Embed Size (px)
Citation preview
T.C.AKSARAY ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
TEZ YAZIM KILAVUZU
MAYIS, 2018
ÖNSÖZ
Aksaray Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü’ne (FBE) teslim edilecek yüksek lisans ve doktora tezleri ASU senatosunun …………… tarih ve ……………….. sayılı kararıyla kabul edilmiş olan bu kılavuzdaki esaslara uygun olarak yazılır. Daha önceki tez yazım kılavuzu yürürlükten kaldırılmıştır. Tez yazım kılavuzu güncellenmiş hali FBE internet sayfasından (http://fbe.aksaray.edu.tr/) temin edilebilir. Bu tez yazım kılavuzu Aksaray Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü’nde yazılacak olan Yüksek Lisans ve Doktora tezlerinin biçimini düzenler. Bu kılavuza göre hazırlanmış örnek tez şablonları ve ilgili yardımcı dokümanlar FBE internet sayfasından temin edilebilir.
Tez yazımına geçmeden önce bu kılavuz, tez öğrencisi ve danışmanı tarafından dikkatle incelenerek uygulanmalıdır.
i
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ.........................................................................................................................iŞEKİLLER DİZİNİ..................................................................................................iii1. TEZ BÖLÜMLERİNİN SUNUŞ SIRASI.............................................................02. GENEL BİÇİMSEL KURALLAR.......................................................................1
2.1 Kâğıt ve Çoğaltma Sistemi.................................................................................12.2 Sayfa Düzeni.......................................................................................................1
2.2.1 Yazım şekli..................................................................................................12.2.2 Kenar boşlukları...........................................................................................1
2.3 Yazı Karakteri.....................................................................................................22.4 Satır Aralıkları ve Paragraf Düzeni.....................................................................22.5 Sayfa Numaralama..............................................................................................42.6 Çizelge ve Şekiller..............................................................................................42.7 Denklemler..........................................................................................................52.8 Kapaklar ve Ciltleme..........................................................................................6
2.8.1 Yüksek lisans ve Doktora tezleri için dış kapak..........................................62.8.2 İç kapak........................................................................................................7
2.9 Kompakt disklerin (CD) hazırlanması................................................................72.10 Onay Sayfası (Tezli yüksek lisans ve doktora tezleri için)...............................8
3. TEZİN YAZIMI VE BÖLÜM İÇERİKLERİ.....................................................93.1 Başlıklar..............................................................................................................93.2 Özel Sayfalar.....................................................................................................10
3.2.1 Doğruluk beyanı........................................................................................103.2.2 Teşekkür.....................................................................................................103.2.3 İçindekiler dizini........................................................................................103.2.4 Özet (Türkçe/İngilizce)..............................................................................103.2.5 Şekiller Dizini............................................................................................113.2.6 Çizelgeler Dizini........................................................................................113.2.7 Simgeler ve Kısaltmalar.............................................................................11
3.3 Tez İçeriğinin Düzenlenmesi............................................................................123.3.1 Giriş...........................................................................................................123.3.2 Literatür Özeti (Kaynak Özetleri)..............................................................123.3.3 Malzeme ve Yöntem..................................................................................123.3.4 Bulgular ve Tartışma..................................................................................133.3.5 Sonuçlar ve Öneriler..................................................................................13
3.4 Kaynaklar..........................................................................................................133.4.1 Alıntılar......................................................................................................133.4.2 Atıflar (Kaynakların Metin içinde gösterimi)............................................143.4.3 Kaynakların listelenmesi............................................................................17
3.5 Dipnotlar...........................................................................................................213.6 Ekler Bölümü....................................................................................................213.7 Özgeçmiş Bölümü.............................................................................................22
EKLER......................................................................................................................23ÖZGEÇMİŞ..............................................................................................................38
ii
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 2.1. İç sayfalar kenar boşlukları. ....................................................................1Şekil 2.2. Yatay sayfa düzeni. .................................................................................2Şekil 2.3.a. Sayfa düzeni sekmesinden paragraflardan önce ve sonra gelen
aralık değeri otomatik olarak ayarlanmalıdır. . ....................................3Şekil 2.3.b. Paragraflardan önce ve sonra gelen aralık değeri otomatik olarak
ayarlanmalıdır. . ....................................................................................3Şekil 2.4. Tezlerin bez cilt dış kapak sırtının düzeni. .............................................7
iii
1. TEZ BÖLÜMLERİNİN SUNUŞ SIRASI
Tezde yer alacak bölümlerin sunuş sırası aşağıdaki düzende olmalıdır;
1. Dış kapak
2. İç kapak
3. Onay sayfası
4. Doğruluk beyanı
5. Teşekkür
6. İçindekiler dizini
7. Özet (Türkçe/İngilizce)
8. Şekiller dizini
9. Çizelgeler dizini
10. Simgeler ve Kısaltmalar
11. Giriş
12. Diğer bölümler (Kaynak Özetleri, Malzeme ve Yöntem, Bulgular ve
Tartışma,vs.)
13. Sonuçlar ve Öneriler bölümü
14. Kaynaklar
15. Ekler
16. Özgeçmiş.
0
2. GENEL BİÇİMSEL KURALLAR
2.1 Kâğıt ve Çoğaltma Sistemi
Tezler A4 (21x29,7 cm) boyutunda 80 g/m2 beyaz, birinci hamur kâğıda özellikleri
bozulmadan çoğaltılmalı, kopyalar net ve okunaklı olmalıdır. Kullanılan kâğıdın
sadece bir yüzüne yazılmalı ve yazılar siyah renkte, yazı ve şekiller net ve okunaklı
olmalıdır. Tez, ciltlenmeli ve son düzenlemeyi içeren birer adet CD ile birlikte üç
kopya olarak Enstitü’ye teslim edilmelidir. Tez, ciltlenip kesildikten (tıraşlandıktan)
sonra 208 x 295 mm boyutunu korumalıdır.
2.2 Sayfa Düzeni
2.2.1 Yazım şekli
Sayfanın son satırının son kelimesi ikiye bölünmemeli, alt bölüm başlıkları, alt kenar
boşluk sınırından en az iki satır daha üste ya da sonraki sayfaya yazılmalıdır. Yazılar
iki yana yaslı olmalıdır. Ana bölüm başlıkları yeni bir sayfadan başlamalıdır. Sayfa
numaraları sayfa altına ortalı şekilde verilmelidir. Sayfa numarası yatay sayfa
düzeninde yatay sayfa yönünde, düşey sayfa düzeninde düşey yönde verilmelidir.
Uygulamalar için Tez şablonu incelenmelidir.
2.2.2 Kenar boşlukları
Yazı bloğunun kâğıt üzerindeki yerleşiminde kenar boşlukları Şekil 2.1 ve Şekil
2.2’de belirtildiği gibi olmalıdır;
1
4 cm
2.5
cm
2.5
cm
2.5
cm
Sayf
a N
o
YA
TA
Y S
AY
FAL
AR
Şekil 2.1. İç sayfalar kenar boşlukları.
Şekil 2.2’de gösterildiği gibi, yatay olarak kullanılan sayfalar, tezin sağa çevrilerek
okunabileceği şekilde düzenlenmelidir.
Şekil 2.2. Yatay sayfa düzeni.
2.3 Yazı Karakteri
Tez çalışmasının tamamında on iki (12) yazı boyutunda “Times New Roman” yazı
karakteri kullanılır. Virgülden ve noktadan sonra bir karakter boşluk bırakılır. Metin
içindeki bir düşünceyi açıklayan kısa notlar sekiz (8) punto olarak sayfa altında yer
alabilir. 10 satırı aşan notlar ek olarak verilir.
Çizelge ve şekillerde yazı boyutu gerekli ise sekiz (8) yazı boyutuna kadar
küçültülebilir. Çizelgeler ve şekiller tezde kullanılan yazı karakteriyle yazılır,
şekillerde kullanılan yazı karakteri tez boyunca kendi içerisinde tutarlı olmalıdır.
Metin dik ve normal harflerle yazılır, koyu (bold) harfler sadece başlıklarda
kullanılır. İtalik yazı karakteri, sadece gerekli hallerde (latince isim, kısaltmalar,
teori/tanım vb.) kullanılabilir.
2.4 Satır Aralıkları ve Paragraf Düzeni
2
Kılavuz içinde geçen ‘aralık’ terimi, bir satır alt kenarından diğer satır alt kenarına
olan mesafedir. Punto ise yazı yüksekliği birimi olup 1/72 inç (0,376 mm) olarak
alınır.
Tez metni bir buçuk (1,5) satır aralıklı yazılır. Paragraflar, “iki yana yaslanmış”
olarak ayarlanmalıdır. Paragraflar arasına boş satır konmaz. Paragraf başları
girintisiz olmalıdır. Tüm tez boyunca paragraftan önce ve sonra gelen aralık değeri
(satır aralığı değil) otomatik olarak ayarlanmalıdır (Bakınız Şekil 2.3.a ve Şekil
2.3.b).
Şekil 2.3.a. Sayfa düzeni sekmesinden paragraflardan önce ve sonra gelen aralık değeri otomatik olarak ayarlanmalıdır.
