Nekoliko isprava iz početka XV st. Sabrao ih i objasnio

Ferdo Šišić.

Za ove isprave vrijedi sve ono, što sam kazao u Predgovoru mome »Rukovetu spomenika o hercegu Ivanišu Korvinu i o bor­bama Hrvata s Turcima (1473 —1496)« u » S t a r i n a m a « knj. 37 str. 189. Veća je čest isprava ovdje prvi puta publikovana, a manja uzeta iz rijetko gdje ili čak kod nas nigdje pristupnih zbornika ili djela. Kod svake je isprave rečeno u kojem se arhivu čuva, a tako isto iz koje je publikacije preuzeta. Bilješkama (komentarom) po­pratio sam samo ona mjesta u tekstu, koja se tiču historijske geo­grafije ili genealoških veza. Manje sam se obazirao na događaje, jer suponiram da ih oni, koji će se služiti ovim ispravama, i onako znadu.

Dok naša Akademija pristupi izdavanju »Diplomatičkoga Zbornika isprava XV st.«, proći će još mnogo godina, možda i više decenija. Za ovo će vrijeme ova moja zbirka isprava XV st. našim istraživačima nacionalne historije dobro doći, to više, što su danas mnogi familijarni arhivi u inostranstvu gotovo nepristu­pačni, dok će domaći, u prvom redu zagrebački, svagda lako biti pristupni svakom čovjeku od nauke.

Ako Bog da zdravlja i života, ja mislim ovu zbirku produ­žiti u »Starinama« do kraja XV st., a možda još i dalje do m o -hačkoga dana (29 aug. 1526).

STARINE XXXIX

130 Ferdo Šišić: U)

I . T r n a v a, 6 januara 1401.

Kralj Žigmund oduzima zbog nevjere Lackovićima grad Rezi kod Keszthelya u zalad. županiji i daruje ga zagrebačkom biskupu Eberhardu i njegovu rodu.

U prijepisu kralja Žigmunda od godine 1409; original ovoga prijepisa u arhivu hercega Festeticsa u Keszthelyu, Zaladiensia nr. 62.

Nos Sigismundus dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Croacie etc. ac marchio Brandenburgensis etc. memorie commendamus te­nore presencium significantes quibus expedit universis, presentibus et futuris. Harum serie declaramus, quod cum alias, tempore scilicet iam dudum retrolapso, condam lohannes banus filius Petri de Horwathi1 et alter lohannes Iohannis de Palizna,2 prior Aurane, nostri et tocius regni nostri notorii infideles, unacum perfidis eorum consodalibus, damnabili freti consilio, serenissimas principes con-dam dominas Elizabeth, matrem et Mariam, consortem nostras carissimas felicium recordacionum, antedicti regni nostri Hungarie reginas, prope Garam, proh dolor, captivassent,3 ipsas earum the-sauris preciosis immense quantitatis privassent et spoliassent, ac nonnullos eorum fidos asseclas ibidem neci tradidissent, demumque idem lohannes banus, post huiusmodi gestorum suorum sceleratis-simorum et nefandissimorum actuum perpetracionem, in sue infi-delitatis manifestum indicium et sui capitis tuicionem, castrum nostrum Posegawar subintrasset, nos eundem uti tale crimen lese maiestatis perpetratorem ad nostras regias manus pena debita plec-tendum, castro ab eodem recipere maluissemus, interdum Stepha-nus vaivoda filius Stephani, qui unacum viris perfidis Stephano filio condam Dionisii vaivoda de Simontornya et Andrea filio Ni-colai filii Lachk de Chaktornya, uti verus et merus perpetrator et suscitator ac particeps omnium maleficiorum,4 per dictos condam utrosque Iohannem, banum scilicet et priorem, infideles nostros, intra ambitum regni, ut premittitur, multipharie dudum perpetra-torum, imitando eundem Iohannem banum filium Petri, nostrum infidelem, cum sua vulpina astucia de ipso castro5 ad suas manus recipiendo, in contemptum nostre regie maiestatis regnique nostri derogamen, libere abire veritus non fuit clam permittere, qui eciarn primarie per ipsos utrosque Iohannem, nostros notorios infideles eorumdemque sceleratam co[h]ortem, prout premittitur, intra ter­minos regni nostri predicti crimen lese maiestatis et immensa pe-ricula, uti liques cunctis perpetrari facere non cessavit. Porro nobis in anno proxime retrolapso unacum plerisque prelatis et baronibus ac proceribus regni nostri cum valido exercitu adversus feroces et sevissimos Turcos ac ceteros paganas regni nostri et nostros emu-los extra et ultra terminos antefati regni nostri pro eiusdemque firmiori tuicione eminus proficiscentibus et cum eisdem Turcis ac

(-A Nekoliko isprava iz početka XV st. \-i\

ceteris scismaticis intra ambitum ipsius regni nostri Bulgarie per eosdem Turcos vi occupati bellica certamina agredientibus ibique fcrtuna nobis, proh dolor, novercante et minime arridente,6 ingen-cia discrimina pro christianitate et regnorum nostrorum defensione mfferentibus penultimoque ductore Christo previo per freti ac pelagi ampnes versus pretaxatorum regnorum nostrorum climata re-migantibus et regredi to to nisu satagentibus, interim pretaxati viri perfidi uterque Stephanus unacum dicto Andrea, filio condam Nicolai voivode, filii dicti Stephani, filii predicti Lachk de Debre-gezth fratre et fautoribus suis, ex cordiali presto et mero doloroso desiderio cunctis nisu et nixu suis anhelantes, nos cum nostris fi-delibus subditis antefatis more et adinstar subdoli serpentis, de dictis regnis nostris eliminare, excludere et exterminare, optentis a Ladislao rege Apulie, nato scilicet condam Karuli regis, huiusmodi Uteris, ut iidem viri perfidi uterque Stephanus, successores ipsius Lachk, in antefatis regnis nostris vicarii ipsius Ladislai essent gene-rales et precipue quitquam in dictis regnis nostris cum regnicolis nostris prefati uterque Stephanus in persona et auctoritate ipsius Ladislai regis disponerent, ordinarent ac donarent et sponderent, cuncta ilia idem Ladislaus rex ex novo roboraret, et ut celerius ac facilius annotati Stephanus vaivoda et alter Stephanus de Simon-tornya unacum dicto Andrea filio Nicolai vaivode fratre ipsorum eosdem regnicolas nostros ad eiusdem regis Ladislai beneplacita et obediencie comoda explenda potuissent subdere, flectere et incli-nare, nunciis subditis ad Bayzat dominum Turcorum super eo, ut ipsius Bayzat filiam dicto Ladislao regi matrimoniali federe moli-rentur copulare et copulatos sacro regio dyademate ipsius regni nostri immediate valuissent coronare, indilate destinatis, validum et sevissimum dictorum Turcorum cetum et falleratam cohortem ad territoria regni nostri inter fluvios Drawe et Zawe existencia hostiliter introducere et per eosdem incendia valida et homicidia ac spolia grandia et detenciones abduccionesque nobilium et igno-bilium utriusque sexus immense pluralitatis hominum fidelium no­strorum in regno et territoriis nostris antefatis, prout hec cuncta facinora fideles nostri dolorosis eorum gemitibus nostre in con-spectu approbaverunt maiestatis, perpetrari facere nequiter veriti non fuerunt nee expavescere maluerunt. Pretextu quorum facino-rum et venenose infidelitatis pestiferum et absurdum nephas per nostros fideles antefatos iidem uterque Stephanus, uti šator tocius dcli et origo omnis mali ac aper cunctorum periculorum icsius regni nostri et per consequens nostre serenitatis, norma equitatis suadente et iuris rigore exposcente, ne impunitas infideliter delin-quencium nova et noxios generet Dericula et errores, vita eorum adinstar ingentis venenosi serpentis christicolas clam et palam inficere satasentur primati extiterunt rite temporali. Et ut alii perfidie pra-vitatis noxie nubilo offuscati, quos vindicta ingens ferire et ulcio

132. Ferdo Šišić: (4)

rigida elidere et ledere de folio imperantis inolevit, exinde perter-riti, abiectis erroribus suis precipiti nisu resipiscant fidelitate lauda-bili fruituri, nam fidelitas exigui bravi fore censeretur, si infidelitas impune pertransiret et inulta. Unde nos unacum baronibus et pro-ceribus ac nobilibus regni nostri mature exinde deliberantibus et iuri consonum decretum uniformiter proferentibus, memoratos utrosque Stephanum et Andream simulcum heredibus eorumdem perpetue infidelitatis indelebili nota offuscatos fore sanccientes, de-crevimus et cunctis eorum castris, omnibus possesionibus et iuri-bus possessionariis universis ubique intra ambitum regni nostri existentibus et quibuspiam nominibus appellatis privantes et desti-tuentes ac iuxta regni nostri legem approbatam manibus nostris rite redactis et in evum effective vendicatis, ipsis nostris infidelibus et eorum superstitibus perpetuum silencium imponentes de eisdem, presencium vigore mera auctoritate nostre maiestatis, quibus sic per ipsos primates et barones ac proceres regni nostri una nobiscum diffinitis discussis et rite approbatis, recensentes nihilominus et in animo nostro perspicua contemplacione premecientes, quomodo perita regum celsitudo adeo fidelibus suis subditis debet affluere braviis donativis, ut ipsi ad grata fidelitatis obsequia exercenda fer-vencius animentur et ceteri ad instar eorum concitati in bonorum actuum ubertate aucti et solidati premientur, ideo nos regalis pe-ricie perspicua contemplacione, que suis fidelibus subditis virtuosis eorumdem meritis suadentibus sinum consuevit pandere, amene dileccionis preclaris et innumeris fidelitatibus ac multiphariis fide­libus serviciis ac sinceris continuisque laude dignis obsequiis vir-tuosisque precellentibus meritis et laudium preconio attolendo gestis reverendi in Christo patris domini Eberhardi, episcopi Za-grabiensis, fidelis nostri dilecti, per ipsum iugiter et sollerter sacro regio dyademati et nostre maiestati in nostris et regni nostri arduis expedicionibus et sedulis validis agendis exercituumque variorum unacum nostra maiestate et pro se de nostro mandato, tarn contra immanissimos Turcos, regni nostri sevissimos invasores, tam Boz-nenses, nostros notorios emulos eisdem Turcis in nostram regnique nostri offensam adherentes instauratorum, mocionibus ipsius vexillo propriis suis copiosis sumptibus creberrime sine ulla inhercia (!) et metu leti ferventer et intrepide preassumpto militum ac proce-rum armigerorum armis micantibus bellicis lucide prefulgencium ingenti pluralitate et vigorose suffultorum iuxta nostrum ingens decus tociusque regni nostri uberrimum comodum et tranquillum statum summa cum diligencia solicitudine indefessa, non sine ipsius domini episcopi persone et rebus suis nusquam parcentis et assec-larum suorum, varus fortune casibus pro nostri honoris cunctorum regnicolarum nostrorum pacis incremento, sua prooria capita et cuncta bona submittere non verencium, laborioso bellico certamine locis et temporibus opportunis laudabiliter exhibitis insignite et

(И Nekoliko isprava iz početka XV st. n i

impensis sagaciter premetitis et perite recensitis, qui magnam contra dictorum paganorum et specialiter Boznensium conatus gerens in-dustriam, regni nostri Sclavonic defensor precipuus rite censeri po­test, et salus multorum. Ne igitur ipsius domini episcopi facta pre-clara, que pocius hie subticenda duximus quam non, quantum convenit explicanda absque merito transeant aliqualis retribucionis, quoddam castrum nostrum Rezi vocatum in comitatu Zaladiensi situatum7 et per dictum Stephanum vaivodam infidelem nostrum a dudum possessum et tentum previaque racione ab eodem infideli nostro iuxta premissum regni nostri ritum approbatum, ob notam infidelitatis eiusdem Stephani way vode ad nostras regias manus devolutum et deventum per nosque modo superius enarrato appli-catum redundatum, cum omnibus iuribus, iurisdiccionibus, pro-prietatibus, villis, tributis, vadis et universis eiusdem pertinenciis, terris nihilomnus arabilibus, cultis et incultis, montibus, silvis, ne-moribus, virgultis, pratiš, pascuis, fenilibus, aquis, molendinis, pisca-turis aquarumque cunctis decursibus et generaliter quibusvis utili-tatum eiusdem integritatibus ad dictum castrum Rezy ac villas tributa et pertinencias eiusdem rite et legitime spectantibus et perti-nere debentibus sub suis veris metis et antiquis limitacionibus, quibus idem castrum per nostram maiestatem hactenus tentum, habitum extitit et possessum, memorato domino Eberhardo episcopo et per eum Rudolpho de Alby, sororio suo, item Iohanni abbati Topli-censi, Petermano, Hermano et alteri Iohanni ac Rudolpho, filiis eiusdem Rudolphi de Alby, nepotibus annotati domini episcopi dictorumque Petermani, Hermani, alterius Iohannis et Rudolphi heredibus et posteritatibus universis,s tali condicione mediante, ut quandocunque nos aut successores nostri, reges Hungarie, pretac-tum castrum Rezy vocatum ab eodem domino Eberhardo vel so­rorio aut nepotibus suis prenotatis ipsorumque nepotum suorum heredibus rehabere voluerimus et nitebuntur, mox idem dominus episcopus et sororius ac nepotes sui prefati ipsorumque nepotum suorum heredes, pretitulatum castrum Rezy vocatum pro alio castro eidem consimili et equivalenti sine contradiccione et renitencia ali-quali pleno iure remittere et resignare nobis nostrisque successo-ribus, regibus Hungarie, debebunt et tenebuntur, nove nostre do-nacionis titulo et omni iure quo idem castrum cum omnibus suis pertinenciis nostre regie rite incumbit collacioni, de prelatorum et baronum nostrorum consilio prematuro, mera nostra auctoritate regia et pietatis plenitudine, ex certaque sciencia nostre maiestatis veluti de manibus nostris regiis dedimus, donavimus et in evum ac penitus contulimus, imo damus, donamus et perpetue effective conferimus per ipsum dominum episcopum ac annotates Rudol-phum de Alby sororium necnon Iohannem abbatem Toplicensem, Petermanum, Hermanum, alterum Iohannem ac Rudolphum filios-que eiusdem Rudolphi nepotes suos eorundemque duntaxat Ru-

*34 Ferdo Šišić: (6)

dolphi de Alby ac Petermani, Hermani, Iohannis et Rudolphi fili— orum annotati Rudolphi de Alby heredes et posteritates universos perpetuo et irrevocabiliter possidendas, tenendas pariter et habendas pleno iure, sine tamen fidelium preiudicio nostre maiestatis, presen-cium nostrarum testimonio literarum, quas dum nobis in specie fuerint reportate, in formam nostri privilegii redigi faciemus Dro eisdem. Datum Tirnavie in festo Epiphaniarum domini anno eius-dem millesimo quadringentesimo primo.

