Tuần 28 ( Tiết 101 – 104)HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC BÀI TUẦN 28

- Học sinh đọc và thực hiện các yêu cầu của mỗi bài học ở Sách giáo khoa

- Nắm được trọng tâm kiến thức của mỗi bài học- Ghi bài hoặc in kẹp vào hồ sơ ( phần nội dung ghi bài)- Làm các bài tập SGK phần luyện tập.- Đối chiếu bài làm với đáp án để điều chỉnh ( sau 3 ngày)

TÊN BÀI HỌC TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN

-

1. Kiến thức

- Hệ thống các văn bản nghị luận đã học , nội dung cơ bản, đặc trưng thể loại , hiểu được giá trị tư tưởng và nghệ thuật của từng văn bản.

- Một số kiến thức liên quan đến đọc – hiểu văn bản như nghị luận văn học, nghị luận xã hội.

- Sự khác nhau căn bản giữa kiểu văn bản nghị luận và kiểu văn bản tự sự trữ tình.

2. Kĩ năng

- Khái quát, hệ thống hóa, so sánh, đối chiếu và nhận xét về tác phẩm nghị luận văn học và nghị luận xã hội.

- Nhận diện và phân tích được luận điểm, phương pháp lập luận trong các văn bản đã học.

- Trình bày lập luận có lí, có tình.

DÙNG CỤM CHỦ VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU

1. Kiến thức

- Mục đích của việc dung cụm chủ - vị để mở rộng câu.

- Các trường hợp dung cụm chủ vị để mở rộng câu.

2. Kĩ năng

- Nhận biết các cụm chủ - vị làm thành phần câu.

- Nhận biết các cụm chủ - vị làm thành phần của cụm từ.

TRẢ BÀI KIỂM TRA - Củng cố lại những kiến thức, kĩ năng đã học về vb lập luận chứng minh, về công việc tạo lập văn bản nghị luận và cách sử dụng từ ngữ đặt câu.Đánh giá được chất lượng bài làm của mình , trình độ tập làm văn của bản thân, nhờ đó có được kinh nghiệm và quyết tâm cần thiết để làm tốt hơn cho bài sau.

TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH

1. Kiến thức

- Đặc điểm của một bài văn nghị luận giải thích và yêu cầu cơ bản của phép lập luận giải thích.

2. Kĩ năng

- Nhận diện và phân tích một văn bản nghị luận giải thích để hiểu đặc điểm của kiểu văn bản này.

- Biết so sánh để phân biệt lập luận giải thích với lập luận chứng minh.

NỘI DUNG GHI BÀI

TUẦN 28TIẾT 101

ÔN TẬP VĂN NGHỊ LUẬN

I/ TÓM TẮT VỀ NỘI DUNG VÀ ĐẶC ĐIỂM NGHỆ THUẬT CỦA CÁC BÀI VĂN NGHỊ LUẬN ĐÃ HỌC

STT TÊN BÀI TÁC GIẢ

ĐỀ TÀI NGHỊ LUẬN

LUẬN ĐIỂM

PHƯƠNG PHÁP LẬP LUẬN

ĐẶC SẮC NGHỆ THUẬT

1 Tinh thần yêu nước của nhân dân ta

Hồ Chí Minh

Tinh thần yêu nước của dân tộc Việt Nam.

Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của

Chứng minh

- Bố cục chặt chẽ, mạch lạc- Dẫn chứng toàn diện, chọn lọc, tiêu biểu và sắp xếp theo trình

ta tự thời gian lịch sử , rất khoa học, hợp lí

2 Sự giàu đẹp của tiếng Việt

Đặng Thai Mai

Sự giàu đẹp của tiếng Việt.

Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay.

Chứng minh ( kết hợp giải thích)

- Kết hợp chứng minh với giải thích ngắn gọn.- Luận cứ và xác đáng, toàn diện, phong phú và chặt chẽ

3 Đức tính giản dị của Bác Hồ

Phạm văn Đồng

Đức tính giản dị của Bác Hồ

Bác giản dị trong mọi phương diện : bữa cơm ( ăn) , cái nhà ( ở), lối sống (cách làm việc và quan hệ với mọi người), nói và viết.Sự giản dị ấy đi liền với sự phong phú, rộng lớn về đời s tốnginh thần ở Bác

Chứng minh ( kết hợp giải thích và bình luận)

- Kết hợp chứng minh với giải thích ngắn gọn.- Dẫn chứng cụ thể, toàn diện, đầy sức thuyết phục.- Lời văn giản dị , tràn đầy nhiệt tình, cảm xúc.

