BİNA GİRİŞLERİ VE BİNA İÇ MEKANLARI ERİŞEBİLİRLİK STANDARTLARI

NOT: BU STANDARTLAR ERİŞİLEBİLİRLİK İZLEME VE DENETLEME YÖNETMELİĞİ EKİ FORMLAR İLE AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI TARAFINDAN ERİŞEBİLİR DIŞ MEKAN VE İÇ MEKAN İÇİN HAZIRLANAN VİDEOLARDAN YARARLANARAK HAZIRLANMIŞTIR.HAZIRLAYAN: ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ - Mustafa TANRIVERDİ (Şehir Plancısı)

1

1- BAHÇE GİRİŞLERİ- Bahçe girişinden binaya ulaşım için bahçeden geçildiği durumlarda bahçe yolu veya yayanın

kullanabileceği güzergah bulunmalıdır.- Bahçe yolunun yüzeyi düz, sabit dayanıklı ve ıslak kuru halde kaymayan malzeme ile

kaplanmış olmalı.- yaya kaldırımında, yağmur suyunun drenajı için gerek duyulan enine eğim en fazla %2

olmalıdır.- bahçe yolunda yürüyüş güzergahına dik yerleştirilmiş su oluklarının üzeri kapatılmış olmalıdır- bahçe yolunda elektrik direkleri, tabelalar ile süs bitkileri, çiçeklik/saksılar, reklam/ilan

panoları, tezgah, masa ,sandalye, totem vb. nesnelerden arındırılmış en az 200 cm genişliğinde geçiş alanı olmalıdır.

- Yine merdiven veya rampa yapılacağı durumda merdiven ve rampaların daha sonraki sunumlarda verilen ölçü ve standartlarda olması gerekmektedir.

2- OTOPARKLAR

- Açık otopark bulunmadığı durumumda bina girişine en fazla 30 m uzaklıkta engelliler için düzenlenmiş park yeri olmalıdır.

- Engelliler için ayrılmış park yeri sayısı toplam park yeri sayısının en az %5 ‘i olmalıdır.- Bina girişine yakın konumlandırılmalıdır.- Otopark yeri yatay ve düşey işaretlerle belirtilmelidir.

2

3- BİNA GİRİŞLERİ

- Bina girişinin yüzeyi düz, sabit dayanıklı ve ıslak kuru halde kaymayan malzeme ile kaplanmış olmalı.

- Kapı önünde paspas olması durumunda zemin ile aynı seviyede olmalıdır.- Bina girişi iyi aydınlatılmalıdır.- Bina girişlerinde çiçeklik, tabela, çöp kutusu vb engel oluşturmayacak şekilde yerleştirilmelidir.- Bina giriş kapısında büyük cam yüzeyler var ise renkli bant olmalı (bakın fotoğraf)- Girişte banko varsa en az bir adedi veya bir bölümü, en az 90 cm uzunluğunda, alt kotu yerden en

az 75 cm, üst kotu yerden en fazla 86 cm yükseklikte ve en az 60 cm derinlikte diz boşluğuna sahip olmalıdır.

- Kapı yanında bilgilendirici ve uyarıcı işaretler olmalıdır.- İşaretler görme engelliler için Braille yazılı olmalıdır.- İşaretlerdeki Latin harfler piramit kabartmalı olmalıdır.Giriş kapısı

Banko:

3

4- MERDİVENLER- Merdiven basamakları düz, sabit, dayanıklı ve ıslak-kuru halde kaymayan malzeme ile kaplanmalı.- Basamak genişliği en az 28-32 cm olmalı, basamak yüksekliği 15-18 cm olmalıdır.- Rıhtlar kapalı, basamak uçları çıkıntısız ve merdiven uçlarında algılamayı kolaylaştırıcı farklı renkte

ve çıkıntı yapmayacak şekilde 4 cm-5 cm eninde kaymaz şeritler yapılmalıdır.- Merdivende tırabzan ve küpeşteler olmalıdır.- Küpeşte merdiven döşeme kaplaması üzerinden 90 cm yükseklikte ayrıca 70 cm yükseklikte

engelliler ve çocuklar için ikinci bir küpeşte olmalıdır.- Küpeşte merdiven başlangıcından 30 cm önce başlamalı ve bitiminde 30 cm devam etmeli ve

küpeştelerin uçları yarım ay şeklinde yuvarlatılmalıdır.- Merdiven başlangıcının 30 cm öncesinde ve bitiminden 30 cm sonrasında 60 cm derinliğinde

uyarıcı yüzey bulunmalıdır.