3
Şekil 2.3.b. Paragraflardan önce ve sonra gelen aralık değeri otomatik olarak ayarlanmalıdır.
Şekillerin ve çizelgelerin açıklamaları ile alıntılar, dipnotlar, eşitlikler, dizinler ve
kaynaklar listesinin yazımında ise bir (1) satır aralığı kullanılmalıdır. Doğruluk
beyanı, Teşekkür, İçindekiler, Özet, Abstract, Şekiller dizini, Çizelgeler dizini,
Simgeler ve Kısaltmalar sayfaları da bir (1) satır aralığı ile hazırlanır. Başlıklar
sayfanın son satırı olarak yazılamaz, başlık sonrası iki (2) satır metin yazılamıyorsa
başlık da sonraki sayfada yer alır. Bir paragrafın ilk satırı sayfanın son satırı,
paragrafın son satırı da sayfanın ilk satırı olarak (matbaacılıkta “dul ve yetim” olarak
tanımlanan şekilde) yazılamaz.
2.5 Sayfa Numaralama
Sayfa numaraları sayfa altında orta kısma yazılmalı, iç kapak ve onay sayfası ve
doğruluk beyanı dışında tüm sayfalar numaralandırılmalıdır.
Teşekkür, İçindekiler, Özet, Abstract, Şekiller Dizini, Çizelgeler Dizini, Simgeler ve
Kısaltmalar Dizini gibi tez özel sayfaları, “i,ii,iii,iv...” şeklinde küçük harf Romen
rakamları ile numaralandırılmalıdır. Giriş bölümü ile başlayan tezin diğer bölümleri
ise "1, 2, 3, 4 " şeklinde numaralandırılmalıdır. Sayfa numaralarının önünde ve arka
yanında ayıraç, çizgi vb. gibi bir karakter kullanılmamalıdır. Sayfa numaraları Times
New Roman ve 12 punto olmalıdır.
2.6 Çizelge ve Şekiller
Çizelgeler ve şekiller sayfa düzeni esaslarına uymak şartı ile metinde ilk söz
edildikleri paragraftan hemen sonra yerleştirilmelidir. Çizelge ve şekillerden önce,
ilgili çizelge ya da şekle atıfta bulunulmalıdır. Çizelgeler, tarama yoluyla resim
formatında verilmemelidir. Şekil ve çizelgelerde sadece Türkçe ibareler
kullanılmalıdır.
Tüm şekil ve çizelgeler ile bunların açıklamaları yazı bloğuna göre ortalı olarak
yerleştirilmelidir. Eğer açıklamalar, 1 satırdan fazla ise iki yana yaslı yazılmalıdır.
Her şeklin numarası ve açıklaması şeklin altına, her çizelgenin numarası ve
açıklaması çizelgenin üstüne ortalı biçimde yazılır. Bunların yerleştirilmelerinde
4
sayfa kenarlarında bırakılması gerekli boşluklar kesinlikle aşılmamalıdır. Taşma
durumunda olanlar küçültülmeli veya EK olarak sunulmalıdır.
Şekil ve çizelge isimlerinde cümlenin ilk harfi BÜYÜK diğer harfler küçük
olmalıdır.
Çizelge ve şekillere, ilk rakam bölüm numarası (eklerde harf), ikinci rakam
çizelgenin (veya şeklin) bölüm içindeki sıra numarası olmak üzere numara verilir.
Şekil numarasından sonra nokta konur. (Örnek: Çizelge 1.2., Şekil 3.5., Çizelge
A.1., Şekil B.5. gibi). Eklerdeki örnekte olduğu gibi çizelge, şekil kelimeleri ve
numaraları ve nokta koyu harflerle yazılır.
Çizelge numarası ve üst yazısı, bir satır aralığı kullanılarak yazılmalı ve çizelge üst
yazısı nokta ile bitirilmelidir. Çizelge üst yazısı ile çizelgenin tamamı aynı sayfa
içinde yer almalıdır.
Birden fazla çizelge veya şekil aynı sayfaya yerleştirilebilir. Ancak 4 sayfadan daha
fazla süren çizelge veya şekiller ek olarak verilmelidir. Çizelgelerden hemen sonra
gelecek başlıklar, belirtilen başlık formatlarında değişiklik yapılmadan aynen
kullanılmalıdır. Çizelgelerde dipnot kullanılması gerekiyorsa 1 satır aralıklı ve
metinden 2 yazı boyutu küçük yazılmalıdır.
Şekil numarası ve alt yazısı bir aralık boşlukla yazılır ve şekil açıklamaları nokta ile
bitirilmelidir. Şekil alt yazısı ve şeklin tamamı aynı sayfa içinde yer almalıdır. Bir
sayfayı aşan büyüklükteki çizelge ve şekillerde 2. sayfada aynı çizelge/şekil
numarası ve açıklaması yazılarak, çizelge/şekil numarası ile açıklaması arasına,
parantez içinde (devam) yazılmalıdır. Örneğin; Çizelge 1.1 (devam). Polimer
moleküler ağırlık dağılımı
Şekil 1.1 (devam). HDPE’nin ağ yapısı.
Tezde verilen grafik ve resimler şekil kabul edilerek numaralandırılmalı ve
açıklamaları yapılmalıdır. Katlı sayfa ve sayfa üzerine iliştirilmiş görsel malzeme
gibi sayfa kalınlığını arttırarak tezin açılma düzenini bozan sayfalar ekler bölümünde
verilmelidir.
5
2.7 Denklemler
Denklemler denklem editörüyle yazılmalıdır. Kesinlikle resim kullanılmamalıdır.
Denklem metin bloğuna ortalı olarak hizalandırılır. Denklemden hemen sonra
açıklamalarına yer verilir.
H= Pγ+ V
2
2 g(2.1)
Denklemlere, ilgili bölüm içinde bölüm numarası ilk numara olmak koşuluyla 1’den
başlayarak sıra ile denklem numarası verilir. Bu numaralar, birinci bölümde (1.1),
(1.2), ikinci bölümde (2.1), (2.2) şeklinde, gerekiyorsa aynı denklemin alt ifadeleri
(1.1a) ve (1.1b) şeklinde denklemin bulunduğu satırın en sağına yazılır. Ekler
bölümünde verilen denklemler, verildikleri bölüm belirtilerek numaralandırılır.
(Örnek: A.1.1, A.1.2).
2.8 Kapaklar ve Ciltleme
Yüksek lisans ve Doktora tezleri Fen Bilimleri Enstitüsü tarafından belirlenecek
karton kapağa basılacaktır. Kapaklar ile ilgili kurallar aşağıda verilmiştir;
2.8.1 Yüksek lisans ve Doktora tezleri için dış kapak
Yüksek lisans ve Doktora tezlerinde dış kapakta kullanılacak format ve renkler için
ekte power point dosyası olarak verilen örnek dış kapak dosyaları kullanılacaktır. Dış
kapakta, Tez Yazım Kılavuzu EK-A’da verilen bilgiler bulunmalıdır.
Tez savunmasından önce jüri üyelerine gönderilecek yüksek lisans veya doktora tezleri karton kapak ya da spiral ile ciltlenmiş şekilde teslim edilmelidir. Bu aşamada; yüksek lisans tezleri beş (5) takım, doktora tezleri ise yedi (7) takım çoğaltılarak ciltlenmeli ve Enstitüye teslim edilmelidir.
Tez savunmasından sonra FBE’ne teslim edilecek yüksek lisans veya doktora tezleri
üç (3) takım çoğaltılarak ciltlenmelidir. Ciltlenmiş olan tezler, beraberinde üç (3)
adet CD şeklinde çoğaltılmış Word (*.docx uzantılı) ve pdf formatında elektronik
kopyaları ile birlikte teslim edilmelidir.
6
Tar
ih X
xxxx
Tez
i X
xxx
Ana
bilim
Dal
ı A
D-S
OY
AD
Tez Dış KapakÖn yüz
Yüksek lisans tezleri ve doktora tezleri için dış kapaklar ve bu kapakların renkleri
ekte verilen formatta hazırlanmalıdır. Dış kapak üzerindeki yazılar görünüşü ve
boyutları eklerde verildiği gibi olmalıdır. Sırt yazısı Şekil 2.4’te belirtildiği gibi
olmalıdır.
Şekil 2.4. Tezlerin bez cilt dış kapak sırtı düzeni. Not Xxxx Tezi; Doktora Tezi veya
Yüksek Lisans Tezi olarak yazılacaktır.
2.8.2 İç kapak
İç kapak ve dış kapak aynıdır. Dış kapaktan sonra normal birinci hamur en az 80 g
kâğıttan boş bir sayfa bırakılır ve aynı özellikteki kâğıttan iç kapak hazırlanarak
yerleştirilir. İç kapaktaki bütün satırlar yazı bloğuna göre ortalanarak yazılır. İç
kapak görünüşü ve boyutları tez şablonunda verilmiştir.
