4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 GAS NEWS VANGSEI INDANE K. Salbung Booking : 21-12-2017 to 29-12-2017 delivery :12-02-2018 (MOn) Time : 9AM -11AM stOCK : 306 GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking : 7th. Jan. , 2018 to 27th. JAn.,2018 delivery : 12-02-2018 (MOn) Time :9AM- ll stock Stock : 306 @ rate:Rs. 842 (19 & 5kg. available) Hmasawnna Thar Vol - 33/119 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy thlavul (February) 12, 2018 thaw|anni (Monday) NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI GAS NEWS Agency : SAS Booking : 6th. deC. , 2017 to 30th. deC. 2017 delivery :12-02-2018 (MOn) Time : 9AM ll stock last stOCK : 306 @rate:Rs. 842/- Mobile phone sukhmang CCPur: February 10, 2018 zantieng khan New Bazar le Muolvaiphei inkarah Mobile phone sukhmang a ni a, a lo hmu hai chun Mobile number 9615710118 ah inhriet- tir annawleh Hmasawnna Thar Office-ah lo sie din- gin Mobile sukhmangtu in ngenna a siem. HYA meeting nei CCPur: February 11, 2018, 1:00PM khan Muolvaiphei Community Hall, CCPur- ah HYA Tui\haphai Joint Headquarters Executive meeting nei a nih. Hi huna hin Branch tina President le Secretary hai khawm an \hang tawl. Meeting huna hin Conference ro bawzuina le thu pawimaw dang dang hriltlang a nih. RPCNEI CWMS khawmpui zo CCPur: Reformed Pres- byterian Church, NEI Cen- tral Women Missionary Society Inkhawmpuilien a vawi 3-na chu Saikawt RPC Biekin-ah zani hmasa zana inthawk khan nei \an a ni a, khawmpui sung hin rorelna a um bawk. Hi khawmpuia hin Phai- ram, Tlangram, Cachar, Haflong Presbytery hai bakah Tripura, Manipur, Karbi Anglong Mission Field hai a inthawk palai an hung \hang tawl. CMHT Health Card semdawk \an CCPur: Chief Minister- gi Hakshelgi Tengbang (CMHT) hnuoia ham\hat- na dawng thei BPL sung- kuo hai ta dinga January 30, 2018 chena enrolment/ Registration thaw hai ta dingin Feb. 11, 2018 a in- thawk khan District Hospi- tal, CCPur-a OPD building first floor-a CMHT Office- ah Health Card semdawk \an a nih. Zanikha Pathienni a ni leiin Health Card latu mi an tlawm hle niin ei thu dawngna chun a hril a, January 30, 2018 chena enrolment thaw hai ta din- gin nitin office hour sungin Health Card hi lak thei zing ni dingin ei thu dawngna chun a hril. Chun, hi ham\hatna dawng dinga Registra- tion thaw nuom hai ta ding khawmin Office hour sun- gin documents pawimaw hai chawia inzieklut thei zing a ni bawk. PM Modi in Dubai Opera House-ah In- dia diaspora hai lai thu a hril new delhi: UAE a cham mek Prime Minis- ter Narendra Modi in zani khan Dubai Opera House, Abu Dhabi-ah Indian di- aspora hai lai thu a hril a, ama le a sawrkarin Indian economy siem\hatna din- gin theitawp an suo mek a, India chu ‘Global Bench- mark level’ a hlangkai a la ni vat ding thu a hril. World Bank’s Ease of Doing Busi- ness Rankings-ah India hi a 142-na a ni tah a, sawnawte sungin a 100-na ah kai ng- hal a tih. Hi ngirhmun chau hi India in a dittawk naw leiin kei le ka sawrkarin theitawp kan suo zing a nih tiin PM Modi chun a hril. India mi Gulf rambunga um hai tawnghriet le beisei- na an nei mek chu suk- puitling dingin PM Modi an tiem. Khawvel hi ei stage a na, India mi million tamtak hai chu danglamna neiin hma an sawn pei a nih. Hmasawnna tieng khawm India chu an \hang hrat hle. India mi lakh 30 vel umna Gulf ram hi ka chengna hmun angin ka ngai a, ka thla a muong hle. Chuleiin, India in danglamna tamtak siem tuma hmalakna a nei mek hi Indian diaspora hai khawmin in thlawpin in \hangpui thei a nih tiin PM Modi chun a hril. Thu a hril hma in PM Modi hin video conference fethlengin UAE a Hindu Temple hmasatak ding >>sunzawmna phek 4-ah Darkar 42 sung bandh thaw an tum Sawrkarin bandh thlawp lo dingin thusuok a siem iMPhal: Kangleipak Communist party (KCP) Military Council Signa- tory Group chun vawisun (12-02-2018) zing dar 6 a inthawk February 13, 2018 sun dar 12 chen, darkar 42 sung Manipur bandh an thaw ding niin thusuok an siem. MoU signatory group-hai chungchanga thil thaw dan ding chieng takin February 10, 2018 chenin Assembly-ah State Govt. in puonglang raw seh tiin ngenna an siem a, an gnenna hi ngaisak an ni naw leia bandh hi an thaw tum niin an hril. Hieng laizing hin KCP (MC) Nongrenkomba group in bandh thaw an tum le inzawmin February 11, 2018 khan Manipur Home Department-a Joint Secretary Rehanuddin Choudhury chun thusuok a siem. Thusuok a chun, KCP (MC) Nongrenkomba group hi kum 4 liemtaa sawrkara lo inpeta le state sawrkar le central sawrkar hai le MoU lo ziek ta an ni a. Stipend khawm kum 4 sung pek an ni ta bakah cadres hai onetime pay- ment Rs. 2.50 lakh seng pek an ni ta a. Designated camp-a kum 4 an um tling hnunga group leaders han group hi an lo \hiek (dis- solved) ta a ni leiin group hi a um tanaw a, hiengang letter head hi an hmang a thieng ta naw a, dissolved- a um tah letterhead hmang nawk hi dan kal a nih. Hi thilhi state sawrkar chun a ngaimaw hle a, thil ditumlo a tlung nawna din- gin sawrkarin hma a lak a nih tiin thusuok chun a hril. Hi le inzam pei hin mipui hai chu hiengang dan kala bandh thaw hi tu khawma thlawp lo dingin thusuok chun a ngen a. Sawrkar thawktu hai khawm a pangngai- a office kai seng dingin an hriettir a, office kai lo hai chunga an phutawk hremna pek ning an tih tiin home department thusuok chun a hril. State sawrkar chun students le teachers hai khawm a pangngaia kai dingin sawrkar chun a ngen. HM Rajnath khuollienin a \hang theinaw ding CCPur: February 20, 2018 nia 70th Zomi Nam- ni Public Ground CCPur hmuna hmang huna khuol- lien dinga fiel Union Home Minister Rajnath Singh chu hi ni (Feb. 20, 2018) taka meeting pawimaw Inter State Council Meeting in- rawi ding a ni leiin khuol- lienin a hung \hang theinaw ding niin H. Pauzalal, Se- crtary, ZNN-OC 2018 chun a hril. Hi le inzawm hin zan- ikhan Hill-town, Lamka hmunah Organizing Com- mittee chun meeting neiin hmatienga hmalak dan ding hai an hriltlang. Meeting huna hin Organizing Com- mittee in a tir Th. Kham- neithang, Secretary, Zomi Council le H. Pauzalal han Delhi an inzinna report an pek bawk. Mizoram sawrkar palai hai Lalrin- mawia Ralte, MLA in an rawi ding aizawl: Mizoram sawrkar HPC(D) han inremna lampui dapa inbiekna an nei mek le inzawma poltical level-a inbiekna a vawikhatna nei huna Mizoram sawrkar palai hai inrawitu dingin Political Adviser to Chief Minister Pu Lalrinmawia Ralte, MLA ruot a nih tiin ei thu dawngna chun a hril. Mizoram sawrkar le HPC(D) political level talk a vawikhatna hi March thla bulah Aizawla nei dinga riruong a ni a, inbiekna hi March 5, 2018 a nei tuma tinzawn a nih tiin Mizoram Home Minister R. Lalzirli- ana chun a hril. Mizoram sawrkarin inbiekna nei nawk ding thua hin HPC(D) \huoitu hai chun sawrkar tienga inthawk official taka inhriettirna an la dawngnaw niin ei thu dawngna chun a hril bawk. ECA Youth Dept. Golden Jubilee CCPur: Evangeli- cal Churches Association (ECA) hnuoia Youth De- partment in February 8, 2018 zana inthawk Tuibong Peace Ground, CCPur-a ‘Being Renewed; Psalm 103:5’ ti thupui hmanga Golden Jubilee an hmang chu zani zan khan zo a ni- tah. Jubilee sung hin Rev. Dr Michael Gabbert, Senior Pastor, Evergreen Baptist Church, USA chu thuhriltu in a \hang. Jubilee hi Feb. 8, 2018, 5:30PM khan Upa Dr T. Lalkholien, Executive Chairman, ECA in a hawng a, Feb. 10, 2018, 7:30AM khan Dr Michael Gab- bert chun Molnom khuoah Golden Jubilee lungdaw hawngna a nei a, hi zo hin Jubilee darkhuong vuok a nih. Chun, Jubilee sung hin competition le seminar hai nei a ni a, seminar hunah re- source person in Upa Tong- kholun Haokip, Dy. Regis- trar, IIT le Rv. Dr J. Lamboi Haokip hai an \hang. Jubilee hi zani zan khan Upa Henkholun, Moderator, ECA in a khar. Class XII Exam Centres 92 ruot iMPhal: Council of Higher Secondary Educa- tion, Manipur chun Higher Secondary Examination, 2018 hung um dingah Exam centres 92 a ruot. Candidates 28024 an um a, hienghai lai hin Arts Candidates 7190, Science Candidates 20327 le Com- merce candidates 507 an um. Churachandpur District a chun Exam centres 4 ruot a ni a, chuonghai chu Don Bosco Higher Second- ary School, V.K. Tawna College, Rayburn College le Rengkai Government Higher Secondary School hai an nih. Don Bosco Higher Secondary School-ah Arts students Roll No. 2590- 2832, Science Candidates Roll No. 24005-24271 le Commerce students Roll No. 29254-29267 in\hung an tih. V.K. Tawna College- ah Arts Roll No. 2833- 3035 le Science Roll No. 24272-24503 & 28279- 28281 hai in\hung an tih. Rayburn College-ah Arts Roll No. 3036-3509 le Science Roll No. 24504- 24705 & 28282 hai in\hung an tih. Rengkai Government Higher Secondary School- ah Arts Roll No. 3510- 3998, Science Roll No. 24706-24881 le Commerce Roll No. 29268-29297 hai in\hung an tih. Churachandpur District a exam ding candidates hi an rengin 2334 an ni a, hienghai lai hin Arts students 1409, Science students 881 le Commerce Students 44 an um. Exam ding hai \awng\aipekna CCPur: Thangkhal Sin- lai Pawlpi (TSP), General Headquarters chun zanikhan TBC Tangnuam Biekin-ah tukuma Board Exam ding hai \awng\aipekna hun an buotsai a, Pastor Hang- muanlian, Dirctor, Youth & Mission, TBC in student hai \awng\aipekna a nei. Nagaland Baptist Kohran-in ‘Hindutva’ dodal dingin a ngen BJP-in seat 3 bak chang naw ni hai: Home Minister, K. Nienu KohiMa: BJP-in North East ram lak a tum peina le inzawmin Nagaland khawm lak ve tumin Cen- tre-in nasatakin “Hindutva’ thuring tu a tum tiin Naga- land Baptist Church Coun- cil (NBCC) chun politician hai chu har suoka do a, mani kea ingir thei dinga \hang la dingin an ngen tawl. NBCC General Sec- retary Rev. Zelho Keyho chun, “A hun tah, tak chapa, tiin Centre kuta innghat tah lova mani kea ngir ei tum chun ei thei ding a nih. Naga political solution chu ama le ama infetir unla a hun takah hung fel el a tih. A thei nisien chu hun sawt taka inthawk khan lo um (nih) daih tang a tih” tiin political party hran hran hai kuomag appeal letter a siem. Rev. Keyho chun, “Hin- dutva-in Nagaland a runna” ti thupuia hmanga a hrilnaa chun, Centre-a BJP sawrkar chun Nagaland Kristien state ah hmun chang tumin theitawpin a thaw mek a, pawisa, thilthawtheina, inzawrnahai hmangin a mi zawr a nih. “Kum iemani zat liem- tah, BJP sawrkar hung inlal china inthawk hin Hindu- tva inchuktirnain ram a lak nasa tah em em a. Abikin BJP thuring innghatna le bultak RSS hmalaknain BJP (sawrkar pawisa le politics thuneina) kawra hmangin Kritien ramhai mi lak a tum a nih” tiin a hril. “Politics-in Kristien ramhai khawm a hne hrat zie chu Manipur tlangram chite Kristien biel khawm BJP in kuo a suot \an a. State ah ro a rel tah a nih. Tuhin Nagaland 100% Kristien ramah BJP chun ‘Hindutva’ tu tumin \hang a lak mek a nih. Naga Po- litical Agenda chaleitu tak anga a um theina ding ‘pawisa le thuneina’ hman- ga sakhuona tieng chen mi tawkbuoi thei dingin hma a lak a nih” tiin a hril bawk. Centre BJP sawrkarin Nagaland Kristien state le NSCN (IM) khawm a hne dan chu; Kohran le Civil society inzawmkhawm po po le NSCN (IM) han, ‘So- lution before election’ tiin Election boycott an puong (declared) a. Centre-in ‘Boycott thei ni naw nih. Sawrkar bovin Naga buoina chingfel thei an nawh. Election bovin So- lution a um thei nawh” tiin kum 15 ro a relpui NPF ba- nain mi thar NDPP inthur- uolpuiin election process a hung inumtir nawk a. Naga Politics thununtu tak le buoina tak NSCN (IM)-in “Boycott tho ding” tiin mipui in\hina leh a tha- wa chu, ni 3 khawm liem hman lovin ‘free vote’ tiin election boycott a hung hlip ve nawk el. A sungril takah BJP sawrkin hin man detna a nei ta lei a nih, Centre pawisaa innghat a ni ve tlat leiin. Church, Civil Society le Naga Hoho hai Core Com- mittee khawmin election a boycott a, political party po po khawmin an boycott-a chu umzie a nei nawh. An hnukkir nawk vawng tah. “Hieng thil hi ‘Hindutva’ le BJP sawrkarin a mi hne tak zie tarlangtu an nih” tiin NBCC Pastor chun a hril. Hienglai zing hin Na- galand Home Minister Mr Kuzholuzo Nienu chun, Naga People’s Front (NPF) in Nagaland ah sawrkarna siem nawk an ta, seat 60 ah seat 30 neka tam an hmu ding niin a hril a. BJP chun seat 3-6 bak an hmu naw ding niin a hril. Election rally-a thu a hrilnaa chun, “Assembly seat 60 lakah BJP-in seat 19 ah nomination a file a, seat 3-6 bak hrat naw nih. An >>sunzawmna phek 4-ah Khudei Khunou khuo a PHC siem dingin Health Minister in a tiem iMPhal: Health and Family Welfare Minis- ter Pu L. Jayantakumar Singh in zani khan Khudei Khunou (Khotle Yulran), Chandel District-ah Public Health Centre (PHC) siem dingin a tiem. Pu Jayanta- kumar hin Khudei Khunou Village in a kum 75 tlingna ‘Foundation Day Cum Plat- inum Jubilee Celebration’ hmangna huna khuollien ni puma thutiem hi a nei a nih. A hril peina-ah, mihriem hringna sukseina dingin health sector dawmsang hi a pawimaw a nih tiin a hril. Hi thil sukpuitlingna dingin thiltum \ha tak nei le ‘Health Facilities’ changt- lung le huopzau tak hai nei an pawimaw a nih tiin Pu Jayantakumar chun a hril bawk. Damdawia siem thei thing (medicinal plant) Ma- nipur abikin tlangram haiah hmu an ni thu Pu Jayanta- kumar chun a hril a, hieng thing hai hi hlutak an na, damdawia siem dingin ba- zaar hmuna khawm zawr thei an nih tiin a hril. Hi thil hin loneituhai chau \hang- pui naw nih a, state sawrkar khawmin revenue tamtak a hmu pha ding a nih tiin Pu Jayantakumar chun a hril. Pu Jayantakumar in a hril peina-ah sawrkarin damdawi siemna hmun ‘Medicine factory’ siem a tum thu a hril. Hi chungthu hi central sawrkar khawm intlun a ni tah a, a hmun ding ngaituo fel a ni pha sinthawna khawm \an vat dinga beisei a ni tah. Mar- ing hnam hai hi Art le lam tienga hnam hausa tak in na, Manipur sunga hnam tum tum lai in hnam lam le hla hai insit a um nawh tiin Pu Jayantakumar chun a hril. Khudei Khunou village kum 75 a tling hriet zingna dinga lungmawi siem Pu Jayantakumar chun hunser hmangna a hin a hawng a, an khuo chanchin ziekna booklet a tlangzar bawk. Foundation Day cum Plati- num Jubilee Celebration hmangna hun hi Pu L. Mo- dun Charang, President, Maring Uparap Assembly (MUA) le Pu Tonsin, Ex- ecutive Member, Education and PHED, ADC Chandel han khuol inzaum le Func- tional President niin an uop ve. Russia vuongna chesuol- ah mi 71 an thi MoSCow: Domodedovo airport a inthawka vuong suok Russia vuongna ‘Antonov An-148 plane’, a sunga thawktu 6 le pas- senger 65, an rengin mi 71 chuongna zani khan a che- suol a, a sunga chuong hai an thi vawng nia hril a nih. Saratov Airlines enkawl ‘Antonov An-148 plane’ hi Urals khawpui Orsk pana vuong suok a na, Moscow khawpui s$r laia chesuol a nih. Russian news agencies in a tarlang danin vuongna a chuong mi 71 hai hi an thi vawng niin a hril a, hi thu ei sut chenin thu chieng hriet a la ni nawh. Vuongna chu van- boruok-ah chawk puma a vuong lai Argunovo khaw- mi han an hmu niin Rus- sian news agencies chun a hril a, hi lei hin a sunga chuong han dam theina chance an nei naw niin Russia emergency services chun ‘Interfax’ news a hril. Russia President Vladimir Putin in vuongna chesuola thi sunghai a sunpui thu a puong. ‘Antonov An-148 plane’ hi Russia ram kut- suok le kum 7 a upa ni tah in Saratov Airlines chun a hril a, anni in an inchawk hma in vuongna hi Russian airline dangin an hmang tah niin a hril bawk. Boruok dei leiin Russia a hin ni iemanizat liemtah a inthawk khan v<r a thla nasa hle a, vanboruok a khawm thil fie taka hmu a harsa nia hril a nih. Rus- sia state TV in vuongna chesuolna hmun video in a suksuok a, vuongna thla kawi a hlek iemanizat v<r laia um le v<r a inphun hai hmu thei a nih. Domode- dovo Airport control room a duty hai chun vuongna hi a vuong suoka inthawka minute 2 hnungah biek paw thei ni lovin a um nghal niin an hril. a naupa enkawlna dingin sawrkar \hangpuina a ngen iMPhal: Laishangbam Ningol Heisnam Ongbi Ibenu (46) W/o (L) Heis- nam Himalay @ Shyam- kishore of Konthoujam Lairembi Mamang Leikai chun Raj Medicity, Imphal hmuna ICU-ah ni 21 sung enkawl tah a naupa Heis- nam Seityajit (19) enkawl- na \hangpui dingin sawrkar a ngen. Ongbi Ibenu ngen- na hi sukpuitling tumin sawrkarin hma a lak mek nia hril a nih. Zani khan Ongbi Ibenu hin Manipur Press Club, Majorkhul, Imphal-ah chanchinbumihai an hmu- pui a. Thu a hrilna a chun a naupa chu January 22, 2018 a accident tuok a ni thu a hril. A naupa kum 5 mi chau a ni laiin a pa in a thisan a, a nau dang pakhat accident leiin a thi ta bawk leiin sum le pai tieng an harsa pha hle thu Ongbi Ibenu chun a hril sa bawk.

Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Class XII Exam Centres 92 ... Thar/2018/February/HT-12-02-2018.pdf(An Independent dAIly newsp Aper) Reg. N. NI ostal eg. N. MN _____ Et. dC/CCpur : 03874-234234

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Class XII Exam Centres 92 ... Thar/2018/February/HT-12-02-2018.pdf(An Independent dAIly newsp Aper) Reg. N. NI ostal eg. N. MN _____ Et. dC/CCpur : 03874-234234

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

GAS NEWSVANGSEI INDANEK. SalbungBooking : 21-12-2017 to 29-12-2017delivery :12-02-2018 (MOn) Time : 9AM -11AMstOCK : 306

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : 7th. Jan. , 2018 to 27th. JAn.,2018delivery : 12-02-2018 (MOn) Time :9AM-tillstockStock :306@rate:Rs. 842(19 & 5kg. available)

HmasawnnaTharVol-33/119 | Churachandpur | email:[email protected] | Phone:+91-3874-236846 | Rs6/-percopy

thlavul (February) 12, 2018 thaw|anni (Monday)

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

GAS NEWS Agency : SASBooking : 6th. deC. , 2017 to 30th. deC. 2017delivery :12-02-2018 (MOn) Time : 9AM till stock laststOCK : 306 @rate:Rs. 842/-

Mobile phone sukhmang

CCPur: February 10, 2018 zantieng khan New Bazar le Muolvaiphei inkarah Mobile phone sukhmang a ni a, a lo hmu hai chun Mobile number 9615710118 ah inhriet-tir annawleh Hmasawnna Thar Office-ah lo sie din-gin Mobile sukhmangtu in ngenna a siem.

HYA meeting neiCCPur: February 11, 2018, 1:00PM khan Muolvaiphei Community Hall, CCPur-ah HYA Tui\haphai Joint Headquarters Executive meeting nei a nih. Hi huna hin Branch tina President le Secretary hai khawm an \hang tawl. Meeting huna hin Conference ro bawzuina le thu pawimaw dang dang hriltlang a nih.

RPCNEI CWMS khawmpui zoCCPur: Reformed Pres-byterian Church, NEI Cen-tral Women Missionary Society Inkhawmpuilien a vawi 3-na chu Saikawt RPC Biekin-ah zani hmasa zana inthawk khan nei \an a ni a, khawmpui sung hin

rorelna a um bawk. Hi khawmpuia hin Phai-ram, Tlangram, Cachar, Haflong Presbytery hai bakah Tripura, Manipur, Karbi Anglong Mission Field hai a inthawk palai an hung \hang tawl.

CMHT Health Card semdawk \an

CCPur: Chief Minister-gi Hakshelgi Tengbang (CMHT) hnuoia ham\hat-na dawng thei BPL sung-kuo hai ta dinga January 30, 2018 chena enrolment/Registration thaw hai ta dingin Feb. 11, 2018 a in-thawk khan District Hospi-tal, CCPur-a OPD building first floor-a CMHT Office-ah Health Card semdawk \an a nih. Zanikha Pathienni a ni leiin Health Card latu mi

an tlawm hle niin ei thu dawngna chun a hril a, January 30, 2018 chena enrolment thaw hai ta din-gin nitin office hour sungin Health Card hi lak thei zing ni dingin ei thu dawngna chun a hril. Chun, hi ham\hatna dawng dinga Registra-tion thaw nuom hai ta ding khawmin Office hour sun-gin documents pawimaw hai chawia inzieklut thei zing a ni bawk.

PM Modi in Dubai Opera House-ah In-dia diaspora hai lai thu a hril

new delhi: UAE a cham mek Prime Minis-ter Narendra Modi in zani khan Dubai Opera House, Abu Dhabi-ah Indian di-aspora hai lai thu a hril a, ama le a sawrkarin Indian economy siem\hatna din-gin theitawp an suo mek a, India chu ‘Global Bench-mark level’ a hlangkai a la ni vat ding thu a hril. World Bank’s Ease of Doing Busi-ness Rankings-ah India hi a 142-na a ni tah a, sawnawte sungin a 100-na ah kai ng-hal a tih. Hi ngirhmun chau hi India in a dittawk naw leiin kei le ka sawrkarin theitawp kan suo zing a nih tiin PM Modi chun a hril. India mi Gulf rambunga um hai tawnghriet le beisei-na an nei mek chu suk-

puitling dingin PM Modi an tiem. Khawvel hi ei stage a na, India mi million tamtak hai chu danglamna neiin hma an sawn pei a nih. Hmasawnna tieng khawm India chu an \hang hrat hle. India mi lakh 30 vel umna Gulf ram hi ka chengna hmun angin ka ngai a, ka thla a muong hle. Chuleiin,

India in danglamna tamtak siem tuma hmalakna a nei mek hi Indian diaspora hai khawmin in thlawpin in \hangpui thei a nih tiin PM Modi chun a hril. Thu a hril hma in PM Modi hin video conference fethlengin UAE a Hindu Temple hmasatak ding >>sunzawmna phek 4-ah

Darkar 42 sung bandh thaw an tumSawrkarin bandh thlawp lo

dingin thusuok a siemiMPhal: Kangleipak Communist party (KCP) Military Council Signa-tory Group chun vawisun (12-02-2018) zing dar 6 a inthawk February 13, 2018 sun dar 12 chen, darkar 42 sung Manipur bandh an thaw ding niin thusuok an siem. MoU signatory group-hai chungchanga thil thaw dan ding chieng takin February 10, 2018 chenin Assembly-ah State Govt. in puonglang raw seh tiin ngenna an siem a, an gnenna hi ngaisak an ni naw leia bandh hi an thaw tum niin an hril. Hieng laizing hin KCP (MC) Nongrenkomba group in bandh thaw an tum le inzawmin February 11, 2018 khan Manipur Home Department-a Joint Secretary Rehanuddin Choudhury chun thusuok a siem. Thusuok a chun, KCP (MC) Nongrenkomba group hi kum 4 liemtaa sawrkara lo inpeta le state sawrkar le central sawrkar hai le MoU lo ziek ta an ni a. Stipend khawm kum

4 sung pek an ni ta bakah cadres hai onetime pay-ment Rs. 2.50 lakh seng pek an ni ta a. Designated camp-a kum 4 an um tling hnunga group leaders han group hi an lo \hiek (dis-solved) ta a ni leiin group hi a um tanaw a, hiengang letter head hi an hmang a thieng ta naw a, dissolved-a um tah letterhead hmang nawk hi dan kal a nih. Hi thilhi state sawrkar chun a ngaimaw hle a, thil ditumlo a tlung nawna din-gin sawrkarin hma a lak a nih tiin thusuok chun a hril. Hi le inzam pei hin mipui hai chu hiengang dan kala bandh thaw hi tu khawma thlawp lo dingin thusuok chun a ngen a. Sawrkar thawktu hai khawm a pangngai-a office kai seng dingin an hriettir a, office kai lo hai chunga an phutawk hremna pek ning an tih tiin home department thusuok chun a hril. State sawrkar chun students le teachers hai khawm a pangngaia kai dingin sawrkar chun a ngen.

HM Rajnath khuollienin a \hang theinaw ding

CCPur: February 20, 2018 nia 70th Zomi Nam-ni Public Ground CCPur hmuna hmang huna khuol-lien dinga fiel Union Home Minister Rajnath Singh chu hi ni (Feb. 20, 2018) taka meeting pawimaw Inter State Council Meeting in-rawi ding a ni leiin khuol-lienin a hung \hang theinaw ding niin H. Pauzalal, Se-crtary, ZNN-OC 2018 chun

a hril. Hi le inzawm hin zan-ikhan Hill-town, Lamka hmunah Organizing Com-mittee chun meeting neiin hmatienga hmalak dan ding hai an hriltlang. Meeting huna hin Organizing Com-mittee in a tir Th. Kham-neithang, Secretary, Zomi Council le H. Pauzalal han Delhi an inzinna report an pek bawk.