4 Ý nghĩa văn chương

Hoài Thanh

Vnă chương và ý nghĩa của nó đ ối với con người

Nguồn gốc của văn chương là ở tình thương người, thương muôn loài muôn vật. Văn chương hình dung và sáng tạo ra sự sống, nuôi dưỡng và làm giàu cho tình cảm của con người

Giải thích (kết hợp với bình luận)

- Kết hợp giải thích và bình luận ngắn gọn.- Trình bày vấn đề phức tạp một cách dung dị, dễ hiểu.- Lời văn giàu cảm xúc, hình ảnh

II. CỦNG CỐ HIỂU BIẾT VỀ ĐẶC TRƯNG CỦA VĂN NGHỊ LUẬN QUA SỰ ĐỐI SÁNH VỚI LOẠI HÌNH TRỮ TÌNH, TỰ SỰA/ Xác định những yếu tố có trong các thể loại

STT THỂ LOẠI YẾU TỐ CHỦ TÊN BÀI – Ví dụ

YẾU1 Truyện kí - Cốt truyện

-Nhân vật- Nhân vật kể chuyện

- Dế Mèn phiêu lưu kí- Buổi học cuối cùng- Cây tre Việt Nam

2 Thơ trữ tình + tự sự

- Cảm xúc thể hiện qua: hình ảnh, vần, nhịp, nhân vật trữ tình.

- Ca dao, dân ca trữ tình- Nam quốc sơn hà, Nguyên tiêu, Tĩnh dạ tứ, Mưa, Lượm, Đêm nay Bác không ngủ.

3 Nghị luận - Luận điểm- Luận cứ

- Tinh thần yêu nước của nhân dân ta- Sự giàu đẹp của tiếng Việt, Đức tính giản dị của Bác Hồ, Ý nghĩa văn chương.

B/ Phân biệt sự khác nhau căn bản giữa văn bản nghị luận và các thể loại tự sự, trữ tình

Tự sự Trữ tình Nghị luậnDùng phương thức miêu tả và kể nhằm tái hiện sự vật, hoạt động, con người

Dùng phương thức biểu cảm để biểu hiện tình cảm

Dùng phương thức lập luận bằng lí lẽ, dẫn chứng để trình bày ý kiến, tư tưởng nhằm thuyết phục người nghe về mặt nhận thức.

C/ Tục ngữ là văn bản nghị luận đặc biệt vì: nêu lên nhận định, tư tưởng, quan điểm ( luận điểm) và lập luận ngắn gọn, chặt chẽ.

II/ GHI NHỚ: sgk / 67

Tuần 28 - tiết 102

DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU I/ TÌM HIỂU BÀI

1/ Thế nào là cụm C-V để mở rộng câu?

Vd: Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có , luyện cho ta những tình cảm ta sẵn có.

Có 2 cụm danh từ

Phân tích cụm danh từPhụ ngữ

trướcTrung tâm Phụ ngữ sau

Những tình cảm ta/không cóC V

Dùng cụm C-V để mở rộng câu

2/ Các trường hợp dùng cụm C-V để mở rộng câu

a) Chị Ba/ đến// khiến tôi vui và vững tin c v CN VN-> Cụm C-V làm chủ ngữ

b) Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta// tinh thần / rất hăng hái TN c v CN VN-> Cụm C-V làm vị ngữ

c) Chúng ta //có thể nói rằng trời/ sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như ĐT c v CN VNtrời/ sinh cốm nằm ủ trong lá sen. c v-> Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm động từ

d) Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ mới được xác định và đảm bảo từ ngày cách mạng tháng Tám/ thành công. DT

c v-> Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm danh từ

II/ GHI NHỚ : SGK/68,69

III/ LUYỆN TẬPBài tập sgk/ 69

Tuần 28 – Tiết 103 TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN

Hiện tại giáo viên chỉ nhận được một số rất ít các bài tập và bài kiểm tra theo yêu cầu của

các bạn nộp về . Đề nghị các bạn hoàn tất và nộp gấp về cho giáo viên theo địa chỉ mail:

vunhung0605@gmail.com để giáo viên hoàn thành việc đánh giá tình hình học tập và tiếp

thu kiến thức của các bạn khi học ở nhà.

