22
Ester 1:1 1 Ester 1:8 Ester 1 Sa mga adlaw ni Ahasuerus (mao kini nga Aha- suerus nga naghari gikan sa India hangtod sa Etiopia, labaw sa 127 ka mga probinsya), 2 niadto nga mga adlaw naglingkod si Haring Ahasuerus sa iyang harianong trono sa salipdanan sa Susa. 3 Sa ikatulo nga tuig sa iyang paghari, nagpakombira siya sa tanan niya nga mga opisyal ug sa iyang mga sulugoon. Ang kasundalohan sa Persia ug sa Media, ang dungganong mga tawo, ug mga gob- ernador sa mga probinsya nga anaa sa iyang atubangan. 4 Gipasundayag niya ang mga mahimayaong bahandi sa gingharian ug ang kadungganan sa pagkamahimayaon sa iyang pagkabantogan sa daghang mga adlaw, sulod sa 180 ka adlaw. 5 Sa dihang nahuman na kini nga mga adlaw, nagpakombira ang hari sulod sa pito ka adlaw. Alang kini sa tanang katawhan sa salipdanan sa susa, gikan sa labing dako hangtod sa labing ubos. Gipahi- gayon kini sa hawanan sa tanaman sa palasyo sa hari. 6 Gidayandayanan ang hawanan sa tanaman ug puti nga mga tabil nga gapas ug ube, uban sa mga pisi nga pinong lino ug tapul, gibitay sa singsing nga mga plata gikan sa mga haligi nga marmol. Didto adunay mga lingkoranan nga bulawan ug plata ibabaw sa usa ka salog nga bato, marmol, perlas, ug de-kolor nga mga bato. 7 Gidalit ang mga ilimnon pinaagi sa mga kopa nga bulawan. Pinasahi ang matag kopa ug adunay daghang harianong bino ang miabot tungod sa pagkamanggihatagon sa hari. 8 Gipatuman ang pag-inom pinaagi sa sugo nga, “Ki- nahanglan nga walay pagpamugos.” Naghatag ug mga mando ang hari ngadto sa tanang sulugoon sa iyang

Ester - ebible.org · iyang pagkabantogan sa daghang mga adlaw, sulod sa 180 ka adlaw. 5 Sa dihang nahuman na kini nga mga adlaw, nagpakombira ang hari sulod sa pito ka adlaw. Alang

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • Ester 1:1 1 Ester 1:8

    Ester1 Sa mga adlaw ni Ahasuerus (mao kini nga Aha-

    suerus nga naghari gikan sa India hangtod sa Etiopia,labaw sa 127 ka mga probinsya), 2 niadto nga mga adlawnaglingkod si Haring Ahasuerus sa iyang harianong tronosa salipdanan sa Susa. 3 Sa ikatulo nga tuig sa iyangpaghari, nagpakombira siya sa tananniya ngamga opisyalug sa iyang mga sulugoon. Ang kasundalohan sa Persiaug sa Media, ang dungganong mga tawo, ug mga gob-ernador sa mga probinsya nga anaa sa iyang atubangan.4 Gipasundayag niya ang mga mahimayaong bahandi sagingharian ug ang kadungganan sa pagkamahimayaon saiyang pagkabantogan sa daghang mga adlaw, sulod sa180 ka adlaw. 5 Sa dihang nahuman na kini nga mgaadlaw, nagpakombira ang hari sulod sa pito ka adlaw.Alang kini sa tanang katawhan sa salipdanan sa susa,gikan sa labing dako hangtod sa labing ubos. Gipahi-gayon kini sa hawanan sa tanaman sa palasyo sa hari.6 Gidayandayanan ang hawanan sa tanaman ug puti ngamga tabil nga gapas ug ube, uban sa mga pisi nga pinonglino ug tapul, gibitay sa singsing nga mga plata gikan samga haligi nga marmol. Didto adunay mga lingkoranannga bulawan ug plata ibabaw sa usa ka salog nga bato,marmol, perlas, ug de-kolor nga mga bato. 7 Gidalitang mga ilimnon pinaagi sa mga kopa nga bulawan.Pinasahi ang matag kopa ug adunay daghang harianongbino ang miabot tungod sa pagkamanggihatagon sa hari.8 Gipatuman ang pag-inom pinaagi sa sugo nga, “Ki-nahanglan nga walay pagpamugos.” Naghatag ug mgamando ang hari ngadto sa tanang sulugoon sa iyang

  • Ester 1:9 2 Ester 1:17palasyo aron buhaton nila ang bisan unsa nga gitinguhasamatag bisita. 9Nagpakombira usab si Rayna Vasti alangsamga babaye sa harianong palasyo ni Haring Ahasuerus.10 Sa ikapito nga adlaw, sa dihang nakabati sa kalipay angkasingkasing sa hari tungod sa bino, miingon siya kangMehuman, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zetar, ug Carkas(ang pito ka opisyal nga nag-alagad sa atubangan niya),11 sa pagdala kang RaynaVasti sa iyang atubangan uban saiyang harianong korona. Buot niyang ipakita sa katawhanug sa mga opisyal ang iyang pagkamaanyag, kay angiyang katahommakadani. 12Apanmidumili sa pag-adto siRayna Vasti sa pulong sa hari nga gipadala ngadto kaniyapinaagi sa mga opisyal. Unya nasuko pag-ayo ang hari;ang iyang kasuko misilaob diha kaniya. 13Busa gipatawagni Haring Ahasuerus ang iyang kalalakin-an ngamga inilanga manggialamon, nga makasabot sa mga panahon (kaymao kini ang nabatasan nga buhaton sa hari ngadto satanang mga batid sa balaod ug paghukom). 14 Karon angduol kaniya mao sila Karshena, Zetar, Admata, Tarshis,Meres, Marsena, Memukan, pito ka prinsipe sa Persiaug sa Media. Makaduol dayon sila ngadto sa hari, uggikuptan nila ang labing taas ngamga katungdanan sulodsa gingharian. 15 “Pinasikad sa balaod, unsa man angbuhaton kang Rayna Vasti tungod kay midumili siya sapagtuman sa sugo ni Haring Ahasuerus, nga gipadalakaniya pinaagi sa mga opisyal?” 16Miingon si Memukansa atubangan sa hari ug sa mga opisyal, “Dili lamangbatok sa hari nakabuhat ug sayop si Rayna Vasti, apanbatok usab sa tanang mga opisyal ug sa tibuok katawhannga anaa sa tanang mga probinsya ni Haring Ahasuerus.17 Kay ang panghitabo sa rayna masayran sa tanangkababayen-an. Mahimo kining hinungdan nga dili nilatahoron ang ilang mga bana. Moingon sila, 'Nagsugo si