4

5- RAMPALAR

Kot farkı 0.6 cm den az ise engellilerin geçişine engel teşkil etmez. Kot farkı 0.6-1.3 cm arasında ise bu aralıktaki kot farklılıkları en faza 1/2 eğim ile

planlanmalıdır. Kot farkı 1.3 cm den fazla ise rampa yapılması gerekmektedir. Rampanın yüzeyi düz, sabit, dayanıklı ve ıslak-kuru halde kaymayan malzeme ile kaplanması

gerekmektedir. Rampanın genişliği minimum 100 cm olmalıdır. Rampanın başlangıcında, bitişinde ve sahanlıklarda 150x150 cm manevra alanı bulunmalıdır. Rampanın boşluk olan tarafında tırabzan bulunmalıdır. Zemin kaplaması üzerinden 90 cm yükseklikte küpeşte bulunmalı, ayrıca engelliler ve

çocuklar için 70 cm yükseklikte ikinci bir küpeşte bulunmalıdır.

5

6- İÇ KAPILAR

- Kapıların temiz genişliği en az 90 cm olmalı- Kapı kollarının zeminden yüksekliği 90-110 cm arasında olmalıdır.- Kapı kolları topuz vb şekilde el ile kavrama gerektirmeyecek nitelikte olmalıdır.- Kapılar fazla kuvvet gerektirmeden kolay açılabilmelidir.- Kapıların girişinde fazla eşik ve kot farkı olmamalıdır.

7- PENCERELER- Görme engellilerin cama çarpmasını önlemek için pencerelerde 15 cm-20 cm parapet(denizlik)

bulunmalıdır.- Pencere altı parapetin kenarları ve köşeleri çarpma durumunda zarar vermeyecek şekilde

yuvarlatılmalıdır.- Pencereler fazla kuvvet gerektirmeden kolay açılabilmelidir.- Pencere kollarının yerden yüksekliği 90 cm-110 cm arasında olmalıdır.- Yere kadar olan pencerelerin önünde 90 cm yüksekliğe kadar koruyucu barlar bulunmalıdır.- Pencere camları kırılmaz özellikte olmalıdır.

6

8- TUVALETLER- Engelli tuvalet kapısının temiz genişliği en az 90 cm olmalıdır.- Kapı yanında bilgilendirici işaretler olmalıdır.- Kapı yanındaki işaretler zemin yüzünden en az 120 cm, en fazla 160 cm yükseklikte olmalıdır.- İşaretler görme engeliler için Braille yazılı olmalıdır.- Zemin kaplaması yüzeyi düz, sabit dayanıklı ve ıslak kuru halde kaymayan malzeme ile kaplanmış

olmalı.- Kapının dışarı açıldığı durumlarda en az zemin yüzeyi genişlik ve derinliği; Önden yaklaşımda (düz

bir transfer için);122 cm X167,5 cm; sağ yandan yaklaşımda;122 cm X 142 cm ve hem ön hem sol yandan yaklaşımda 150 cm X 142 cm ölçülerinde olmalıdır.

- Engellini kullanabileceği engelli tuvalet kabini içerisinde veya genel tuvaletin içinde konumlandırılmış, alt yüzüne kadar net en az 75 cm, ön üst yüzüne kadar en fazla 86 cm yüksekliğinde ve en az 20,5 cm derinliğinde diz boşluğu bulunan bir lavabo olmalıdır.

- Sifon kolları yerden en fazla 112 cm yükseklikte olmalıdır.- Tuvalet kağıdının yerden yüksekliği 43 cm-48 cm arasında ve klozetten erişilebilecek konumda

olmalıdır.- Sabunluğun yerden yüksekliği 80-110 cm arasında olmalıdır.- Aynaların alt kenarının yerden yüksekliği en fazla 90 cm olmalıdır.- Klozetler yerden en az 43 cm, en fazla 48 cm yükseklikte olmalıdır- Duvar tarafındaki tutunma çubuğunun yerden yüksekliği 80-95 cm arasında olmalıdır.- Duvar tarafındaki tutunma çubuğunun klozetle arasındaki mesafe klozetin orta noktasından 30-

35 cm olmalıdır.- Duvar olmayan tarafta tutunma çubuğu hareketli (katlanabilir) ve yüksekliği klozet yüksekliğinden

25-35 cm yukarıda olmalıdır.- Taharet musluğu en az 43 cm en fazla 48 cm yüksekliğe ve klozetten kolayca erişilebilecek şekilde

konumlandırılmış olmalıdır.- Engelli tuvaletinde klozetten ve yere düşüldüğünde yetişilebilecek şekilde, iple çekilerek

çalıştırılabilir acil durum çağrı aparatı olmalıdır.

7

9- BİNA İÇİ YATAY DOLAŞIM- Tüm dolaşım alanları boyunca engellerden (çöp kutusu, su sebili, çay kahve makinesi vb.)

arındırılmış en az 110 cm geçiş genişliği olmalıdır.- Baş seviyesi üzerinde bulunan yönlendirme ve bilgilendirme işaret ve tabelaları dahil tüm engeller

en az 220 cm yükseklikte olmalıdır.- Kot farkı olmamalıdır, olması durumunda ölçülere bağlı olarak rampa yapılmalıdır.

