BAKI DÖVL8T UNİVERSİTETİ

İLAHİYYAT

FAKÜL TaSİNİN

ELMİ M8CMU8Sİ .

N!:~ 22 • DEKABR (ARALIK) 2014

\

Böyiik alim, hakim, filosof- İbn Sina 165

BÖYÜK ALİM, HaKiM, FİLOSOF- İBN SİNA

Dosent Elbrus Calal oğlu Sadıqov Azarbaycan Tibb Universiletinin

İctimai Fanlar kafedrası Aytan E/şan qızı Hidayatli

Açar sözlar: İbn Sina, fa lsa fa, poema, tababat, mantiq, elm K.c.: H6H CuHa, fjıunocorfıwı: cmuxomeopeHue, MeouıfuHa, nozuKa, HayKa Key words: Ibn Si7]a, ph~losophy, poem, medicine, logic, science

, 1

Avropada Avitsenna adı il~ tanınan böyük alim, h~kim. şair, filosof Bbu Bli

Hüseyn ibn Abdulla ibn Sina dünya m::ıd~niyy~ti x::ızin~sini ~nginl~şdir~n bir irs

qoyub gedib. İbn Sina 980-ci ild::ı Buxara yaxınlığındalo Afşana k~ndind::ı anadan

·olub. Onun istedadı lap uşaqlıqdan üz::ı çıxıb. Deyil::ına göra, balaca Hüseyn bir gün

~lind~ saxsıdan bir oyuncaq oynadırmış. Bird::ın saxsı ::ılind::ın düşüb çilik-çilik olur.

Buna çox sarsılan körp~ ilk sözü t::ıl::ıffüz edir: «Niy::ı?». V::ı bütün ömıü boyu o,

müxt::ılif <<niy::ı»l::ır::ı cavab axtanb. Valideynl::ıri ondakı istedadı görüb uşağa yet~rli

t::ırbiy::ı verm::ık üçün Buxaraya köçürl::ır.

Buxara o vaxtlar böyük Samanil::ır dövl::ıtinin paytaxtı, eyni zamanda nainki

Ş::ırqin, ümumiyyatl::ı, dünyanın ~n böyük m::ıd::ıniyyat mark::ızl::ırind::ın biri idi.

Şah~rd~ böyük mascid v::ı m::ıdr~s~l::ır, indiki terminologiya il~ des::ık, akademiya var

idi. Buraya dünyanın müxt~lif yeriarindan elm v::ı incasanat adamlan - filosoflar,

arxitektorlar, h::ıkiml~r, şairlar g~lir, onlar çox zangin saray kitaxanasından istifad::ı

edir, elmi maclisl::ır, disputlar düz~nl::ıyirdilar . . Ş::ıhard::ı çoxlu kitabxanalar da vardı. H::ıtta onların bazisinda oxuculara pulsuz kağız, qalam, mürakkab verilirdi. Başqa

yerlardan g::ılanl~ra is::ı mehmanxanada pulsuz yer, hatta taqaüd aynlırdı. Bundan

başqa, özün::ı hörm::ıt ed::ın varlı adamların hamısının fardi kitabxanası olurdu.

Buxaraya köçandan sonra . İbn Sinanı müalliml::ır::ı tapşırırlar. Amma qısa

müdd~tda yeniyetma onlan heyr::ıt~ salır. O, paralel şakild~. arab dilini, falsafani,

stilistikam, tibbi, astronomiyanı öyranmak üçün ayrı-ayn mü::ılliml::ırin yanına

gedirdi. Deyilana göra, unikal zakaya sahib olan 'ibn Sina sakkiz yaşında artıq

166 Doseni Elbrus Ca/al oğlu Sadıqov, Aylan E/şan qızı Hidayatli

Quranı ~zbar bilirmiş. Neca çalışması barad~ o, xatiratında bela yazır: «Ün altı

yaşım olanda gec~l~ri v~ gündüzlan elm ö~nm~kd~n başqa heç na ila maşğul olmurdum. Kitabxanalarda işimi qurtanb eva qayıdandan so~a şamı yandınb oxumağa başlayırdım. Bazan yuxu mani tantidir, yatırdım. Amma yuxuda da m~ni narahat edan mövzular barada düşünürdüm. Bütün elmlari öyr~nana qad~r bela