  • Ester 1:18 3 Ester 2:2Haring Ahasuerus kang Rayna Vasti nga dad-on sa iyangatubangan, apan midumili siya.' 18 Sa dili pa mahumankini nga adlaw ang halangdong mga babaye sa Persiaug sa Media nga nakadungog sa panghitabo mahitungodsa rayna mosulti sa sama nga butang ngadto sa tanangmga opisyal sa hari. Adunay hilabihan nga kasuko ugpagkawalay pagtahod. 19 Kung makalipay kini sa hari,pagpadala ug harianong sugo gikan kaniya, ug isulat angmga balaod sa mga taga-Persia ug sa taga-Medes, nga dilina mabakwi, nga dili na moatubang si Vasti diha kaniya.Tugoti nga ihatag sa hari ang iyang katungdanan ingonnga rayna ngadto sa uban nga mas maayo pa kay kaniya.20Sa dihang gimantala ang sugo sa hari ngadto sa halapadniya nga gingharian, ang tanang mga asawa motahod sailang mga bana, gikan sa labing bantogan ngadto mgalabing ubos. 21 Gikalipay kini nga tambag sa hari ugsa iyang halangdong mga tawo, ug gibuhat kini sa harisumala sa gitanyag ni Memukan. 22 Nagpadala siya ugmga sulat ngadto sa tanan nga harianong mga probinsya,sa kaugalingong sinulatan sa matag probinsya, ug ngadtosa matag katawhan sa ilang kaugalingong pinulongan.Nagmando siya nga ang matag lalaki maoy mahimongpangulo sa iyang kaugalingong panimalay. Gihatag kininga sugo sa pinulongan samatag katawhan sa gingharian.

    21 Human niini nga mga butang, sa dihang nahupay

    na ang kasuko ni Haring Ahasuerus, naghunahuna siyamahitungod kang Vasti ug kung unsa ang iyang nabuhat.Naghunahuna usab siya mahitungod sa sugo nga iyanggihimo batok kaniya. 2 Unya miingon ang batan-ongmga lalaki sa hari nga nag-alagad kaniya, “Pagpangitaug maanyag nga mga batan-ong ulay nga babaye sa

  • Ester 2:3 4 Ester 2:10ngalan sa hari. 3 Tugoti nga magpili ang hari ug mgaopisyal sa tanang mga probinsya sa iyang gingharian,aron pagtigom sa tanang maanyag nga mga batan-ongulay didto sa harem sa salipdanan sa Susa. Ibutang silailalom sa pag-atiman ni Hegay, ang opisyal sa hari, ngatinugyanan sa kababayen-an, ug ipahatag kaniya ngadtokanila ang ilang mga gamit pangpaanyag. 4 Tugoti ngaang batan-ong babaye nga makapalipay sa hari mahi-mong rayna nga puli kang Vasti.” Nakapahimuot kini ngatambag sahari, ug gibuhat niya kini. 5Adunayusa ka Judiosa salipdanan sa Susa nga ginganlan ug Mordecai anganak nga lalaki ni Jair nga anak nga lalaki ni Shimei ngaanak nga lalaki ni Kis, nga taga-Benjamin. 6 Gidala siyapalayo gikan sa Jerusalemuban angmga binihag niadtonggidala uban kang Jehoyakin, nga hari sa Juda, nga gidalani Nebucadnezar nga hari sa Babilonia. 7 Nag-atimansiya kang Hadasa, nga mao si, Ester, anak nga babaye saiyang uyoan, tungod kaywala na siyay amahan ug inahan.Adunay maanyag nga pamarog ug matahom nga panag-way ang batan-ong babaye. Giatiman siya ni Mordecaiingon nga iyang kaugalingong anak nga babaye. 8 Sa di-hang gimantala ang mando ug kasugoan sa hari, daghangbatan-ongmga babaye ang gidala ngadto sa salipdanan saSusa. Gibutang sila ubos sa pag-atiman ni Hegay. Gidalausab si Ester ngadto sa palasyo sa hari ug gibutang ilalomsa pag-atiman ni Hegay, ang tigbantay sa kababayen-an. 9 Nakapahimuot kaniya ang batan-ong babaye, ugnakaangkon siya ug pabor ngadto kaniya. Dihadiha dayongihatagan niya siya ug mga gamit pangpaanyag ug bahinniya nga pagkaon. Nagpatagana siya ug pito niya kasulugoon nga mga babaye gikan sa palasyo sa hari, uggidala niya siya ug ang sulugoong mga babaye didto salabing maayo nga dapit sa balay sa kababayen-an. 10Wala

  • Ester 2:11 5 Ester 2:17misugilon si Ester kang bisan kinsa sa iyang katawhan omga paryenti, kay gitudloan man siya ni Mordecai ngadili siya magsulti. 11 Matag adlaw nagalakaw paadtoug pabalik si Mordecai atubangan sa gawas sa hawanansa balay sa kababayen-an, aron masayod mahitungodsa kahimtang ni Ester, ug mahitungod kung unsa angnahitabo kaniya. 12 Sa dihang moatubang na ang matagbabaye ngadto kang Haring Ahasuerus— sa pagtumansa mga patakaran alang sa kababayen-an, matag babayeadunay napulog duha ka bulan aron sa pagpaanyag sahingpit, unom ka bulan uban sa lana sa mira, ug unom kabulan uban sa mga pahumot ug mga gamit pangpaanyag— 13 sa dihang miadto ang batan-ong babaye sa hari, angbisan unsa nga iyang gitinguha gihatag ngadto kaniyagikan sa balay sa kababayen-an, aron pagadad-on niyadidto sa palasyo. 14 Sa gabii moadto siya sa palasyo ugsa pagkabuntag mobalik siya didto sa ikaduhang balay sakababayen-an, ug didto sa pagbantay ni Shaashgaz, angopisyal sa hari, nga nagbantay sa mga kabit. Dili siyamobalik pag-usab ngadto sa hari gawas kung gikahimut-an siya pag-ayo sa hari ug tawgon siya pag-usab. 15Karonsa dihang miabot na ang panahon alang kang Ester (anaknga babaye ni Abihail, ang uyoan ni Mordecai, nga nag-atiman kaniya ingon nga iyang kaugalingong anak ngababaye) aron moadto sa hari, wala siya nangayo alang sabisan unsa ngamga butang apan kung unsa ang gitudlo niHegay ang opisyal sa hari, nga tig-atiman sa kababayen-an. Karon nadawat ni Ester ang pabor sa tanang nakakitakaniya. 16 Gidala si Ester ngadto kang Haring Ahasuerusdidto sa harianong puloy-anan sa ikanapulo nga bulan,nga bulan sa Tebet, sa ikapito nga tuig sa iyang paghari.17Gihigugma si Ester sa hari labaw sa tanang mga babayeug nakapahimuot siya pag-ayo sa hari ug nadawat ang

