FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I ...FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE decembar / prosinac 2014 5 Dva dana u Mostaru (30. i 31. decembar) karakterišu

[Type text]

1

KLIMATOLOŠKA ANALIZA

MJESECA

DECEMBAR / PROSINAC 2014

http://fhmzbih.gov.ba

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE


decembar / prosinac 2014

2

Srednje temperature zraka u decembru 2014. godine bile su znatno iznad višegodišnjeg prosjeka, a koji se odnosi na referentni niz (1961-1990). Temperaturna odstupanja kretala su se između 0,5 oC na Bjelašnici i 3,1 oC u Gradačcu i Bihaću. Srednje mjesečne temperature kretale su se od 2,2 oC u Bugojnu do 8,3 oC u Stocu, a na planinskim područjima između -4,4 oC na Bjelašnici i 0,8 oC na Ivan Sedlu. Prema raspodjeli percentila2 temperaturne vrijednosti svrstavamo u kategoriju normalno, toplo i vrlo toplo.

STANICA ODSTUPANJA

PERCENTILI I DEKADA II DEKADA III DEKADA MJESEC

Bihać 1,2 6,9 -0,3 3,1 89

Bjelašnica 3,2 3,1 -4,2 0,5 59

Bugojno 5,1 3,9 -1,0 2,6 91

Drvar 3,1 4,7 -0,7 2,2 91

Gradačac 2,0 7,0 0,9 3,1 90

Ivan Sedlo 4,4 4,7 -2,6 2,0 86

Livno 5,5 3,7 -2,0 2,2 92

Mostar 5,1 2,4 -2,3 1,6 94

Sarajevo 5,1 4,5 -2,0 2,4 90

Sanski Most 3,3 4,8 -0,5 2,4 87

Tuzla 3,0 4,3 -0,9 2,0 82

Zenica 4,9 3,7 -1,2 2,3 91

Tabela 1 Odstupanje srednje mjesečne i dekadne temperature u odnosu na klimatološku standardnu normalu i pripadajući percentili

Tabela 2 Toplotni i hladni talasi u decembru 2014. godine

Srednje mjesečne minimalne temperature zraka u decembru 2014. godine bile su negativne na Bjelašnici, Ivan Sedlu, Drvaru, Livnu i Bugojnu. Srednje mjesečne minimalne temperature zraka kretale su se u rasponu između -6,3 oC na Bjelašnici i 5,7 oC u Mostaru. Odstupanja srednjih mjesečnih minimalnih temperatura zraka u odnosu na višegodišnji prosjek (1961-1990) varirala su od 0,9 oC na Bjelašnici do 3,9 oC u Bihaću. Minimalne mjesečne temperature u decembru 2014. godine kretale su se između -23,0 oC (31.decembar) na Bjelašnici i -4,7 oC (31. decembar) u Mostaru. Srednje mjesečne maksimalne temparature zraka kretale su se od -2,2 oC na Bjelašnici do 11,8oC u Stocu. Odstupanja srednje mjesečne maksimalne temperature zraka u odnosu na višegodišnji prosjek kretala su se od 0,0 oC u Stocu do 4,4 oC u Gradačcu. Temperaturni maksimumi za decembar 2014. varirali su između 6,5 oC (23. decembar) na Bjelašnici i 19,9 oC (02. decembar) u Stocu.



3

Karta 1 Prostorna raspodjela srednje mjesečne temperature za decembar 2014. godine metodom percentila

Karta 2 Prostorna raspodjela srednje mjesečne temperature (

oC) za decembar 2014. godine



4

Karta 3 Odstupanje srednje mjesečne temperature (

oC)

od prosječne za decembar 2014. godine

Mrazni dan (minimalna temperatura < 0,0 oC) u decembru 2014. godine registrovani su na svim stanicama. Najviše mraznih dana (24) registrovano je na MS Bjelašnica. Istovremeno na MS Bugojno zabilježeno je osamnaest mraznih dana. Studeni dani (maksimalna temperatura ≤ 0,0 oC) registrovani su na svim stanicama. Na Bjelašnici je registrovano osamnaest studenih dana. Ledeni dani (minimalna temperatura ≤ -10,0 oC) nisu zabilježeni u Zenici, Mostaru i Stocu. Izuzetno topli dani (ITD3) tokom decembra zabilježeni su u Mostaru, Bihaću, Gradačcu i na Bjelašnici. Izuzetno hladni dani (IHD) u decembru ragistrovani su u Bihaću, Mostaru, Tuzli, Sanskom Mostu, Livnu, Drvaru i na Bjelašnici i Ivan Sedlu. Na glavnoj meteorološkoj stanici Mostar zabilježen je jedan ITD (01.12.), sa odgovarajućom anomalijom srednje dnevne temperature od 8,2 oC. Ovaj dan ujedno spada i u rekordno tople dane jer u čitavom raspoloživom nizu ne postoji viša srednja dnevna temperatura iz odgovarajućih termina na ovaj datum. Ista analiza ukazuje da u Bihaću, tri dana (13., 19. i 20. decembar) imaju karakteristike ITD. Ovi dani ne smatraju se i rekordno toplim danima jer u čitavom raspoloživom nizu postoji viša srednja dnevna temperatura na ove dane. Anomalije za ITD na MS Bihać iznose redom 12,1; 11,2 i 11,2 oC.