2.9 Kompakt disklerin (CD) hazırlanması
7
Yüksek lisans ve doktora tezlerin tamamı (bir bütün halinde tek dosya olarak) hem
“doc” (word) hem de “pdf” uzantılı dosyalar olarak hazırlanacaktır. Bunun yanında;
iki ayrı dosya şeklinde tezin Türkçe ve İngilizce özet sayfaları da hem “doc” (word)
hem de “pdf” dosyası olarak eklenecektir. CD içerisindeki dosyaların
isimlendirilmesi ad, soyad ve dosya adı şeklinde aşağıdaki örnektekine uygun şekilde
yapılacaktır. Resim Formatları, .gif, .pdf, .tiff, . jpg formatlarından bir tanesiyle
hazırlanacaktır.
Ad_Soyadı_tez.doc, Ad_Soyad_tez.pdf
Ad_Soyad_özet_tr.doc, Ad_Soyad_özet_tr.pdf
Ad_Soyadı_özet_en.doc, Ad_Soyadı_özet_en.pdf
2.10 Onay Sayfası (Tezli yüksek lisans ve doktora tezleri için)
Tezli yüksek lisans ve doktora tezleri için hazırlanmış onay sayfası örneği eklerde ve
Tez Şablonunda verilmiştir.
Her bir tez kopyasında jüri üyelerinin isimlerinin hizasında ıslak imzalarının
bulunması gerekir.
8
3. TEZİN YAZIMI VE BÖLÜM İÇERİKLERİ
Tezlerin yazım (imlâ) ve noktalamalarında Türk Dil Kurumu’nun İmlâ Kılavuzu ve
Türkçe Sözlük’de belirtilen kurallar uygulanacaktır. Söz konusu sözlükte
bulunmayan kelime ve deyimlerin kullanılması gerekirse anlamı açıklanmalıdır.
Tezlerde SI birimleri kullanılacaktır, gerekiyorsa MKS birimleri cinsinden eşdeğeri
de parantez içinde verilir. Her sembol, metinde ilk geçtiği yerde tanımlanmalıdır.
Tezlerde, dipnotlar dışında birinci şahıs anlatım kullanılmaz.
Tezler bilgisayar ortamında hazırlanır ve çıktıları lazer ya da mürekkep püskürtmeli
yazıcılardan alınır. Daktilo ile tez yazımı ve nokta vuruşlu yazıcı çıktıları kabul
edilmez. Tezin hiç bir bölümünde, elle ya da daktilo ile sonradan yapılan
düzeltmeler, silintiler, kazıntılar kabul edilmez. Tezde geçen çizelgeler, şekiller ve
formüller bilgisayar ortamında oluşturulur. Bu tür şekillerde elle düzeltme yapılmaz.
10 sayfadan uzun ekler istenildiği takdirde CD veya DVD halinde tezin eki olarak
verebilir. Diskler tezin arka karton kapağının iç kısmına yapılacak bir cep (CD zarfı)
içine yerleştirilir. Söz konusu disklerin üzerine CD kalemi ile örnekteki gibi, içerik
hakkında bilgi verilir (Örnek: Adı SOYADI, Ek 1: Bilgisayar Programı…….).
Çalışma ile ilgili etik belgesi veya kurum izinleri gerekiyorsa bunlar alınmalı ve bu
belgeler çalışmanın sonunda EKLER bölümünde verilmelidir.
3.1 Başlıklar
Tezde yer alan bütün başlıklar metin içerisinde koyu (bold) yazılır. Türkçe ve
İngilizce özetlerin başlıkları ortalanmış, diğer başlıklar ise “iki yana yaslanmış”
olarak ayarlanmalıdır. Başlıklardan sonra bir satır boşluğu bırakılır. Birinci
dereceden başlıklar (Ana bölüm başlıkları) okuma yönünde, büyük ve koyu harflerle
yazılmalıdır. (Örnek: 1. GİRİŞ). Ana bölüm başlıkları her zaman yeni bir sayfadan
başlamalıdır. İkinci dereceden başlıklar koyu ve başlığı oluşturan kelimelerin ilk
harfleri büyük yazılır. Örnek: 2.1 Polimerik Malzemelerin Sınıflandırılması
Üçüncü ve dördüncü dereceden başlıklar koyu ve sadece ilk harfi büyük yazılır.
Örnek: 2.1.1 Termoplastik malzemeler, 2.1.1.2 Amorf polimerik malzemeler
9
Beşinci ve daha alt dereceden başlıklar numaralanmaz, içindekiler listesinde yer
almaz.
3.2 Özel Sayfalar
3.2.1 Doğruluk beyanı
Doğruluk beyanı, yüksek lisans çalışmalarında bilimsel etik ve ahlaki değerlere
uygun çalışma yürütüldüğünü belirtir. Doktora çalışmalarında bilimsel etik ve ahlaki
değerlerin yanı sıra tez çalışmasının orijinalliğinin ve özgün değerinin doğrulanması
için yazılır. Bu beyan tezin içerisinde ayrı bir sayfa olarak düzenlenir ve imzalanır.
Doğruluk beyanı ile ilgili örnekler yüksek lisans ve doktora tezleri için eklerde ayrı
ayrı verilmiştir.
3.2.2 Teşekkür
Bu bölümde, tez çalışmasında ve tezin hazırlanmasında doğrudan katkısı bulunan
kişilerle, doğrudan ilgili olmadığı halde olağan görevi dışında katkıda bulunmuş kişi
ve kuruluşlara teşekkür edilir. Teşekkür edilen kişilerin varsa unvanı, adı soyadı,
parantez içinde görevli olduğu kuruluş ve çalışmaya olan katkısı kısa ve öz biçimde
bahsedilir. Tez çalışması bir proje kapsamında gerçekleştirilmiş ise, projenin adı ve
numarası ile ilgili kuruluşun adını içeren genel bilgiler bu bölümde verilmelidir.
3.2.3 İçindekiler dizini
İçindekiler dizini kılavuzun ekinde verilen örneğe uygun olarak hazırlanmalı, tez
metninde yer alan bütün bölüm ve alt bölüm başlıkları, kaynaklar ve varsa ekler,
içindekiler dizininde eksiksiz olarak aynen verilmelidir.
3.2.4 Özet (Türkçe/İngilizce)
Özet Türkçe ve İngilizce olarak Tez Şablonunda gösterildiği şekilde hazırlanmalı ve
bir sayfayı aşmamalıdır. İçindekiler dizininden hemen sonra arka arkaya yer
almalıdır. Özet/Abstract’ta tez çalışmasının amacı, kapsamı, kullanılan yöntem(ler)
ve varılan sonuç(lar) açık ve öz olarak belirtilmelidir. Ancak, bunlar başlık şeklinde
verilmemelidir. Özetlerde kaynak gösterilmez. Sayfanın üst kısmına "ÖZET"
kelimesi büyük harfle koyu yazılarak ortalanır. Tez özetinin metni, 1 satır aralıklı
10
yazım şekli ile yazılır. Özet / Abstract metninden sonra Anahtar Kelimeler /
Keywords (en az 4 kelime) yazılmalıdır. Anahtar kelimeler son satırdan sonra iki
satır aralığı bırakılarak sola dayalı tek satır aralıklı yazım şekli ile yazılır. Anahtar
kelimelerin ilk harfleri büyük olmalıdır.
3.2.5 Şekiller Dizini
Şekiller dizini Tez Şablonunda verilen örneğe uygun şekilde 1 satır aralığı
kullanılarak hazırlanmalıdır. Eklerdeki örnekte olduğu gibi yazım kuralları,
büyük/küçük harf ilişkileri, sayfa düzenine dikkat edilerek aynı kurallar çerçevesinde
bu dizin oluşturulmalıdır. İlk sayfada “ŞEKİLLER DİZİNİ” başlığı olmalı, eğer
dizin bir sayfadan uzun ise ikinci ve diğer sayfalara başlık yazılmamalıdır. Şekiller
dizini içerisinde kaynak verilmemelidir.
3.2.6 Çizelgeler Dizini
Çizelgeler dizini Tez Şablonunda verilen örneğe uygun şekilde 1 satır aralığı
kullanılarak hazırlanmalıdır. Ekteki sayfa düzeni, yazım kurallarına dikkat edilerek
bu dizin oluşturulmalıdır. İlk sayfada “ÇİZELGELER DİZİNİ” başlığı olmalı, eğer
dizin bir sayfadan uzun ise ikinci ve diğer sayfalara başlık yazılmamalıdır. Çizelgeler
dizini içerisinde kaynak verilmemelidir.
3.2.7 Simgeler ve Kısaltmalar
Tezde kullanılan simgeler ve kısaltmaların açıklamaları “SİMGELER VE
KISALTMALAR” başlıkları altında ayrı sayfada alfabetik sıraya göre verilmelidir.
Simgeler ve kısaltmaların açıklamaları simgeden ve kısaltmadan sonra boşluk
bırakılarak blok halinde ve alt alta tek satır aralığı ile yazılmalıdır. Simgelerin
kullanımı ve yazımında uluslararası standartlara ve Türk standartlarına uyulmalıdır.
Birimlerin simgeleri için de aynı standartlardan yararlanılmalı, birim gösteren
simgenin sonuna nokta konulmamalıdır. Simgeler ve kısaltmalar harf sırasına göre
yazılmalı ve yunan harfleri ve semboller gibi kısaltmalar harflerden sonra
verilmelidir.