Mizoram sawrkar palai hai Lalrin-

mawia Ralte, MLA in an rawi ding

aizawl: Mizoram sawrkar HPC(D) han inremna lampui dapa inbiekna an nei mek le inzawma poltical level-a inbiekna a vawikhatna nei huna Mizoram sawrkar palai hai inrawitu dingin Political Adviser to Chief Minister Pu Lalrinmawia Ralte, MLA ruot a nih tiin ei thu dawngna chun a hril. Mizoram sawrkar le HPC(D) political level talk a vawikhatna hi March thla bulah Aizawla nei dinga riruong a ni a, inbiekna hi March 5, 2018 a nei tuma tinzawn a nih tiin Mizoram Home Minister R. Lalzirli-ana chun a hril. Mizoram sawrkarin inbiekna nei nawk ding thua hin HPC(D) \huoitu hai chun sawrkar tienga inthawk official taka inhriettirna an la dawngnaw niin ei thu dawngna chun a hril bawk. ECA Youth Dept. Golden Jubilee

CCPur: Evangeli-cal Churches Association (ECA) hnuoia Youth De-partment in February 8, 2018 zana inthawk Tuibong Peace Ground, CCPur-a ‘Being Renewed; Psalm 103:5’ ti thupui hmanga Golden Jubilee an hmang chu zani zan khan zo a ni-tah. Jubilee sung hin Rev. Dr Michael Gabbert, Senior Pastor, Evergreen Baptist Church, USA chu thuhriltu in a \hang. Jubilee hi Feb. 8, 2018, 5:30PM khan Upa Dr T. Lalkholien, Executive

Chairman, ECA in a hawng a, Feb. 10, 2018, 7:30AM khan Dr Michael Gab-bert chun Molnom khuoah Golden Jubilee lungdaw hawngna a nei a, hi zo hin Jubilee darkhuong vuok a nih. Chun, Jubilee sung hin competition le seminar hai nei a ni a, seminar hunah re-source person in Upa Tong-kholun Haokip, Dy. Regis-trar, IIT le Rv. Dr J. Lamboi Haokip hai an \hang. Jubilee hi zani zan khan Upa Henkholun, Moderator, ECA in a khar.

Class XII Exam Centres 92 ruotiMPhal: Council of Higher Secondary Educa-tion, Manipur chun Higher Secondary Examination, 2018 hung um dingah Exam centres 92 a ruot. Candidates 28024 an um a, hienghai lai hin Arts Candidates 7190, Science Candidates 20327 le Com-merce candidates 507 an um. Churachandpur District a chun Exam centres 4 ruot a ni a, chuonghai chu Don Bosco Higher Second-ary School, V.K. Tawna College, Rayburn College le Rengkai Government Higher Secondary School hai an nih. Don Bosco Higher Secondary School-ah Arts students Roll No. 2590-2832, Science Candidates Roll No. 24005-24271 le Commerce students Roll No. 29254-29267 in\hung an tih. V.K. Tawna College-ah Arts Roll No. 2833-

3035 le Science Roll No. 24272-24503 & 28279-28281 hai in\hung an tih. Rayburn College-ah Arts Roll No. 3036-3509 le Science Roll No. 24504-24705 & 28282 hai in\hung an tih. Rengkai Government Higher Secondary School-ah Arts Roll No. 3510-3998, Science Roll No. 24706-24881 le Commerce Roll No. 29268-29297 hai in\hung an tih. Churachandpur District a exam ding candidates hi an rengin 2334 an ni a, hienghai lai hin Arts students 1409, Science students 881 le Commerce Students 44 an um.

Exam ding hai \awng\aipekna

CCPur: Thangkhal Sin-lai Pawlpi (TSP), General Headquarters chun zanikhan TBC Tangnuam Biekin-ah tukuma Board Exam ding hai \awng\aipekna hun an buotsai a, Pastor Hang-muanlian, Dirctor, Youth & Mission, TBC in student hai \awng\aipekna a nei.

Nagaland Baptist Kohran-in ‘Hindutva’ dodal dingin a ngenBJP-in seat 3 bak chang naw ni hai: Home Minister, K. Nienu

KohiMa: BJP-in North East ram lak a tum peina le inzawmin Nagaland khawm lak ve tumin Cen-tre-in nasatakin “Hindutva’ thuring tu a tum tiin Naga-land Baptist Church Coun-cil (NBCC) chun politician hai chu har suoka do a, mani kea ingir thei dinga \hang la dingin an ngen tawl. NBCC General Sec-retary Rev. Zelho Keyho chun, “A hun tah, tak chapa, tiin Centre kuta innghat tah lova mani kea ngir ei tum chun ei thei ding a nih. Naga political solution chu ama le ama infetir unla a hun takah hung fel el a tih. A thei nisien chu hun sawt taka inthawk khan lo um (nih) daih tang a tih” tiin political party hran hran hai kuomag appeal letter a siem. Rev. Keyho chun, “Hin-dutva-in Nagaland a runna” ti thupuia hmanga a hrilnaa chun, Centre-a BJP sawrkar chun Nagaland Kristien state ah hmun chang tumin theitawpin a thaw mek a, pawisa, thilthawtheina, inzawrnahai hmangin a mi zawr a nih.

“Kum iemani zat liem-tah, BJP sawrkar hung inlal china inthawk hin Hindu-tva inchuktirnain ram a lak nasa tah em em a. Abikin BJP thuring innghatna le bultak RSS hmalaknain BJP (sawrkar pawisa le politics thuneina) kawra hmangin Kritien ramhai mi lak a tum a nih” tiin a hril. “Politics-in Kristien ramhai khawm a hne hrat zie chu Manipur tlangram chite Kristien biel khawm BJP in kuo a suot \an a. State ah ro a rel tah a nih. Tuhin Nagaland 100% Kristien ramah BJP chun ‘Hindutva’ tu tumin \hang a lak mek a nih. Naga Po-litical Agenda chaleitu tak anga a um theina ding ‘pawisa le thuneina’ hman-

ga sakhuona tieng chen mi tawkbuoi thei dingin hma a lak a nih” tiin a hril bawk. Centre BJP sawrkarin Nagaland Kristien state le NSCN (IM) khawm a hne dan chu; Kohran le Civil society inzawmkhawm po po le NSCN (IM) han, ‘So-lution before election’ tiin Election boycott an puong (declared) a. Centre-in ‘Boycott thei ni naw nih. Sawrkar bovin Naga buoina chingfel thei an nawh. Election bovin So-lution a um thei nawh” tiin kum 15 ro a relpui NPF ba-nain mi thar NDPP inthur-uolpuiin election process a hung inumtir nawk a. Naga Politics thununtu tak le buoina tak NSCN (IM)-in “Boycott tho ding”

tiin mipui in\hina leh a tha-wa chu, ni 3 khawm liem hman lovin ‘free vote’ tiin election boycott a hung hlip ve nawk el. A sungril takah BJP sawrkin hin man detna a nei ta lei a nih, Centre pawisaa innghat a ni ve tlat leiin. Church, Civil Society le Naga Hoho hai Core Com-mittee khawmin election a boycott a, political party po po khawmin an boycott-a chu umzie a nei nawh. An hnukkir nawk vawng tah. “Hieng thil hi ‘Hindutva’ le BJP sawrkarin a mi hne tak zie tarlangtu an nih” tiin NBCC Pastor chun a hril. Hienglai zing hin Na-galand Home Minister Mr Kuzholuzo Nienu chun, Naga People’s Front (NPF) in Nagaland ah sawrkarna siem nawk an ta, seat 60 ah seat 30 neka tam an hmu ding niin a hril a. BJP chun seat 3-6 bak an hmu naw ding niin a hril. Election rally-a thu a hrilnaa chun, “Assembly seat 60 lakah BJP-in seat 19 ah nomination a file a, seat 3-6 bak hrat naw nih. An >>sunzawmna phek 4-ah

Khudei Khunou khuo a PHc siem dingin Health Minister in a tiemiMPhal: Health and Family Welfare Minis-ter Pu L. Jayantakumar Singh in zani khan Khudei Khunou (Khotle Yulran), Chandel District-ah Public Health Centre (PHC) siem dingin a tiem. Pu Jayanta-kumar hin Khudei Khunou Village in a kum 75 tlingna ‘Foundation Day Cum Plat-inum Jubilee Celebration’ hmangna huna khuollien ni puma thutiem hi a nei a nih. A hril peina-ah, mihriem hringna sukseina dingin health sector dawmsang hi a pawimaw a nih tiin a hril. Hi thil sukpuitlingna dingin thiltum \ha tak nei le ‘Health Facilities’ changt-lung le huopzau tak hai nei an pawimaw a nih tiin Pu Jayantakumar chun a hril bawk.

Damdawia siem thei thing (medicinal plant) Ma-nipur abikin tlangram haiah hmu an ni thu Pu Jayanta-kumar chun a hril a, hieng thing hai hi hlutak an na, damdawia siem dingin ba-zaar hmuna khawm zawr thei an nih tiin a hril. Hi thil hin loneituhai chau \hang-pui naw nih a, state sawrkar khawmin revenue tamtak a

hmu pha ding a nih tiin Pu Jayantakumar chun a hril. Pu Jayantakumar in a hril peina-ah sawrkarin damdawi siemna hmun ‘Medicine factory’ siem a tum thu a hril. Hi chungthu hi central sawrkar khawm intlun a ni tah a, a hmun ding ngaituo fel a ni pha sinthawna khawm \an vat dinga beisei a ni tah. Mar-

ing hnam hai hi Art le lam tienga hnam hausa tak in na, Manipur sunga hnam tum tum lai in hnam lam le hla hai insit a um nawh tiin Pu Jayantakumar chun a hril. Khudei Khunou village kum 75 a tling hriet zingna dinga lungmawi siem Pu Jayantakumar chun hunser hmangna a hin a hawng a, an khuo chanchin ziekna booklet a tlangzar bawk. Foundation Day cum Plati-num Jubilee Celebration hmangna hun hi Pu L. Mo-dun Charang, President, Maring Uparap Assembly (MUA) le Pu Tonsin, Ex-ecutive Member, Education and PHED, ADC Chandel han khuol inzaum le Func-tional President niin an uop ve.

Russia vuongna chesuol-ah mi 71 an thi

MoSCow: Domodedovo airport a inthawka vuong suok Russia vuongna ‘Antonov An-148 plane’, a sunga thawktu 6 le pas-senger 65, an rengin mi 71 chuongna zani khan a che-suol a, a sunga chuong hai an thi vawng nia hril a nih. Saratov Airlines enkawl ‘Antonov An-148 plane’ hi Urals khawpui Orsk pana vuong suok a na, Moscow khawpui s$r laia chesuol a nih. Russian news agencies in a tarlang danin vuongna a chuong mi 71 hai hi an thi vawng niin a hril a, hi thu ei sut chenin thu chieng hriet a la ni nawh. Vuongna chu van-boruok-ah chawk puma a vuong lai Argunovo khaw-mi han an hmu niin Rus-sian news agencies chun a hril a, hi lei hin a sunga chuong han dam theina chance an nei naw niin Russia emergency services chun ‘Interfax’ news a hril.

Russia President Vladimir Putin in vuongna chesuola thi sunghai a sunpui thu a puong. ‘Antonov An-148 plane’ hi Russia ram kut-suok le kum 7 a upa ni tah in Saratov Airlines chun a hril a, anni in an inchawk hma in vuongna hi Russian airline dangin an hmang tah niin a hril bawk. Boruok dei leiin Russia a hin ni iemanizat liemtah a inthawk khan v<r a thla nasa hle a, vanboruok a khawm thil fie taka hmu a harsa nia hril a nih. Rus-sia state TV in vuongna chesuolna hmun video in a suksuok a, vuongna thla kawi a hlek iemanizat v<r laia um le v<r a inphun hai hmu thei a nih. Domode-dovo Airport control room a duty hai chun vuongna hi a vuong suoka inthawka minute 2 hnungah biek paw thei ni lovin a um nghal niin an hril.

a naupa enkawlna dingin sawrkar \hangpuina a ngen

iMPhal: Laishangbam Ningol Heisnam Ongbi Ibenu (46) W/o (L) Heis-nam Himalay @ Shyam-kishore of Konthoujam Lairembi Mamang Leikai chun Raj Medicity, Imphal hmuna ICU-ah ni 21 sung enkawl tah a naupa Heis-nam Seityajit (19) enkawl-na \hangpui dingin sawrkar a ngen. Ongbi Ibenu ngen-na hi sukpuitling tumin sawrkarin hma a lak mek nia hril a nih.

Zani khan Ongbi Ibenu hin Manipur Press Club, Majorkhul, Imphal-ah chanchinbumihai an hmu-pui a. Thu a hrilna a chun a naupa chu January 22, 2018 a accident tuok a ni thu a hril. A naupa kum 5 mi chau a ni laiin a pa in a thisan a, a nau dang pakhat accident leiin a thi ta bawk leiin sum le pai tieng an harsa pha hle thu Ongbi Ibenu chun a hril sa bawk.