5

Dva dana u Mostaru (30. i 31. decembar) karakterišu se kao IHD. Anomalije za IHD iznose redom -8,7 i -8,5 oC. Dan 31. decembar vodi se i kao rekordno hladan dan jer u čitavom raspoloživom nizu nije registrovan dan sa nižom srednjom dnevnom temperaturom na isti datum. U Bihaću 29. i 31. decembar imali su obilježije IHD sa anomalijama od -11,2 i -13,7 oC. S obzirom da u raspoloživom nizu ne postoji niža srednja dnevna temperatura dobivena na osnovu terminskih vrijednosti temperatura zraka, ovi dani spadaju i u grupu rekordno toplih dana. Na meteorološkoj stanici Tuzla jedan dan (31.12.) spada u grupu IHD sa srednjom dnevnom temperaturom od -11,6 oC i pripadajućom anomalijom od – 12,1 oC. Istovremeno ovaj dan spada i u grupu rekrodno hladnih dana, jer je do sada najniža dnevna temperatura dobivena iz terminskih mjerenja temperature zraka iznosila – 10,4 izmjerena (31.12.1996. godine). Srednja mjesečna temperatura na MS Sarajevo u decembru 2014. godine iznosila je 2,7 oC i za 2,4 oC decembar 2014. godine, bio je topliji od višegodišnje srednje mjesečne temperature za isti period. Prema raspodjeli percentila temperaturne prilike svrstavamo u kategoriju toplo. Maksimalna mjesečna temperatura iznosila je 16,0 oC (01.12.), a minimalna mjesečna temperatura iznosila je -10,7 oC (31.12.). Najveća dnevna temperaturna amplituda u Sarajevu iznosila je 12,5 oC (14.12.). U Sarajevu je registrovano četrnaest mraznih i po tri hladna i studena dana. U Mostaru srednja mjesečna temperatura iznosila je 7,8 oC i za 1,6 oC decembar 2014. godine, bio je topliji od srednje višegodišnje temperature za period (1961-1990). Prema raspodjeli percentila temperaturne prilike svrstavamo u kategoriju vrlo toplo. Maksimalna mjesečna temperatura iznosila je 18,4oC (01. decembar), a minimalna temperatura -4,7 oC (31.decembar). Najveća dnevna temperaturna amplituda iznosila je 9,3 oC (20. decembar).



6

Graf 1 – 4 Mjesečni hod srednje dnevne temperature zraka u decembru 2014. godine



7

Graf 5 – 6 Mjesečni hod maksimalne (a) i minimalne (b) temperature zraka u decembru 2014. godine u Sarajevu

Graf 7 – 8 Mjesečni hod maksimalne (a) i minimalne (b) temperature zraka u decembru 2014. godine u Mostaru

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

oC a S A R A J E V O

SRED. st+2stdev st+stdev st-stdev st-2stdev 2014

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

oC b S A R A J E V O


-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

oC a M O S T A R


-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

oC b M O S T A R




8

Graf 9 – 16 Mjesečni hod srednje dnevne temperature zraka sa dnevnim anomalijama (decembar 2014. godine)