1 Mačvanski ban Ivaniš Horvat (bolje Horvatski) od plemena Banča iz bačke županije. Ime H o r v a t i u vezi je s gradom (castrum) H o r v a t i, koji je nekoć stajao oko današnjih Starih Mikanovaca u bivšoj županiji viro­vitičkoj (u XV. st. u vukovskoj), a koji je porodica dobila još potkraj XIII st. Neposredni njeni susjedi bili su Gorjanski. Gl. V j e k. K 1 a i ć, Horvati i nji­hovi gospodari (1238—1481), u » S p o m e n c v i j e ć e M a t i c e H r v a t ­s k e « biskupu Strossmayeru, Zagreb 1900, str. 142—145, i Š i š i ć , Vojvoda Hr-voje Vukčić, Zagreb 1902, 36 i d.

2 Prior vranski Ivan od Paližne čistoga je hrvatskoga podnietla iz Kri-ževačke županije; ime svoje nosi po svom posjedu Paližna, danas Palešnik kod Garešnice.

3 Kod Gorjana nedaleko od Đakova dne 25 jula 1386. Još i danas narod zove ovo mjesto G a r i n d o l .

4 Članovi plemena (de genere) Herman, koje se još u XI st. doselilo iz Njemačke (iz Niirnberga) u Ugarsku i dobilo posjede u vašvarskoj županiji. Već u XIII st. raspadalo se ono na tri grane: na vašvarsku (vasmegyei ag), na mesešku (meszesi ag) i na Laczkfyjevu (Laczkfy ag). Ovu posljednju prozvali su Hrvati L a c k o v i ć i , premda oni nisu bili podrijetlom Hrvati . U polovini XIV st. dijelili su se Lackovići — prema imenima obiteljskih posjeda — na tri grane: döbrökösku (Debregeszt danas Döbrököz u tolnanskoj županiji), šimon-tornjansku (Simontornya u tolnanskoj županiji) i (međumursku) čakovečku (Čakovec nekoć u zaladskoj županiji), no raniji njihovi posjedi bili su u te-meškoj županiji (naročito Kerekegyhäz). Osnivač Lackovića jeste L a c k o (Lachk) I (1323—1355) szekeljski župan, sin Dionizija I de genere Herman. Njegovi sinovi bili su Stjepan I (1326—1352) erdeljski vojvoda i Andrija 1 (1336—1359) erdeljski vojvoda. Sinovi Stjepana I bili su Dionizije od Šimon-tornje (1343—1366)) erdeljski vojvoda, Nikola de Döbrököz (1343—1369) er­deljski vojvoda i Stjepan II (1343 —1397) erdeljski vojvoda i hrvatski ban (od 1387 do 1392, umro 1397). Sin Dionizija od Šimontornie bio je Stjenan Ш (1372—1397), kraljevski konjušnik, a sin Nikole de Döbrököz Andrija II (1394—1399), unuk Stjepana I Lackovića Čakovečkoga. Gl. K a r a c s o n y i , A magyar nemzetsegek a XIV szazad közipeig, vol. II pg. 164—181.

5 To jest: Požega. Gl. o tome događaju god. 1387: Š i š i ć , Vojvoda Hr -voje Vukčić 57.

fi Bitka kod Nikopolja 25 sept. 1396. 7 Castrum Rezi stajao je sjeverno od Keszthely-a (na Blatnom jezeru) u

zaladskoj županiji; danas samo razvaline kod istoimena sela (Rezi). 8 Porodica de Albi podrijetlom je iz Štajerske. U Hrvatskoj igrala je

ulogu u prvoj polovici XV st. i nosila predikat M e d v e d g r a d s k i (de Medve).

(?) Nekoliko isprava iz početka X V st. 135

2.

R i m , 8 j a n u a r a 1401.

Papa Bonifacije IX daje punomoć opatu Sv. Krševana u Za­dru, da izopći svakoga koji bi smetao nadbiskupa Luku u upravi nadbiskupije.

Original na pergameni u dri. arhivu u Zadru (odjeljenje Sv. Krševana kaps. XIV nr. 183). Na ispravi visi konopijana vrvca, pečat je otpao. Na pravoj strani na zavoju: de curia de Cherubinis.

Bonifatius episcopus servus servorum dei dilectis filiis (Criso-gono de Soppe) abbati sancti Crisogoni ac (Emerico de Bubek) priori de Varana,1 per priorem soliti gubernari Iadrensia mona-steria, salutem et apostolicam benedictionem. Dudum ecclesie Iadrensi tune vacanti de persona venerabilis fratris nostri Luce ar-ehiepiseopi Iadrensis" auctoritate apostolica duximus providendum, preficiendo ipsum eidem ecclesie in arehiepiseopum et pastorem, prout in nostris inde confectis litteris plenius continetur. Cum au-tem sicut non sine meritis amaritudine percepimus idem Lucas arehiepiseopus, nonnullorum emulorum suorum procurante malitia, pacificam possessionem administrationis bonorum supradicte ecclesie adipisci non possit, in ipsorum emulorum animarum periculum, apostolice sedis contemptum ac eiusdem Luce archiepiscopi non modicum preiudicium et gravamen, nos eidem Luce arehiepiseopo super hiis, prout ex debito pastoralis officii tenemur, salubriter pro-videre volentes, discretioni [vestre per] apostolica scripta sub excom-municationis pena, quam vos et quemlibet vestrum incurrere vo-lumus ipso facto, mandamus, quatinus vos vel alter vestrum eun-dem Lucam [archiepiscopu]m ad pacificam possessionem admini­strationis bonorum huiusmodi quantum in vobis fuerit admittatis et admitti faciatis, et nichilominus dilectos filios communitatem civitatis Iadrensis ac alios quoscumque pro parte dicti archiepi­scopi vobis vel alteri vestrum nominandos sub excomrnunicationis ac aliis formidabilibus sententiis atque penis, quas ipso facto incur-rant, et a quibus a nullo preterquam a Romano pontifice absolvi possint, auctoritate nostra moneatis et mandetis eisdem, ut eundem Lucam arehiepiseopum ad pacificam possessionem administrationis bonorum huiusmodi, summoto quolibet contradictionis obstaculo, admittant et quantum in eis fuerit admitti faciant et [pro]curent. Nos enim vobis quosqumque eidem Luce arehiepiseopo in premissis rebelles ecclesiasticos et mundanos (!), si a rebellione huiusmodi infra certum terminum per vos ad hoc prefigendum a rebellione huiusmodi non destiterint, omnibus beneficiis ecclesiasticis nec non feudis, que ab ecclesia Iadrensi predicta obtinent, aucto[ritate apo­stolica] privandi ac ad ilia et quecumque alia beneficia ecclesiastica in posterorum obtinenda inhabilitandi, contradictores quoque per

I 3 6 Ferdo Šišić: (8)

censuram ecclesiasticam ac aliam penam prout vobis videbitur, ap-pellatione postposita, compescendi plenam et liberam concedimus tenore presentium facultatem. Datum Rome apud Sanctum Petrum VI Idus Ianuarii, pontificatus nostri anno duodecimo.

1 Vrana. 2 Augustinac fra Luka de Firmo (da Fermo), Talijanac, bio je zadarski

nadbiskup od 1400—1419, ali je naišao na otpor onoga dijela zadarskoga klera i građanstva, koji je držao sa kraljem Žigmundom. Otale i intervencija pape Bonifacija IX, zaštitnika kralja Ladislava Napuljskoga, a protivnika kralja Zigmunda.

3-

P o ž u n, 25. jan. 1401.

Kralj Žigmund zamijenjuje grad Šikloš (u Baranji) za posjede u požeškoj županiji Vrbova, Gradpotok i Dubovac braće Nikole i Ivana Gorjanskoga.

Original na pergament s tragovima kraljevskog pečata u dri. arhivu u Budimpešti D L 8625.

Propria comissio domini regis. Nos Sigismundus dei gracia rex etc. notum facimus tenore

presencium quibus expedit universis, quod licet alias nos castrum nostrum Soklos vocatum, in comitatu de Baranya existens et si-tuatum, simulcum cunctis et quibuslibet villis, tenutis et veteris pertinenciis ad idem castrum spectantibus, cum fidelibus nostris dilectis magnifico viro domino Nicolao de Gara, Dalmacie, Croa-cie predictorum ac tocius Sclavonic regnorum nostrorum bano, necnon egregio viro magnifico Iohanni, fratri eiusdem carnali, pro universis et singulis eorum possession ibus necnon iuribus posses-sionariis in comitatu Themesiensi habitis et existentibus, eo modo, ut in casu quo huiusmodi possessiones et iura possessionaria eorum in dicto comitatu Themesiensi existens et adiacencia, prefato castro nostro Soklos in toto non equipollentur, extunc cum aliis possessionibus et iuribus eorum possessionariis, et si^nanter cum possessionibus eorum Gradpataka,1 Orboa2 et Dobooch:! appellatis, in comitatu de Posega existentibus, eorundem pertinenciis et te­nutis ad equivalenciam dicti castri et suarum pertinenciarum se extendentibus, supplerent concambium et permutacionem, fa-ciendo ipsum castrum Soklos ac sua tenuta et pertinencias universas eisdem ipsorumque heredibus premisso concambiali titulo per-petuo tradiderimus, dederimus et assignaverimus; et pro qua ipsi e converso universas possessiones et queque iura possessionaria eorum in comitatu Themesiensi existentes et habita, pro eodem castro Soklos et suis pertinenciis modo premisso, utputa si eodem et ipso

K9) Nekoliko isprava iz početka X V st. Ц 7

predicto castro Soklos et suis pertinenciis non equivalent, extunc cum aliis possessionibus et iuribus possessionariis eorum supplerent, sic itaque cum supplemento possessionum Gradpataka, Orboa et Dobooch vocatarum, in comitatu de Posega existencium, cum eorum pertinenciis et tenutis, ad equivalacionem dicti castri et suarum pertinenciarum se extendencium, in concambium dicti castri Soklos et suarum pertinenciarum, nobis simili titulo concambiali obtulerunt et tradiderunt, et alter utrum superinde in presencia capituli ecclesie Albensis et eciam aliorum capitulorum seu conventuum fassiones facte fuerunt littereque de et super huiusmodi fassionibus emanate et confecte, in domo nostra tavar-nicali deposite fore dinoscuntur. Tamen quia postremo requirentibus multiphariis et inaffabilibus obsequiis, laude dignis meritis et complacenciis virtuosis ipsius domini Nicolai bani et conse-quenter magistri Iohannis fratris sui prelibati, dictum castrum Soklos cum universis villis, tenutis et pertinenciis quibusvis ad idem rite spectantibus, eidem domino Nicolao bano et per eum prefato magistro Iohanni fratri suo carnali ipsorumque he-redibus et posteritatibus universis. pure, libere et sine ulla condi-cione, sed de mera nostra liberalitate noveque nostre donacionis titulo contulisse et perhempniter donasse clare recolimus, dictas possessiones et queque iura possessionaria eorum, tam videlicet in Themesiensi quam eciam in de Posega comitatibus existentes et habita, modo premisso in concambium dicti castri Soklos et sua­rum pertinenciarum, per ipsos nobis traditas et oblata, eisdem libe-raliter remittendo ymmo prorsus resignando ipsisque denuo nove donacionis titulo conferendo, verum prout nos easdem possessio­nes et iura possessionaria eorundem domini Nicolai bani et fratris sui prelibati, que ipsi nobis in concambium dicti castri Soklos, ut est prehabitum, tradiderant et obtulerant, quibuscunque nominibus censeantur, ipsis pure remisisse et pleno iure re-signasse perhibemur, sic et nunc rursum denuo et de novo prela-torum et baronum nostrorum ad id accedente consilio easdem et ipsa, et notanter in Themesiensi, quibuscunque nominibus vocitentur, necnon prenominatas possessiones Gradpataka, Orboa et Dobooch appellatas in de Posega comitatus situatas et adiacencia, de uberiori dono gracie pure, libere et simpliciter remittimus et libere relaxamus auctoritate regia eisdem pleno iure condonando, per ipsos eorumque heredes et posteritates universas perpetuo et irrevocabiliter possidendas, tenendas, pariter et habendas. Predictas quoque litteras fassionales dicti capituli Albensis et aliorum quorumcunque capitulorum et conventuum sub quacunque forma verborum alternatim super huiusmodi per-mutacione confectas, perinde ac si dicte fassiones non et nusquam facte fuissent relinquentes viribus carituras, ymmo ex certa nostra sciencia et de regie potestatis plenitudine easdem censemus nullius esse roboris vel momenti, presencium literarum nostrarum per vi-

i 3 8 Ferdo Šišić: ( I O )

gorem, quas dum nobis specietenus reportaverint, in formam no-stri privilegii redigi faciemus pro eisdem. Datum Posonii in fešto Conversionis beati Pauli apostoli anno domini millesimo quadrin-gentesimo primo.