Page 2: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Class XII Exam Centres 92 ... Thar/2018/February/HT-12-02-2018.pdf(An Independent dAIly newsp Aper) Reg. N. NI ostal eg. N. MN _____ Et. dC/CCpur : 03874-234234

Hmasawnna Thar2 thlavul (February) 12, 2018 thaw|anni (Monday) artiCle/health & eMPloyMent newS

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute:Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien:ComputerAssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

EditorialThil thar zo fel lo hawng hi

VAWISUN THUPUIChuongchun Pathien \hat zie le a \ium zie chu ngaituo rawh; a tluhai ta ding chun \i a um a nih; nanga ta ding ruok chun a \ha a nih, a \hatnaa i um zing chun; chuong a ni naw chun, nang khawm satthlakin um veng i tih. ~ Rom 11:22

Ei ramah hin thil thar, Sawrkar hmalakna le Sawrkar sum senga bawl, an khattawka hawng ding hi a um hlak a, ei ram hmasawnna pakhat a ni leiin lawm a um. Amiruokchu, zo fel vawng la ni chie lova hawng hi a um hlak niin an lang a, hi kawngah hin chu lawm a kimzo naw a, a pawi thei hle hlak. Sawrkar thil hawng dinghai hrim hrim hi chu zo fel vawng sa ni hlak sienla nuom a um. Sawrkar thil hieng Office, Hospital, PHC, PHSC, Building, Project le thil dang dang, la zo fel lo hai hawng a hung ni changa a tuortu chu a ram le a mipui an ni hlak. Hawng a hung ni ta hin chu ngaisak zui nawk hi a um mang ta naw leiin thil thar hawng ding hai hi chu zo fel sa diem a ni ngei ding a nih. Sawrkar thil le Vantlang thil dinghai hrim hrim hi chu zo fel hmak a ni hma hin chu mipui han la hawng lo dingin dang ngam hlak inla ei renga ta dinga thil \ha a hung ni lem ngei ring a um. Hieng laizing hin hming\hatna lak tum ang hrima la zo fel lo, zo phuor ta a, hawng \ep \ep tuma hmal-akna um hlak hi bansan dinga \ha a nih. La zo fel lo hawng \al \al hi thil fe dan ding le thil thaw dan ding niin an lang nawh. Lo hawng ta khawm nisienla, a hawngtu kha a ropui pha sawt chuong naw a, ngaisang le inpak nekin mihai dem le hrilsiet a hlaw lem hlak. A hawng hi a \ha le a ropui tak a ni naw a, mipui han an hmasawnpui ding le an sawr \angkai thei dan ding kha ngaipawimaw taka nei lem ding a nih. Hi thil hi Sawrkar tienga thuneitu han an hung ngaipawimaw lem nuom a um. A thuhrimin tu Sawrkar hun lai khawm nisienla, hienganga “Hawng” programme hi ei inhnikpui, ei phurpui dan le lawm dan hai hi an ang tlangpui. Indem le inhril se thei ding ei um bik nawh. Sawrkar taphaw-tin thil thar hang hawng a, khuollien le mipui hmaa hang langsar hi chu an nuomin an tum seng niin an lang. Hi lei hin hawng ding inzen hi mipui tiengpang khawmin ei ngaituo rawp hlak. Minister, MLA le Of-ficer lien hai ko thei hi intitheina ang ziezangin ei lakin ei hmang hlak. Milien le milal hai biek \hat le tlawnna takah ei hmang hlak bawk. Ekin, zunin, step le music album hawng ding chena Minister annawleh MLA hai ei hmang el ta khawm hi a zie naw deu chu a nih. Tukhawm hin March 15/16 khin India Prime Min-ister Narendra Modi chu Manipur-ah a hung inzin ding a ni a. State Sawrkar chun PM hung inzin huna thil thar inhawngtir ding hi a dap vel a, thil thar \hahnemtawk tak an hawngtir ngei ring a um. Sawrkar sum tam tak senga thil thar bawl le siem, la zo fel ni si lo dam hi inhawngtir pal a tih ti inlau um takel a nih. Hi kawn-gah hin mipui tiengpang khawm ei fimkhur hle nuom a um. Ei CM chun PM hung inzin huna mega project pahni, Dolaithabi Barrage Project le Thoubal Multipur-pose Project hai inhawngtir a tum thu a hril a. Hieng Mega Project pahni hai hi zo fel hmak an ni chie am ti hi ngaituo le enfel chu thil \ha hung ning a tih. Zo fel hmak a la ni naw chun a biel mipui han dang dan an ngaituo khawm thil \ha hung ning a tih. Sawr \angkai thei lo ding project hawng hi a pawi sei hlak a nih. Project zo fel lo hawng a pawizie chu Churachan-dpur town sunga chenghai hin ei hrietchieng tawl hle. Khuga multipurpose Project ngei khawm zo fel a ni hmain hawng a ni a, a tuortu chu a biel mipuihai ei nih. Hi Project in a peksuok dinga tihai lai electric, irrigation le Water Supply an nih. Irrigation le electric chu a peksuok thei naw a, Churachandpur town sun-ga cheng mipuihai chu tui tlawma zawng a pek thei hram. Manipur a Sawrkar thar hung um chun Scheme thar \hahnemtawk tak chu induongin a hawng ta ngei a. Hieng Scheme thar hai khawm hi implementation tiengpang ieng am a hung ang ding hriet a la ni naw a, hunin a la hung hril ding a nih. Sawrkar hmasa, Con-gress Sawrkar kha kum 15 lai zet a zawnin an Sawrkar a, Project lien tham le building thar hawng ta le la hawng dinga tihai hi an ni hun laia lo thaw \an tasa hai a nih. Tuta Sawrkar thar hin chu ram le mipuihai sawr \angkai le hlawkpui khawp project lien tham a thaw chu a la um meu nawh. Hi lei hin Project lien tham, ram le mipuihai sawr \angkai ding tiengpang hi hung thaw ve sienla mipui lawm hleng an tih.

Ka ruol dit, ‘Ruolpa Tiltawm’ ti ngata inko hlak, February 8, 2018 tuka muol liem le February 10-a a’n lalna khuo Bethel-a vui liem/ding inthlana le ngaihruina dingin kum 2011-a a thu ziek RUOLPA TILTAWM ti, impressions on Keivom (2011) ti, SIPHRO buotsaia a tawntira chuong chu a remchang hmasa taka insuo dingin ka hung thawn. A thu ziek dang khawm a nei an um chun insuo inla \ha ngawt dingin ka ring. LK

ruolPa tiltawM-P.K.Singson IBPS

Aw! a velah fieratui le Siktui thieng vang sienla khawm,Sieli lunglawm, Vala lunglawmna a ni si

tia a tui kang thu chen khawm hlaa mawi taka an lo inawi Pherzawl tlangah July 15, 1939-a inthawka Siemtu ropuizie hre ve ding le khawvel \awngsephur nun umzie intem ve dinga naute ditum tak, fam tah Pu Hrangthatfieng le Pi Khawtinhnieng inkara a hung pieng lai khan, ei Lalpa Isu hung pieng laia berampuhai le khawsak mivarhaiin thil danglam tak an hmu le an hriet ang kha a nu le pa, sungkuo laina, a piengna khumpui bula hlim le lawma, a laihrui atna ding tlaihnat le a khitna ding patsum chawia insingsa hai khan, Hmar pahnam laia mibik le miril la ni ding chu a hung pieng ding a nih ti hre naw hai sien khawm, boruok danglam tak iemani chu hi naute hung pieng lai khan an tawng ve ngei ka zuk ring a ni chu tie! Hieng ang lawma India ram le Zoram Khawvel dap suoka hung inlar ta em em el ku hi Hmar nauhai nazaret Pherzawl khuoa pieng ding chun an mawi nawh ka zuk ti nuom hiel a. A ruolpa khawzawl lungthulien amanih Senvon amania pieng ni lem sien chu an awm lem vieu el naw maw! Hi naute ditum tak le danglam tak hi a dam sunga kona dingin a pain lalthlamuong tin a hming a lo sak a, a hming khawm hi a lo put zo ngei el. Anni unau 13 pieng laia ‘Lal’ ti hming put hmasa tak a nih. Kei ruok chun kan tleirawl laia kan inko duotna, pä deuh el, ‘Ruolpa Tiltawm’ tiin ka ko. Ruolpa Tiltawm le hin kum 1955 khan kan inlalna Lungthuliena inthawkin Pherzawl high School-a pawl sari ka hang inchuk lai khan kan lo intawng fuk ta a. Ama hi mi ti hawr hawr ni lo, thil thawna tienga thil chik mi le mi serious tak nin ka hriet a. Pa zen thlir thler, innui mawi tak el, ngaizawng thuhmun neipui ding khawma huphur um tak nin ka hriet a. Inkhel tieng khawm a thiem le thiem naw chu thu dang ni sien, a phûr thei ve vieuin ka hriet. Hockey khawm a khel hlak a, Sap\awnga “hockey stick give me” a ti lai kha ka la hriet zing. Hienga Sap\awng a hmanga inthawka hma nasa taka hung sawn peiin, indian Foreign Service chen a hung tling thei el hi mi taima le mi tumru a nina suklangtu nin ka hriet a nih. Ama hi Manipura pieng le seiliena chu IFS hmu hmasa tak a nih. Ka ‘ruolpa tiltawm’ hi Social Life tieng khawm nasa taka inhmang mi a ni bawk. Hla sak thiem tieng a ruolpa hi a khûm naw deuh a ni khawmin a uor ve hrim hrim a, hla a hriet rawn a, a khawsawt hnemna khawp chu intodel tak a nih. Inchukna tieng, music le ngaizawng nei hi a bu inhnikna tak nin ka hriet. Ka ruolpa zunna nunghak inuoi ta hai chu inhawi rawnga suok hi an tam rak ka ring nawh. Pherzawl High School hi ka ruolpa le inhmu le inhriet \anna a ni leiin vawisun chen khawm hin ka la ngaina a nih. Chu chauh khawm chu ni loin, ka ngainatna san dang pakhat chu Pherzawl High School-a ka kai laia ka pu Rawnahai ina thla khata um man Rs. 7/- pe a ka um lai, tarik 05.05.55 zana nunghak nene ka them hmasa tak zan kha ka lungrilah a la cham zing chu tie, Lalpa’n mi ngaidam bawk sien la. Chun, Pherzawl hril lang chang hin kan khuo Lungthuliena ka ngaizawng lekhathawn ding ka pa dakbawmah, ka pa lekhathawn ding ka bielnu dakbawmah ka lo thun kawkal pal leia ka pa’n a mi ko thlak a, a mi zilna ropuizie khawm theinghil a’n tak kher el. Ruolpa Tiltawm ka ngainat zuolna hung in\anna khawm Matric ekzama vawi 2 ve ve kan hang tlak thum duta inthawk khan a nih. Ka Ruolpa le hin chu ngaizawng kan hmu thei ang huin chu bawkkhup tieng kan inchuk intak a, kan AK-47 kan hmang pawlawt nawh niin ka hriet a. Matric kan hang failed zak zak lai khan chu ngaizawng hai le nunghak hrim hrim laka khan insitna le inthlahrung nan kan sip nin ka hriet. Mani sung le kuohai laka khawm inthlahrungna thlarauin a mi man bakah ngaisak khawm hlaw zo ta nawa inhrietna complex kan hung nei a. Mi inang le sa inang an ti ang elin kan nuom zawng le kan ngaidan a hung inzul pei a. Vawikhat lem chu tuta Khawmawi-Bethel khuo hi ram hnuoi vawng a la ni lai sisaw thing buk hnuoiah zalin kan titi a. Sielmata ka ngaizawng nu lekhathawn ding mi ziekpek dingin ka ngen a, ami remtipui a. Hieng ang hin a mi Draft pek a: dittak, ka hmangai chuoilopar: i kuoma ka hmangaina thu hung intlun ding hin \ek le van inrum anga inringin hmangaina rawl hung insuo thei khawm lo ni ta lang, i naa chuh hriet thamin an ri zo khawm

ka ring nawh. Sienkhawm aw dittak, nangma ka hmangaina kawl, inkhieng thing kawl anga rik chu ka lo bun tah leiin, chu laka inthawka hang intâl suok thei chu ka ni ta si nawh. Ka hmangaina thu hi i kuoma ziekfung hmanga hril suok ding chun tuisuoriet tui po po lekha tuiin inchang sien, khawmuolpui hi lekhapuonin inchang bawk sien, thing le ruo po po khawm hi ziekfungin inchang vawng sienla khawm, ka hmangaina thu ziek suok vawngna ding chun a lan dai chuong ka ring nawh, etc., etctiin ka ruolpa chun a hang thai a. Chu love letter chu “forget me not” ti chuong ngei writing pad hmangin khu chumin ka hei kap suok a.. A dawnna Sielmat express-ah a hung tlung zet chu, mang hlak ni lo si lo, a makin a ropui ka ti a, ka ruolpa lekha mi ziek peka khan thilthawtheina mak tak a um a nih ti chu inhmai ruol a ni nawh. Chuonga khuoizu neka thlum dawnna ka hang hmu zet chu zal pum, \hung pum, ngir pum le Ek ina chen tiem ka tiem nghawk nawh. Chu chu ka ruolpa ka ngainatna sukzuoltua khawm an chang hiel nin ka hriet. Hmangainaa ka natna khawm a mi sawk zang huoi niin ka hriet. Khang lai hun, 1960 lai vel kha Hmar le Kuki haiin iemani chen unau hmelhai an thaw lai a ni a, a buoithlak khawp el. Sielmat tienga leng a hung harsa ta leiin ka ruolpa le ruol dang Sielmat khaw mi, Compounder Nguna naupa Lalhmingthang (RIP) leh saikalin Molnom tieng an mi van thla a, khawsawt le in thlakhla takin kan in\he a. Ka ruolpa’n misuol kut ka tuor palh a min laupui lei a ni a, ruol pawl ding hre loin kan vakvai chu a lo ni el ta a. Kuki tieng haiin a nu Hmar a nih an ti a, Hmar tieng hlakin Singson a ni tlat si a an mi ti bawk a, an mi ringhla ve ve leiin um dan ding hriet an tak kher el. Zan khat chu Pu |huoma (Zorem pa) inah kan tlanse a. Ka Pu Hrangchungthang Hmar hai an hung tlans bawk a. hmar ral \i le Kuki ral \i ve ve \uongah kan riek khawm dul el a. Pu |huoma khawm a nui a’n za a, “Indo thei chu ei ni naw ma ma chu a ni hi!” a ti a, a’n nui hlawl a nih. Hi buoina kara ka ruolpa nei sunin a mi hang invawizie le ngainatzie ka hriet khan ka lung a awi a, ka ngainatna a sukzuol a nih. Harsatna tam tak paltlanga Matric kan pass ve ve hnung khan d.M.College a kan inhmu nawk a, Hostel hmun khatah kan um khawm a, chuong lai chun Imphala Hmar Company-ah Hmar Worship Service-ah \huoitu a ni a. Chu lai hun bawk chun tuta an nupuinu Pi Dari khawm Civil Hospital-ah Sister sin thawin Hmar Company-a room pakhat a hluo ve a. Inkhawm \in zatin Pi Dari room-ah thingpui dawn dingin a chambang \an ta zeu zeu a, chutaka inthawk chun khuonu ruot hmangaina’n an lo inbat \an niin ka hriet. Ka ruolpa kha khang lai khan mi hrisel taluo a lo ni naw bawk leiin, Pi Dari-a inthawkin hmangaina thil thawtheina khan ra a hung insuo ta a, D.M.College-a room pakhata chun vitamin le damdawi \ha tinreng a hung luong lut a, bedsheet khawmin an khat tawka thlak deu a hung hlaw ta a. Vawi khat lem chu D.M.College a Vice-Principal Tomcha Singh kha kan Hostel Superintendent ni bawk a ni leiin a thaw dan pangngaiin kan hostel a hung kan kuol a. Ka ruolpa room a hung lut chu damdawi le vitamin a lo tam ni ding a nih, “Masi Pharmacy ra?” (Hi hi Pharmacy a ni maw)?” a ti hiel an ti chu! A \ha hem hem ngei. Prof. Tomcha Singh hril taka chun, thil pakhat hang zep sa \ûlin ka hriet. New Hostel khawm a enkawl sa leiin Pathienni zan a va kan kuol a. Ka ruolpa rawiin pindan pakhatah a hla phuok thar an lo inchuk a. Old Hostel-a um, Mizoram tieng mi pakhat khawm a lo leng ve a. Tomcha chun an hostel tieng fe dingin a ti a, fe dingin an siem a. Ka ruolpa khawm chu fe dingin a ti bawk a. Ka ruolpa chun, “Pathienni zan, kan zalen zan a na, hla kan inchuk buoi a, fe el thei naw ning” a ta. Chuong laia New Hostel-a an Monitor chu Tinsuong mi, V.L.Bawia a na. Tomcha chun Bawia chu ka ruolpa suok dinga hril dingin a tir nawk a, a nghak tlut el si a. Bawia chu a ngaituo leiin ka ruolpa chun Tomcha chu a zui a, Mizoram tieng mi le chun Old Hostel tieng an pan phei a. Lampui intluoin ka ruolpa chun Supeintendent Tomcha chu a hal a. “Nang, D.M.College-a hin Vice Principal i ni a, i vangnei fe naw lem chun i \hangna ngaia penson ding i ni a. Kei chu tu hin B.A final thaw lai

