45
3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 ESANSTA KALİTE KONTROL İMREN EKİNGEN KALİTE KONTROL SORUMLUSU KİMYA YÜKSEK MÜHENDİSİ 3. KOZMETİK KONGRESİ ANTALYA 2013 3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013

ESANSTA KALİTE KONTROL

İMREN EKİNGENKALİTE KONTROL SORUMLUSU

KİMYA YÜKSEK MÜHENDİSİ

3. KOZMETİK KONGRESİ

ANTALYA 2013

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 2: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

İÇİNDEKİLER

• KOKU NEDİR?

• ESANS HAMMADDELERİ

• KALİTE KONTROLÜNÜN TARİHİ GELİŞİMİ

• KALİTE KONTROLÜN AMACI VE ÖNEMİ

• ESANS HAMMADDELERİ KONTROLÜ

• ESANSTA KALİTE KONTROL

• ORGANOLEPTİK TEST

• FİZİKSEL TEST

• KİMYASAL TEST

• ANALİTİK VE SPEKTRAL METHODLAR

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 3: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

KOKU NEDİR? Koku ilk çağlardan bu güne değin insan yaşamında fizyolojik, psikolojik ve

terapatik anlamda vazgeçilmez en önemli duygu olmuş ve olmaya devam edecektir.

Örneğin duyulan taze ot, yaprak ve yeşillik kokusu, ferahlık, yaşam heyecanı ve baharı anımsatır. Güzel bir çiçek kokusu da, huzur, mutluluk ve rahatlık duygusu verir. Narenciye kokuları ise enerji ve zindelik sağlar.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 4: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

ESANS HAMMADDELERİEsans hammaddeleri iki grupta toplanır:

1-Kimyasal Maddeler (aroma compound):

Esans yapımında kullanılan kimyasal maddeler çoğunlukla organik maddelerdir.

Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik

türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır. Bu maddeler çoğu, kimya sanayi

gelişmiş ülkelerde sentez yoluyla üretilir. Ülkemizde ise, üretimi yapılan kimyasal

maddeler çeşit ve miktar olarak çok azdır. Esans sanayinde kullanılan kimyasallar

hiçbir zaman %100 saflıkta değildir. Saflık oranı genelde %95-99 arasındadır. Bazen

de izomer karışımları şeklinde olabilirler.

İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 5: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

2-Natürel Maddeler:

Genellikle doğadaki bitkilerden veya hayvansal salgılardan fiziksel metotlar ile elde edilen uçucu özelliği olan ürünlerdir. Bu maddelerin uluslar arası adı Essential Oil, ülkemizde kullanılan isimleri de Uçan Yağ veya Eterik Yağ’lardır. Bitkisel menşeli essential oil bitkilerin çiçek, yaprak, meyve, tohum, gövde ve kökleri gibi çeşitli kısımlarından elde edilir. Örneğin; çiçeklerin taç yaprakları: Gül, yasemin, menekşe, portakal, papatya, ylang-ylang veya portakal, incir, elma gibi meyvelerden.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 6: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Kalite Kontrolünün Tarihi Gelişimi

Kalite kontrol, ilk kez 1947 yılında Armand Vallin Feigenbaumtarafından Japonya'da ortaya atılmış ve günümüze gelene kadar çok geliştirilmiştir.

1961'de Armand Vallin Feigenbaum, Toplam Kalite Kontrolü adlı kitabında stratejik bir yönetim anlayışı olan, kalitenin şirkette herkesin sorumluluğunda olduğunu söyleyen toplam kalite kontrolü gündeme getirerek kalite kontrolünde yeni bir yaklaşımın kapılarını açmış oldu.

II. Dünya Savaşı ile artan rekabet ve müşteri baskısı kalite kontrole farklı bir boyut kazandırmıştır.

Aynı yıllarda Japonya'da Joseph Juran ve William Edwards Deming'infikirleri temel alınmaya başlanmış ve işletmelerin mükemmelliğe ulaşmasında değişen müşteri algısının karşılanmasına dayanan Toplam Kalite Yönetimi uygulanmaya başlanmıştır

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 7: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Kalite Kontrolün Amacı ve Önemi

Bir kalite kontrol sisteminin temel gayesi, üretimde kalitesizliği önlemektir.