1 Danas možda Zagrade, kraj Pleternice, uz Orljavu i kraj Komorice. 2 Danas Vrbova nedaleko od Požege. 3 Dubovac blizu Vrbove.

4-

Z a d a r , 4 f e b r . 1401.1

Dominikanski samostan Sv. Platona daje Pavlu Grubinicu zemlju u Greški da nasadi vinograd.

Original na pergameni u dri. arhivu u Zadru (odjeljenje sa­mostana Sv. Dominika nr. 2464).

In Christi nomine amen. Anno ab incarnacione eiusdem mil­lesimo quadringentesimo primo, indiccione decima, I IH t 0 mensis februaru, regnante serenissimo principe et domino nostro domino Sigismundo dei grada illustri rege Ungarie, Dalmacie et Croacie etc. ac marchione Brandenborgensi etc., tempore reverendissimi in Christo patris et domini Luce miseracione divina Iadrensis archiepiscopi, sacre th[e]ologie doctoris, vacante comittatu (!) civi-tatis ladre. Venerabiles viri domini fratres Iacobus de Iadra, prior monasterii sancti Platonis de Iadra ac Tomas (!) et Filipus (!), sin-dici et procurators ipsius monasterii cum scitu, licencia et volun-tate omnium et singulorum aliorum fratrum per se et eorum succes­s o r s iure pastinacionis in perpetuum dederunt, concesserunt et locaverunt Paulo Grubinich, vilano monasterii sancti Grisogoni de Iadra, pro se et suis heredibus et successoribus stipulanti et condu-centi gognalia" duo cum dimidio vel circha (!) et plus vel minus, prout e se repertum fuerit, ita auod totum cedat in presenti locha-cione terre ipsius monasterii partim vineate, lochate ad terraticum et partim vacue posite ad Cero dol, in locho vocato villa Greschi intra hos confines, ut dixerunt: de borea possidet dictum mona-sterium, de traversa, de siroco et de quirina est via comunis et pu-blica, vel si qui forent alii veriores confines; ad pastinandum ipsam terram locatam de bonis vitibus usque ad anos (!) quatuor nunc proxime venturos sub pena yperperorum sex, ad bene, solicite et diligenter laborandum suis temporibus debitis et consuetis, vide­licet semel in anno putandum bis capandum et de bonis vitibus multiplicandum cum pocladys et grebenicys secundum formam sta­tuti, ordines et consuetudines civitatis ladre et secundum morem boni laborntoris sub in statutis ladre contenta (!), ita et talit^r, quod dictus conductor per se suosque heredes et successores singulis annis Dro terratico temporibus debitis et consuetis dare, reddere et sol-

( ц ) Nekoliko isprava iz početka X V st. I ^ o

vere teneatur et debeat ipsi monasterio seu dictis fratribus vel aliis eorum successoribus quartam partem vini et omnium aliorum fruc-tuum pro tempora (!) nasciturorum in ipsa terra locata et ipsam quartam partem dimittere ibidem in loco in quo erit pastinatum; et ipsi locatores debeant portare illam suam quartam partem quo-cumque voluerint eorum vel dicti monasterii sumptibus et expen-sis; ita tamen, quod dictus conductor per se suosque heredes et successores de vitibus suis suam possit facere omnimodam volun-tatem (et) requisitionem prius dictis locatoribus secundum consue-tudines ladre, iuribus tamen dicti monasterii semper salvis et re-servatis; et cocienscumque (!) capita vitum predicta per ?psum conductorem vel eius heredes et successores alicuy alienabuntur, habere debeat ex pacto monasterium predictum unum bonum ca-stratum vel grossos duodecim. Quam terram locatam dicti loca­tores per se suosque successores nomine dicti monasterii promise-runt ipsi conductori pro se et suis heredibus et successoribus sti-pulanti defendere et excalupniare in iure ab omni homine, persona, collegio et universitate sub pena quarti stipulacione promissa et re-ffectione (!) dampnorum omnium et expensarum litis et extra ac interesse et obligacione omnium bonorum dicti monasterii mobi-lium et immobilium, presencium et futurorum, et pena soluta vel non omnia contenta in presenti instrumento nichilominus obti-neant plenum robur. Actum ladre in monasterio sancti Platonis ut supra, presentibus discretis et honestis viris lohanne Corusag condam Iohannis, et Georgio Vulchi, ambobus capatoribus habita-toribus ladre, testibus ad premissa vocatis et roeatis, et aliis.

(Sign, not.) Ego presbiter Matheus Salasich, cancelarius Iadrensis, publicus imperiali autoritate notarius et nunc notarius comunis ladre iuratus, premissis omnibus et singulis, dum sic ut premittitur (!) agentur, presens fui et rogatus, propria manu scripsi et pub.licavi.

1 Datiranje moglo bi biti i po firentinskom načinu, dakle u stvari g. 1402 našega računa, na što upućuje i indikcija (X od 1 IX 1401 do 31 VIII 1402). Kako vidimo iz ljetopisa savremenoga Pavla Pavlovića, u Zadru se u ono vrijeme godina računala po firentinskom načinu, to jest od 25 marta (»ab incarnatione domini«).

5-B u d i m , 9 f e b r u a r a 1401.

Kralj Žigmund uzima u zaštitu splitskoga nadbiskupa Andriju Gualda.

Original danas nepoznat; tekst isprave sačuvao Lucius, Hist. Tragurii 370.

P r o n o b i l i b u s e t p r u d e n t i b u s v i r i s [ac] c o m -m u n i t a t e c i v i u m n o s t r o r u m T r a g u r i i c o n t r a

1 4 0 Ferdo Šišić: ( 1 2 )

r e v e r e n d u ni i n C h r i s t o p a t r e m d o m i n u m A n -• d r e a m a r c h i e p i s c o p u m S p a l a t e n s e m [ l i t t e r a] i u d i c a 1 i s.

Sigismundus etc. damus pro memoria, quod Blascus Marini et Donatus Augustini de Casoctis pro nobilibus viriš communitatis ci­vitatis nostre Tragurii cum sufficientibus procu[rato]riis Uteris1 in forma publica per manus Guilielmi Franciscini de Dobrolino, civis Bellunensis, publici imperiali auctoritate notaru ac notaru iurati dicte communis Tragurii confectis, et contra revercndum in Christo pa­trem dominum Andream, archiepiscopum Spalatensem, congruis diebus sanctarum fešti Epiphaniarum domini legitime steterunt in termino nostre maiestatis speciali in presentia, qui iuxta continen-tiam literarum magistri Pauli filii Nicolai de Zeech, predictorum Dalmatie et Croatie regnorum nostrum vicebani,2 adiudicatori-arum, et Francisci Lucii de S. Genesio notario appellationalium super facto in eisdem contento, discussionem recepturi, qui3 no-stram specialem in presentiam non venit neque misit, sed ipsum dominum Andream archiepiscopum in iuditio commisimus, fore quietum, si se rationabiliter non poterit excusare. Datum Bude 35 [die diei] sanctarum [Epiphaniarum] predictarum anno domini 1401.

1 Kod Lucija: procuris liberis. 2 Porodica Szechy de Felsolindva podrijetlom bijaše iz gömörske župa­

nije. Za Nikole, bana hrvatskoga (1346—1349, 1358—1368, 1377—1380), stekla je posjeda i u Hrvatskoj. Imao je sina Nikolu, a ovaj Pavla, banovca hrvatsko-dalmatinskoga god. 1401.

3 se. Andreas archiepiscopus Spalatensis.

6.

S p l i t , 13 f e b r u a r a - 1 4 0 1 .

Splićani i Trogirani sklapaju mir. Original danas nepoznat; tekst ućuvao — prema originalu koji

se nekoć čuvao u arhivu splitskoga patricija Jeronima Cindra — Lucius, Historia di Trau 371—374, odavle Fejer, Cod. dipl. X, 4, уб—jS (nepotpuno).

In Christi nomine amen. Anno nativitatis eiusdem 1401, indictione 9, regnante serenissimo principe et domino Sigismundo etc., temporibus quidem reverendissimi in Christo patris et domini Andree dei gratia archiepiscopi Spalatensis, magnifici viri lohannis de Gara honorabilis comitis civitatis Spalati, egregii et nobilis viri domini Pauli (de Zeech)1 regnorum predictorum Dalmacie et Cro-acie vicebani necnon civitatis Spaleti honorabilis potestatis, nobi-liumque virorum dominorum Staniche lohannis, Nicole Creste et Crisiani Marci, iudicum honorabilium civitatis predicte, die 13 mensis februaru.

(із) Nekoliko isprava iz početka X V st. 1 4 1

Cavernose arboris pomum, quo primus humani generis de-ceptus Eva extitit mediante, posteritatem nostram gustu consimili tossicavit. Unde ramusculi a vitiatis radicibus propagati, vitiis carere non possunt, quare in originariam labimur culpam et re-flexibiliter protoplasti iaculis vulneramur, et licet dei et hominum mediator post incarnationis misterium primo apposuerit vulneri me-dicinam, eiusdem tamen humani generis inimicus laborat nihilomi-nus et molitur continue pacem inter filios adoptionis effusam fraude deceptibili perturbare. Unde inter commune civitatis Spa-leti et homines civitatis eiusdem ex una parte, et commune civitatis Tragurii et homines civitatis eiusdem ex altera parte, occasione multorum spoliorum, combustionum, incendiorum et dampnorum hinc inde factorum, tantum scandali materiam seminavit, quod inter utrasque civitates guerra maxima est exorta. Ille tamen, qui pacem et humilitatem dilexit et inter suos apostolus predicavit, quibus in hereditate dimisit dicens: »Pacem meam do vobis« »Pa­cem meam relinquo vobis«, utrasque civitates predictas ad ipsam pacem pactis, remissionibus et conventionibus infrascriptis humiliter inclinavit.

Hinc est, quod reverendissimus in Christo pater et dominus Andreas, miseratione divina archiepiscopus Spalatensis, pro se et suis successoribus et vice et nomine sue ecclesie Spalatensis ac ali-arum ecclesiarum et monasteriorum eidem domino archiepiscopo subiectarum, et nobiles viri domini Iohannes Marini et Dessa Iacobi de Spaleto, sindici et procuratores communis et hominum civitatis Spaleti, habentes ad omnia et singula infrascripta plenum et generale mandatum a generali consilio nobilium civium Spalatensium, ut de dicto mandato patet publico sindicatu et procuratorio instrumento, scripto et publicato manu Iacobi quondam Ubertini de Pugliensi-bus de Placentia, notarii iurati communis Spaleti, predicto mille-simo, indictione et die 12 mensis februaru suprascripti, a me no-tario infrascripto viso et lecto, recomendato per litteras recomen-datitias regiminis Spaleti ibi datis die 13 dicti mensis, a me notario infrascripto visum et lectum, pro se ipsis et vice et nomine dicti comunis et hominum civitatis predicte ex una parte, et reverendus in Christo pater dominus Grisogonus, misericordia divina episco-pus Traguriensis pro se et suis successoribus et vice et nomine sue ecclesie Traguriensis et aliarum ecclesiarum et monasteriorum dicte civitatis Traguriensis ipsi domino episcopo subiectarum, et idem dominus Grisogonus episcopus et nobiles viri domini Zega Io-seph, Paulus Marini, Mirsa Mauri, Nicola Petri Micatii, sindici [et procuratores communis] et hominum civitatis Traguriensis, habentes ad omnia et singula infrascripta plenum et generale mandatum a commune Traguriensi, ut de dicto mandato [patet publice], sindi-cus et procurator Franciscus de Dobrolio, civis Bellunensis, no-tarius iuratus communis Traguriensis, in predictis millessimo et indie-

1 4 2 Ferdo Šišić: (14)

tione et die 9 Februaru a me notario infrascripto viso et lecto, [recomendato per litteras] recomendatiis dominorum comitis et iudicum iudicium civitas Traguriensis, ibi datas die X instantis mensis Februaru millesimi suprascripti, a me notario etc., visis et lectis, pro se ipsis et vice et nomine communis et hominum civi­tatis Traguriensis ex altera parte, mediante interpositione, hortamine et tractatu egregii et nobilis viri domini Pauli vicebani suprascripti, pro bono et pacifico statu, commodo et utilitate utrarumque civi-tatum Spaleti et Tragurii predictarum se interponentis ad infra-scriptam pacem, ad infrascriptasque remissiones, conventiones et pacta de eorum propria voluntate solemniter devenerunt,

Primo, videlicet, quod amodo et deinceps omnes et singuli cives et districtuales Spaleti possint libere et securiter cum eorum bonis, mercibus, rebus, et sine, ire in civitatem Tragurii et per eius districtum ibique stare et libere redire ad eorum libitum vo­luntatis, et e converso omnes et singuli cives et districtuales Tra­gurii possint libere et securiter cum eorum bonis, mercibus, et sine, ire Іп civitatem Spaleti et per eius districtum^ ubique stare et re­dire ad eorum libitum voluntatis. Item, quod omnia et singula spolia, combustiones, incendia, iniurae et dampna et omnia cri-mina, delicta parva et magna, offensas et excessus generis cuius-cumque commissa et perpetrata, tarn per mare quam per terram per commune Traguriensi seu per homines et districtuales eiusdem in districtu Spaleti, et per Spalatenses ad presens ipsam civitatem Spa-letum regentes seu per ipsorum homines et districtuales et alios quoscumque, qui fuerunt in eorum comitiva, contra Tragurienses usque in presentem diem facta et commissa in districtu Tragurii vel Spaleti, a principio prime novitatis occurse in civitate Spaleti, que fuit in 139H, usque in presentem diem remittantur, aboleantur et cassentur, et ex nunc pro cassis, abolitis et remissis habeantur. Et quia per dictas communitates seu speciales personas earundem perpetuis temporibus nulla fiat mentio de predictis, facientes dicti sindici et procuratores Spaleti et Tragurii ad invicem una pars al-teri et altera alteri nominibus q[uae] s[upra] remissionem, refuta-cionem et pactum de ulterius in posterum aliquid non petendo de predictis, seu aliquo predictorum modo aliquo seu causa quacum-que reservatis dictis Spalatensibus omnibus et singulis iuribus et actionibus, que et quas dicti Spalatenses habent seu habere possent contra omnes et singulos Tragurienses, qui die tertio decembris proxime preteriti intraverunt civitatem Spaleti et contra eandem civitatem venerunt ad destructionem civitatis eiusdem; quae iura et actiones a dictis remissionibus penitus excludantur et exclusa esse intelligantur. Item, quod fiat generalis remissio de omnibus et singulis damnis, spoliis, combustionibus, incendiis et offensis illatis, factis et perpetratis per Tragurienses [et] eorum districtuales in districtu Spaleti, tantum in villis videlicet et possessionibus, bonis