  • Ester 2:18 6 Ester 3:3pabor sa iyang atubangan, labaw sa tanang mga ulay.Busa gikoronahan niya siya ug harianong korona uggihimo siya nga rayna puli kang Vasti. 18 Naghimo anghari ug dakong kombira alang sa tanang mga opisyal ugsa iyang mga sulugoon, “Kombira ni Ester”, ug wala niyagipabuhis angmga probinsya. Naghatag usab siya ugmgagasa uban sa harianong pagkamanggihatagon. 19Karon sadihang nagkatigom angmga ulay sa ikaduha nga higayon,naglingkod si Mordecai didto sa ganghaan sa hari. 20Walapay tawonga gisultihanni Estermahitungod sa iyangmgaparyenti o iyang katawhan, sumala sa gitudlo niMordecaikaniya. Nagpadayon siya sa pagtuman sa mga tambag niMordecai, sama sa iyang pagtuman sa dihang gipadakosiya niini. 21Niadtongmga adlawa, samtang naglingkod siMordecai didto sa ganghaan sa hari, duha ka mga opisyalsa hari, si Bigtan ug si Teres, nga tigbantay sa pultahan,nasuko ug nagtinguha sa pagbuhat ug daotan ngadtokang Haring Ahasuerus. 22 Sa dihang nasayran kini niMordecai, gisultihan niya si Rayna Ester, ug unya misultisi Ester ngadto sa hari sa ngalan niMordecai. 23Gisusi angsumbong ug napamatud-an gayod, ug gibitay ang duha kalalaki sa mga bitayanan. Kini nga panghitabo nahisulat saAng Libro sa mga Cronicas atubangan sa hari.

    31 Human niining mga butanga, gipauswag ni Haring

    Ahasuerus si Haman ang anak nga lalaki ni Hamedata ngaAgagnon, ug gibutang ang iyang lingkoranan labaw satanang mga opisyal nga uban niya. 2 Kanunay moluhodug mohapa ang tanang mga sulugoon sa hari nga anaa saganghaan sa hari ngadto kang Haman, sama sa gimandosa hari nga ilang pagabuhaton. Apan wala miluhod nimihapa si Mordecai. 3 Unya miingon kang Mordecai

  • Ester 3:4 7 Ester 3:11ang mga sulugoon sa hari nga anaa sa ganghaan sa hari,“Nganong misupak ka man sa mando sa hari?” 4Misultisila kaniya adlaw-adlaw, apan midumili siya sa pagtumansa ilang mga hangyo. Busa misulti sila kang Hamanaron tan-awon kung magpabilin nga sama niana ang mgabutang mahitungod kang Mordecai, kay miingon siyangadto kanila nga siya usa ka Judio. 5 Sa dihang nakitani Haman nga wala miluhod ug miyukbo si Mordecaikaniya, napuno sa kasuko si Haman. 6 Nagpasipala siyasa panghunahuna nga patyon lamang si Mordecai, kayang sulugoon sa hari miingon kaniya kung kinsa angkatawhan ni Mordecai. Buot pamatyon ni Haman angtanang mga Judio, ang katawhan ni Mordecai, nga anaasa tibuok gingharian ni Ahasuerus. 7 Sa unang bulan (ngabulan sa Nisan), sa ikanapulo ug duha ka tuig ni HaringAhasuerus, ang Pur—nga maoy ripa giitsa sa—atubanganni Haman, aron pagpili sa adlaw ug bulan. Giitsa nilaang ripa hangtod napadulong sa ikanapulo ug duha kabulan (nga bulan sa Adar). 8 Unya miingon si Hamanngadto kang Haring Ahasuerus, “Adunay usa ka pundoksa katawhan nga nagkatag ug nagkatibulaag sa tanangmga probinsya sa imong gingharian. Lahi ang ilang mgabalaod gikan niadtong ubang katawhan, ug wala nilatumana ang mga balaod sa hari, busa dili maayo alang sahari nga tugotan sila nga magpabilin. 9 Kung ikahimuotkini sa hari, paghatag ug sugo nga pamatyon sila, ugmagbayad ako ug 10, 000 ka talent nga plata ngadto sakamot niadtong sinaligan nga tigpatigayon sa hari, aronibutang nila kini didto sa panudlanan sa hari.” 10 Unyagitanggal sa hari ang iyang pangselyo nga singsing saiyang kamot ug gihatag kang Haman nga anak nga lalakini Hamedata nga Agagnon, ang kaaway sa mga Judio.11 Miingon ang hari kang Haman, “Sigurohon ko nga

  • Ester 3:12 8 Ester 4:2mabalik ang salapi diha kanimo ug sa imong katawhan.Buhata ang bisan unsa nga gitinguha nimo nga buhaton.”12 Unya gipatawag ang mga escriba sa hari sa ikanapuloug tulo ka adlaw sa unang bulan, ug ang sugo naglangkobsa tanan nga gimando ni Haman gisulat ngadto sa mgagobernador sa probinsya sa hari, niadtong anaa sa tibuokngamga probinsya, ngadto sa tanang nagkalainlaingmgakatawhan, ug ngadto sa mga opisyal sa tanang katawhan,sa matag probinsya sa ilang kaugalingong sinulatan, ugsa matag katawhan sa ilang kaugalingong pinulongan.Gisulat kini sa ngalan ni Haring Ahasuerus ug giselyohansa iyang singsing. 13 Gihatod ang mga sulat pinaagi samga tigdala ug sulat ngadto sa tanang mga probinsyasa hari, aron pagpuo, pagpatay, ug paglaglag sa tanangmga Judio, gikan sa batan-on hangtod sa hamtong, mgabata ug mga babaye, sulod sa usa ka adlaw—sa ikanapuloug tulo ka adlaw sa ikanapulo ug duha ka bulan (ngabulan sa Adar) —ug aron pagkuha sa ilang mga gipanag-iyahan. 14Ang kopya samaong sulat gihimo nga balaod samatag probinsya. Nasayran sa tanang katawhan sa matagprobinsya nga kinahanglan mangandam sila alang niininga adlaw. 15 Miadto ug nagdalidali sa pagpang-apod-apod ang mga tigdala ug sulat sa mando sa hari. Angsugo giapod-apod usab sa salipdanan sa Susa. Nag-inomang hari ug si Haman, apan ang siyudad sa Susa anaa sahilabihan nga kaguliyang.