Tezde çok kullanılan birden fazla sözcükten oluşan terimler için baş harfleri
kullanılarak kısaltma yapılabilir. Bu durumda yapılan kısaltma ilk geçtiği yerde
11
ayıraç içinde yalnız bir kez açıklanmalıdır. Coğrafi yönlerin kısaltmalarında, yönlerin
Türkçe ilk harfleri kullanılmalıdır (Örneğin; D, B, KB, GD gibi).
3.3 Tez İçeriğinin Düzenlenmesi
Tez, Giriş, Literatür Özeti, Malzeme ve Yöntem, Bulgular, Tartışma ve Sonuçlar
olmak üzere beş ana bölümden oluşabilir. Ancak tezin amaç ve kapsamı
doğrultusunda Giriş bölümü ile Sonuç bölümü arasındaki diğer bölümler, yazarın ve
danışmanının uygun gördüğü şekilde düzenlenebilir. Tezin sonunda Kaynaklar
bölümü bulunmalı ve gerekiyorsa Ekler ayrı bir bölüm olarak verilmelidir. Tezin en
sonunda ise yazarın Özgeçmiş’ i yer almalıdır.
3.3.1 Giriş
Tezin ilk ve önemli bölümlerinden birincisini oluşturan giriş bölümü “1. GİRİŞ”
başlığı altında yazılmalıdır. Okuyucuyu konuya hazırlayıcı bilgiler verildikten sonra
araştırmanın amacı ve kapsamı açıkça belirtilmelidir. Ayrıca, eğer tez konusu ile
ilgili olarak söz edilmek istenen önceki çalışmalar varsa, bunlar da giriş bölümü
içinde verilebilir. Eğer tez çalışmasında ve yazımında olağandışı ve/veya tartışmalı
bir adlandırma, sınıflama ve kavram kullanılmışsa, bunların açıklaması yine giriş
bölümünde verilmelidir.
3.3.2 Literatür Özeti (Kaynak Özetleri)
Üzerinde çalışılan konu ile ilgili olarak ulusal ve uluslararası kaynaklar taranarak
önceki çalışmaların bir özeti verilmelidir. Bu analiz, tez çalışmasının literatürdeki
önemini ortaya koymalıdır.
3.3.3 Malzeme ve Yöntem
Malzeme, üzerinde çalışılan ya da çalışmada kullanılan objedir. Malzemenin
özellikleri, kullanılma şekli vb. bilgiler bu bölümde yer almalıdır. Yöntem ise
araştırmanın amacına ulaşmasında kullanılan teknik ya da tekniklerdir. Kullanılan
yöntem ya da yöntemlerin açık ve anlaşılır bir şekilde bu bölümde anlatılması
gereklidir. Eğer kullanılan yöntem uluslararası düzeyde standartlaşmış bir yöntemse,
12
yöntemin yalnızca kaynak gösterilerek adının verilmesi yeterlidir. Ancak standart bir
yöntemde herhangi bir değişiklik yapılmışsa ayrıntılı olarak verilmelidir.
3.3.4 Bulgular ve Tartışma
Bu bölümde tez çalışmasından elde edilen bulgular olabildiğince öz fakat açık ve
seçik olarak yazılmalıdır. Eğer bulgular bu bölümde tartışılıyorsa, bölüm başlığı
“BULGULAR VE TARTIŞMA” biçiminde olabilir. Eğer bu bölüm
“ARAŞTIRMA BULGULARI” şeklinde düzenlenirse, tez çalışmasından elde
edilen bulguların tartışılması “TARTIŞMA VE SONUÇLAR” kısmına
bırakılabilir.
3.3.5 Sonuçlar ve Öneriler
Tez çalışması ile elde edilen bulguların literatürdeki çalışmalar ile karşılaştırılması,
tezi hazırlayanın yorumu ile birlikte bu bölümde belirtilir. Tez araştırmasından elde
edilen sonuçlar da yine bu bölümde özlü fakat açık bir biçimde yazılır.
3.4 Kaynaklar
Tezde mevcut literatürden yararlanırken aşağıdaki kurallara uyulmalıdır. Kaynaklar
hakkında detaylı bilgilere Fen Bilimleri Enstitüsü Tez Şablonundan ulaşılabilir. Tez
içinde kaynaklara atıf; ya numara ile ya da yazarın soyadına göre yapılabilir. Tez
yazımında mutlaka bilimsel etik kurallar gözetilmeli, intihal yapılmamalıdır.
3.4.1 Alıntılar
Genel olarak alıntılar kelime, imla ve noktalama bakımından aslına uygun olarak
yapılır. Alıntı yapılan parçada bir yanlış varsa, doğrusu köşeli parantez içerisinde
belirtilmek koşuluyla metin aynen nakledilir.
Alıntılar çift tırnak içerisinde verilir. Alıntının sonunda ilgili kaynağa atıf yapılıp
atıftan sonra nokta koyulur. Cümle başında ve arasında alıntı örneği;
Berna Moran (1994), “gerçekçiliği bazıları daha çok yöntem bakımından
benimsemiştir, bazıları ise konu bakımından” (s. 36) diyerek “gerçekçilik”
kavramının farklı anlamlarına dikkat çeker.
13
Cümle sonundaki kısa alıntı örneği;
Yapıtta “gerçekçiliği bazıları daha çok yöntem bakımından benimsemiştir, bazıları
ise konu bakımından” (Moran, 1994, s. 36) denmesine rağmen...
3.4.2 Atıflar (Kaynakların Metin içinde gösterimi)
3.4.2.1 Yazar Soyadına Göre Atıf Verme
Kaynaklar metin içinde yazar soyadı ve tarih belirtilerek verilir. Kaynaklar
bölümünde yazar soyadına göre alfabetik olarak listeleme yapılır. Metin içinde
kaynak, cümlenin başlangıcında veya içinde verilecekse; Bozkurt (2017) şeklinde,
kaynak cümle sonunda verilecekse; (Bozkurt, 2017). şeklinde gösterilir. Nokta işareti
kaynaktan hemen sonra konulur.
Kaynak birden fazla yazara ait olduğunda, yazar sayısı iki ise, cümle başında veya
içinde; Çakır ve Aslan (2014) şeklinde, cümle sonunda ise; (Çakır ve Aslan, 2017).
şeklinde yazılır.
Yazar sayısı ikiden fazla ise cümle başında veya içinde; Çakır vd. (2017) şeklinde,
cümle sonunda ise; (Aslan vd., 2010). şeklinde yazılır.
Aynı yazara ait ve aynı yıl içinde yayınlanmış yayınlar; Çakır (2017a,b) şeklinde
numaralandırılır.
Aynı parantez içerisinde aynı yazarın iki ve daha fazla eserine atıfta bulunma; son
yayınlanan eseri en son belirterek aynı parantez içerisinde gösterilebilirler. Örneğin;
En son çalışmalar (Aslan, 2015, 2017, baskıda).
Eserin belirli bir bölümüne atıfta bulunma; bir eserin sadece bir bölümüne, sayfasına,
çizelgeye, şekle ya da eşitliğe atıfta bulunurken daima sayfa numarası
gösterilmelidir. Sayfa ifadesinin kısaltılmış biçimi kullanılırken bir bölüme atıfta
bulunurken “bölüm” ifadesinde kısaltmaya gidilmez. Örneğin; (Aslan, 2017, Bölüm
5).
14
Aynı parantez içerisinde iki ya da daha fazla esere atıf verilirken parantez içerisinde
soyadlarına göre alfabetik olarak sıraya dizilerek ve birbirlerinden noktalı virgülle
ayrılarak verilir. Örnek;
Çeşitli çalışmalar (Aslan, 2004; Bursalıoğlu, 2007; Şen, 2017; Zsu, 2015) sayılabilir.
Metinde kişisel görüşmeye atıfta bulunma; (Elhatip, kişisel görüşme, 12 Eylül 2009),
(Aslan, kişisel görüşme, 15 Mayıs 2012).
İkincil kaynak (atıf yapılan kaynak başka bir kaynağa atıfta bulunuyorsa) metinde
orijinal kaynağa atıfta bulunulur ve parantez içerisinde orijinal kaynağa atıfta
bulunan yazara gönderme yapılır. Kaynaklar listesinde sadece orijinal kaynağa atıfta
bulunan kaynak için giriş yapılır; orijinal kaynak için referans girişi yapılmaz.
Kurum, dernek, hükûmet kuruluşları ve çalışma grupları ismi ilk geçtiği yerde açıkça
yazılır ve sonra kısaltılarak kullanılır. Kısaltmalar, okuyucu için yeterince bilgi
verecek şekilde olmalı ve “Kaynaklar” a da hiçbir güçlük olmadan
yerleştirilebilmelidir. Örnek olarak;
Metin içinde ilk gösterme: (Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], 1991: 114).
Daha sonraki göstermeler: (MEB, 1991: 114).
