Università di Trieste Fac. di Med . • Chlr.

FONDO PINCHERLE

.4.~ ... r . Biblioteca Centrale

di Medicina

\, ... ,r,

' ?;/

DISSERTATIO ,lg: h~ • / J

IN"AUGURALIS PHYSICO-PHYSIOLOGiiA 1

• ,r DE

U D I T , QUJ.M CONSENSU ET AUCTORITATE

EXOELLENTISSMI AC ILLUSTRISSIMI

DOMINI

PRAESIDIS AC DIRECTORIS, PERILLUSTRIS ET SPECTABILIS DOMI!\"I

DECANI, NEC NON

CLARISSIMORUIII AC CELEBERRHIORU~I

D. D. PROFESSORUM PRO

DOCTORJS MEDICINAE LAUREA SUMMISQUE IN MEDICINA HONORIBUS ET PRIVILEGIIS

RrT.C ET LEGJTlNE CONSEQUENDIS

IN ANTIQUiSSUIA AC CELEBERRBlA

UNIVERSITATE VINDOBONENSI

PUBLICAE DISQUJSJTIONI BUBMJTTJT

Frane. Sch!ffler½ .J/i-tv( Boliemus _FrieJLe,gcns i, . p·

In Theses ndnexas disputahitur in Universitatis aedihus dic mensis Junii, 1833.

VINDOBONAE . . TYPIS CONGREGATIONIS MECHl'fARISITCAE.

~ · r,:. ~ ·~'"') t j

•J' y

\

SPECTABILI PERILLUSTRI,

.DOCTISSIMO AC CELEBERRt\10

DOMINO

ANDR. BAUMGARTNER, PHILOSOPHIAE DOCTORJ PUBL. ET O1\D. PHISICAE, EXTRA­

O1\Dl i\' . MECHAi\'ICAE PllOFESSOlll, PLl!lllUM SOCJETATU:YI

DOCT. MEMBRO DECANO EMERITO ETC. ETC.

HAS P AGELLAS

IN SUl\fMAE VENERATIONIS ET PERENl'ìJS GRATITUDI­NJS SPECJMEN

devinclissimus

Auctor.

Praeclare Vir !

F elièiter ahactis , quae mihi ad consequendam <loctoris medici­nae lauream incubuerunt, officiis, et perpendens magna et innume­ra, quae in me collocasti beneficia, magno exultat cor gaudio, quod mihi tandem, quam diu summo adspiravi desiderio, o·ccasionem praebet, summa e venerationis et gratitudinis monumentum eden di. Suscipe hocce opusculum, nimis imbecilli quidem conscriptum ca­lamo, quam quod merita tua, ac egregias animi et ingenii dotes digne decantare possit, et nimis leve, quam quod nomine tuo di-

gnurn ipse censeam, celehratà,quae tibi est, humanitate et henevolen­tia, nec succenseas mihi, has tibi offerre pagellas a uso. Quodsinon ex omni parte votis tuis respon­deam, non immemor sis, quaeso, hoc oh primum in $Cientia medica tentamen non exiguis premi diffi­cultatibus. Faveas igitur precor primo labori, nec strenuis sis ju­dex, neque et in posterum quam optime tibi comendatum velis, rogo

devinr.lissimus

Auctor.

De Audi tu.

A udire est perceptio sonorum. Organa sunt aures. Sub sono intelligilur modo peculiaris quidam motus corpo· rum, qui adsit oporlet, ut audiamus; modo scnsatio ista hoc motu in organis elfecta. Illud dicam sonum ralione ohjectiva, hoc subjectiva. Si in his igitur lileris fìnis est, quaedam, quae viribus sat exiguis possum, disserere de audiendo; sonusulrnque ratione 11gatur, sunt ergo duae quaestiones mihi solvendae: primum , quid est illud in corporibus externis , quod dehet procedere, ut audiamus - dein quibus audilus organa negoliis eo processu objectivo fungi coguntur?

De sono ratione ohjectiva.

Sonum objeclive sumlum in motibus quibosdam corporum constare, quis est, qui nesciat, consìderans, corpus quodcunque non motum eliam sonum nunquam edere ; asi vero, IJUÌ sint isli motus, nostrum ait, pau­cis erruere. Ut fìat sonus, motus debent esse primum corporis, quod sonat, dein medii cujusdam, quod mo• tus hos/ ad aures usquc propagai.

De motu corporum sonanlium.

Non quemlibet molum ita esse, ut sensationem soni possit clficere, nerninem ]atei, edoclum, snepis• sime nerem auribus ad ferri, perpendiculaoscillare, quin sii sonus; ergo characterem quemdam ac celerilalem sufficientem illi molus haheanl, necesse est.

8

Baculus melalleus uno fine retinaculo fi~us, al­tero percussus aut strictus motus exhihet oscillantes. qui si sat celeriter fìunl, sonum adferunt. Sic elia~ tahulae, tympana, chordae, aer, si agantur in oscil­Jationes, sonant, imo quodlihet corpus idem efficit, modo ita sit formalum, ul illas possil inire oscillationes, Alii vero motus corporum sonum producere non pos­sunt. Hi motus aulem tales sunt, ut corpus in eos ac­tùm de loco suo-non ceda!, sed parlicularum minima rum oscillatione (in quam _ verlunlur, dum ex sl~tu- staLili­làlis in illum-labilitatis ahripiuntur, sicque circa locum pristinum vihranlur) superficiei suae formns induP.ns alternnnles illas prae se fer;,t_ undulationes, quas phisici vocanl vibrationes sla-nles (fle~tnbe ®~ll>ingungrn).

Non vero etiam omnia oscillationum genera sonum gignere, sed. si conveniente cum celehrilate fiunt, satis demoslrarunt multi, ,praesertim Cogriand La tour in­strumento suo, quod Syrene adpellat, qui nos edocuit, sonum per,cipi, quotjes una ter millesima :iexcentesima horae parie oscillaliones neque pauciores, ac triginla duao, neque plures ac· circa earum millia quadràginta octo, infra et ultra sane possunl esse oscilationes, quin vero excitent sonos. His fìnibus licet circumscriptus sit sonus, 'lamen innumerabiles oscilationum modificntiones adhuc fieri -po8sunt,· et ad celerilalem et ad naluram ~arum pertìn~nles; et inùe innumerabiles quoque distin• ctiones soni in aurihus, quarum duo praeserlim genera secernamus, istud nimirum, quod dicimus quantitalem et qualitalem soni.