( i 5 ) Nekoliko isprava iz početka X V st. 4 3

et rebus, et hominibus ecclesie metropolitane Spalatensis et alia-rum ecclesiarum et monasteriorum a tempore dicte prime novi-tatis citra. Et e converso fiat generalis remissio de omnibus et sin­gulis damnis, spoliis et combustionibus, incendiis et offensis illatis, factis et perpetratis per Spalatenses et eorum districtuales in dis-trictu Tragurii, in villis videlicet et possessionibus, bonis et rebus, et hominibus ecclesie maioris Traguriensis et aliarum ecclesiarum et monasteriorum civitatis Tragurii a dicto tempore dicte prime novitatis citra, et ex nunc pro remissis et cassis habeantur, facientes dicti domini archiepiscopi Spalatensis et episcopi Traguriensis nominibus que supra unus alteri et alter alteri finem, remissionem, refutationem et pactum de ulterius in perpetuum aliquid non pe-tendo de predictis seu aliquo predictorum, intelligendo nihilominus €t declarando, quod in dicta remissione non aprehendantur, nee includantur, quinimo potius excludantur et excluse esse intelligan-tur lites et questiones ville Albone2 cum dependentibus et connexis ab eisdem, pro quibus ecclesiis et monasteriis Spalatensis dictus do­minus Andreas archiepiscopus et domini sindici Spalatenses vice et nomine dicti communis Spaleti promiserunt de ratihabitione; et e converso pro ipsis ecclesiis et monasteriis Tragurii dictus dominus episcopus Traguriensis et dicti sindici Tragurii vice et nomine dicti communis Tragurii promiserunt de ratihabitione. Item, quod omnes et singuli processus civiles et criminales facti per commune seu regimen Traguriense et omne et totum, quod actum esset per generale consilium civitatis Traguriensis seu per alios libertatem ha­bentes a dicto consilio vel per curiam seu regimen eiusdem civitatis contra quoscumque et districtuales Spalatenses, tam laicos quam clericos., et contra eorum bona mobilia et stabilia, a dicta novitate citra cassentur, aboleantur et remittantur, et pro cassis et remissis habeantur vigore dictorum pactorum. Et e converso omnes et sin­guli processus civiles et criminales, facti per commune seu regimen Spaleti, et omne id et totum quod actum esset per generale consi­lium dicte civitatis Spaleti, seu per alios libertatem habentes a dicto consilio vel per curiam seu regimen eiusdem civitatis, contra quos­cumque cives et districtuales Tragurienses, tam laicos quam clericos, et contra eorum bona mobilia et stabilia, a dicta novitate citra cas­sentur et aboleantur et remittantur, et pro cassis et remissis ha­beantur vigore dictorum pactorum. Item, quod commune Tragurii debeat et teneatur restituere et restitui facere communi Snalatensi omnes et singulos villanos insulae Siolte cum omnibus ipsorum ac etiam aliorum quorumcumque bonis, rebus et animalibus a dicta insula acceptis et levatis; et si aliquis ipsorum villanorum sponte ncllet in dictam insulam redire, quod dictum commune Tragurien­se non debeat eum vel eos in eorum civitate seu districtu modo aliquo retinere. Teneatur etiam dictum commune Traguriense et debeat in continenti libere relaxare homines Spalatenses ibi captivos existentes.

144 Ferdo Šišić: ( l6>

Item, quod commune Traguriense, tam cives quam distric-tuales et habitatores Tragurii vel in districtu, amodo in antea nullo modo nulloque quesito colore debeant facere seu fieri facere aliqua dampna seu predationes palam vel occulte in districtu Spalatensi; et si aliquis Traguriensis seu habitantes Tragurii vel in eius di­strictu seu aliquo ibidem se reducentes aut de Tragurio vel eius districtus exeuntes facerent aliquod damnum seu predam in di­strictu Spalatensi et tales delinquentes iuxta eorum posse capi pos-sent, quod puniantur et puniri debeant sicuti dicta damna fecissent in districtu Traguriensi; et si capi non possent, et eorum bona mo-bilia seu stabilia ibidem reperiantur, quod super dictis bonis fiat ius summarium dampna passis. Et e converso, quod Spalatenses, tam cives quam districtuales et habitatores Spaleti vel in districtu, amodo in antea nullo modo nulloque quesito colore debeant facere seu fieri facere aliqua damna seu predationem palam vel occulte in districtu Traguriensi; et si aliqui Spalatenses seu habitatores Spa­leti vel in eius districtu seu alii ibidem se reducentes, aut de Spaleto vel eius districtu exeuntes, facerent aliquod damnum seu predam in districtu Traguriensi, et tales deliquentes iuxta eorum posse capi possent, quod puniantur et puniri debeant, sicut dicta damna fe­cissent in districtu Spalatensi; et si capi non possent et eorum bona mobilia seu stabilia ibidem reperiantur, quod super dictis bonis fiat ius summarium damna passis. Item, quod commune Traguriense debeat mandato domini Pauli vicebani in persona domini nostri regis et bani infra dies viginti postquam idem dominus vicebanus Tragurium iverit expellere et repudiare a civitate et districtu Tra­guriensi omnes et singulos exititios Spalatenses et eorum familiares, exceptuatis dominabus et filiis a quindecim annis infra, et quod nullo tempore palam vel occulte debeant aliquos exititios Spala­tenses nee eorum familiares receptare vel retinere in civitate Tra­guriensi vel eius districtu sine licentia et expresso mandato eisdem Traguriensibus facto vel faciendo per literas domini nostri regis et bani, hoc est per utrasque literas eorundem in futurum fiendas. Item, quod commune Spalatense debeat et teneatur restituere ipsis Traguriensibus omnes et singulos captivos Tragurienses usque in presentem diem captos, qui sunt nunc in civitate Spalatensi, totam predam ipsis Traguriensibus in eorum districtu acceptam ultima vice, videlicet illam predam, que ad presens est per (!) manus domini vicebani.

Quam pacem, quas remissiones et pacta et que omnia et sin­gula suprascripta in singulis capitulis huius contractus contenta, dicte partes ad invicem stipulantes una alter! et altera alteri vice et nominibus que supra promisse extant sub pena ducatorum 5000 auri (veri ponderis), cuius medietas sit camere regali et ban(ali), . . . iubentes dicte partes de predicto duo fieri similia instrumenta publica. unum videlicet manu mei Francisci notarii infrascripti dan-

( i 7 ) Nekoliko isprava iz početka XV sr. MJ

dum dicto communi Spalatensi cum sigillo (pendente), et aliud manu magistri Thome quondam Collutii de Cingulo, notaru iurati com­munis Spaleti, una mecum de predictis omnibus et singulis rogatis dandum dicto communi Traguriensi. Acta fuerunt hec in civitate veteri Spaleti in audientia archiepiscopi Spalatensis, presente reve-rendo in Christo patre domino Antonio miseratione divina episcopo Sibinicensi venerabilibusque viriš domino fratre Laurentio abbate monasterii sancti Laurentii de prope Veglam, domino Da-miano Parvosii presbyteri et canonico Spalatensi, domino Bogdano Dominici canonico Spalatensi, domino Nicolao Carlich canonico Scibenicensi, domino Michaele Budislavi presbyteri canonico Scibe-nicensi, domino Nicolao Stephani canonico et presbyteri Tragu­riensi, nobilibus viriš Ser Marco Dominici et Ser Stephano Stagni de Spaleto, testibus ad premissa habitis, vocatis et rogatis, et nobile viro Ser Marino Duymi de Spaleto consiliario examinatore.

Ego Marinus Duymi consiliarius et examinator. 1 Up. ispravu od 9 febr. 1401 bilj. 2. 2 Labin nad Trogirom.

7-17 f e b r u a r a 1401.

Kralj Žigmund nagrađuje ostrogonskoga nadbiskupa Ivana Kaniskoga i njegovu braću Nikolu i Stjepana za različite vjerne službe učinjene počevši od god. 1389 do 1397.

Original na pergameni s koje vise na svilenim vrvcama tri pečata, u madžarskom državnom arhivu u Budimpešti DL br. 863$.

Sigismundus dei gracia rex etc., omnibus Christi fidelibus tam presentibus quam futuris presencium noticiam habituris, salutem in salutis largitore et pacis. Quoniam ea, que pricipum sanccione diffinitive (!) terminantur, presertim que legum imperatrix regia pertractat auctoritas, perpetuo illibata permanere et semper incon-cusse debent observari, ne falsitas veritati prevaleat et iniquitas preiudicet equitati, ilia literarum regalium vivacitate convenit so-lidari, ut non labantur cum tempore, que in tempore congesta pariter et patrata fuere. Sane ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire literarum, quod cum castra Kapw in Sopro-niensi, Porosthyan in Castriferrei et Lewka vocata in Castriferrei comitatibus adiacencia et existencia, cum oppidis, villis, prediis, sessionibus et presertim decimis, lucro camere, in tenutis dicti castri Porosthyan exigi consuetis, ac eciam lucro camere et decimis in vilis Zyl et Barathy vocatis, que possessiones udvornicales pre-fuerunt, exigi solitis, et prout eciam erga manus regias extiterunt; item oppidum Chepregh in Soproniensi ac possessiones Azaar et Thotrede vocatas in Vesprimiensi comitatibus adiacencia et situa-tum, simulcum iuribus, iurisdiccionibus, tributis, obvencionibus ac

STARINE XXXIX 10

146 Ferdo Šišić: (18)

eciam aliis cunctis ipsorum castrorum et oppidi necnon possessio­nem et villarum umversis pertinenciis et emolumentis, commodi-tatibus, obvencionibus, redditibus cunctarumque utilitatum eorum-dem et ipsarum quarumlibet pertinenciarum et tenutarum integri-tatibus, quibusvis nominis vocabulo vocitatis, ad prenominata castra rite spectantibus, fidelibus nostris predilectis reverendissimo in Christo patri et domino Johanni de Kanisa, archiepiscopo alme ecclesie Strigoniensis locique eiusdem comiti perpetuo necnon pri­mati et apostolice sedis legato auleque nostre maiestatis summo cancellario, et magnificis quoque viriš dominis Nicolao pridem ta-varnicorum et Stephano de dicta Kanisa ianitorum nostrorum re-galium magistris, fratribus suis concarnalibus, filiis videlicet condam magistri Johannis filii Laurencii de dicta Kanisa,1 pro ipsorum meritoriis obsequiis ac virtuosis sincerisque complacenciis, de quibus quedam brevi stylo in cumulum meritorum laudis et ho­noris eorumdem duximus presentibus succincte propalanda: potis-sime nobis et sacro diademate dicti regni Hungarie propicia divi-nitate, non sine ope et aminiculo eiusdem domini Johannis archi-episcopi et fratrum suorum, imo nobis eorumdem magnifice assistente favore, auxilio et consilio opportunis feliciter laureatis, ac sceptra et solium regni nostri gloriose adeptis, tandem copioso exercitu fidelium nostrorum gencium armigerarum preassum(p)to et congregato, una cum eisdem fidelibus et presertim prefatis filiis ipsius condam magistri Johannis de Kanisa, precellentis potencie magnitudine cum binis eorum vexillis gencium armigerarum nu-merosa pluralitate stipatis, nostris obsequiis indesinenter insudan-tibus, versus et in regnum Rascie ad instar exercituancium in manu potenti castra metati et ibidem castra Cheznek et Borych2 appel-lata, intra ambitum dicti regni Rascie, erga manus Rasciensium nostrorum emulorum habita, diucius fortiter expugnando ipsi siquidem filii condam magistri Iohannis, eorum consilio et auxilio pre ceteris nostris subditis, tanto fidelitatis fervore nobis adesse et prodesse constanter didicerunt, ut ipsis nostris emulis devictis et dictis duabus castris ablatis et nostris ac nostrorum fidelium ma-nibus laudabiliter applicatis, indemnes et illesi votive ad ipsum regnum nostrum Hungarie regressum habuimus cum triumpho. Porro cum regna nostra Dalmacie et Croacie antefata per Boz-nenses ab olim fuissent occupata, nostris plerisque infidelibus, scilicet Paulo episcopo et Johanne bano de Horvathy, cum ipsorum complicibus et fautoribus, in castro Dobor vocato,3 in districtu terre Wzura vocate, regis videlicet Bozne, per ipsos infideles contra no-stram maiestatem in confiniis regni nostri constructo et prepa-rato insidiantibus, et non modica maleficia regnicolis nostris per­versa machinacione sedule inferentibus, pro ipsis regnis nostris deo opitulante recuperandis, aggregato fidelium nostrorum armigero ingenti četu, ultra fluvium Zave versus ipsum castrum Dobor,