ka ni a, sawt naw teah IAS officer ding ka ni a, phalna ka pek naw che lem chun ka ofis-ah khawm lut mei mei thei lo ding i nih. Ieng leia inza nachang i mi hriet naw am a na?” tiin lampui intluoin a hal a. Tomcha chun a room chen a’n thla a, “Ibungaw, lungsen naw rawh” tiin a mang\ha a. IFS a lut hnung, Saudi Arabia-a a um laiin ka ruolpa chu chawlin Manipur-ah a hung a, Tomcha Singh chu Education Director a lo ni ta a. Ka ruolpa chun a ofis-ah inza takin a va kan a, a lo lawm khawp el a. Ka ruolpa chun, “Ojha, ka hal che kha pawi ka ti hle a, ngaidam inhni ka bat a, sienkhawm ka thil hril kha ka sukpuitling zet hmaa hung inhni chu ka nuom naw a. Tu hi ka sukpuitling hnunga ei inhmu hmasakna tak a ni a, ngaidam hung inhni malamin ka \hatna dinga khang ang khawpa hma i lo ngaina chungah lawmthu ka hung hril bawk a nih” tiin inza takin ngaidam a va’n hni a. Tomcha Singh lawm taluo chu a phungsawr a, inzanain ka ruolpa ke chu tawk a tum hiel a, a phal naw leiin a tawk naw chauh lem a nih.

Kir nawk inla. Hieng hi a hung ni pei a, hun sawtnaw te hnunga chun Hmar Company a hmangaina in\an kha tisa’n a hung inchang ta pei a B.A. Final Exam khawm a hung hnai ta leiin naute Pa ding chu lungril sawlna’n a hung nangching a, hmangai naw lei ni der si loin ka ruolpa chu lungawp inkaiin khum chunga a thalin puon dung sirin a zal deu zar zing el ta a, “bang khat zaw awm a hi” an ti ang deu hi a ni ka ring. Ruolpa Tiltawm kha ka lunginsiet ta bek bek a, a phur sawk zang dan ding kha ka u Pauva hai le kan ngaituo \an ta a. Khing tieng Pi Dari hlakin a mi lo ko sen bawk si a. “I ruolpa um dan hi ka hriet thiem thei ta nawh, Electric Wire hi tawk \ek chuoi ka nuom el an tah” a ti chang hlak bo lo. A tawp a tawpa chu Pi Dari kha Hmar Company-a inthawka inruk dawk kha kan rawt thlu ta a. Thuomhnaw a hau leiin a thuomhnaw mi putpui dingin a sangpa Pu Lal\anpui kan fiel a, ka u Pauva hai le kan va \huoi suok a, Paona Road-ah in thar pakhat ah kan inphur lut a, hlim takin thingpui le Singara rs.3.50 manin MO kan lawma, kum khawtluonga um hmun khat dingin kan suoksan tah a nih. Hieng lai hun ka hang thlir let chang hin chu hienga harsatna tam tak pal tlang a, vawisun chena nau le te ditum le hlawtling tak tak nei a, an ni nupa ngei khawm mi hlawtling le mi hmingthang le mi bik nina an hung chang thei hi a makin a ropui ka ti a, innei sawng khawm an tum ni’n ka ring ta leiin tluk lo rim an innam nin ka hriet a, lawmum ka ti tak zet a nih. Ka Ruolpa hin hieng lawma Mizo \awng a thiemna san hi ka ngaituo hlak a, khawlaia a lo mai suok am a nih ti hriet harsa ka ti hlak. Kei Lusei nuhmei nei a, puonbil thlazar hnuoia inchuk pa hman “I \awng an awn taluo, sakhi khawm lawn thei a tih” an mi la ti a na! Ama hi chu a khawsawt thei le a ler deu leia Mizo hla hai a hriet rawn lei dam, love Song khawm a bye-heart hlak lei dam, makhata thil inchuk mi a ni bawk lei dama hung thiem suok a, Mizo |awnga a lekhabu ziek, Mizo Academy of Letters (MAL) in booK oF the year chen a pek pha ning a tih ti inla, a awm tak ni’n ka ring. A tawp taka chun zoram Khawvel ti le Hmar |awnga holy bible inlet a, lekhabu dang tam tak ziek a, hla tam tak phuok a, hieng lawma mi bik le miril nina le hming inthangna dawng a, indian Foreign Service chen khawm hmu a, ngirhmun insang le ditum a hung chang el thei ve na san tam tak laia pakhat chu Bible-a Zephunia naupa Kaleb anga a thilthawna phawta ringum a, Lalpa Israelhai Pathien a pawm lem tlat lei ni’n ka hriet. Annu Pi Dari tuorselna, hriet thiemna le ka ruolpa ta dinga a’n pekzona hi hril naw thei ni’n ka hriet nawh. Saphai thuvarin “behind every successful man there is a woman” (Mi hlawtling phena hin nuhmei an lo um zie hlak) a ti hi Pi Dari chunga hin an dik bek bekin ka hriet. Pi Dari anga lungril puitling le hriet thiemna nei ve lo nuhmei ka ruolpa hin lo nei ta ang sienla chu hieng ang hlawtlingna hi a chang phak ka ring nawh. Keini hai anga zan an thim \an chaua khumpui tieng mela mi khal lut el hlak nuhmei nei ve sien chu Holy Bible inlet le lekhabu dang dang ziek dam chu “Ka ha se” a ni ringawt el ding a nih. Hieng anga nupa \hangruol le inhre thiemtuo hi tulai \hangthar nupa tuok lai hin zawng inla khawm hmeithai khuoa thil pakhat zawng ang chauh ei ni el thei a nih. Ruolpa Tiltawm tia ka kohai nupa hi ngirhmun tlawm taka inthawka in\an a, harsatna le rinumna tam tak tuor muolsuo a, Pathien ring tlat puma ditum taka an hung ngir suok hi ka lawmpui um em em a. Tulai \hangtharhai ta ding khawma entawn tlak an nina hi hril ding a tam ngei el. Harsatna tam tak pal tlang thei dinga huoisenna, tumruna, tuorselna, hriselna le thluok varna la petu Lalpa Pathien kuoma lawm thu um sien, an damsung nihai midanghai ta dinga malsawmna ni zui peia an hmang theina dingin ditsakna an nupa chungah kan hlan mawl mawl a nih. Ruolpa Tiltawm le an nupuinu, DAM SAWT RAW HAI SE. ( November 30, 2011 Michael’s Home, Banghagarh G.S. Road, Guwahati)

Bihar in loose cigarette zawr a khapludhiana: India state hai laia a 12-na dingin Bi-har chun a state sunga a mala cigarette (loose ciga-rette) zawr a khap. Hi thil hi District Magistrates le Su-perintendents of Police han an khap a na, zanita thusuok an siemna a chun, Tobacco Control Act dungzuia ciga-rette hai chu zawr dingin dawrkai hai an hril a, hi dan besanin loose cigarette zawrtu chu fine inchawitir

thei a ni thu an hril. Bihar state a thil tlung hai survey thawtu han data an suklangna a chun, Bihar mi hai laia 8% chu dumkhu hawp an na, mi puitling 54% in hawp le hmuom an ch$ng a, chu hai laia 9% chu dumkhu hawp an nih. Kum tinin Bihar state-ah hawp le hmuom ch$ng hai laia 12 lakh vel an thi zie niin survey report chun a hril bawk.

Assam-ah Relin Sai 4 a baw hlumGuwahati: Hawaipur Railway Station, Assam bul lai zani khan Guwahati-Silchar passenger train in Sai 4 a baw hlum. R>l hi Sai 5 in R>l lampui an tan laia hung tlan niin, Sai 4 chu a hmunah an thi nghal a, a dang 1 chu na takin a hliem. R>l khawm hi Sai a baw leiin a chesuol a, thi le hliem ruok chu an um naw niin PJ Sharma, Chief Public Relations Officer, Northeast Frontier Railway chun a hril. Zanita R>l in Sai a baw hlumna hmun hi Sai tamna a na, a khawmi han Sai lampui, ‘elephant corridor’ tia an ko hiel a nih. Tulai hin accident leiin Assam-ah Sai tamtak an thi tah niin Forest Department thusuok chun a hril. Forest Department data in a suklang dan chun 2015 kum khan Sai 118 an thi a, 2016 kumin 110 an thi bawk. Sai hai chu R>l baw hlum, loneitu han t<r hmanga an that le electric in a man hlum khawm an um. Assam a Sai hai hi ‘International Union for Conservation of Nature’ in mihriem tadinga \i-um, ‘endangered’ list-a a sie an nih

Tripura candidates hai lai crorepati 35 an umaGartala: February 18, 2018 a Tripura Assem-bly election um dinga can-didates hai affidavit Tripu-ra Election Watch (TEW) in enfelna an nei a, candidates 297 hai lai crorepati 35 an um a, criminal case nei candidates 17 an um bawk. Candidates 297 hai laia 24 chu nuhmei an nih. Candi-dates 80 han an PAN de-tails an hril nuom nawh a, candidates 231 han income tax an pek dan chungthu an suklang naw bakah, candi-dates 29 han an sumhnar

pakhat khawm an suklang nawh. Criminal case nei candi-dates 17 hai laia 11 (22%) chu BJP candidates an na, Congress candidates 4 (7%) in criminal case an nei a, CPM candidates 2, IPFT candidates le Trinamool Congress candidates 1 ve ve in criminal case an nei bawk tiin Biswendu Bhat-tacharjee, State Coordina-tor, Tripura Election Watch chun a hril. Candidates hai criminal case \henkhat chu case lientham tak hieng tu-

olthatna, tuolthat tumna le nuhmei laka suolna hai an nih. Crorepati candidates 35 hai lai 18 chu BJP can-didates an na, Congress in candidates 4, CPM in 4 bawk, INPT in 2 le IPFT le Trinamool Congress candidate 1 ve ve crore-pati an um bawk. Affida-vit a an suklang dungzuiin candidates hai hausakna chu a tlangpuiin Rs. 46.92 lakh a nih. Congress can-didates 59 han rothil le hausakna Rs. 53.16 lakh

vel nei niin an inhril tawl. Candidates hai laia hausa-tak chu BJP candidate Jishnu Devvarman niin, hausakna Rs. 11 crore a nei niin an hril. Candidates 173 hai chu thiemna tieng Class 5 le Class 12 inkar an na, candidates 121 hai chu graduate le a chung tieng an nih. Kum 25 le 50 inkar candidates 25 an um a, can-didates 156 kum 51 le 80 inkara mi an um bawk a, kum 80 neka upa chu can-didate 1 chau a um a nih.

Sakei in naupang 1 a se hlumbahraiCh: Katarni-aghat Wildlife Sanctuary, Uttar Pradesh huom sunga Vishnupur village a um pasalte kum 8 mi Robin chu zani khan a ruolhai leh an inhnelna hmunah Sakei-in a se hlum. Uttar Pradesh sawrkarin Robin chu Rs. 10,000 in a ral a, post-mortem thaw zo phaa luongman la pek dingin an tiem niin Range Officer RKP Singh chun a hril. Hi lai hmuna hin mi-hriem chengna lai Sakei

an inlar rawp hlaka hril a na, February 9, 2018 khawm khan kum 17 mi nuhmei pakhat a se hlum tah nia hril a ni bawk. Nuhmeinu chu thing phur dinga ram fe a na, chu huna chun Sakei huoi leh an intuok fuk leiin a se hlum a nih. April, 2017 chen khan Forest Depart-ment in data a nei dung-zuiin Sakei in mihriem 12 a se hlum tah niin Divi-sional Forest Officer GP Singh chun a hril.

Delhi-ah Int. Publishers congress new delhi: India rama publicity industry han chona tum tum an hmasuon mek hai hriltlangna dinga huoihawt ‘International Publishers Congress’ 32nd Edition chu zani khan Delhi-ah \an a nih. Congress chu Federation of In-dian Publishers (FIP) in a huoihawt a na, February 13, 2018 chen Taj Palace Hotel a hmang ding niin, hi huna \hang dingin palai 500 neka tam an fekhawm a nih.

Page 3: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Class XII Exam Centres 92 ... Thar/2018/February/HT-12-02-2018.pdf(An Independent dAIly newsp Aper) Reg. N. NI ostal eg. N. MN _____ Et. dC/CCpur : 03874-234234

Pu MV Azad Phusam chunga lawmthu hrilna Pile natna ka nei leia ka natna hai chu, ka ril sungah thli a um a, ka kutparhai a na a, ka ke a sa a, ka tha a zawi a, ieng-khawm du ka nei naw a, thil ka fak chang khawma ka sungin a zo naw a, iengkhawm fak chak ka nei naw a, kan hnawm chan-gin ka mawnga inthawk thisen a hung suok a, ka kawng a nain ka thahruihai a hung kham hlak. Pu MV Azad Phusam ka pan a, ka natna hai po po a sukdam vawng a, ka lawm hle. Hi lei hin Press fe thlengin Pu MV Azad Phusam chungah lawmthu ka hung hril. A pan nuom han Centre Road, Opp. Lamka ICI Church Road, Hiangtam Lamka (HI NOKIA building 1st Floor) ah pan thei le contact numbers 7628890261 le 8014025567 haiai inbiekpui thei a nih.