Tuần 28 – TIẾT 104

TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH I/ TÌM HIỂU BÀI

1/ Mục đích và phương pháp giải thích.

a/ Nhu cầu giải thích trong đời sốngTrong cuộc sống ta thường gặp các câu hỏi:

- Vì sao có nguyệt thực?- Vì sao nước biển mặn- Vì sao phải giữ gìn môi trường?

-> Giải thích trong đời sống làm cho ta hiểu rõ các nguyên nhân, quy luật, ý nghĩa của hiện tượng, sự vật trong mọi lĩnh vực.

b. Giải thích trong văn văn nghị luận Trong văn nghị luận người ta thường gặp các câu hỏi nêu vấn đề:

- Thế nào là hạnh phúc- Trung thực là gì?- Khiêm tốn là gì?

Giải thích trong văn nghị luận nhằm mục đích làm sáng tỏ các vấn đề tư tưởng, đạo lí, các chuẩn mực hành vi của con người.

2/ Phương pháp giải thích

Ví dụ: Bài văn “ Lòng khiêm tốn”( sgk/70)

a. Bài văn giải thích vấn đề : Lòng khiêm tốn- Giải thích thế nào? Trả lời các câu hỏi: Khiêm tốn là gì? Khiêm tốn có lợi gì? Có lợi cho ai? Các biểu hiện khiêm tốn có hạ thấp con người không?b. Để giải thích, người viết đã sử dụng các câu văn mang ý nghĩa về lòng khiêm tốn c. Bài văn cũng giải thích bằng cách liệt kê các biểu hiện của khiêm tốn và biểu hiện đối lập với khiêm tốn.d. Chỉ ra lợi ích của đức tính khiêm tốn, cái hại của không khiêm tốn và nêu ra lí do cần khiêm tốn cũng là nội dung của giải thích.=> Lập luận giải thích làm cho người đọc hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất, quan hệ... cần được giải thích nhằm nâng cao nhận thức, trí tuệ, bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm cho con người.

II/ GHI NHỚ: SGk – 71III/ LUYỆN TẬP

Bài tập sgk/ 72

Tuần 29 ( Tiết 105 – 108)HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC BÀI TUẦN 29

- Học sinh đọc và thực hiện các yêu cầu của mỗi bài học ở Sách giáo khoa

- Nắm được trọng tâm kiến thức của mỗi bài học- Ghi bài hoặc in kẹp vào hồ sơ ( phần nội dung ghi bài)- Làm các bài tập SGK phần luyện tập.

- Đối chiếu bài làm với đáp án và điều chỉnh ( sau 3 ngày)- Học sinh viết bài tập làm văn và nộp qua mail cho

giáo viên bộ mônvunhung0605@gmail.com

TÊN BÀI HỌC TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG

SỐNG CHẾT MẶC BAY( PHẠM DUY TỐN)

1) Kiến thức

- Sơ giản về tác giả Phạm Duy Tốn.

- Hiện thực về tình cảnh khốn khổ của nhân dân trước thiên tai và sự vô trách nhiệm của bọn quan lại dưới chế độ cũ.

- Những thành công nghệ thuật của truyện ngắn “ Sống chết mặc bay” – một trong những tác phẩm được coi là mở đầu cho thể loại truyện ngắn Việt Nam hiện đại.

- Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện nghịch lí.

2) Kĩ năng

- Đọc – hiểu một truyện ngắn hiện đại đầu thế kỉ XX.

- Kể tóm tắt truyện.- Phân tích nhân vật, tình huống

truyện qua các cảnh đối lập – tương phản tăng cấp.

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THÍCH 1. Kiến thức

- Các bước làm bài văn lập luận giải thích.

2. Kĩ năng

- Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài văn giải thích.

LUYỆN TẬP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH

1) Kiến thức

- Cách làm bài văn lập luận giải thích một vấn đề.

2) Kĩ năng

- Tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý và viết các phần, đoạn trong bài văn giải thích.

VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN - Củng cố kiến thức về văn nghị luận giải thích

- Đánh giá việc tiếp thu và vận dụng kiến thức của học sinh

- Rèn kĩ năng viết bài tập làm văn nghị luận ( xây dựng luận điểm, luận cứ, lập luận, diễn đạt.)