davam eladi». On yeddi yaşı olanda elmi dairalarda İbn Sinanı yetişmiş alim kimi qabul edirdilar. İyirini yaşı olanda artıq ibn Sina bir neça kitabın mü~llifi idi: t~bii elmlara aid geniş ensiklopediya, qanunlarm 20 cildlik izahı, etikaya dair kitabı v~ tibbi lüğati vardı. On dörd yaşı olanda İbn Sina tibbla maraqlanır. Deyilana göra, onu tibbla maşhur hakim 8bu Sahl Masihi maraqlandınb. Masihi dövrün böyük

alimi, Hippakrat va Qalenin davamçısı idi. Birg~ çalışmaları Xarazmd~ olub. Buxarada saray çevrilişi olanda ibn Sina Xarazma köçür. Çox keçmadan böyük alim 8bu Reyban Biruni va M~sihi da bura köçürlar. Xarazmşah aliml~ri himaya ed~n bir

insan idi. O, sarayda tez-tez disputlar taşkil edirdi. Onlar birlikd~ çalışır, fizika v~ kimyadan tacrüb~lar edir, gecal~r ulduzlan, meteoritlarin düşm~sini seyr edirdilar. Masihi il~ ibn Sina insan badani'nin quruluşunu öyr~nm~y~ başlayırlar.

Hala ganc ikan ibn Sinanın başına çoxlu elm taşnasi olan şagirdl~r toplaşır.

Onlann içinda hatta ağsaqqal adamlar da olurdu. 18 yaşı olanda fizika •. falsafa v~ astronomiya üzra Şarqin böyük alimiari ila yazışır, diskussiyalara girirdi. İbn Sina taun, vaba, sanlıq kimi xastaliklarin sabahlarini analiz edib, meningit, mad~ xorası va bir sıra başqa xastaliklarin müalic:;, üsullannı göst~rib. İlk d~f~ göz ~z~l~l~rinin

quruluşunu da o tasvir edib. Ona q~d:;,r dünya tibb elmind~ hesab olunurdu ki, göz fanar kimi işıq şüalandırır va bu şüalar obyekta dayib qaytması ila insan görür. İbn

Sinanın elmi irsi çox böyükdür. Tam daqiq olmasa da, 450-y~ qadar asar yazdığı gürnan edilir. B'unlar· çox müxt:;,lif sahal:;,ri alıata edir: fals?fa, tibb, riyaziyyat, astronomiya, mineralogiya, poeziya, musiqi va s. 8n maşhur kitabı isa «al-Qanun

fit-Tibb» a~anır. Beş cildlik kitabda farmokologiya haqqında asas biliklar, ür:;,yin, qara ciyarin, beyinin detallı tasviri verilir 1(187). Bundan başqa, taun va vabanın far­qi verilir, plevrit va ciyarlarin satalcami, cüzam, ş~kar xastaliyi, mada xorası haqda o vaxt üçün çox qiymatli bilgil:;,r toplanıb. Qısa müddatd~ «al -Qanun» bütün dünyada·

tibb ensiklopediyası kimi qabul olunur. Çap dazgahı ixtira olunandan sonra ilk naşr olunankitab Bibliya, ikincisi isa «Qanun» olub. Avropada beş asrdan artıq tibbi bu

ki tabdan öyraniblar. Yalnız 800 il keçandan sonra fransız alimi Paster yolxucu xastaliklarin sahabinin viruslar olması haqqında İbn Sinanın hipotezini sübut etm~ya müassar oldu 6(106).

