Upload
baybigbora
View
225
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
1/85
UKUROVA NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
YKSEK LSANS TEZ
Srr KKARSLAN
UKUROVA YRESNDE KASAPLIK PL LETMELERNDE,
BARINAKLARIN BOYUTLU TANITIM SMLASYONU
TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA ANABLM DALI
ADANA, 2006
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
2/85
UKUROVA NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
UKUROVA YRESNDE KASAPLIK PL LETMELERNDE,
BARINAKLARIN BOYUTLU TANITIM SMLASYONU
Srr KKARSLAN
YKSEK LSANS TEZ
TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA ANABLM DALI
Bu tez......./......./ 2006 Tarihinde Aadaki Jri yeleri TarafndanOybirlii / Oyokluu le Kabul Edilmitir.
mza....................... mza............................ mza......................Prof.Dr. Yldrm KUMOVA Prof.Dr. Taner ALAGZ Prof.Dr. M.ArslanTEKNSOY
DANIMAN YE YE
Bu tez Enstitmz Tarmsal Yaplar ve Sulama Anabilim Dalnda hazrlanmtr.
Kod No:
Prof. Dr. Aziz ERTUN
Enstit Mdr
Bu alma ukurova niversitesi Aratrma Projeleri Birimi Tarafndan
Desteklenmitir.
Proje No: ZF2005YL35
Not: Bu tezde kullanlan zgn ve baka kaynaktan yaplan bildirilerin, izelge, ekil vefotoraflarn kaynak gsterilmeden kullanm, 5846 sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundakihkmlere tabidir.
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
3/85
Z
YKSEK LSANS TEZ
UKUROVA YRESNDE KASAPLIK PL LETMELERNDE,
BARINAKLARIN BOYUTLU TANITIM SMLASYONU
Srr KKARSLAN
UKUROVA NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTSTARIMSAL YAPILAR ve SULAMA ANABLM DALI
Danman : Prof. Dr. Yldrm KUMOVA
Yl:2006, Sayfa: 85
Jri : Prof. Dr. Yldrm KUMOVA
Prof. Dr. Taner ALAGZ
Prof. Dr. Mehmet Arslan TEKNSOY
Bu almada, ukurova yresine ait kasaplk pili retimi yapan tarmsaliletmeler yapsal ynden incelenmitir. rnek olarak belirlenmi bir iletmenin,yapsal zelikleri, detaylar boyutlu olarak benzetimi (simlasyon) yaplmtr.
Aratrmalar sonucunda, incelenen kmeslerin tayc yaplarnn betonarmeolarak, atlarn ise kafes kiri olarak projelendirildii grlmtr. Yetitiricilerin
byk blmnn, evrede var olan dier kmeslerin benzeri olacak ekilde,kmeslerini yaptklar ortaya kmtr. Bu durumun yetitiricilerin kmes yapmkonusunda eksik bilgilere sahip olduklarn ortaya koymutur. Bu alma, bilgieksikliklerini belirlemek ve bunlarn giderilmesi amacyla planlanmtr.
al
ma sonucunda ortaya
kan kasapl
k pili kmeslerinin planlanmas
CD(Compac Disc- Sktrlm Disk) nin Tarmsal Yaplar alannda grev yapacakteknik elemanlara, rencilere ve yetitiricilere yardmc olaca dnlerekhazrlanmtr.
Anahtar Kelimeler: Simlasyon, Eitim teknolojisi, 3d tasarm, inretaktif, yap
I
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
4/85
ABSTRACT
MSc THESIS
3D SIMULATIONS OF BROILER HOUSINGS IN THE BROILER
ENTERPRISES IN UKUROVA REGION
Srr KKARSLAN
DEPARTMENT OF AGRICULTUREL STRUCTURES AND IRRIGATION
INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF
CUKUROVA
Supervisor: Prof. Dr. Yldrm KUMOVA
Year: 2005, Pages: 85
Jury : Prof. Dr. Yldrm KUMOVA
Prof. Dr. Taner ALAGZ
Prof. Dr. Mehmet Arslan TEKNSOY
With this study, the agricultural enterprises which produce broiler forukurova region have been investigated from the point of structural way. Thestructural properties and details of an enterprise which was taken as model have beensimulated as 3D. In addition to this, the simulation of an ideal enterprise which wasformed in the frame of literatures has been done.
According to the results of studies, it has been seen that the carryingstructures of the enterprises under study were pojected as concrete and the roofswere projected as roof beams(rafters). It has appeared that the majority of the
producers have built broiler houses similar to the others in the region. This situation
has brought up the fact that the producers have had missing information aboutbuilding the broiler houses. This study has been planned in order to determine theseinformation deficiencies and do away with them.
This CD(Compac Disc) as a result of this study about planning the buildingsof broiler houses has been prepared with the aim of helping the students and the
producers.Key Words: Simulation, Educational Technology, 3d design, interactive,
structure
II
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
5/85
TEEKKR
Aratrma konumun belirlenmesinden, tezimin sonulanmasna kadar her
aamada yardm ve desteini grdm sayn hocam Prof. Dr. Yldrm KUMOVA
ya katklarndan dolay teekkrlerimi ve sayglarm sunarm.
almalarmda yardm aldm, Ar. Gr. Zekai Gme, Mehmet
ARICIya, Hasan EYOKa ve Tarmsal Yaplar ve Sulama Blm personeline
teekkr ederim.
almamn her aamasnda bana destek veren eim M. Emel
KKARSLAN a, ve aileme gsterdikleri ilgi ve sabrdan dolay teekkr
ederim.
III
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
6/85
NDEKLER SAYFA
Z.................................................................................................................................I
ABSTRACT...............................................................................................................II
TEEKKR ............................................................................................................ III
NDEKLER ........................................................................................................IV
ZELGELER DZN .........................................................................................VII
EKLLER DZN ..............................................................................................VIII
1. GR ..................................................................................................................1
2. NCEK ALIMALAR ................................................................................. 5
2.1. BROLERRETMLE LGLDAHA NCE YAPILMIALIMALAR..............5
2.2. BROLER(KASAPLIKPL)YETTRCLYAPILARINDA PLANLAMA
KRTERLER...............................................................................................................6
2.2.1. Broiler Yetitiricilii Yaplarnda Yap Elemanlar ve Teknik zellikleri
82.2.1.1. Temeller ...........................................................................................8
2.2.1.2. Kmes Taban .................................................................................. 9
2.2.1.3. Duvarlar .........................................................................................10
2.2.1.4. at ................................................................................................. 11
2.2.1.5. Kap ve Pencereler ......................................................................... 12
2.2.2. Broiler Yetitiricilii Ekipman Planlama lkeleri .................................. 13
2.2.2.1. Yem Depolam Yap
s
..................................................................... 132.2.2.2. Yemlik Gurubu .............................................................................. 13
2.2.2.2.1. Otomatik Bantl Yemlik............................................................. 15
2.2.2.2.2. Askl Yemlik............................................................................. 15
2.2.2.2.3. Spiral Yemlik ............................................................................. 16
2.2.2.3. Suluk Grubu ................................................................................... 16
2.2.2.3.1. Damlatcl Suluk ....................................................................... 17
2.2.2.3.2. Otomatik Suluk .......................................................................... 18
IV
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
7/85
2.2.2.4. Istma.............................................................................................. 19
2.2.2.5. Havalandrma ve Soutma ............................................................. 20
2.2.2.5.1. Doal Havalandrma ..................................................................21
2.2.2.5.2. Yapay (Mekanik) Havalandrma................................................ 23
2.2.2.6. Ortamda klimlendirme.............................................................. 24
2.2.2.7. Aydnlatma.....................................................................................25
2.2.2.8. Jeneratr .........................................................................................27
3. MATERYAL VE METOT.............................................................................. 28
3.1. MATERYAL ................................................................................................. 283.1.1. Broiler Yetitiricilii Yaplan Hayvansal retim Yapsal zellikleri... 32
3.1.1.1. Temel ............................................................................................. 32
3.1.1.2. Kmes Taban ................................................................................ 34
3.1.1.3. Duvarlar .........................................................................................34
3.1.1.4. at ................................................................................................. 35
3.1.1.5. Pencereler .......................................................................................37
3.1.1.6. Kaplar............................................................................................ 393.1.2. Kmes Ekipmanlar................................................................................ 41
3.1.2.1. Yemlikler .......................................................................................42
3.1.2.2. Suluklar .......................................................................................... 47
3.1.2.3. Ortamda klimlendirme.............................................................. 54
3.1.2.4. Fanlar ............................................................................................. 56
3.1.2.5. Istclar .......................................................................................... 59
3.1.2.6. Otomasyon ..................................................................................... 603.2. METOT ........................................................................................................ 62
3.2.1. rnek Broiler Yetitirme letmesinin Seimi....................................... 62
3.2.2. izim-Sunum Materyalleri .................................................................... 63
3.2.3. almada Kullanlacak Bilgisayar Sistemi ...........................................64
3.2.4. almada zlenenin Yntem.................................................................64
4. SONU VE NERLER................................................................................. 67
KAYNAKLAR ......................................................................................................... 69
V
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
8/85
ZGEM..............................................................................................................74
VI
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
9/85
ZELGELER DZN SAYFA
izelge 3.1. DE (2004) Kesilen Hayvan Says ve Et miktar ................................. 62
VII
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
10/85
SAYFAEKLLER DZN
ekil 2.1. Spiral Yemlik ............................................................................................. 16
ekil 2.2. Damlatcl Suluk .......................................................................................18
ekil 2.3. Otomatik Suluk .......................................................................................... 19
ekil 2.4. Sulama Deposu .......................................................................................... 25
ekil 3.2. Kmes Plan ............................................................................................... 29
ekil 3.4. Barnaa Ait Gney ve Kuzey Cephe Grnleri.................................... 30
ekil 3.5. Barnaa Ait D Cephe Grn-1 3D- Dzgn grnml.................. 31
ekil 3.6. Barnaa Ait D Cephe Grn-2 3D- Dzgn grnml.................. 31
ekil 3.7. Su basma ykseklii .................................................................................. 32
ekil 3.8. Barnak Dou- Bat kesitleri ...................................................................... 33
ekil 3.9. Barnak zemin kesiti .................................................................................. 33
ekil 3.10. Duvarlar 3D- Dzgn Grnml........................................................... 34
ekil 3.11. Duvarlar 3D- Telkafes Grnt ...............................................................35
ekil 3.12. at ve at rt malzemesi...................................................................... 35
ekil 3.13. Kmes detaylar .......................................................................................36
ekil 3.14. at 3D- Telkafes Grnt ...................................................................... 37
ekil 3.15. Pencere.....................................................................................................38
ekil 3.16. Pencere 3D- Dzgn grnml ............................................................. 38
ekil 3.17. Servis kaps ............................................................................................. 39
ekil 3.19. Kmes Servis Kaps................................................................................ 40
ekil 3.21. Kmes ii ekipman yerleim plan........................................................... 41
ekil 3.22. Spiral yemlik ............................................................................................ 42
ekil 3.23. Spiral Yemlik Bileenleri 3D- Dzgn grnml ................................. 43
ekil 3.24. Spiral Yemlik 3D- Dzgn grnml....................................................43
ekil 3.25. Spiral Yemlik 3D- Telkafes Grnt....................................................... 44
ekil 3.26. Kmes erisine Spiral Yemlik Yerleimi 3D- Dzgn grnml........ 44
ekil 3.27. Kmes erisine Spiral Yemlik Kaldrma Sistimi 3D- Telkafes Grnt45
ekil 3.28. Spiral yemlik kep yan grn ................................................................45
ekil 3.29. Spiral yemlik kep st grn .................................................................46
VIII
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
11/85
ekil 3.30. Spiral yemlik borusu st grn ............................................................ 46
ekil 3.31. Spiral yemlik atal st grn...............................................................46
ekil 3.32. Spiral yemlik atal yan grn.............................................................. 47
ekil 3.33. Damlatcl suluk......................................................................................47
ekil 3.34. Reglatr.................................................................................................. 48
ekil 3.35. Reglatr 3D- Dzgn grnml .......................................................... 48
ekil 3.36. Reglator 3D Dzgn grnml - Telkafes Grnt ............................ 49
ekil 3.37. Otomatik Suluk 3D izimleri- Dzgn grnml ................................ 50
ekil 3.38. Otomatik Suluk Bileenlerinin 3D izimleri- Dzgn grnml ......... 50
ekil 3.39. Ask suluk su alma nitesi st ve n grn ..........................................51
ekil 3.40. Ask suluk su alma nitesi st ve n grn ..........................................51
ekil 3.41. Ask suluk ayar vidas tesisat somunu st ve n grn........................ 52
ekil 3.42: Ask suluk su seviye ayar vidas st ve n grn................................. 52
ekil 3.43: Ask suluk PVC boru (kaval)................................................................... 53
ekil 3.44. Su deposu................................................................................................. 54
ekil 3.45. Su Deposu 3D- Dzgn grnml......................................................... 54
ekil 3.46. Pad-Motor-Depo 3D Dzgn grnml................................................ 55
ekil 3.47. Pad-Motor-Depo- 3D Telkafes Grnt.................................................. 55
ekil 3.48. Motor 3D- Dzgn grnml ................................................................56
ekil 3.49. Fan Yerleim Plan................................................................................... 57
ekil 3.50. Yapay havalandrma (aksiyal fan) ........................................................... 57
ekil 3.51. Fan 3D- Dzgn grnml eriden Grnt........................................ 58
ekil 3.52. Fan 3D Tel kafes grnt ........................................................................ 58
ekil 3.53. Fan 3D Dzgn grnml ..................................................................... 59
ekil 3.54. Fan 3D Yap D Grnts ................................................................... 59
ekil 3.55. Radyan3D- Dzgn grnml...............................................................60
ekil 3.56. Kontrol panosu......................................................................................... 61
ekil 3.57. Elektrik Pano 3D......................................................................................61
IX
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
12/85
1.GR Srr KKARSLAN
1. GR
Dnyada, snrl gda retimi kaynaklarna kar ok hzl nfus art, ciddi
boyutlarda beslenme sorununu gndeme getirmektedir. Bu durum karsnda btn
lkeler, zellikle salkl beslenme asndan nem arz eden hayvansal gdalarn
retiminin arttrlmas iin, byk abalar sarf etmektedirler. Bunlarn ierisinde ise
geleneksel hayvansal gda retimi yaplan sr, koyun kei vs. gibi hayvanlarn
dnda daha ksa srede ve daha fazla rn elde edilebilen hayvanlarn retimine
ynelik almalar yaplmaktadr (Atlgan, 2000).