    41 Sa dihang nasayran ni Mordecai ang tanan nga

    nahimo, gigisi niya ang iyang bisti ug nagbisti ug sako ugnagbutang ug mga abo. Miadto siya taliwala sa siyudad,ug mituaw sa makusog ug nagdangoyngoy. 2 Mitungassiya hangtod lamang didto sa ganghaan sa hari, tungod

  • Ester 4:3 9 Ester 4:11kay walay bisan usa ang makasulod niini nga nagbistiug sako. 3 Sa matag probinsya, kung asa man dapitnaabot ang mando ug kasugoan sa hari, adunay dakongkasubo sa mga Judio, uban ang pagpuasa, panaghilak ugpagbangotan. Daghan kanila ang nagbisti ug sako ugnaglingkod sa mga abo. 4 Sa dihang miadto ug gisuginlansi Ester sa iyang mga dalaga ug sa iyang mga sulugoon,nagmasulob-on pag-ayo ang rayna. Nagpadala siya ugmga bisti aron sul-obon ni Mordecai (aron iyang huboonang iyang bisti nga sako), apan wala niya kini dawata.5 Unya gipatawag ni Ester si Hatak, usa sa mga opisyalsa hari nga gitagana aron sa pag-alagad kaniya. Gisugoniya siya aron sa pag-adto kang Mordecai aron masayrankung unsa ang nahitabo ug kung unsa ang buot ipasabotniini. 6Busamiadto si Hatak kangMordecai didto sa plasasa siyudad atubangan sa ganghaan sa hari. 7 Gibalita niMordecai kaniya ang tanan nga nahitabo kaniya, ug angkinatibuk-ang kantidad sa plata nga gisaad ni Haman ngaibutang ngadto sa panudlanan sa hari aron pagapatyonangmga Judio. 8Gihatagan usab niya siya ug usa ka kopyasa kasugoan nga gimantala sa Susa alang sa kalaglagansa mga Judio. Gibuhat niya kini aron mapakita ni Hatakngadto kang Ester, ug kinahanglan nga ihatag niya kaniyaang katungdanan sa pag-adto sa hari aron sa pagpakiluoyalang sa iyang pabor, ug aron sa magpakitabang kaniyaalang sa iyang katawhan. 9 Busa miadto ug gisuginlanni Hatak si Ester kung unsa ang gisulti ni Mordecai.10 Unya nakigsulti si Ester kang Hatak ug giingnan niyanga mobalik ngadto kang Mordecai. 11 Miingon siya,“nasayod ang tanang sulugoon sa hari ug ang katawhan samga probinsya sa hari nga si bisan kinsang lalaki o babayenga moadto sa sulod nga hawanan nga wala gipatawagsa hari, adunay usa lamang ka balaod: nga kinahanglan

  • Ester 4:12 10 Ester 5:3siyang patyon—gawas lamang sa tawo nga tunolan sahari sa bulawang setro aron nga mabuhi siya. Wala naako gipatawag aron sa pag-adto sa hari sulod sa 30 na kamga adlaw.” 12 Busa gisugilon ni Hatak ang mga pulongni Ester ngadto kang Mordecai. 13 Gipadala pagbalik niMordecai kini nga mensahe: “Ayaw hunahunaa nga anaaka sa palasyo sa hari, makalingkawas ka labawpa sa ubangmga Judio. 14 Kung magpakahilom ka niining taknaa,kahupayanug kaluwasan angmopatigbabawalang samgaJudio gikan sa laing dapit, apan ikaw ug ang panimalaysa imong amahan mangamatay. Kinsa man ang nasayodkungmoabot ka niining harianon nga katungdanan alangsa panahonnga samaniini?” 15Unya gipadala ni Ester kininga mensahe ngadto kang Mordecai, 16 “Lakaw, tigomaang tanang mga Judio nga nagpuyo sa Susa, ug pagpuasaalang kanako. Ayaw kamo pagkaon ni moinom sulod satulo ka adlaw, sa gabii o sa adlaw. Magapuasa usab ako ugang akong kadalagahan sa samang paagi. Unya moadtoako sa hari, bisan tuod nga supak kini sa balaod, ug kungmamatay ako,mamatay gayod ako.” 17Miadto siMordecaiug gibuhat ang tanang gisulti ni Ester nga iyang buhaton.

    51 Human sa tulo ka adlaw, nagsuot si Ester sa iyang

    harianon nga bisti ug miadto aron sa pagtindog sa sulodnga hawanan sa palasyo sa hari, nga anaa sa atubangansa balay sa hari. Naglingkod ang hari sa iyang harianonnga trono diha sa harianon nga balay, nga nag-atubangsa agianan sa balay. 2 Sa dihang nakita sa hari si Ester angrayna nga nagtindog sa hawanan, nakadawat siya ug pag-tugot sa iyang mga mata. Gitunol niya ang iyang bulawannga setro ngadto sa kamot ni Ester. Busamipaduol si Esterug mihikap sa tumoy sa setro. 3 Unya miingon ang hari

