Epidemiologia

i klasyfikacja

urazów rdzenia kręgowego

prof. Marek Harat

Klinika Neurochirurgii

10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy

Polska Szkoła Neurochirurgii 2017

Rocznie na świecie 250 do 500 tysięcy ludzi doznaje urazu rdzenia kręgowego

większość z przyczyn to wypadki komunikacyjne, upadki z wysokości, pobicia

ludzie po urazie rdzenia kręgowego mają 2-5 razy wyższe ryzyko przedwczesnej śmierci

dwukrotnie więcej chorych jest płci męskiej niż żeńskiej

Częstość występowania urazów rdzenia

kręgowego (raport WHO)

Częstość występowania urazów rdzenia

kręgowego (raport WHO) kraj rok badania częstość na rok na

milion mieszkańców

Iran 2008 440

Finlandia 1999 280

Norwegia 2002 365

Islandia 2009 526

Kanada 2010 1298

Australia 1997 681

The global map for traumatic spinal cord injury epidemiology: update 2011, global incidence rate

B B Lee, R A Cripps, M Fitzharris and P C Wing

Epidemiologia

38,00%

30,00%

14,00%

9,00%

5,00% 4,00%

Przyczyny urazów rdzenia USA 2010- 2015

Wypadki komunikacyjne

Upadki

Przemoc

Sport

Medyczne

Inne

sci-info-pages.com

Epidemiologia

31,20%

28,20%

23,10%

17,50%

Stan neurologiczny po urazie rdzenia USA 2010- 2015

tetrapareza

paraplegia

parapareza

tetraplgia

sci-info-pages.com

Przeżywalność po urazie rdzenia

www.nscisc.uab.edu

Wiek chorego w dniu urazu

www.nscisc.uab.edu

Klasyfikacja urazów rdzenia

kręgowego

według poziomu uszkodzenia

według rodzaju objawów

według nasilenia objawów

Uraz rdzenia kręgowego- dermatomy

Uraz rdzenia kręgowego- dermatomy

Charakterystyczne objawy neurologiczne świadczące

o poziomie uszkodzenia rdzenia Badając funkcje ruchowe przyznaje się od „0” do „5” punktów oceniając zakres ruchu i siłę mięśni kluczowych dla każdego segmentu.

Poziom C5 - zginacze łokcia

Poziom C6 - prostowniki nadgarstka

Poziom C7 - prostowniki łokcia

Poziom C8 - zginacze palców ( test zginacza dystalnego paliczka palca środkowego)

Poziom Th1 - przywodziciele palców (test palca małego)

Poziom L2 - zginacze biodra

Poziom L3 - prostowniki kolana

Poziom L4 - zginacze grzbietowe stawu skokowego

Poziom L5 - prostowniki długie palców

Poziom S1 - zginacze podeszwowe stawu skokowego

Klasyfikacja urazu rdzenia

„0” punktów to całkowite porażenie, „1” – skurcz

odczuwalny lub widoczny, „2”-ruch czynny w

odciążeniu, „3”- ruch czynny, „4” – ruch czynny z

niewielkim oporem, „5” – ruch czynny z pełnym

oporem. Ocenie podlegają mięśnie zarówno

prawej, jak i lewej strony ciała. (skala Lovetta)

Badając czucie ocenia się wrażliwość

poszczególnych dermatomów na lekki dotyk oraz

ukłucie igłą, przyznając punkty od „0” do „2”. „0”

–oznacza całkowity brak czucia, „1”- czucie

zaburzone, „2”- brak zaburzeń.

Osobno oznacza się czucie i zdolność skurczu

zwieracza odbytu

Szczególne postacie uszkodzenia

rdzenia kręgowego

1. Zespół tętnicy rdzeniowej przedniej, zespół centralny, zespół przedni

2. Wstrząśnienie rdzenia kręgowego

3. Zespół Browna-Sequarda

4. Całkowite przerwanie rdzenia kręgowego

5. Zespół stożka

Szczególne postacie uszkodzenia

rdzenia kręgowego

Zespół tętnicy rdzeniowej przedniej – jest wynikiem uszkodzenia przedniej części rdzenia, wraz z uciśnięciem tętnicy rdzeniowej przedniej.