Quantitas nil aliud est, ac intensilatis modus (®tiirfc), modo sonus -ea ralione sumlus, secundum, quam nunc est gravis, nunc aculus, id quod adpellanl tonuin. lntensitas dependet ah energia atque vi pe~­cussionum et a :distinciione singularum; ergo quo ma_g 11-

pulsalur auris, et quo densior est densus , -et quo dilu• ·

9

tior · est dilutus aeris slratus; eo fortior est sÒ1ius, Prior virtus ohtinetur tanto majori gradu, quanto plures par­tes simul vibrant, quoque densius est medium .propaga­tionis, et quo•minor, quia undae difluunt, via soni a 6ao fonte: altera ·, quo celerius fiunt-, quoque majores sunt excursiones. Ergo intensitas omnihns viis _ augetur, quihus hae virtutès enumerata e crescunt, praesertim ca, qua coguntur undae in spatio 'quodam conclusae procedere, sicut in tubo communicationis, et acustico: Toni dependent a celeritate os~illationum corporis so­nantìs, quod phisici instrumento, quod monochordori adpellant, aut ilio, quod Syrenam vocant-, set dèmon­strant, experti nempe·, quum oscillationum n·umerus temporibus aequalibus perverse sit proportionalis lon­gitudini corporis sonantis, chordam dimidio hreviorem celeri& paribus tonum edere acutiorem, quem musici octavam dicunt, illius, qui audilur chorda, tota lon­gitudine sua vibrante.

Numerus oscillationum illius ad hujus ergo se ha­het, uti: 2. 1. Sic omnium toncrum rationes ila inve­niunt, ut possint numeris exprimere. His rationihus numerorum Correspondent rntionès celeritatis vibra­tionum, et quo simpliciores sunt hae raliones, eo mn­gis secundum regu!Am quamdam atque ordineni · se­quuntur, ac auribus sese insinuant, et suaviter audiun­lu r - idque hoc est, quod consonanlias, melodias, harmonias, musicam <licimus. Corpora · lonos edentia varia sunt et permulta, prae nliis aulem chordae, ba­culi, tympana expansa, tabulae et aer. Omnia haec ifa oscilantur, ut modo tota dimensione guad ,1111, ex­cursiones faciant, quo do in partes scse dividant, qua e singulae excurrunt, et puncto, aut linea , nut plano· immobili interjacente discretae sunt, quae dicuntur no­di .- Hi videndi exhihentur, idque in chordis ope equi­tum e ·chartis comtructorum, · ac super · im positorum'

10

In tympanis et tabuliii ·arènae iositae ope, quae dein i Jineis immotis accumulatur et figuras . monstrat, qua: fìgurae dicuntur sonorae --et perquam variae sunt, Quo plures nodi, eo minores- partes vibrare, eo celerius fieri oscilationes , eo ,acutiores esse tonos ~ quem 1ateat1 ,

Qualitas sonorum est ea eorum· disposilio, quae eos, licet sint quanlitalis , ejusdem, !amen intima quadam natura distinguit, v. c. tonum eundem e, g, A et tibiae et fidium et vocis humanae praehere disaudimu~, tan­quam sin! invicem aeqnahiliter fortes et acuti. Ex qua circumslantia objectiva haec distinctio suhjectiva fluat, nemo satis adluslrare conatus est, excepto cel. Prof. Andrea Baumgarlner, cujus opinionem paucis !radere moliar. Corpus in . excursiones abreplum, dum pro­greditur, non unam, verum infinitas percussionea in medium:circumfusum agit, ' et una cxcursio progrediens (mathjmatice sumplum) cx infinitis ictihus constai ae insequentihus et lege ·qùadam decrescentibus , donec sint aeguales Zero et in totidem reverlanlur pulsus re­gredienles. Has singulus autem percussiones nasci, eo flt, quod medium p1·opagans ictibus celerius cedat, quam ii possunt iterari. Nunc aulem in procedendo corpora., etsi excursiones eandem faciant viam, eadem­que fiant celerit;ile, tamen in itinere perquam diversis ]egihus possunl obcdire, ex quarum diversilale diver­sitas sonorum stricte ffuit. ·,

Si quantilntes illarum percussionum lineis rectis, ii.s proj>ortionalihus expri.uiuntur, ali recte perpendi­culari!er instantihus (ila, ut mathematice sic dictum) istae qu11ntit11tes sint -ordinatae et distantiae temporum, quihus pnlsus sequunlur, abscissae et si per ear~m perpendicularium puncla finali11 linea ducitur: ea varias induat .formas oportet; modo .enim erit curva, mo• d~ fl,exnos.~~ modo irregulariter cun'ala, tlexa, el

Il

angulala, pròut pulsus corporis excurrentis lege se­~uanlur aut simplici, aut plus aut minus complicala. Linea suaviler curva simplici_ssimae legi respondet i.I. que dulcis illius ordinis sensationem in aurihus suscita­bit, quam vacamus clangorem et hi quoque clangores differunt, quia curvae, licet sint placidae, tamen di­versis legibus possunt esse nalae. Quo longius linea secedit ab illa simplicilale, eo 1·auciores sensim fiunt, clangores, donec linea evadat inlu,rpiler et hinc, et in­de angulala, . legeque naia ve! complicatissima , vel polius nulla - et inde auris ilio , cui ahruit, confun­dilur disordine, qui est .rtrepitiu.r. Illic animus harmo• , nia mulcetur: hic discordia 9jrvelli1ur.

De motu corporum propagantium.

Omnes hae percussiones nohis essent inanes, qumn remolae ah • auribus existant, nisi medium quoddam circumdons ila aflìcerent, ut a corpore sonante percus­sum hos ictus ulterius duca!. Ergo necesse est, ut me­dium propagans eliam in undulaliones agatur. Quae quales sint, nunc nobis eruendum.

Medium quolibet corpore polest repraesenlari, plcrumque vero aere. Sit ergo in meis disquisilionibus aer quasi typus omnium aliorum. Quotiescunque vero corpus sonans excursionem unar:n agii, qui molus fit aeris? Corpus vibrans versus nerem gradie11s eum in stratu vicino densat. quo fil, ut vi expansiva ejus inde aucla hujus stralus aer partim in eum secundi ruat, densatque secundi in cum terlii et sic porro. Aerem autem densiorem non recurrere, ex eo palet, quod ejus p&r• ticula secundum suam vim inertiae nisum hab~ant pro­et regrediendi. Ergo, quo momento progressio fit corporis contra ae~em , quae et eodem innumerabili­bus constare percursionibus intelligenda est; snies

