1 | P a g e

เอกสารประกอบการเสวนา“ปฏรปการเรยนรสการศกษาเพอคนทงมวล” บทบาทของภาคเอกชนในการรวมจดการศกษาสายอาชพ

วนท 3 เมษายน 2555 ณ โรงแรมมราเคลแกรนด คอนเวนชนส หลกส ------------------------------------------------------

ประเทศไทยจ า เปนจะตองพฒน าไปทามกลางกระแสโลกาภวฒนแรงงานคณภาพสง จงเปน

ปจจยส าคญทสดตอขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ อยางไรกตามผลตภาพของแรงงานไทยกลบอยในระดบตาเมอเทยบกบแรงงาน

มาเลเซย ฮองกง ญปน เกาหลใต และไตหวน ซงมผลตภาพสงกวาแรงงานไทยถง 1.6 เทา 3.8 เทา 2.9 เทา และ 3 เทาตามลาดบ 1 กลาวคอ แรงงานมาเลเซยเพยง 1 คน จะมประสทธภาพการทางานเทยบเทากบคนไทยถง 2 คนผลตภาพของแรงงานไทยทตาลงยงสงผลตอโอกาสการแขงขนในตลาดเสรแรงงานประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) ในป 2558

นอกจากน การส ารวจความต องการของตลาดแรงงานในป 2551 ของส านกงานสถตแหงชาตพบวา มความตองการแรงงานในระดบต ากวาปรญญาตรรวมรอยละถง 88 ในขณะทความตองการแรงงานระดบปรญญาหรอสงกวาเพยงรอยละ 122 ขณะทสถานประกอบการกลบตองฝกอบรมบคลากรเพอเรยนรสชวตจรงในการท างานการผลตจงไมสอดคลองกบความตองการของตลาด เมอสถานประกอบการรวมออกแบบการศกษาเพอตอบโจทยชวตจรงในการทางาน

1.กรณศกษาบรษทเอสซจ เคมคอลส จากด

จากความขาดแคลนบคลากรในระดบชางเทคนคทมความรทางดานอตสาหกรรมปโตรเคม ซงเปนเทคโนโลยชนส งทยงใหมตอประเทศไทย จงเกดแนวคดในการสนบสนนสถาบนการศกษาใน 2 โครงการคอ โครงการพฒนาชางเทคนควศวกรรมเคม (Vocational Chemical Engineering Practice College) หรอ V-ChEPC ในวทยาลย เทคนคมาบตพด จ .ระยอง และโครงการตนแบบการผลตชางเทคนคเพออตสาหกรรม (SCG Model School) ในวทยาลยเทคนคระยอง

นายเสมา พลเวช บรษทเอส ซ จ เคมคอลส จ ากด กลาววา ในบรษทเอส ซ จ เคมคอล สมพนกงานถง60-70% ทจบปวส. ในแตละปจะพบปญหาของการรบพนกงานใหมคอ วชาการออน เพราะยงไมมหลกสตรในวทยาลยใดทสอนเร องปโตรเคมโดยตรง และขาดความรทางเทคนค และทส าคญคอขาดความอดทนในการท างาน ในระดบนโยบายของ SCG จงสรางหลกสตรทใชในการอบรมพนกงาน จง

1 Labor Productivity (PPP) ,IMD WCY Executive Opinion Survey based on an index from 0 to 10,IMD WCY

2 ผลการส ารวจความตองการแรงงาน และขาดแคลนแรงงานของสถานประกอบการ ป 2551 ส านกงานสถตแหงชาต

2 | P a g e

ออกมาเปน 2 หลกสตรคอ V-ChEPC เพอผลตบคลากรทตอบโจทยทางดานเทคนค (เฉลยจ านวนนกศกษา 35 คน/ป) และ SCG Model School รวมกบวทยาลยเทคนคระยอง ซงจะรบนกเรยนทจบสายวทยาศาสตร ม.6 เขาศกษาตอในระดบปวส . เพอผลตบคลากรทตอบโจทยดานปฏบตการทางเคม ในสายการผลต (เฉลยจ านวนนกศกษา 40 คน/ป)

