26.03.2013

1

FEN BĠLGĠSĠ EĞĠTĠMĠNĠN

TEMELLERĠ

Fen Bilgisi Eğitiminin Önemi

06-14 yaş arasındaki zorunlu eğitim döneminde fen bilgisi eğitimi önemli bir yere sahiptir.

Fen bilgisi eğitimi; ◦ Çocuğa yaratıcı düşünme becerisi kazandırır,

◦ Dünyayı ve çevresini tanımasına katkıda bulunur,

◦ Problem çözme becerisini geliştirir,

◦ Doğayı anlamlandırmasını sağlar,

◦ Günlük hayatta karşılaştığı olayları yorumlamasını sağlar

◦ Bilimin değerini anlayıp, olumlu tutumlar geliştirmesini sağlar

26.03.2013

2

Teknolojinin toplum hayatındaki öneminin

farkına varmayı sağlar,

Fen bilimleri eğitimi bunların gelecekteki

yaşantıda bireylerin kullanabilecekleri

bilimsel süreç becerilerinin gelişimini

sağlar,

Fen Bilgisi Eğitiminin Amaçları

1 Bilimsel bilgileri bilme ve anlama·

Bir alana özgü bilgileri bilme, (olgular, kavramlar, ilkeler,

kuramlar, yasalar). ·

Fen bilimlerinin tarihini bilme ve felsefesini anlama.

2 Araştırma ve keşfetme (Bilimsel süreçler)·

Gerçek bilim adamlarının düşünüş yollarını ve çalışmalarını

öğrenmek için bilimsel süreçleri kullanma. (Gözleme ve

betimleme, sınıflama ve düzenleme, ölçme ve tablolama, iletişim

kurma, kestirme ve yordama, hipotez kurma, hipotezleri

yoklama, değişkenleri belirleme ve kontrol etme, verileri

yorumlama, basit araçlar ve fiziksel modeller yapma).

Psiko-motor becerileri kullanma.

Bilişsel becerileri kullanma.

26.03.2013

3

3 Hayal etme ve yaratma·

Zihinsel hayalleri yaratma.

Hayal kurma.

Hayal edilen şeyleri görebilme

Eşyaları ve fikirleri yeni düzenlere koyma.

Eşyaları alışılmadık amaçlarla kullanma.

Problem ve bilmece çözme.

Bir şeyi yapar gibi davranma.

Alışılmadık düşünceler üretme.

Araç ve makina desenleme.

4 Duygulanma ve değer verme·

Fen bilimlerine, okula, öğretmenlerine ve kendine ilişkin olumlu

tutumlar geliştirme.

Ġnsan heyecanlarını duygularına karşı duyarlı ve saygılı olma.

Kişisel duygularını yapıcı biçimde ifade etme.

Kişisel değerlere, toplumsal sorunlara ve çevre sorunlarına ilişkin

kararlar verme.

5 Kullanma ve uygulama·

Bilimsel kavramların günlük yaşantıda kullanılışlarını

görme.

Öğrenilen bilimsel kavramları ve becerileri gerçek teknoloji problemlerine uygulama.

Ev araçlarında uygulanan bilimsel ve teknolojik ilkeleri anlama.

Günlük yaşantıda karşılaşılan sorunların çözümünde bilimsel süreçleri kullanma.

Bilimsel gelişmeleri veren basın ve yayın raporlarını anlama ve değerlendirme.

Kişisel sağlık, beslenme ve yaşam tarzı konularında söylenti ve heyecanlardan ziyade bilimsel bilgilerle karar verme.

Fen bilimlerini diğer bilimlerle bütünleştirme.

26.03.2013

4

26.03.2013 7

Yeni programlara niçin ihtiyaç

duyuldu?

Ulusal ve uluslararası sınavlarda başarısızlık

Bilim ve Teknolojideki hızlı değişimler

Çağa uygun nitelikli insan yetiştirme gereği

Öğrenmenin nasıl olduğuna dair kesin bilgilerin olmaması

Yeni öğrenme yaklaşımları

Yeni ölçme değerlendirme yaklaşımları

26.03.2013 8

Yeni programlarla öğretimde neler

değişti?