Występuje tu porażenie całkowite z zaburzeniami czucia bólu poniżej uszkodzenia. Częściowo pozostaje czucie ułożenia i wibracji.

Centralne uszkodzenie rdzenia kręgowego

Centralne uszkodzenie rdzenia kręgowego odnosi się bardziej do kończyn górnych niż dolnych. Charakteryzuje się niedowładem czterokończynowym znacznie większym w obrębie kończyn górnych niż dolnych, czemu towarzyszą zaburzenia czynności pęcherza moczowego i różnego stopnia zaburzenia czucia (zwłaszcza bólu i temperatury)

Obraz tego zespołu w głównej mierze zależny jest od zaburzeń krążenia w obrębie tętnicy rdzeniowej przedniej, zaopatrującej rogi przednie i centralną część rdzenia. Według Randa i Crandalla porażenie kończyn górnych jest następstwem bezpośredniego uszkodzenia motoneuronów w wyniku ucisku rogów przednich rdzenia, natomiast zaburzenia czynności pęcherza moczowego i niedowłady kończyn dolnych zależą od pourazowego obrzęku szlaków piramidowych.

Prawdopodobnie oba te czynniki — mechaniczny i naczyniowy — odgrywają, chociaż w różnym stopniu, rolę w kształtowaniu obrazu klinicznego tego zespołu.

Zespół przedni

Z kolei odwracalny zespół przedni rdzenia kręgowego charakteryzuje się jedynie niewielkim zaburzeniem czucia poniżej urazu przy prawidłowym zachowaniu czucia wibracji i ułożenia w stawach, związany jest najczęściej z wypadnięciem krążka międzykręgowego.

Szczególne postacie uszkodzenia rdzenia

kręgowego

Wstrząśnienie rdzenia kręgowego powoduje wystąpienie przejściowych objawów ustępujących najpóźniej po kilku godzinach. Objawia się porażeniem i utratą czucia poniżej miejsca uszkodzenia.

Całkowite przerwanie rdzenia kręgowego objawia się jakimkolwiek brakiem czucia i czynności ruchowych poniżej miejsca uszkodzenia.

Zespół stożka rdzeniowego

Zespół neurologiczny spowodowany patologią

końcowej części rdzenia kręgowego zwanej stożkiem

(conus medullaris; segmenty S3-S5).

Na obraz kliniczny zespołu składają się zaburzenia

czucia w obszarze skóry okolicy perianalnej,

perigenitalnej i wewnętrznej powierzchni ud,

zaburzenia mikcji i funkcji seksualnych, oraz ból

zajętej okolicy.

Zniesiony jest odruch odbytniczy. Nieobecne są

niedowłady.

Zespół Brown- Sequarda Polega na połowicznym uszkodzeniu rdzenia kręgowego, którego objawami są: utrata czucia bólu i temperatury po stronie przeciwnej oraz utrata czucia wibracji i położenia w stawach, porażenie po tej samej stronie ciała i poniżej uszkodzenia.

Podsumowanie

Główne przyczyny urazów rdzenia kręgowego to

wypadki komunikacyjne i upadki, czyli takie, którym

można zapobiegać.

Po urazie rdzenia pacjenci mają najczęściej tetraparezę

lub paraplegię.

Istnieje duża zmienność częstości urazów rdzenia w

populacji pomiędzy poszczególnymi krajami.

przeżycie pacjentów po urazie rdzenia uzależnione jest

od właściwej opieki długoterminowej, profilaktyki

odleżyn, infekcji dróg oddechowych i moczowych oraz

zapewnienie właściwej wentylacji.