การทสถานประกอบการหนมารวมพฒนานกศกษาในวทยาลยอาช วศกษา กเพอตองการใหเปนตนแบบในการพฒนาคนและเปนตวอยางใหส านกงานคณะกรรมการอาชวศกษา กระทรวงศกษาธการ ใชเปนแนวทางในการพฒนาคน และเปนตนแบบใหวทยาลยแหงอนเหนแลวเกดความศรทธาและอยากลงมอท า นอกจากนสถานประกอบการยงตองการบคลากรทมคณภา พ คนเกงงานและเกงคน มวนยและมเทคนคในการเรยนร เพอใหโรงงานสามารถผลตไดเตมความสามารถ เพราะเทคโนโลยในการผลตจะปรบเปลยนอยเสมอ หากมการฝก เดกตงแตในชวงวยเรยนเพอสรางกระบวนการคด และการ เรยนร แลว จะสงผลทคมคากวาในระยะยาว การออกแบบการศกษาในวทยาลยอาชวศกษาขนาดเลก (วทยาลยเทคนคมาบตาพด)

โครงการพฒนาชางเทคนควศวกรรมเคม 3 (Vocational Chemical Engineering Practice College) หรอ V-ChEPC ในวทยาลยเทคนคมาบตาพด โดยการสนบสนนทนของกลมอตสาหกรรมปโตรเคม ไดแก บรษทเ อส ซจ เคมคอลส จ ากด กลมบรษทปตท . เคมคอล กลมบรษทอเบะ จ ากด และกลมบรษทดาวเคมคอล จ ากด และความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการอาชวศกษา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กลมอตสาหกรรมปโตรเคม สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย มลนธศกษาพฒน และสถาบนปโตรเลยมแหงประเทศไทย ถอเปนโครงการพเศษในวทยาลย เทคนคมาบตพด เพอมงผลตนกศกษาในระดบปวส . ใหเปนชางเทคนควศวกรรมเคมทพรอมท างานไดจรงในสถานประกอบการ โดยเปดรบสมคร นกศกษาในระดบปวช .จากทวประเทศ เพอเขาศกษาตอในระดบปวส .โครงการพเศษในสาขาปโตรเคม เฉลยรนละ 35-40 คน โดย สถานประกอบการ จะสนบสนนทนการศกษา

บทบาทของสถานประกอบการใน การด าเนนงานโครงการ นอกจากจะสนบสนนดานทนและงบประมาณในการจดการเรยนการสอน และทนการศกษาแลว ยงเขาไปมสวนรวม ในการจดหลกสตรการสอน เนองจากวทยาลยเทคนคมาบต าพดเปนวทยาลยขนาดเลก การปรบหลกสตรและรปแบบการเรยนการสอนจงเปนเรองทท าไดไมยาก ในการปรบรปแบบการสอน นน เรมจากการพฒนาครผสอน และการพฒนาการจดกระบวนการเรยนรเพอสรางทกษะ ทจ าเปนในสถานประกอบการ ท าใหจดเดนของโครงการพฒนาชางเทคนควศวกรรมเคม จงม 3 ดานดงน

3วทยาลยเทคนคมาบตาพด : สรปผลการด าเนนโครงการ V-ChEPCตงแตปพ.ศ.2551-2553

3 | P a g e

การจดกระบวนการเรยนรแบบ Constructionism

เปนการจดการเรยนการสอนตามแนวทางทฤษฎการเรยนร เพอสรางกระบวนการคด วเคราะหอยางเปนระบบ

ตลอดจนพฒนาใหเกดนสยใฝการเรยนร ควบคกบคณธรรม และการอยรวมกนในสงคม การสรางกระบวนการเรยนร จง