Çünkü işletme geri alamayacağı bir gidere yol açması sebebiyle kalitesiz ürünlerelde etmek gayesi için kurulmamıştır.

İşletme bu konuda hiçbir tedbir almaz ve bozuk ürünleri piyasaya sürerse prestijkaybı ve satışların azalması sebebiyle bir kayıpla karşılaşır.

Kalite Kontrolün amacı, tüketici isteklerinin ve işletmenin genel gayesi ile birlikteen ekonomik seviyede karşılayabilecek ürünün üretilmesini sağlayacak plan veprogramların geliştirilerek uygulanmasını ve etkin bir şekilde yürütülmesinisağlamaktır.

Kalite, kontrol edilmez, üretilir. kalite kontrol faaliyetleri düzeltici değil önleyiciolmalıdır.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 8: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

ESANS HAMMADDELERİ KONTROLÜ

Esans elde edilmeden önce esansı oluşturan hammaddelerin ciddi bir şekilde her özelliği kontrol edilmelidir.

Hammaddelere genellikle uygulanan kalite kontrol testleri şunlardır;

Koku ve renk testi,

Fiziksel analizler (Refraktif index ve yoğunluk ölçümü),

Kimyasal analiz (Saflık testi GC-MS cihazı ile).

Hammaddeye uygulana testler, hammaddenin analiz sertifikasında yer alan sonuçlarla ve referans hammaddeyle karşılaştırılarak incelenip kullanılabilir olduğuna karar verilir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 9: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Ayrıca esans kompozisyonu oluşturulurken yönetmelikler güncel bir şekilde takip edilerek üretilir.

IFRA’ya göre yasaklı veya sınırlı olan hammaddelere uygun olarak ve ayrıca isteğe bağlı olarak alerjen hammaddeler göz önüne alınarak hazırlanır.

Esansları kontrol ederken bu hammaddelerin her bakımdan doğru olarak kullanıp kullanılmadığı da kontrol edilir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 10: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

ESANSTA KALİTE KONTROL• Üretim sonrası yapılan ürün kalite kontrolleri, ürünün belirlenmiş

özel spesifikasyonları baz alınarak yapılmaktadır. Esansta kalite kontrol üç şekilde yapılır;

• Organoleptik Test :Eksper tarafından, referans örnek koku ile mukayese etme yöntemidir.

• Fiziksel Test: Görünüş, dansite, kırılma indisi, kaynama noktası, donma noktası, erime noktası, parlama noktası tayini, optik rotasyon değerlerine bakılarak yapılır.

• Kimyasal Test: ester indisi, asit indisi olarak incelenir.• Analitik ve Spektral Methodlar:• GC (Olfactory and Head Space GC) • Mass Spektrometresi• UV ve IR Absorbsiyon Spektrofotometresi• TLC, LC, HPLC (Kramatografi yöntemleri)

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 11: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

ORGANOLEPTİK TEST Kokunun algılanıp tanımlanması koklama yöntemi ile yapılır, bu işleme

Orgonoleptik test denilir. Bu test yardımı ile kokunun tarzı, kuvveti ve kalıcılığı belirlenir. Esans sanayisinde bu testin önemi çok büyüktür, çünkü esansın fiziksel ve kimyasal analizlerinin etkin bir tamamlayıcısıdır.

Orgonoleptik testte değerlendirme merkezi beynimizdir. Esanslar önce beyne tanıtılır. Beynin hafızasına bilgisayara bilgi yükler gibi kokulara ait belirleyici ve karakteristik özellik ve notlar beyindeki koku hafızasına kaydedilir. Bunun içinde önceden tanıtıcı koklama testlerinin yapılması gerekir. Daha sonra yapılan koklama işleminde beyindeki kayıt merkezi daha önceden tanımlanmış değerlere göre yeni alacağı verileri değerlendirir.