Tarm gelimi lkelerde hayvansal retim, bitkisel retimin nne
gemektedir. Hayvanclk sektrnde krmz et a giderek artarken, kendi retim
plann yapan ve halkmzn hayvansal protein ihtiyac iin lke tketimini eksiksiz
karlayabilen tek retim dal tavukuluktur. lkemiz tavukuluu, hayvanclmz
ierisinde en hzl gelien, modern teknolojiyi uygulamada bu konuda ileri lkeler
seviyesinde btnlemi tesislere sahip bir sektrdr. zellikle et tavukuluu
sektr, btnlemi yaps ve yaygnlaan szlemeli retim yapsndakiorganizasyonuyla dier hayvanclk dallarna rnek model oluturmaktadr. Sektr
iindeki firmalar, damzlktan pazarlamaya kadar tm sreleri kendi kontrollerine
alarak daha verimli bir alma sreci balatmlardr (Yenilmez, 2005).
lkemiz ihtiyac olan tarmsal rnleri retebilecek potansiyele sahip olsa da
zaman zaman uygulanan yanl politikalar sonucu retim darboaza girebilmektedir.
Ayrca hzl nfus art, hzl kentleme ve sanayilemenin artan bir tempoyla devam
etmesine bal olarak hayvansal rnlerin retim ynnden kendi kendine yetebilen bir lke olabilme zelliini yitirmektedir. 1960l yllara kadar aile iletmelerinde
geleneksel ky tavukuluu eklinde bir ura alan olan tavuk yetitiricilii Trkiye
kalknma vakfnn lkemizde balatt szlemeli tavuk yetitiricilii modeli ile yeni
bir ivme kazanm ve 2025 yl gibi ksa bir srede inanlmaz bir atlmla bugn
gerek kulland teknoloji gerekse rettii rnlerin kalitesi asndan gelimi bat
lkeleri ile rekabet edebilecek bir dzeye ulamtr (Atlgan, 2000).
1
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
13/85
1.GR Srr KKARSLAN
Bu balamda lkemizde son yllarda yaplan aratrmalar tavukuluk
sektrn en ileri dzeye getirmeyi amalam evre artlarnn kontrol,
barnaklardaki donanm kullanm, barnaklarn yapsal zellikleri v.b konular
incelenmi zm nerileri sunulmu ve sunulmaktadr. Yaplan aratrmalar
gstermitir ki retim yaplan iletmeler hibir planlama ltleri olmadan
geleneksel olarak babadan ola kalan bilgilerle ina edilmi benzer kmeslerdir,
genelinde barnaklarn yapm aamasnda konuyla ilgili kimseye danlmad
grlmtr ve bu sektre yeni giri yapacak reticilerde de yaplan btn uyarlara
ramen bu durum gzlemlenmektedir.
Kmes tasarm, fonksiyonel ynden, olumlu sonu verecek yaplarn
planlanmasnda, teknik bilgi birikimine gerek duyulmaktadr. Gerekli ltlerin
yerine getirilmesinde teknolojinin sunduu olanaklardan, eitimde ve uygulama
aamasnda, yeteri kadar yararlanlamad grlmektedir. Avrupa Birlii dzeyinde
kii bana den tavuk eti tketim miktarna ulamak iin, kmes tasarm ile ilgili
konularda, eitim ve teknoloji yapsnda da, almalara farkl boyut ve yaklamlar
getirilmesi bir zorunluluk olarak ortaya kmtr. Bu aamada lkemizde yeni
gelimekte olan eitim teknolojilerinin tavuk eti retiminin her aamasnda
kullanlmas gereklilii ortaya kmaktadr.
niversitelerimizin Ziraat Fakltelerinden mezun olacak ve tavuk eti retimi
konusunda grev stlenecek olan rencilerine, bilginin daha ilgi ekici ve anlalr
olarak iletiminin salanmas iin, etkileimli retime imkn salayan, eitim
teknolojilerinin, eitimde hak ettii yeri almas kanlmaz olmutur. Bu
teknolojilerin sunduu imknlardan, sadece niversite rencileri olmayp,
iletmelerde aktif olarak alan grevlilerinde bulunduklar iletmelerde zaman ve
mekndan bamsz olarak faydalanmalarnn gereklilii de ortaya kmaktadr.
Bu teknolojileri kullanarak;
Trkiye veya Dnya da, eitli yrelere ait farkllklar gsteren kasaplk pili
retim kmeslerinin yaplar, bilgisayar ortamnda boyutlu modelleri
oluturularak bir model ktphanesinde saklanabilir ve bu modellerin
ierisine girilip gezilebildii animasyonlarda, yine bu ktphanelerde
2
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
14/85
1.GR Srr KKARSLAN
deerlendirilebilinir. Bylelikle rencileri bu yrelere gtrmek zorunda
kalmadan bu ktphanelerdeki grntlerden bilgi edinmeleri salanabilir.
Farkl blgelerin, farkl iklim koullar ile ortaya kan kmes sistemlerinde
yer alan at sistemleri, kaplama eitleri ve kmes ierisinde veya darsnda
kullanlan, sistem elemanlar hakknda boyutlu grntler oluturularak
snf ortamnda ve herhangi bir tesise gitmek mecburiyetinde kalmadan
rencilere gerekli bilgiler verilebilir.
boyutlu olarak oluturulan bir Kmes ierisinde bilgisayar ortamnda
gezerken, o mekn ierisine yerletirilmi materyaller (suluk, yemlik vs...
yerleimleri) tasarm aamasnda, fiziki ortama olan uyumsuzluklar grsel
olarak alglanabilir ve gerekli nlemler tasarm aamasnda alnabilir.
Tesislerde kullanlan sistemlerde suluk, yemlik gibi materyallerin btn
teknik ayrnt ve modelleri etkileimli olarak, bir bilgisayar komutu ile
renciye, bilgisayar ortamnda verilebilir.
ki boyutlu iftlik planlarnda, rencilerin hazr grsel olarak oluturulmu
olan kmes elemanlarn kullanarak, sistemi planlamas salanabilir.
renciler, bu grsel ve etkileimli bilgisayar programlarndan rendikleri
konular hakknda, yine etkileimli olarak kendilerini imtihan ederek eksik
bilgilerini tamamlayabilirler.
Tesislerde kullanlan sistemlerde suluk, yemlik gibi materyallerin tasarm
bilgisayar ortamnda yaplabilir. Bu tasarm aamasnda hibir materyal
tketilmeden modeller oluturulabilir. Yine bilgisayar ortamnda; bu
modellerin mukavemeti hesaplanr ve otomatik torna tezghlarna
gnderilerek retimleri salanabilir.
Bu almada, ukurova yresine ait kasaplk pili retimi yapan ve temsil
kabiliyetinde olan bir tarmsal iletmenin yapsal zelikleri belirlenerek bilgisayar
ortamna aktarlmas, bu ortamda yapnn tantlmas, kullanlan donanmlarn
zeliklerinin ve yap iindeki konumlarnn belirlenmesi, yapnn retimde
kullanlmas durumunda ortaya kabilecek sorunlarn giderebilecek bir bilgi
birikiminin oluturulmas amalanmtr. rnek olarak belirlenmi bir iletmenin,
3
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
15/85
1.GR Srr KKARSLAN
yapsal zelikleri ve ayrntlarnn boyutlu olarak benzetim (simlasyonun)
yaplmas ngrlmtr.
4
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
16/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
2. NCEK ALIMALAR
2.1. Broiler retimi le lgili Daha nce Yaplm almalar
Donar (1994), yapt almada, Adana ve Mersin illerinde bulunan broiler
iletmelerinin ounluunun (%53) 4.001-8.000 adet/devre kapasiteli kmesler
olduunu belirlemitir. Deerlendirmeye alnan 32 adet broiler iletmesinden 4000
ve daha dk kapasiteli 9 iletmede 175.068 adet, 4.001-8.000 kapasiteli 17 adetiletmede 484.528 adet ve 8.000 ve daha yksek kapasiteli 6 iletmede 664.780 adet
olmak zere toplam 1.324.376 adet/devre broiler bulunduunu tespit etmitir. Broiler
retimi yapan iletmecilerin %71,9unun eitim dzeyinin ilkokul seviyesi olduunu,
iletmelerden ounluunun (%46,9) mesleki deneyim srelerinin 5-10 yl arasnda
olduunu belirlemitir. letmelerde kapasite kullanm oran ortalama %98,3 olup bu
oran iletme byklne bal olarak d gsterdii, bu orann k aylarnda
ykseldiini, yaz aylar
nda ise dtn gzlemlemitir. Yetitirme dnemi (y
ldayaplan devre says) ortalama 5 olarak tespit etmitir.