26.03.2013

5

26.03.2013 9

Yeni programlarda benimsenen

yaklaşımlar

Yapılandırmacı Öğrenme Kuramı

4 aşamalı model, 5E modeli, 7E modeli

Bağlam Temelli Yaklaşım

Öğrenci Merkezli ve Araştırmaya Dayalı Öğretim Stratejileri

İşbirlikli öğrenme

Proje Tabanlı Öğrenme

Probleme dayalı Öğrenme

Drama yöntemi

Kavramsal Değişim Yaklaşımı

Kavramsal Değişim Metinleri,

Analojiler

Kavram Karikatürleri

Alternatif Ölçme Değerlendirme

Fen ve Teknoloji Öğretim

Programının Amaçları

1. Doğal dünyayı öğrenmeleri ve anlamaları, bunun düşünsel zenginliği ile heyecanını yaşamalarını sağlamak,

2. • Her sınıf düzeyinde bilimsel ve teknolojik gelişme ile olaylara merak duygusu geliştirmelerini teşvik etmek,

3. • Fen ve teknolojinin doğasını; fen, teknoloji, toplum ve çevre arasındaki karşılıklı etkileşimleri anlamalarını sağlamak,

4. • Araştırma, okuma ve tartışma aracılığıyla yeni bilgileri yapılandırma becerileri kazanmalarını sağlamak,

5. • Eğitim ile meslek seçimi gibi konularda, fen ve teknolojiye dayalı meslekler hakkında bilgi, deneyim, ilgi geliştirmelerini sağlayabilecek alt yapıyı oluşturmak,

6. • Öğrenmeyi öğrenmelerini ve bu sayede mesleklerin değişen mahiyetine ayak uydurabilecek kapasiteyi geliştirmelerini sağlamak,

26.03.2013

6

7. • Karşılaşabileceği alışılmadık durumlarda, yeni bilgi elde etme ile problem çözmede fen ve teknolojiyi kullanmalarını sağlamak,

8. Kişisel kararlar verirken uygun bilimsel süreç ve ilkeleri kullanmalarını sağlamak,

9. Fen ve teknolojiyle ilgili sosyal, ekonomik ve etik değerleri, kişisel sağlık ve çevre sorunlarını fark etmelerini, bunlarla ilgili sorumluluk taşımalarını ve bilinçli kararlar vermelerini sağlamak,

10. • Bilmeye ve anlamaya istekli olma, sorgulama, mantığa değer verme, eylemlerin sonuçlarını düşünme gibi bilimsel değerlere sahip olmalarını, toplum ve çevre ilişkilerinde bu değerlere uygun şekilde hareket etmelerini sağlamak,

11.• Meslek yaşamlarında bilgi, anlayış ve becerilerini kullanarak ekonomik verimliliklerini artırmalarını sağlamaktır

Fen ve Teknoloji Öğretim Programının Vizyonu ve

Fen Okur-Yazarlığı

Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı’nın vizyonu; bireysel farklılıkları ne olursa olsun bütün öğrencilerin fen ve teknoloji okuryazarı olarak yetişmesidir.

Fen ve teknoloji okuryazarlığı, genel bir tanım olarak; bireylerin araştırma-sorgulama, eleştirel düşünme, problem çözme ve karar verme becerileri geliştirmeleri, yaşam boyu öğrenen bireyler olmaları, çevreleri ve dünya hakkındaki merak duygusunu sürdürmeleri için gerekli olan fenle ilgili beceri, tutum, değer, anlayış ve bilgilerin bir bileşimidir.

26.03.2013

7

Fen ve teknoloji okuryazarı olan bir kişi,

Bilimin ve bilimsel bilginin doğasını, temel fen kavram, ilke, yasa ve kuramlarını anlayarak uygun şekillerde kullanır;

Problemleri çözerken ve karar verirken bilimsel süreç becerilerini kullanır; fen, teknoloji, toplum ve çevre arasındaki etkileşimleri anlar;

Bilimsel ve teknik psikomotor beceriler geliştirir;

Bilimsel tutum ve değerlere sahip olduğunu gösterir.