Koklama işlemi doğrudan esans üzerinden yapılacaksa; esans şişeden ve ambalajından koklanmamalıdır. Şişedeki koku uçucu özelliği nedeniyle çok yoğun hissedileceğinden burun kokuları net olarak ayırt edemez. Esans tuş denilen emici bir kağıda hafifçe emdirilerek koklanmalıdır. Tuş burna değdirilmeden 5-10 cmlik bir mesafeden ve kağıt hafifçe hareket ettirilerek koklanmalıdır.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 12: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Esansların koku ve renk olarak kontrolü organizasyon, beceri ve tecrübe gerektirdiğinden en yetkinlikteki kişi tarafından yapılır.

Üretilen her esansa lot numarası verilerek saklanır ve üretilen her lot referans ürünle karşılaştırılarak koku testi uygulanarak incelenip, onaylanmaktadır.

Görünüş, doku, koku, lezzet gibi duyusal özelliklerin algılanması insanın duyu organlarına karşı yapılan bir uyarı sonucunda oluşur.

Duyusal değerlendirmede bireylerin bir uyarıya karşı tepkisi yani uyarı→ yanıt tepkimesi ölçülmektedir. İnsanların uyaranlara karşı gösterdiği üç tepki=yanıt tipi vardır.

Bunlar; Nitelik, Boyut(şiddet, yoğunluk=intensite ve nicelik=kantite, süre) ve Hedonik(kişisel beğeni, tercih=öncelik)tir.

Duyusal değerlendirmede bireylerin bir uyarıya karşı gösterdiği tepkilerden en çabuk oluşan fakat en az olgunlaşmış şekli “sezme”dir ve sezme kavramı “mutlak eşik” olarak tanımlanır. Bir tadın hissedildiği en düşük konsantrasyon o tat için mutlak eşiktir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 13: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Sezmeden sonra gelişen yanıt tipi “tanıma”dır. Tanımadan daha gelişmiş yanıt tipi “ayırt etme”dir. En gelişmiş yanıt tipi ise “derecelendirme”dir.

Bir esansı, diğer bir esansla kıyaslamak için; her iki numuneye aynı anda ayrı ayrı tuşlara batırarak eşit miktarda esans emdirilir ve çıkış hızı, gücü ve kalıcılığını belirlemek için tuşlar aynı anda koklanır. Görülen fark yazılır.

Bu test yardımı ile kokunun tarzı, gücü ve kalıcılığı belirlenir. Esans sanayinde diğer analizlerin yanında bu test çok önemlidir.

Esansın kalıcılığı ile ilgili değerlendirme yapmak için tuşlar bir süre bekletilerek (1-24 saate) aralıklarla koklanması ve kayıt edilmesi gerekir.

Ayrıca; Ar-Ge tarafından yeni oluşturulan esansların ise aplikasyon yapılarak ve stabilite testine konularak kontrolü yapılmaktadır.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 14: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Koklama testlerinin yapıldığı ortam mümkün olduğu kadar kokusuz,temiz ve havalandırılmış olmalıdır. Koku moleküllerinin havadadağılma hızı ortamın ısısına bağlı olduğu için ortamın ve ürünün 20-25°C sıcaklıkta olması gerekir.

Koklama işlemi 2-3 dakikalık zaman aralıkları ile 3-4 keztekrarlanmalıdır.

Koklama testlerinde kokuya konsantre olunmalı, gözleri kapayaraktüm dikkat koku üzerine odaklanmalıdır.

Üst üste en fazla 5 ayrı tarz kokudan fazla koklanmamalıdır. Dahafazlası koklandığında ise burundaki koku alma reseptörleri kokuyadoyacağından fark algılanmayabilir. Zaman zaman temiz havayaçıkarak burun içinin kokudan arındırılması da sağlanmalıdır.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 15: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Esansı oluşturan bileşenlerin tümü bir sistem oluşturmaktadır. Ancak

her bir bileşenin farklı görevleri bulunmaktadır. Esansın farklı

aşamalarda verdiği etki tamamen buharlaşma özelliklerine bağlı

olarak değişir. Esans Üç(3) Ana Bölümden Oluşur;

Üst Not / Top Not

Orta Not/Kalp Not/MiddleNote

Dip Not/BaseNote

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 16: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

