig hebt om zo’n lamp een
bepaalde tijd te laten branden, druk je uit in KiloWattuur, of kWh. Op je elektriciteitsmeter
wordt de hoeveelheid kWh geteld. Een gemiddeld Nederlands huishouden verbruikt per
jaar 3.340 kWh. Dat kost dan € 660.
Kubieke meter aardgas: hierin word je gasverbruik op de gasmeter geteld. Gemiddeld
verbruikt een Nederlands huishouden per jaar 1525 m³ gas, dat kost dan € 1200.
Kubieke meter water: de watermeter telt het aantal kubieke meters (= 1000 liter) dat
een huishouden verbruikt. Een vierpersoons huishouden verbruikt gemiddeld 169 m³
(dus 169.000 liter) per jaar en dat kost dan € 265.
-14-
= Prijsontwikkeling energie
= Inflatie
1997
100
150
200
250
20122009200320032000
-15-
3.6 elektriciteitsverbruik
De hoeveelheid elektriciteit die je nodig hebt hangt af van de apparaten die je gebruikt,
wat daarvan het vermogen is en hoe lang je ze gebruikt. .
Om uit te rekenen hoeveel een TV van bijvoorbeeld 100 Watt verbruikt in 24 uur, gebruik je:
100W*24 uur=2400W = 2,4 kWh
Om vervolgens de verbruikskosten van deze TV te weten vermenigvuldig je het aantal
kWh met de gemiddelde prijs per kWh. Dit is vastgesteld op 23 eurocent. In dit geval
2,4 kWh *€ 0,23 = 0,55 cent voor het verbruiken van de TV 24 uur lang.
Stel je kijkt dagelijks 2,5 uur TV op een TV die 100W verbruikt. Dan kost dat per dag:
100W*2,5 uur=250W = 0,25 kWh.
De gebruikskosten zijn dan 0,25 kWh *€ 0,23 = 0,06 cent per dag.
En uitgaande van een maand met 30 dagen € 1,80 per maand.
Stel je warmt je stoommaaltijd op met 950 Watt voor 2 minuten, dan kost dat:
950W/60 minuten= 15,83W per minuut. Dit is 0,01583 kWh per minuut.
0,01583 kWh*2 minuten =0,03166 verbruikte kWh voor het opwarmen van de stoommaaltijd.
De kosten daarvan zijn 0,03166 kWh*0,23 cent= 0,0073, afgerond € 00,01.
Overzicht van gemiddelde verbruikskosten van veel voorkomende huishoudelijke apparaten
Apparaat Gemiddeld Elektriciteits-
Verbruik per jaar*
Gemiddelde
VerbruiksKosten per jaar*
Verlichting 540 kWh € 124
Kookplaat 55 - 530 kWh € 13 tot € 122
Wasmachine 215 kWh € 50
Vaatwasser 305 kWh € 70
cv-pomp (moderne ketel) 270 kWh € 62
Computer 140 kWh € 32
Video 110 kWh € 25
TV 270 kWh € 62
* Kostenindicatie op jaarbasis, bij gemiddeld gebruik en elektriciteitsprijs van 23 eurocent /
kWh (prijspeil 2012).
-16-
3.7 het energielabel van apparaten
Op veel apparaten zit het energielabel. Dit geeft je inzicht in het verbruik van energie door
elektrische apparaten. Zo kun je gemakkelijker kiezen voor apparaten die minder stroom
verbruiken en op de langere termijn voordelig zijn.
Energielabel
Het energielabel is een (door de Europese Unie) verplicht
informatielabel. Het geeft met verschillende kleuren en de
letters A tot en met G, informatie over het energieverbruik van:
afwasmachines, airconditioners, koel- en vriesapparatuur, ovens,
verlichting, wasdrogers, wasdroogcombinaties en wasmachines.
Vanaf eind 2011 is het energielabel ook verplicht voor TV’s.
Sommige energielabels geven ook nog andere informatie. Zo
vermeldt het energielabel op vaatwassers en wasmachines ook het
waterverbruik.
Hoe komt een apparaat aan een energielabel?
In de wet staat vastgelegd welke informatie op het energielabel moet staan. Om die
informatie te verkrijgen, vinden standaard metingen plaats. Daardoor zijn de resultaten van
verschillende apparaten met elkaar te vergelijken. Zo wordt bij wasmachines altijd gemeten
hoeveel energie het apparaat gebruikt tijdens een katoenwasprogramma op 60 graden en
met volle belading. De fabrikant voert de meting zelf uit.
De informatie uit de meting komt op een strookje te staan, dat meegeleverd wordt aan de
winkelier. De winkelier plakt dit strookje op het energielabel dat op het apparaat zit, zodat
de consument dit kan aflezen.
Een nieuw apparaat is vrijwel altijd veel zuiniger in gebruik dan een vergelijkbaar oud
apparaat. Voorbeeld: een koel-vries-combinatie koelkast van 8 jaar oud verbruikt per jaar
meer dan het dubbele dan een nieuwe met een A+++-label; het scheelt zo’n 210 kWh per
jaar oftewel € 48.
Het kan daarom financieel aantrekkelijk zijn om een apparaat eerder te vervangen dan het
moment waarop het stuk gaat.
