Etyka chrześcijańska (główne podstawy teoretyczne sformułowane

przez Św. Augustyna i Św. Tomasza)

Trzy główne wymiary etyki chrześcijańskiej to:

1. Etyka miłości bliźniego;2. Etyka świętości życia (a etyka jakości życia);3. Koncepcja prawa naturalnego;

• Nie należy zapominać, że najważniejszą zasadą etyki chrześcijańskiej jest miłość Boga:

„Bo czy pragniesz czegoś więcej poza tym, żeby być szczęśliwym? A czy jest istota szczęśliwsza od człowieka, który znajduje upodobanie w niezachwianej, niezmiennej i najwznioślejszej prawdzie? […] Przeciwnie, upatrujemy w niej najwyższe dobro […]”

św. Augustyn O wolnej woli

1. Etyka miłości bliźniego

• Żąda, by każdego człowieka traktować z szacunkiem;• Apeluje do uczuć życzliwości, współczucia i braterstwa;• Wymaga dobrowolnego wyrzeczenia, ustępliwości (zrezygnuj z

siebie!) i bezgranicznego wybaczania;

• Zgodnie z tą koncepcją, żaden człowiek nie jest moralnie zły, może być moralnie ślepy i niewrażliwy (źródłem zła są trudne warunki życia, poddanie się naciskom społecznym, ignorancja moralna, czy zły przykład);

• Niewyczerpana cierpliwość jest zatem największą cnotą;

Ewentualne błędy etyki miłości bliźniego

• Od dobrych zawsze żąda więcej niż od złych;• Każe pogodzić się z wszelką niegodziwością, pozwala

ludziom perfidnym wielokrotnie popełniać te same błędy i wystawia jednostki wrażliwe na niezliczone cierpienia!

• Bezgraniczne wybaczanie też budzi wątpliwości.

2. Etyka świętości życia (a etyka jakości życia);

• głosi niezbywalną wartość każdego ludzkiego życia, niezależnie od jego charakteru i jakości. Życie jest święte od momentu poczęcia aż do momentu śmierci i nikt nie ma prawa go przerywać. Jest wartością daną przez Boga i tylko On ma prawo decydować, kiedy ma się zacząć, a kiedy zakończyć.

• (w tym punkcie mieszczą się problemy tj.: in vitro, eutanazja, czy aborcja)

• Ewentualne istotne problemy: - kiedy następuje poczęcie?, kiedy następuje śmierć?, jaką wartość ma jakość ludzkiego życia?, czym jest ludzkie cierpienie?

•

3. Koncepcja prawa naturalnego

• prawo naturalne jest częścią prawa odwiecznego; wpisane jest w naturę istot rozumnych i skłania je ku właściwemu działaniu i celowi.

• Wiemy już, że kwestia poznania prawa naturalnego inaczej przedstawia się u Augustyna a inaczej u Tomasza (kwestia iluminacji).

• Czym jest prawo naturalne, co do treści?

Są to podstawowe zasady moralne (w tym przypadku chrześcijańskie), z którymi musi ponadto zgadzać się prawo stanowione.

• DEKALOG – to oczywiście punkt centralny prawa naturalnego w myśli chrześcijańskiej

• Stąd podkreśla się, że etyka chrześcijańska stanowi etykę kodeksową (odróżnianą od etyki sytuacyjnej)

• Za etyką kodeksową ma przemawiać jej prostota, tzn. kodeksy moralne z reguły są nieskomplikowane. Łatwość i komunikatywność przesądzają o ich popularności;

Dla odmiany• Etyka sytuacyjna – kładzie nacisk na indywidualność,

inicjatywę i wrażliwość moralną. Zakłada, że istnieje intuicja moralna, która wystarcza do rozróżnienia dobra od zła.

(etyka kodeksowa w zasadniczej mierze wyklucza istnienie wrażliwości moralnej, tzn. uznaje, iż człowiek jest z natury bardzo niedoskonały, stąd potrzebuje wsparcia od czegoś zdecydowanie doskonalszego)

• Czy etykę chrześcijańską można traktować w oderwaniu od wątku religijnego, jakim jest kwestia Boga?

Pozostanie(w aspekcie dwóch teorii etycznych: etyki cnoty oraz etyki

chrześcijańskiej)

1. Jak interpretuje słabą wolę Sokrates a jak Arystoteles?2. Umiejętność wyszukiwania terminów skrajnych w kontekście

Arystotelesa zasady złotego środka. 3. Czym jest wymiar wspólnotowy dla etyki cnoty?4. Główne cechy etyki miłości bliźniego.5. Jaka jest różnica między etyką świętości życia a etyką jakości życia?6. Scharakteryzuj czym jest koncepcja prawa naturalnego.7. Na czym polega różnica między etyką kodeksową a etyką sytuacyjną?