Can (1996), Trkiye broiler yetitiriciliinde karlalan genel sorunlar u
balklar altnda toplamtr: letme alt yap sorunu: Broiler retiminin
gelitirilmesinde tam btnlemi byk bir iletme modeli tercih edilmeli, yer
seimi sorunu, yerleim plan sorunu, kapasite tayini sorunu, kredi ve tevik sorunu
ile reticinin teknik bilgiye sahip olma sorunu retim sorununun bir alt yap s olarak
deerlendirilmelidir. Broiler salk sorunu: Salkl damzlk seimi, salkl
damzlk yumurta retimi ve salkl civciv retimi salkl broiler retiminde temel
zelliklerdir. Yetersiz ve kullanma uygun olmayan su kaynaklar, yem
hammaddelerinin mantar bakteri ykseklii nedeniyle oluan toksikasyonlar, tam
donanml laboratuar yokluu, broiler retiminde verimlilii azaltmakta ve byk
ekonomik kayplara yol amaktadr. Yem sorunu:Broiler retim maliyetinin %70ini
yem tekil etmektedir. Yem girdisi olan hammaddelerin kalitesi yannda yem temini
sorunu broiler retiminde maliyet artnn yan sra retimin durma riskini de
5
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
17/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
beraberinde getirmektedir. Pazarlama sorunu: Yurt ii tketimi retimin altnda
gerekletii iin retimde kriz meydana gelmektedir. Bunun iin ihracatn
gelitirilmesi ve tketimin artrlmas gerekmektedir.
Atlgan (2000), Adana li Ak Perde Sistemli Etlik Pili (Broiler) Kmesinde
evre Koullarnn Dzenlenmesi zerine olan aratrmasnda Adana ili ve
evresinde yaygn olarak kullanlan etlik pili retimi yapan ak perde sistemli
kmeslerde, kmes ierisinde evre koullarnn ne lde salandn;
kullanlmakta olan kmesin yap elamanlarndan olan s kayplarn, havalandrma,
s ve nem dengelemesi konularn aratrmtr.
elik (2002) Ankara Koullarnda Uygun Alternatif Kmes Projelerinin
Gelitirilmesi zerine yapt aratrmada, Ankara ilinde bulunan ticari tavukuluk
iletmelerinin yapsal ve fonksiyonel planlama zelliklerini yeterlilik ynnden
aratrmtr. Sorunlar belirlemi ve bulgular sonucunda eitli zm alternatifleri
gelitirilmitir. almasn, Ankarada bulunan eitli tip ve byklkteki 116 ticari
tavuk kmesinde yrtmtr. Aratrmada kmeslerin yapsal ynden
planlamaya esas olacak mevcut durumlar ile ilgili gerekli verileri yerinde elde
etmitir.
Uurlu (1998)nun Konya lindeki Yumurta Tavuu letmelerinde
Kmeslerin Teknik ve Tasarm zellikleri Ynnden Deerlendirilmesi konulu
almasnda Konya ilinde yumurta tavukuluu yapan 49 iletmeden seilen 68 adet
kmesi teknik ve tasarm ynnden deerlendirmitir. Kmeslerde barnak plan ve
ekipman durumu, barnaklarn teknik zellikleri, s ve nem dengesi analizleri ile
sulama, yemleme ve gbre temizleme sistemlerini incelemitir. Genellikle kmes
planlarnn i ve d yap ekonomisi ile iklimlendirme asndan uygun olmad
belirlemitir.
2.2. Broiler (Kasaplk Pili) Yetitiricilii Yaplarnda Planlama Kriterleri
Kmeslerde boyutsal tasarm etkileyen balca kriterler, yrenin iklim
koullar, kmes kapasitesi, yetitirilen tavukrk ve alan istekler, planlama sistemi,
evre koullarnn denetim dzeyi, yap malzemeleri ve kmes ekipmanlar reten
6
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
18/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
firmalarn nerileridir. Bu kriterlerin gz nne alnarak ncelikle kmes genilii ile
yan duvar ve mahya ykseklii belirlenerek iki boyutlu tasarm yaplmal, daha sonra
kapasitesine gre nc boyut hesaplanmaldr (elik, 2002).
North (1984) tavuk bana alan gereksinimini derin altlkl sistemlerde 0,160
0,180 m2 olmas gerektiini ifade etmitir. Tavuk bana den kmes hacmini iman ve
Okurolu (1982 ) 0. 400 m3 olarak nermektedirler.
7
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
19/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
2.2.1. Broiler Yetitiricilii Yaplarnda Yap Elemanlar ve Teknik zellikleri
2.2.1.1. Temeller
Temeller binann btn ykn, zerine oturduu zemine ileten yap elemanlardr
(Okurolu ve Yaanolu 1993). Genellikle bir yapnn zemin yzeyi altnda kalan ve
dardan grnmeyen ksmna alt yap, zemin yzeyi stnde kalan ksmna ise st yap
denir. Bir yapnn zemin yzeyi altnda kalan ve alt yapsn oluturan ksm temel olarakadlandrlr (Ekmekyapar 1993 a). Temellerin yaplmasnda ta veya beton kullanlmaldr
(Anonymous 1986). Temel genilii kullanlan temel duvar malzemesine baldr (Alkan
1969 b). Tarmsal yaplarda ta temel duvarlar geniliini Ekmekyapar (1981), kerpi
duvarlar iin 60 cm,ta ve tula duvarlar iin ise 50 cm olarak vermektedir.
Temellerin, zeminin don etkisinden etkilenmemesi iin temel taban donma
derinliinin altnda olmaldr. Zeminin donma derinlii scak ve lk blgelerde 30 cm'den
balayarak souk blgelerde 2 m'ye kadar inebilir. Donma derinlii olarak s
cak ve
l
kblgelerde 5060 cm, souk blgelerde 80120 cm alnabilir (Ekmekyapar 1993 a). Temel
duvarlar, yzey sularnn barnak ierisine girmesini nlemek amacyla doal zeminden 30
50 cm yksekte olmaldr. Temel etrafnda birikecek su drene edilmedii takdirde donma ve
znme olaylar ve suyun yap elemanlar iine girmesiyle duvar byk lde zarar
grebilir. Doal drenaj koullarnn uygun olmad arazi ve eim artlarnda, dren borular
smelin alt yzeyinden daha aada olacak ekilde, temel evresine toprak alt drenaj
ebekesi denmelidir (Okurolu ve Deliba 1987).
Kmesin duvarlarnn altna temel iin dikdrtgen ereve eklinde 20 cm eninde 50
cm derinlikte demirli bir hatl beton dklmelidir. Hatla 14 lk kaln demirlerden
denmelidir. Hatl iin toprak yzeyinin 30 cm altna temel ukuru inmelidir, toprak
yzeyinden 20 cm yksekte su basmas olarak braklmaldr. Temelin bu ekilde kazlmas
halinde iinin de toprakla doldurulmasna lzum kalmayacaktr. Ancak eimli arazilerde
temel iini dzeltilmeli ve gereken yerler toprak ile doldurulmaldr. Baz kmes temelleri
arazi eimi nedeniyle bir metre ykseklie ulamaktadr. Temelde karlkl uzun
8
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
20/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
kenarlarnda 3 metrede bir kolon, 6 metrede bir de kolon alt 60x100 cm lekli pabular
yaplacaktr. Bu erevenin iine nce 25 cm stabilize bir malzeme dklerek ezilir. Bunun
da zerine ileride beton atlamasn diye zemine hasr elik serilebilir veya betonda derzler
braklr. Dolgu malzemesinin iine 10 metrede bir 100 lk plastik logarlar konularak yine
100 lk PVC pis su borular ile birbirine balanr. Dolgu malzemesi zerine 8-10 cm
ykseklikte dzgn yzeyli bir beton dklr ve temel ksm tamamlanm olur. En nemli
nokta kmesinizin su terazisinde olmasdr. Burada kmes ykanrken % 0,5 lik bir i-
merkezi eim arzu edilir. Kmesinizin uzunlamasna kot fark sfr olmaldr. Kmesinizin
merkezine yerletireceiniz lagarlar ykama suyu tahliyesi iin yeterlidir. Beton dkmeden
nce temel eiminin Nivo ile lmesi gerekir (URL1).
2.2.1.2. Kmes Taban
Kmes Taban alan belirlenirken tavuklarn alan istekler gz nne alnmaldr.
Tavuklarn alan istekleri, tavuun rkna ve yana, planlanma sistemine ve iletmenin
mekanizasyon dzeyine bal olarak deimektedir (Maton et al. 1985).
Kmes taban alan belirlenirken, tavuk performans ve kmes maliyeti arasnda bir
dengenin kurulmas gerekir. Birim taban alannda barndrlan tavuk saysnn fazla olmas,
hayvan bana den kmes hacmini azaltmakta ve evre koullarnn denetimini
gletirmektedir (ztrk ve Olgun 1993).
Broiler yetitiriciliinde kmes taban alan belirlenirken tavuk bana 0. 07 m2
(Tekinel vd 1988), Erensayn (1992) ve Anonymous (1993a) ise 0,08 m2nin yeterli
olacan belirtmektedir.
Kmes taban akllar zerine dklm veya delikli tulalar zerine
svanm betondan yaplabilecei gibi, sktrlm ve yzeyi asfaltlanm topraktan
yaplabilir (ALKAN,1969).
Genellikle kmes taban beton, sktrlm killi toprak, ta, tula veya tahta
yap malzemesiyle oluturulabilir. Tabann beton olmas temizlik ilerini kolaylatrr
Ykamann ve temizlemenin zorunlu olduu durumlarda, beton tabanlarn 1015 cm
byklnde blokaj talar ile denmi bir zemin zerine 715 cm kalnlkta
Grobeton, onun stne 3 cm kalnlkta tesviye betonu dklp, en stnnde 2.5 cm
9
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
21/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
kalnlnda imento ap ile svanarak yaplabileceini belirtmektedirler. Kmes
tabannn tabi zeminden 2025 cm daha yksekte yaplmas gerektii ve kmes
tabann temizlenmesi srasnda pis sularn akabilmesi iin belirli bir ynde % 5
eim verilmesinin uygun olaca belirtilmitir (Uurlu, 1998).
Bengtsson and Whitaker (1986) ise kmes taban alannn drenaj ok iyi olmal ve
tabana uygun bir yne doru en az % 0. 2 eim verilmelidir. Taban malzemesi kolay
temizlenebilmeli ve kemirici hayvanlara kar dayankl olmas gerektiini vurgulamaktadr.
2.2.1.3. Duvarlar
Tarmsal yaplarda duvarlarn fonksiyonu tayc sistemin statik zelliine
baldr. Duvarlar kmes bnyesindeki fonksiyonel blmeleri birbirinden ayran ve
yapnn zemin zerinde oluumunu salayan elemanlardr. Tayc duvarlar en az bir
tula kalnlnda, blme duvarlar ise yarm tula kalnlnda olmaldr (ne ve
Olgun 1989).
Betonarme kolonlar 3 metre aralkl 2,5 metre ykseklikte dikilmeli ve
zerine de profil makaslar monte edilmelidir. Beton kolonlarn kesiti 30 cm uzunluk
25 cm eninde olmaldr. Kolon iinde kullanacanz 14 lk demirler kolon
ekseninde 6 adet olmal ve 15 cm aralk ile 8 lik demir karelerle balanmaldr. Beton
kolonlarn zerine koyacanz makaslar ve aklar elik olabilecei gibi profil
demirlerden de olabilir. Kolonlarn aras 20 cm eninde briket ile rlmeli, iten ve
dtan perlitli sva yaplmaldr, tek tarafl bir duvarda 4 adet fan boluu braklmal
ancak pencere braklmamaldr (URL2).
Hayvan barnaklarnda duvar ykseklii yrenin enlem derecesine gre
belirlenmelidir. nk gne nlarnn barnaa girme uzunluu yrenin enlem
derecesine bal olarak deimektedir (Olgun, 1997).
Broiler yaplarnda yan duvar ykseklii yrenin iklim koullarna ve
planlama sistemine bal olarak 1. 90- 3.00 m(Balaban ve en 1988), 2. 30-3,25 m
(ne ve Olgun 1989) arasnda olabilmektedir.
10
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
22/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
2.2.1.4. at
at materyali ve at sistemi, hayvanlarn s gereksinimlerine ve ihtiya
duyduklar hava hacmine dorudan etkili olduundan, hem de dardan gelen (kar,
rzgr) ykleri karladndan, hayvansal yaplarda tasarm aamasnda iyi
hesaplanmas gereken, yap elemandr.