KOKU PRAMİDİEsansın, ilk koklandığında hemenalgılanan çarpıcı fresh kokusunuoluşturan kısımdır. Uçuculuğu çok fazlaolan ve daha çok küçük moleküllükimyasal ve natürel maddelerdenoluşmaktadır. Middle Note'taki esansınkarakterini belirleyen ana maddelerintamamlayıcısıdır. Bu bölümü oluşturanmaddeler (uçma) evaporation hızı vesüresine göre numaralandırılarakgruplandırılır. Middle ve Base Note'takimaddelerin burnumuza taşınmasınayardımcı olarak kokunun daha rahat vekarakterine uygun olarak algılanmasınısağlar. Esansın karakteristiğine uygunyapısal özelliğine bağlı olarak tope noteoranı zaman zaman esansın %50 sinidahi oluşturabilir.

ÜST NOT

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 17: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Esansın karakteristik kokusunuoluşturan, bir diğer ifade ile tarzınıbelirleyen ana bölümdür. Esansıngövdesi ve de aynı zamandakalbidir. Bu bölüm tope notelaruçtuktan sonra, daha çokbelirginleşir. Middle note'uoluşturan maddelerin (uçuculuğu)evaporation hızı, tope note'uoluşturan maddeler kadar hızlıdeğildir. Middle note’ta esansınyaklaşık %30-50'lik bölümünü

oluşturur.

ORTA NOT

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 18: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Esansın kalıcılığını, sürekliliğini vedirengenliğini sağlayan kısmıdır. Bu kısımuçuculuğu çok olmayan genelde büyükmoleküllü kimyasallar ile natürel eterikyağlar, reçineler, toz hammaddeler veresinoidlerden oluşur. Esansa daha çokfixasyon özelliği kazandırarak kokununsürekliliğini sağlayıp stabil tutar ve fondakikokuyu oluşturur. Dip notun etki süresi bubölümün içeriğindeki fixatör maddelerinuygun seçimine de bağlıdır. Şöyle ki ester,aldehit, alkol, eter ve keton, vb gibi... çeşitliorganik kimyasal gruplar üzerinde etkili olanfixatörler de farklı farklıdır. Yani bir tipfixatör özellikteki madde tüm kimyasalmaddeler ile aynı etkileşimi göstermez. Bunedenle kompoze esansta fixatör özelliktekimaddelerin seçimi ve belirlenmesi de ayrıbir önem ve profosyonellik gerektirir. Basenotu bir cümle ile tanımlarsak; "parfümünekonomik başarısı üzerinde son sözüsöyler" diyebiliriz.

DİP NOT

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 19: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

FİZİKSEL TEST DENSİMETRE

Esansın kontrol edilmesinde yoğunluğun çok önemi vardır. Çünküreferans esansla yoğunluğunun aynı veya çok yakın olması gerekir.Eğer bir farklılık mevcut ise mutlaka içeriğinde yanlış bir hammaddekarıştırılmış veya esansı oluşturan hammaddeler birbiriyle tamözleşmemiş olabilir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 20: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

REFRAKTOMETRE

Işık saydam bir ortamdan diğer saydam bir ortama geçerken yolundansapar, bu olaya ışığın kırınımı olayı denir. Işığın kırınımı ortamlarınyoğunluğu ile değişir. İşte bu olaydan yararlanılarak yapılan konsantrasyonbelirlemelerine refraktometri, bu amaçla kullanılan aletlere derefraktometre denir.

Her ortamın kırılma indisinin farklı olması prensibini kullanarak,konsantrasyon ve madde miktarı gibi tayinleri yapmaya yarayan biryöntemdir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 21: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Abbe refraktometresinde iki prizmanın arasına kırılma indisini tayin edeceğimiz maddeyi sıvı film olarak yerleştiririz. Prizmalara gönderdiğimiz ışık ile, kritik açıdan daha küçük açı ile gelen ışınların oluşturduğu aydınlık bölge ve kritik açıdan daha büyük açıyla gelen ışınların oluşturduğu karanlık bölgeyi görebiliriz.