12

densitàtum pèrcurrit n~fem secundurn liiieam ·rectarn illarum percussionum, particulae que aeris minimae pàulu_m ~roce~unl, progrediens _vero per totum 'pro. pagahoms spahum non est materia, sed forma (densi­tas.) Quoties autem corpus sonans in oscillalione sua rev~rlil~r, post s~· spar_ium ~elinguitaeris diluii, quod sta hm 1lle secund1 strah cog1tur ruere, ila ut nunc se~ cundi aer dilutius restet, qùod effìcit, ut propter iner• tiam nisumque regressivum particularu,n, iste tertii iiì eum secundi penelret, quarti in eum tertii etc. ila ut ~sta dilu,io sensim in singu!is ~onlinn_is existat stratibus; 1. e. per tolum propagahoms spatmm cilrrat. Motus particularum durante hac progressionè •di!utionis ~st igitur regressivus, ita, ut durante una excursione cor­poris -vihrantis quaelihet particula unam péragat oscil­lationem. Totus itaque processus propagativus in eo consislit, ut seriès densitatuih per aei'em provehatur, quas singulas series dilutionum sequitur; quo fit ut ·

aUres ·nunc densitatihus, nunc dilutionihus altcrnantibus tangantur, quod idem est, ac ferinnt eas percussiones suhseciuentes. Hae densitates atque· dilutiones forma sphaerae concava e corpus circumdnnt vihrans, quan• do nempe medium propagans est ci1·ca circum acustice homogeneum. Linea recta, qua metitur densitas et dilu• rio est longitudo u·ndae sonorae et directio, qua pergit unda, est radius soni.

Processus hic propagationis sicut in aere, ila et in· ceteris mediis aequahililer inilur alque percurril; Ex his diclis facile fluii, mullum interesse inler me• dium sonans ac pròpagans , ila, ut illius undae mane• ant, polo ejus negati,,o cilm positivo alternante, huju1 vergnnt, illius particulae minimae m11ximam h~~ea1_,1 celeritatcm, quando in vibratione in locum stah1hlahs reliclae venerint, hujus minimam, quando maxime a slalu suo naturali declinaverint. Haec propagalio un·

13

da rum magna fìt _ c_um celerilale, parie nimirum . horae ler millesima sexcentesima in ai!re almosphaerico viam faciunt pedum millium ac quinquaginla, in aliis cele­rilas est olia. Si. propilgationis undue cx medio quo<lam in aliud ncuslice heterogeneum i. e. tale, quod undas aut lardius aut celerius perducit, transitum cogunlur focere, secundum leges percussionis corporum elasli-. corum facile inlelligendum est ; . pattim undas _in me­dium novum in_ similes propagal~onis undas agi;_ jllud refle<ionem dicunl soni, hoc lransmissionem. Reflexio secundnm .. has . Jeges fìt, u1 · angulus radii inci<lenlis aequalis sit angulc 1·eflexi, qua de re facile nohis per• suasum eriladhihilis duobus speculis concavis, in quo­rum allerius foèò est sonus quidam levis, in alte.rius auris, qua sonum ·islum percipi cèrliones reddimnr, licei inlermedii nihil piane audiant. Speculorum loco lillic fìoi aliae quoque· cavilates inserviunt, · unde cu­hicula ·illa, qua e vocarit acustica. Elucet aulern, so­num et reflexum et lransmissum intensilale adpulsi multo minorem hahere, ergo · per media helerogenea transmissum eo rnagis rnngisque dehililari, imo piane ohlundi' posse ,, . quo plura tr11nsmigraveral. Ergo si sonum volueris ohtundere, mullas reflexiones faciat; cogas. Sonus reflexus aure a dircelo distinctus echo dicilur. Nullum est corpus, quod sonum non refleclaf; sic nuhes, imo aer alius lemperalurae, quam quue il­lius est, unde sonus veni!.

A motu propagativo i Ile dislinquend us est, in quem elinm media saepe aguntur, qua e cum corpore son.mie conjuncla soni, quod dicunt consonare. Si ni­mirum corpus quoddam sonans ali ud finitimum icil, id quoque his ictibus itcralis iimili modo ac ipsum vibrare cogit, licet natura ipsius ictihus hujus ordinis ahnual. Hae vihraliones consonorae, ergo eliam sunl sian I es. Forent undae propagalionis, nisi corpus consonans fini-

I{

bus i~clusus essei' in quThus reffeclunlur el CUill direc- · lis confficti tandem stantes, ergo sonantes, gignunt. Imo ne fìnitimum qùidem debet esse medium èonso- · uans , quum percussiones ei per aerem adferantur, aie chordae fìdium cnmpanis in vibra'tiones disponun.' t'ur consonantes. Omne corpus potest consonare, mo­do sit lalibus fìnibus, ut undae reffexne directis recto tempore ·possint obvenire, et modo in genere tam forma, quam natura vibrando sit habile.

De sono ratione · subjectiva.

Sub audilu eam o rga_norum in aure . reconditorum facultatem intelligimus:, qua sonos percipere . valemus. Intei: , reliquos sens,us intermedius nec propriis, hinc inde dispensis et ejusdem . org_anis adductis maleriis producitur~, nec individuali re qu,adan1 indiget; sed vi• bralionihus ad anrem. usque ponderabilium ope propa• gatis enalus.sensationem ,gignit, quam auditum (S.,oren) clicimus. His nunc vibrationibus percipiendis auris praeest, cujus et singularum parlium functiones, et modurn, quo suis quaelibet pars negotiis fungalur, ~rru~r.e conabor.

Plurcs quidem ac diversae a cujusvis aevi . phisio•. logis hypotheses dum de ratione, qua aurihus. sonus percipiàtur, dum de functiorihus . singularum organi auditus partium excogitalae erant, quarum !amen al­tera alteri modo regnanti cessit, et quaelibet, nullis experimentis caute institutis innixa, supe1· ruinas modo dirutae , corruit.

,, Longo ex tempore conchao auris functio adsi­gnala fu_it ut soni ei incidenles ibi colligantur concenlren• tur et inde in mealum auditorium diriganlur. Sed nec unicum hoc est conchae officium, nec praecipuum, cum et ipsa e)asliça _ et ce>nsislens_ in m_olus tremulos

15

agi possit ,: ·et vibrationes · me.mbrariae tymp. adjnvet, atque, quod maxime memorandum est, adpellenlihus soni undis, ex quacunque adflent regione, superfìciem praehe.!.I, cujus directio cum titidae directione . rior• malis ah inclinalione ndludenlium undarum versus au­rem penitus non · dependet; quod .çèJ. Savart experi• mentis çomprohàvit. · ·

Ampliiudo euris apèrturae ad inlensitalem undarum augendam nil çonfert. Qualem vero utilitalem singulae · eminenliae, cavitales et flt!xurae praeheant, non salis çonstat. Boerhave · 'JUÌdem aurem viri acute audiencli facullate pràediti ceroe impressit et reflexionis angulos undarum auri incidentium acèurate emensus est ac inde omnes sonoruin auri adpellentium radios in meaturn auditorium rejici ·et colligi àdfìrmat. · , ..