  • Ester 5:4 11 Ester 5:12ngadto kaniya, “Unsaman ang imong gusto, Rayna Ester?Unsamanang imonghangyo? Bisan angkatunga sa akonggingharian, igahatag kini nganha kanimo.” 4 Miingonsi Ester, “Kung makapahimuot kini sa hari, itugot ngaang hari ug si Haman moadto karon sa kombira ngaakong giandam alang kaniya.” 5 Unya miingon ang hari,“Pagdali dad-a si Haman, aron buhaton kung unsa anggisulti ni Ester.” Busa miadto sa kombira ang hari ugsi Haman nga giandam ni Ester. 6 Sa dihang nadalitna ang bino sa kombira, miingon ang hari ngadto kangEster, “Unsaman ang imong gusto? Igahatag kini kanimo.Unsa man ang imong hangyo? Ang katunga sa akonggingharian, igahatag kini nganha kanimo.” 7 Mitubag siEster, “Ang akong gusto ug ang akong hangyo mao kini,8 kung makakaplag ako ug pabor sa panan-aw sa hariug kung makapahimuot kini sa hari aron sa paghatagsa akong gusto ug sa pagtahod sa akong hangyo, tugotiang hari ug si Haman nga moadto sa kombira nga akongandamon alang kanimo pagkaugma ug akong tubagonang pangutana sa hari.” 9 Niadto si Haman nianang ad-lawa nga malipayon ug nasadya ang iyang kasingkasing.Apan sa dihang nakita ni Haman si Mordecai nga anaasa ganghaan sa hari, nga wala nagtindog ni nagpangurogsi Mordecai sa iyang atubangan inubanan sa kahadlok,napuno siya sa kalagot batok kang Mordecai. 10 Bisanpa niana, nagpugong si Haman sa iyang kaugalingon ugmiuli sa iyang balay. Gipatawag niya ang iyang mgahigala ug gitigom sila, uban sa iyang asawa nga si Zeres.11 Gipasigarbo ni Haman kanila ang kadagaya sa iyangbahandi, ang gidaghanon sa iyang mga anak nga lalaki,ang tanang pagtuboy nga gipasidungog kaniya sa hari,ug giunsa siya sa pagpauswag labaw sa tanan nga mgaopisyal ug sa mga sulugoon sa hari. 12Miingon si Haman,

  • Ester 5:13 12 Ester 6:6“Walay laing gidapit ni Rayna Ester gawas lamang kanakonga mouban sa hari aron moadto sa kombira nga iyanggiandam. Bisan ugma gidapit ako niya pag-usab uban sahari. 13 Apan kining tanan walay bili alang kanako kungmakita ko gihapon si Mordecai ang Judio nga nagalingkodsa ganghaan sa hari.” 14 Unya miingon ang iyang asawanga si Zeres ngadto kang Haman ug sa tanan niyang mgahigala, “Tugoti sila nga maghimo ug bitayanan nga 50ka cubit ang gitas-on. Sa pagkabuntag pagpakigsulti sahari alang kanila aron ibitay si Mordecai niini. Unyapag-uban nga malipayon sa hari ngadto sa kombira.”Nakapahimuot kini kang Haman ug gipabuhat niya angbitayanan.

    61 Nianang gabhiona dili makatulog ang hari. Gisugo

    niya ang iyang mga sulugoon nga dad-on ang mga talaansa mga panghitabo sa iyang paghari, ug gibasa nila kinisa makusog atubangan sa hari. 2Ug nakaplagan sa talaannga si Mordecai misugilon mahitungod kang Bigtan ugkang Teres, duha sa mga opisyal sa hari nga nagbantaysa agianan, nga nagsulay sa pagbuhat ug daotan kangHaring Ahasuerus. 3Nangutana ang hari, “Unsa man angnahatag aron sa pagpasidungog o pag-ila kang Mordecaialang sa pagbuhat niini?” Unya miingon ang batan-ong kalalakin-an nga nag-alagad sa hari, “Walay nabuhatalang kaniya.” 4 Miingon ang hari, “Kinsa man kananganaa sa hawanan?” Karon misulod na si Haman sa gawasnga hawanan sa balay sa hari aron sa pagpakigsulti kaniyamahitungod sa pagbitay kang Mordecai sa bitayanan ngaiyang gihimo alang kaniya. 5Miingon ang mga sulugoonsa hari ngadto kaniya, “Nagtindog si Haman sa hawanan.”Miingon ang hari, “Pasudla siya.” 6Sa pagsulod ni Haman,

  • Ester 6:7 13 Ester 6:13miingon ang hari ngadto kaniya, “Unsa man ang angaybuhaton sa hari alang sa pagpasidungog sa tawo nganakapahimuot kaniya?” Karon miingon si Haman saiyang kasingkasing, “Kinsa pa man ang nakahatag sahari ug kalipay sa pagpasidungog labaw pa kay kanako?”7 Miingon si Haman ngadto sa hari, “Alang sa tawo ngagikahimut-an sa hari aron nga pasidunggan, 8 tugoti ngaipadala ang harianong mga kupo, mga kupo nga gisuotsa hari, ug usa ka kabayo nga ginasakyan sa hari ugang ulo niini butangan ug harianon nga purongpurong.9Unya ihatag ang mga kupo ug ang kabayo ngadto sa usanga halangdong mga opisyal sa hari. Bistihan nila angtawo nga nakapahimuot sa hari alang sa pagpasidungog,ug giyahan nila siya sa kabayo ngadto sa kadalanan sasiyudad. Imantala nila sa iyang atubangan, 'Mao kiniang buhaton sa tawo nga nakapahimuot sa hari sa pag-pasidungog!”' 10 Unya misulti ang hari kang Haman,“Pagdali, kuhaa ang mga kupo ug ang kabayo, sama saimong giingon, ug buhata kini alang kang Mordecai angJudio nga naglingkod sa ganghaan sa hari. Ayaw pakyasabisan usa sa mga butang nga imong giingon.” 11 Unyagikuha ni Haman ang kupo ug ang kabayo. Gibistihanniya si Mordecai ug gipasakay sa kabayo ug gigiyahansiya ngadto sa kadalanan sa siyudad. Gimantala niya saiyang atubangan, “Mao kini ang buhaton alang sa tawonga nakapahimuot sa hari aron pasidunggan!” 12Mibaliksi Mordecai sa ganghaan sa hari. Apan nagdali sa pag-ulisi Haman sa iyang balay, nasubo, ug nagtabon sa iyangulo. 13 Gisuginlan ni Haman ang iyang asawa ug angtanan niyang mga higala sa tanan nga nahitabo kaniya.Unya ang iyang katawhan nga inila sa ilang pagkamaala-mon, ug ang iyang asawa nga si Zeres, miingon kaniya,“Kung Judio si Mordecai, diin napukan ka, dili mo gayod

  • Ester 6:14 14 Ester 7:8siya mabuntog, apan mapakaulawan ka gayod sa iyangatubangan.” 14 Samtang nag-istoryahanay sila kaniya,miabot ang mga opisyal sa hari. Nagdali sila sa pagdalakang Haman ngadto sa kombira nga giandam ni Ester.