Böyiik alim, hakim, .filosof- lbn Sina 167

İbn Sina tibb üzr~ olduğu kimi, f~ls~f~d~ d~ dövıünün böyük alimi, Ş~rq peripatetilcir m~kt~binin görbm.li nümay~nd~si idi. O, başqa sah~l~rd~ olduğu kimi,

f~ls~f~d~ d~ n~h~ng irs qoyub v~ çoxlu aliml~r yetişdirib. Onun şagirdl~rind~n biri

d~ böyük Az~rbaycan filosofu B~hm~nyar ibn M~rzban olub. Onlann taruşlığı

haqqmda maraqlı bir r~vay~t var: İbn Sina tanınmış alim olanda B~hm~nyar h~l~

uşaq imiş. R~vay~t~ gör~, bir gün ibn Sinanın laboratoriyasma qonşuluqda yaşayan

bir uşaq g~lir. O deyir ki, ocaq qalamaq üçün olara köz lazımdır. Aliml~r uşağa

deyirl~r: «S~n özün!~ heç mı g~tirm~mis~n. Közü nec~ aparacaqsan? Uşaq bir anlığa

duruxur. Sonra yerd~n bir qoşa ovuc torpaq götürüb deyir: «Közü bura qoyum>.

Aliml~r uşağın f~rastin~ heyran olurlar. İbn Sina is~ onun validenyl~rinin yaruna

adam gönd~rib xahiş edir ki, uşağın onun şagirdi olmasına ic~ versinl~r. İbn Sina

yazırdı ki, B~hm~nyar ona doğma oğlundan da yaxmdır. Onu da qeyd ed~k ki,

Az~rbaycan fılosofu Ş~rq peripatetikl~r m~kt~binin ~n böyük nümay~nd~l~rind~n

biri, f~ls~fad~ ibn Sinanın ~n qüdr~tli davamçısı olub 2(58).

İbn Sinanın tibb~ g~tirdiyi yenilikl~r d~ var. İbn Sina mük~mm~l işl~nıniş göz

c~rrahiyy~ üsullarını irs qoymuşdur. Onun t~svir etdiyi trixiazm (kirpikl~rin qeyri­

düzgün istiqam~tl~nm~si) c~rrahi müalic~sinin prinsipl~ri v~ m~qs~dl~ri, dem~k olar

ki, müasir metodlardan f~rql~nmir. Onun k~ll~, ç~n~, körpücük sümüyü, döş

sümüyü, kür~k, qabırğa, onurğa, çiyin, bazu önü, bil~k, barmaq, çanaq sümüyü,

oma, baldır, p~nc~ sümükl~ri sınıqlarının yerin~ qoyulması üsulları indiy~d~k t~tbiq

olunmaqdadır v~ çox vaxt "İbn Sina üsulu" adlandırılır. İbn Sina ~r~b ~d~biyyatını öyr~n~n zaman ~r~b poeziyasmın klassikl~rinin

yaradıcılığı il~ d~rind~n taruş olmuşdu. Bu, İbn Sinarun bir şair kimi ~rs~y~ g~lm~sin~ çox köm~k etmişdi. O, ilk dövrl~rd~ kiçik şeirl~r yazırdı. Sonralar q~sid~

v~ poemalar yazmağa başlamışdı. 8bu Reyhan Biruninin verdiyi m~lumata göro;},

h~l~ çox q~diml~rd~n elmi ~s~rl~r şeir formasında yazılırdı. 8ro;}bl~rd~ h~tta

qrammatikaya aid kitabi~ da şeirl~ yazılmışdı. N~sild~n-n~sı~ miras qoyulan bu

kitablar çox populyar sayılırdı. İbn Sina da elmi bilikl~rin xalq arasında geniş yayılması üçün şeir formasından istifad~ edirdi İbn Sinarun h~yatı, ovqatı v~

~zablan, nadanlığa, ~dal~tsizliy~ qarşı etirazı özünün parlaq ~ksini poetik ~s~rl~rind~

tapırdı. İbn Sina m~ntiql~ d~ çox maraqlanırdı. Bu mövzuda kitablar v~ poema

yazmışdı. 297 beytd~n ibar~t olan poemada elm~ v~ bir çox terminl~r~ -

kateqoriyalara, sillogizm~. analogiyalara, dialektikaya, ritorikaya, sofistikaya v~ s.

t~rif vermişdi. İbn Sina tibb elminin xalq arasında geniş populyarlıq tapmasını ist~yirdi. Onun tibb haqqında "81-urcuza fit-tibb" poeması materialınm genişliyin~