-17-
aantekeningen
1010
1010
10 10
3.8 bespaar op gas
Aardgas is een fossiele brandstof die miljoenen jaren geleden
diep onder de grond is ontstaan.
Een huishouden geeft gemiddeld € 155 per maand uit
aan energie. Tweederde hiervan is voor gas, dat is € 100.
Hiervan wordt driekwart ofwel € 75 voor verwarming
gebruikt en een kwart ofwel € 25 voor warm water.
Aan elektriciteit wordt gemiddeld € 55 per maand
uitgegeven.
Prijs van energie
Een kubieke meter aardgas kost ongeveer € 0,65.
Per jaar geeft een gemiddeld Nederlands gezin
€ 100 aan aardgas uit. Het verbruik hangt sterk af
van de grootte van de woning en het woningtype.
Zie onderstaand staatje:
hoogte gasverbruik naar woningtype
woningtype
gemiddeld verbruik
per jaar in m3
kosten per maand bij
cv in €
flat 1.025 73
tussenwoning 1.425 95
hoekwoning 1.625 108
2 onder 1 kap 2.025 127
vrijstaand 2.650 161
gemiddeld alle woningen 1.525 100
Bedragen zijn inclusief vastrecht en 21% BTW. Bron: RVO juli 2014, bewerking Nibud
theMa i: BeSpaar op gaS
-18-
-19-
Daarnaast is het aantal personen en de leefsituatie van invloed. Een gezin met 3 kinderen
zal meer gasverbruik hebben dan een alleenstaande; en een gepensioneerd echtpaar dat
vaak thuis is zal meer gasverbruik hebben dan een jong, werkend stel.
De energiebesparingstips richten zich dan ook de hoeveelheid aardgas zelf, maar op
mogelijkheden om te besparen in díe woning door dát huishouden. Besparen op overbodig
verbruik zogezegd.
Bespaartips waar je eigenlijk niets van merkt noemen we ‘snelle tips’ en tips waarvoor je
wel echt iets moet veranderen noemen we ‘keuze tips’. Voor nu laten we bouwkundige
maatregelen zoals isoleren van vloeren, gevels en daken en dubbelglas buiten
beschouwing. Bewoners zullen begrijpen dat besparen in een slecht geïsoleerd huis
moeilijker zal gaan. Maar dit project gaat over wat bewoners zelf kunnen doen, onder
het motto ‘alle beetjes helpen’.
Besparen op gas: snelle tips kosten niets
Verstoppertje
Laat de radiator vrij staan, niet verstopt achter de bank of een gordijn. Dat bespaart tot 2%
per jaar op uw energierekening.
Kamer uit, verwarming uit
Stop met het verwarmen van (slaap)kamers waar u toch niet bent. De verwarming lager
zetten bespaart € 30 per jaar. Wilt u toch wat warmte om te slapen? Draai de verwarming
een half uur voor het slapen gaan open en weer dicht als u naar bed gaat.
Goedkoper koken
Gemiddeld kost koken op gas € 20 per huishouden. Koken op een elektrische kookplaat tot
€ 50. Koken met deksels op de pannen scheelt tot 10% in de gas of elektriciteitskosten van
het koken. Daarnaast kunt u kokend besparen met het volgende:
• Zorg dat de pan goed op de warmtebron past: € 4 per jaar;
• Wok of stoom groenten in plaats van koken: € 3 per jaar;
• Porties op maat koken (voorkomt ook dat u eten weg moet gooien);
• Zet de oven of het fornuis uit voor het einde van de bereidingstijd.
Ze blijven toch nog een tijdje warm;
• Door minder water in de pan te doen, wordt alles toch gaar en
kost het minder gas om het water te koken. Als aardappelen en
groente voor een derde onder water staan, worden ze al gaar.
Besparen op gas: anders wonen en slim investeren
Thermostaat lager
De verwarming overdag 1 graad lager zetten bespaart 6% op de stookkosten. Dus zet uw
verwarming op 19 graden en trek eindelijk die zelfgemaakte rendiertrui aan die u met kerst
kreeg. Of kruip met een lekker dekentje bij elkaar op de bank.
In de gordijnen
Gordijnen houden de warmte binnen en de kou buiten. Een kleine moeite,
gezelliger en bespaart tot € 20 per jaar.
Extra verwarming
Plaats RadiatorFolie achter de verwarming,
dan verdwijnt de warmte niet.
Douche je Rijk
Door minder warm water te gebruiken kan niet alleen water, maar ook veel gas
worden bespaard. Iets korter douchen en er wordt al bespaard. We douchen
gemiddeld 8,5 minuut per dag, maken we daar 5 minuten van dan besparen we
tot € 40 per persoon per jaar aan gas & water.
Tochtwering en dorpels
Als er tocht langs de ramen en deuren naar binnen komt, gaat er warmte naar buiten.
Door het aanbrengen van tochtband in raamkozijnen en tochtdorpels onder deuren naar
buiten of naar koude ruimtes kan tot €20 per jaar op de energierekening bespaard worden.
Doe-Die-Dure-Deuren-Dicht-Dankjewel
Een deurdranger kost zo’n € 6 en voorkomt dat de warmte door uw woning gaat zwerven.