Kompozisyonda kullanılan hammaddelerden kaynaklanan her esansın belirli aralıklarda değişen kırılma indisi vardır ve bu özellik esansın kontrolünü sağlar.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 22: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

TİNTOMETRE (RENK ÖLÇER)Renk ölçüm cihazları, bir ürünün arzu edilen görünümde olup olmadığının belirlenmesi amacıyla kalite kontrol laboratuarlarında kullanılan en etkin ve güvenilir görsel analiz cihazlarıdır.

Esansın rengi mevsimsel ve bekleme süresine bağlı olarak değişiklik göstermesine rağmen renk değerlerinin belli aralıklarda olması gerekir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 23: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

PARLAMA NOKTASIYanıcı bir sıvıya ilişkin buharın, havada bulunan oksijen ile ile yanıcı birkarışım oluşturması halinde, sıvı yüzeyine yakın bir tutuşturucu kaynağınetkisiyle, bu karışımın yanmaya başladığı en düşük sıcaklık "parlamanoktası" olarak adlandırılır.

Genel olarak "bir sıvının parlama noktası ne denli küçükse, yangına nedenolma riski o denli büyüktür".

Bu değerler esansların saklama ve taşıma koşulları açısından büyük önemtaşımaktadır. Özellikle ürün etiketlerinde ve MSDSlerinde bu özelliğinbelirtilmesi gerekmektedir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 24: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

OPTİK ROTASYONPolarimetre, maddelerin optikçe aktifliklerini ölçen cihazdır. Polarimetre(polariskop da denir), biri sabit diğeri düşey bir düzlemde dönebilen ikikutuplayıcıdan meydana gelir.Kutuplayıcı olarak çoğunlukla kalsit kristalleri kullanılır. Bu iki kristaldenbirincisine (sabit olana) polarizör, ikincisine ise (dönebilene) analizördenir.Işık polarizörden girip kutuplanarak analizör üzerine düşer. Analizör,polarizöre paralel halde iken ışık analizörün gerisine düşebilir, çaprazhalde iken ışık analizörü geçemez. Ara durumlarda (ne paralel ne deçapraz durumlarda) ise aydınlanma şiddeti düşer.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 25: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Polarimetre, optik aktif maddelerin polarize ışığı saptırma özelliklerine dayanarak bu maddelerin bir çözeltideki miktarlarını tayin etmeye yarar. Bu aletle aynı zamanda spesifik çevirme açısı ölçülerek saf optik aktif maddelerin tanınması da mümkündür.

Her esansın içerdiği hammaddelerden kaynaklanan farklı bir optik rotasyona sahiptir ve buda esansın optikçe aktiflik özelliğini belirtir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 26: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

pH METRE

pH, elektrik sinyali üreten bir araç (elektrot) kullanılarak pHmetre cihazı sayesinde bu elektriksel sinyali, pH birimineçeviren potansiyometrik bir ölçümdür. Üretilen ve ölçülensinyal bir voltajdır. pH ölçümünü yapabilmek için iki gerilimeihtiyaç vardır, pH ölçümü için gerekli olan elektriksel sinyal buiki gerilim arasındaki fark ile oluşur. Bu iki gerilim şunlardır:1. Algılama elektrotu ürün içindeki hidrojen iyon aktivitesininlogaritmasına oransal bir gerilim sağlar.

2. Referans elektrot ideal olarak ürünün aktivitesindenbağımsız sabit ve sürekli bir gerilim sağlar.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 27: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Referans ve algılama elektrotu arasındaki bu gerilim farkı ph metre tarafından ölçülür ve pH değerine çevrilir.

Esansın pH’ı son ürünün pH’ını azda olsa etkileyebileceği için kontrolü sağlayan önemli bir özelliktir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 28: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Kimyasal Test• ester indisi, asit indisi olarak yapılır.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 29: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Analitik ve Spektral Metotlar

• GC (Olfactory and Head Space GC)

• Mass Spektrometresi

• UV

• IR Absorbsiyon Spektrofotometresi

• TLC,

• LC,

• HPLC

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 30: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

GAZ KROMATOGRAFİSİ Gaz kromatografisi uçucu madde karışımlarının analizi için kullanılan

bir yöntemdir. Esansların kalite kontrolünde de GC-MS cihazı büyük rol oynamaktadır.