Lawmthu hriltu,-hatnu,

Tuibong, CCPur.

3thlavul (February) 12, 2018 thaw|anni (Monday) national/international & advertiSeMent Hmasawnna Thar

laKtawi

Oja Zia-ul Haque chunga lawmthu hrilna Hun sawt taka inthaw-ka ka natnahai chu, khawlai ka suok pha leh kan khul a, Zan huna khawm imu thei lovin kan khulzing a, khaw deina hmuna um thei lovin ka awm a hung ping a, a changpova kan khul huna ka tha a chau a, bu ka du ngai nawh. Oja Zia-ul Haque ka pan a, a mi enkawl dam ta a, ka lawm hle a, ama le Pathien chungah lawmthu ka hril.Pan theina hmun hai,1. Old Bazar, Zomi Colony, Opp. Muslim Majid, Ccpur.2. Kekru Villa, North AOC, Opp. AMUCO/UCM Gate, Imphal.

Lawmthu hriltu,-tangkhul Joyful,

Pangzawl UPC.

South Korea -ah Lirhning

Seoul: Pathienni zingkar tieng khan lirinhning 4.7 Richter Scale in South Ko-rea rama Daegu City a sawi a. United States Geological Survey (USGS) hril dan chun lirinhning hi Hoko a inthawka Km. 7 vela hla a nih a, a bul intanna chu hn-uoi sung Km.10 vele inthuk a nih. Vangnei thlak takin mithi le hliem, thuomhnaw suksiet a um naw niin a hril.Hi lirinhning hi Taiwan khawpui pakhat a sawi hninga mi 14 thia 260 an hliemna, chawl kar khatna char a nih.

US-in Syria Ram Bomb-na Thuah Israel A |anWaShington: Bible hun laia inthawka Pathienin do dinga Israelhai a hril le an ral lien tak pakhat nih zing, an pansak ela sukthla-bartu um zing Syria, tulai khawm civil war-in kum 7 vel a chawkbuoi taa mak-taduoi sari neka tam raltlan um tah, helpawlhai inbikna hmun Israelin Inrinnia a hang bomb chu US-in a support thu a puong. Israel chun Iran sawrkar chu Syria rama helpawl Hizbulla hai chu a support a, silai le ralthuom, bomb hai a supply char char a nih tiin an ram hung sukbuoi vettu helpawlhai camp nia a hriet hai chu a hang bomb siet pek a nih. Israel aircraft han Syria ram sung an hang bomb nasan chu Iran hai ta Drone

(khaltu bo enthlatu vuon-gna) Israel ram sung tieng a hung vuong lut lei a nih tiin Israel Defence thusuok chun a hril a, ‘inrunna’ tiin a ko. US State Department thupuongtu Ms Heather Nauert chun, chanchinbu-mihai kuomah, “United States sawrkar chun Israel ramri haia buoina sosang

pei chu a ngaimawin pawi a ti hle a. Israelin beina a tuok zing zing laka in-thawka invengna dinga ama le ama lo inveng chu US in a support hle a nih” tiin a hril. Kum 7 lai liemtah 2011 a inthawka Syria civil war a suok china inthawka Syria rama helpawl a thangpui leia Iran le Israel kar thu

chu a tha naw sawt nuom hle a. Prime Minister Ben-jamin Netanyahu chun Ar-ab-Syria rama Iran thang-pui ‘helpawl hmunpui’ um ding chu rem a ti naw thu le a phal naw reng reng ding thu a puong a, thei tawpin a dang ding niin a hril. Hi thua hin Heather Nauert chun, “Iranin a ram biel pumpui – Yemen to Lebanon – ah a thuneina le thilthawtheina suklanga thu a nei theina dinga thaw dan \ha lo chen a hmang pei hi mi tin ta dinga tium a nih a. Inremna le muongna suksiet theina ding zawnga Iran hmalaknahai po po hi kei kir vawng sien a nuom a nih” tiin Iran thil thaw dan a dem bawk. Israel-in Syria ram sung a va bomb hi, Syria rama

civil war a suoka inthawka a vawi khatna a la nih a. Ni dang chu an ramri Go-lan Height lai chauh a bei hlak. Iran chun Israel le US thuhril chu ‘khel’ a ti a, Israel thung letna dingin Syria-in right a nei a nih tiin a hril. Israel hi Arab ram-bung hai, Russia thang-puiin nuoichimit vawng an tum ngun taa chu an la thei lo a nih a. Israel an kap rawn po leh a hrat deu deu ti dingin a um a. UN level ah \hangpuitu ding US a um tlat leiin nuom angin an tawk thei ngai nawh. “Jerusalem chu hnam tin buoina la ning a tih” ti hi a lan dik pei a nih. “Sukna tumtuhai chu suknain um pei an tih” ti khawm a lan dik pei bawk. (Reuters)

Army Chief J&K-ahJaMMu: February 10, 2018 a JeM han Sunjuwan Army Camp an r<nna le inzawmin Indian Army Chief Bipin Rawat chu ‘anti-terror operation’ en-nawnna nei dingin Jammu and Kashmir-ah an zin. JeM han Army camp an bei huna hin JCOs 2 \han-gin Army 5 in thina an tuok bakah civil mi 1 kaphlum a na, tuhin hliem 11 hospital-ah enkawl mek an ni bawk. JeM members hi 4 an na, zingkar inhma tak mi an la tho hma in family quarter–ah lutin silai an kap hrut a na, Army Camp r<ntu JeM members 4 hai khawm hi kaphlum an ni tah. Army Chief J&K-ah a cham sun-gin state sawrkar \huoitu le Army hotuhai inhmupui a ta, J&K a helpawl hai tuk-dawl dan lampui ngaituong an tih.

Amit Shah in PM Modi a lawmpui

new delhi: Palestinian President in ‘Grand Collar of the State of Palestine’ PM Modi a confer chu a lawmpui thu BJP national President Amit Shah in a hril. Hi chawimawina hi Palestine ramin ramdang mi \huoitu hai chawimawi-na a pek hlak laia insangtak a nih. PM Modi Palestine ramin a chawimawina hin Modi chu khawvel \huoitu a ni tah ti a suklang a, hi thil hi ama mimal chau ni lovin, India ram pumpui tading khawma ropuina niin uong-pui tham a tling a nih. India in khawvel siem\hatna din-ga hmalakna a fepui mek hi khawvelin \huoitu dinga mihriem a zawng mek ang a na, chuleiin, khawvelin Modi a \huoitu dingin a dit a nih tiin Mr. Shah chun a hril.

PM Modi hi thilthawthei a siem nawk a ni chun ‘President Rule’ um a tih: Hardik Patel

KolKata: Gujarat a Pa-tidar pawl \huoitu Hardik Patel chun 2019 General Election-ah PM Modi th-lang tlinga thilthawthei a siem nawk a ni chun ‘Presi-dent Rule’ um a tih tiin a hril. India ram khawi dar tumtu BJP sawrkar le PM Modi hneban tuma \hang la tlang dingin party tum tuma \huoitu hai Mr. Patel chun a fiel tawl bawk. Mr. Patel in hi thu hi Bengali news channel ABP Ananda in interview a nei huna a hril a na, 2019 General Election huna hin PM Modi le a sawrkar chu intlawm ngei ni hai sien a nuom thu uor takin a hril.

PM Modi in opposition hai dona dinga Parliament hall-a an pumpekna Mr. Patel hin a dem thu a hril bawk. “PM Modi ni lo Prime Minister dang PM anga \awngbau neia education, health, employment, ag-riculture le security thu hai hriltu ka hmu nuom a nih. Parliament hall a op-position hai sawiselna a minute 90 zet hun hmang neka India himna thu hril theitu PM ka dit a, mani ram ngirhmun ngaitha zing puma insel hrat tak PM hi ka dit naw a nih” tiin Mr. Patel chun a hril. Mr. Patel chun West Bengal Chief Minister Ma-

mata Banerjee theitawpin a hrilmawi a, mi pangngai anga um le mi ‘simple’ tak a nina chu an p^k thu hri-lin, 2019 General Election pha ama tadinga campaign dingin an tiem. Liemtah Zirtawpni khawm khan Patidar Anamat Andolan Samiti Convenor Mr. Patel hin Pi Banerjee an hmupui a, Trinamool Congress a zawm nuom thu a hril a nih. Banerjee le an inhmu thu Mr. Patel in hieng hin a hril, “Pi Mamata leh kan inhmu hunah thil tamtak kan chuk thar a nih. West Bengal anga state lien taka CM ni thei ngat ni si-a a hringnun ‘simple’ tak ni bawk hi mak ka tih a, ka suong hle a nih. Mihai le inbiek dan a min chuktir a, midang hai \awngbau ngaithlak dan a min chuktir bawk” tiin a hril. “Pi Ma-mata hi nuhmei thilthawthei tak a nih” tia hrilin, Mr. Pa-tel chun a hringnuna thil harsa le rinumna tamtak a pal tlang tah hai an tlun thu a hril sa bawk.

J&K-ah civil mi 1 le Army camp beitu

helpawl 4 kaphlumJaMMu: Pakistan sipai han ceasefire dan bawsie in Line of Control (LoC), Rajouri district. Jammu and Kashmir a Army post an kap nawk a, civil mi nuh-mei 1 kaphlum a nih. Paki-stan sipai hai hin February 10, 2018 zan dar 11:00 PM vela silai hi an kap a na, Indian Army hai khawma dawnletin hun sawt tak an inkaptuo a, Pakistan tieng khawm thi le hliem an um ring a nih tiin Defence spokesperson chun a hril.

Chuong lai zing chun, February 10, 2018 zing-kara Sunjwan Army camp helpawl han a r<n huna hliem 4 an thi nawk leiin Jaish-e-Mohammed hai chetna leia thi 6 an tling tah a, Army camp r<ntu JeM members 4 hai khawm kaphlum an ni tah. Mithi hai laia 5 chu Army an na, midang 1 chu civil mi nuh-mei a nih. JeM hai chetna lei hin tuhin hliem 11 en-kawl mek an la nih tiin De-fence thusuok chun a hril.

Tuolthatna thu-ah SPO 1 manJaMMu: January 17, 2018 huna nuhmeite kum 8 mi \huoihmanga thatna-ah in-rawlna neia ringhla a ni leiin Jammu and Kashmir Police Crime branch a Spe-cial Police Officer (SPO), Mehbooba Mufti zani khan man a nih. Nuhmeite kum 8 mi chu Rassana ramhnuoi lai a thisaa hmu a nih. Hi chungthu hi J&K Assembly session-ah vawi tamtak op-position han an ngirpui tah a, Inpui in\hung boruok a suklum pha hle hlak a nih. January 23, 2018 khan J&K sawrkarin hi chungthu hi J&K police Crime Branch hai sui dingin a peksuok a, uluk taka suina an nei hnun-ga SPO hi man niin Alok

Puri, Additional Director General, Crime Branch chun a hril. Nuhmeite nu hi suol-lui ni dinga ring a ni leiin Forensic Science Depart-ment han suichiengna an nei a, hi tuolthatna le inzawm hin mi 2 man an ni tah. Thubuoi suitu dingin Crime Branch hnuoiah Special Investigation Team (SIT) indin a na, SPO le kum 15 mi tleirawl 1 SIT chun an man tah. Mana um kum 15 in police hmaa an puongna-ah nuhmeinu hi suollui a tum a, a thei naw leia a that niin a hril. Hi chungthu hi J&K sawrkar chun ‘magisterial probe’ nei dingin thusuok a siem bawk a nih.

India le inlaichinna siem\hat a nuom chun Pakistan in India-ah helpawl tirlut ta naw raw seh: NC chief Farooq Abdullah

ludhiana: National Conference (NC) chief Fa-rooq Abdullah chun Paki-stan in a thilthaw a tawpsan vat naw chun India to mei mei ta naw nih a, indona puong dingin an ring zing ta a nih tiin a hril. Jaish-e-Mohammed han J&K Army camp an r<n huna Army 5 le civil mi 1 an kaphlumna le inzawma Mr. Abdullah in hi thu hi a hril a na, “Pakistan in India le in-laichinna siem\hat a nuom a ni chun India-ah helpawl hung tirlut ta naw raw seh” tiin a hril. Mr. Abdullah chun, Pakistan in India-ah helpawl a la hung tirlut zawm pei a ni chun, India hi indona puong dingin inh-nukkir bik ta naw nih tiin a hril. Pakistan hi India tad-

inga ch^ng \i-umtak a nih. Buoina a tuok huna a \hangpui theitu ding tak chu a ramri inzawmpui In-dia a ni laiin, Pakistan hin sukbuoi tumin hma a lak zing a nih. India le inlaich-inna thlung nghet a nuom chun Pakistan hin a thil ch$ng hi sim vat raw seh tiin Mr. Abdullah chun a hril. “Indona hin ieng buoina

khawm a sukfel thei nawh a, a hnungzuitu umin ra \hanaw tak a nei lem hlak a nih” tiin Mr. Abdullah chun a hril. A ramri inzawmpui In-dia le inremna siem a, in-dona pumpel dinga inlaich-inna \ha lem nei a nuom chun Pakistan hin ni tina ruotine ang ela a nei India rama helpawl a hung tirlut

hlak hi tawpsan raw seh. Pakistan hin helpawl train-ing a pek le sum le paia a \hangpui hlak khawm an hma thei angin tawpsan ng-hal raw sen tiin Mr. Abdul-lah chun a hril. Mr. Abdullah hin Lud-hiana khawpuia inthawka 25 km vela hla Mulanpur Dakha hmuna chanchinbu-mihai an biekpui huna hi thu hi a hril a nih. National Conference (NC) \huoitu Mr. Abdullah hin Pakistan in helpawlhai India rama a hung tirlutna chungthu hril tlang dingin India le Paki-stan palai han inbiekna nei hai sien a nuom thu a hril. “Indona puong lovin ram-bung le rambung inkara buoina hai chu inbiekna neia sukfel thei a nih” tiin Mr. Abdullah chun a hril.