Ekmekyapar (1993 a) ya gre beik at tarm iletmeleri yaplar iin en
uygun ateklidir.
lkemizde eski yllarda ina edilen hayvan barnaklarnn genellikle yma
yap tipinde olduu, ancak son yllardaki uygulamalarda karkas yaplarn
yaygnlat grlmektedir. Karkas yaplarda tayc sistem olarak kafes kiri-
kolon bileimi ya da ereveler kullanlmaktadr. Genellikle kafes kiri- kolon
kombinasyonu yaygn olup, konstrksiyon malzemesi olarak kafes kiriler ahaptan,
kolonlar ise betonarmeden yaplmaktadr. Ancak son yllarda elik kullanmnn
artmas nedeniyle kafes kiri ve erevelerde elik profillerin kullanmnda byk
art gzlenmektedir. zellikle geni aklkl hayvan barnaklarnda elik kafes
kiriler ile betonarme veya elikten yaplan erevelerin kullanlmas emniyet ve
ekonomi ynnden avantajlar salamaktadr (Olgun vd 1997).
Tarmsal yaplarda en nemli yap eleman atdr. nk at, evre
koullarnn denetiminde en nemli fonksiyonu gren, inaat ve bakm en pahal
olan bir yap elemandr. Tarmsal yaplarda asma at sistemleri genellikle sistemleri
genellikle iki eimli beik at eklinde yaplrlar. Bu tip atlarn inaatnda,
zellikle geni aklklarn rtlmesinde kafes kiriler yaygn olarak kullanlmaktadr
(Balaban ve en 1984 ).
at eimi, yrenin iklim koullarna ve kaplama malzemesine gre
belirlenmelidir. at eiminin fazla olmas, at boluunu, hacmini ve yap zerine
gelecek rzgr ykn azaltr ancak kar ykn arttrr(elik, 2002). ne ve Olgun
( 1989 ), lkemiz koullarnda hayvan barnaklar iin en uygun at eiminin 17-23
arasnda olmas gerektiini belirtmektedirler. Kmeslerde at eimini Wicklen et al.
( 1985 ) 22.5, Czarick and Tyson (1990) 18.5 ve Olgun (1997) 18 olarak
nermektedirler.
11
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
23/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
at hem rten hem de izolasyonu salayan sandvi panellerden olumaldr.
Alternatif olarak 10 cm izocam veya 6 cm strafor da kullanlabilir ancak her iki
malzemenin zerine ayrca bir sa rt ve altna da bir branda kullanlmas
gereklidir. zolasyon malzemesi yazn scaktan knda souktan korunmay
salamaldr. Bu nedenle kmesin at izolasyonu kn yakt yaznda elektrik
tasarrufu salayarak geri kazanm salamaldr. Ayn zamanda kmesin temizlii
asndan atdaki branda son derece kullanl olmaldr. atda en az 100 cm saak
olacakekilde makaslarn st ucunu uzun braklmaldr (URL3).
2.2.1.5. Kap ve Pencereler
Kmeslerde toplam pencere alan, toplam taban alann %5-25 i arasnda
olmaldr. Scak yrelerde bu yzde st limite(%25)kadar alnabilir. Pencerelerin yaz
ve k aylarnda kullanm biimi farkl olacandan, genelde stten alan vasisdas
pencere kullanm doru olur. nemli bir dier konu ise kn kmes ii hava
deiiminde pencerelerden de yararlanlyorsa pencereden giren souk hava hibirekilde hayvanlar zerine dorudan gelmemeli, kmes iinde bir miktar sndktan
sonra hayvanlara gelmemelidir (Tekinel vd 1989).
Kmeslerde kap genilikleri gnlk ilerin elle yrtlmesi durumunda 75-
110 cm, makine ile yrtlmesi durumunda ise 240- 350 cm arasnda planlanmal.
D kaplar 90 cm' den dar olmamaldr. Kap ykseklii ise 200 cm alnabilir
(Okurolu ve Deliba. 1986, ne ve Olgun 1989 ). Kaplar kmesin ksa
kenarlarnda planlanmal, mmkn olduu kadar rzgar alan cepheyeyerletirilmemelidir ( Kalpalp 1985, Bengtsson and Whitaker 1986).
Tarmsal yaplarda kaplar fonksiyonlarna gre tek veya ift kanatl veya
srgl olarak yaplr. Tek kanatl kaplarn genilikleri genellikle 90-100 cm,
ykseklikleri 190-200 cm arasndadr. Srgl kaplar ise makara veya rulman
zerinde yatay olarak ileri geri srlebilen kaplardr. Srgl kap genilii genelde
3 m olarak alnr (Balaban ve en, 1978).
12
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
24/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
Kmeslerde pencerelerin aydnlatma ve havalandrma olmak zere iki
fonksiyonu vardr. Genilii fazla olan kmesler kuzey- gney dorultusunda
ynlendirilmeli, pencereler dou- bat cephelerine eit aralklarla ve ayn byklkte
dzenlenmelidir. Kmeslerde vasisdas tipi pencereler tercih edilmelidir (Olgun 1991,
Anonymous 1997a).
2.2.2. Broiler Yetitiricilii Ekipman Planlama lkeleri
2.2.2.1. Yem Depolam Yaps
Yem depolama yapsnn bykl tavuk saysna ve yemlerin iletme
bnyesindeki retim durumlarna bal olarak deimektedir. Yem depolama yaplan
planlanrken gnlk yem tketimi esas alnr ve hesaplamalarda yemin hacim arl
0. 65 t/ m3 olarak kabul edilebilir (Balaban ve en 1988).
Bengtsson ve Whitaker ( 1986 ), yemlemenin mekanik olarak yap
ld
iletmelerde her tavuk iin 0. 0035 m2' lik yem depolama alannn dnlmesi
gerektiini belirtmektedirler. iman ve Okurolu (1982 ) ise 1000 tavukluk bir
iletme iin 5.0 m2'lik alann yem depolanmas iin yeterli olabileceini
bildirmektedirler.
2.2.2.2. Yemlik Gurubu
Maton ve ark.(1985), yer tipi kmeslerde kullanlan yemleme sistemini
aada verildii gibi yemlik tipine ve yem tama ekline bal olarak drt grupta
toplanmtr. Kablo tayc sistemle doldurulan kap yemlikler: Yem silosundan
beslenme nitesine gelen yem, beslenme nitesi iinden geen diskli sonsuz zincir
sistemi rezerv knda bir boru ierisinde hareket ederek yemi yemliklere tar.
Sistemin hareketli bir elektrik motoru vastas ile salanr ve sonsuz zincir sistemi ile
yem tekrar beslenme nitesine geldiinde sistem otomatik olarak veya el yardmyla
13
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
25/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
durdurulur. Burgu vastasyla doldurulan kap yemlikler : Kmes ierisinde bir veya
birka sral olarak yerletirilmi yem kaplar, ilerinde spiral (helezon) bir burgu
bulunan borularla birbirine balanmlardr. Beslenme nitesinden burgu yardmyla
alnan yem yemliklere datlr ve en sondaki yemlik dolduu zaman, bir anahtar
yardmyla sistemin hareketi durdurulur. Yem arabas ile doldurulan oluklu
yemlikler: Yemliklerin yannda bulunan ray zerinde hareket eden yem arabas ile
yemliklere yem datlr.
Zincir sistemi ile doldurulan oluklu yemlikler : Kmese sonsuz sistemi ile
alan oluklu yemlikler, bir beslenme nitesinin altndan geecek ekilde
yerletirilirler. Silodan beslenme nitesine gelen yem, yemlik ierisine yerletirilmi
ve bir elektrik motorundan hareket alan sonsuz zincir sistemi ile yemliklere datlr.
Yemlikler kolay doldurulabilir, kolay temizlenebilir, yem zayiatn asgari
dzeyde tutulabilir, ilerine hayvanlarn giremeyecei ekilde olmaldr. Ayrca,
ilerine hayvanlar tarafndan yataklk materyali bulatrlmayacak ekilde, fakat
rahata yem yiyebilecekleri ykseklikte dzenlenmelidirler. Bugn farkl ihtiyalara
gre yaplm ok eitli yemlik tipleri bulunmaktadr. Bu ekipmanlarn otomatik
olanlar hem igcnden tasarruf salarlar, hem de yemi temiz ve taze zellikte
tutarlar. Ancak bu otomatik ekipmanlarn kullanlabilmesi iin, elektrik kesilmelerine
kar iletmede jeneratr bulunmas zorunludur (URL4).
Alkan (1969 a), yemlik ihtiyac hesaplanrken, her bir tavuk iin belli bir
yemleme uzunluunun dnlmesi gerektiini ve tavuklar iin yemleme
uzunluunu ise 10-12 cm olarak nermekte ancak tavuklarn yemliin her iki
tarafndan yem yedikleri durumda ise yemleme uzunluunun 5-6 cm olmas
gerektiini bildirmektedir. Spratt (1993) ise tavuklar iin tek tarafl yemleme
uzunluunu 10 cm olarak nermektedir. Charles ve ark. (1994), yem israfn nlemek
iin yemliklerin derin ve aada olmas gerektiini savunmaktadrlar. Maton ve ark.
(1985), oluklu yemliklerin yerden 20 cm yksee yerletirilmesini ve tavuk bana
ise 10 cm'lik bir uzunluk braklmas gerektiini bildirmektedirler. ap 33 cm olan
burgulu otomatik kap yemliklerden ise canl arl yaklak 1.5 kg olan 100 tavuk
iin bir yemlik nerilmektedir (Anonymous 1994 a).
14
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
26/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
Yemliklerin kmes ierisindeki yerleim dzeni ve kmes tabanndan olan,
ykseklii ile tavuk bana yemleme genilii, kmesteki her bir tavuun
yemliklerden eit oranda yararlanabilmesi ve yem kaybnn en aza indirilebilmesi
ynnden byk nem tamaktadr. Genilii 10 m' ye kadar olan kmeslerde,
binann uzunluu boyunca 2 yemlik hatt, 10- 12 , m' ye kadar olan kmeslerde 3
yemlik hatt ve daha geni kmeslerde 4 yemlik hatt yeterli olmaktadr. Yemliklerin
kmes tabanndan olan ykseklii tavuun yana gre ayarlanmal, genel bir ifade
ile hayvann srt ile ayn seviyede olmaldr. Uzun yemliklerde tavuk bana
yemleme genilii 0- 14 gnlk ya iin 2. 53. 0 cm, 15- 42 gnlk ya iin 4. 5-
6.0 cm ve 43. gnden sonra 7.5- 8. 0 cm arasnda dnlmelidir. Yuvarlak
yemliklerde ise bu deerlerin 2/3' si yeterli olmaktadr (Erensayn 1992 ).
2.2.2.2.1. Otomatik Bantl Yemlik
Bu yemlikler, hayvanlarn yem yiyebilecekleri askl bir tava, taban veya
oluktan ibarettir. Otomatik yemliklerin eitli firmalarca imal edilmi deiik tipleri
bulunmaktadr. Kafes ve yer sistemlerinde kullanlabilir, her zaman hayvanlara taze
temiz yem salanmas avantajna sahiptirler. Her ya dneminde hayvanlara yeterli
miktarda yemlik alan salanmaldr. 0-6 haftalk civciv bytme dneminde, uzun
yemliklerde hayvan bana 5 cm yemlik alan hesaplanr (URL5).
2.2.2.2.2. Ask
l
Yemlik
Askl yemliklerde 2040 cm apl bir silindir ksm ile bu silindirin, zerine
oturduu yine daire eklinde derince bir tabla ksm vardr. stten konan yem,
silindirin alt ile tabla arasndaki boluktan akar. Bu yem hayvanlar tarafndan
tketilip seviyesi dtke yemin akmas da devam eder. Bu yemlikler tavana
aslrlar ve ismini de buradan almlardr. Bu yemliklerin doldurulmas iin yem
arabalar kullanlr (URL6).