168 Doseni Elb111s Ca/al oğlu Sadıqov, Aytan E/şan qızı Hidayatli

v~ d~rin mnmununa gör~ "Qanun"dan sonra ikinci yer tutur. 2652 misradan ibar~t

olan bu poema h~ la XII ~srd~ latıncaya, sora is~ dig~r A vropa dill~rina tarcüm~ edilib v~ işıq üzü göri.ib. İbn Sinanın dig~r poemalan ilin dörd f~slinin xü­

susiyy~tl~rina, gigiyena m~s~l~l~rin~, anatomiyaya v~ s. h~sr olunuh 3(220).

İbn Sinanın n~sr ~d~bi-f~ls~fi ~s~rl~ri d~ vardır. "Quş haqqında traktat", "Yusif

hqqında povest" v~ s. ~s~rl~ri bunlara D1isal göst~ril~ bil~r. Onun "poeziya s~n~ti haqqında" ~s~ri is~ ~d~biyyatşünaslıq m~s~l~h;ırin~ h~sr olunmuşdur. İbn Sina öz

poemalarında insan sağlamlığının qorunması m~s~l~l~rin~ xüsusi diqq~t yetirir. O, gigiyena, qidalanma, x~st~l~r~ qayğı haqqında yazmışdır. İbn Sina x~st~likl~rin qarşısının alınmasının onların müalic~sind~n ~z~l olduğunu xüsusi göst~rir 5(21).

Şeyxur-r~is İbn Sina v~zir olduğu dövrd~ h~miş~ s~h~r tezd~n gün çıxmamış yuxudan oyanaraq mütali~ v~ t~hqiq işl~rin~ başlayarmış. Gündüzl~r vnirliyini icra ed~r, axşamlar is~ d~rs verm~kl~ m~şğul olarmış. B~z~n gündüzl~r işi az olduqda

şagirdl~rl~ maşğul olmağa üstünlük verarmiş. İbn Sina d~rsl~ri o q~d~r diqq~tla deyardi ki, hatta uşaqlar onu başa düşmay~nda çox parişan olardı.

İbn ' Sinanın ~n yaxşı şagirdl~rindan olan Babmanyar bu barada yazır: "Gecani

deyib-gülüb, aylanib, boş söhb~tlarl~ keçirdik, sabahsı gün ustadın qarşısında d~rsd~ aylaşanda, yuxusuzluğıın yorğunluğu şeyxin sözlarini başa düşm~y~ imkan verm~di.

Bunu şeyx ela ilk baxışdaca hiss etdi. Üzünü m~na tutub bel~ ·buyurdu: -Bela malum olur ki, bütün geeani ayl~nmisiniz.

Dedim: - B~li.

Bunu eşitcak gözl~rind~n yaş süzüldü. Sonra ab ç~k~rak buyurdu: - 8fsus dayadi ömrünüzü boş şeyl~r~ h~sr etdiniz v~ m~nim siz~ vermak ist~diyirn elmd~n

bahr~l~nmadiniz. T~accüblüdür, sehrbazlar ela bir m~qama çatıblar ki, minlarla ağıllı adamı heyrat~ g~tiribl~r, siz is~ ilahi qüvvaya malik olan maarif~

yiyal~nm~kd~ özünüzd~ o qadar güc tapa bilm~diniz ki, z~m~~nin cahill~ri sizin ruhani kara~~tl~riniz~ taaccüb etsinl~r."

Naql edirl~r ki, Şeyxur-rnis İbn Sina İranın Nişapur şaharinda olarbn Şeyx 8bülh~san Xirqaninin m~şhurluğu onu vadar edir ki, Xirqana gedib o böyük alimla

görüşsün. Bu maqs~dl~ İbn Sina s~h~r tezd~n Şeyx 8bulh~s~n Xirqaninin evin~ yollanır. -Bu zaman şeyx ev d~ olmur, odun g~tirm~y~ gedir. İbn Sina qapını döyür v~ şeyxi soruşur. Şeyxin arvadı çox badxasiyy~t olduğundan iç~rid~n tünd s~sl~ cavab verır:

-Kims~n? Bu dinsiz v~ ~xlaqsız şeyxi neyl~yirs~n? Hamiş~ yalan torunu qurub camaatı aldadır.