Si vero· pèrpendimus, sonos ratione perpendicu­lari quidem in auris . superfìcielh incidentes eam maxime adfìcere, pàrum vero et alia directione advenientes in~ tensilato ·perdere, · non facile curvatura excogilari po­test, quae ita esset constilula, qua omnes adludentes et · reflexi soni in ·unuin punttum çoncenlrari possint. Ceterum struclurn tuhorurn acusticorum vim sonorùm admodùm . augentium minime talis est, ut rellexione tam regulariter ohtinente hoc effìci queat. Plurimi phi­siologi eo inter se consentiunt, diversas et varie dispo• silas et contortas cui-vaturas et excavaliones radios so­noros a quocunque · latere advenientes recipere et ad auditus organon ducere.

Ceterum vero aurem externam ad audiendum· ah­soluto necessarium non esse, ex eo patet, quod, pau­cis excepti~, quin audiendi fncultas penitus• defìciat, deesse potesi. Elastica ejus virlule sonorum vim inten­di, in animalihus videndum est qua e · uhi auditum in­tendere velini, musculis, quos rnajòres ac magis exca­citalos hahent, · aùriculas exporrigere observantur;

16

quin tàmen et _homines ·non invenianlur, -qui pro Jihitu sonos d.ehiliores ·perc.epturi aures movere et sonoru~ indoli adaetare valent, (.qui mo.tus teste Per.rault non auris, sed galeae capilis muitculis efficitur.), .· Si dei,n per mealum ·11uditorium progres~i, in ho,c varia r.atione fra cli,, reflexique ad memhranam :ympani aucta vi deferuntur, quod illi, qui structuram .hujus mealus in . conlim· neinpe interiora· versus contracti et tortuosa via ad membranam tymp. profìciH.ceritis ~ile per­pènderit, minime latehit. ::: · : . . . . ·.

Membrana e tymp. plures physiologi hoç, adsignan; officium, ut fortiores sonos dehilitel, et lerier.ioras audiLus organa contra sonos, · n.imio rohore ,àdpellenles tueatur, quum oscilalionès meinhr'anae arctius ·slrictae hreviores sint, quam magis laxae; . ast excitatae•vihrationes majori gaudent ,energia in chordis fortius adstrictis •

. ·Glar. Tr.evian:u:;i,; etpluresaliiadlìrmant, hanc m.èmhranàm. ei in servire usui:, ut acutius.audiamus.et so­no rum . singularum individualitatem rite disti~quarrius; 11ed hoc vihrationum legihus ohesl, .cum tantummodo

, de prop,agatione soni determinatae quantitatis et quali­,lalis · agatur.

Cel. Autenrieth.. . memhranam !yinp. oh formam suain rolunda_m ei officio destina tam esse pula!, ut quasi chordas . out longiores aul ·hrcviores sonorum indoli re• spondèntes formet; sed huic opinioni eo ohvenitur, quod auris son.os .sihi a.ddu'ctos minime mutare, sed tanlum­modo propagare dehet, quod tum in hreviori tum lon• giori aequali rati on e fìat, , oporlet. Imprimis vero de hujus memhranae ~unctione edocuit cl. Savart, ·qui e~­perimentis comprohavit I aeris undulis huic.adpellenll: hus et . ipsam in molum agi, · et similes in hac forman figuras, quas .in tabula vitrea ohservare licet. ·

Huc delalis ,aeris undulis. non fieri non polesi, ul et hacc membrana. ~no~us communice~ ,. et· in simites,

17

quas in tabula vitreo formari :Ohservamus, 11gatur for­mas, quod ex experimenlis n cl., Savant instilutis èon­fìrmatum habemus. Hic nempe pericula inslituens, ut inde ratio, qua in tymp. membrana vibrationes obli­neant, eo certius et clarius eluceat, corpora sibi ele­git, quae, quousque fieri po test, organis auditus simi­lia et analoga, magnitudine sua, motus , in quos age­hnnlur, magiii prodiderunt, quos in partibus organi audilus observare sat difficile est. Adhibuit tabulas ex charta scriptoria paratas, quae margine super annulum extensne et in horizontali situ locatae, arena tenui conspersae sunt. Si tali modo exstructae labulae alia vilra, cujus cum priori silus paralellus erat, adproxi­mata mov·ebatur, motus hujus in alteram aeri_s ope propagatus est, qui ex subsultu arenae labulae inspen­sae cognoscebatur, unde concludere fas est, motum hunc eodem modo concitatum esse, ac si tabularum hacculo vi~reo inter sa junctarum, altera ulra mola alteri vibrationes communicasset; et cuilihet inclinationi et eitui tahulae utriusque ad se invicem et sua respondc­bal motus ratio; et communicatae motiones eadem ac primitus ortae semper ratione et directione procede­hant; ita, ut clare .eluccsceret, rem in aere eodem modo con tingere, ac si tabula e vibrantes solido, inter se connexae esseni corpore. Distantia, corpora ambo sejungens , qua motus alteri adhuc commnnicatur, diversa est, ac erassitiem et tensionem memhranarum experimento adhibitarum scquitur, quum in sat tenui lamdla ab altera plures Méter distante commotus com­munio ohservetur •. Sed et, quin successus ullo modo allerelur , fistula sonans periculo faciendo idonea comperitur. Eadem mernbranae tensione persistente et figura eadem constai, mutala vero, perdurante motus communic11tione, tensione, quod in charta, quae magna, gaudet virtule sic dieta hygroscopica, sal facile conliu-

2

18

gere potest, 6gurae in ejusdem superficie formatae non mulari non possunt , quamquam in· corpore motum ipsi communicante eaedei:n sempermaneant. Membranis a qua irroratis, aut oleo iHitis, eodem quoque niodo res

. procedit, imo figurarum in partes, (frei6formige .ltnottn, linirn,) separatas, secessus et facilius contingit, et ipsae fìgurae suaviori placent formositate et puritate, Unde et memhranae, quibus ante vis elastica_indita est, multo facilius, quam quihus elaslicitas a natura inhae1·et, com• municalum molum accipiant. ·

. His nunc innixus experimentis · et de modo, quo molus communicatio in aere contingat, edoctus, ratio­nem, qua singulae organi auditus partes officiis fun­gantur, inquirehat. Sera~ ope cranium paralello modo cum membrana tymp. dissecavit, ul haec oculis magis pateat, aeri eo usque exposuit, ut ex intregro siccatae arena in spersa penitus n·ol\.adh11ereret. Tali :ratione pa• ratam arena operiit., et sonantem tahulam adpropin­quavit, ohservans mo.,tulll ipsius membranae. Apperto dein , ut musculorum, ossiculis adfixorum functio eo certius aestimari posset, tympani cavo, intellexit, rnem• hranam diflìcilius, quando musculis ;tensa fuit, quam his relaxatis, moveri posse, ita, ut concludi liceat, functionem ho rum musculorum in eo consistere, ut au­di tu~ organa contra nirriias impressiones tueantur, cum fortiores sonos suspicantes pro arbitrio nostro rnusculia remissis laxam, sonos ver9 auscultantes Jebiles lensam reddere valeamus,. quo in officio magis adjuvamus lìbris memhranae, muscularibus analogis. Mcmbranae hujus situm ohliquum atque concavam ejus faciem ad deler• minandam sonorum directionem . et ad modilìcandum eorum tenorem non p~rum conferre, quivis intellìg_et, qui perpenderit, lamelll\rum ,·ibrantium silu ad se 1?· vicem relato, quocunque modo mutato ·, et figuras in

ipsis excitatas aliam induere faciem.