10- BİNA İÇİ DİKEY DOLAŞIM- Her kata asansör ile erişim sağlanmalıdır.- Girişten itibaren asansöre yönlendirme yapılmalı.- Asansör kapısının yanında bilgilendirici ve uyarıcı işaretler olmalı ve bunların yüksekliği 120 cm,

en fazla 160 cm yükseklikte olmalıdır.- Yazılar ve işaretler görüş mesafesine göre uygun büyüklükte olmalıdır. (harf yüksekliği 15 mm den

az olmamalı), ayrıca görme engelliler için Braille yazılı olmalıdır.- Asansör kapılarının açık kalma süresi en az 10 saniye olmalıdır.- Asansör kapılarının temiz geçiş genişlikleri en az 90 cm olmalıdır.- Kabin içi ve dışı kontrol düğmelerinin yerden yüksekliği 90 cm tercihen 110 cm en fazla 137 cm

olmalıdır.- Kabin içi kontrol düğmelerinde rakamlar, yazılar ve semboller piramit şeklinde kabartmalı ve

yazılar ve rakamlar Braille alfabesi ile yazılmalıdır.- Asansör kapısı açıldığında zemin ile aynı seviyede olmalıdır.- Kabin içi net boyutları en az 120 cm x 150 cm veya 95 cm x 140 cm olmalıdır.- Kabin içinde yerden 90 cm yüksekte tutunma barı olmalıdır.- Kabin içi ve dışı düğmelerin en küçük boyutu en az 19 mm olmalıdır.- Asansörün hangi kata geldiğini gösteren numaraların en küçük boyutu en az 63 mm olmalıdır.

8

11- HİSSEDİLEBİLİR YÜRÜME YÜZEYİ- Kaldırımdan danışma bankosu/birimi olan en az bir bina giriş kapısına kadar hissedilebilir yürüme

yüzeyi işaretler bulunmalıdır.- Bina içinde danışma bankosu/birimi olan bina giriş kapısından danışma birimine/bankoya kadar

hissedilebilir yürüme yüzeyi olmalıdır.- Hissedilebilir yüzeyin yüksekliği çevreleyen yüzeyden en fazla 5 mm yüksekliğinde olmalıdır.- Kılavuz izin genişliği 30 cm-60 cm arasında olmalıdır.- Uyarıcı yüzeyin derinliği en az 60 cm olmalıdır. Kılavuz izin her iki yanında en az 60’ar cm tabela,

kolon vb dikey engellerin olmadığı ve en az 220 cm baş kurtarma mesafesi bulunan yürüme alanı olmalıdır.

9

12- YÖNLENDİRME , BİLGİLENDİRME VE İŞARETLENDİRMELER- Duvara dik veya tavana monte edilmiş levhalar zeminden en az 220 cm yükseklikte olmalıdır.- Engelli otoparkından erişilebilir bina girişlerine yönlendirme olması,- Bina ana giriş kapısından sonra binadaki kullanımlara yönelik bilgilendirme ve yönlendirme

işaretleri bulunmalıdır.- Tüm işaretler zemin yüzünden en az 120 cm, en fazla 160 cm yükseklikte olmalıdır.- Ana giriş holünde görme engelliler için 120cm-160cm arasındaki yükseklikte Braille yazılı ve

kabartmalı bilgilendirme panosu olmalıdır.- Acil durumda çıkışa yönlendirecek kolayca fark edilebilir ışıklı yönlendirme işareti, sesli

yönlendirme,işitilebilir alarm, görülebilir alarm olmalıdır.- Aydınlatma düğmelerinin yerden yüksekliği 90 cm ile 110 cm arasında olmalıdır.- Prizler yerden en az 40 cm-120 cm yükseklikte olmalıdır.

10

İLGİLİ STANDARTLAR; TS9111(Özürlüler ve hareket kısıtlılığı bulunan kişiler için binalarda ulaşılabilirlik gerekleri), TS12576(Şehir içi yollar - Kaldırım ve yaya geçitlerinde ulaşılabilirlik için yapısal önlemler ve işaretlemelerin tasarım kuralları,) TS ISO 23599(Görme özürlü veya az görenler için yardımcı mamuller - Hissedilebilir yürüme yüzeyi işaretleri, TS 13536(Ts ıso 23599’un uygulamasına yönelik tamamlayıcı Standard)

ERİŞEBİLİRLİK İZLEME VE DENETLEME YÖNETMELİĞİ LİNKİhttp://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130720-9.htm

AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI TARAFINDAN HAZIRLANAN ERİŞEBİLİRLİK VİDEOLARI LİNKİ

http://eyh.aile.gov.tr/uygulamalar/erisilebilirlik/erisilebilirlik-bilgilendirme-filmi

11