Bilgiye ulaşmada ve kullanmada, problemleri çözmede, fen ve teknoloji ile ilgili sorunlar hakkında olası riskleri, yararları ve eldeki seçenekleri dikkate alarak karar vermede ve yeni bilgi üretmede daha etkin bireylerdir.

Fen ve teknoloji okuryazarlığı için 7 boyut:

1. Fen bilimleri ve teknolojinin doğası

2. Anahtar fen kavramları

3. Bilimsel Süreç Becerileri (BSB)

4. Fen-Teknoloji-Toplum-Çevre (FTTÇ) ilişkileri

5. Bilimsel ve teknik psikomotor beceriler

6. Bilimin özünü oluşturan değerler

7. Fen’e ilişkin tutum ve değerler (TD)

26.03.2013

8

Fen ve Teknoloji Öğretim

Programının Temel Yapısı Canlılar ve Hayat

Madde ve Değişim

Fiziksel Olaylar

Dünya ve Evren

Fen-Teknoloji-Toplum-Çevre

ilişkileri (FTTÇ)

Bilimsel Süreç Becerileri (BSB)

Tutum ve Değerler (TD)

Konu içeriğine

yönelik öğrenme

alanları

Beceri, anlayış,

tutum ve değerler

ile ilgili öğrenme

alanları

26.03.2013

9

Fen ve e Teknoloji Öğr. Programının

Temel Yaklaşımı Az ve Öz bilgi: Az sayıda kavram ve bilginin gerçek bir

öğrenmeye imkân verir tempoda sunumunu sağlayacak

şekilde seçilmiştir.

• Fen ve Teknoloji Okuryazarlığı: Ünitelerde

kazanımlar ve etkinlikler seçilirken fen ve teknoloji

okuryazarlığının yedi boyutu gözetilmiştir.

Yapılandırmacı Öğrenme Süreci: Programda,

yapılandırıcı (constructivist) öğrenme yaklaşımı öncelikli

olup öğrenmenin her bireyin zihninde, çoğu zaman o

bireye özgü bir süreç sonunda gerçekleştiği görüşüne

ağırlık verilmiştir.

Alternatif Ölçme – Değerlendirme: Öğrenciyi

değerlendirmenin yanında, öğrenme sürecini

değerlendirme anlayışına ağırlık verilmiştir.

Gelişim Düzeyi ve Bireysel Farklılıklar :Kazanımlar

ve etkinlikler seçilirken öğrencilerin zihinsel ve fiziksel

gelişim düzeyleri gözetilmiş, farklı etkinliklerin seçimi ve

yeri geldikçe öğrencilerle birebir ilgilenme teşvik

edilmiştir.

26.03.2013

10

Bilgi ve Kavram Sunum Düzeni : Programda

sarmallık ilkesi esas alınmış, pek çok konuya, gittikçe

derinleşen bir içerikle her sınıfta yer verilmiş; böylece

yeterli sıklıkla geriye gönderme sağlanarak

öğrenilenlerin pekiştirilmesi için alt yapı

oluşturulmuştur.

Diğer Derslerle ve Ara Disiplinlerle Uyum:

Programın ilgili diğer derslerin programlarıyla paralelliği

ve bütünlüğü gözetilmiştir. Ayrıca uygun olan yerlerde,

işlenen konunun katkıda bulunduğu ara disiplin

kazanımlara gönderme yapılmıştır.

Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı’nda

“Fen-Teknoloji- Toplum-Çevre” (FTTÇ)

Öğrencilerin fen ve teknolojinin doğasını, toplumla ve çevreyle

etkileşimini anlaması ve edindikleri bilgi, anlayış ve becerileri

sorunlara çözüm yolları ararken kullanması gerekmektedir.

Fen-Teknoloji-Toplum-Çevre

kazanımları üç temel boyuta

odaklanmıştır:

1. fen ve teknolojinin doğası,

2. fen ve teknoloji arasındaki

ilişki,

3. fen ve teknolojinin sosyal

ve çevresel bağlamı.

26.03.2013

11

1. Fen ve Teknolojinin Doğası

Fenin amacı dünyayı anlamaya ve açıklamaya çalışmaktır;

teknolojinin amacı ise insanların ihtiyaçlarını gidermek ve

yaşam koşullarını iyileştirmek için çözümler bulmaktır.