19

Quum vero haec membrana cum malei manubrio intime sit conjuncta, magnam omnino in molum ipsius poteslalem sihi vinJicel, oporlet et Savart revera ex• perimentis monslravit, duppliccmmalei esse funclionem, cujus prima in eo con8islit, ut musculorum sihi , pro• priorum ope tymp. memhranae lensionem mutet, ipsam contra fortiores adpulsus tulam servel atque efficiat, ut et dehiliores sonos percipere valeamus.

Secunda vero, ut maleus rnemhranae vihralionum parliceps foctus, eas ad proximas et contiguas pari es, incudern nempe, quae ossi Sylvii adhaerens, hujus ope sia pedi conjuncla est, propaget, et ex eo, quod ael' per ossicula, corpora ejusdem indolis, ullerius proce• dens in molus aclus vihrationes, vix mulalas fcreslrae ovali communicet. - Ossicula ad a;ditum multum con• ferre experienlia confìrmalum hahemus, qua ed o cli scimus, auditum illico !aedi aut destrui, his ossiculis quacunque ratione laesis aut destructis, et animalia perfecliora tantum his inslrucla esse, iis vero deslitula inferioris ordinis, lapillis, fìlis nerveis suspensis, gau­denlia, ila ut eorurn usus intelligntur; quamquam et exentpla proslent, uhi ossiculis destructis, slapede lanlurnmodo integro auditus facultas illaesa fuit; cui adserto et hoc accidit, quod Cotunius ad firmai, horurn assiculorum motum valde exiguum esse; quare si ea, quae modo dieta sunt, comprehendimus, ei deslinata esse ~identur operi, ut motus memhranae tympani bis ossihu~ communicati ad fenestram ovalem et inde ad nervum acusticum perveniant, cui sententiae et cl. Sa­vari consentii, addens, vero, de quo jam prius mentio facta est, tymp. memhranam male o fendi, ut contra fortiores undas sonoras eo minus sensili.i reddalur.

Acr, qui in cavo tympani conlinetur, sono fortiori propagando praeprimis in servii; nam sono dehiliori memhranae tymp. adyellcnle, hac ipsa tensore suo retro

2 •

20

trahitur, tympani cavi spalium minuitur, slapes fene­slrae ovali magis adprimitur, et sono nulla nisi per

08•

sicula via palei.

Fortioribus vero auri adruentibus sonis mem­brana · tymp. magis laxa vedditur, slapede · fenestrae ovali minus adstricta sono lum per ossicula, lune per aerem adilus praebetur. Ast non tantum fenestrae ovali hic adludit aer comotus, nam cavi tympani tremori­bus exagitalus ex parietibus tympani osseis repulsus, repellitur quoque e cellulis mastoideis tympani cavurn augentibus, quo denuo. soni · vis intenditur, et ille de­mum aer in membranam ,tymp. ~ecundariam s~u fene­strae. rotundae adpulsus, ,hanc quoque· membranam in molum agii vibrantem •.

Quaestionem, cur aer commotus non immediate in memhranas, , feneslras lahyrinlhi claudenles, allidat, et cuinam usui .memhrana· tympani insen·iat, in prius dictis jam sol visse arbitror, alteri vero, cuinam operi cavum · tympani praesit, .hoc asserto satisfacere polo, navum quasi aeris_ receptaculum constituere, qui ex ore per tubam Eustachii in aurem inlrat, quo atmo­sphaera c.onstantis temperaturae formalur, eoque éflìci­tur , -. ut qualescunque in aere externo continganl mu­tationes, auris partes semper eandem conservent -ela­sticitatem, et ut jam - prius perceptos sonos repetila vice . auditos iterum eosdem agnoscamus, quod · fieri non posset, si oscillationes eaedem aere in diversa tensione versante, et singulis partibus diversam elasti­citatem praese ferentihus contingerent.

Alii haec, quae modo exposui, et quae praeeunte JTalsalva plures adfirmahant, negarunt, et tubae Eu­stachii hoc adsignabant offìcium, ut humores super· fluos e tymqani Cavo per hunc . canalcm derivenlur,

Ce!. Autenrietlz, tuham aeri in cavo .tympani, sono fortiori comoto, e.citum .praeher.e, conlendit, quum

21

alioquin sonus confunderetur. · Quare càlarrho àut alio modo ohstrucla tuhà susurrus in nure ohservàtur, et facultas acute nutliendi hoc tempora deficit. Aperto vero hoc canali aut inflammatione, composita nul in alia parte exoilala nori mirius conferi ad auditus integ• rilalem restituendam, quam si novus formatur cannlis. Cui et hoc accedi!, quod fortiori sono exorlo pruri­lus in larynge sentiatur, qui ad vomitum usque intendi polesi, et apperto ore mitigatur. Sonum vero per hunc canalem in tymp. cavum ·intrare penitus negai, et ma• Je audientes ore hiante ideo melius sonos percipere, quia tum dentes et palalum plures radios sonoros re­ceplos ad auditus organa conducant.

Nonnulli hac tuba sonos percipi posse adlìrmant, experientiae· Ìnnixi, qua constai, audiendi facultalem perire hoc canale quocunque modo obstructo, et il­Jico redire eo, specillo immisso impedimèntis remotis, pervio ilerum facto, de quo eo magis convincimur in hominibus, qui sunt rudiores et instinclu magis regan• tur, uhi sonos distinctius percipere volunt, apperto ore aeris vihrationihus majorem praebent hiatum.