Böyiik alim, hakim, ftlosof- İbn Sina 169

İbn Sina çox q;}mgin halda şeyxi axtarmaq m;}qS;}di il;} evd;}n çıxıb gedir.

Qayıdan zaman D;}Z;}r yetirir ki, çox aralıda görün;}n adam bir Ş;}l;} odunu böyük şirin

belin;} yükl~yib ona t;}r;}f g;}lir. İbn Sina o d;}qiq;} anlayır ki, bu adam 8bülh;}S;}D

Xirqanidir. Y axınlaşıb salarn verir. Şeyx d;} onun sillamını alır. İbn Sina onun

böyüklük, ucalıq maqamı il;} yanaşı h;}yat yoldaşının şeyxin bar;}sind;} dediyi sözl;}r;}

t;}accüb ed;}r;}k ist;}yir ki, bu b;}d r;}ftarın S;}babini soruşsun.

Şeyx deyir: "Sual verm;}! og;}r el;} bU' canavarın (arvadın) yükünün altına

gir;}r;}k bu ağırlığı daşımasaydım, bel;} yırtıcı şiri özüm;} tabe edib yükümü daşıtdıra

bil;}rdi.mmi?!".

Sonra Şeyx 8bülhas;}n Xirqani İbn Sinanın ;}lind;}n tutaraq onu ev;} davat edir.

Ev;} çatanda şeyx odun Ş;}lasini şirin belind;}n düşürüb onu yen;} azadlığa buraxır.

Har ikisi eva daxil olur va bir az dincaldikdan sonra elm barad;} söhb;}ta girişirl;}r.

H;}tta fiqh V;} hikmat (falsafa) masalalarİ barada elmi mübahisayada başlayırlar. İbn Sina şeyxla mübahisa zamanı fikirlarini mantiqi dalillarla bayan ~tmaya üstünlük

verir.

Onların söhbatl;}rindan xeyli keçandan sonra bir gün şeyxin evinin, daha daqiq

desak, divarının bir hiSS;}Si uçur: Şeyx onu tamir edarkan İbn Sina da burada olur.

Yuxanda işl;}diyi vaxt divann üstüna qoymaq ist;}diyi ağac şeyxin alindan yera

düşür. İbn Sina yerindan duraraq istayir ki, ağacı götürüb şeyxa versin. Lakin

inanılmaz bir hadisanin şahidi olur. Yani görür ki, ağacın özü dikaldi va şeyxin

alinda qarar tutdu. Bu zaman şeyx deyir:

-Ey filosof, bu gördüyün hadisaya hansı dalilin var?

İbn Sina susur, bir daha onunla mübahisa etmir va özü da irfan elmini darindan

öyranmaya meyl göstarir.

Böyük alim hala sağlığında çoxlu yüksak titullar qazanmışdır: Hüccatül-Haqq

(Haqqın sübutu), Şeyxür-rais (müdriklar başçısı), Hakimi büzürg (böyük hakim),

Şamrolmülk (ölbnin şarafi). İbn Sina hala hayatda ikan haqqında afsanalar

dolaşırdı. Ölümündan sonra da onun adı har zaman dillar azbari olub. Böyük

dramaturq Aligyeri Dante maşhur <<İlahi komediya»sında İbn Sinarn anaraq asarda

onun falsaf~sindan yararlanır. «İlahi komediya>>nın «Cannat>> adlı üçüncü asas

bölmasİ o vaxtkı ;}Danavi sxolastik görüşlardan farqlanir. Dante kosmik fazadakı

bütün cisimlarin böyük bir qüvvadan - mahabbatdan güc alaraq harakat etdiyini

yazır. Onun bu fikirlarİ İbn Sina va Nizami Gancavinin kaosepsiyası üzarinda

qururlub. Maşhur ispan dramaturqu Löpe de Veqa «Valensia gicbasarlari» asariDda

170 Dosent Elbrus C<Jlal oğlu Sadıqov, Aytan E/şan qızı Hidayatli

İbn Sinarn yada salıb. Dahi fransız yazan Fransua Rable h;;)kimlik f;;)aliyy;;)tind~