Dichte deuren helpen dus om energie en geld te besparen (tot € 20 per jaar) en bovendien
hebt u minder last van tocht, veel beter toch?
-20-
3.9 BeSpaar op elektriCiteit
Elektriciteit in uw portemonnee
Een huishouden geeft gemiddeld € 58 per maand uit aan elektriciteit. Door slimmer
om te gaan met uw apparaten kunt u tot wel 20% besparen. Dat levert geld op!
Onderstaand een overzicht van het elektriciteitsverbruik van huishoudelijke apparaten.
Het elektriciteitsverbruik is sterk afhankelijk van het aantal personen in een huishouden.
Met meer kinderen of volwassenen zullen er meer kamers regelmatig verlicht worden, meer
computers aanstaan, zal vaker de wasmachine draaien…
elektriciteitsverbruik naar grootte huishouden
aantal personen in
huisdouden
gemiddeld gebruik in
kWh per jaar
€ per maand, incl.
energieteruggave belastingen
1 2.010 29
2 3.360 55
3 4.120 70
4 4.580 78
5 5.450 95
6 5.790 102
gemiddeld per huishouden 3.340 55
Bedragen zijn inclusief vastrecht, 21% BTW en de energiebelastingteruggave.
Bron: RVO juli 2014, bewerking Nibud
theMa ii: BeSpaar op elektriCiteit
-21-
= Koelkast/vriezer
= Verlichten
= TV
= Overig
= Computer
= Wasmachine
= Vaatwasser
= CV pomp
= Kookplaat (55-530 kWh)
= DVD
Besparen op elektriciteit:
snelle tips kosten niets
De coole koelkast
Koelen en vriezen is goed voor 17% van uw elektriciteits-
verbruik, ofwel € 119 per jaar. Daar kan makkelijk iets af:
• Zet de koelkast 10 cm van de muur en op een koele plaats.
Dan kan de koelkast makkelijker warmte afgeven;
• Ontdooi de vriezer regelmatig: een vriezer vol aangevroren
ijs verbruikt 10% meer elektriciteit dan een schone vriezer;
• Laat ingevroren producten ontdooien in de koelkast.
Zo koelen deze producten uw koelkast zonder dat u
energie nodig heeft!;
• Laat restjes eerst afkoelen buiten de koelkast;
• Let op de juiste temperatuur: koelkast tussen 4 en 7°C,
vriezer tussen -18 en -20°C. U kunt hiervoor een
KoelkastThermometer gebruiken.
Slim koffie drinken
Zo’n 30% van de gezette koffie wordt weggegooid.
Dat is verspilde energie en koffie. Vooral de warmhoud en
standby functie verbruiken veel energie. Zet het apparaat
helemaal uit en bespaar € 29 per jaar aan energie & koffie.
Bespaar verder door precies de gewenste hoeveelheid koffie
te zetten. Eenmaal klaar blijft de koffie in een thermoskan langer
warm en geurig dan in de koffiepot. Lekkerder én voordelig.
Goedkoop kopje thee?
Veel mensen zetten meer thee dan ze opdrinken. Dat kost niet alleen water, maar vooral veel
energie. Als u steeds het juiste aantal kopjes zet bespaart u zo € 5 per jaar.
Kamer uit, licht uit.
Laat alleen licht branden daar waar het nodig is. Op de verpakking van spaar-
en ledlampen is te zien hoe vaak de lamp aan en uit kan. Kies voor een lamp die
je dagelijks 4x aan en uit doet een minimaal aantal schakelingen van 15.000.
StandBY- en SlUipVerBrUik
Slapend arm worden
Ruim 12% van uw energierekening gaat verloren aan apparaten die op standby staan.
Dat noemen we sluipverbruik: energie die u niet gebruikt, maar wel betaalt. Die kleine rode
lampjes op uw video, stereo en die oplader die onnodig in uw stopcontact blijft zitten,
kosten u € 100 per jaar.
-22-
x 25.000
Even schakelen
Zeker 2/3 van het sluipverbruik is te vermijden door apparaten echt uit te zetten. Een
stekkerdoos met aan/uit schakelaar helpt: met één druk op de knop staan apparaten echt uit.
Besparen op elektriciteit:
anders wonen en slim investeren
Een lichtje branden
Het verlichten van uw huis is goed voor 15% van uw
totale elektriciteitsverbruik, namelijk € 105 per jaar.
Vervang alle gloeilampen in huis door spaarlampen en
bespaar € 60 per jaar. Gaat er al een lichtje branden?
LEDlampen zijn duurder in aanschaf maar gaan langer
mee dan spaarlampen. In het gebruik zijn ze daarom
inmiddels ongeveer even duur. Let bij het kiezen van
lampen op het aantal branduren en de ‘lichtkleur’
uitgedrukt in K (Kelvin). 3000K of meer zorgt voor een
witter, warmer licht; daaronder is het ‘koeler’ licht.
Nieuw apparaat?
Kies bewust voor een zuinig label. Label A+ is inmiddels de ondergrens voor nieuwe
koelkasten. Kiezen voor A++ of A+++ zorgt voor een lager energieverbruik. Bij een
tafelmodel koelkast is het stroomverbruik van een A+ label zo’n € 17 per jaar hoger dan
een A+++. Reken je met een levensduur van 15 jaar, dan ben je nog goedkoper uit als de
aanschafprijs minder dan € 255 hoger ligt. Voor een koelvriescombinatie ligt het verschil in
stroomverbruik op € 34 per jaar, wat in de aanschaf max. € 310 kan schelen.