Esansı oluşturan hammaddelerin her biri farklı bir pik değeri verdiğinden yeni üretilen esansın kontrolünde referans ürünle pik değerleri karşılaştırılarak kontrolü yapılır.

Esansın organoleptik testinde bir farklılık söz konusu ise GC-MS cihazı ile test edilerek çıkan pik değerlerinden hangi hammadde olduğu belirlenebilir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 31: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Bir karışımda gaz halinde bulunan veya kolayca buharlaştırılabilen bileşenlerin birbirinden ayrılması amacıyla gaz kromatografisi yöntemi kullanılır.

Bu yöntemde ayrılma, bileşenlerin farklı katı yüzeylerdeki farklı adsorpsiyon ilgilerine göre gerçekleşir.

Numunede bulunan bileşenler bir cihazla spektrum haline getirilir ve bu spektrumda bulunan her pik ayrı bir bileşeni gösterir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 32: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

GC’de dikkat edeceğimiz noktalardan biri, elde ettiğimiz piklerin keskin olmasıdır. Yayvan piklerin altında başka pikler de bulunabilir. Bunun önüne geçmek için cihazın sıcaklığı arttırırız ya da azaltırız, eğer pik hala yayvan çıkıyorsa, altında başka bir pik olduğu kesinleşir.

Eğer birkaç farklı pik değeri alıyorsak, ve reaksiyona uğrayan bir maddenin analizini yapıyorsak, reaksiyon devam ettiği için farklı pikler görülebilir veya maddemiz bozunmuş olabilir. Önceden kolonda bulunan maddeler temizlenmediği için de farklı pik verebilir.

Phenyl Hexanol

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 33: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

GC diyagramından görüldüğü gibi esansın içerisinde geçen hammaddeler piklerle belirlidir ve pikin uzunluğuna göre de miktarı belirlenir.

Phenyl Hexanol

AcetateHexyl

Benzyl Acetate

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 34: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

GC-MS cihazı kullanılarak esansların içerisine atılmayanhammaddeler de tespit edilebilir. Bu durumda hata meydanageldiğini tespit etmiş oluruz.

Iso AmylAcetate

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 35: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

UV-Vis Spektrometresi

Yapı tayininde, kalitatif ve kantitatif analizlerde en çok kullanılanyöntemdir.

Bütün organik bileşikler ultraviyole ışımasını soğururlar.

Bu ışın örneğin içinde bulunduğu odaya girer. Ölçümü yapılacakörnek, KÜVET içine konulur.

Görünür alanda çalışılıyorsa CAM (optik) KÜVET;

UV’de çalışılıyorsa KUVARTZ (silika) KÜVET kullanılır.

UV ve görünür bölgede fotovoltaik veya fotoiletken dedektörler,fototüpler ve fotoçoğaltıcı tüpler dedektör olarakkullanılmaktadırlar.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 36: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Ultraviyole ışıma dalga boyu 10-400 nm olan ışımadır ve X ışınları ilegörünür bölge arasında bulunmaktadır. 10-200 nm bölgesine uzakultraviyole ve 200-400 nm bölgesinde ultraviyole, 400-800 nmbölgesine görünür alan adı verilir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 37: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 38: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

IR Absorbsiyon Spektrofotometresi Infrared ışınların molekülün titreşim hareketleri tarafından

absorblanması nedeniyle oluşan spektrofotometreye titreşimspektrofotometresi de denir.

Infrared ışınlarının dalga boyları 780 nm ile 1000000 nm arasındadeğişiklik gösterir.

Infrared spektrumları iki türlü bilgi verir, organik grupların yapısındakifonksiyonlu gruplar bulunur ve iki bileşiğin aynı olup olmadığı anlaşılır.

Infrared spektrofotometresi hem araştırma işlerinde hem de kantitatifamaçla kullanılan bir yöntemdir. Kromatografi çalışmalarında dedektörolarak kullanabilme imkanı vardır. Bu sayede kompleks karışımlarınayrılmaları ve bileşenlerinin tanınmaları mümkün olmaktadır.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 39: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 40: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

TLC İnce tabaka kromatografisi (Thin Layer Chromatograpy (TLC)) hızlı

ayırma ve küçük miktardaki maddelerin kalitatif analizi için çok önemlibir tekniktir. Bu teknik kolon kromatografisiyle yakından ilgilidir.