ประกอบดวย

การเรยนรรวมกนระหวางผเรยนและครผสอนในฐานะผจดกระบวนการ(Facilitator)ซงการสรางนสยใฝร

ตลอดชวตตองเกดจากความสนใจหรอความชนชอบของผเรยน จงเรมจากการดงความสนใจของผเรยนสการลงมอ

ปฏบต พรอมทงแลกเปลยนความรทไดจากการศกษาเพอตอยอด และเชอมโยงความรระหวางกน

สงสาคญของการจดกระบวนการเรยนร Facilitator ตองรจกตงคาถาม ไวตอการเรยนร สามารถจบKey

words ทส าคญของผเรยน จงสามารถสะทอนกลบไปยงสงทอยภายในของผเรยน

การสรางบรรยากาศทเออตอการเรยนรผานสถานทจรง โดยการเปดโรงงานเปนโรงเรยนเพอถายทอดความร

ควบคกบการฝกปฏบตดวยตนเอง

สอดแทรกคณธรรมจรยธรรมเขาไปในกระบวนการเรยนร เพอสามารถอยรวมกบสงคมอยางมความสข

การพฒนาหลกสตรการเรยนการสอน ทสามารถปรบใชไดจรงในสถานประกอบการ จ าแนกเปนภาคทฤษฎในสาขาวชาชางอตสาหกรรม สาขาปโตรเคม โดยบรณาการจดการเรยนการสอน ตามแนวทฤษฎการเรยนรเพอสรางสรรคดวยปญญา และการฝกปฏบต โดยเฉพาะการจดใหมการฝกปฏบตทกภาคเรยน โดยการฝกงานในสถานประกอบการ อตสาหกรรมปโตรเลยมและปโตรเคมทใหการสนบสนนการด าเนนโครงการ ไดแก SCG Chemical, PTT Chem, UBE, SCG-DOW, PTT AR, และ SPRC เปนตน การฝกปฏบตงานจรงในสถานประกอบการทใหการสนบสนน , กจกรรมเสรมหลกสตร (Thinking & Learning Skills) และการใช Project Based Learning เพอพฒนากระบวนการเรยนรทสามารถเชอมโยงกบการฝกปฏบตงานในสถานประกอบการ

การพฒนาบคลากร โดยเฉพาะครผสอน ใหมความรความเข าใจและมทกษะในการท าหนาท “ผน ากระบวนการ” (Facilitator) หรอผคอยกระตนการเรยนร

การพฒนาการจดกระบวนการเรยนรแบบ Constructionism เพอฝกใหผเรยนมกระบวนการคดอยางเปนระบบ มคณธรรม และมนสยรกการเรยนร ใฝรตลอดชวต

นายพารณ อศรเสน า ณอยธยา 4กลาววา ในฐานะประธานมลนธศกษาพฒนทเปนผตนคด

และรวมงานกบกลมอตสาหกรรมปโตรเคมมาบต าพด สถาบนปโตรเลยมแหงประเทศไทย ส านกงาน

4พารณ อศรเสนา ณ อยธยา ,วทยาลยเทคนคมาบตาพด :

4 | P a g e

คณะกรรมการการอาชวศกษา และเครอซเมนตไทย ไดน าเอาวธการเรยนรตามทฤษฎ Constructionism ของProf.SeymourPapertแหง Media Lab-MIT มาใชในการพฒนานกศกษาระดบปวส . โดยถอวาผเรยนส าคญทสด ผเรยนเปนศนยกลางในการเรยนร บรณาการดวยเทคโนโลย วชาการ ศลปวฒนธรรม ความเปนไทย ศลธรรมจรรยา เพอใหผเรยนสรางองคความรไดดวยตนเองและเรยนรรวมกนเปนกล มหรอเปนทมอยางเปนกลยาณมตร จนตดเปนนสยใฝรไปตลอดชวต