    71 Busa miadto ang hari ug si Haman sa kombira ni

    Rayna Ester. 2 Sa ikaduhang adlaw, samtang gidalitansila ug bino, miingon ang hari kang Ester, “Unsa manang imong gusto, Rayna Ester? Igahatag kini nganhakanimo. Unsa man ang imong hangyo? Bisan sa katungasa akong gingharian, igahatag kini.” 3 Unya mitubag siRayna Ester, “Kung nakakaplag ako ug pabor sa imongpanan-aw, hari, ug kung makapahimuot kini kanimo,tugoti nga ihatag kanako ang akong kinabuhi—mao kiniang akong gusto, ug gihangyo ko usab kini alang sa akongkatawhan. 4 Kay gibaligya na kami, ako ug ang akongkatawhan, aron pagalaglagon, patyon, ug puohon. Kunggibaligya lamang unta kami ngadto sa pagkaulipon, ingonnga lalaki ug babaye nga mga ulipon, magpakahilom nalamang ako, kay walay igong kalisdanan nga hinungdanaron sa pagsamok sa hari.” 5 Unya miingon si HaringAhasuerus ngadto kang Rayna Ester, “Kinsa man siya?Asa man nato makaplagan kining tawhana nga nagpunosa iyang kasingkasing aron sa pagbuhat niining butanga?”6Miingon si Ester, “Ang masupilon nga tawo, nga kaaway,mao kining daotan nga si Haman!” Unya nalisang siHaman atubangan sa hari ug sa rayna. 7 Mitindog sakalagot ang hari gikan sa pag-inom ug bino sa kombiraug miadto sa tanaman sa palasyo, apan nagpabilin siHaman aron sa paghangyo alang sa iyang kinabuhi gikankang Rayna Ester. Nakita niya nga nakahukom na ugkatalagman ang hari batok kaniya. 8 Unya mibalik ang

  • Ester 7:9 15 Ester 8:5hari gikan sa tanaman sa palasyo ngadto sa lawak kungdiin gidalit ang bino. Mao usab ang pagkahapa ni Hamansa bangko kung diin nahimutang si Ester. Miingon anghari, “Lugoson ba niya ang rayna sa akong atubangan saakong kaugalingon nga balay?” Sa dihang migawas kininga silot gikan sa baba sa hari, gitabonan samga sulugoonang nawong ni Haman. 9 Unya miingon si Harbona,usa sa mga opisyal nga nag-alagad sa hari, “Adunay usaka bitayanan nga 50 ka cubit ang gitas-on nga gitukodtapad sa balay ni Haman. Gitukod niya kini alang kangMordecai, ang tawo nga nanugilon aron sa pagpanalipodsa hari.” 10 Miingon ang hari, “Ibitay siya didto.” Busagibitay nila si Haman sa bitayanan nga iyang giandamalang kang Mordecai. Unya nahuwasan ang hari sa iyangkasuko.

    81 Niadtong adlawa gihatag ni Haring Ahasuerus kang

    Rayna Ester ang kabtangan ni Haman, ang kaaway sa mgaJudio, ug nagsugod sa pag-alagad si Mordecai atubangansa hari, kay gisultihan man ni Ester ang hari nga paryentisila niMordecai. 2Gihubo sa hari ang iyang pangselyo ngasingsing, nga iyang gikuha pagbalik gikan kang Haman,ug gihatag kini kang Mordecai. Gitagana ni Ester siMordecai aron mahimong tigdumala sa mga kabtanganni Haman. 3 Unya nakigsulti pag-usab si Ester sa Hari.Mihapa siya sa yuta ug mihilak samtang nagpakitabangkaniya nga tapuson na ang daotang laraw ni Haman ngaAgagnon, kadtong mga laraw nga iyang gihimo batok samga Judio. 4 Unya gitunol sa hari ngadto kang Ester angbulawannga setro, mibangon ugmitindog siya atubangansa hari. 5Miingon siya, “Kungmakapahimuot kini sa hari,ug kung nakakaplag ako ug pabor sa imong panan-aw,

  • Ester 8:6 16 Ester 8:10kung kining butanga daw matarong atubangan sa hari,ug kung nakapahimuot ako sa imong mga mata, tugotinga mahisulat ang usa ka sugo sa pagbakwi sa mga sulatnga gisulat ni Haman nga anak nga lalaki ni Hamedatanga Agagnon, ang mga sulat nga iyang gisulat aron sapaglaglag samga Judio nga anaa sa tanangmga probinsyasa hari. 6 Kay unsaon ko man pagsugakod sa paglantawsa katalagman nga modangat sa akong katawhan? Un-saon ko man paglahutay nga maglantaw sa kalaglagan saakong kaparyentihan?” 7 Miingon si Haring Ahasueruskang Rayna Ester ug kang Mordecai nga Judio, “Tan-awa,gihatag ko na kang Ester ang balay ni Haman, ug gibitaynila siya sa bitayanan, tungod kay iyang sulongon angmga Judio. 8 Pagsulat ug laing kasugoan alang sa mgaJudio pinaagi sa ngalan sa hari ug selyohi kini pinaagisa singsing sa hari. Kay ang kasugoan nga nahisulat nasa ngalan sa hari ug naselyohan na sa singsing sa haridili na mahimong bawion pa.” 9Unya niadtong higayonagipatawag ang mga escriba sa hari, sa ikatulong bulan,nga mao ang bulan sa Sivan, sa ika-23 nga adlaw sa bulan.Gisulat ang kasugoan nga naglangkob sa tanan nga gi-mandoniMordecaimahitungod samga Judio. Gisulat kiningadto samga gobernador sa probinsya, mga gobernadorug mga opisyal sa mga probinsya nga nahimutang gikansa India paingon sa Etiopia, 127 kamga probinsya, ngadtosa matag probinsya nga gisulat sa ilang kaugalingong sin-ulatan, ug ngadto samatag katawhan sa ilang pinulongan,ug ngadto sa mga Judio sa ilang sinulatan ug pinulon-gan. 10 Nagsulat si Mordecai pinaagi sa ngalan ni HaringAhasuerus ug giselyohan kini sa singsing nga pangselyosa hari. Gipadala niya ang mga kasulatan pinaagi samga tigdala ug mensahe nga nagsakay sa paspas kaayonga mga kabayo nga ginagamit sa pag-alagad sa hari,