15
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
27/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
2.2.2.2.3. Spiral Yemlik
ekil 2.1. Spiral Yemlik
Burgu vastasyla doldurulan kap yemlikler: Kmes ierisinde bir veya birka
sral olarak yerletirilmi yem kaplar, ilerinde spiral (helezon) bir burgu bulunan
borularla birbirine balanmtr. Besleneme nitesinde burgu yardmyla alnan yem
yemliklere datlr ve en sondaki yemlik dolduu zaman, bir anahtar yardmyla
sistemin hareketi durdurulur (ekil 2.1.) (Uurlu, 1998).
2.2.2.3. Suluk Grubu
Tavuklarn tkettikleri yemin 23 kat suya ihtiyalarnn bulunmas, suyun
ve suluklarn nemini gstermektedir. Kullanlan su donanmlar ve suluk sistemleri
suyu temiz tutabilmeli, kolaylkla temizlenebilmeli, mmkn olduunca etrafa su
16
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
28/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
sramasn nleyebilecekekilde olmal ve scak havalarda suyu serin tutucu, souk
havalarda da suyu donmaktan koruyucu zellikte olmaldrlar. Suluklarn temiz
tutulabilmesi, su sramasnn nlenmesi ve altln slanmamas iin, suluk
yksekliinin hayvanlarn omuzlar hizasnda tutulmasna dikkat edilmelidir (URL7).
lk 1-2 hafta iinde 100 civciv iin 4-5 litrelik bir civciv suluu hesaplanr. 2-
6 haftalk yata oluk suluklarda hayvan bana 1-1.5 cm suluk mesafesi hesaplanr. 6-
10 haftalk yata hayvan bana oluklu suluklar iin 2 cm, 10-20 haftalk yata da
2.5-3 cm hesaplanr. Askl yuvarlak otomatik suluklar kullanlyorsa, 100 hayvan
bana bir suluk yeterlidir (URL9).
2.2.2.3.1. Damlatcl Suluk
Gernat ve Adams (1990), damla suluklarda su israf ve kirlenmenin
azaltldn, her damlann tavuklar tarafndan tketilmesini salayan aktif bir sistem
olmas nedeniyle, bu sistemin tavukulukta kullanlmasnn dier sulama sistemlerine
gre daha uygun olduunu bildirmektedirler (ekil 2. 2.).
Damlalkl suluklar bir haftalk yatan nce kullanlmazlar. Bu suluklar,
hayvann gagasnn temas ile su damlama esasna gre alrlar. Damlalkl
suluklar, kafes sisteminde yaygn olarak kullanlan suluklardr (URL8).
17
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
29/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
ekil 2.2. Damlatcl Suluk
2.2.2.3.2. Otomatik Suluk
Yaygn olarak kullanlan suluk tipidir (ekil 2. 3.). Yuvarlak suluklar depolu
yar otomatik, ya da bir depoya su borusu hatt ile bal olarak tam otomatik tipte
olurlar. Yuvarlak suluklar arasnda en ok kullanlan askl suluklardr. Askl
suluklar at sistemine veya tavana aslan plastik veya metalden yaplm yuvarlak
suluklardr. Bal olduklar ip veya zincir, uzatlp ksaltlarak yerden ykseklikleri
ayarlanabilir (URL10).
18
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
30/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
ekil 2.3. Otomatik Suluk
2.2.2.4. Istma
Yetitirme odalar ve kmeslerin stlmasnda kat (Odun, kmr v.b.), sv
ve gaz yaktlar (Petrol rnleri) ve elektrikle alan sobalar, LPG' li radyanlar ve
enfraruj lambalar kullanlabilir.
LPG' li radyanlar ve enfraruj lambalar, yalnzca hayvanlarn bulunduklar
seviyedeki havann stlmasnda kullanlrlar. Bu nedenle radyan ve enfraruj
lambalar, hayvanlarn ok geni alana dalmalar nlenecek biimde ve belirli
ykseklikte engellerle evrilmi yetitirme blmelerinin merkezine ve yerden
ykseklikleri ayarlanabilecek biimde aslrlar. Hayvanlar radyan ve lambalarn
altndaki scak blgede aktivitelerini srdrrler. Yemlik ve suluklar radyan ve
lambalarn evresine yerletirilir.
Barnaklarda i ortam havasnn stlmasnda sobalar yaygn olarak kullanlr.
Souk d ortam havas, sobalarla stldktan sonra barnak ortamna gnderilir.
Barnak ierisinde tekdze bir scaklk dalmnn salanabilmesi iin, stlan
havann barnak ierisine datlmasnda hava kanallarnn kullanlmas nerilir.
Daire, dikdrtgen ya da kare kesitli olabilen hava datm kanallar ahap ya da
plastik malzemeden yaplabilir.
19
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
31/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
letme ekonomisi bakmndan barnaklarda gereksinim duyulan s ve bunun
iin yakt miktarlarnn bilinmesi gerekir. Bunun iin kullanlan yaktn alt s deeri
ile sobalarn yakt tketim deerleri ve verimlerinden yola klr. Bu nedenle bu
sobalarn ortama kazandracaklar snn, glerine edeer miktarda olaca
dnlebilir (Ylmaz, 2005).
2.2.2.5. Havalandrma ve Soutma
Hayvan barnaklarnda evre denetimi amacyla uygulanan havalandrma,
doal ve yapay havalandrma olmak zere iki balk altnda toplanr. Barnaktaki
kap, pencere ve baca gibi aklklarla yaplan havalandrma doal havalandrma,
fanlarla yaplan havalandrma ise yapay (Mekanik) havalandrma olarak tanmlanr.
Bu havalandrma yntemleri, aada ayrntl olarak aklanmtr (Ylmaz, 2005).
Lindley, J. A., J. H. Whitaker (1996) a gre, havalandrma dardaki hava ile
ierideki havann sirklasyonunu salayarak evresel faktrleri kontrol eden bir
yntemdir. Bu evresel faktrler;
Hava ss
Nem seviyesi
Yzeydeki nem younlamas
Homojen hava ss dalm
Hayvanlar stne gelen havann akm
Koku ve gaz konsantrasyonu
Hastalk oluum seviyesi
Havalandrma kmeslerde evre kontrolnn salanmasnda nemli
parametrelerden birisidir. Yeterli bir havalandrmann salanabilmesi iin iyi
planlanm bir havalandrma sistemine gereksinim duyulur. Kmeslerde
havalandrma sistemi, tm yl boyunca d hava koullarndaki deiime bal olarak
gerekli temiz havay kirli kmes havas ile deitirebilmelidir. Bu nedenle
kmeslerde yeterli bir havalandrma sisteminin planlanmasnda ncelikle
havalandrma kapasitesinin bilinmesi gerekir (Olgun ve elik, 1997).
20
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
32/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
Tavuklarn bol ve temiz havaya ihtiyalar vardr. Havalandrma srasnda
ortaya kan kmes ii hava akmnn tavuklar etkilemeyecek derecede olmas
gerekir. Ancak, s kaybn artrmas nedeniyle, scak havalarda hava akmlarnn
tavuklar rahatlatt, souk havalarda ise ttnn bilinmesi gerekir. Bu nedenle,
scak havalarda kmes ii hava akm, scakln iddetine gre artrlmal, souk
havalarda ise tavuklar zararl hava akmlarndan korunmaldr (Mutaf, 1976).
2.2.2.5.1. Doal Havalandrma
Tarmsal yaplarda, bina iinde ortaya kan fazla s, nem ve zararl gazlarn
oluum hzlarna paralel olarak yapdan uzaklatrlmalar iin yararlanlan balca
yntemlerden biride havalandrmadr. Havalandrma yoluyla scaklk ve nem arzu
edilen dzeyde tutulabildii gibi, zararl gazlarn dar atlmas sonucunda ortamn
havas salk ynnden de uygun duruma getirilmi olur. Bu durum salk koullar
ve verim ynnden olumlu etkiler yapar. Bunun dnda zellikle hayvan
barnaklarnda, hayvanlarn ortama verdikleri su buhar, yeterli bir havalandrmasalanamam ise, yap elemanlar yzeylerinde ve ilerinde younlar. Younlaan
bu su buhar zamanla elemanlarn rmelerine ve yaltm zelliklerini
kaybetmelerine neden olur. Bu gibi yaplarda s kayb artar, yapnn servis mr ise
azalr(Balaban, A. ve en, E., 1979).
Barnaklarn fan yada mekanik cihazlar kullanlmadan havalandrlmas
sklkla doal havalandrma olarak adlandrlr (Lindley, J. A., J. H. Whitaker 1996).
Doal havalandrmada barnak ierisindeki kirli havann d ortama atlmasve temiz d ortam havasnn barnak ierisine alnmasnda iki etmenden
yaralanlmaktadr. Bunlardan birisi rzgr, dieri barnak ii ve d ortam havas
scaklk farkdr. Dolaysyla doal havalandrmada, mekanik havalandrmadan farkl
olarak, hava akm oluturmak iin herhangi bir mekanik enerji girdisine gerek
duyulmaz ve ilk yatrm giderleri daha dktr (Ylmaz, 2005).
Doal havalandrma ok scak olmayan lman iklim blgelerinde yeterli
olabilir. Isnan havann genleerek ykselmesi esasna gre alandoal
21
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
33/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
havalandrma, evre scaklnn ar boyutlara ulat blgelerde yetersz kalabilir.
Bu blgeler iin kmeslerde uygulanabilecek havalandrma ilk yatrm giderleri fazla
olmasna ramen mekanik yolla olandr ( Ernest, 1995)
Havalandrma debisi, barnak ii ve d ortam scaklk fakna, rzgrn hz ve
ynne, yakn evrede bulunan tepe, aa ve bina gibi engeller ile barnaktaki hava
giri-k aklklarnn tasarm ve yerleimine baldr. Barnaklar iin doal
havalandrma sistemleri tasarmlanrken bu iki etmenin birlikte hareket edecei bir
dzenlemenin yaplmas gerekir (Ylmaz, 2005).
klim koullarnn uygun olduu blgelerde, uygun biimde tasarmlanm bir
doal havalandrma sistemi, geleneksel tekniklerle tasarmlanm yapay (Mekanik)
havalandrma sistemlerinden daha baarl sonular verebilir. Doal havalandrmal
barnaklarda at eiminin 20 dereceden az olmamas nerilir. at eiminin bu
deerden dk olmas durumunda, barnak ierisinde snan havann, atnn en
yksek ksmna(at mahyasna) yerletirilen hava k bacasna ynlenmesi ve
dar kmas zorlar. Bunun sonucu olarak da havalandrma debisi der. atnn
alt yzeyinin dzgn olmamas, havalandrma debisini azaltan dier bir nedendir
(Ylmaz, 2005).
Ilman iklim (lk hava) koullarnda rzgarn doal havalandrmadaki
ilikisinin arttrlabilmesi iin, barnak yan duvarlar zerine yerletirilecek hava giri
akllarnn yeterince byk olmas gerekir (en az 11,5 m). Bylece dk rzgarl
koullarda bile barnak ierisinde yeterli havalandrma salanabilir. Souk havalarda
rzgarn hayvanlar zerinde yarataca olumsuz etkinin nlenebilmesi iin, yan
duvarlar zerindeki hava giri aklklar kapatlmaldr (Lindley, J. A., J. H.
Whitaker 1996).
Hava giri deliklerinin yapnn tek veya ift cephesinde tertibi, ounlukla
yapnn geniliine, hkim rzgr istikametine ve hayvanlarn barnak iindeki
yerletirilme ekline baldr. Ancak, geni ve hayvan says fazla olan barnaklarda
giri deliklerinin, yapnn her iki uzun cephesi boyunca uygun aralklarla
yerletirilmesi olumlu sonular vermektedir. Dier canllarn bina iine girmelerine
olanak vermemek iin hava giri deliklerinin azlan, telle kapatlmaldr(Balaban, A.
ve en, E., 1979).
22
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
34/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
2.2.2.5.2. Yapay (Mekanik) Havalandrma
Mekaniksel havalandrmada hava akm mekanik enerji ile salanr. Temiz
havann bina ierisine alnmas, hava giri deliklerinden veya fanlar (aspiratrler) ile
olur. Kirlenmi havann atlmasnda ise yalnzca fanlar kullanlr(Balaban, A. ve en,
E., 1979).