นายอดร เหนชอบด ผอ านวยการวทยาลยเทคนคมาบตาพด กลาววาจดเรมตนคอ ปตท .และSCG มาตดตอกบวทยาลยอนๆทวไป โดยมเงอนไขวาตองสอนแบบ Constructionism เพราะมองวาถาเปลยนความคด ครและผบรหารไมได กจะเคยชนกบวธการสอนแบบเดม แต วทยาลยแหงนมขนาดเลกผบรหารและครยอมรบทจะเปลยนแปลง จงเรมเขาสโครงการ ดวยการอบรมผบรหารและคร เพอพฒนาครใหท าหนาทกระตน การเรยนร โดยเรมจากสงทผ เรยนสนใจ และน าสการแลกเป ลยนรวมกน และพบวาหลกสตรทสอนยง ไมครบ จงน าหลกสตรของกรมอาชวศกษา มาคล ดรวมกบสถานประกอบการ เพอเรยบเรยงกนใหมวาในโรงงานตองการใหเดกเรยนรอะไร และใหไปฝกในโรงงาน เพอใหเดกทจบไปตรงกบความตองการของผประกอบการ และมความร 100%

ทงน หากมการขยายผลสสถานศกษาแหงอนๆ ผอ านวยการวทยาลยเทคนคมาบต าพด แลกเปลยนวา “เงอนไขส าคญตองมการเปลยนทศนคตของผบรหารสถานศกษาและคร แมจะมกฎระเบยบขอจ ากด แตตองกลาทจะท า เพอใหเดกจบไปไดงาน ครตองเรยนรวธการสอนแบบใหม โดยเปนผสรางกระบวนการเรยนร และส าหรบภาคอตสาหกรรมถาตองการเดกทจบแลวสามารถเขาท างานไดเลย ตองคยกบโรงเรยน ในเรอง หลกสตร เพอตกลงรวมกนวา ตองการใหเดก ไดรอะไร การเรยนในโรงเรยนใหเดกไดเรยนอะไร และเมอฝกงานในสถานประกอบการจะฝกอะไร จะวดผลอยางไรใหชดเจน” SCG Model School รวมกบวทยาลยเทคนคระยอง

โครงการตนแบบการผลตชางเทคนค (SCG Model School) เพอมงพฒนาทกษะการเรยนรของนกศกษาวชาชางใหตรงกบความตองการของสถานประกอบการ โดยการพฒนาศกยภาพของบคลากรสายเทคนค ดวยการพฒนาคนทตนน า ใหสอดคลองกบความตองการของภาคอตสาหกรรม ซงเรมโครงการเมอป 2549

เนองจากวทยาลยเทคนคระยอง เปนสถานศกษาขนาดใหญ รปแบบการพฒนาหลกสตรการเรยนการสอน จงไมใชการปร บหลกสตร แตเปนการเพม เนอหาการสอนใน 4 วชา ประกอบดวย การ ซอมบ ารงในโรงงาน ระบบสนบสนน การผลตในอตสาหกรรมปโตรเคม ความปลอดภยในโรงงาน กระบวนการเคมอตสาหกรรม และการอนรกษพลงงานความรอนควบคกบการฝกปฏบตในสถานประกอบการ

สรปผลการด าเนนโครงการ V-ChEPCตงแตปพ.ศ.2551-2553 หนา 3

5 | P a g e

2. กรณศกษาบรษท แพรนดา จวเวลร จากด (มหาชน) “PRANDA”

บรษท แพรนดา จวเวลร จ ากด (มหาชน ) “PRANDA” ด าเนนธรกจเปนผผลตและจดจ าหนายเครองประดบอญมณเปนหลก ปจจบนเปนผน าดานการสงออกเครองประดบอญมณอนดบ 1 ของไทย ดวยยอดขายปละกวา 4,000 ลานบาท ซงมการกระจายฐานลกคาไปยงภมภาคทส าคญของโลก อนไดแก อเมรกาเหนอ ยโรป และเอเชย โครงการโรงเรยนในโรงงานการจดการศกษาแบบทวภาค