(19) Nekoliko isprava iz početka XV st. 147

annotato Johanne bano, nostro adventu agniro, repente avulso et profugiente et eodem potenter et patenter nos progredientes, ipsis fidelibus nostris filiis condam Johannis de Kanisa, prelato et baro-nibus nostris dilectis, cum eorum personis et gentibus armigeris, nostro lateri iugiter adherentibus, castra metati fuimus et eorum peritis consiliis et potencia adeo nobis opitulamina multe laudis preconio attolenda ibidem exhibentibus, ut ipso castro Dobor obtento> tandem ipsum castrum concremari et in cinerem redigi fecimus et favillam, et ipsis regnis nostris Dalmacie et Croacie re-obtentis, et nostris dominio et dicioni reannexis, quin imo eciam annotatum regnum Bozne cum rege et incolis suis, subiective obe-diencie amictu trabeatis nostrum ad conspectum pergentibus et ad omnia beneplacita pariter et fidelia obsequia iugiter nobis et sacre corone impendenda, se ipsos fideliter et sincero nisu offeren-tibus commoda et quietem regnicolis nostris reparando, eadem regna statum reduximus insignite ad pristinum. Et his cunctis uti-liter et condigno moderamine iuxta libitum nostre voluntatis pre-cipue mediante ipsorum nostrorum fidelium filiorum condam magistri Johannis ope et opere consummatis et votive expeditis, ad regnum nostrum Hungarie prospere reduximus gressus nostros. Preterea vero ad territoria terre nostre Mold(a)vane nobis et sub-ditis nostris hostiliter indefesse resistentis et rebellantis nostro valido exercitu instaurato, prefatus vir magnificus Stephanus de Kanisa, pro tunc comes Siculorum nostrorum existens, cum suis complicibus et gentibus ac Siculis nostris ante ingressum nostrum ad dictam terrain Mold(a)vanam, ut accessus noster tucior preesset, potenter irruens et plurima nocumenta, incendia et predam gran-dem inibi perpetrans nobisque confestim per reliquam viam et ipso domino Johanne archiepiscopo cum sua armigera comitiva nobis fideliter et iugiter assistente ad dictam teram Mold(a)vanam

progredientibus, idem dominus Stephanus comes Siculorum ad nos regrediens et viam magis tutam nobis attribuens, variosque conflictus in Alpibus et indaginibus densis cum ipsis Olahis et Stephano voivoda eorum viriliter committendo et sic in terram Mold(a)vanam antefatam circa larem seu domum proprie residen-cie ipsius Stephani voivode domino coadiuvante fuimus castra metati, et annotatus Stephanus voivoda cum suis complicibus et Olahis universis ad nostra servicia, venia prius et gracia de inobe-diencia et negligencia suis a nostro culmine postulatis propicius et obtentis, iugiter fideliterque explenda donaque solita nostro fisco regio in recognicionem domini naturalis temporibus congruis per-solvendo humiliter se ipsum inclinavit et subdere studuit effective, Uteris vigorosis, iuramentoque exinde prestito vallatis, se ipsum cum suis complicibus in omni fidelitate et obediencia propensius obligantes in premissis nostre maiestati. Preterea his laudabiliter cum ipsis nostris fidelibus iam finitis et solidatis post ingressum

148 Ferdo Šišić: (20)

nostrum ad regnum Hungarie factum, instaurato per nos et pre-assumto exercitu in partes Transalpinas, ubi Olahorum et Tur-corum nobis in regnis nostris obesse satagencium et insidiancium valida agmina versabantur, annotato viro magnifico domino Stephano de Kanisa personaliter proprium vexillum, suarum vide­licet et dicti magistri tavarnicorum nostrorum, fratris eiusdem carnalis, tunc ad regem Francie et cetera loca Italic in arduis no­stris et regni nostri agendis et legacionibus per nos destinati et per ipsum ad nostri honoris incrementa eisdem deductis et prosecutis, numerosa multitudine gencium armigerarum copiose stipatum ha-bente, vestigiis nostris et obsequiis continue insudando ingressum facientes, ipsos Olahos et Turcos cum ipsorum precessoribus et capitaneis in fugam convertentes, minus castrum Nikapolis nuncu-patum in dictis partibus Transalpinis situatum, erga manus ipso­rum habitum expugnando et cum maxima cruoris effusione tide-lium nostrorum nece, presertim ipsius magnifici viri Stephani de Kanisa, complicum inibi ferventer dimicancium et lethaliter saucia-torum sanguinis effusione Christo aminiculante obtmuimus et nostrorum castellanorum manibus prorsus duximus applicandum et reliquendum. Denique medio tempore et interim ctum hec lierenc et agerentur, inclita princeps domina Maria regina felicis remini-scencie condam conthoralis nostra precara, domino celi imperante rebus est exempta humanis Varadinique telluris grenio summo cum decore extitit commendata, annotato domino Johanne archiepi-scopo pro tuicione regni nostri per nos in nostri absencia pro tunc deputato, ibidem adherente et cuncta exequiis incumbencia rega-libus insignite moderante et peragente, ac his expeditis versus Cas-soviam ad confinia regni nostri, per que Wladizlaus rex Polonie regnum nostrum occupaturus moliebatur subintrare, idem dominus Johannes archiepiscopus cum nonnulis aliis fidelibus subditis no­stris sibi associatis, cum plerisque suis armigeris gentibus obvi.im ipsius Wladizlai regis protinus progrediens et viam ingrediendi sibi et suorum armatorum cetui prorsus precludens et vetans, omnes tumultus et errores, insultus ac cuncta iurgia, qui et que pretextu obitus ipsius reginalis et absenciam nostre maiestatum, intra am-bitum et in confiniis regni nostri emergi, suboriri et contingere potuissent, sua pericia interveniente, sano dogmate extinxit, sopivit et sedavit, pretaxata quoque regna nostra condigno moderamine prefulciendo, sub pacis debita tranquilitate indemniter et illese pro nostra reservavit maiestate. Penultimo itaque nostre consideracionis intuitum ad graves, imo gravissimas christicolarum angustias pie compassionis zelum dirigentes, quomodo per Turconicam feritatem christicolarum grex infligeretur crudeliter, aliis in vilissimam servitutem abductis, aliis per conculcacionem eorum in ore gladii in excidium viliter missis, hie timor, hie ploratus, hie ululatus in regione christiana, in confusionis immense opprobrium et scan-

(li) Nekoliko isprava iz početka X V st. іда

dalum christianitatis salvatorisque contumeliam, ex compassione denique et sincero zelo defensionis et causa vindicte atrocium iniuriarum christicolarum, imo verius nostri redem(p)toris, et pro republica invocatis gentibus armigeris, nostri videlicet et ceterorum regnorum incolis diversarum nacionum pluralis numeri iugiter convocatis et aggregatis, pre ceterisque nostris fidelibus primatibus et subditis, eisdem domino Johanne archiepiscopo et Stephano, filiis scilicet condam magistri Johannis de Kanisa, cum propriis eorum geminis seu binis ac magnifici viri domini Nicolai fratris ipsorum carnalis, magistri tavarnicorum nostrorum, ex edicto nostro de regno Bulgarie antefato, ad ipsum regnum nostrum Hungarie pro tuicione eiusdem remeantis, cum tercio vexillis validis nobilium virorum militancium precipueque consanguineorum ipsorum armata cohorte laudabiliter insigniteque suffultis et stipatis, una nobiscum personaliter et potenter progredientibus, adversus et contra Tur-corum et impissimi Bayzat imperatoris eorumdem ac ceterorum crudelium paganorum, regni nostri et nostrorum infestorum capi-taliumque inimicorum, territoria et confinia regni nostri creberrime hostiliter devastancium, seviciam comprimendam et feritatem elidendam castra metati, et dum ad climata dicti regni Bulgarie, ubi ipsorum Bayzat imperatoris et Turcorum ac ceterorum sismaticorum grandis cetus pollulabat4 applicuissemus fortissimisque civitatibus et castris Bidinio et Orehow5 nuncupatis, per ipsos Turcas retentis et vendicatis, per nos in brachio excelso gloriose expugnatis et deo aminiculante reobtentis et nostris dicioni et dominio prorsus annexis et subiectis, ulterius castra metati fuimus versus castrum maioris Nicapolis, ubi bellica certamina cum predictis paganis regni nostri et nostris emulis personaliter aggrediendo diuciusque in area ipsius certaminis cum pretaxata fideli nostra comitiva adversus eosdem paganos ferventer bellando alternataque vicissi-tudine bellica certamina committendo et non modicam falleratam ipsorum Turcorum cohortem armorum acumine in necis exter-minium concuciendo et stragem grandem inter ipsos immanes paganos et sismaticos (!) eorum sequaces perpetrando, tandemque nobis fortuna adversante et perversa facie nostro exercitui sinistre arridente hostili ipsorum Turcorum terribili impetu et insultu eorum prevalescente viribusque, pro(h) dolor!, nostri exercitus, permittente occulto dei iudicio, a quo est omnis potestas, sub cuius imperio reges regnant et principes dominantur, ipse quidem est exercituum dominus, acies instruens, roborans, animos docens, manus ad prelium et iustificaciones suas potenti virtute mirificans, quos vult subiicere, subiicit et quibus vult victoriam, impertitur, fere demolitis et oppressis, ac prefatis fidelibus nostris, sequacibus, pre-sertim pluribus eorumdem filiorum magistri Johannis de Kanisa fidelium prelati et baronum nostrorum complicibus et nobilibus viris ac proximis et consanguineis in prima, secunda et tercia genera-cionis lineis eisdem annexis et attinentibus, et plerisque militibus

150 Ferdo Šišic: U2)

eorumdem antefatis sub ipsorum trinis vexillis totis nisibus pro nostro et tocius regni nostri commodo, imo verius pro republica diligenter dimicantibus, tandemque per ipsorum Turcorum seviciam elisis et devictis ac interemtis, ex quibus fere nemo vivens super-mansit, invitis nutibus versus dictas partes nostras Transalpinas terga vertendo, retroflexos gressus cum eisdem domino Johanne archiepiscopo et Stephano fratre suo ac aliis paucis fidelibus nostris, urgente adversitate facere coacti fuimus et compulsi, et denuo cum eisdem nostris fidelibus, domino Johanne archiepiscopo et Stcphano de dicta Kanisa nostro lateri pro tuicione nostre persone fideliter ac ferventer iugiterque adherentibus, per Danubii et pelagi flumina in gaieis remigando ad civitatem Constantinopolitanam perveniendo, ibidem christicolas degentes et per ipsos Turcos obsessos et oppres-sos, virtute dei confortando et in nomine Domini prefulciendo ac ab eadem civitate Constantinopolitana per ipsius freti amnes, in prefatis gaieis eminus proficisccndo, extremo deo duce, ad climata regnorum nostrorum Dalmacie et Croacie predictorum ingrediendo, memorati dominus Johannes archiepiscopus et Stephanus fideles nostri dilecti pre certis nostris subditis gentibus ipsorum armigeris et consanguineis necis voragine, ut prefertur, in nostris et regni nostri premissis expedicionibus penitus consumptis et absorptis ac thesauris et cunctis bonis ipsorum ingentis precii et valoris, tunc ibidem in pretaxata regni nostri expedicione, pro opitulamine et decore no­stris allatis et secum existentibus prorsus deperditis et alienatis, nos et nostra obsequia inchoata et regni nostri agenda fideliter et fina-liter virtuose consummando et exponendo, deserere nullatenus volue-runt, se ipsos, uti inter fideles fideliores ac ipsorum propria et dicto-rum nobilium virorum complicum et consanguineorum suorum capita et cuncta bona pro nostre regalis persone et regni nostri virtuosa tuicione et immensa utilitate regni nostri casibus fortune, calamitati et periculis fideliter et ferventer submittendo et exponendo, univer-sis, pro quibus et aliis ineffabilibus obsequiis et complacenciis eadem et illas nove nostre donaciones titulo, necnon possessiones Barathy in Jauriensi, Barbach, Sarkany, Kisfalu in predicto Soproniensi, Ghelsw, Iharus, Bekchenheyl et Egerzegh in Zaladiensi comitatibus, cum villis, prediis et ceteris sessionibus ac pertinenciis quibuslibet, ad easdem possessiones spectantibus, pro aliis consimilibus et coe-qualibus nobisque placibilioribus et utilioribus possessionibus eorum­dem domini Johanni archiepiscopi et fratrum suorum concambiali titulo, mediantibus aliis Uteris nostris superinde confectis dederimus, perpetuo donaverimus, contulerimus, tradiderimus et assignaverimus pleno iure. Que quidem castra et eorum pertinencie necnon possessio­nes et ville prenominate a diebus antiquis et ab eo tempore citra, in cuius contrarium memoria hominum non existit, apud manus predecessorum nostrorum felicium reminiscenciarum regum Hungarie iusto iuris titulo semper pacifice habita et tente fuerunt, et conse-quenter eadem et eedem cum suis pertinenciis similiter ad manus