2. Fen ve Teknoloji Arasındaki İlişki

Öğrenciler fen ve teknoloji arasındaki ilişkileri

anladıklarında, fen ve teknolojinin birbirini nasıl

etkilediğini, bunların sosyal bağlamda nasıl geliştiğini ve

insanların yaşam koşullarını iyileştirmek için nasıl

kullanıldığını kavrarlar.

3. Fen ve Teknolojinin Sosyal ve Çevresel

Bağlamı

Günümüzde, bilim insanlarının çoğu, araştırmaların sosyal ve

çevresel ihtiyaçlarla yönlendirildiği bir alan olan endüstride

çalışmaktadır.

Birçok teknolojik çözüm aynı zamanda karmaşık toplumsal ve

çevresel sorunların da kaynağıdır.

Fenciler, toplumu bilinçlendirme ve böylece fen ve teknoloji ile ilgili

konular hakkında karar vermede destekleme potansiyeline sahiptir

ve bu, demokratik bir toplumda fen ve teknoloji okuryazarlığına

ulaşmak için çok önemli bir gerekçedir.

Fen, teknoloji, toplum ve çevre arasındaki etkileşimleri anlamak için,

bilimsel bilgi gereklidir; fakat tek başına yeterli değildir. Bu

etkileşimlerin anlaşılması için fene özgü değerler yanında, söz

konusu topluma ve çevreye özgü değerlerin de hesaba katılması

gereklidir.

26.03.2013

12

Fen ve Teknoloji Öğretim

Programında “Tutum ve Değerler”

Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı’nın vizyonunun

gerçekleştirilebilmesi için, öğrencilerde belirli bilimsel tutum

ve değerler de geliştirilmelidir.

1.Öğrencilerin çevrelerinde olup bitenleri kendi isteği ile

algılaması,

2. Duruma uygun olumlu tepkide bulunması,

3. Olumlu değerler geliştirmesi,

4. Bu değerleri kendi öz benliğinde örgütlemesi ve

5. Olumlu tutum ve değerler içeren bir yaşam tarzı

geliştirmesi

26.03.2013

13

Fen ve Teknoloji Öğretim Programında

“Bilimsel Süreç Becerileri (BSB)”

Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı sadece günümüzün bilgi birikimini öğrencilere aktarmayı değil;

araştıran,

sorgulayan,

inceleyen,

günlük hayatıyla fen konuları arasında bağlantı kurabilen,

hayatın her alanında karşılaştığı problemleri çözmede bilimsel metodu kullanabilen,

dünyaya bir bilim adamının bakış açısıyla bakabilen

bireyler yetiştirmeyi amaçlamıştır.

Programda öğrencilere bilimsel araştırmanın yol ve yöntemlerini öğretmek amacıyla bilimsel süreç becerileri olarak adlandırılan becerileri kazandırmak esas alınmıştır.

BSB; öğrenmeyi kolaylaştıran, araştırma yeteneği

kazandıran, öğrencilerin öğrenme ortamına aktif katılımını

sağlayan, sorumluluk alma duygusunu geliştiren beceriler

olarak tanımlanmaktadır.

26.03.2013

14

BİLİMSEL SÜREÇ BECERİLERİ

Temel Beceriler Nedensel Beceriler Deneysel Beceriler

•Gözlem Yapma

•Ölçme

•Sınıflama

•Verileri Kaydetme

•Sayı ve Uzay İlişkisi Kurma

•Önceden Kestirme

•Değişkenleri Belirleme

•Sonuç Çıkarma (Çıkarım/Yordama)

•Hipotez Oluşturma

•Model Oluşturma

•Deney Yapma

•Değişkenleri Değiştirme ve Kontrol Etme

•Karar Verme

BSB-Örnek Etkinlikler

BSB: Gözlem, Sınıflama

26.03.2013

15

BSB: Gözlem, Sınıflandırma, Sonuç Çıkarma

BSB: Deney Yapma, Model Oluşturma, Karar Verme

26.03.2013

16

BSB: Deney Yapma, Çıkarım yapma,