onun tibba dair ;;)S;;)rl;;)rind;;)n yararlanıb 4(184). İbn Sina tibb elminin bütün sah;;)l;;)rin;;) d;;)rind;;)n nüfuz edib V;;) elmi yeniliklar

etmiş aliındir. İbn Sina har bir doğulanın bir gün öl;;)C;;)yini yaxşı bilirdi. Rübail;;)rinin birinda yazmışdı ki, "m;;)n dünyanın yerd;;)n tutmuş S;;)ma cisiml;;)rin;;) kimi sirrl;;)rini

açınağa nail olsamda, ölüm düyününü aça bilm;;)dhn". Sağalmaz X;;)St;;)likl;;)ri müalic;;) 1

etm;;)k iqtidarında olan bu böyük Ş;;)XSİyy;;)t canını elm V;;) xalqın maarifl;;)nm;;)si

yolunda qoydu. Bdal;;)tsizlikl;;)rd;;)n doğan m;;)şaqq;;)tl;;)rl;;) üzl;;)şdi, ;;)mİfl;;)r qarşısında öz sözünü

demakdan çakinmadi. Bütün bunlar ail;;)siz V;;) övladsız İbn Sinanın h;;)yatdan tez getmasi i};;) sonuclanmışdı. İbn Sina 1037-ci ild;;) 57 yaşında V;;)fat etmişdi. Elmi yaradıcılığı ila Avropa elmi maktabini min illarl;;) qabaqlamış İbn Sina İsfahanın Bla

al-Daul mavzoleyinda dafn edilmişdir. Bu günd;;) İbn Sinanın bİZ;;) miras qoyub getdiyi irsi, ;;)n;;)n;;)ni davam etdirmak

bizim bu günümüz va galacayin ganc müt;;)xassislarin ÜZ;;)rİn;;) düşür. Bu da bizim . 1 düzgün tadqiqat aparınağı.ı:nızdan V;;) elmlarin inc;;)likl;;)rina darindan yiy;;)l;;)n­

m~yimizdan asılıdır. Dahi alimin gerid;;) qoyduğu Z;;)ngin irs hal-hazırda da

dövrümüzün bir çox problemlarinin h;;)llind;;) biz;;) kömak olur. Çalışmalıyıq ki, bu böyük mirasdan lazımınca bahral;;)D;;)k V;;) onu daha da d;;)yarl;;)ndirak.

Na.Tica 1

Qarbda Avisenna adı ila tanınan görk;;)mli alim, filosof ebu eli Hüseyn İbn ı Abdulla İbn Sina dünya mad;;)niyyati X;;)Zinasini Z;;)nginlaşdir;;)n bir irs qoyub

getmişdir. İbn Sina Buxara yaxınlığında Afşana kandind;;) doğulmuşdur. İbn Sina hala azyaşlı olark;;)n müalliml;;)rini heyrat~ salır. O, paralel olaraq ;;)r~b

dilini, f;;)lsafani, stilistikam, tababati, astronomiyanı öyr;;)nmak üçün ayn-ayn

müallimlarin yanına gedir. Unikal zakaya sahib olan İbn Sina 8 yaşında artıq "Qurani-Karimi" azbar bilirmiş.

Görkamlİ :filosof va hakim İbn Sina tibb elminin bütün sahalarina nüfuz etmiş va yeniliklar etmişdir. İbn Sinanın çox saylı davamçılardan olan Azarbaycan filosofu Şarq peripatetiklar maktabinin ;;)D böyük nümayandal;;)rind;;)n biri Balımanyar ibn

Marzban olmuşdur. Böyük alim va . şair İbn Sina 1037-ci ilda 57 yaşında vafat etmişdir. O, İsfahanın 81-Dual mavzoleyinda dafn olunmuşdur.