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC S A R A J E V O

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC M O S T A R

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC B I H A Ć

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC T U Z L A

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC B U G O J N O

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC S A N S K I M O S T

-10,0

-8,0

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC Z E N I C A

-25,0

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31

oC B J E L A Š N I C A



9

Analiza mjesečnih količina padavina izraženih u % prosječnih vrijednosti pokazuje da su se u decembru 2014. godine odstupanja kretala između 87,4 % u Bihaću i 255,8 % u Drvaru. Prema raspodjeli percentila količine padavina svrstavamo u kategorije normalno, kišno i vrlo kišno. Izmjerene količine padavina kretale su se u rasponu od 87,4 mm u Bihaću do 226,7 mm u Stocu. Najviše dana (15) s padavinama ≥ 1,0 mm zabilježeno je u Bihaću. Bugojno i Zenica u decembru 2014. godine imali su deset dana s padavinama ≥ 1,0 mm. Najveća dnevna količina padavina od 97,9 mm (02. decembra) izmjerena je na Bjelašnici. Snijeg nije zabilježen samo u Mostaru i Stocu. Najveća visina snježnog pokrivača izmjerena je na MS Bjelašnica i iznosila je 36 cm (29, 30 i 31.12.). Na MS Sarajevo visina snježnog pokrivača iznosila je 28 (30.12.) a u Tuzli 26 cm (30.12.)

Tabela 2 Odstupanje mjesečne sume padavina u odnosu na klimatološku standardnu normalu i pripadajući percentili

Karta 4 Prostorna raspodjela mjesečne sume padavina u decembru 2014. godine metodom percentila

STANICE PADAVINE

STANICE PADAVINE

odstupanje (%)4 percentil odstupanje (%) percentil

Bihać 87,4 49 Livno 155,1 78

Bjelašnica 255,8 100 Mostar 93,7 44

Bugojno 108,1 59 Sarajevo 98,5 54

Drvar 127,6 76 Sanski Most 109,5 58

Gradačac 113,9 73 Stolac 168,9 89

Ivan Sedlo 92,2 54 Tuzla 105,7 56

Zenica 102,0 58



10

Karta 5 Prostorna raspodjela mjesečne sume padavina u decembru 2014. godine (mm)

Karta 6 Odstupanja mjesečnih količina padavina (%) od normalnih vrijednosti za decembar 2014. godine



11

Na MS Sarajevo količina padavina u decembru 2014. godine iznosila je 83,4 mm. Prema raspodjeli percentila padavine svrstavamo u kategoriju normalno. Najveća dnevna suma padavina iznosila je 27,7 mm (02.12.). Snježni pokrivač u Sarajevu se zadržao šest dana a najveća visina snježnog pokrivača iznosila je 28 cm (30.12.). Suma padavina u Mostaru iznosila je 167,5 mm i prema raspodjeli percentila padavine svrstavamo u kategoriju normalno. Najveća dnevna količina padavina iznosila je 35,2 mm (17.12.).

27,7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

mm mm S A R A J E V O

35,2

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

mm mm M O S T A R

15,0

0

20

40

60

80

100

120

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

mm mm B I H A Ć



12

Graf 17 – 02 Dnevne i kumulativne sume padavina u decembru 2014. godine sa prosječnim kumulativnim padavinama

Broj sati sijanja sunca u decembru 2014. godine bio je iznad ili nešto iznad tridesetogodišnjeg prosjeka. Izuzetak čini Bjelašnica gdje je broj sati sijanja Sunca bio manji od prosjeka. Najveće pozitivno odstupanje zabilježeno je u Sarajevu, gdje je bilo ukupno 79,7 sati sijanja Sunca ili za 39,0 sat sijanja Sunca više od prosjeka. Najveće negativno odstupanje registrovano je na Bjelašnici, gdje je bilo ukupno 71,2 sati sijanja Sunca ili 12,2 sati manje sijanja Sunca od prosjeka. 1 Foto: Dženan Zulum

2

TEMPERATURE PERCENTILI PADAVINE PERCENTILI

ekstremno hladno < 2 ekstremno sušno < 2 vrlo hladno 2-9 vrlo sušno 2-9 hladno 10-25 sušno 10-25 normalno 26-74 normalno 26-74 toplo 75-90 kišno 75-90 vrlo toplo 91-98 vrlo kišno 91-98 ekstremno toplo >98 ekstremno kišno >98

3 Analiza srednjih dnevnih temperatura zraka na meteorološkim stanicmaodnosi se na proračun višegodišnjih

temperatura i standardne devijacije. Prema kriterijima izuzetno topao dan se smatra onaj u kojem je srednja dnevna temperatura veća od srednje višegodišnje temperature uvećane za dvije standardne devijacije, a izuzetno hladan dan se smatra onaj u kojem je srednja dnevna temperatura manja od srednje višegodišnje temperature umanjene za dvije standardne devijacije. 4 Ostvarene količine padavina u odnosu na prosjek

16,5

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

mm mm T U Z L A

Documents

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I ...FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE decembar / prosinac 2014 5 Dva dana u Mostaru (30. i 31. decembar) karakterišu