(23) Nekoliko isprava iz početka XV st. 4 1

nostras regias deventa et redundate per nos et inconcusse quieteque et absque omnis impeticionis et contradiccionis obice servata et possesse, et tandem de manibus nostris regiis eisdem domino Johanni archiepiscopo suisque fratribus prenominatis ac eorumdem fratrum suorum heredibus perenniter collata et donate extitere, et fuerunt profecto, prout regni nostri antiqua et approbatissima dictat lex et consuetudo multifarie multisque modis districtus, castra, civitates, oppida, ville, possessiones et iura possessionaria, tributa ac alie hereditates de regnicolis nostris ciuiuscumque status, dignitatis, con-dicionis et preeminencie existentibus, interdum propter notam infidelitatis, cum eciam ob nonnullarum aliarum criminalium offuscacionum facinora et excessus, utputa propter cusionem fal-sarum monetarum, sigillorum falsificacionem et falsarum literarum exhibicionem seu delacionem, et propter aliarum falsariarum et nefandorum scelerum enormitates et delicta plerumque vero propter seminis defectum, aut heredum solacio destitucionem et carenciam, nonnunquam vero concambiali titulo, aliis quoque contractibus et multiplicibus de causis ad manus regias applicari, devenire, devolvi et redundari solent et per consequens omnia disposicioni et collacioni regie spectare et pertinere debent. Sed quia instrumenta literalia, per que et quorum vigoribus huiusmodi districtus, castra, civitates, oppida, ville, predia, tributa ac cetera iura possessionaria et here­ditates tente fuerunt, habite et possesse, ad manus nostras regias nequeunt plerumque pervenire, sicque eisdem literalibus instrumentis occulte et clandestine reservatis antiquo dierum posset per qua-rundam cavillaciones et pretensas cautelas in iudicio et eciam extra iudicium quandoque contra formam et vim nostrarum collacionum et provisionum regiarum temere procedi et attentari, quod utique in nostrum preiudicium et iacturam vergi censeremus et attentari. Volentes igitur cavillacionibus et pretensis cautelis viam precludere, presertim recensentes prenarrata fidelissima et ineffabilia serviciorum genera et virtuosas complacencias, eorumdem domini Johannis archiepiscopi et fratrum suorum, quorum intuitu prelibatos dominum Johannem archiepiscopum et eius fratres prenominatos fratrumque suorum heredes, nostro et successorum nostrorum regum Hungarie nominibus et in personis assummimus, spondemus iugiter et expresse pollicemur, in pleno reali, corporali ac pacifico dominio predictorum castrorum Kapw, Borosthyan et Lewka vocatorum, et quarumlibet pertinenciarum iuriumque eorumdem, et presertim cum prerogativa exemcionis et solucione lucri camere et decimarum, que, ut prefertur, ab olim apud manus regias, nostrorum videlicet precessorum regum Hungarie, et ex consequenti eciam apud manus nostras semper pacifice prefuerunt et extiterunt, a cunctis impetitoribus, causidicis et actoribus ubique intra et extra iudicium expedire, defensare, tueri et manutenere, indemnes et illesos temporibus successivis universis; expedit quippe, quod nos et nostri successores reges eosdem dominum Johannem

I 5 2 Ferdo Šišić: (24)

archiepiscopum fratresque suos et eorumdem fratrum suorum heredes in dictis castris et eorum pertinenciis ac iuribus universis prenominatis, tanquam in nostra regia donacione et collacione ac provisione conservemus et conservent. Ideo de prelatorum et baronum nostrorum consilio prematuro et de plenitudine regie potestatis ex certa quoque nostra sciencia omnibus et singulis cuiuscunque status, eondicionis, dignitatis et preeminencie existant, de et super prosecucione, accione et impeticione eorumdem, occasione dictorum castrorum et suarum quarumlibet pertinenciarum, iurium quoque premissorum perpetuum silencium auctoritate regia impo-nimus per presentes decernentes, quod nullus iudicum, iusticiariorum regni nostri presencium et futurorum prefatos dominum Johannem archiepiscopum fratresque suos prenominatos aut eorundem fratrum suorum heredes, ad cuiuspiam instanciam pretextu dictorum castrorum et suarum pertinenciarum ac iurium in toto vel in parte aliquatenus iudicare aut ipsos seu aliquem ex ipsis suo astare iudicatui compellere audeat quoquo modo in premissis, ita quod predicto casu occurrente, non ipsi sed nos, nostri heredes aut successores reges Hungarie pro eisdem respondere teneamur et teneantur, prout fuerit opportunum. Quocirca vobis palatino et iudici curie nostre vestrasque vices in iudicatu gerentibus, cunctis eciam aliis iudicibus et iusticiariis regni nostri nunc constitutis et in futurum constituendis et cuilibet vestrum in solidum, quibus presentes ostendentur, firmis damus regiis sub edictis, quatenus prefatos dominum Johannem archiepiscopum et eius fratres fratrumque suorum heredes ad quorumpiam instanciam, accione premissorum, vestri in presenciam convenire vel in causam attrahere satagencium et adversus ipsos causam seu litis materiam movere volencium, contra formam premissi nostri decreti regalis nequaquam iudicare audeatis nee ad respondendum cuipiam astringere aut aliquatenus in iudiciis aggravari presummatis, sed tales causidicos, impetitores et actores in nostre serenitatis aut nostrorum succes-sorum regum Hungarie conspectum dirigatis et transmittals, quibus nos circa premissa respondebimus et post nos nostri successores reges Hungarie, ut fuerit conveniens, respondebunt. In casu vero quo nos aut nostri successores circa premissa tepidi essemus et essent, aut remissi et pro antefatis domino Johanni archiepiscopo et suis fratribus ipsorumque fratrum suorum heredibus, ut prefertur, non responderemus aut non responderent ipsos manutenendo in eisdem, nihilominus vos prefati iudices et iusticiarii regni nostri nullatenus eadem et ipsa cuipiam adiudicare aut perpetuacioni seu statucioni aliquam de ipsis, eciamsi in processu huiusmodi cause contra eosdem terminos compleverint iuridicos, facere audeatis, imo nee possitis, decernentes irritum et inane, si secus a quoquam quavis auctoritate quoquomodo, scienter vel ignoranter contingerit atten­t a t , presentis scripti nostri patrocinio mediante. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam presentes concessimus cisdem 'iteras nostras privilegiales pendentis et autentici sigilli nostri

м Nekoliko isprava iz početka XV st. 15З

duplicis munimine roboratas. Verum quia prefatus dominus Jo­hannes archiepiscopus Strigoniensis, nostri cancellariatus fungitur officio et honore, et obhoc erga manus ipsius eciam utrumque par sigilli nostri autentici duplicis predicti habetur, ad evitandam et removendam cuiuslibet suspicionis ambiguitatem et hesitacionis scrupulum, quod previa racione evenire posset fortassis, per quem-piamve allegari, sigilla autentica fidelium nostrorum dilectorum virorum magnificorum Detrici Bubek, regni nostri palatini et co­mitis Frank de Zechen iudicis curie nostre, penes predictum autenti-cum sigillum hine et inde appendi mandavimus, in certitudinem et robur ac uberiorem cautelam premissorum. Datum per manus eius-dem reverendissimi in Christo patris et domini Johannis de Kanisa arehiepiseopi alme ecclesie Strigoniensis locique eiusdem comitis perpetui necnon primatis et apostolice sedis legati ac aule nostre regie summi cancellarii dileeti nostri et fidelis, anno domini Mille-simo quadringentesimo primo, tredecimo Kalendas mensis Marcii, regni autem nostri anno quarto decimo; venerabilibus in Christo patribus et dominis Valentino tituli sanete Sabine sacrosancte Ro­mane ecclesie presbitero cardinali et ecclesie Quinqueecclesiensis gubernatore, ac eodem domino Johanne ipsius Strigoniensis, Colo-censi sede vacante, Andrea Spalatensi et altero Andrea Ragusiensi arehiepiseopi, Luča Varadiensi, Nicolao eleeto Transsilvaniensi, Eberhardo Zagrabiensi, Thoma Agriensi, Johanne Boznensi, Micha-ele Vesprimiensi, Johanne Jauriensi, sede Vaciensi vacante, Petro Nitriensi, fratre Gregorio Chanadiensi, Sirimiensi sede vacante, Grisogono Traguriensi, Francisco Scardonensi, Ladizlao Tyniniensi, Johanne Nonensi, Anthonio Sibenicensi, Nicolao Corbaviensi et Leonardo Segniensi ecclesiarum episeopis ecclesias dei feliciter guber-nantibus, necnon magnificis viriš eodem Detrico Bubek regni Hun-garie palatino, Styborio de Styborich voivoda nostro Transsilvano et comite de Zolnuk, dicto comite Frank filio condam Копуе bani iudice curie nostre, Nicolao de Gara Dalmacie et Croacie predic-torum ac totius Sclavonic et Johanne de Maroth Machoviensi banis, honore banatus Zeuriniensis vacante, Georgio filio Jakch de Kusal tavarnicorum, Stephano de dicta Kanisa ianitorum, Johanne grof dapiferorum, Emerico de Peren pincernarum, Johanne filio magistri Ladislai filii condam comitis Stephani Bubek agazonum nostrorum magistris, eodem Styborio comite Posoniensi aliisque quam pluribus regni nostri comitatus tenentibus et honores.

1 Porodica Kanižaja (Kanizsayi) potiče od plemena O s l i (Odi). Osni­vač je njezin L o v r o, god. 1322 župan zaladski; sinovi su mu bili I v a n , god. 1365 župan vrbaški i S t j e p a n , biskup zagrebački (1356—1375)- Iva­novi sinovi su N i k o l a , sanski župan, "f" prije 1406, I v a n , nadbiskup ostro-gonski (1388—1418) i S t j e p a n (f 1427), kraljevski komornik vratar (1398). Porodica je izumrla 1532.

2 Gradovi Čestin i Borac u Srbiji (u Gruži), danas razvaline. 3 Nedaleko od ušća Bosne u Savu. 4 Srpski despot Stjepan Lazarević vojevao je u turskoj vojsci. 5 Vidin i Orehovica.

4 4 Ferdo Šišić: . 2 6 )

8.

P o ž e g a , 2i f e b r u a r a 1401.

0 nedavnoj provali Turaka do Požege. Original na pergameni u madžar. drž. arhivu u Budimpešti

DL 4126. Na ispravi visi o vrvci od modre, ljubičaste polusvile dobro sačuvan, a ipak jako neizrazit, ovalni pecat požeškoga kaptola.

[CJapitulum ecclesie beati Petri de Posega omnibus Christi fidelibus, presentibus pariter et futuris, presencium noticiam habi-turis salutem in salutis largitore. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod anno domini millesimo quadrigente-simo primo feria secunda proxima post dominicam Invocavit,1 Far-kasius filius Thome filii Elye de Graduch, ad nostram personaliter accedendo presenciam, exhibuit nobis quasdam litteras nostras paten­tes, multum in aqua madidatas, que, ut asseruit, in fuga propter metum exercitus Turkorum (!)2 in aquam cecidisset, in scriptura per ipsam aquam maculatas, sigillo ruptas, seriei infrascripte, petens nos debita cum instancia, ut easdem in formam nostri privilegii [redigi] faceremus. Cuius peticionibus annuentes easdem litteras nostras patentes in formam nostri privilegii redigi fecimus, prout series inveniri potuit in hec verba:

Slijedi isprava požeškoga kaptola od 10 maja 1350 (up. N a g y I m r e, Anjoukori okmanytar vol. V, Bp. 1887, 375—376. S m i č i k 1 a s, Cod. dipl. vol. XI Zagreb 1913, ove isprave nema).

1 21 febr. 2 т febr. 1400 izdaje ispravu N i k o l a G o r j a n s k i »regnorum Dal-

macie, Croacie Sclavonique banus, presentisque regie expedicionis contra Boznen-ses et potencias Turcarum perfidissimorum instaurande capitaneus generalis« (Codex Zichy V, 149).

9-R i m , 28 m a r t a 1401.

Papa Bonijacije IX postavlja nekadašnjega zagrebačkoga bi­skupa Ivana (II) Smila, po rodu Čeha, nadbiskupom kaločkim.

Papinski registar u vatikanskom arhivu u Rimu (anni XII lib. IB, fol. 238).

Monumenta Vaticana Hungarie, series I, tomus IV, Bullae Bonifacii IX pars altera 1396—1404, Bp. 1889, 313.

Bonifacius etc.1 venerabili fratri Iohanni, episeopo olim Za-grabiensi,2 in arehiepiseopum Colocensem eleeto, salutem etc. Ro-manus pontifex etc. Dudum siquidem bone memorie Nicolao arehi-episeopo Colocensi3 regimini Colocensi ecclesie presidente nos cu-pientes eidem ecclesie, cum earn vacare contingeret, utilem et ydo-neam presidere personam, provisionem eiusdem ecclesie ordinationi et dispositioni nostre ea vice duximus specialiter reservandam. Post-

Uz) Nekoliko isprava iz početka XV st. 4 5

modum vero prefata ecclesia per eiusdem Nicolai archiepiscopi obi-tum, qui extra Romanam curiam diem clausit extremum, pastoris solatio destituta, nos demum ad te episcopum olim Zagrabiensem, consideratis grandium virtutum meritis, quibus personam tuam earum largitor Dominus insignivit et quod tu, qui Zagrabiensi eccle-sie, cuius regimen et administrationem dudum ex certis causis in nostris manibus resignasti, diu laudabiliter prefuisti,4 eandem Colo-censem ecclesiam scies et poteris, auctore Domino, salubriter regere et feliciter gubernare, convertimus oculos nostre mentis. Intendentes igitur tarn ipsi Colocensi ecclesie, quam eius gregi dominico salu­briter providere de persona tua etc., prefate Colocensi ecclesie aucto-ritate apostolica providemus teque illi preficimus in archiepiscopum et pastorem curam et administrationem ipsius Colocensis ecclesie tibi in spiritualibus et tcmporalibus plenarie committendo, Datum Rome apud sanctum Petrum quinto Kalendas Aprilis anno duodecimo.

Ovakovo pismo upravio je papa još i na kaptol kaločke crkve, kleru, varoši, građanstvu i čitavoj diecezi, a onda napose jos i na kralja Žigmunda, vazalima i svima sufraganima (dakle još i zagre­bačkoj, đakovačkoj i sremskoj biskupiji) kaločke nadbiskupije.

1 Izostavljene su sve suvišne formule. 2 Čeh Ivan Smilo bio je zagrebački biskup — poslije svrgnuća Pavla

Horvata — od jula 1387 do juna 1397. 3 Nikola Bubek (Bebek) de Pelsöcz de genere Äkos (1392—1400). 4 Ovo su samo xiobicajene formule, jer je u stvari biskup Ivan Smilo bio

srebroljubac i u vječnom inatu sa zagrebačkim Gradecom; čak je 1397 bacio kletvu na grad. Potom se morao odreći zagrebačke biskupije, a naslijedio ga je Eberhard de Alben.

IO.

B u d i m , 8 a p r i l a 1401.

Kralj Žigmund šalje Đuru Vesszösa de Zseliz i erdeljskoga vojvodu Šćibora u Brieg (u Šleskoj), da mu dovedu u Ugarsku za­ručnicu vojvotkinju Margaretu.

Original na papiru s tragovima utisnuta pečata u arhivu gro­fova Zichy u Zselyu fasc. 212 nr. 107.