Naxal hai IED puok-ah DRG 1 a thiraiPur: Zani zingkar khan Raipur khawpuia in-thawka 500 km vela hla Tippapuram-ah Naxal han IED an kam a puok a, Dis-trict Reserve Guard (DRG) constable Sondhar Hemla a thi. DRG team chu Naxal hai man tuma dappui thaw an na, IED chu ramhnuoia puok a nih. Thil tlung le inzawmin Security forces le police team hai a hmun an tlung nghal a, dappui nasatakin an thaw a chu man an nei naw niin ei thu dawngna chun a hril.

Syria Forecs han ISIS Muslim Hepawl 32 an kap hlum: MonitorBeirut: Syria le Iraq rama Muslim jihadist helpawl ISIS hai hnawchepa an um peia a tam lem tukdawl an ni tah hnung khawmin Syria hmatienga Idlib biel ah ie-mani zat an la um rawp a. Syria sawrkar sipaihai chun Inrinni khan ISIS helpawl 32 an kap hlum nawk niin Monitor Group, Syrian Ob-servatory for Human Rights hotu Rami Abdel chun a hril.Syria President Bhasar al-Assad sawrkar sipaihai chun, December 2017 khan simsak tienga Idlib biela ISIS Muslima helpawl (Ji-hadist) hai le, Jihadist pawl dang Hayat Tahrir al-Sham (HTS) hai chu nasatakin an lo bei ta hnung a nih. Hi helpawl Jihadist dang

HTS hai hin Jihadist an inti thoa chu ISIS hai le inrem lo, an hmelma, Syria rama Al-Qaida zawmpui hluihai indin a nih a. An nina taka chu Al Qaida kut suok an nih. Amiruokchu, sawrkar-in helpawl po po a do el tah leiin Jihadist thangruol pawlhai chun 2015 khan

Idlib province hi an lak tah a, Hardliners hai an ni deuh tak. Chu china inthawkin Hardliners hai hin an con-trolna an suklien deu deu a, an hrat deu deu a, hel naran (politics le inzawma hel ISIS) hai chu an chau tiel tiel tah a nih. Tuta an inbeina nuh-nungtak hi, Syria sipai han

Idlib biela Hama le Aleppo a inthawk ISIS helpawl an tukdawl vawng tah tia an puong hnunga tlung nawk a nih. ISIS helpawlhai hi hel an nia chu ‘political lalram’ indin tum pawl an nih leiin ‘ringna’ le inkawpa Jihadist dang Al-Qaida, HTS, etc. hai le chu an danglam met a nih. Syria rama civil war hi 2011 kuma President Assad dit nawtuhai rally an nei mipui hnawtdar tuma army le police han an beia inthaw-ka suok a nih a. President dittu le ditnawtuhai kara civil war lei hin mi 330, 000 an thi tah a, 700, 000 neka tam raltlan an um tah niin Monitor Group chun a hril bawk. (reuters/AP)

India a school hai ‘digital boards’ a link vawng dingnew delhi: India ram sung hmun tum tuma school hai chu “digital boards”-ah link vawng dingin sawrkar-in hma a lak mek a, hi thil thawna dinga pilot proj-ect chu hawng a ni tah tiin Union Minister Upendra Kushwaha chun a hril. ‘Op-eration Digital Blackboard’ scheme hnuoia pilot project chu hawng a na, hi le inza-wmin school 25 hai chu tab-lets pek an ni ta bawk. Digi-tal board hmalakna \anna dingin “smart boards” siem phawt dinga ti a na, board

siemna ding hi Central Ad-visory Board of Education in approval a pek tah a nih. Digital board suk-puitlingna ding hin fund tamtak a ngai dinga hril a na, sengso hai chu state le central sawrkar \hangruolin tum an ta, fund hmuna din-gin Corporate Social Re-sponsibility (CSR) khawm indin ni bawk a tih. Digital boards hmalakna hi suk-puitling a ni pha students han classroom-ah awlsam taka internet hmangin TV, lekhabu le an inchukna a

thil pawimaw dang dang hai an hmu zung zung thei ding a nih. India a hin un-trained teacher 14 lakh vel an um a, National Coun-cil for Teacher Education in dan a siem dungzuiin sawrkar le private school-ah training lo zirtirtu an um thei nawh. Hi le inzawmin Right to Education Act amendment thaw ning a ta, March 31, 2019 chena un-trained teachers hai chu b^n vawng ning an tih tiin Mr. Upendra Kushwaha chun a hril.

A nuhmei thattu damsung intang dingnew delhi: Delhi High Court-ah zani khan a nuh-mei chemte a vawi 21 zet sun a nunrawng taka thattu chungthu ngaituo a na, ro-relna inrawitu justice Sunil Gaur in a nuhmei thattu De-vender Dass chu damsunga jail intang dingin thiemnaw an changtir. Devender Dass hin October 31, 2012 zan-ril laia a nuhmei chu a sun hlum a na, insung buoina thua an inselbuoi leia a that nia hril a nih. Chu lai zin-gin, Dass hin indiklo taka a nuhmei thattua intum niin an hril thung a, an In hluo neitu in Police an hriettir huna Dass hi man a nih.

SL Navy han India ngamantu

3,000 vel an hnawt zam

raMeShwaraM: Mechanised lawng 460 hmanga Katchatheevu islet a nga man dinga fe Tamil Nadu ngamantu 3,000 vel zani khan Sri Lanka Navy han an hnawt zam. Ngamantu hai hi Rameshwaram mi an na, Sri Lanka Navy hai hin Katchatheevu islet hmuna nga man ta ngai lo dingin an vau a, lawng 10 a an l>n an suksiet pek bawk niin A. Manikandan, Assistant Director, Fisheries Depart-ment chun a hril.

South Korea Inlaichinna A La |ha Zing: Mike PenceWaShington: North Korea le South Korea han Winter Olympic thuah in-biekna neiin thang kawp hai sienkhawm, South Korea le US inlaichinna chu a la tha zinga, a det deu a nih tiin Vice President Mike Pence chun a hril. Political boruok in-lumlet dan thlirtuhai chun, North Korea chun interna-tional sanction (UN rek-betna) sukthawlna dingin South Korea biek \hat a thawa, US le an inlaichinna suksiet pek a tum a nih tiin

an hril. Winter Game Open-ening Ceremony a \hang zova Air Force Two a chu-ong tawma reporter hai an hmupuinaa chun, President Moon Jae-in leh North Ko-rea nuclear bomb sukbona dinga an hmalanaa chun ‘det tak le huoi takin’ an la \hang khawm zing thu a hril a. “US, South Korea le Japan han North Korea-in a nuclear bomb program a thulna dinga fak le dawn, sumdawngna thil haia rek-

betna hmanga a nawrna chu a lan thla dul nawh a, a nuclear program le Missile program a bansan hmakhat chu rekbetna inthlazal ni naw nih” tiin a hril. Vice Pres ident US tieng a vuong kir mek lai hin, Washington a thuhril le hmalakna thlawpna le hrilfiena inzawmin, Mike Pence inzin campaign chu “maximum pressure” tiin a hril. North Korea-in mi hmai man tumin that der insuoin South Korea bie tha sienkhawm, a nuclear

program tawpsan tak tak a nuom hma chun ‘inbiekna tak tak’ um thei naw nih ti hi US ngirna chu a nih. North Korea chun bal-listic missile (meithallawn) Hwasong-15, Aemerica chen kap phak a siem thei tah ti thu a puonga, Japan le US chu tuipuia kap pil vawng dinga an thi an thi leiin khawvel a sukralti vawng a. A runtuhai chu ‘a lo kap dar vawng’ pei ding thu hrilin, US le South Ko-rea chu ‘run tumtu’ a an tum hnungin tuhin Olympics

Games ah that a hung insuo nawk ta a nih. Chuonga boruok a lum hle lai chun kum a hung thara, South Korea biek \hat a hung thaw a. An inbiek thei tah a, an rama inzin ding khawmin a fiel a. Miin midang kuomah thil beisei/dit an nei chun biek \hat le \hat insuo an thawa, an thil dit an ngen hlak nawleh an chunga \ha ve dinga an beisei angin South Korea bekin lunginsietin rekbetnahai hlip pek sien a nuom a nih.

Page 4: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. MN Class XII Exam Centres 92 ... Thar/2018/February/HT-12-02-2018.pdf(An Independent dAIly newsp Aper) Reg. N. NI ostal eg. N. MN _____ Et. dC/CCpur : 03874-234234

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSthlavul (February) 12, 2018 thaw|anni (Monday)

sun ZAWMnA.......

Premier LeagueMan. City in Leicester City 5-1 in a hnelondon: Premier league khel meka hma\huoitu le Champions-elect Manches-ter City chun Inrinni zan khan Leicester City 5-1 a hnea points 72 hmuin hma\huoitu an nina an suknghet sau. Goal hmasa tak R. Ster-ling in minute 3 naah City ta dingin goal a thun nghal a, Sergio Aguero chun goal 4 zet minutes 48, 53, 77 le minutes 90 na haiah City ta dingin goal a thun a. Leices-ter City tieng chu minute 24 naah J. Vardy in a thun ve. League fe meka hin pahnina Manchester United chun points 56 an hmuta a, City le an karah points

16 zet a tla tah. City chun League champion title an hnai pei a, tuhin inkhel vawi 11 an la nei. Inrinni zan matches dang haia chun Tottenham in Arsenal 1-0 in a hne a, Everton in Crystal Palace 3-1 in a hne a, Stoke in Brighton 1-1; Swansea in

Burnley 1-0 le West Ham in Wartford 2-0 in a hne bawk a nih. Everton hin Crystal Pal-ace an hne leiin points 34 hmu tain a pakuonaah an kaitung tah. Zanikhan Huddersfield chun Bournemouth 4-1 in a hne bawk.

US Soccer Federation President dingin carlos cordeiroorlando: Kum 61-a upa business Ex-ecutive Carlos Cordeiro chu Inrinni khan US Soccer Federation President dinga thlangtling a nih. Mr Cordeiro hin kum 2006 a inthawka organisation lo enkawl tah Sunil Gulati a hung thlakthleng a nih. US national team hi tukum-a Russia rama FIFA World Cup hung um dinga qualify zo ve lo an nih. Mr Cordeiro chun US national team nasa taka thuom thar a tum a, hi le inzawm

hin men’s team a general Manager ding ruoi a ni ding thu a hril.

Bruce Willis (63), Film Shooting Thawlai A Tlu

loS anGeleS: “Die Hard” Bruce Willis chu ni khat lai khan film shooting an thawnaah lamlai a tlua, a ruolpa pakhat dang le Ed Norton han an thangpuiin an keitho a, Car sung an zawn lut hlawl a nih. A hun (chawl hun) a tlung ve nisien a hawi hle. Kum 63-a upa Bruce Willis hi tlangval lem chu a chang ta nawh a. Tienlai 1950s hun laia mi story film ah hin papui anga chang chu a nih tah. Amiruokchu, a hrat lai ang tha chu a nei tah naw ti chieng hle. Tienlai 9150s laia New York-a thil tlung, “Brothess Brooklyn” ti film ah Bruce Willis chun private detec-tive pakhat khawsawt thei deu le Tourette’s Syndrom natna nei Lionel Essrog (Ed Norton-in a chang) ruolpa thangpuitu Frank Minna lem a chang a. Chutaka Frank that a hung ni dan le thil uman suizuina a nih. Bruce Willis hi tulai tak hin film shooting a thaw nasa em em a. A kum a lo upa met tah bawk leh ni danga a tlan hrat le tha

hrat ang khan chu a hrat zo ta naw a nih. Bruce hin Coat pawl a haka, a chun-gah Overcoat infuol dumin a haka, tienlai Detective hai formal inchen a nih. tienlaia American papuihai kekawr ang bawkin tienlai incheidana inchei thiem a nih. Bruce a film thar hi Jonathan Lenthem novel ziek, mak taka tuolthatna tlungna chanchin a nih a. A ruolpa Ed Norton-in a direct le screenplay a thawna a nih. Starring danghai chu Gugu Mbatha-Raw, Wilhem Da-foe le Alec baldwin hai an nih. A film hi kum thara release dinga riruong a nih a. Date ruok chu hriet a lan nawh. Hi film hi Ed direct hmasatak a la ni naw a. Film dang “Keeping The Faith” (2000) ti chu a co-star Ben Stiller le Jenna Flfman hai leh an changna a lo direct tah bawk. Tuta mi hi a ruolpa Bruce Willis leh chang kawp dinga a ti a nih a. Bruce a hratna/hriselnan a lo zo ta naw met ding niin an lang.

Justin Bieber le Selena Gomez Valentine’s Day Hmang DingloS anGeleS: Canada tlangval hlasakthiem US tienga um zing tah, vawi khat tleirawl inlar laia che bawraw thei em em le lungin-rawm, police man vawi tam a tuok hnunga nun innnem deuh le tulai tak thlarau tieng damna zawnga Concert chawla Los Angeles-a khawsa mek Justin Bieber le a ngaizawng hlui a ngaizawng nawk Selena Gomez leh Valentine’s Day hmang ding Private Jet hmangin an vuong suok. Pathienni zing tieng khan a ruk deu hleka an motor Car lien deu SUV dum sunga an lut lai hmu a nih a. Los Angeles airport, private jet-in a lo nghakna tieng an pan veng veng nghal. Justin Biber hi a hmatieng a thunga, tukverah a hmel an lang thei a. Selena Gomez chu ‘white-top’ hakin Justin sirah tukver tieng hnungsawnin a thung bawk a. Camera-in a lak hman po a inthawka an lang dan chun, Justin (23) chu a sam a eng vang tah a. A hmel ruok chu ni dang nekin a hadam

lem. Selena Gomez (25) khawm ni dang nekin a hmel a thau met bakah a lungril a hadamin a taksa kham a chau met tah niin an lang. Justin le Selena Gomez hi 2011-14 chen kha an inzui a. Thu le hla tamtak karah social media fethlengin an inthe a. Selena chu The Weeknd leh kum khat le ti met an inzui a, private jet bawkin khawvel an fanga, inhawi nun chu an chen nasa hle. Selena Gomez a kal (kidney) at a tul pha hiel bawk.