TUẦN 29 - BÀI 26TIẾT 105 + 106

VĂN BẢN

SỐNG CHẾT MẶC BAY( PHẠM DUY TỐN)

I/ĐỌC - TÌM HIỂU CHÚ THÍCH

1/ Tác giả: Là nhà văn mở đường cho nền văn xuôi quốc ngữ Việt Nam ( sgk – 79)

2/ Tác phẩm:- Thể loại: truyện ngắn hiện đại- Bố cục: 3 phần

+ Phần 1: Từ đầu đến “Khúc đê này hỏng mất ”: Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân.+ Phần 2: Tiếp đến “Điếu mày ” : Cảnh quan phủ cùng nha lại đánh tổ tôm trong đình+ Phần 3: Còn lại : Đê vỡ, nhân dân lâm vào tình cảnh thảm sầu.3/ Tóm tắt

II/ ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

1/ Nguy cơ đê vỡDân Quan

NỘI DUNG GHI BÀI

Gần một giờ đêm. Trời mưa tầm tã. Nước sông Nhị Hà lên to quá…- Dân phu hàng trăm con người, kẻ thuổng, người cuốc, bì bõm dưới bùn lầy, ướt như chuột lột.- Trống liên thanh, ốc vô hồn … tiếng gọi xao xác...

-> Vật lộn căng thẳng, vất vả, cực khổ trước nguy cơ đê vỡ.

- Đang ở trong đình cao vững chãi… đèn thắp sáng trưng…- Kẻ hầu người hạ… quan phụ mẫu uy nghi chễm chện… rất là nhàn nhã, đường bệ… chung quanh đầy đủ mọi thứ phục vụ sinh hoạt.

- Xem chừng tĩnh mịch nghiêm trang lắm.

-> Sống xa hoa, hưởng thụ, ích kỉ

2/ Cảnh đê vỡDân Quan

- Ngoài xa có tiếng kêu vang trời dậy đất.“ Bẩm có khi đê vỡ”- Tiếng người kêu rầm rĩ, tiếng nước ào ào như thác chảy xiết- Có người bảo “ Đê vỡ rồi”- Nước tràn lênh láng… nhà cửa trôi bang… kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn…-> Tình cảnh thảm sầu, chết chóc

- Vẫn điềm nhiên … ngài sắp ù to…- Cau mặt gắt “ Mặc kệ”- Mọi người nôn nao , sợ hãi, trừ quan.

- Đỏ mặt tía tai quát: “ thời ông cắt cổ... thời ông bỏ tù chúng mày…”- Xoè bài, cười nói…- Ù ván bài to.-> Thắng bài, đắc ý.

Tình tiết tương phản, phép tăng cấp, ngôn ngữ đối thoại sinh động kết hợp nhuần nhuyễn làm nổi bật bản chất “ lòng lang dạ thú”, “ sống chết mặc bay”của quan lại thống trị.

II/ TỔNG KẾT- Ghi nhớ sgk/ 83

1/ Giá trị hiện thực: Phản ánh sự đối lập hoàn toàn giữa cảnh sống cơ cực của dân và sự xa hoa của quan lại dưới thời thực dân phong kiến.2/ Giá trị nhân đạo: Thể hiện niềm thương cảm của tác giả trước cuộc sống lầm than của người dân do thiên tai và thái độ quan ngại của bọn

cầm quyền.

III/ LUYỆN TẬP- Làm bài tập 1 ,2 sgk/83

Tuần 29 – TIẾT 107

CÁCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THÍCH

I/ TÌM HIỂU BÀIĐề bài: Nhân dân ta có câu tục ngữ: “ Đi một ngày đàng học một sàng khôn”.Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó?

1/Tìm hiểu đề và tìm ý- Làm rõ nghĩa của từng từ ngữ quan trọng: nghĩa đen -> nghĩa bóng -> rút ra yêu cầu của đề.