Valvula, quam ce!. lfollner sonis hac via irruen• tihus opponit, a nullis aliis observata est, nec soni superflui canale, qua deriventur, indigere videntur. Surdos ore hiante melius audire, per sonorum, denti­hus et aliis duris partibus incidentium propagationem comprobare conatus est,

Er~nt et quidam, quorum praecipùi Sims et Bres• sa foere, qui per tubam Eustachii proprios sonos in cavum tymp. aheuntès percipi ostenderunt, pluribus senlentiam suffulcientes argumentis, quorum ce!. a Lenhosseli ruentionem facit, tuhae situm talem esse asserens, ut externurn ejus ostium supra laryngem pa­teot, inlernum vero memhranae tymp. oppositum, quo vihrationes e larynge adscendenlos hac membrana

22

et ossiculis a,ljutae fortiorem ,efficere valeant sonurn• id, quòd confìrmatum habemus in anirnalibus, quo: rum tantum, quae voce gaudent, hoc canali sunt in­st_ru_cla _et ipsurn eo perfectiorem deprehendimus, quo d1stmchore gaudenl voce; in piscihus vero, . vocem edendi facultate destitutis, penitus non ohservatur, et in cetaceis in nares superiores apparire anatomia com­parativa docet, quo larynx palet, quihus confìrmandis et hoc 11ccedit, quod propriam vocem eo melius per­cipimus, adilu aeri in aurern externam denegalo, quod­que voce a nati vitate carenles, per nares loqui · soleni, quo aiir versus tuhae ostium adpulsus, hunc canalem

~o facilius penetrare possit; quamquam nonnulli huic opinioni oppugnant, dupplicem viam ad aurem inler­nam slaluentes: aurem exlernam, ac ossa capitis lo­friisque corporis, et tubam vero ipsam ad propagandos sonos minus idoneam adfirinanles, et eos surdos esse dicunl, qui ohstrucla tuba alienam vocem quidem mi­nime distinquenles, propriam tamen sat bene.percipianl.

Sed quid omnes, quae a tot viris clarissimis ex tot annis slalutae et iterumque refutatae sunt senlenlias adducam, quum, si tuhae structuram, situm elc, ob­servamus, atque experienliam consulamur, duhium . esse- non potest, quin tuba non ad unicum destinala sit opus, sed singulis, qua e modo adducla sunl offi• ciis praesit, ideo dum sonis f:xlernis ad aurem inler• nam co!lducendis, aequilibrio inter aerem exlernam et in ipso tympani cavo conlentum servando, propriae voci :percipiendae et humorihus e · lymp. cno dedu­cendis ihserviat, quod ultimum in foetihus observare ~axi1r1e licet, in quihus amnii liquor per hunc canalem ·in cavum tympani fertur, unde posi parlum ilerum ef. fondilur, et in adultis sai saepe auditus vilia ex accum• mul,itis in hoc carn humoribus orta, quae elfosis his evanescunt.

23

Emensis nunc his, quae in cavo tympani conlingant, omnium primo de fluido, in lahyrintho contento disseram et inquiram oportel, quomodo ad sonorum · pl'Opaga• tionem et inde ad eorum perceptionem conferre valeat.

Veteres naturae approhrio dederunl, quod in hoc covo fluidum effudit, quod , ne dicam de excitanda , cui imparem esse constai, ne propagando quidem sono idoneum est.

Wiinsch, integram et elasticam lahyrin.lhi mate­riam concussam contremiscere adfirmot, cui opinioni et Gehler consenliehat.

Sed ex tempore, quo scimus, hanc prop:igatio• nero in fluidis eodem modo ·,procedere, quo in aliis corporihus contingat, de hac re duhium non restai; quod denuo S11varl debemus, qui experimentis demon• si.avi!, partes fluidi cujusdam, quod ex una parie cor• pori vibranti . immediate adhoeret , in paralella cum motu vibranlis corporis direclione moveri, et fluido aliud puodcunque corpus, cum eo communicans se­cundum cosdem leges in motum agi posse, ve! corpus integrum, ve] tantum pro parte in fluido i111mersum sii. Quibus ohservationibus innix.i jure adfirmare licei, motus ,·ibrantis communicalionem in corporibus, cu­juscunque sint indolis, eodem -modo procedere. In ge• nere haec tali ratione, edicere possumus. Si in corporum systemale singulae pai-tes contremefiunt, eaeque in Cér•

la direclione se movere cogunlur, omnes totius syste­matis partes tali ratione movenlur, ut singularum vi­hrationum directiones, tum inter se, lum cum ea cor­poris primitus moti paralellae sint. Quibus nunc notis legihus non adeo magnis succumhit difficultatihus ra­tionem intelligere , qua in auditus organis motus, ejusque propagatio contingat. "'.'"'

Aquula nempe in vibrationes acta, has omnibus

H

ipsi adhaerenlihus et contiguis parlibus còmmunicare dehet, quin directio et vibratio_nuin numerus mulelur· quare hoc -flùidum sonis propagandis quam · mnim~ idone_um esse, nemo negahit, quem non lalet, ejus vi­hrationes· in omnes partes aequali vi procedtintes in omnerri quoque nervi ; -quem per. omnern rnernbrana­ceum labyrinthum diffusum alùit, partem aequali ra• tione agere valere, quin et nonnulli, non tantum un­dulationes, quas soni -sensàtio, ictu ·c,aput feriente, contirigens conprohat, sed harum eti11m fìguras pro vario sonorum virtule variare con·tendunt . . Asserlum hoc, a'Iuulam nempe ad sonorum propagationem non parum conferre, eo a<Jjuvare videtur, quum ostendil, cophosin oriri, uhi hoc fluidum per fenestram _rotun­dam membrana rupia effiuxit, aut dum secretione ,per causas quascunque _morbosas impedita, partes in ternae arescunt. ·

Aquula ergo tali ratione co'mmola vihrationes per memhranam tympani secundariam in canales semicin• culares et ad scalam vestihuli cochleae conduci!; dum vero hae scalae in cavo infundibu-li cochleae opposila direètione concurrunt, hic etiam vibrationes per utram• que hanc viam propcgatae, dum hic concurrunl, se invicem vel augeant, ve! vero ùehilitent, ve! penitus elidant necesse est. Videntur itaque labyrinthi scalee pe• cu·liarem habere significalum in percipiendis sonorum qualilalihus ; altera, ne for.s magis impulsa, undae SO•

norae in alterarn ultra propogenlur; et si eadem est vis, conflietus in ,cavo infundibuli desinit.