-23-
WaSSen
Geldmachine of wasmachine?
Met een paar kleine aanpassingen kunt u veel geld besparen op wassen:
• Op 90° wassen is kostbaar en ouderwets: Het is 7x zo duur als een
wasje op 15°. Af en toe wassen op 60° is echter wel goed voor de
levensduur van de machine;
• Draai de was op 30° in plaats van 60° en bespaar jaarlijks € 30;
• Wassen met een volle trommel in plaats van een halve trommel
bespaart jaarlijks € 20.
Niets is gratis, … behalve de wind en de zon
Een wasdroger kost jaarlijks ongeveer 400 kWh, € 88 aan energie.
Door uw was buiten te laten drogen bespaart u niet alleen kosten,
maar ruikt de kleding frisser en slijt de kleding minder snel. Lang leve
moeder natuur! Is er buiten geen ruimte, dan kan een wasrek in een
goed geventileerde ruimte gezet worden, bv. een slaapkamer met het raam open.
tV en computer
Kijkwijzer
Afhankelijk van het type TV verbruikt een TV gemiddeld 270 kWh per huishouden, of € 60 per
jaar. Met een aantal makkelijke tips kunt u het energieverbruik van uw TV verminderen:
• Hoe kleiner het beeldscherm, hoe meer besparing. Dit geldt ook voor computers;
• Zet het beeldscherm op een donkere plek en stel de helderheid en contrast van de TV lager af;
• Ook een idee: de TV vrije avond! Speel weer eens een oud-Hollands bordspel, nodig de
buren uit voor een kop koffie of maak een wandeling door de buurt;
• Nieuwe TV? Kies dan voor een LCD-scherm. Deze verbruikt de helft van de energie van
een plasma-scherm.
• Laptops en tablets verbruiken minder elektriciteit dan desktop computers. Een computer ver-
bruikt per jaar zo’n 200 kWh, een laptop 55 kWh en een tablet verbruikt zo’n 12 kWh per jaar.
• Stel op een computer de ‘slaapstand’ in, zodat na een aantal minuten het scherm vanzelf
uitgaat. Gebruik géén screensaver, deze kost juist energie!
Kijken…,rekenen…. ,kopen!
U kunt veel energie besparen
door te letten op energielabels
wanneer u apparaten koopt.
Een gemiddeld huishouden
is met A-labels tot € 100
goedkoper uit dan met
B-labels.
-24-
3.10 BeSpaar op Water
Nederland is een waterland. We hebben overal gemakkelijk toegang tot schoon drinkwater.
Ongemerkt gebruiken wij hier veel van. Per Nederlander verbruikt men gemiddeld 2.300 m3
water per jaar, dat is bijna een Olympisch zwembad vol aan water! Een deel van dit water
wordt thuis verbruikt en daar betalen we voor. Het overige water wordt indirect verbruikt,
bijvoorbeeld voor de productie van voedsel. Zo is voor 1 kg rundvlees 15.000 liter water nodig
en voor 1 kopje koffie 140 liter.
De gemiddelde drinkwaterprijs voor 2015 is € 1,52 per m³(= 1000 liter). Het verwarmen van
water kost daarnaast ook gas (bij een gasketel of geiser) of elektriciteit (boiler, waterkoker,
vaatwasser, wasmachine). Besparen op water helpt dus ook te besparen op elektriciteit. Van
de gemiddelde gasrekening gaat 20% op aan het verwarmen van water voor de badkamer
en de keuken.
Wat kost ons water?
Per dag gebruiken we zo’n 130 liter drinkwater per persoon. Dit kost per huishouden
gemiddeld € 13 per maand.
De spuigaten uit
De top 3 waterslurpers in huis is:
• Douche (50 liter per persoon)
• Toilet (40 liter)
• Wassen (20 liter).
WaSSen
Slimmer douchen
Elk jaar verspillen we 600 miljoen douchebeurten, omdat slechts de
helft van de Nederlanders een douchekop gebruikt die water bespaart. Een waterbesparende
douchekop helpt te besparen op warm water, dus ook op de energie die nodig is om het water
te verwarmen.
theMa iii: BeSpaar op Water
-25-
Kraan uit tijdens poetsen
Het is iets dat u elke dag doet: tandenpoetsen.
Een deel van de Nederlanders laat daarbij de
kraan open. En dat is jammer, want het is water
dat niet wordt gebruikt. De kraan uit doen tijdens
het tandenpoetsen scheelt € 9 per jaar. Makkelijk
verdiend toch? En heren, dit geldt natuurlijk ook
voor het scheren.
Grote wasjes
Wat is goedkoper, met de hand afwassen of een
vaatwasser gebruiken? De moderne vaatwassers
worden steeds zuiniger en verbruiken vaak
minder water en energie dan een hand afwas
doet, mits de vaatwasser goed gevuld is. U kunt
verder besparen door bij een minder vuile vaat
een zuiniger programma in te stellen op lage
temperatuur. En wist u dat een half wasblokje vaak
al voldoende is voor de hele vaat?