Bir komisyon ya da kurum tarafından hazırlanan ve yazarı belirtilmeyen yayınlarla,
kurum ve kuruluşlar tarafından yazarsız yayınlanan kaynaklar, Anonim ve yıl olarak
belirtilir.
Türkiye’de elma üretimi 1995 yılında 2 100 000 tona ulaşmış bulunmaktadır
(Anonim, 1996).
3.4.2.2 Elektronik Kaynak ve Anonim Atıf Verme
Elektronik gazete, dergi, ansiklopedi, kitaplar, CD-ROM ve çeşitli internet
kaynakları, metin içerisinde yazar (kişi/kurum) adı, internet adresi ve erişim yılı
verilerek belirtilmelidir. Örnek;
15
Mc Kay ve arkadaşları, tarla bezelyesi üretimi ile ilgili olarak yürüttükleri denemede,
tohum ekim oranının tohum büyüklüğüne bağlı olduğunu belirtmişlerdir (URL-1).
NOVO NORDISK verileri enzimlerin kullanımında deterjan endüstrisinin birinci
sırada yer aldığını göstermektedir (URL-2).
Bir komisyon ya da kurum tarafından hazırlanan ve yazarı belirtilmeyen yayınlarla,
kurum ve kuruluşlar tarafından yazarsız yayınlanan kaynaklar, eser Türkçe ise
Anonim ve yıl; yabancı dilde ise Anonymous ve yıl olarak belirtilir. Örnek;
Türkiye’de elma üretimi 2005 yılında 2 100 000 tona ulaşmış bulunmaktadır
(Anonim, 2006).
FAO kaynaklarına göre Türkiye elma üretimi açısından dünyada beşinci sıradadır
(Anonymous, 2011).
3.4.2.3 Numara ile Atıf Verme
Metin içinde [ ] köşeli parantez içinde numaralandırılır. Tezde ilk verilen kaynak [1]
numara ile başlar ve veriliş sırasına göre numaralandırılır.
Kaynaklara metin içerisinde aşağıdaki biçimlerde atıf yapılır.
[1] :1 numaralı kaynak,
[1-3] :1 ve 3 arası (1, 2 ve 3 numaralı ) kaynaklar,
[1,3] :1 ve 3 numaralı kaynaklar,
[1,3,8] :1, 3 ve 8 numaralı kaynaklar,
[1, 3-8]:1 ve 3 ile 8 numaralı kaynaklar arasındaki kaynaklar.
Aynı isimli birden fazla cildi olan kaynakların, kullanılan her bir cildine ayrı kaynak
numarası verilmelidir. Örnekler;
N donör ihtiva eden heterosiklik ligantlardan biri olan pirazol tipi ligandlar
organometalik kimyada önemli bir gruptur [1].
16
Bakır pirazol kompleksleri literatürde termal olarak kararlı yapılar oluşturmakta, pek
çok reaksiyonunun elde edilmesinde etkin katalizör olarak kullanılmakta ve biyolojik
olarak da aktif yapılar oluşmaktadır [9, 12-15].
3.4.3 Kaynakların listelenmesi
Tezde atıf yapılan bütün kaynaklar “KAYNAKLAR” bölümünde listelenmelidir.
Yazar soyadına göre atıf yapılan tezlerde kaynaklar listesi alfabetik olarak sıralanır.
Numaralandırma yöntemine göre atıf yapılan tezlerde kaynaklar tezde veriliş sırasına
göre numaralanır ve sıralanır.
Kaynaklar bölümünde aynı yazarın birden çok eseri yer alıyorsa, eserler, yayın yılına
göre eskiden yeniye doğru sıralanır. Aynı yazarın iki farklı eserinin yayın tarihleri
aynıysa, kaynaklar listesindeki sıralama, yazımda bir sonraki bileşen olan eser adına
göre yapılır. Atıflarda ayrımı sağlamak için tarih bilgisinin yanına a’dan başlayan
harfler eklenir.
Aynı yazarın tek yazarlı eserleri çok yazarlı eserlerinden önce sıralanır. Çok yazarlı
iki eserin ilk yazarları aynıysa, ikinci yazarın soyadı, ikinci yazarlar da aynıysa
üçüncü yazarın soyadı alfabetik düzende belirleyicidir.
Aynı soyadını taşıyan iki farklı yazarın eserleri adlarına göre alfabetik sıraya girer.
Yazar bir tüzel kuruluşsa, eser, yazar konumundaki tüzel kuruluşun adıyla alfabetik
listeye girer.
Bir eserin yazarı veya editörü yoksa künye eser adına hazırlanacağı için, kaynak, eser
adından alfabetik listeye girer. Eser adı rakamla başlıyorsa sıralamada rakamın
okunuşu dikkate alınır.
Tez içerisinde kullanılan kaynaklar bir satır aralıkla, sayfanın sol kenar boşluğu
hizasından başlayarak yazılır. Kaynağın yazımı ikinci satıra taşıyorsa sol kenardan
beş karakter boşluk bırakılarak yazılmalıdır. Yazar soyadı, ilk ad (lar)ının baş harfi,
yayın yılı, belgenin başlığı, yayınlandığı yer (yayın organı ya da yayın evi), cilt no,
sayı no, yayınlandığı şehir veya ülke, sayfa no, sırasında yazılır. Yazarlar arası virgül
17
ile ayrılır, ancak iki ve daha fazla yazarlarda son yazar "ve" ile ayrılır. Aşağıda her
bir kaynak türü için listeleme örekleri verilmiştir.
3.4.3.1 Dergi atıfı listelenmesi
İlk kısımda, yazar soyadı, ilk adının baş harfi, yayın yılı verilir. İkinci kısımda,
eserin başlığı, yayınlandığı dergi adı, cilt numarası, sayı numarası, sayfa numarası
sırasıyla yazılır. Yazarlar arası virgül ile ayrılır, ancak iki ve daha fazla yazarlarda
son yazar "ve" ile ayrılır.
Bonac, T. ve Kirbach, E., 1978. An exprimental study on the lateral natural fruquency of bandsaw blades, Wood and Fiber Science, 10, 1, 19-27.
Bostancı, Ş., 1982. Mekânik odun hamuru üretimi ve sorunları, KTÜ Orman Fakültesi Dergisi, 5, 1, 36-63.
3.4.3.2 Bildiri atıfı listelenmesi
İlk kısımda yazarın soyadı, adının ilk harfi, yayın yılı verilir. İkinci kısımda bildirinin
adı, kongrenin, kongrenin yapıldığı şehir ve ülke (Yabancı ülke ise), bildiriler
kitabının cilt ve sayfa numaraları yazılmalıdır. Yazarlar arası virgül ile ayrılır, ancak
iki ve daha fazla yazarlarda son yazar "ve" ile ayrılır.
Savaşkan, T., Torul, O. ve Çuvalcı, H., 1988. Çinko- Alüminyum alaşımlarının yapı ve mekanik özelliklerinin incelenmesi, 5. Metalürji Kongresi, Ankara, Bildiriler Kitabı, Cilt II, 784-799.
Umut, B., 1993. Kızılçam doğal gençliklerinin bakımı üzerine araştırmalar, Uluslararası Kızılçam Sempozyumu, Marmaris, Bildiriler Kitabı, 205 - 213.
3.4.3.3 Kitap atıfı listelenmesi
İlk kısımda yazarın soyadı, ve adının ilk harfi, kitap basım yılı verilir. İkinci kısımda
ise, kitabın adı, varsa editör ya da çevirenin adı, kitabın cilt ve baskı numarası,
yayıncı kuruluşun adı, basıldığı şehir ve ülke (Yabancı ülke ise) adı yazılmalıdır.
Yazarlar arası virgül ile ayrılır, ancak iki ve daha fazla yazarlarda son yazar "ve" ile
ayrılır.
Sidney, H. A., 1974. Indroduction to pyhsical metallurgy, Second Edition, Mc Graw-Hill Book Co., New York, USA.
18
Gerçek, Z., 1988. Botanik, KTÜ Basımevi, Trabzon.
Eğer bir editör tarafından derlenmiş kitap bölümüne atıf verilecekse; il kısımda
bölüm yazarının soyadı ve adının ilk harfi ve basım yılı. İkinci kısımda bölüm
başlığının adı, kitap editörünün soyası ve adının ilk harfi, kitabın adı, yayıncı kuruluş
adı, yayınlandığı şehir ve ülke adı yazılır.
Mettam G. R. ve Adams L. B., 2009. How to prepare an electronic version of your article, pp.281-309, in: Jones B. S. ve Smith R. Z. (Editor), Introduction to Electronic Age, E-Publishing incorporated, New York, USA.
3.4.3.4 Yüksek Lisans ve Doktora Tezi atıfı listelenmesi
İlk kısımda, tez sahibi yazarın soyadı ve adının ilk harfi, tezin bitirildiği yıl. İkinci
kısımda, tezin adı, tezin türü (Yüksek lisans veya Doktora), tez çalışmasının
yapıldığı kuruluşun, tezin verildiği şehir ve ülke (Yabancı ülke ise) adı yazılmalıdır.