G r o f Z i c h y o k m ä n y t a r , vol. V, Bp. 1888, 242—243-Sigismundus dei gracia rex etc. fidelibus suis viris magnificis

palatino et iudici curie sue, eorumdem vices in iudicatu gerentibus, aliis eciam cunctis regni nostri iudicibus et iusticiariis ecclesiasticis, videlicet et secularibus, presencium noticiam habituris, salutem et graciam. Cum magister Georgius filius Thome dicti Vezeus de Selyz una cum viro magnifico Stiborio voivoda partium nostrarum Trans-silvanarum, domino suo, pro conducenda serenissima principe domi­na Margaretha ducissa de Breega, conthorali nostra carissima,1 asse-ratur fore profecturus, ob hocque prosecucionibus causarum suarum

х5б Ferdo Šišić: (28)

coram vobis habitarum commode intendere nequeat, igitur fidelitati vestre firmiter precipiendo mandamus, quatenus universas et quas-libet causas ipsius Georgii, item lohannis uterini fratris ac nobilis domine matris eiusdem, propter unionem cause absque presencialitate prefati Georgii commode respondere non valcncium, tam per ipsos contra alios, quam per alios quospiam contra ipsos in quibuslibet terminis coram vobis motas vel movendas, statu in eodem absque omni gravamine ad octavas festi Nativitatis beati lohannis Baptiste nunc venturas2 prorogarc debeatis. Et aliud non facturi. Datum Bude feria sexta proxima post festum Pasche domini anno eiusdem mille-simo quadringentesimo primo.

1 Margareta bila je kći sleskoga hercega Heinricha VIII von Brieg i žene mu Margarete Mazovske (Poljakinje). Do vjenčanja nije došlo, jer je kralj Zigmund već 28 aprila 1401 zarobljen od ugarskih velikaša i zatvoren na Više-gradu. Tada se moralo poslanstvo sa erdeljskim vojvodom Šćiborom vratiti natrag u Ugarsku neobavljena posla, a zaruke su se razvrgle. Up. 0 tom: \V e г t n e r, »Zsigmond kiraly egy ismeretlen hazassagi összekötteteseröl,« S z ä z a d o k 1889, 772 i dalje.

- 1 jula 1401.

1 1 .

S k r a d i n , 10 a p r i l a 1401. Lipica, kći Stankova, daruje pred skradinskim kaptolom sve

posjede svoga pokojnoga oca franjevačkom samostanu u Skradinu. Original na pergameni u arhivu franjevačkoga samostana u

Šibeniku. Na ispravi visi konopljana vrvca; pečat je otpao. Nos capitulum universum cathedralis ecclesie Beate Virginis

de Scardona salutem in omnium salvatore. Ad universorum noticiam per presentes volumus pervenire, quod aecedens ad nostram pre-senciam Lipica, filia condam Stanicu, habitatrix Scardone et de villa Vulkquich/ dioecesis Scardonensis, non vi, dolo et fraude, vel aliqua machinacione seducta, sed suo piano animo atque bona et spontanea voluntate fuit confessa et dixit, se dedisse et donasse a modo in per-petuum absque aliqua contradictione, pure et simpliciter, quod di-citur inter vivos, donacione perpetua, omnes et singulas suas posses-siones vel que fuerunt condam patris sui, memorati Stanicu, in dicta villa Vulkifichy (!)2 videlicet, monasterio beati lohannis Baptiste fratrum minorum prope Scardonam et pro ipso monasterio ac pro sustentacione fratrum in ipso monasterio commorancium, et hoc pro anima dicti patris sui Stanicu et antecessorum suorum, scilicet: do-mos, ortos, sedillia (!), vineas, terras cultas et incultas, silvas, ne-mores (!), pratos (!), ligna, lapides, pascua et aquas et aquarum de-cursus, et omnia et singula ibidem quovis iure dicto condam patri suo Stanicio pertinencia, ad habendum, tenendum, possidendum, usufructuandum, permutandum, vendendum et alienandum pro libito voluntatis guardiani, qui pro tempore fuerit in ipso monasterio.

(29) Nekoliko isprava iz početka XV st. M7

tamen in sustentacione iam dictorum fratrum in dicto monasterio commorancium, vel in aliquo bono opere dicti monasterii devolven-cium, sine contradiccione alicuius persone. Que omnia et singula in his scriptis continentia dicta Lipica promisit monasterio per se et suos heredes et successores firma et rata habere et semper observare et non contrafacere vel venire per se vel alium aliqua ratione vel causa sub obligatione et ypoteca omnium suorum bonorum presen-cium et futurorum ac dampnorum et expensarum causa de predicta; qua pena soluta vel non, presens privilegium permaneat in sua firmi-tate. Actum et datum in memorata nostra cathedrali ecclesia Beate Virginis sub impensione dicti nostri capituli assueti sigilli, anno na-tivitatis domini millesimo quatringessimo (!) primo die decimo men-sis aprilis, potificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Bonifacii miseracione divina pape noni, pontificatus eius-dem anno undecimo.

- Danas Vukšić. 2 Očito lapsus calami za V u l k ( i ) s i c h y .

12.

B u d i m , 14 a p r. 1401. Kralj Žigmund ponovo daruje grofu Pavlu Zrinskome župu

Bužansku (u Lici) uz uslov, da je otkupi od knezova Krbavskih. Inserirana isprava u prepisu kaptola zagrebačkoga od 6 dec.

1402, učinjen pred kanonikom Ivanom Lancelotom, na molbu »ma­gistri Pauli filii Georgii filii Pauli filii Pauli bani de Zirinyo«, u drz. arhivu u Budimpešti DL 33933.

Nos Sigismundus dei gratia rex etc., memorie commendantes tc nore presencium significamus quibus expedit universis, quod fidelis noster magister Paulus filius Georgii, filii Pauli, filii Pauli bani, dt Zirynio1 ad nostre maiestatis accedens presenciam nobis curavit de-clarare, quomodo Gregorius filius condam Pauli bani, patruus vero supradicti Georgii, patris videlicet magistri Pauli antefati,2 comita-tum Busaan3 vocatum in regno nostro Croacie prenotato habitum a comitibus Wegle ad progenitores pretacti magistri Pauli et per consequens ad eum tanquam heredem deventum, cum omnibus suis pertinenciis et iurisdicionibus (!) universis livore invidie et malivo-lencie rancore concepto, contra legittimas prohibiciones Georgii pa­tris eiusdem magistri Pauli et demum ipsius Pauli filii sui in diversis capitulis, annis et diebus, iuxta consuetudinem regni nostri, factas et in formam litteratoriam redactas ac in nostro conspectu specietenus exhibitas et productas, serenissimo principi domino Lodovico regi Hungarie etc., patri et predecessori nostro carissimo dive remi-niscencie, pro sex milibus florenis puri auri boni et iusti ponderis vendidisset, eodemque domino Lodovico rege Hungarie divina vo-lente dementia de medio sublato et regnis Hungarie, Dalmacie,

j r g Ferdo Šišić: (30)

Croacie etc. predictis in serenissimam principem dominam Mariam reginam, suam prolem, nostramque conthoralem carissimam felicis memorie, simulcum dicto comitatu Busaan vocato iure successorio et ordine geniture devolutis, eadem domina Maria regina, consors nostra dilectissima, eundem comitatum Busaan vocatum cum suis omnibus iuribus et iurisdicionibus universis ex quibusdam causis tunc suum animum inducentibus magnificis viris Thome et Buthkoni, filiis Budizlay, item Paulo filio Karuli necnon Karulo filio Gregorii, comitibus Corbavie,4 pro novem milibus florenis puri auri boni et iusti ponderis usque tempus redempcionis eiusdem pignori obligasset, denique nos nonnullis nobis incumbentibus negociis, et precipue pro quodam exercituali expedicione per ipsos comites Corbavie unacum magnifico viro Detrico Bubek, tunc regni nostri Sclavonic bano, nunc vero regni nostri Hungarie predicti palatino, contra Boznenses, nostros et regni nostri emulos, more exercituancium destinato de nostris commissione et mandato facta et expensis ibidem impensis duo milia florenorum similiter auri puri boni et iusti ponderis supra-dictis novem milibus florenis superaddendo et in toto ac per omnia prefatum comitatum Busaan vocatum simulcum suis utilitatibus, pertinenciis, iuribus et iurisdicionibus universis pro undecim milibus florenis similiter puri auri boni et iusti ponderis supradictis, tarn novem quam duobus milibus florenis in unum coniectis et compu-tatis, similiter titulo pignoris, usque tempus redempcionis eiusdem obligavimus, supplicans nostre humiliter maiestati, ut ipsum ad pre-dictum comitatum Busaan vocatum hereditarie sibi spectantem et, ut premittitur, contra prohibiciones legittimas et sui ac patris eius­dem preiudicium per memoratum Gregorium filium Pauli bani, patruum vero annotati Georgii filii Pauli, filii eiusdem Pauli bani, maliciose conceptive et rancorose venditum et alienatum per formam redempcionis per ipsum magistram Paulum fiende et eum sibi ad redimendum facultatem dare et graciose concedere dignaremur. Nos itaque consideratis multiphariis laudedignis serviciorum mentis et fidelibus obsequiis, quibus idem magister Paulus filius Georgii de Zirinio in quampluribus nostris regnique nostri negociis prosperis et adversis summa diligencia, agilitate, strennua fide, firma et sin-cera devocione, persone sue et rebus necnon possessionibus in vici-nitate Boznensium existentibus et ad dictum castrum suum Ziryn vocatum pertinentibus per sevissimos Turkos crucis Christi inimicos ac Boznenses predictos combustis, desolatis et per abduccionem ho-minum sexus utriusque depopulatis, solo dumtaxat castro Zirin in suis muris et edificiis sub firma timorosa, tamen custodia salvo remanente, pro nostri honoris augmento et regni nostri defensione non parcendo nostre indefesse complacere studuit maiestati; volen-tes itaque eundem magistrum Paulum de predicto Zirinio pro pre-missis suis virtuosis actibus, sinceris complacenciis ac fidelium servi­ciorum, preclaris meritis necnon dampnis super et contra eum modo, ut premittitur, perpetratis, ne idem hereditate paterna et sibi de

(З і ) Nekoliko isprava iz početka XV st. U?

iure debita sic destitutus Altissimum cogatur contra nos vindieem invocare, quin pocius ad bona šibi debita restitutus et admissus deum sedulius collaudare nobisque et sacro nostro regio dyademati fide-liores et diligenciores animetur toto nisu et intencione exhibere famu-latus, favore prosequi regie graciositatis, attendentes potissime et unacum prelatis et barronibus (!) regnique nostri proceribus dili-genter revolventes eundem Gregorium filium Pauli condam bani, patruum vero memorati Georgii, patris videlicet pretacti magistri Pauli, contra prohibiciones supradictas per eos legittime factas me-moratam vendicionem pretacti comitatus Busaan vocati supradicto domino Lodovico regi factam, de iure et consuetudine regni nostri facere non potuisse, ymmo eciam minus iuste et indebite, uti revera existit, fore factam, de dictorum prelatorum, barronum et regni nostri procerum consilio reputantes et decernentes, eidem magistro Paulo hane graciam de nostre munificencie, largitate et ex certa sciencia duximus faciendam, ut idem magister Paulus filius Ge­orgii de Zirinio memoratum comitatum Busaan vocatum, in dicto regno nostro Croacie existentem, simulcum villis, casalibus, descen-sibus, tributis, navigiis, portubus seu vadiš, ab olim in dicto comi­tatu Busaan institutis et exigi consuetis, montibus, vallibus, campis, terris cultis et incultis, silvis, pratiš, nemoribus, rubetis, fenetis, aquis et aquarum decursibus, molendinis, piscinis, piscaturis et gene-raliter cunetis eiusdem comitatus fruetibus, utilitatibus, emolumentis, fruetuositatibus, iuribus et iurisdicionibus quibuslibet sub suis veris metis, terminis, limitibus et districtibus, quibus idem comitatus Busan nuncupatus hactenus per quoscunque tentus et habitus fuit ac possessus, a supradictis comitibus Corbavie et eorum altero nec-non ipsorum et alterius eorundem posteris simul vel successive pro prenarratis undecim milibus florenis puri auri boni et iusti ponderis redimere ipsumque comitatum cum suis universis pertinenciis, iuri­bus, iurisdicionibus et utilitatibus quibuslibet perpetuo et irrevoca-biliter tenere, habere, possidere et conservare ac de eodem comitatu tarn in vita quam in morte iuxta sue placitum voluntatis libere dispo-nere ac eum cuicunque voluerit tarn sexui masculino quam feminino vendere, legare, dare et donare libere, secure et absolute valeat at-que possit, nullusque filiorum aut filiarum suarum presencium et futurorum huiusmodi sue voluntati contraire aut ipso magistro Paulo vivente porcionem in toto vel in parte de dicto comitatu Busaan contra suam voluntatem petere vel habere possit vendicionique le-gacioni aut donacioni per ipsum magistrum Paulum de comitatu pretacto factis se opponere et modo quocunque obviare, quin ymmo huiusmodi sua disposicio, vendicio, ordinacio aut donacio firma sit semper et inviolabilis perseveret; universas vero litteras super facto eiusdem comitatus confectas, quibus mediantibus regie maiestati ius pertineret aut pertinere posset comitatu in eodem cassas, vanas reliquimus viribusque penitus et per omnia carituras. Insuper ех uberiori dono nostre gracie sepefatum comitatum Busaan vocatum

і б о Ferdo Šišić: І32)

simulcum predictis suis pertineciis et iurisdicionibus quibuslibet eidem magistro Paulo et illi ac illis cui vel quibus ipse eum duxerit vendendum, donandum, largiendum in vitaque et in morte de eo disponendum nove nostre donacionis titulo de eorundem prelato-rum et barronum nostrorum consilio prematuro perpetuo et irrevo-cabiliter damus, donamus et conferimus, totum ius et proprietatem, quod et que nobis in predicto comitatu competerent aut competere possent, in eundem magistrum Paulum et ilium ac illos necnon illam et illas, quibus per ipsum magistrum Paulum comitatum sepe-fatum vendi, dari, donari seu quovismodo alio disponi contigerit de eodem pure, mere per omnia liberaliter et irrevocabiliter trans-ferendo, presencium nostrarum vigore et testimonio litterarum, quas nobis in specie reportatas in formam nostri privilegii redigi facie-mus. Datum Bude in festo beatorum Tyburcii et Valeriani marti-rum anno domini millesimo quadringentesimo primo.