Waterhardheid
Amsterdam is zachter dan u denkt
Jaarlijks koopt Nederland 150 miljoen kg wasmiddel. Vaak gebruiken
we meer wasmiddel dan nodig is voor de waterhardheid en het type was.
Het water in Amsterdam heeft een gemiddelde waterhardheid, dit betekent dat u
niet veel waspoeder hoeft te gebruiken. Goed voor het milieu en uw portemonnee!
-26-
toilet
Drinkwater door de WC
Een groot deel van het drinkwater dat u
elke dag gebruikt verdwijnt door het toilet.
Best zonde. Met een spoelonderbreker of
een spaarknop kunt u de hoeveelheid
water per spoelbeurt beperken: Te koop
vanaf € 7, eenvoudig te monteren en
bespaart 8.000 liter water per jaar.
Een fles gevuld met water in de
stortbak zetten, vermindert het
volume en dus de hoeveelheid
water per spoeling. Let wel op
dat het volume van de stortbak
groot genoeg blijft (6 liter bij
grote boodschap, 3 bij kleine)
om verstopping van het riool te
voorkomen. Zet liever geen baksteen
in de stortbak voor waterbesparing:
de poreuze steen maakt het makkelijk
voor bacteriën om in de stortbak te gaan woekeren.
aantekeningen
-27-
3.11 BeSpaarproducten
Hier zie je een aantal voorbeelden van producten die kunnen helpen bij het besparen
op elektriciteit, gas en water.
-28-
RadiatorStickerKaart Verbruiksmeet-stekker
DoucheCoach
Radiatorfolie
Stekkerblok
met schakelaar
-29-
Hieronder zie je een kort overzicht van de belangrijkste tips en wat dit op de energierekening
kan schelen.
Snelle tips Besparing per jaar
Thermostaat een graad later zetten € 60 tot € 80
Ruimtes die niet verwarmd hoeven worden bv. slaapkamers:
deur dichthouden
€ 30
Standby stand zoveel mogelijk beperken € 50
Was niet in de droger maar aan de lijn € 50
Was op 30 of 40 graden doen en met een volle trommel € 15
Niemand in de kamer? Verwarming laag, deur dicht, licht uit € 30
Douche niet langer dan 5 min € 40
Slim investeren Besparing per jaar
Voorkom tocht met tochtstrips, brievenbusborstels, tochtdorpels € 20 tot € 30
Bij kou van enkel glasramen: dikke gordijnen € 20
Radiatorfolie aanbrengen bij radiatoren die tegen buitenmuren
zijn geplaatst
€ 30
Het is leuk om zelf een aantal websites te bekijken waarop bespaartips staan. De belangrijkste
tips vind je overal wel terug, maar in heel wisselende vormgeving en duidelijkheid.
Onderstaande sites zijn goed en nuttig en geven op een leuke manier de tips weer, ook voor
verschillende doelgroepen.
Idee: ga samen met een bewoner die je spreekt achter de tablet of laptop door zo’n website
en gebruik dit als ‘kapstok’ voor een gesprek.
Websites voor consumenten Wat vind je daar?
www.milieucentraal.nl over ongeveer alles wat met
energiebesparing en duurzaamheid te
maken heeft
www.consumentenbond.nl alle reguliere tips, verwarmen , elektra etc.
www.nibud.nl elektra, gas, water
Websites voor huurders Wat vind je daar?
www.huurders.info zelf besparen en in overleg met
verhuurder
www.bespaarenergiemetdewoonbond.nl aan de hand van een plaatje ‘door het
huis lopen’
Diverse sites Wat vind je daar?
www.erkendstarterscoach.nl onderhoud, verwarming, spaarlampen etc.
www.energiegenie.nl volop energie voor je werkstuk of
spreekbeurt’
www.weteringduurzaam.nl o.a. warmtefoto’s van ramen en effect van
gordijnen etc
Websites van energiebedrijven Wat vind je daar?
www.nuon.nl apparaten, verwarmen verlichten etc.
www.greenchoice.nl/besparen Heel leuk vormgegeven huis met zeer
veel tips om te bekijken
-30-
-31-
aantekeningen
4. energierekening lezen
4.1 inleidingHet lezen van een energierekening is nog niet zo eenvoudig. De prijzen van elektriciteit en
gas verschillen. In de loop van het jaar veranderen de tarieven waardoor een verandering in
Euro niet alles zegt over het echte verbruik. Dan zijn er ook nog veel posten op de rekening,
die niks met het verbruik te maken hebben.
Aan de hand van twee voorbeeld-rekeningen gaan we kijken wat er nu allemaal op staat en
wat daar uit op te maken valt. Daarna bespreken we een checklist die u als Energiecoach kunt
gebruiken om tijdens het BespaarSpreekuur met bewoners te bespreken.
Tot slot kijken we welke tips u kunt geven op grond van de rekening en de checklist.
Ook staan we stil bij de overwegingen die komen kijken bij overstappen naar een andere
leverancier en bij dag- en nachtstroom.
energierekening lezen
Er zijn verschillende energieleveranciers waarvan de rekeningen er niet allemaal
hetzelfde uitzien. Belangrijk is om op te zoeken wat het verbruik is (aantal m³ gas en kWh)
in welke periode en of dit op metingen of op schattingen is gebaseerd. We behandelen hier
2 voorbeeld rekeningen, die in de bijlagen zijn weergegeven.