İskenderoğlu, E., 1993. Bazı ağaç türlerinin kurşun kalem endüstrisinde kullanılması
imkanları, Yüksek Lisans Tezi, KTÜ., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
3.4.3.5 İnternet atıfı listelenmesi
İnternet kaynakları listenin en sonunda verilir. Yazarı belli olmayan internet
kaynaklarına atıf yapılması durumunda; URL-sıra numarası, ilgili sitenin internet
adresi, ve bilginin alındığı tarih (gün, ay, yıl) açıkça yazılmalıdır.
URL-1<https://en.unesco.org/themes/water-security/hydrology>, Erişim tarihi:
29.01.2018.
URL-2 < http://www.hrc-lab.org/publications/index.php>, Erişim tarihi: 10.01.2018.
Yazarı belli internet kaynaklarına atıf yapılması durumunda; Yazarın soyadı, adının
ilk harfi, internet kaynağının yahut sitenin adı, ilgili sitenin internet adresi, bilginin
alındığı tarih (gün, ay, yıl) açıkça yazılmalıdır.
Harper, E. B., 2007. The role of terrestrial habitat in the population dynamics and conservation of pond-breeding amphibians (Doktora tezi). URL Adres: https://mospace.umsystem.edu/xmlui/bitstream/handle/10355/4693/ research.pdf?sequence=3 Erişim tarihi: 13.03.2018.
19
Vanden, G., Knapp, S. ve Doe, J., 2001. Role of reference elements in the selection of resources by psychology undergraduates. Journal of Bibliographic Research, 5, 117-123. URL adres: http://jbr.org/articles.html Erişim tarihi: 15.03.2018.
3.4.3.6 Standard atıfı listelenmesi
Birinci kısımda, standardı hazırlayan kuruluşun kısaltılmış ismi ve standardın
numarası, standardın hazırlandığı yıl verilmelidir. İkinci kısımda, standardın adı,
hazırlayan kuruluşun tam adı ve bulunduğu şehri ile ülke (Yabancı ülke ise)
yazılmalıdır.
TSE 2478, 1976. Odunun statik eğilmede elastikiyet modülün tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
ASTM 907, 1982. Standard definitions of terms relation to adhesives, American Society for Testing and Materials, Philadelphia,USA.
3.4.3.7 Patent atıfı listelenmesi
Patentler aşağıdaki sıra ile yazılmalıdır;
Buluş Yapan, Yayın Yılı. Buluş Adı, Ülke Patent No. Yayın Yeri: Yayınevi.
Kavur, K. H., 2006. Heart Flowerpot, U.S. Patent No. D518,755. Washington, DC: U.S. Patent and Trademark Office.
3.4.3.8 Resmi Gazete (Kanun, Tebliğ, Yönetmenlik ve Tüzükler) atıfı
listelenmesi
“T.C. Resmi Gazete” ibaresi, kanun, yönetmelik ismi, sayı, tarih, sayfası numarası
sırasıyla yazılır.
T.C. Resmi Gazete, Hububat alımına ilişkin kararın yürürlüğe konulması hakkında karar. (21242 mükerrer), 29.5.1992, 2-10.
T.C. Resmi Gazete, 1615 sayılı gümrük yönetmenliğinin 1 nolu ekinin değiştirilmesine dair yönetmelik. (21237), 24.5.1992, 85.
20
3.4.3.9 Yazarı belli olmayan ve sorumluluğu bir kuruluşa ait olan yayın atıfı
listelenmesi
Birinci kısımda yayınlayan kuruluşun adı (varsa kısaltılmış adı), parantez içinde
yayın tarihi verilmelidir. İkinci kısımda, yayının adı, yayın no, yayınlandığı şehir ve
ülke (Yabancı ülke ise) yazılmalıdır.
3.5 Dipnotlar
Tezlerde içeriği genişletici, güçlendirici veya ilave nitelikteki bilgiler (içerik dipnotu)
kullanılabilir.
Dipnot numaraları alıntının hemen sonuna koyulur. Alıntı paragrafsa dipnot
numarası paragrafın son kelimesinin üzerine, alıntı bir kavram veya isimse, bu defa
kavram veya ismin hemen üzerine yazılır.
Metin içerisindeki dipnot numarası; satır hizasının üzerinde1 şeklinde görünür
olmalıdır. Numara sonrasında herhangi bir noktalama işareti konmamalıdır.
Dipnot, ilgili sayfanın altına metinden 2 karakter küçük yazı ile yazılmalıdır.
Dipnot çizgisi ile dipnot numarası arasında bir aralık; dipnot numarası ile dipnotun
ilk satırı arasında ise yarım aralık bırakılmalıdır. Dipnotlar metinden ince yatay bir
çizgi ile ayrılmalıdır.
3.6 Ekler Bölümü
Metin içinde yer almaları halinde konuyu dağıtıcı ve okumada sürekliliği engelleyici
nitelikteki ve dip not olarak verilemeyecek kadar uzun açıklamalar, bir formülün
çıkarılışı, geniş kapsamlı ve ayrıntılı deney verileri, örnek hesaplamalar, çizimler,
şekiller vb. bu bölümde verilmelidir. Ayrıca çalışma ile ilgili etik belgesi veya kurum
izinleri ekler bölümünde verilmelidir. Ekler alfabe harfleri kullanılarak verilir.
(Örnek: Ek A, Ek B, Ek C). Eklerin alt bölümleri için Ek A1, Ek A2, Ek B1, Ek B2
gibi bölümlemeler yapılabilir.
Ekler bölümünün ilk kısmına “EKLER” başlığı ile bir kapak sayfası hazırlanarak
içeriğindeki ekler, numaraları ve adlarıyla bu sayfada listelenir.
21
Her ek bölümü, o ekin numarası ve adıyla başlar. Ek A Ekin adı…………. gibi.
Ekler bölümünde verilen çizelge ve şekiller, bulundukları bölümün adı altında
numaralandırılır. (Örnek: Çizelge A.1., Çizelge A.2., Şekil A.1., Şekil A.2.)
Ekler bölümünde verilen denklemler bulundukları bölümün adı altında
numaralandırılır. (Örnek: (A 1.1), (A 1.2) )
A4 boyutundan büyük harita ve benzeri ekler metin içerisinde değil bu bölümde
verilmelidir.
İndeks, sözlük gibi ekler varsa bu bölümde verilmelidir.
CD ekleri cildin arka iç kapağına yapıştırılacak bir cep içine yerleştirilmeli ve
üzerine tez sahibinin adı, ek numarası yazılarak ekler için hazırlanacak kapak
sayfasına da ek olarak eklenmelidir. (Örnek: Ek C Bilgisayar programı CD’si)
3.7 Özgeçmiş Bölümü
Adı Soyadı, lisans ve yüksek lisans (tarihli) bilgileri belirtilmelidir.
Fotoğraf, doğum yeri ve tarihi, adres, e-posta adresi, mesleki deneyim, ödüller,
yayınlar, patentler isteğe bağlı olarak verilebilir.
Özgeçmişin devamında yer alan, koyu harflerle yazılmış “TEZDEN TÜRETİLEN
YAYINLAR/SUNUMLAR” başlığı altında tez çalışmasından türetilen yayın ve
sunumların listesi de kaynakların yazım kurallarına göre yazılıp listelenmelidir. Bu
listede yer alan yayın ve sunumlar, yazarın genel yayın listesinde yer almaz.
22
EKLER
Tezin metin bölümüne kadar olan bölümlere ait şablon sayfalar verilmiştir.
23
YÜKSEK LİSANS veya DOKTORA…BU BİR NOTTUR. ÇIKTI ALMADAN ÖNCE SİLİNİZ!
T.C.
AKSARAY ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
XXXXXX ANABİLİM DALI
TEZİN ADI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Öğrenci Adı SOYADI
DANIŞMAN
Prof. Dr. Adı SOYADI
AKSARAY, 2018
EK-A. DIŞ KAPAK
Dış kapakta kullanılacak renk ve format için verilen ek dosyalardaki (*.ppt uzantılı) power point dosyaları kullanılacaktır.
BU BİR NOTTUR. ÇIKTI ALMADAN ÖNCE SİLİNİZ!
Yüksek Lisans veya Doktora
Aksaray Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü’nün ………………. numaralı Yüksek
Lisans öğrencisi Adı SOYADI tarafından hazırlanan “(BU KISIM BÜYÜK
HARFLERLE KOYU (BOLD) YAZILMALIDIR)” adlı tez çalışması aşağıdaki
jüri tarafından OY BİRLİĞİ/OY ÇOKLUĞU ile ………………….... Anabilim
Dalında YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak kabul edilmiştir.
Danışman: Unvanı Adı SOYADI
Üniversite AdıBu tezin, kapsam ve kalite olarak Yüksek Lisans Tezi olduğunu onaylıyorum/onaylamıyorum……………………
Üye: Unvanı Adı SOYADI
Üniversite AdıBu tezin, kapsam ve kalite olarak Yüksek Lisans Tezi olduğunu onaylıyorum/onaylamıyorum……………………
Üye: Unvanı Adı SOYADI
Üniversite AdıBu tezin, kapsam ve kalite olarak Yüksek Lisans Tezi olduğunu onaylıyorum/onaylamıyorum……………………
Üye: Unvanı Adı SOYA
DITezi olduğunu
Tez Savunma Tarihi: ......../….…/…….