บรษท แพรนดา ไมเพยงเปนบรษททสรางสรรคคณภ าพและสรางชอเสยงใหกบอตสาหกรรมเครองประดบอญมณไทยททวโลกใหการยอมรบ วนนบรษทไมไดมบทบาททางดานธรกจเทานน หากยงสรางโอกาสเปนทางเลอกทางการเรยนร แกเดกในชนบทไดเขามาเรยนรใน โครงการศกษาระบบทวภาค อกดวย

ตอบโจทยการผลตบคลากรในระดบปวช.ใหสามารถปฏบตงานไดจรงในสถานประกอบการ

ในป 2543 จงเกดความรวมมอระหวางกาญจนาภเษกวทยาลยชางทองหลวงและบรษทแพรนดาโดยมการ ออกแบบการจดการเรยนการสอนรวมกน ในระยะเรม ตนของความรวมมอ วทยาลยจะเปนผจดการสอนในวชาสายสามญ สวนบ รษทแพรนดา จะจดการสอนในสายอาชพ พรอมกบฝกปฏบตจรงในสถานประกอบการ

อก 5 ป ตอมา บรษทแพรนดา ได ขยายรปแบบการสอนสการสอนทงวชาชพและวชาสามญ โดยน าหลกสตรพนฐานวชาสายสามญมาประยกตเนอหา ใหสอดคลองกบ เรองใกลตว ทางวชาชพ อาท การสอนคณต ศาสตร เกยวกบการค านวณสดสวนทองค า การสอนค าศพทใกลตวเกยวกบอญมณในวชา

การจดอาชวศกษาระบบทวภาค (Dual System ) คอ การจดการศกษาดานอาชพท สถานประกอบการ และ

วทยาลยอาชวะศกษารวมกนจดกระบวนการเรยนการสอน โดยผเรยนหรอผฝกหด (Trainee) จะเรยนรายวชาสามญ

และฝกปฏบตรายวชาชพจรงในสถานประกอบการ

ระบบทวภาคในประเทศไทยเกดขนใน พ .ศ. 2531 โดยรฐบาลเยอรม น ไดใหความชวยเหลอในการน ารอง

ตามโครงการน ารองระหวางวทยาลยเทคนคทาหลวงซเมนตไทยอนสรณกบสถานประกอบการคอบรษทปนซเมนตไทย

จ ากด (วจตรตจนทก, 2544, หนา7) จากนนไดมการขยายตวไปยงวทยาลยอนๆ ตอมากรมอาชวศกษา จงไดก าหนดให

มหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพพทธศกราช 2538 ของกระทรวงศกษาธการ

6 | P a g e

ภาษาองกฤษ การสอนแรธาตของอญมณและธรณวทยาในวชาวทยาศาสตร เปนตน โดยวทยาลยท าหนาทอบรมความเปนคร ใหกบบคลากรผสอน ประเมนผลการเรยน ออกขอสอบ และมอบประกาศนยบตรผส าเรจการศกษา

การจดการศกษาระบบทวภาค ของบรษทแพรนดากบกาญจนาภเษกวทยาลยชางทองหลวง จงเปนการดแลเดกอยางตอเนอง ครบวงจร โดยสถานประกอบการเปนผจดการเรยนการสอนทงวชาสามญและวชาชพดวยตนเอง ซงมการปรบหลกสตรการสอนใหใกลกบชวตและอาชพของผเรยน จากจดเรมตนซงมจ านวนผรบการศกษา 20 คน จนในปจจบนมผเขาศกษา จ านวน 100-150 คน โดย ในแตละป ผทผานการศกษา รอยละ 50เลอกทจะท างานตอในบรษท อกสวน ทเหลอ คอ รบทนของบรษทเพอศกษาตอในระดบป.ตร สาขาออกแบบอญมณ และเขาท างานในสถานประกอบการอนทางดานอญมณ