Voorbeeldrekening 1: bijlage 1.
Het eerste blad van deze energierekening is eigenlijk een brief. Aan de rechterkant van deze
brief ziet u in één oogopslag of men moet betalen of geld terug krijgt. U ziet ook wat de
bewoner het komende jaar per maand betaalt (het termijnbedrag). Bedragen zijn belangrijk
voor het budget, ze zeggen echter niet alles over het gebruik. De prijs van energie kan
omhoog of omlaag gegaan zijn. Om naar het verbruik te kijken, gaan we naar de 2de pagina
van de Bijlage op pagina 41.
In het taartdiagram (rond plaatje onderverdeeld in 3 vlakken) ziet u dat de energie
minder kost dan de overige kosten op de rekening. Het is belangrijk te weten op welke kosten
de bewoner invloed uit kan oefenen. Waar kan men op besparen? Als we de toelichtingen
lezen, ziet u dat de bewoner geen invloed heeft op de netwerkkosten of de belastingen.
Op de derde pagina staan een hoop getallen. Zo vindt u er bijvoorbeeld de meterstanden.
Let heel goed op of er geen klein sterretje bij staat. Als er een klein sterretje bij de meterstand
staat, dan is het een geschatte stand! Een geschatte stand betekent dat er geen standen zijn
opgenomen of doorgegeven. Is dit het geval? Geef dan bij de bewoners aan dat ze zo snel
mogelijk hun meterstanden doorgeven. Is de geschatte meterstand te laag, dan krijgt de
bewoner (soms pas na jaren) een nare, hoge naheffing.
Het verschil tussen de beginstand en de eindstand is het verbruik. Dit verbruik keer de prijs (het
tarief) is wat men moet betalen voor het energie verbruik. Bij elektriciteit wordt het verbruik
-32-
gemeten in kWh (kilo Watt uur). Pagina 14 van de “EnergiecoachHandleiding” vertelt u meer
over Watt. Het verbruik van gas meten we in m³ (kubieke meter). Het is dus niet met elkaar te
vergelijken. Dat is ook niet nodig.
Naast de werkelijke kosten voor het verbruik van energie, zien we vastrecht voor de aansluiting
en vastrecht voor transport. Hier heeft de bewoner geen invloed op. Iedereen in Nederland
betaalt belasting (die de energieleverancier weer af moet dragen aan de Belastingdienst) en
deels krijgt men ook weer belasting terug. Dit staat allemaal op de energierekening.
Op de vierde pagina van de energierekening staan toelichtingen en uitleg. Bij het
stroomverbruik en het gasverbruik leest u of het verbruik omhoog is gegaan, omlaag of
ongeveer gelijk gebleven. We hebben net een hele strenge winter (2012/2013) achter de rug,
waardoor voor veel mensen het gasverbruik hoger is dan het jaar ervoor.
Onder verbruik leest u ook of de bewoner meer of minder gebruikt dan zijn of haar
omgeving. Hierbij is geen rekening gehouden met hoeveel mensen er in elk huis wonen
en hoe groot/klein de woningen zijn. Stel een bewoner verbruikt minder dan zijn of haar
omgeving, dan kan het zijn dat die bewoner heel zuinig is. Het kan ook zijn dat een bewoner
maar met 2 volwassenen woont en dat ze allebei vijf dagen per week op hun werk zitten. Als
om hen heen dan veel gezinnen wonen, waarvan de moeder en jongste kinderen veel thuis
zijn, dan hebben zij natuurlijk een hoger verbruik. Het zegt dus niet zo heel veel.
Voorbeeldrekening 2: bijlage 2
Deze voorbeeldrekening is van “WoonEnergie”, dat is een inkoopcollectief voor huurders van
woningcorporaties. Deze energierekening is gesplitst in 2 delen die bovendien niet tegelijk
verstuurd werden: de gasafrekening en de elektriciteitsafrekening.
De gasafrekening laat direct de periode en het verbruik in m³ gas zien. Dan ziet u de leverings-
kosten (op basis van het verbruik) en de transportkosten plus de BTW over deze bedragen.
De transportkosten zijn vaste bedragen die door Liander, de netbeheerder bepaald worden.
Vervolgens ziet u de totale kosten en de reeds betaalde voorschotbedragen. Let hierbij op de
meegetelde voorschotbedragen: soms is die van de laatste maand niet meegeteld! Bijvoorbeeld
als de meterstand op 7 maart is doorgegeven, dan kan het voorschotbedrag van maart niet in
de totaaltelling zijn meegenomen. Deze maand wordt dan het jaar erop meegenomen.
Op de volgende pagina worden de details toegelicht. Hier is meteen zichtbaar dat er een
verschil is in bedragen omdat per 1-1-2013 de tarieven zijn gewijzigd.
De elektriciteitsafrekening in dit voorbeeld betreft een woning met een ‘dubbele meter’.