Jüri tarafından kabul edilen bu tezin Yüksek Lisans Tezi olması için gerekli şartları yerine getirdiğini onaylıyorum.
…………………….…….
Doç. Dr. …………………...
Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü
Büyük harflerle sayfa üst kenarından 3 cm aşağıya, sayfanın düşey orta çizgisi ortalanarak ve koyu (bold) yazılmalıdır. Yüksek Lisans veya Doktora
DOĞRULUK BEYANI
Yüksek lisans tezi olarak sunduğum bu çalışmayı, akademik kurallara ve bilimsel etik, ahlak ve geleneklere aykırı düşecek bir yol ve yardıma başvurmaksızın yazdığımı, yararlandığım eserlerin kaynakçada gösterilenlerden oluştuğunu, çalışmamda kullandığım verilerin orijinalliğini ve her türlü intihalden uzak olduğunu beyan ederim.
Enstitü tarafından belli bir zamana bağlı olmaksızın, tezimle ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara katlanacağımı bildiririm.
İmza
Öğrencinin Adı SOYADI
Büyük harflerle sayfa üst kenarından 3 cm aşağıya, sayfanın düşey orta çizgisi ortalanarak ve koyu (bold) yazılmalıdır.
TEŞEKKÜR
Teşekkür sayfası Doğruluk beyanından sonra yer almalıdır. Başlık tümüyle büyük harflerle sayfa üst kenarından 3 cm aşağıya, sayfanın düşey orta çizgisi ortalanarak ve koyu (bold) yazılmalıdır.
Bu sayfada, tez metni içinde yazılması halinde anlatım bütünlüğünü bozacağı düşünülen ancak tezi hazırlayan tarafından sunulmak istenen, çalışma ile ilgili ek bilgiler verilebilir. Çalışma sürecinde karşılaşılan olumlu ve olumsuz durumlardan da söz edilebilir. Sayfanın son kısımlarında, tez çalışmasının yapımı ve rapor haline getirilişinde doğrudan katkısı olanlar ile görevi olmadığı halde dolaylı da olsa katkısı olan kişi ve kurumlara teşekkür edilir. Tez çalışması bir proje kapsamında gerçekleştirilmiş ise, projenin ve ilgili kuruluşun adı da bu sayfada belirtilir. Teşekkür edilen kişilerin unvanı (varsa), adı, soyadı, görevli olduğu kuruluş (tırnak içinde) ve çalışmaya katkısı kısa ve öz olarak belirtilmelidir. Teşekkür sayfasının hazırlanışında 12 punto yazı büyüklüğü ve 1 satır aralığı kullanılmalıdır. Sayfa sayısı bir sayfayı geçmemelidir.
Tezimin gerçekleşmesinde xxxxxx numaralı proje ile maddi destek sağlayan XXXX kurumuna’a teşekkür ederim.
Tezimin imalat aşamasındaki desteklerinde dolayı ABCDE şirketine teşekkür ederim.
Öğrencinin Adı SOYADI
AKSARAY, 2018
i
Her bir alt başlık için bir önceki başlıktan itibaren 0.5 cm girinti bırakılmalıdır.
Açıklama 1 satırı geçerse alt satırda girinti bırakılmalıdır.Bir satırı aşan açıklamalarda ilave satırlarda burada olduğu gibi üst satırdaki açıklama hizasından itibaren girinti bırakılmalıdır.
Siyah veya kırmızı ile belirtilen başlıklardan biri tercih edilebilir.
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR.................................................................................................................iİÇİNDEKİLER...........................................................................................................iiÖZET..........................................................................................................................ivABSTRACT.................................................................................................................vŞEKİLLER DİZİNİ...................................................................................................viÇİZELGELER DİZİNİ...........................................................................................viiiSİMGELER VE KISALTMALAR .........................................................................ix1. GİRİŞ.......................................................................................................................12. KAYNAK ÖZETLERİ.........................................................................................303. MALZEME VE YÖNTEM (veya MATERYAL ve YÖNTEM)......................45
3.1 Kauçuk Türleri................................................................................................453.1.1 Doğal kauçuk...........................................................................................463.1.2. Neopren kauçuk......................................................................................473.1.3 Nitril kauçuk ...........................................................................................473.1.4 Etilen propilen kauçuk.............................................................................483.1.5 Stiren bütadien kauçuk............................................................................49
3.2. Kauçuk Numunelerine Uygulanan Testler.....................................................503.2.1 Reometre analizi......................................................................................503.2.2 Mekanik özelliklerin incelenmesi............................................................533.2.3 Dinamik mekanik özelliklerin (DMA) incelenmesi................................543.2.4 Mikroyapı incelenmesi............................................................................543.2.5 Oda sıcaklığında parçalama.....................................................................553.2.6 Sisteminin toplam tersinmezliği..............................................................553.2.7 Sistem verimlerinin incelenmesi ve her bir sistem elemanı için enerji
formüllerinin çıkartılması..........................................................................563.3 Atık Lastiklerin Pirolizi...................................................................................583.4 Termik Değerlendirme....................................................................................62
4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA (veya ARAŞTIRMA BULGULARI)...................................................................................................65
4.1 Piroliz Karbon Siyahı ve Piroliz Yağının Karakterizasyonu...........................654.2 Kauçuk Hamurunun Reolojik Özellikleri Mekanik Analizi Sonuçları...........734.3 Mikroyapı Analizi...........................................................................................77
5. SONUÇ VE ÖNERİLER (veya TARTIŞMA VE SONUÇLAR).....................81
KAYNAKLAR..........................................................................................................91EKLER....................................................................................................................100
EK A. Haritalar....................................................................................................101EK B. Grafikler...................................................................................................102EK C. Fotoğraflar................................................................................................105
ÖZGEÇMİŞ............................................................................................................111
ii
İçindekiler tek satır aralığı ile hazırlanmalıdır
İkinci danışman varsa bir satır aralığı boşluk bırakılarak ilave edilmelidir Bu bir nottur çıktı almadan önce siliniz
YÜKSEK LİSANS veya DOKTORA Bu bir nottur çıktı almadan önce siliniz
Tezin tamamlandığı ay, yıl ve sayfa sayısı koyu yazılır. Sadece rakam ile numaralandırılmış olan sayfa sayısı (girişten itibaren verilen 1, 2, …) yazılacaktır Roma rakamlı sayfalar göz önüne alınmayacaktır.. Bu bir nottur çıktı almadan önce siliniz
YÜKSEK LİSANS TEZİ
XXXXXXXXXX-TEZ BAŞLIĞI-XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Adem ADEMOĞLU
Aksaray ÜniversitesiFen Bilimleri Enstitüsü
Xxxxxxxxxxxxx Anabilim Dalı
Danışman: Prof. Dr. Xxxxxxx XXXXXXX
ÖZET
Bu çalışmada, atık lastiklerin pirolizinden elde edilen pirolitik karbon siyahı (CBp) ve pirolitik yağ (Op) doğal kauçuk (NR) ve stiren-butadien kauçuk (SBR) karışımına katılarak vulkanize edilmiş ve kauçuk karışımının özellikleri incelenmiştir. Pirolitik karbon siyahının mikro yapısı, özellikleri ve pirolitik yağın özellikleri karakterize edilmiştir. NR/SBR karışımlarının, pirolitik karbon siyahı ve pirolitik yağ, kısmen ya da tamamen ticari karbon siyahı (N550) ve ticari yağ (Octobus N821) yerine katılarak hazırlanmıştır. NR/SBR kauçuklarının reolojik, mekanik ve dinamik mekanik özelliklerine pirolitik karbon siyahı ve pirolitik yağın etkileri araştırılmıştır. Sonuçlar N550 ve Octobus N821 ile hazırlanan kontrol numuneleri ile karşılaştırılmıştır. Pirolitik karbon siyahı içeriğinin artması ile NR/SBR bileşiminin reolojik özelliklerinde çok az değişim olurken mekanik özelliklerin daha fazla etkilendiği görülmüştür. Yapılan analizler pirolitik karbon siyahının N550’ye göre daha düşük yüzey alanı ve yüksek kül içeriğine sahip olduğunu göstermiştir.
Pirolitik karbon siyahının düşük yüzey alanı ve yüksek kül içeriği, CBp’nin güçlendirici özelliklerini önemli derecede etkiler. Pirolitik karbon siyahının düşük yüzey alanı ve yüksek kül içeriği nedeniyle, CBp oranının artmasıyla, NR/SBR bileşiminin mekanik özellikleri, N550 katılan numuneye göre daha düşük olduğu görülmüştür. Karbon siyahlarının kauçuk malzeme içindeki dağılımı taramalı elektron mikroskobu (SEM) kullanılarak incelenmiştir. Ayrıca, Op oranının artmasıyla NR/SBR karışımının mekanik özellikleri, kauçuğun çaprazbağ yoğunluğunda artışa neden olan Op’nin yüksek kükürt içeriği nedeni ile önemli oranda etkilenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Pirolitik Karbon Siyahı, Pirolitik Yağ, Reolojik Özellik, Mekanik Özellik, Dinamik Mekanik Özellik.
