FEN VE TEKNOLOJİ8.SINIF

DNA VE GENETİK KOD

DNA

2

Hücrelerdeki yönetici molekül DNA’dır.

Bir canlıya ait tüm özellikler DNA’da saklanır.

İnsan, hayvan, bitki ve mantarlarda çekirdekte, bakterilerde stoplazmada bulunur.

DNA

DNA’yı oluşturan küçük yapı birimlerine Nükleotit denir.

Nükleotitler yapılarındaki bazlara göre isimlendirilir

3

4

Nükleotidi oluşturan yapılar

Organik baz Şeker Fosfat

* Adenin * Guanin * Sitozin* Timin

* Deoksiriboz şekeri

5

DNA

“Canlılarda çeşitliliği DNA’ların farklı olmasından kaynaklanır. Bu farkı ise nükleotitlerin sayısı ve dizilişinin

farklı olması belirler.’’

DNA DNA çift zincirlidir. İki zincir birbiri etrafına

dolanmıştır. DNA’nın bu yapısına ikili

sarmal denir Her zaman Adeninin

karşısına Timin, Guaninin karşısına Sitozin gelir

6“DNA’nın ikili sarmal yapısını James WATSON ve Francis

CRİCK bulmuştur.’’

DNA’nın görevleri Hücre yönetimi Karakterlerin oluşumu Üreme Kalıtım

7

DNA’nın yapısında şu eşitlikler bulunur.

Adenin sayısı = Timin sayısı Guanin sayısı = Sitozin sayısı Nükleotit sayısı = Şeker sayısı Şeker sayısı = Baz sayısı Fosfat sayısı = Şeker sayısı

DNA EŞLENMESİ

8

Bir DNA’dan aynı özelliklerde 2 yeni DNA üretilmesidir

Amaç kalıtsal bilgilerin yeni hücrelere aktarılmasıdır

Hücre bölünmesinden önce gerçekleşir

GEN-KROMOZOM Bir özellikten sorumlu olan

belli büyüklükteki DNA parçalarına gen denir

Genler DNA’nın görev birimleridir

Bir gen yaklaşık 1000-1500 nükleotitten oluşur

DNA ve proteinden oluşan yapıya kromozom denir

9Kromozom > DNA > gen > nüleotit

10

Günümüzde genler ve DNA ile ilgili çalışma yapan insanlara genetik mühendisi denirGenetik mühendisleri insan genom projesi ile insan DNA’sının şifrelerini çözmeye çalışmaktadır.

GENETİK MÜHENDİSLİĞİ

Bitki ve hayvan ıslahı Hastalık genlerinin tespit edilmesi Canlıların çevre şartlarına dirençlerini arttırma Özel ilaç geliştirme bitkilerden antibiyotik ve hormon elde etme

GENETİK MÜHENDİSLİĞİ

* Canlı hücreler kullanılarak çeşitli ürünlerin elde edilmesidir.

BİYOTEKNOLOJİ

İnsülin ve büyüme hormonun bakterilere ürettirilmesi Meyveli yoğurt ve vitamin üretimi Nitelikli tohum ve fide üretimi Gen klonlanması

• Tek yumurta ikizleri hariç her bireyin DNA dizilimi kendine özgüdür

• Her insanın DNA’sının farklı olması DNA parmak izi terimiyle açıklanır

• DNA parmak izi yöntemi, bir insanin DNA'sını oluşturan baz sırasının diğer insanların DNA baz sıralarından farklı olmasına dayanır.

• DNA parmak izi suçluların tespitinde kullanılan yaygın bir yöntemdir.

DNA Parmak izi

X ışınları Radyasyon Ultraviyole ışınları Bazı kimyasal maddeler Yüksek sıcaklık Bazı ilaçlar

DNA ve kromozomlarda meydana gelen bozulmalardır..

MUTASYON

Hemofili Albinoluk Van kedisi Down sendromu Altı parmaklılık Orak hücreli anemi Kanser oluşumu

Üreme hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar kalıtsaldır

MUTASYON

MUTASYON

Vücut geliştirme Bronzlaşma Çuha çiçekleri Himalaya tavşanları Arılarda cinsiyet

Çevre etkisiyle meydana gelen ve kalıtsal olmayan değişmeler

MODİFİKASYON

MODİFİKASYON