Ce!, Autenrieth ex eo, quod tres canales semicircu• Jarces, uti corpor~s cubici Jatera, ad se invicem posilae sunt, ila ut sonus'e<' altra utra horum lalcrum veniens, el per capilis ossa prÒpag~tus in unius cannlis superficiem vel ,·ersus longitu,linem, vel rer_p~n~iculari ~atione incidat, necesse sii, concludere s1h1 hcere opmatur,

25

has cànales ei destinolas esse · operi,- uf dire_clionem soni . adpellentis dijudicare-. valeamus; ·quare et òltera aure ohstructa distinguere non · fucile. erit,. , uter · cana• lis a sono perculsus sit ; aut an a dextra, an ·a sinistra advenerit. Utraquo vero aure 11pp.erla distinquamus opor• tet, in quonam latere caholis• vel •in longitu·dinali ·vel perpendiculari directione a sono oflìcere_tur, ,quum .oh situm ossium petrosorum ad se invicem ohli9uum nun• quam aequali ratione ulerque . canalis pèrcuti potest. Quare in hominihus, quihus raro_ radii ·so·nori e terra superiora · versus adpellunt canalis horizontàlis minor deprehenditur, in avibus· ,·ero, · quàrum maximi inter• est, ul omnes, ex quoèunquè--. 11dflenl regione soni, acute perci piani, · longo sunt majores canales. In pisci­bus, qui muti sunt., penitus delìciunl .hicanales . et tàn'­tum cochlea inslructi sunt. Jn ·animalihus r:1pneibus J

carnivoris cochlae ad canales semicirculares relata i major quoque invenitur. Sed: quamqtiam . usque huc certe adlìrmari· non liceal, quare tantum tres 11dsint ca• nales semicircuJares, et qualis sit. proprio earum fun• · elio, plures I amen physiologi · i·n· eo consentiunl, -hos canales undulationum, hinc inde réflexarum virn, quae per humorern dehilitatur insigniter augere .. Ast qui ea,; de quibus in · praegressis jam de propagationis condi­tionihus disserui rete perpènderit, eum non fugiet, hic rnaxime prospectum e58è, ut fila nei:vi ; in quae plurima disced°it, in intimo sirit curn propagationis .me. dio conl11ctu, et ut nirnia in nim.ium spotium extensio praecavealur; unde nervus undique humore circum fusus, unde ·canales non recta, sèd contorta insinuan• tur via, qua re et eo, quod in -nullos devient canales angulos; irnpeditum est; quominus sonus reflexione dehilitelur.

Saltem eorurn in neonatis ante cochlearn ·evolutio non parum comprobare videlur; dein piscih~li lolum

26

fere Jabyrinthum consliluunt, ·cum nempe lahyrinthu, rnembra'laceus tribus co·nstans sat insignibus canalibus semicircularihus, ·qui · omnes in communem saccum in v'esiculas prius intumescenles, ostiis quinquc ap~ runlur • .In . sacco·memhranaceo ·ipso medula, pulte re­pleto lapilli duo usque tres hnerent, copiosis fìlamen-1is nerveis suspensi. Sprengel hos canales cum Alexan­dri· tuba · qunm Rirchèrus descripsit, comparnns, s~-

. norum rohori augendo inservire, adfìrmat; · ,q;Non minus et· cochleae nos latet functio et variae

iterum existunt de hoc orgnni:audilus parte opinione;, Nonnulli contendehant, cochleam sonòrum indoli ma­gis, quam eorum directioni et robori inservire, et eo ipso a , reliquorum organorum auditus officiis differre, Alii arbitrali sunt, cochleam inslrumenlum musicum conslituere cujus lamin111n .11piralem cum chordis nequi­parant, qua e ad basim longissimac .cuin gravissimis, ad apicem positae v.ero hre·viQres cum acutiorihus so• nis conlremiscere , .::et per hos tremores ·· anima e· sono1 dislincte repraese~tar,e, }::rant, eliam qui de scypho, in cochleae vertice ohservalo edocti ,- et nervum acu• sticum eo progredi, persu,asi, in hoc parie .auditus se• dem . posuerunt. Opposi.~um illis est; 11ervos laminae spiralis hreves . cum chordis, tanto longiorihus, quae extra aurem contremiscu_nt, consonare non posse; por­ro nervulis; Jaminae spirnlis · longitudinem .aequanles ad vihrationes , tam celer.es minime suffìcere , .. et · ner• vos, basi sollidae .ad6xo~, ad vibrandum . parum aplo videri. .

Ast qui vero priori adjurarunt senJenliae,eo de fendere eam conati sunt, non·. adeo necesse esse, ut nervi co• chleae unisonae, et eadem sinl longi_tudine cum chordis exlernis et sufficere ad consonandum, si in aliqua pro· portione aut quacunque simplicì ratione tum hi, existunt.

27

Vihraliones in cavo tympà.ni· excilalae ,rolundae fenestrae, ad inferiorem . cochleae parlcm duèenlis; communicanlur et denuo ad inferiorem ejusdem scalain propagantur. Quare adfìrmanle ·Autenrielh, etiam au_­dilus perst11re potesi, membrana tympani ·et .ossiculis deslructis, si ·modo ' labyrinthi . aquul~ slapede il­laesa non effiuxerit •. Propterea in ànimalihus carnivo• ris, in quihus cocblen ad canales semicirculares rela­ta major deprehenditur, ampliar etiani cochleae, a ro­tunda feneslra, quam a veslibuh> .. profìciscens, duchu conspicilur; quando in amphihiis cochl-eau lantum ·ve­stigium ud parei, illico et ft:nestra rotunda in cavo tym­pani animadverlitur. fn avihus el nminullis· animalihus feneslra rotunda cochleae par.um evolutae aliqua par• te vices gerere l·idetur.

Natura soni 1 ; modo., quo excitelur, propagatione et discrimine ipsius expositis difficillimum mihi perlì­ciendum opus reslaret, cui me eo magis imparem esse; quilihet intelliget, qui · immemor non est, et celeherrimos viros summae buie rei . indagandae inixi lahore et studio frustra insudasse; et lantum hypotheses, quanquam inge­niosas protulisse, experimentorum sulfulcris deslitutas nul11Un in se continenles adsertionem, quae theoriao ver11e prae se feranl criterium et veritatis imaginem.

Quum nervus acusticus eiusque ortus in cochlea tantum offerant differentiam , Scarpa, praècipue vero Treviranus opinati sunt, hos diversos ramos ad anima vertendam sonorum individuolem virtutem, .et ad so• nos dilferentes eodein· tempore. distinguendos inservire;. Sed physiologi ex propria, qua instructi sunt, nervo­rum structura 8Ìngulas earum funcliones staluere non possunt, cum physici ipsi propriam vihr/llionum in• dolem ex asse nondum exquiaiverunt.

Quamquam ergo de hac .re minima quidem lux affulserit, omnes lamen physiologi eo inter se consen-.