Barnaklarda uygulanan doal havalandrma, evre denetimi asndan ou
kez yeterli olmayabilir. Bu durumda yapay havalandrma sistemlerine gerek duyulur.
Fanlar, mekanik havalandrma sisteminin kalbi durumundadr. Uygun biimde
alan fanlar barnak ii ve d ortam arasnda bir basn fark (Statik basn fark)
yaratr. Bu basn farkna bal olarak barnak ile d ortam arasnda bir hava akm
meydana gelir (Ylmaz, 2005).
Yapay havalandrma yntemleri barnak ierisinde oluturulan basnca bal
olarak grupta incelenebilir. Bunlar aspirasyonlu (Negatif basnl), vantilasyonlu
(Pozitif basnl) ve kombine (Ntr basnl) tip olarak isimlendirilebilir (Lindley, J.A., J. H. Whitaker 1996). Ylmaz (2005), almalarnda yapay havalandrma
eitlerini aada yer ald gibi aklamtr.
Aspirasyonlu havalandrma ynteminde barnak ierisindeki kirli hava
fanlarla (Aspiratrlerle) d ortama atlr. Bu srada barnak iersinde bir negatif
basn oluur. Barnak ierisinde oluan bu dk basn nedeniyle d ortamn taze
havas, hava giri aklklarndan barnak ierisine hareket eder.
Vantilasyonlu havalandrma ynteminde d ortamn taze havas fanlarla(Vantilatrlerle) barnak ierisine baslr ve ieride pozitif basn oluturulur. Oluan
bu yksek basncn etkisi ile i ortamn kirli havas, hava k aklklarndan d
ortama atlr .
Kombine tip havalandrma ynteminde ise aspiratr ve vantilatrler Birlikte
kullanlr. Aspiratrlerle i ortamn kirli havas barnak dna atlrken, temiz d
ortam havas vantilatrlerle barnak ierisine baslr. Hayvan barnaklarnda fazla
yaygn olmayan bir havalandrma yntemidir. Barnak ierisine giren taze havann
23
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
35/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
ieride tm alanlara dalmas, kullanlan fanlarn boyutlar, bunlarn barnaktaki
yerleim ekli, taze hava giri aklklarnn boyutlar, yerleim ekli ve dalmlar
ile yakndan ilikilidir .
Barnaklarda fan ve hava giri-k aklklarnn yerleimi barnan
geniliine baldr. Genilii 12 metreye kadar olan barnaklarda fanlar bir uzun
duvar zerine tek sral olarak, genilii 12 metreden fazla olan barnaklarda ise, iki
uzun duvarlar zerine iki sral olarak yerletirilir. Havalandrma sisteminin grevini
yerine getirebilmesi balamnda taze hava giri aklklarnn boyutlar olduka
nemlidir. Bu aklklarda havann giri hznn taze havann tm barnak ierisine
dalabilecei kadar yksek, ancak ierideki hayvanlar olumsuz ynde
etkilemeyecek kadar dk olmas gerekir. Taze havann barnak tavanna yakn
blgeden girerek tavana doru ynelecei biimde aklklarn yerletirilmeleri, k
aylarnda hayvanlarn melerinin nlenmesi bakmndan nem tamaktadr
(Ylmaz, 2005).
2.2.2.6. Ortamda klimlendirme
Pad yapmnda ahap, kt, metal, mineral, cam ve son yllarda plastik ve
imento gibi malzemeler kullanlmaktadr. Her ne kadar kt ve ahaptan daha uzun
mrl ve bozulmalara kar daha dayankl materyaller bulunsa bile, bunlarn ou
suyun yzey zerinde dalmn kolaylatracak zellikte deildir. Bu tr yzeylerde
su damlalar dalmadan aa doru hareket eder, dolaysyla daha kk bir slak
yzey alan oluturur (Ylmaz, 2005).
24
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
36/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
ekil 2.4. Sulama Deposu
Sert padler, polivinilklorid (PVC), rmeyi nleyen kimyasallar emdirilmi
kat ya da imento ile kaplanmeker kam, eker pancar, zeytin ve zm posas
gibi organik at
klardan yap
l
rlar. PVC padler, hem kar
ak
l
hem de apraz ak
l
konfigrasyonlarda tasarmlanrken, kt padlerde apraz ak tercih edilmektedir.
Bu padlerin kalnlklar 1030 cm arasnda deiir. Birim yzey alan bana fiyatlar
tala yada yonga padlere kyasla daha pahaldr. Ancak, bu padlerde daha yksek
hava hzlar uygulanarak daha yksek pad etkinlii salanabildii, dolaysyla daha
kk pad yzey alanlarnda daha fazla soutma salanabildii bildirilmektedir.
Ayrca bu padler, her yl deitirilmesi nerilen aspert yongas padlere kyasla daha
uzun mrldrler (Ylmaz, 2005).
2.2.2.7. Aydnlatma
Tarmsal yaplar planlanrken yeterli bir aydnlatmann salanmasna
allmaldr. Zira, binalar ierisindeki bir ok gnlk ilerin yaplabilmesi iin
yeterli aydnla gereksinim duyulur. Aydnlatma iddeti, iin kapsamna baldr
(Balaban, A. ve en, E., 1979).
25
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
37/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
Yaplarda ncelikle doal aydnlatmadan yararlanmaya allmaldr.
Gndzleri pencerelerden binaya giren doal n iddeti ve miktar, pencere
alanlarnn artmasyla artar. Ancak bu durumda souk mevsimlerde ve geceleri ortaya
kacaks kayplar byk olacaktr(Balaban, A. ve en, E., 1979).
erisinde geceleri de allan servis binalarnda, hayvan barnaklarnda ve
konutlarda yapay aydnlatmaya gerek vardr. Bunun dnda gndzleri doal ktan
yararlanamayan binalarn baz ksmlar da yapay yolla aydnlatlr. Bu yolla yaplacak
aydnlatma doal aydnlatmada olduu gibi yapnn eit ve fonksiyonuna gre deiir
(Balaban, A. ve en, E., 1979).
evre etmeni olarak aydnlatma ileminin (Ik kalitesi ve klanma
sresinin) hayvanlarn geliim, salk ve verimleri zerine etkileri konusunda youn
almalar yaplmaktadr. Uygulamaya aktarlabilecek sonulara daha ok kanatl
yetitiriciliinde ulalabilmitir. Iklanma sresinin tavuklarda cinsel olgunluk ya
zerindeki etkisi ile aydnlatma iddetinin tavuklarda neden olabildii yamyamlk
hastal (Cannibalizim) buna rnek gsterilebilir (Ylmaz, 2005).
Spratt (1993), tavuklar iin minimum aydnlatma sresini 14 saat ve iyi bir
verim seviyesi iin karanlkta kalma sresinin 10 saatten daha fazla olmamasgerektiini bildirmektedir. Charles ve ark. (1994) 18 haftadan sonraki dnemlerde
tavuklar iin aydnlatma sresini 17 saat veya scak mevsimlerde ise 18 saat
olabileceini ve aydnlk iddetinin de 10-20 lks arasnda olmas gerektiini
belirtmilerdir.
Gne nlarnn herhangi bir blgedeki bina yzeyleri ile yapt a,
mevsimlere ve gnn saatlerine bal olarak deiir. Bu nedenle, bina iinin souk
mevsimlerde gne nlarndan yeterince yararlanmas ve scak mevsimlerdekorunmas amacyla klandrma yzeylerinin yerinin ve boyutlarnn ok iyi
seilmesi gereklidir (Balaban, A. ve en, E., 1979).
26
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
38/85
2.NCEK ALIMALAR Srr KKARSLAN
2.2.2.8. Jeneratr
Kullanlacak olan jeneratr otomatik olmal, elektrik kesildiinde mdahaleye
gerek kalmadan devreye girebilmeli ve her bir kmes iin 20 kW lk jeneratr tercih
edilmelidir (URL11).
27
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
39/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
3. MATERYAL VE METOT
Bu blmde, Adana ilinde lm ve gzlemlerin yapld broiler
yetitiricilii yapan iletmelerin yapsal ynnden zelikleri ve bu iletmelerin
kulland ekipmanlarn incelenmesinde kullanlan lm ve gzlem teknikleri
hakknda bilgi verilmitir. Bunun yan sra lm ve gzlemler neticesinde rnek
olarak seilen iletme hakknda da bilgiler yer almaktadr.
3.1. Materyal
Adana ili snrlar ierisinde faaliyet gstermekte olan firmalar ait etlik pili
retimi yapan ve temsil kabiliyetinde olan 20 barnak konu zerinde alan, l Tarm
Mdrl teknik elemanlar yardmyla belirlenmi, bu barnaklar yerinde
incelenmi ve gerekli etdler yapldktan sonra anket uygulanarak yapm zelikleri
ortaya konulmaya allmtr. Aratrma materyali Adanada Akkap da kurulmu
olup 13500-15.000 kapasite ile kullanlan, 54.65 m uzunluk ve 10.47 m geniliinde,
(ekil 3.1 ) dou-bat uzun eksen ynl, tek katl, derin altlkl, evoporatif
havalandrma, spiral yemlik, nipel suluk sistemli, radyan stmal, silolu ve bu
ekipmanlarn kontrol edilmesine olanak salayan otomasyon sisteminin bulunan
barnaktr. Barnaa broilerlerin konulduu zamanlara da, lm oranlarnn iftlik
alanlarnca verilen bilgiye gre %1-1. 5ler civarnda olmas barnan bir ok
ynden uygun bir barnak olduunu gstermektedir.
Aratrma materyali barnaa ait gney ve kuzey cephe grnleri ekil
3.1de yaplan almalar sonucunda ortaya kan 3 boyutlu grnts ekil 3.2-ve
ekil3.3de verilmitir.
28
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
40/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ek
il3.1.
KmesPlan
ekil 3.2. Kmes Plan
29
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
41/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil3.3.
BarnaaAitGnev
eKuzeC
eheGrnleri
ekil 3.4. Barnaa Ait Gney ve Kuzey Cephe Grnleri
30
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
42/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.5. Barnaa Ait D Cephe Grn-1 3D- Dzgn grnml
ekil 3.6. Barnaa Ait D Cephe Grn-2 3D- Dzgn grnml
31
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
43/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
3.1.1. Broiler Yetitiricilii Yaplan Hayvansal retim Yapsal zellikleri
3.1.1.1. Temel
Kmeste yaplan incelemeler sonucunda ve alan iinin verdii bilgiler
nda temel derinlii 50 cm, su basma derinlii ise 25 cm olarak belirlenmitir.
Temel malzemesi olarak temelin tamamnda beton malzeme kullanlmtr (ekil 3.
5)
ekil 3.7. Su basma ykseklii
32
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
44/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.8. Bar
nak Dou- Bat
kesitleri
ekil 3.9. Barnak zemin kesiti
33
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
45/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
3.1.1.2. Kmes Taban
Kmes tabann 15 cm ta blokaj zerine, 10 cm grobeton yaplmtr. Taban
eiminin %1 olduu grlmtr. Kmese canl materyal girii olduunda ise 5 cm
altlk serilmi ve altlk materyali olarak eltik kavuzu kullanlmtr (ekil 3. 6, ekil
3. 7).