Şubat, 2018; 132 sayfa
iii
Türkçe özet 1 satır aralığı ile hazırlanır. Her bir yazımdan sonra ilave 1 paragraf boşluk bırakılır. Özet sayfası 1 sayfayı geçmemelidir. Bu bir nottur çıktı almadan önce siliniz
Öğrenci Ad-Soyad
M.Sc. veya PhD. Bu bir nottur çıktı almadan önce siliniz
M.Sc. THESIS
INVESTIGATION OF THE EFFECTS OF PYROLYTIC PRODUCTS MADE FROM USED TIRES ON THE PROPERTIES OF RUBBER BLENDS
Adem ADEMOĞLU
Aksaray UniversityGraduate School of Natural and Applied Sciences
Department of Xxxxxxxxx
Supervisor: Prof. Dr. Xxxxxx XXXXXXX
ABSTRACT
In this study, the pyrolytic carbon black (CBp) and pyrolytic oil (Op) made from used tires were used in natural rubber (NR)/styrene-butadiene rubber (SBR) blends and the properties of rubber blends were investigated. The properties and the microstructure of CBp and the properties Op were characterized. NR/SBR vulcanizates were prepared seperately from increasing loading levels of CBp and Op as partial or full replacement of commercial carbon black (N550) and commercial process oil (Octobus N821). The effects of CBp and Op on the processing properties of NR/SBR compounds and the mechanical properties of NR/SBR vulcanizates were investigated and compared with a control sample that was prepared with N550 and Octobus N821. With the increase of the CBp content, while the curing properties of the NR/SBR blends changed little, mechanical properties of the NR/SBR blends were strongly effected.
The pyrolytic carbon black was characterized, and the surface area of CBp was found to be lower and the ash content higher than that of commercial oil. It is suggested that the low surface area and high ash content of CBp strongly effects the reinforcing properties of CBp. It was found that, the NR/SBR vulcanizates with increasing CBp content have lower mechanical properties compared with the commercial CB due to the high ash content and low surface area of the pyrolytic carbon black. The distribution of the carbon black particles are studied using a scanning electron microscope (SEM). It was also found that with the increase of the Op content, the properties of the NR/SBR blends were strongly affected due to the high sulfur content of Op, which produced a high crosslinking density.
Keywords: Pyrolytic Carbon Black, Pyrolytic Oil, Cure Characteristic, Mechanical Property, Dynamical Mechanical Property.
February, 2018; 132 pages
iv
Bir satırı aşan açıklamalarda ilave satırlarda burada olduğu gibi üst satırdaki açıklama hizasından itibaren girinti bırakılmalıdır. .
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 2.1. Ağaçtan lateks eldesi....................................................................................1Şekil 2.2. Vulkanizasyon işlemi ile bağların yapısındaki değişim...............................2Şekil 2.3. Çapraz bağlanmamış polimer.......................................................................3Şekil 2.4. Çapraz bağlanmış polimer............................................................................4Şekil 3.1. Kükürt halkasının açılarak çapraz bağların oluşması...................................6Şekil 3.2. Vulkanize kauçuktaki monosülfür, disülfür ve polisülfür çapraz
bağlarının detaylı gösterimi........................................................................11Şekil 3.3. Vulkanize kauçuğun özelliklerinin çapraz bağ yoğunluğuyla değişimi.....13Şekil 3.4. Peroksitin sıcaklıkla değişimi.....................................................................15Şekil 3.5. Lastik yapısı...............................................................................................18Şekil 3.6. Atık lastik yangını......................................................................................21Şekil 4.1. Atık lastiklerin parçalanması......................................................................23Şekil 4.2. Oda sıcaklığında parçalama prosesinin şematik resmi...............................26Şekil 4.3. Kriyojenik parçalama prosesinin şematik resmi........................................28Şekil 4.4. a) Kriyojenik olarak parçalanmış b) Oda sıcaklığında parçalanmış
kauçuğun SEM görüntüsü........................................................................53Şekil 5.1. Piroliz tesisi................................................................................................66Şekil 5.2. Piroliz şeması.............................................................................................68Şekil 5.3. Döner fırın piroliz reaktörü........................................................................78Şekil 6.13. Atık lastiklerin değişik alanlarda kullanım oranlarının yıllara göre
değişimi .....................................................................................................86
v
Bir satırı aşan açıklamalarda ilave satırlarda burada olduğu gibi üst satırdaki açıklama hizasından itibaren girinti bırakılmalıdır. .
ÇİZELGELER DİZİNİ
Çizelge 2.1. Doğal kauçuğun özellikler.......................................................................3Çizelge 2.2. Neopren kauçuğun özellikleri..................................................................5Çizelge 2.3. Nitril kauçuğun özellikleri.......................................................................7Çizelge 2.4. Ethylene Propylene Diene kauçuğun özellikleri......................................8Çizelge 2.5. Örnek karışım reçetesi ...........................................................................11Çizelge 3.1. Otomobil lastiği sırt, yanak ve gövde katı malzemelerinin reçeteleri ...12Çizelge 3.2. Atık lastiklerin değerlendirilme yöntemleri...........................................14Çizelge 3.3. Oda sıcaklığında uygulanan mekanik yöntem ve kriyojenik olarak
atık parçalama yönteminin karşılaştırılması............................................15Çizelge 3.4. Türkiye ve diğer ülkeler için ÖTL miktarları ve değerlendirilme
yöntemleri................................................................................................16Çizelge 3.5. Kauçuk reçetesi (pirolitik karbon siyahı)...............................................18Çizelge 3.6. Kauçuk reçetesi (pirolitik yağ)...............................................................21Çizelge 3.7. Pirolitik karbon siyahı ve ticari karbon siyahının özellikleri.................24Çizelge 3.8. Pirolitik yağ ve ticari yağın özellikleri...................................................36Çizelge 4.1. NR/SBR bileşimlerinin reolojik özellikleri............................................45Çizelge 4.2. Vulkanize NR/SBR bileşimlerinin mekanik özellikleri.........................54Çizelge 4.3. Bileşimlerin tan δ değerlerinin karşılaştırılması....................................65
vi
SİMGELER VE KISALTMALAR
ASTM American Society for Testing and MaterialsCBp Pirolitik Karbon SiyahıCR Neopren Kauçuk - Chloroprene RubberDMA Dinemik Mekanik AnalizE' Depolama ModülüE" Kayıp ModülüEPDM Ethylene Propylene Diene Monomer KauçukFEF Hızlı Ekstrüzyon SiyahıGPF Yumuşak Fırın SiyahıHAF Yüksek Aşınma Fırın SiyahıIIR Butil Kauçuk - Isobutylene Isoprene RubberISAF Orta Aşınma Fırın SiyahıMH Maksimum TorkML Minumum TorkNBR Nitril KauçukNR Doğal Kauçuk - Natural RubberOp Pirolitik YağÖTL Ömrünü Tamamlamış LastikPhr Part Per Hundred Rubber - Yüz Birim Kauçukta AğırlıkçaSBR Stiren Butadiene Kauçuk - Styrene Butadine RubberSEM Taramalı Elektron Mikroskobu AnaliziSI Silikon KauçukTGA Termogravimetrik AnalizºC Santigratη Verimρ Yoğunlukμ Dinamik Vizkoziteγ Politropik katsayıω Özgül nemε Ekserji verimiΔ Fark
vii
Simgeler ve Kısaltmalar, HARF SIRASINA GÖRE yazılır ve 1 satır aralığı ile hazırlanır.
YUNAN HARFLERİ, SEMBOLLER gibi kısaltmalar, harflerden sonra verilir.
Kuzey Anadolu’da meydana gelen her şiddetli ve yıkıcı depremde bu fay
parçalarından bir kısmı harekete geçmiş, fayın her iki tarafındaki bloklar, birbirlerine
nazaran bir miktar yer değiştirmişlerdir.1
___________________________________
¹ Her bir sismograf kaydından sadece kaydın birinci kısmı kullanılarak deprem anında istasyondaki ilk
yer hareketinin deprem kaynağından uzaklaşan mı (bir itme mi),
EK. Dipnot örneği
Bu bir nottur çıktı almadan önce siliniz
ÖZGEÇMİŞ
Adı ve Soyadı :
Adres :
E-posta adresi :
EĞİTİM BİLGİLERİ (Kurum ve Yıl)
Lisans : Aksaray Üniversitesi, ………… Bölümü, 2013-2017
Yüksek Lisans : Aksaray Üniversitesi, ………... Anabilim Dalı, 2017-
MESLEKİ DENEYİM VE ÖDÜLLERİ
1. Xxxx Kurumu / Yaz Stajı
2. Xxxxx Kurumu /
TEZDEN ÜRETİLEN YAYINLAR, SUNUMLAR VE PATENTLER
Uluslararası Hakemli Dergilerde Yayınlanan Makaleler
1.
2.
Kongrelerde Sunulan Makaleler
1.
2.
132
EK. Özgeçmiş örneği
Bu bir nottur çıktı almadan önce siliniz