ปราโมทย เตยสวรรณ ประธานโครงการ การศกษาระบบทวภาค รองกรรมการผจดการใหญอาวโส บรษทแพรนดา จวเวลร จ ากด (มหาชน) กลาววา โครงการทวภาค ของบรษทเรมมาเมอ 10 ปทแลว ซงโครงการนเปนโครงการทมแนวทางเดยวกนระหวางภาคราชการและบรษท

“มนเปนโครงการทเขากบเรา คอภาคราชการตองการใหมโรงเรยนในโรงงาน ทจรงแลวสงเหลานไมใชสงทแปลกใหม ซงเกดขนในยโรปมากวา 60-70 กวาปแลว ในโครงการทวภาคเดกท เขาเรยนจะเปนเดกศกษาสงเคราะหจากทวประ เทศ ซงเปนโครงการของสมเดจพระเทพฯ ทานไดอนเคราะหเดกยากไร ชาวเขาตางๆ น ามาอยในโรงเรยนศกษาตงแตประถมกระทงจบ ม.3 หลงจากจบแลวทานกยงไมมโครงการตอเนอง เรากเปนโครงการทเขาไปตอยอด คอรบเดกเหลานเขามาศกษาในระดบอาชวะ หรอระดบปวช 3 ป หลงจากทเขาอยกบเรา 3 ปเขากจะไดรบวฒปวช. แลวเรากจะบรรจเขาตามมาตรฐานระดบการศกษา”

และดวยเหตนเองทางบรษทแพรนดา ซงประกอบธรกจเกยวกบจวเวลร จงไดประสานความ

รวมมอกบกาญจนาภเษกวทยาลย ชางทองหลวง ทไดด าเนนการเครองเงนในส มเดจพระเทพ ฯ จดการศกษาสนบสนนและใหโอกาสทางการศกษาวชาชพแกกลมเดกในชนบท โดยการคดเลอกนกเรยนจากโรงเรยนศกษาสงเคราะหตางๆ เขาศกษาตอระบบทวภาค ในระดบ ปวช และปวส สาขาเครองประดบ อญมณ

โครงการนจะอยอยางยงยนไดนน ปราโมทย ใหควา มคดเหนวาตองประกอบไปดวยนโยบาย 3 ขา คอ

“ถาคดจะท าโครงการอะไรแลวตองเปนโครงการทถาวร อะไรทถาวรอยไดตองดเขา ดเรา สถานศกษาด เดกด และเราตองอยได นนคอนโยบาย 3 ขา ทจะท าใหโครงการตางๆ มความจรง เรามงเนนอยางนตลอดเวลา ถาคดแตเ ดกอยางเดยว กจการอยไมได โครงการเหลานกเปนโครงการการกศล

7 | P a g e

มากกวา แตโครงการนเปนโครงการทถาวร การคดอะไรตองคดถงนโยบาย 3 ขา เดก สถานประกอบการ และวทยาลย”

สหกจศกษา (Co-operative Education) เปนระบบการศกษาทเนนการปฏบตงานจรงในสถานประกอบการ

หรอองคกรผใชบณฑต (Work Based Learning) อยางชดเจนเปนระบบหรอการจดการศกษาเชงบรณาการกบ

การท างาน (Work Integrated Learning :WIL) โดยทนกศกษาจะตองปฏบตงานจรง ณ สถานประกอบการหรอองคกรผใชบณฑตทใหความรวมมอแบบเตมเวลา ทงนนกศกษาจะไมอยในสถานะของนกศกษาฝกงาน แตวานกศกษาจะเปนเสมอนเจาหนาทหรอพนกงานปฏบตงานชวคราวในสถานประกอบการหรอองคกรผใชบณฑต และนกศกษาสหกจศกษาอาจจะไดรบเงนเดอน คาจางสวสดการหรอคาตอบแทนอนตามความเหมาะสมจากสถานประกอบการหรอองคกรผใชบณฑต