Chu hnung chu ni kum khan South Los Angeles-a Hillsong Church ah Justin Bieber chu thlarau damna zawngin a World Purpose Tour thulin a ruolpa Pastor kuomah a um a. In thla khata Nuoi 10 ve man hluoa a um zing leiin Selena leh an inhmu nawka, an inzui nawk tah a nih. Kar hmasak khawm khan Los Angeles kawtthler pakhata an infawp lai cameraman pakhatin a lo lak fuk. Texas nunghak Selena Gomez hin Harper’s bazaar magazine tuta

kara Cover tuom mawia interview a pek dana chun, 2018 kuma a ngai pawimaw tak ding chu a taksa hrilsel-na le nun inhawina niin a hril. Bible study le inkhawm khawm regular takin a kai tah. “A mi hre chieng hai chun ka hriselna ka ngai pawimaw tak ti hi hrieng an tih” tiin a hril. A hril pei dan chun, ‘anxiety le depression’ hi a nei a, awlsam tak chun a bo el naw ding niin a hril. A hmel en khawmin “Come and Get It” ti le “Bad Liar” nal taka saktu, mi chawkphura hlim le thafan thei em em kha a hmel a ngiu rieu tah tlat. Anachu, sungrilah hadamna tak neiin an lang tah. “Ka damsunga ka do ding ral, ka phur ding natna chu niin ka hriet. Anachu, iengkim chungah ka hriselna ding ka thlang tah leiin ka phur thei ding ti ka hriet. Chu chun kum ka tan a nih, ka hriselna siemtha dingin. Ka hriselna a tha chun, ieng-kim a \ha a nel” tiin a hril.

Tallia Storm-in Brooklyn Beckham-in A Hnawl Niin Hril

london: David Beck-ham naupa upatak Brooklyn Beckham (18) chun Ista-gram video ah “Celebs Go Dating” a star Tallia Storm chu a ngaizawng naw hrim hrim niin a hril a. Hienglai zing hin a ngaizawngnu nuhnungtaka hril “Days of Summer” changtunu Chloe Mortez leh an leng kawp lai hmu a nih. H l a s a k t h i e m T a l -lia Storm chun Broklyn Beckham hin tum thum a makna/a \hena ni tain a hril a. Naupang tleirawl inngai, Uite inngaia inpawl tlang-nel ang elin hun sawttak an inpawla, inhawi khawm an ti hle laiin US tieng a fe phingin a ban nawk niin a hril. Ins tagram a hnung zuitu mi 10, 800, 000 hai

hriet/hmu dingin Brooklyn chun video ah Tallia le an inngaizawng ta naw thu a puong hin Tallia lungril a sukna hle a. “Hi neka ka lungsenna a la um nawh. A mi the nawk a nih. Vawikhat i mi hnawl tah a, kum thum liemtaa khan, tuhin i mi hnawl nawk a! Iem a ta? Why?” tiin Instagram ah a post thuoi. Tallia Storm chun, kum thum liemtaa a hnawl tah hnung, an inhmu nawka an inngawizawng nawk khawm ni lo, tuhin inthe thar anga a hung hril le, inngaizawng lo hrim hrim anga a hung hril hin a lung a suksen niin a hril a. A hmangai leia a hlahai khawm Brooklyn a phuok khumna a tam leiin, a hrat nawna a hrieta hieng hin a thaw khum niin a hril.

Tallia hin a hla thar tak “Still in Love” khawm Brooklyn le an kar thu a hril-na niin a hril a. Amiruokchu, hienga a hmangaina a hnawl tah si chun, naupangte mei mei ni ta lovin tlangval indiktak a ‘date’ tah lem ding thu khawm Instagram ah uolau takin a puong tah a nih. “Tleirawl inngai takin, Uite inlawm angin kan in-lawm a. A pa David Beck-hamin kan Inah dam a hung thak hlak a. An inah dam ka fe hlak a. A nu le pa kan za bawk leiin ka entha naw ngam ngai nawh a. Kan inhmangaina khawm ‘private’ takin an thup a, tum khat chauh hmu kawp kan nih. Anachu, paper ah nunghak dang leh an um ti ka hmuin ka lungril a na. Tuhin ama ngeiin hieng hin a hung hril nawk hin ka lungril a sukna thar a nih” tiin a hril. Hienglai zing hin Brook-lyn (18) chu a ngaizawngnu Chloe Moretz kum 21 a tling lawmnaa Lunch a ‘treat’ lai hmu a nih a. Bomber Jacket le lukhum leh, Jacket dum bawk, a hmatieng a sen le var tiel haka kekawr tluon dum bun sam eng thal hmel hlim sai Chloe kut chela an fe lai hmu a nih. Chloe khawmin Insta-grama- zuitu million 14 hai hmu dingin, Brooklyn an nghai lai lim ah “Turning 21 with the boy” tiin a birthday 21-na an lawmna Candle hai leh a post a. “The Diary of The Wimpy Kid” changtunu hin Tallia lungril nat aiah hlimna a lo hmu ti reng hre lovin a hlim hle niin an lang.Nunghak tlangval, tleirawl lai ingaizawng hi chu hieng ang hi a tam hlak reng a nih.

East Bengal in Minerva le inkhel huna dingin Foreign Referee a ngenKolKata: I –Leage khel mekah East Bengal chun February 13, 2018 nia game pawimaw takel Mi-nerva Punjab le an inkhel huna dingin foreign ref-erees le match observers hmang dingin Inrinni khan All India Football Federa-tion (AIFF) kuomah ngen-na a a thelut. East Bengal le Minerva inkhel result hin I-League 2017-18 winner ni thei ding a hung inlang el thei ta ding a ni a. Hi chungthua hin East Bengal supporters, members le officials hai chun ursun hle niin East Bengal Secretary Kalyan

Majumdar chun AIFF Gen-eral Secretary Kushal Das kuomah email a thawn a. Hi chungthua hin, hi games pawimaw takel a ding hin mi pahni annawleh a neka tam match observers le

Referees ruot dingin East Bengal chun a ngen a nih. Minerva chun tuhin points 29 hmuin matches 5 khel ding an la nei a, East Bengal hin points 23 hmuin a pathumna an nih.

indian Super league resultFebruary 11, 2018

Mumbai City 0-2 Pune CityDelhi Dynamos 1-1 Chennaiyin FC

La LigaC. ronaldo hattick leiin real Madrid in real Socie-dad hnesaw takin an hne

Madrid: Nilaini-a Champions League a Paris St. German (PSG) inhma-sawn pui ding Real Ma-drid chun zani hmasa khan Bernabeu hmunah Real Sociedad chu 5-2 in an hne a, Cristiano Ronaldo chun hattrick a hmu nghe nghe. Real Madrid hin hne-saw takin Real Sociedad hneban hai sienkhawm league table-ah a pathumna

an la ni a, games 22 ah points 42 an hmuta a, hma\huoitu Barcelona chun games 22 ah points 58 an hmuta a, Atletico Madrid chun games 23-ah points 52 hmuin Valencia chung charah an um a, Barcelona le an karah points 16 zet a la tla a nih. Chun, zani zan khan Se-villa in Girona 1-0 in a hne bawk.

Aizawl FC fine Rs. 3 lakh inchawitiraizawl: All India Football Federation (AIFF) chun defending champion Aizawl FC chu I-League khel mekah January 25, 2018 nia Aizawl FC in an home ground-a Mohun Bagan an inkhelpui \uma Aizawl FC supporters han official hai chunga an lun-gawinaw leia dugout bul lai buoina an siem leiin AIFF chun Aizawl FC chu fine Rs. 3 lakh chawi dingin a hrem bakah team manager Hmingthansanga chu refer-ee lakah mawilo taka a chet leiin match 4 ah \hang thei lo dingin a hrem bawk.

Hieng laizing hin season hmasaa ‘Golden Ball’ win-ner Dipanda Dicka in a prize sum Rs. 57 lakh AIFF in a la peknaw thu a hril le inzawmin Club President Robert Royte chun AIFF a

suosal. AIFF disciplinary com-mittee in hi chungthua meeting an nei huna \hang ve Robert Royte in hi chungthua AIFF hi a suo-sal a nih.

thlawpui Nationalist Democratic Progres-sive Party (NDPP) khawm seat 38 a con-test-a chu seat 8 chau hrat an tih” tiin a lo hrillawk. BJP chun kum 15 zet Nagaland-a sawrkar a siempui NPF banin NDPP an thuruolpuia, seat 60 ah 20-40 insem dingin ‘pre-poll alli-ance’ an siem a. NDPP in seat 40 le BJP in seat 20 contest dinga inrem an nih. Mr Nienu chun, “Sawrkar thar kan siem nawk ngei ding a nih leiin mipui han mi lo thlawp ro. NPF chun ‘reform governance’ thupuia neiin insawrkar dan tharin ram ei \huoi ding a nih. India Constitution Article 191, Office of Profit kal zawngin Parlia-mentaty Secretaries le Advisors hai khawm siem ni nawng an tih” tiin an insawrkar thar um dan ding a hril. NPF chun, Naga Issue sukfelna ding chun sawrkar det tak um a \ul thu a hril a. NPF Agenda ding chu Naga Identity hum-hal, illegal migrants dang, skill training, quality education le health-care hai an ni ding thu a hril bawk. Hienglai zing hin, Feb. 27 electionah, a vawi khatna dingin VVPAT (Voter Verifi-

able Paper Audit Trail) hmangin vote thlak a nih ding a na. Zani khan VVPAT machine 3, 400 le Central Armed Police Forces (CPAF) company 77 Nagaland an tlung tah. Chief Electoral Officer, Abhijit Sinha chun, “Polling booth 2, 196 ah VVPAT hmang ning a ta. Election \ha taka nei theina dingin vengtu CAPF company 281 hmang ning an tih. Company 77 an hung tlung tah a, a dang 204 hai chu Tripura elec-tion Feb. 18 zo phaleh hung an tih” tiin a hril. CPAF hi BSF, CRPF, IITBP, SSB le RPF hai an nih a. Check Posts le Polling Booths seimin, security pein, zu, drugs, pawisa, silai le khap thilhai dapnaa khawm an \hang ding niin a hril. Nagaland election chu Feb. 27 khin nei ning a ta. Political Party 9 le Independent a inthawkin nomination file 257 laka 227 pawm an nih a, nuhmei 5 an \hang. Election 2013 ah khan candidate 231 an um. Inhnuk theina nuhnungtak chu February 12 (Thaw\anni) a nih. Result chu March 3 ah tiem ning a tih.

Nagaland Baptist Kohran-in ‘Hindutva’ dodal dingin

‘Bochasanwasi Shri Akshar Purushot-tam Swaminarayan Sanstha’ a hawng a, Temple hawngna programme chu Opera House-ah live stream a insuo a nih. PM Modi chun, Temple hi India thupui Vasudhaiv Kutumbkam (khawvel pakhat-sungkuo pakhat) ti suklangtu a na, khawv-el-ah sakhuo inthlier hranna a um naw zie suklangtu a ni bawk tiin a hril. UAE a In-dia rammi hai Temple hin identity thar a siem pek a nih tiin PM Modi chun a hril a, UAE a India mi umhai ai-aw in Abu Dhabi Crown Price Mohamed bin Zayed Al Na-hyan kuomah lawmthu a hril bawk. Temple chu Abu Dhabi Highway lam-pui lunna hmun taka bawl tum a na, kum 2020 a zofel hman dinga ti niin, a hmun lien dan chu 55,000 square metres a nih. Zani zingkar khan PM Modi hin UAE war memorial, Abu Dhabi-ah Wahat Al Kara-ma indona a thi hai inzana a suklang. Dubai khawpuia ‘World Government Summit’ a khawm PM Modi hin ‘Technol-ogy for development’ ti thupuia hmangin thu a hril, “technology hi thil suksietna a hmang lova hmasawnna intluntu a hmang lem ding a nih: tia hrilin, ‘Indian diaspora

hai dream sukpuitlingna dingin India le UAE hai an \hangruol a \ul a nih” tiin a hril bawk. Hi Summit a hin India chu khuol inzaum dinga fiel a nih. Rambung tum tum 140 a inthawk palai tamtak Summit a hin an fekhawm a, palai hai chu Heads of States le rambung lukhaitu pawimaw tak tak hai an nih. PM Modi le Abu Dhabi Crown Prince Mohamed bin Zayed Al Nahyan han zani hmasak zan khan inbiekna an nei a, energy sector, railways, manpower, financial ser-vices le thupui pawimaw tak tak hriltlang-na neiin, MoUs khawm iemanizat an ziek. Inremna an ziek hai lai hin UAE in Indian oil companies hai thautui man a sukhnuoi pekna ding khawm a \hang. MoUs an ziek-na a finance sectors a hin Bombay Stock Exchange le Abu Dhabi Securities Ex-change han inzawmna an nei a hma neka sukhratna ding a \hang bawk. February 10, 2018 zan khan PM Modi chu rambung 3 haia an zin a tawpna tak ni dingin Abu Dhabi khawpui hi a tlung a, thaw ding pawimaw a nei hai a sukfel zo pha New Delhi khawpui hung pan nawk a tih.

PM Modi in Dubai Opera House-ah

I-League: Chennai City le Shillong 0-0 in an indraw CoiMbatore: Zani zantieng khan Chennai City le Shillong Lajong hai chu Jawaharlal Nehru Stadium, Coimbatore-ah an inkhel a, a tu tieng tieng khawm goal thun bik um loin 0-0 in an indraw. An indraw lei hin point khat ve ve hmu hai sienkhawm league table-a an umna chu a la pangngai zing. Shillong Lajong hin games 16 an khel ta haiah points 18 hmuin a pangana an la ni zing a, chuongang bawkin Chennai City khawm games 15-ah points 13 hmuin league table-ah a pakuona-ah an la um zing. League fe meka hin Miner-va (Punjab) chun points 29 in hma a \huoi a, NEROCA (Manipur) chun points 28

hmu vetain pahnina an ni a, East Bengal chun games 13 ah points 23 hmuin a pathumna an nih. Chennai City hin season fe mekah hin an home-ah an khingpui hai tukhawm hne an la neinaw laiin away ah Mohun Bagan le Churchill Brothers hai chu an lo hne ve thung. Shillong Lajong hin zanita Chennai City le an

inkhel hi I-league fe mekah away game an khel tawpna a nih. February 12, 2018, 2:00PM hin league table-a a palina Mohun Bagan le a mawngdapa um Gokulam inkhel nawk an tih. Mo-hun Bagan hin points 21 an hmu ta a, hratna an chang chun East Bengal lekhelin a pathumna-ah an hung kai-tung ding a nih.