3.1.1.3. Duvarlar
Duvarlar 20x20x40 cm ebatlarnda beton briketten rlm olup ieriden ve
dardan 1 cm kalnlnda imento harc ile sva yaplmtr. Duvarlar arasnda yer
alan kolonlarn mesafeleri farkl olduundan duvar genilikleri de yap ierisinde
birok yerde farkllk gstermektedir (ekil 3.5 ve ekil 3.6). Birer sra boluk
braklarak iki kolon arasnda yer alan duvara uzun ekseni boyunca birer pencere
konmutur. Duvarlar
n at
ile birletii st k
sma beton hat
l yap
lm
ve hibirboluk braklmamtr. Duvarlarn boyutlu izimleri dzgn grnml (smooth)
hali ekil 3.8. de telkafes (wireframe) hali, alma yaplr iken program ekrannda
grnen hali ekil 3.9. da
ekil 3.10. Duvarlar 3D- Dzgn Grnml
34
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
46/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.11. Duvarlar 3D- Telkafes Grnt
3.1.1.4. at
at ift eimlidir (beik at). rt malzemesi olarak oluklu tip sac malzeme
kullanlmtr. rt malzemesi altna kmeste s yaltmn salamak amac ile 5
cmlik izocam ve izocamn sarkmasn nlemek amac ile 2 mmlik naylon malzeme
ile alt yzey kaplanmtr (ekil 3.10.). at yzeyinde younlama olmad
grlmtr. at detaylarn ekil 3. 11. de verilmitir. ekil 3.12. de ise atnn
telkafes hali grlmektedir.
ekil 3.12. at ve at rt malzemesi
35
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
47/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.13. Kmes detaylar
ift eimli atlar ok fazla maliyet gerektirmemesi ve kolay konstrksiyon
inas nedeniyle, barnaklarda en yaygn olarak kullanlan at tipidir. ift eimli
atlar normalde bir merkezi srt olan ve her iki tarafa eimi olan yaplardr. Bu
zeliklerinden dolay kafes aklklarnn 7 ve 8 mden daha byk olmasna olanak
salar. Hafif eimli beik atlar rzgra kar en dayankl at tiplerinden biridir
(Atlgan, 2000).
36
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
48/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.14. at 3D- Telkafes Grnt
3.1.1.5. Pencereler
Aratrmann yapld barnakta Pencereler 150x75 cm boyutlarnda olup
zeminden 125 cm yksekte olacakekilde konumlandrlmlardr. Pencereler demir
profilden (4x4 cm) yaplm olup pencerelerde cam malzeme kullanlmaktadr.
Pencereler aldnda dardan hastalk bulatrabilecek veya broilerlere zarar
verebilecek hayvanlarn, ieri girmesini nlemek amac ile camlara tel kafes
taklmtr.
Tekinel vd. (1989).kmeslerde pencere alan toplam, blgenin iklim zelliine
gre taban alann %5-25i arasnda deiir, gerekenden fazla pencere alan
braklmas s kaybn ve inaat maliyetini arttraca gibi az braklmas ise kmes
ierisinde yeterli aydnlatmay salayamamakta olduunu belirtmektedir. Aratrma
yaptmz materyalde ise pencere toplam alan 11.25 m2 olup kmes taban alan 530
m2 dir. Bu durumda pencere alan taban alannn %2sini oluturmakta olup Tekinel
vd. (1989)in kriterlerine gre, olmas gerekenden kk olduu grlmektedir.
Aratma konusu olan kmesin pencere resimleri ekil 3.13. te boyutlu
izimleri ise ekil 3. 14.te verilmitir.
37
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
49/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.15. Pencere1.
2.ekil 3.16. Pencere 3D- Dzgn grnml
38
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
50/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
3.1.1.6. Kaplar
Barnak servis kaps traktr gibi temizlie yardmc makinelerin giri kn
engellemeyecek kadar byk olup boyutlar 200x350 cm dir. Kmes giri kaps ise
demir malzemeden yaplm olup 90 cm genilie ve 200 cm ykseklie sahiptir.
Barnan servis kapsna ait resim ekil 3. 15.te verilmitir. Barnak kaps izimi
ekil 3.16. da verilmitir.
ekil 3.17. Servis kaps
39
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
51/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil3.1
8.
KmesServisKas
ekil 3.19. Kmes Servis Kaps
40
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
52/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
3.1.2. Kmes Ekipmanlar
ekil3.2
0.
Km
esiidonanm
erleimi
ekil 3.21. Kmes ii ekipman yerleim plan
41
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
53/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3. 17 de verilen planda kmes ierisinde kullanlan materyallerin yerleri
ve birbirine gre konumlar verilmitir Planda grld gibi 3 sra yemlik ve 4 sra
suluk, 3 adet yem deposu (silodan alan yemin spiral yemliklere aktarlmas
esnasnda kullanlan) yer almaktadr. Plana ait dier detaylar aada yer alan
balklar altnda verilmitir. Barnan boyutlu gezilerek tm yapsnn grld
boyutlu animasyon ve paralarn ekipmanlarn ayrca tantld animasyonlar ise
tez erevesinde oluturulan CD de yer almaktadr.
3.1.2.1. Yemlikler
Kmes ierisinde kullanlmakta olan yemlikler spiral yemliklerdir. (ekil 3.
18)
ekil 3.22. Spiral yemlik
42
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
54/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
Kmes ierisinde yem datm otomatik olarak yaplmakta olup yemin
saklanmas ve korunmas amac ile iletmede silolar kullanlmaktadr. Her yemlik
hatt sonucunda spiral yemlik borusu ierisinde bulunan helezon sistemini hareket
ettirmesi amac ile 0.75 kW lk motor kullanlmaktadr. Tm yemlik hattnn
kaldrlmas makaralarla, 5 mm lik elik halatlarla ve her hatta bir ana elik halatla (8
mm) salanmaktadr. Yemlik hatt traktr yksekliinin zerine kaldrlabildiinden
temizlik aamasnda zorluk karmamaktadr. Ykama ilemi srasnda ise yemlik
taslar karlmakta ve dezenfekte edilmektedir. Spiral yemlik ve yemlii oluturan
paralarn boyutlu izimleri ekil 3.19, ekil 3.20, ekil 3.21 de verilmitir. Spiral
yemliklerin birletirilerek kmes ierisinde yerlertirilmi hali ise ekil 3. 22. de
grlmektedir. ekil 3. 23 te is spiral yemliklerin tama ve kaldrlmasnda
kullanlan sistem grlmektedir.
ekil 3.23. Spiral Yemlik Bileenleri 3D- Dzgn grnml3.
4.
ekil 3.24. Spiral Yemlik 3D- Dzgn grnml
43
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
55/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.25. Spiral Yemlik 3D- Telkafes Grnt
5.ekil 3.26. Kmes erisine Spiral Yemlik Yerleimi 3D- Dzgn grnml
44
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
56/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.27. Kmes erisine Spiral Yemlik Kaldrma Sistimi 3D- TelkafesGrnt
Spiral yemliklerin kumpas ile llen paralarnn boyutlu izimi iin
AutoCAD ortamnda oluturulan izimlerekil3.24. ekil3.25. ekil3.26. ekil3.27.
ekil3.28. ekil3.29. ekil3.30. ekil3.31. ekil3.32. te verilmitir.
ekil 3.28. Spiral yemlik kep yan grn
45
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
57/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.29. Spiral yemlik kep st grn
ekil 3.30. Spiral yemlik borusu st grn
ekil 3.31. Spiral yemlik atal st grn
46
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
58/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.32. Spiral yemlik atal yan grn
3.1.2.2. Suluklar
Kmes ierisinde damlalkl (nipel) suluk kullanlmaktadr.
ekil 3.33. Damlatcl suluk
47
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
59/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
Barnak ierisinde kullanlan damlalkl suluk hatt sonunda bir tpa
bulunmakta ve ekil3. 39, ekil3. 40, ekil 3, 41, ekil 3.42 de grld gibi nipel
suluk hattnn banda hat ierisinde oluabilecek basn deimelerini dzenleme
amac ile bir reglatr bulunmaktadr. Hattn temizlik aamasnda kaldrlmas iin 5
mm lik halatlar kullanlmaktadr.
ekil 3.34. Reglatr
ekil 3.35. Reglatr 3D- Dzgn grnml
48
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
60/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.36. Reglator 3D Dzgn grnml - Telkafes Grnt
Barnaklar da kullanlabilecek askl suluk ve bileenlerinin boyutlu
izimleri ekil 3.43 ve ekil 3.44 te verilmitir.
49
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
61/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.37. Otomatik Suluk 3D izimleri- Dzgn grnml
ekil 3.38. Otomatik Suluk Bileenlerinin 3D izimleri- Dzgn grnml
Spiral yemliklerin kumpas ile llen paralarnn boyutlu izimi iin
AutoCAD ortamnda oluturulan izimlerekil3.39. ekil3.40. ekil3.41. ekil3.42.
ekil3.43.te. verilmitir.
50
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
62/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.39. Ask suluk su alma nitesi st ve n grn
ekil 3.40. Ask suluk su alma nitesi st ve n grn
51
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
63/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.41. Ask suluk ayar vidas tesisat somunu st ve n grn
ekil 3.42: Ask suluk su seviye ayar vidas st ve n grn
52
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
64/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.43: Ask suluk PVC boru (kaval)
53
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
65/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
3.1.2.3. Ortamda klimlendirme
Kmes de kullanlan pedler 120x240x8 cm boyutlarnda olup imento
emdirilmi malzemeden yaplmtr. Pedlere su salama amac ile kmes darsnda
1 tonluk su deposu (ekil 3. 45, ekil 3.46, ekil 3. 47, ekil 3.48, ekil 3. 49) ve bu
su deposu ile ped arasnda su basmaya yarayan 0.75 kWlk bir motor bulunmaktadr.
ekil 3.44. Su deposu
ekil 3.45. Su Deposu 3D- Dzgn grnml
54
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
66/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.46. Pad-Motor-Depo 3D Dzgn grnml
ekil 3.47. Pad-Motor-Depo- 3D Telkafes Grnt
55
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
67/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.48. Motor 3D- Dzgn grnml
3.1.2.4. Fanlar
Kullanlan fanlar 140x140 cm ebatlarnda olup konum olarak, kmesin bat
duvarnda zeminden 45 cm ykseklikte monte edilmitir. letmede kullanlan
fanlarn her biri 43000 m3/h hava emi gcne sahip olup 447 Rpmdir. Pervane
aplar 127 cm olup arlklarnn ise katalog deerlerine baklarak 82 kg olduu
sylenebilmektedir. Fanlarda 1,5 kWlk motorlar kullanlmaktadr. ekil 3. 50. de
barnan dou-bat cephe grn ve fan yerleimleri grlmektedir. ekil 3. 51 dernek kmeste ekilmi olan fan grnts yer alrken, ekil 3. 52 de ise 3 boyutlu
izilmi grnts dzgn grnml olarak yer alamaktadr. Yine ekil 3. 53 te
sadece boyutlu izilmi bir fann sunum (render) yaplm grnts telkafes
(wireframe) grnmnde verilirken ekil 3.54 te ise fann sunum yaplm
grnts dzgn grnml (smooth) hali grlmektedir. ekil 3. 55 te grnen ise
fann ve duvarlarn boyutlu izimlerinin dzgn grnml olarak d cepheleri
yer almaktad
r.
56
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
68/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.49. Fan Yerleim Plan
ekil 3.50. Yapay havalandrma (aksiyal fan)
57
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
69/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.51. Fan 3D- Dzgn grnml eriden Grnt
ekil 3.52. Fan 3D Tel kafes grnt
58
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
70/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.53. Fan 3D Dzgn grnml
ekil 3.54. Fan 3D Yap D Grnts
3.1.2.5. Istclar
Kmes ierisinde souk havalarda stmay salamak amac ile aslr tip
adet radyan kullanlmakta bu radyanlara yakt salamak amac ile de kmes
59
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
71/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
duvarnn darsnda bulunan sanayi tplerinden yararlanlmaktadr. Kmes ierisine
yerleik olarak bulunan adet radyan bulunmaktadr. Radyanlarn boyutlu
izilmi halleri ekil 3.55 da verilmitir.
ekil 3.55. Radyan3D- Dzgn grnml
3.1.2.6. Otomasyon
Kmes ierisinde kullanlan ekipmanlarn kontrolleri yem odasnda bulunan
panolar yardm ile yaplmaktadr. ki pano vardr bunlardan bir tanesi fanlarn
devrini, dier bir tanesi de pedlere ne zaman su baslacan belirleyen ilemcili
kontrol panolardr (ekil 3. 56, ekil 3. 57). Pano ierisinde yar alan kontaktrler
yardm ile alt farkl kademede fanlar alabilmektedir. Kmes ierisinde yer alanbir adet scaklk sensorundan alnan veriler neticesinde fanlarn alma kademeleri
belirlenmektedir. Barnak ierisinde sadece bir noktadan veri iletimi yaplmas
kmes ii s gradiyentinin temsil edilmediini gstermektedir ve alan fanlarn
verimlerinin optimum dzeyde olmad sonucunu vermektedir.