2/Lập dàn bàiGhi nhớ sgk – 84

3/ Viết bàia/ Viết mở bài: Luyện viết 2 kiểu

- Trực tiếp - Gián tiếp

b/ Viết thân bài:- Viết đoạn giải thích ý nghĩa- Viết đoạn giải thích vì sao…- Viết đoạn nêu biểu hiện c/ Kết bài: Viết 2 cách- Kết bài bình thường- Kết bài mở rộng4/ Đọc lại và sửa

II/ GHI NHỚ Sgk/ 86

III/ LUYỆN TẬP Hoàn thành cả bài

Tuần 29 – TIẾT 108

LUYỆN TẬP LẬP LUẬN GIẢI THÍCHĐề bài: Một nhà văn có nói: “ Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người”. Hãy giải thích nội dung câu nói đó.

I/ TÌM HIỂU ĐỀ, TÌM Ý

a. Đề yêu cầu giải thích vai trò của sách đối với trí tuệ con người. Các từ ngữ then chốt cần được giải thích:- Ngọn đèn sáng: ngọn đèn chiếu rọi ánh sáng.- Sách là ngọn đèn sáng: Sách đem lại ánh sáng, mở mang trí óc cho con người.- Ngọn đèn sáng bất diệt: Ngọn đèn soi sáng mãi mãi không bao giờ tắt- Trí tuệ: Tinh tuý, tinh hoa của sự hiểu biết=> Câu nói có ý nghĩa: Sách là nguồn sáng bất diệt, được thắp lên từ trí tuệ con người và mãi mãi soi sáng cho trí tuệ con người.

b. Hình ảnh ngọn đèn sáng hiểu theo nghĩa bóng là: Sách phản ánh những tinh hoa hiểu biết của con người, được lưu truyền mãi mãi và trở thành nguồn sáng tri thức nhân loại.

c. Nói đến sách người ta liền nghĩ ngay đến trí tuệ con người bởi vì những cuốn sách có giá trị ghi lại những hiểu biết quý giá nhất mà con người tích luỹ được qua mọi thời đại. Từ những cuốn sách ấy, đời sau tiếp nhận và tiếp tục bổ sung tri thức mới mẻ, làm giàu them trí tuệ nhân loại.

d. Những ví dụ cho thấy sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ:- Những cuốn sách khoa học tự nhiên ghi những thành tựu khoa học vô giá của các nhà khoa học đóng góp vào sự phát triển của nhân loại như Ga-li-lê, Anh-xtanh, Đác-uyn, Ma-ri Qui-ri Đã giúp ta khám phá thế giới vũ trụ bao la với những quy luật, nguyên lí riêng của nó.- Những cuốn sách khoa học xã hội mở ra trong nhận thức của ta những hiểu biết lịch sử, xã hội- Sách ghi lại những câu ca dao, tục ngữ… là cách để lưu giữ những bài học kinh nghiệm quý báu của nhân dân ta từ lâu đời.- Sách giáo khoa của học sinh ghi lại những kiến thức cơ bản của mọi lĩnh vực khoa học.=> Những cuốn sách có giá trị ấy chính là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ.

e. Câu nói trên đã tôn vinh giá trị của sách. Ngoài ra còn những câu nói khác:- Sách là người bạn lớn của con người- Sách là ánh sáng soi đường cho văn minh ( Ru-dơ-ven)-Hãy yêu sách, nó là nguồn kiến thức, chỉ có kiến thức mới là con đường sống

( M.Gor-ki)

g. Tình cảm, thái độ của bản thân đối với sách: Chọn sách có giá trị, chăm đọc sách để tiếp thu ánh sáng trí tuệ từ sách.

2/ LẬP DÀN BÀI:

a. Mở bài:

- Vai trò của sách đối với sự hiểu biết của con người.- Nêu vấn đề: “ Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người”b. Thân bài: - Giải thích ý nghĩa của câu nói- Giải thích cơ sở chân lí của vấn đề ( Vì sao nói sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người?).- Vận dụng ý kiến trên vào cuộc sống như thế nào? ( Tình cảm, thái độ... đối với sách).c. Kết bài: Khẳng định vấn đề, liên hệ bản thân.

3/ THỰC HÀNH- Thực hành các bước làm bài- Bổ sung, sửa chữa bài cho hoàn chỉnh

VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN Đề bài:

“ Nhiễu điều phủ lấy giá gươngNgười trong một nước phải thương nhau cùng”

Hãy tìm hiểu người xưa muốn nhắn nhủ điều gì qua câu ca dao ấy.

..........CHÚC CÁC CON HỌC TẬP TỐT VÀ GIỮ GÌN SỨC KHOẺ THẬT TỐT ........