  • Ester 8:11 17 Ester 9:1kaliwat gikan sa harianong kabayo. 11Tugotan sa hari angmga Judio nga anaa sa matag siyudad nga magtigom ugmobarog aron sa pagpanalipod sa ilang mga kinabuhi: sapagpuo, sa pagpatay, ug sa paglaglag ni bisan kinsa gikansa bisan unsang katawhan o probinsya nga mosulongkanila, lakip ang mga bata ug kababayen-an, o sa pag-ilog sa ilang mga kabtangan. 12 Ipatuman kini sa tanangmgaprobinsya niHaringAhasuerus, sa ikanapulog tulo kaadlaw sa ikanapulog duha nga bulan, nga mao ang bulansa Adar. 13 Gihatag ang kopya sa kasugoan ingon nga usaka balaod ug gipakita sa tanang katawhan. Nag-andamna ang mga Judio nianang adlawa aron sa pagpanimalossa ilang mga kaaway. 14 Busa nagsakay ang mga tigdalasa mensahe sa harianong mga kabayo nga gigamit sapag-alagad sa hari. Milakaw sila sa walay paglangan.Gimantala usab ang kasugoan sa hari gikan sa palasyo saSusa. 15 Unya mibiya si Mordecai sa presensya sa haringa nagsul-ob sa asul ug puti nga harianong mga bisti,uban sa dakong korona nga bulawan ug tapul nga kuposa pinong lino, ug naninggit ug nagmaya ang siyudadsa Susa. 16 Adunay kahayag ug kalipay, ug kasadya ugkadungganan ang mga Judio. 17 Sa matag probinsya ugsa matag siyudad, sa bisan asa nga naabot ang kasugoansa hari, adunay kalipay ug kasadya sa mga Judio, usaka kombira ug kasaulogan. Daghan ang nahimong Judiogikan sa nagkalain-laing katawhan sa yuta, tungod kaymiabot kanila ang pagkahadlok ngadto sa mga Judio.

    91 Karon sa ikanapulog duha nga bulan, nga mao ang

    bulan sa Adar, sa ikanapulog tulo ka adlaw, sa dihangipatuman na ang balaod ug kasugoan sa hari, sa adlaw ngagilaoman samgakaaway samga Judio aron sa pagbatonug

  • Ester 9:2 18 Ester 9:13gahom labaw kanila, nasukwahi kini. Nagbaton ug gahomang mga Judio labaw niadtong adunay kalagot kanila.2Nagtigom ang mga Judio sa ilang mga siyudad sa tanangmga probinsya ni Haring Ahasuerus, aron sa pagdapatsa ilang mga kamot niadtong buot mosulay sa pagdalaug katalagman kanila. Walay makabarog batok kanila,kay ang pagkahadlok kanila midangat ngadto sa tanangkatawhan. 3Mitabang sa mga Judio ang tanang opisyal samga probinsya, mga gobernador sa probinsya, mga gob-ernador, ug mga tigdumala sa hari, tungod kay midangatkanila ang pagkahadlok kang Mordecai. 4 Kay bantogansi Mordecai sa panimalay sa hari, ug ang iyang pagkainilamikaylap sa tanang mga probinsya, kay nahimong ban-togan si Mordecai. 5 Gisulong sa mga Judio ang ilangmga kaaway pinaagi sa espada, sa pagpatay ug paglaglagkanila, ug gibuhat ang nakapahimuot kanila niadtongnagdumot kanila. 6 Gipamatay ug gipanglaglag sa mgaJudio ang 500 ka kalalakin-an didto sa salipdanan sa Susa.7 Gipamatay nila si Parshandata, Dalfon, Aspata, 8 Porata,Adalia, Aridata, 9Parmashta, Arisay, Ariday, Vaysata, 10ugang napulo kamga anak nga lalaki ni Hamannga anak ngalalaki ni Hamedata, ang kaaway sa mga Judio. Apan walasila nanguha ug bisan unsang inilog. 11 Niadtong adlawagibalita ngadto sa hari ang gidaghanon sa gipamatay sasalipdanan sa Susa. 12Miingon ang hari kang Rayna Ester,“Gipamatay sa mga Judio ang 500 ka kalalakin-an didtosa salipdanan sa Susa, lakip ang napulo ka mga anak ngalalaki ni Haman. Unsa pa man ang ilang gibuhat sa ubangmga probinsya sa hari? Karon unsa pa man ang imonghangyoon? Kay igahatag kini kanimo. Unsa pa man angimong hangyo? Kay igahatag kini kanimo.” 13 Miingonsi Ester, “Kung makapahimuot kini sa hari, tugoti angmga Judio nga anaa sa Susa sa pagtuman sa sugo niining

  • Ester 9:14 19 Ester 9:22adlawa ug sa sunod adlaw usab, ug tugoti nga bitayonang napulo ka mga anak nga lalaki ni Haman didto sabitayanan.” 14 Busa nagsugo ang hari sa pagbuhat niini.Gimantala ang kasugoan didto sa Susa, ug gibitay angnapulo ka mga anak nga lalaki ni Haman. 15 Nagtigomang mga Judio didto sa Susa sa ikanapulog upat ngaadlaw sa bulan sa Adar, ug mipatay ug dugang 300 kakalalakin-an sa Susa, apan wala sila nanghilabot sa mgainilog. 16 Nagtigom ang ubang mga Judio nga anaa samga probinsya sa hari aron sa pagpanalipod sa ilang mgakinabuhi, ug nagmadaugon sila gikan sa ilangmga kaawayug gipatay ang 75, 000 niadtong adunay kalagot kanila,apan wala sila nanghilabot niadtong mga bililhong kab-tangan sa ilang gipamatay. 17Nahitabo kini sa ikanapulogtulo nga adlaw sa bulan sa Adar. Nagpahulay sila saikanapulog upat nga adlaw ug gihimo kini nga adlaw sapagsaulog ug paglipay. 18 Apan nagtigom ang mga Judionga anaa sa Susa sa ikanapulog tulo ug sa ikanapulogupat nga mga adlaw. Nagpahulay sila sa ikanapuloglima ka adlaw ug gihimo kini nga adlaw sa pagsaulog ugpaglipay. 19 Mao nga ang mga Judio sa mga baryo, nganagtukod sa ilang mga panimalay didto sa mga lungsod,nagsaulog sa ikanapulog upat nga adlaw sa bulan sa Adaringon nga adlaw sa paglipay ug pagsaulog, ug ingon ngaadlaw nga magpadala sila ug mga gasa nga pagkaon sausag usa. 20 Gisulat ni Mordecai kining mga butanga ugnagpadala ug mga sulat sa tanang mga Judio nga anaasa tanang mga probinsya ni Haring Ahasuerus, sa duolug sa layo, 21 gihatagan sila ug kaakohan sa pagsaulog saikanapulog upat ug ikanapulog lima nga adlaw sa Adarmatag tuig. 22Mao kini ang mga adlaw nga nagmadaugonang mga Judio gikan sa ilang mga kaaway, ug ang bulansa dihang ang ilang kasubo napulihan ug kalipay, ug