İnce tabaka kromatografisi, kolon kromatogrofisi gibi bir katı – sıvıayırma tekniğidir. Bununla beraber, adsorbent sıvı fazın aşağı akmasınaizin vermez. Bir destek üzerindeki tabaka üzerine kaplanmış adsorbentsıvı fazın yukarı akmasına neden olur. En iyi destek bir cam tabakadır,fakat diğer materyaller de kullanılır. İnce tabaka adsorbent tabakanınüzerine serilir ve kurumasına izin verilir. Kaplanmış ve kurutulmuş camtabakaya ince tabaka denir. Bir ince tabaka çok az bir çözücü içeren birkaba dik olarak yerleştirildiğinde çözücü, tabaka üzerindekiadsorbentten yukarıya doğru gider.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 41: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Yürütme işlemi tamamlanmış olan plakalar üzerinde sayısal olarakdeğerlendirme yapma işleminde kullanılır. 190-800 nm arasında 3 farklıışık kaynağı ile TLC plakanın taramasını yaparak, analiz piklerinizialmanıza ve standart miktarınıza göre kalitatif veya kantitatif analizyapmanıza yardımcı olur. 190-800 nm arasında elde ettiğiniz piklerinspektrumunu alarak aradığınız maddenin standardınıza göre %100 olarakdoğrulamasını yapmanıza yardımcı olur. Tekli veya çoklu dalga boylarındaçalışma yapmanıza imkan sağladığı gibi, kendinize özgü spektrumkütüphanenizi de oluşturmanıza olanak sağlar.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 42: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

YÜKSEK BASINÇLI SIVI KROMATOGRAFİSİ (HPLC)

Yüksek performanslı sıvı kromatografisi kısaca HPLC olarak adlandırılır.

Yüksek performans; yüksek hız ve yüksek radyasyonlu ayırmaları ifadeeder.

Yüksek performans çok küçük çaplı (20 mikrondan küçük) kolon dolgumaddeleri kullanılarak sağlanır.

Küçük çaplı kolon dolgu maddeleri kullanılarak bant genişlemesi azaltılırve daha dar pikler elde edilir. Küçük çaplı dolgu maddelerikullanıldığında, kolon boyunca hareketli fazın ilerlemesini sağlamak içinyüksek basınç gereklidir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 43: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

Bu nedenle HPLC, yüksek basınçlı sıvı kromatografisi olarak daadlandırılır. Yüksek basınç nedeniyle analiz süresinin azalması, kesinsonuca ulaşma, düşük oranlarda miktar saptama, analizlerin odasıcaklığında yapılması sistemin avantajlarıdır ve geniş kullanım alanıkazandırır.

Hareketli faz olarak sıvı kullanılan kromatografi türüne yüksekbasınçlı sıvı kromatografisi (HPLC) denir. Yüksek basınçlı sıvıkromatografisi bir örnekte bulunan bileşiklerin kalitatif ve kantitatiftayinine, izolasyonuna imkan veren hızlı, hassas, güvenebilir ve son20 yılda en gelişmiş kromatografik tekniktir. HPLC, gazkromatografisi kadar yüksek ayırma gücüne sahip değildir. Ayrıcauçucu olmayan türlerin veya sıcaklıkla kolayca bozunabilen türlerinve hepsinden önemlisi sanayinin, birçok bilim dalının kullandığı biryöntemdir.

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 44: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya

Page 45: ESANSTA KALİTE - KimyaKongreleri.org · Alkol, aldehit, keton, amin, ester, eter, terpen, tiol gibi organik grupların aromatik türleri kompoze esans yapımında kullanılmaktadır

3.KOZMETİK KONGRESİ /ANTALYA 2013 İmren EKİNGENKimya Yüksek Mühendisi

İMREN EKİNGENKİMYA YÜKSEK MÜHENDİSİ

TEŞEKKÜRLER…

3. Kozmetik Kongresi, 15-17 Subat 2013, Antalya