Dat wil zeggen één meter die draait tussen 7 uur ’s ochtends en 23 uur ’s avonds; en één
meter die ’s nachts telt. De tarieven hiervoor zijn ook verschillend: ’s nachts wat goedkoper
dan overdag. Ook hier weer leveringskosten, transportkosten en BTW en de reeds betaalde
voorschotbedragen.
Op de laatste pagina staan de details met begin- en eindstand, de belasting en transport-
kosten etc.
-33-
dag en nachttarief?
In voorbeeld 2 zagen we een rekening van een woning met een ‘dubbele meter’. Veel
mensen denken dat bij iedereen en dus ook bij henzelf, elektriciteit ’s nachts en in het
weekend goedkoper is. Dit is alleen het geval als er een speciale elektriciteitsmeter in de
woning is die geschikt is voor een dubbel tarief. Hierbij is de ‘nachtstroom’ goedkoper en de
‘dagstroom’ duurder. Heeft een bewoner geen dubbele meter, dan zou hij/zij moeten betalen
voor het aanleggen daarvan en het is de vraag of die kosten worden terugverdiend. Heeft
een bewoner veel elektrische apparaten die ’s nachts gebruikt kunnen worden zoals een
vaatwasser, wasmachine of wasdroger, dan is het mogelijk voordeliger.
Belangrijk aandachtspunt: denkt u ook aan de buren? In oude huizen kan men vaak de
wasmachine van de buren horen en voelen trillen en als men dan steeds ’s nachts de was
doet levert dit veel overlast op!
Vergelijking energieverbruik
De verbruikscijfers van de energierekening, dus het aantal kWh en het aantal m³ aardgas,
kunnen vergeleken worden met de gemiddelde bedragen die voor het woningtype of het
soort huishouden gelden. Zo kunt u een idee krijgen of men nou “teveel” verbruikt of niet.
In Slotermeer wonen de meeste mensen in een woningtype dat hieronder ‘flat’ heet.
Het aardgasverbruik is vooral afhankelijk van het soort woning dat men bewoont.
Hieronder is dit te zien:
woningtype gemiddeld verbruik per jaar in m³ kosten per maand bij cv in €*
flat 900 66
tussenwoning 1.350 91
hoekwoning 1.590 104
2 onder 1 kap 1.670 108
vrijstaand 2.220 138
gemiddeld
alle woningen 1.440 96
* Bedragen zijn inclusief vastrecht en 21 % BTW. Bron: HOME, ECN, bewerking Nibud
-34-
Het elektriciteitsverbruik is met name afhankelijk van de grootte van het huishouden:
aantal personen in
huishouden
gemiddeld gebruik
in kWh per jaar
€ per maand, incl.
energieteruggave belastingen
1 2.010 30
2 3.360 56
3 4.120 70
4 4.580 79
5 5.450 95
6 5.790 102
gemiddeld per huishouden 3.340 55
Bedragen zijn inclusief vastrecht, 21% BTW en inclusief energiebelastingteruggave
Bron: HOME, ECN, bewerking Nibud
aantekeningen
-35-
4.2 een gesprek over de energierekening voeren
Om samen met een bewoner te kijken of de energierekening omlaag kan, is het handig
iets meer over de persoon te weten te komen. Hiervoor lopen we de checklist door. Aan de
hand van de antwoorden in de checklist, kunt u verder vragen om een beeld te krijgen van
het energieverbruik en tips geven.
De checklist helpt u om te ontdekken waar bespaard kan worden. Het is geen “quiz”
waar op grond van de antwoorden tips uitrollen. De checklist geeft u, als Energiecoach,
informatie om het gesprek verder mee te voeren.
Vraag Mogelijke tips / vervolgvragen
Was uw energierekening
hoger of lager dan vorig jaar?
Heeft u zelf een idee waar dit
aan kan liggen?
Was het een strenge winter?
Was iemand meer thuis dan het jaar ervoor?
Wonen er meer/minder mensen in uw woning?
Heeft u nieuwe elektrische apparaten gekocht?
Wat voor woning heeft u?
(flat, rijtjeshuis, hoekhuis,
bovenste verdieping, begane
grond, tussenwoning et
cetera)
Hierin kan deels een verklaring liggen voor het
verbruik. Een hoekwoning verbruikt meer energie
dan een tussenwoning bij het zelfde gedrag. Bespreek
of de ‘koude kant’ (geen buren) goed geïsoleerd is.
Tochtstrips maken al verschil.
Hoeveel verschillende
kamers heeft uw woning?
Hier kunt u bespreken hoeveel die kamers gebruikt
worden. Wordt in sommige kamers alleen geslapen?
Of ook gespeeld en huiswerk gemaakt? Slaapkamers
zijn snel warm, een uurtje de kachel aan is vaak
genoeg voor een middag warm spelen.
Hoeveel mensen wonen er in
uw woning?
Zijn deze mensen veel thuis of juist niet (school, werk).
Wanneer moet het huis warm zijn? Het hele huis?
Hoe meer mensen, hoe vochtiger de lucht (uitademen,
lichaamswarmte). Vochtige lucht duurt langer om te
verwarmen, dus goed ventileren, ook in de winter.
Hangen er gordijnen voor uw
verwarming?
Geef aan hoe het huis mooi en gezellig ingericht
kan worden en tegelijk de kachels hun warmte goed
kunnen verspreiden.