28

tiunt, ·procemim suh'iauditu obtineniem .a mecliànicis actionihus penitus ·alienam, ·ipsiEque superiorem esse ­et lanquam virium adtraciivarum et repulsivarum con­flictum ~- im poridera·bilium Jeges sequi, atquc specifi. crim -nervorrim in , l_abyrintho recohditorum, stimuluin esse; quod a phis~cìs jure negatur: Quis vero sub aU:­ditri .in · nervo acu'sti.co· · contingat ,: quam sub audiendo suheat. mutatiòri~m cum certitudine dici non potesi; ast ·vero -a :,v_er1tate . non _· penitus abluclere videtur, et: .hi~i , .uti in: àlii-s .serisihus accidit, duppHcern nervi mutatio•nem, · m-e·chani:èam :nemp:e, et .dynanicam con­tingère, et peculiarem conflictum in sorii vi~ et vitalem energiam suscitari, · quo metamorphosis sonorùm qùan­titati et qualitati respondens provo-catu·r. Si igitur so­nus auri adlidens, variis, quae :exposita · sunt, mediis propagatus, ne-rvuoì·.: --a_dpellit ., : ipsius ; ,materiae quae­dam mutatio ad exlremos ejusdem finès restricta , ·c.on­tingit, · qua processus. 11uscìtalur-, · quo impoderabile p.rolicitur; per nervòs ipsos propagandum:, sensum efficiens el motutn; Himc ·vero ne·rvoJ,"um mètamorpho• sin, ut t1.1lem, ad senso.-ium progredi ,- ce!eritas, qua nervj impressiones acceptas propogent, • omni mutatio­ne mate.ri1.1li superior, obest; nam qualis iu nervis con, tingere deheret rnutatio, et quanto indigeret temporis spatio, ut his perceptionibus adcornmodatas subire pos­eent. vieissitudines, quum tot et , tam diversas uno eo­demque momento petcìpiarnus sonos. . ·

Ce/. Wilbrand adfirmat, •c'er.tas .et sonis corre­spondentès figuras son1.1ras suscitari; illis simìles, quae in aere et in còrporihtis s.olidis; quum in motum agun• tur, ·conspiciuntur, Qriamquam :vero ex omni~us_ pha~­no·menis, qua è sub · 1.1udìtu · ohservantur; fac1l.e 1_ntelh­gitur, prirnum sibi loctim dynarnicam vim ,·ind1_care , negari tamen non polest , etiarn m.echanicum oblme~e, processum

1 cui et cheinica quoque potestas accedi! ,

29

nerveae quidem pulpae cohaesionem mulari, vires chi­micas {et energiam vilalem) mulari, quihus peculiaris melamorphosis· suscilnlur, cujus aJ sensorium summa velocilale propagatae nos corseii reddimur; nec duhium est, quin et in nqua nervum · circa . circum alluenle quaedam coulingat mulalio ,· secrelio suscilelur, et hu­mor abundans per Rquaeductus eliminelur.

-Sed quidquid accidat sub audiendo, !amen ne·r­vnm acusticum ad hanc functionem admodum necessa­rium esse, sai clare palei, cnm experientia docli com­perlum habeamus, nérvo hoc quacunque ralione laeso et audiendi facultalem laedi, ilio penilus deslruclo, illico et hanc perdii; com econlra exlernis auris -partibus delìcientibus !amen auditus perstai-'e ohservetnr, vihra­tionibus per aliam viam, aut ossa erarii, denles ma• xillam I aut un_i,·ersum corpus propàgalis; denique et hoc ;asserlum, nervos nempe in so·norum perceplione principalum sibi vindicare, adlìrmanle èel. Lenlwsseli, magnetismi phaenomena corn.probanl, qui bus elucet, ornnern fere corporis parlern per coenaeslhesin exaltatani vicibus organorum exlerno,·um vicario modo gerendis idoneam reJdi posse.

Cur nervorum fìnes in in limo organi auditus cavo tanla slructurae diversitate et formae differentia gau­deant, et cur tam !aie diffusi sint, et cum aliis corpori, nervis tot offerant Anaslomoses, cum et unicus •ipsius ramulus vihrationihus recipiendis et ad sensorium com­mune propagaadis sufficerel, certe adfìrmare non po­lesi, attamen, quod physiologi plurimi asserunt, a veritate ahi ud ere non videtur, eo ipso vibrationum re­ccplionem adjuvuri et ipsae rohore augeri.

Nervum facialem ad auditnm et sua conferre sat ,Judum constai, quum hoc nervo laeso, acusti'co vero integro perslanle (cum quo in anlithesi exislit), et au­ditum !aedi ohservelur, eundem vero lensioni mem-

80

branae tym·pani deslinalum ·esse, cl. Haller negai, adfirmans, hanc chordam interno mallèi maruhrio ad. fìxam a tympano remohun ·esse:el' si quidem aliquando cellulosis a~ e~m revi~citur nexihus, !amen, cum ipse nervus lens1oms non s1t capax, . neque aliis corporihus tendendis parem -esse posse. Cum vero anatome conslet, nervum hunc ad musculos et--ossa ramulos mitlere, du. bium jure ess.e non potesi, quin et motui, sensuique inser­viat; vix vero concedunl physiologi, quod Brandis defeii. de.re studet, peculiarem et ·polarem inter nervum àcusti. cum et auxiliarem existere rationem, qua polo altero-utro prttevalente· sonorum indoles. mulalur, Nec et cnusam acute audiendi facullatis, quam huic nervo adscribunt, cel. Haller ad eam chordam refert; • quum perinde tre• mores audianlur, quos ali o loco cominus ad cranii ossa super capitis verlicem effundimus, in quo de tympani chorda nulla est suspfoio.

Quando igitur, quod in aegrolante saepius ohser. vare licei, hujus nervi v-italitas laeditur, ve! relativum inter utrumque nervum aequilihrium turhalur, vario modo et auditus a norma recedit. Ultimo cel. Lenhos• sek adtendere juhet ad surculos nerveos in membrana tympani dispèrsos et chordam tymp., quihus, sonis ad­pellentihus, vario modo adfectis, de vihrationihus et tensione, in qua haec membrana versatur, conscii red• dimur. -

,d '

T h e s e s de f e-n d e n d a e.

I. Tn hydrolhorace vesicantia melius · conducunt, quam

fonticuli. =;f:::. IJ . .. .

Myitis potentiis magis violen.lis produci potest; · III. . , - - ., . . .

Omnis fehris ex irritamento. ~ /

IV. Tuba Euslacbii quacunque ratione morbose adfecla,

auditum impedii.

v. Ea ralione, qua sensus communis internae auris sum­

mopere exaltalur; eliam specifica ejusdem organi versus sonum intenditur sensihilitas.

VI. Ex mera debililale reaclionum vitalium fehris non da-

~ tur; allarnen cum debilitate.

VII.

Dantur morbi sabun·ales, qui ab usu purgantium augentur.

vm. Linqua spurc11 non semper indicai suLu~ m:,

IX.

Anodynia in morhis gr vihus malum omeo.

X. Aquis inler culem colleclis aqua super culem

effusa haud raro medetur~

XI.

Exacerbaliones morborum vesperli~ae quotidiani, telluris phasihus tribuendae.

XH. ~ ~, ·

Sin.~ praxi nosoeomiali nullus medicus desidera• tam in morhis ~ed_endis dexleritatem acquirere poleat.

·• l ; ; .l-~ '. ;· ., °"i . ..,._,

/

•

. ,.

..

I