  • Ester 9:23 20 Ester 9:30ang pagbangotan nahimong adlaw sa pagsaulog. Gihimonila kini nga mga adlaw sa kombira ug paglipay, ugpagpadala ug mga gasa nga pagkaon sa usag usa, ug mgagasa ngadto sa mga kabos. 23 Busa gipadayon sa mgaJudio ang kasaulogan nga ilang nasugdan, ug gibuhatkung unsa ang gisulat ni Mordecai kanila. 24 Niadtongpanahona si Haman nga anak nga lalaki ni Hamedata ngaAgagnon, ang kaaway sa tanang mga Judio naglaraw sapaglaglag kanila, ug gipaagi niya sa Pur (mao kini angiyang pagripa), aron sa paggun-ob ug paglaglag kanila.25 Apan sa dihang naabot kini nga butang sa atubangansa hari, nagmando siya pinaagi sa mga sulat nga angdaotang laraw nga gihimo ni Haman batok sa mga Judioangay lamang nga mahibalik kaniya, ug nga siya ug angiyang mga anak nga lalaki ang angay nga bitayon didtosa dapit nga bitayanan. 26 Busa gitawag nila kining mgaadlawa ug Purim, sunod sa ngalan nga Pur. Tungod satanang butang nga nahisulat niini nga sulat, ug sa tanangbutang nga ilang nakita ug nahitabo kanila, 27 gidawatsa mga Judio ang bag-ong gawi ug katungdanan. Kininga gawi alang sa ilang mga kaugalingon, sa ilang mgakaliwat, ug sa tanan nga nakighiusa kanila. Saulogonnila kining duha ka mga adlaw matag tuig. Magsaulogsila niini sa samang paagi ug sa samang panahon samatag tuig. 28 Pagasaulogon ug pagahinumdoman kiningamga adlaw samatag kaliwatan, matag pamilya, matagprobinsya, ug matag siyudad. Dili moundang ang mgaJudio ug ilang mga kaliwat sa matinud-anong pagsaulogniining mga adlawa sa Purim, aron nga dili nila kinimahikalimtan. 29 Nagsulat si Rayna Ester nga anak ngababaye ni Abihail ug si Mordecai nga Judio uban sahingpit nga katungod ug gipamatud-an kining ikaduhangsulat mahitungod sa Purim. 30 Gipadala ang mga sulat

  • Ester 9:31 21 Ester 10:3ngadto sa tanang mga Judio sa 127 ka mga probinsya sagingharian ni Ahasuerus, nga nanghinaot ug kaluwasanug kamatuoran sa mga Judio. 31 Gipamatud-an kini ngamga sulat sa mga adlaw sa Purim sa ilang gitakda ngapanahon, sumala sa gihatag nga kaakohan ni Mordecainga Judio ug Rayna Ester ngadto sa mga Judio. Gidawatsa mga Judio kini nga kaakohan alang kanila ug sa ilangmga kaliwat, sama usab sa ilang pagdawat sa panahonsa pagpuasa, ug pagbangotan. 32 Ang mando ni Esternagpamatuod niini nga mga kalagdaan mahitungod saPurim, ug nahisulat kini sa libro.

    101 Unya nagpahamtang si Haring Ahasuerus ug buhis sa

    yuta ug sa mga baybayon sa dagat. 2Ang tanang nakab-otsa iyang gahom ug pagkagamhanan, uban sa kinatibuk-ang kasayoran sa pagkabantogan niMordecai nga gituboysiya sa hari, nahisulat kini sa libro sa mga cronicas samga hari sa Media ug Persia. 3 Si Mordecai nga Judiomao ang ikaduha sa katungdanan ni Haring Ahasuerus.Bantogan siya taliwala sa mga Judio ug inila sa iyangkaigsoonang mga Judio, kay nangita siya sa kauswagansa iyang katawhan ug nakigsulti siya alang sa kalinaw satanan niyang katawhan.

  • 22Balaan nga Bibliya

    Unlocked Literal Bible in the Cebuano language of the Republic ofthe Philippines

    copyright © 2019 Door43 World Missions CommunityLanguage: CebuanoTranslation by: Door43 World Missions CommunityContributor: Aida Espelita, Aira Amaran, Alma Mae Llorca, Amelina Emboc, AnalineTanog, Bernaly Mansiwagan, Carwelene Amper, Chally Lou Lacaran, Charity Guinita,Dan Bongcalas, Darryl Lasquite, Divine Grace Leparto, Elsie Lacubay, Ernilyn Balin-dong, Gem Lalaan, Helen Thundas, Jerome Resomadero, Jeryl Tumundog, Johnny RayLumawan, Loreto Socias Jr., Luthero Pulao Jr., Lymae Belle Ednalgan, Marilyn Lay-um,Mark Kevin Atab, Marth Anthony Atab, Miracle Marcojos, Molly, Noel Dalumatao, RicoBarrios, Ricky Mansabid, Romeo Lumasay, Roselle Lay-um, Steven Lubosan, Jeffrey,Johanna, Junette, Benny, and RacquelThis translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution Share-Alike license 4.0.You have permission to share and redistribute this Bible translation in any format andto make reasonable revisions and adaptations of this translation, provided that:

    You include the above copyright and source information.If you make any changes to the text, you must indicate that you did so in a way

    that makes it clear that the original licensor is not necessarily endorsing yourchanges.

    If you redistribute this text, youmust distribute your contributions under the samelicense as the original.

    Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.Note that in addition to the rules above, revising and adapting God's Word involves agreat responsibility to be true to God's Word. See Revelation 22:18-19.2020-06-08PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 9 Feb 2021 from source files dated 6 Feb20212df9daf7-60be-5f99-a36b-0eeb22060857

    https://door43.org/http://www.ethnologue.org/language/cebhttp://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/

    Ester