-36-
Vraag Mogelijke tips / vervolgvragen
Staat de bank voor de
verwarming?
Deze houdt de warmte tegen, liefst de bank op afstand
van de radiator zetten.
In welke ruimtes gebruikt u
de verwarming?
Probeer te achterhalen of de verwarming aan staat in
ongebruikte ruimtes. Hoe kan dit anders?
Wanneer zet u de
verwarming uit/omlaag?
De woonkamer blijft warm als u hem een uur voor u
naar bed gaat uit zet. Vergeet ook vooral niet om in
andere ruimtes de verwarming uit te zetten als u er
niet bent.
Op hoeveel graden wast u? De was wordt goed schoon op 30 of 40 graden.
Voor uw wasmachine moet u af en toe een was op
60 draaien zodat achtergebleven zeeprestjes goed
oplossen. Eens per maand is genoeg.
Hoe droogt u de was? Buiten hangen is gratis, u hoeft veel minder te strijken
en de was ruikt nog lekker ook.
Wat voor lampen gebruikt u
(gloei, spaar, led)?
Bespreek het verschil in gebruik van de verschillende
lampen. Spaarlampen zijn duurder dan gloeilampen,
maar verbruiken minder stroom en gaan langer mee.
Weet u wat radiatorfolie
is/doet?
Vertel over de mogelijkheid om in huis gratis te laten
klussen door de GroeneKlussers.
Wat is de koudste plek in
uw woning?
Bedenk samen oplossingen.
Hoe ventileert u? Ventileer altijd waar mensen zijn. Dus ’s nachts in de
slaapkamers en overdag in de woonkamer (nog beter
om altijd te ventileren). Het voorkomt schimmel en
droge lucht is sneller (goedkoper) warm te stoken.
-37-
doorvragen?
Soms vinden mensen het niet prettig om over thuis of privé zaken te praten. Stel u wilt
uitleggen dat 5 minuten douchen in plaats van 8,5 minuten een mooie besparing oplevert.
De vraag: “Hoe vaak doucht u en hoe lang?” lijkt een logische vraag. Toch kan het mensen
een naar gevoel geven. Iemand kan denken: “Ik ga echt niet vertellen dat ik 2x per dag een
half uur douche. Ik schaam me dood dat ik zoveel water verspil” of iemand kan bang zijn dat
anderen juist vinden dat hij te weinig doucht.
Soms is het verstandig om iets uit te leggen, zonder te vragen hoe het bij de persoon thuis
gaat. Of hou het bij uzelf, zeg bijvoorbeeld: “Ik vind het heerlijk om lekker lang onder de
douche te staan, maar ik schrok wel toen ik zag hoeveel dat kost. Ik was dan ook blij toen
iemand mij vertelde over de spaardouchekop, nu verbruik ik al veel minder water in dezelfde
tijd. En vorige week kreeg ik een DoucheCoach (voorbeeld laten zien). Ik red het nog niet om
in 5 minuten te douchen hoor, maar zelfs door per keer 1 minuut korter te douchen bespaar
ik al een hoop water (en gas om het water te verwarmen).”
Over het algemeen is het goed weinig over uzelf te praten. Het gaat om de bewoner en hoe die
zijn energie verbruik omlaag kan brengen. Soms is het echter handig om iets bespreekbaar te
maken door een voorbeeld van uzelf te geven.
Het is uiteindelijk de keuze van de bewoner wat men het belangrijkste vindt: comfort (langer
douchen) of besparen (korter douchen). Het is de rol van de Energiecoach om mensen
bewust te maken van de keuze die ze hebben!
aantekeningen
-38-
4.3 overstappen of blijven:
kiezen tussen energieleveranciers
Hoeveel winst valt er dan te behalen met overstappen? Je kunt verschillende opties
kiezen m.b.t. looptijd van het contract; vaste en/of variabele tarieven en of je grijze of
groene stroom wenst. Er volgt dan per keuze een lijst op volgorde van prijs. Soms is het
aanbod beperkt omdat een aanbieder een bepaald product niet biedt, of alleen in een
bepaald gebied werkzaam is.
Een rekenvoorbeeld: Op 2 maart 2015 kijken we op www.energieprijzenvergelijken.com.
Invoeren: 5 personen, postcode 1064PA, gasverbruik 1100 m³ en elektraverbruik 2800 kWh
per jaar.
We hebben 2 soorten contracten ingevoerd en gekeken naar de prijsverschillen tussen de
goedkoopste aanbieder, het aanbod op de 10e en op de 20e plaats. In het staatje hieronder
zie je de verschillen in prijzen:
Vaste prijs, 1 jaar,
grijze/groene stroom
Vaste of variabele prijs,
3 jaar, groene stroom
per jaar per maand per jaar per maand
Prijs goedkoopste aanbieder 1188 99 1242 104
Prijs nr. 10 1303 109 1347 112
Prijs nr. 20 1371 114 1406 117
Met een beetje puzzelen kun je (tenzij je nu al een goedkoop contract hebt) wel tot
€ 10 per maand besparen.
aantekeningen
-39-
-40-
Bijlage 1
-41-
-42-
-43-
-44-
Bijlage 2
-45-
-46-
-47-
Twinstone © 2015