60
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
72/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
ekil 3.56. Kontrol panosu
ekil 3.57. Elektrik Pano 3D
stenilen scaklk deerleri girilerek fanlarn ve pedlerin devreye giri ve
klar kademeli olarak kontrol edilebilmektedir. Bir dier pano ise yem
61
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
73/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
motorlarnn ve ierideki aydnlatmann kontrol edildii panodur. erisinde sadece
start-stop dmeleri bulunan bu panodan kontroller manel olarak yaplmaktadr.
3.2. Metot
3.2.1. rnek Broiler Yetitirme letmesinin Seimi
lkemizde et tavuu tketimi her yl art gstermektedir. izelge 3.1 deKesilen Hayvan Says ve Et miktar yllara gre deiimi verilmitir. Buna paralel
olarak kasaplk pili retimi de srekli art gstermektedir. Adana ilinin broiler
yetitiricilii konusunda Trkiye de belli bir nemi olmas ve alma materyallerinin
ok sayda iletmeden temin edilebilinmesi iin, yakn alma blgesi olarak Adana
ili seilmitir.
izelge 3.1. DE (2004) Kesilen Hayvan Says ve Et miktar
YIL
HAYVAN
KODU HAYVAN ADI
KESLEN SAYI
(adet) ET (ton)
1995 1220201 ET TAVUGU 208034736 270445,157
1996 1220201 ET TAVUGU 250034440 406698,305
1997 1220201 ET TAVUGU 305745000 464927,813
1998 1220201 ET TAVUGU 301549100 476719,259
1999 1220201 ET TAVUGU 371711450 589981,390
2000 1220201 ET TAVUGU 411200300 639342,460
2001 1220201 ET TAVUGU 369604727 612743,648
2002 1220201 ET TAVUGU 414707710 694060,159
2003 1220201 ET TAVUGU 506107632 862955,852
2004 1220201 ET TAVUGU 505412926 866861,943
Adana ili ierisinde 20 kadar barnan ziyaret edilmesi ile gzlem ve
lmleri neticesinde toplanan veriler deerlendirmeye al
nm
t
r. Bu veriler
62
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
74/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
sonucunda broiler yetitiricilii yaplan barnaklarn 10.000 kapasite ve st olduu
grlmtr. Bu barnaklarn evoporatif soutma sistemi ile i ortam
iklimlendirmelerinin yapld, dou-bat ekseninde konumlandrldklar ve
barnaklarnn tayc yaplarnn betonarme olarak, atlarn ise kafes kiri sistemi
ile projelendirildii grlmtr. Su ve yemlik sistemlerinin otomatik olduu
gzlemler neticesinde elde edilmitir.
Aratrmann materyalini oluturan Adanada Akkap da yer alan broiler
yetitiricilii yaplan iletme, inceleme ve gzlemlerin yapld broiler
barnaklarnn poplsyonunu temsil ettii dnlerek, dier barnaklar ierisinden
seilmitir.
3.2.2. izim-Sunum Materyalleri
almann eitli Blmlerinde Kullanlan Programlar
1. AutoCad: Tm dnyada bata mhendisler ve mimarlar tarafndan kullanlan,
dnyaca tannan yazlm firmas Autodesk tarafndan hazrlanan, bilgisayardestekli izim-tasarm yazlmdr. Gerek kullanm ve renim kolayl
gerekse kullanc kitlesinin ok geni olmas tm dnyada tartmasz
kullanlan en yaygn izim yazlm olmasn salamtr. Son olarak 2007
srm kmtr.(URL12)
2. 3D Studio Max : 3ds Max, Autodesk tarafndan gelitirilen bir 3D modelleme
programdr. MSDOS ortamnda alan 3D Studio programnn devam olan
3ds Max'in son srm, 2006 ylnn Mart aynda kan 3ds Max 8'dir.(URL13)3. Macromedia Flash: Flash Macromedia firmasnn karm olduu ve gerek
internette gezinenler gereksede webmasterlarn ve grafikilerin gzdesi olan
Windows ve Mac OS iletim sistemleri zerinde alabilen bir grafik
programdr.(URL14)
4. Adobe Photoshop: Resim dzenlemede bir standart olan, Adobe Systems'in
saysal fotoraf ileme yazlmdr. Vektrel ilemlerde ve yaz ileme
konusunda da baz yetenekleri olmakla beraber, pazar lideri olmasn salayan
63
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
75/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
zellii bit resim ilemedir. 2006 itibariyle, 9. srm piyasadadr. Sadece
Microsoft Windows ve Mac OS iletim sistemlerinde alr. (URL15)
5. Adobe Premier: Film editrdr. Filmlerin istenen yerlerinin silinmesi,
karlmas veya istenen yerine baka film blmlerinin eklenmesi ses ve
grnt etkilerinin eklenmesinde kullanlr.
3.2.3. almada Kullanlacak Bilgisayar Sistemi
izimlerin yaplmas aamasnda, ilemlerin gecikmeye uramadansrdrlebilmesi aada yer alan zeliklerde bir adet bilgisayar ngrlm
ve alma esnasnda kullanlmtr.
P4 3,0 Mhz lemcili
1024 MB Ram
USB bellek
200 GB HDD
Scaner ve Yaz
c
l
19 Monitr
Printer ve Scaner olan
CD writerl bir bilgisayar kullanlmtr.
izimler bitirilip render aamasna gelindiinde ise on adet eitli zeliklerde
bilgisayar kullanlmtr. Bu bilgisayarlar bir hub yardm ile oluturulan
bilgisayar anda altrlmtr.
3.2.4. almada zlenenin Yntem
1. izilecek barnaklar ile ilgili materyallerin hazrlanmas aamasnda; Adana
ilinde 20 broiler barna incelenerek bunlar yap ve ierisinde bulunan
malzemeler asndan deerlendirilmitir.. Ziyaret edilen btn barnaklarn
kolon, at sistemleri, pencere yaplar, boyutlar ve ierisinde kullanlan
yemlik suluk stma sistemleri elektrik ve dier detaylar ile ilgili metrik
64
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
76/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
llere gre planlar karld. ncelemeler neticesinde gezilen barnak
poplsyonunu temsil edebilecei dnlen bir barnak seimi yaplmtr.
2. izilecek barnaklarda kullanlacak malzemeler temin edilerek, kk ebatl
malzemeler(suluk eitleri, raydanlar, yemlikler) kendilerini oluturan en
kk parasna kadar, kumpas yardm ile lld.
3. lleri alnan barnak ekipmanlarnn AutoCAD Programnda detaylar
izildi. Barnak planlar da barnak ierisinde ki ekipmanlar gibi AutoCAD
programnda izilmitir. 2D Yemlik para ve Barnak kesit, grn, plan
izimleri EK-1 de verilmitir.
4. Teknik yaps ortaya km olan, materyallerin boyutlu olarak 3DS Max
programnda modellenmesi yaplarak sistematik bir model ktphanesi
oluturulmutur..
5. Modellemesi bitmi olan yap ierisine, materyaller yerletirilerek ierisinde
gezilecek olan barnaklar hazrlanmtr.
6. Barnaklar ierisinde gezilecek ve grntlenecek ayrntlar iin yollar
izilerek belirtilmitir Grntlenecek blmler iin Program (3DS Max)
ierisinde kamera ayarlar yaplmtr.
7. Render ilemleri iin kullanlacak bilgisayarlara ait a sistemi oluturulmu
bilgisayarlarn render aamasndaki grevleri belirlenmitir. Hangi aralklar
render edecekleri belirlenen 10 adet belgisayar, render srelerinde ortalama 9
ar saat render almlardr ve render ile oluan metryaller tif formatnda kayt
edilmitir.
8. Render edilen grntler film editr olarak kullanlan Adobe Premier de
birletirilip avi formatnda hazrlanmtr.
9. Adobe Photoshop program kullanlarak, oluturulan etkileimli programn
grafikleri, ara yzleri ve materyallerin teknik detaylar (boyu, eni vs.) ekiller
zerinde gsterilmitir. Kullanlan AutoCAD resimleri, Render sonucu elde
edilen resimler, barnak ziyaretleri esnasnda ekilen resimler ayn ebada
getirilmitir.
65
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
77/85
3. MATERYAL VE METOT Srr KKARSLAN
10.eitli formatlarda hazrlanan grntlerin Macromedia Flash programnn
ActionScript programlama dili ile, XML veri taban kullanlarak, bilgisayar
ortamnda veya CDde etkileimli olarak altracak program yazlmtr.
66
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
78/85
4. SONU VE NERLER Srr KKARSLAN
4. SONU VE NERLER
Bu alma sonucunda ortaya kan kasaplk pili kmeslerin planlanma
CDnin Tarmsal Yaplar alannda grev yapacak teknik elemanlara, rencilere ve
yetitiricilere yardmc olaca dnlerek hazrlanmtr. Ayr Tarmsal Yaplar ve
Sulama konularnda grev yapacak teknik elemanlara, rencilere ve yetitiriciler
iin de bu almaya benzer almalarn yaplmas, teknik iletiimde yeni olanaklar
yaratacaktr. Bu tezde yaplan almalarn geniletilmesi ile Tarmsal Yaplar ve
Sulama alannda, aada belirtilen konularda uygulanabilecektir.
Yapmlar tamamlanm kasaplk pili kmesleri iin, bilgisayar ortamnda
boyutlu modelleri hazrlanarak bir ariv oluturulabilir ve bu modeller
ierisinde bilgisayar ortamnda dolaarak yapm zelikleri deerlendirilebilir.
Bu yntemle uygulamas yaplm barnaklar rencilere tantlabilir.
Farkl blgelerin, farkl ikilim koullar ile ortaya kan barnak sistemlerinde
yer alan at sistemleri, kaplama eitleri ve barnak ierisinde veya
darsnda kullanlan sistem elemanlar hakknda boyutlu grntler
oluturularak, snf ortamnda ve herhangi bir tesise gitmek mecburiyetinde
kalmadan, rencilere gerekli bilgiler verilebilir.
boyutlu olarak oluturulan bir barnak ierisinde, bilgisayar ortamnda
gezerken, o yap ierisine yerletirilmi materyallerin (suluk, yemlik vs...
yerleimleri) tasarm aamasnda, fiziki ortama olan uyumsuzluklar, grsel
olarak alglanabilir ve gerekli deiiklikler tasarm aamasnda yaplanilir.
Tesislerde kullanlan sistemlerde suluk, yemlik gibi materyallerin btn
teknik ayrnt ve modelleri etkileimli olarak, bir bilgisayar komutu ile
renciye, bilgisayar ortamnda verilebilir.
ki boyutlu planlarnda, rencilere hazr grsel olarak nceden oluturulmu
olan barnak elemanlarn kullanarak, sistem planlamas salanabilir.
67
8/14/2019 ETLK PL KMESLER
79/85
4. SONU VE NERLER Srr KKARSLAN
renciler, bu grsel ve etkileimli bilgisayar programlarndan rendikleri
konular hakknda, yine etkileimli olarak, kendilerini denemek kayd ile eksik
bilgilerini grebilirler.
Tesislerde kullanlan sistemlerde suluk, yemlik gibi materyallerin tasarm
bilgisayar ortamnda yaplabilir. Bu tasarm aamasnda hibir materyal
tketilmeden modeller oluturulabilir. Yine bilgisayar ortamnda bu
modellerin mukavemeti hesaplanr ve otomatik torna tezghlarna veriler
aktarlarak retimleri salanabilir.
Yukarda belirtilen alma