Böyiik alim, h<Jkim, filosof- İbn Sina 171

8D8BİYYAT

1) M.Y.Şirvani "Tibbnam;;ı". ABU ALİ İBN SİNA. KaRoH BpaqebHOH Hayıa:ı:. t;;ırcüm;;ı. IO.C.3apa.ıı;opcKoro, C.Mırpa3oı3a. II. Taşkent 1982. S;;ıh 187. "işıq

n;;ışriyyatı"

2) 8 .Nicat "Dünya f;;ıls;;ı:fi irsind;;ın yarpaqlar" Bakı 1991. S;;ıh 58. Az;;ım;;ışr

3) A.B.Saqadayev. İbn Sina. Moskva 1988. S;;ıh 220. Oktyabr n;;ışriyyatı 4) M.Z. f;;ıls;;ıf;;ı tarixi. Bakı 2000. Salı 184. Az;;ırbaycan n;;ışriyyatı

5) Amosov N.M. "Pa3.ızywı o 3.ıı;opoBe". Kiyev 1987. S;;ıh 21. "HaYKe" -n;;ışriyyatı

6) Q.81iyev "T:;,babat f;;ıls;;ıf;;ısi". Bakı 2010. S;;ıh 106, 404. Elm n;;ışriyyatı.

172 Dosent Elbrzıs Ca/al oğlu Sadıqov, Aylan E/şan qızı Hidayatli

PE310ME

113secTBI>m KaK AB:H:UeHHa aa 3ana.z:ı.e, BH,ı:ı;Horo ycı:efll>rn, qnmoco<P A6y .A.JıH XyceH:H H6H A6.ızynna Jii6a Cmıa ocTaBHJI B aacne.z:ı.cTBO o6ora~aB coı<poB~ MHpOBOH . ıcy.ın:.zypı:,ı. I16H Cıma pö,mıncJI B cene Msana, 6JIH3 Eyxapı.ı.

Jii6B Cıma e~e B paRHeM ,lJ,eTCTBe CMOf nopa3HTh CBOHX ycı:HTeneH. 1!To6ı.ı

Haycı:HTbCJI napannem.Ho apa6cKoro JI3ı.IKa, <l>HJioco<t>ım, cnum:CTIII<e, Me.ı:ı;ıuzyme,

ac'I'pOBOMHH OH 3aHHMae-rc.rry OT.zı;em.HI>ıx ycı:HTeneii. MMeJI yHHKam.Horo YMa II6a CHHa ~e B 8 neT "Kopaa" 3Ban HaH3ycn.

Bı.ı.zı;aıoll(HHcJI <l>HJioco<P H Bpaq Jii6a Cıma npHHec mmoBanmı: B Me.z:ı.mumcKOH

aa~e H npoHHKJia see ee o6nacTH. Jii3 MHorHX nocne.zı;osaTeneü <l>HJioco<Pa Jii6a CHHa, KOTopı.m JIBHJieTCJI O,ı:ı;HHM H3 caMI>ıx 6om.mHX npe.zı;CTasıneneii BocToqaoti nepmıaTeTm<OB 6ı.ın EaxMafll>JIP H6H Map36afll>ı. Be.JIHI<.HH ycı:eHı.rii: H D03T, Jii6H C.HHa YMep B B03pacTe 57 neT B 1037. 0H6ı.ınnoxopoaeHBJiic<PaxaHeAm.-Dual Mas3oneJI.

SUMMARY

Known as Avicenna in the West, a prominent scholar, philosopher Abu Ali Hussein Ibn Abdullah IbnSinawho has left a legacy that had enriching the treasury of world culture. IbnSina was bom in the village of Afsana, near Bukhara.

IbnSina was still a little amazed byhis teachers. lt is paraUel to the Arabic language, philosophy,stylistics, medicine, astronomy is to leam to separate teachers. IbnSina is now 8-years old, which isa unique intelligent "Koran" kn.ew by heart.

Prominent philosopher and physician IbnSina and innovations in medical science has penetrated all areas. Many of the followers of the philosopher IbnSina, which is one of the greatest representatives of the Eastem peripatetics was BahmanyarİbnMarzban. The great scholar and poet, IbnSina died at the age of 57 in 1037. HewasburiedinlsfahanAl-DualMausoleum.

Çapa tövsiya etdi: dos. M. Paşayev