1 Hrvatski ban Pavao I Bribirski ("j" 1312) imao je, među ostalima, i sina Pavla II Banica, kneza ostrovičkoga (f 1346), a ovaj Pavao II sina Jurja, koji je dobio 1347 Zrinj grad nedaleko od Une (f o. 1360). Njegov je sin u ispravi pomenuti Pavao Zrinski ("j" 1414).

- Ban Pavao I Bribirski imao je i sina Grgura, kneza Ostrovičkoga ( t o. 1350). _

3 Lički Bužim, nedaleko od Gospića. 4 Knez Kurjak (Ciriacus), f 1304, imao je sina Budislava ("f" 1346), a

ovaj sinove Tomu (f 1401) muža Jelisavete sestre Pavla Zrinskoga, Butka ("f 1407), Karla (*f* o. 1380) 1 Grgura ( t o. 1^80). Karlo imao je sina Pavla, a Grgur sina Karla (f o. 1411). Up. K 1 a i ć, Rodoslovlje knezova Krbavskih od plemena Gušić. » R a d « knj. 134 (Zagreb 1898).

13-B u d i m , 14 a p r i l a 1401.

Kralj Žigmund nalaže Krbavskom knezu Pavlu Karloviću da pred Kninskim kaptolom primi od Pavla Zrinskoga 11.000 dukata.

Isprava uvrštena u ispravu Kninskoga kaptola od 25 jula 1401 u madžarskom dri. arhivu DL br. 33104.

Sigismundus dei gracia rex etc. fideli suo viro magnifico Paulo filio Karuli comiti Corbavie salutem et graciam. Cum nos comitatum Buzaan vocatum alias per nos vobis et fratribus vestris pro undecim millibus florenis puri auri boni et iusti ponderis pignori obligatum fideli nostro magistro Paulo filio Georgii de Zrinio iuxta continenciam aliarum litterarum nostrarum redimere commiserimus, igitur vestre fidelitati firmiter precipimus et omnino volentes man­damus, quatenus mox receptis presentibus et omni mora, oceasione ac dissimulacione postpositis, coram testimonio capituli ecclesie Tininiensis, quod per idem capitulum ad id presencium serie trans-mitti iubemus, facta prius cum fratribus vestris diligenti racione. et quantam pecunie quantitatem vos in dictum comitatum dedisse reperiemini, tantam ab eodem magistro Paulo filio Georgii rehaberc

(зз) Nekoliko isprava iz početka XV st. l 6 l

et recipere rehabitaque et recepta illam porcionem, quam in prefato comitatu tenetis et possidetis, eidem magistro Paulo simul cum litte-ris quibus mediantibus huiusmodi obligacio facta fuit et firmata, coram eodem testimonio capituli ecclesie Tininiensis antefati remit-tere, resignare, reddere et restituere modis omnibus debeatis, manus vestras et vestrorum de porcione eiusdem comitatus hactenus per vos possessa penitus removendo et excipiendo, litteras quoque obligatorias seu inpignoraticias, si eas non restitueritis, presencium serie cassas et nullas decernimus et nullius esse efficacie vel momenti, seriem de-nique omnium premissorum, ut fuerit expediens, per idem caputulum nostre rescribi edicimus maiestati. Presentes eciam post lecturam reddi iubemus presentanti. Datum Bude in festo beatorum Tiburcii et Valeriani martirum anno domini M quadringentesimo primo.

14.

Z a d a r , 16 a p r i l a 1401.

Kralj Žigmund oprašta opatu samostana Sv. Kuzme i Damjana Frideriku de Georgiis polovinu daća za uzdržavanje vojske.

Original na pergameni s utisnutim pečatom u državnom arhivu u Zadru; Acta mon. SS. Cosmae et Damiani, fasc. VII.

commissio propria domini regis. Nos Sigismundus dei gracia rex etc. memorie commendamus

per presentes, quod nos circa sollicitudinem ecclesiarum regnorum nostrorum veluti veri protectores earumdem sollicite invigilare cu-pientes, ecclesiam monasterii beatorum Cosme et Damiani martirum de Rogova, Jadrensis dyocesis,1 cuius veri patroni existimus, quod monasterium per condam Johannem de Palysna priorem Aurane et ipsius complices, nostre sacre corone notorii infideles, per quam-plurimas concremaciones et diversas derobaciones finali desolacionis exterminio concussum fuerat, et quod vir religiosus et deo devotus fidelis noster dilectus dominus frater Federicus de Georgiis de Jadra, abbas loci eiusdem, non sine suis grandissimis laboribus et expensis in multis eius membris tarn in possessionibus recuperare et in edificiis colapsis reformari, quam eciam in fructibus iuxta ipsius exigencie facultatis augmentari non cessat hora iugii, dono specialis regie gracie pretendimus decorare. Ut ergo hoc laudabile opus, per ipsum dominum fratrem Federicum abbatem inceptum, nostro in-terveniente iuvamine glorioso fine consumpmetur, mm attends pre-missis, turn etenim pro fidelibus serviciis et diversarum complacen-ciarum obsequiis ipsius domini fratris Federici abbatis, quibus ipse et domus sua tota gratanti et benivola voluntate in singulis nostris commissionibus et mandatis se pro nos obtulerunt et adhuc totis conatibus offere non desinunt, ipsum dominum fratrem Federicum abbatem a quacunque solucione mediorum fructuum et proventuum nobis racione et pretextu monasterii sui predicti, iuxta decretum

STARINE XXXIX

і б 2 Ferdo Šišić: (34)

pridem per nos et barones et pociores regni nostri proceres in The-mesvar stabilitum,2 provenire debencium, per duorum integrorum annorum spacium post diem date presencium computando sequen-cium habere et haberi volumus per omnia supportatum ac quitum et exemptum, predictos medios fructus sibi et monasterio suo pre-dicto usque tempus predictum liberaliter remittendo et relaxando, harum nostrarum testimonio litterarum. Quocirca vobis fidelibus nostris collectoribus, exactoribus et receptoribus mediorum fructuum beneficiorum ecclesiasticorum, in dictis regnis Dalmacie et Croacie deputatis et deputandis, et signanter vero magnifico Nicolao de Gara eorumdem ac Sclavonie regnorum nostrorum bano et eius vice-bano, firmissimo nostro regio damus sub edicto, quatenus prefatum dominum fratrem Federicum abbatem, aut homines et iobagiones suos, racione dictorum mediorum fructuum monasterii sui usque ad revolucionem dictorum duorum integrorum annorum nullo modo molestari et perturbari presumpmatis, nee sitis ausi modo aliquali. Et aliud contra formam premisse nostre gracie facere non ausuri. Datum Bude sabbato proximo post octavas festi Passce (!) domini anno eiusdem MCCCC primo.

1 Nedaleko od Biograda na moru. Ova je opatija prešla iz Biograda u Tkon na ostrvu Pašmanu (o. g. i n o ) ; otnle ovoj opatiji tri naziva: Sv. Ivana Evangjeliste ili biogradska, Sv. Kuzme i Damjana ili tkonska, i najzad opatija rogovska. Up. J e 1 i ć, Povjesno-topografske crtice o biogradskom primorju ( V j e s n i k hrv. arh. dr. N. S. III (1898) 33 i dalje).

2 Temešvarski državni sabor sastao se 29 sept. 1397 i bio je na okupu do pred kraj oktobera. Zaključke je publikovao K n a u z, Az 1397-ki orszag-gyüles vegzemenye ( T ö r t e n e l m i t a r I I I , Pest 1857, 189—242).

B u d i m , 16 a p r i l a 1401. Kralj Žigmund zalaže za 18.500 dukata udovici grofa Stjepana

Krčkoga Katarini i njenoj kćerki Jelisaveti grad Steničnjak. Tekst ove isprave unesen je doslovce u ispravu kralja Žig-

munda od 16 nov. 141 j za grofa Fridrika Celjskoga i njegovu ženu Jelisavetu groficu Krčku, u madž. drž. arhivu u Budimpešti DL 34-052.

T h a l l o c z y - B a r a b a s , Cod. dipl. comitum de Frange-panibus, vol. I (Bp. іоло), 131 —132.

Nos Sigismundus dei gracia rex etc. memorie commendantes tenore presencium significamus quibus expedit universis, quod quem-admodum olim serenissimus princeps dominus Lodovicus, inclitus rex Hungarie etc., pater noster carissimus salubris reminiscencie, castrum suum regale Stenisgnak vocatum in regno Sclavonie situm et habitum, cum universis suis pertinenciis magnifico viro domino Stephano comiti Wegle et Modrusse ac domine Katherine comitisse coniugi eiusdem1 heredibusque ipsorum pro decern millibus florenis boni auri et iusti ponderis per ipsum dictum regem ab eodem comite

ш Nekoliko isprava iz početka XV st. 163

Stephano plene receptis veri pignoris titulo obligasse perhibetur, prout superinde littere eiusdem domini regis sub maioris sigilli sui appensione, que erga manus dicte domine comitisse adhuc haberi asseruntur existunt emanate,2 ita nos publice recognoscentes per pre-sentes, quod prefata domina Katherina comitissa, nunc relicta anno-tati condam domini Stephani comitis,3 pro arduis nostris et regni nostri negotiis ad singularemque complacenciam et ad requisicio-nem nostram instantem nobis octo millia et quingentos florenos simi­liter boni auri et iusti ponderis nomine mutui concedente et inte-graliter manibus nostris assignante, nos eidem domine Katherine co­mitisse et nobili puelle Elizabeth filie ipsius, necnon heredibus et successoribus legitimis ipsarum eadem octo millia et quingentos florenos auri predictis decern millibus florenis per prelibatum con­dam dominum Lodovicum regem, patrem nostrum, receptis et habitis connumerando et superaddendo eisdem domine comitisse ac filie sue ipsarumque heredibus et successoribus prenarratum castrum Stenisgnak in regno nostro Sclavonic habitum, simulcum omnibus et singulis fructibus, proventibus, obvencionibus, terris, aquis et aliis pertinenciis universis quibuscumque nominibus appellatis, signanter in dictis litteris domini Lodovici regis, patris nostri, expressis et explicatis ac omnibus modo, forma, iure et proprietate, quibus idem castrum per ipsum dominum Lodovicum regem annotatis comiti et comitisse ipsorumque heredibus impignoratum extitit et obligatum, iuxta contenta et tenorem dictarum litterarum domini Lodovici regis, patris nostri, pro pretactis decern et octo millibus ac quingen-tis florenis boni auri iustique ponderis possidendum, tenendum et habendum, impignorandum duximus et obligandum, immo obliga-mus et impignoramus presencium nostrarum vigore et testimonio iitterarum. Datum Bude sabbato proximo ante dominicam Miseri-cordia domini anno domini millesimo quadringentesimo primo.

1 Grof Stjepan Krčki oženio se 12 juna 1372 u Padovi Katarinom kćer­kom padovanskoga gospodara Franje Carrare.

2 Original ove isprave od 3 juna i}8o, izdan u Zagrebu, nalazi se u madž. drž. arhivu MODL 28.494 (UP- T h a l l o c z v - B a r a b a s o. c. I, 8 9 - 9 1 ) -

3 Grof Stjepan Krčki umro je u Modrušama u februaru ili martu 139c.

16. N a g v v a r a d , 17 a p r . 1401.

Palatin Detrik Bubek prodaje polovinu svoga grada Đurđevca sa spahilukom vicepalatinu Martinu Deršu od Sredica.

Original na pergameni s pečatom koji visi u drž. arhivu u Budimpešti DL 33.376.

Commissio propria domini palatini. Nos Detricus Bubek de Pelsewch regni Hungarie palatinus,

memorie commendantes tenore presencium significamus quibus ex-pedit universis, quod nos directam medietatem castri nostri Zenth-

164 Ferdo Šišić: (36

geurg1 appellati, in comitatu Crisiensi situati, cum omnibus villis, tributis, vineis, montibus, aquis, piscinis, piscaturis, silvis, pratiš, nemoribus, redditibus, proventibus et generaliter cunctis utili-tatum integritatibus ad dictam medietatem ipsius castri rite spectantibus, viro strennuo magistro Martino Ders de Zeredahel,2

vicepalatino nostro, pro duobus milibus florenis auri boni, veri et iusti ponderis, ab eodem magistro Martino plene habitis et receptis, et per ipsum magistrum Martinum nobili domine coniugi ac filia­bus necnon Sigismundo fratri uterino suis pignori obligavimus et obligamus presencium per tenorem tali modo, quod quandocumque nos vel successores nostri dictam medietatem ipsius castri nostri ab eisdem magistro Martino ac coniuge, filiabus et fratre suis, pro prescriptis duobus milibus florenis auri redimere possemus et vaierent, extunc ipsi mox et ibidem rehabita dicta eorum pecunia prescriptam medietatem iam dicti castri nostri remittere et resignare tenerentur effective. Assumpsimus nichilominus eosdem magistrum Martinum et dominam coniugem et filias ac fratrem suos contra filios nostros ac filios condam domini Emerici woyavode et alios quoslibet impeditores in pacifico dominio eiusdem medietatis iamdicti castri indempniter conservare. Ubi autem eosdem ma­gistrum Martinum ac dominam coniugem filiasque et fratrem suos in dominio ipsius castri conservare non possemus, extunc rursum iidem magister Martinus ac domina coniunx ex filie necnon frater sui in totale dominium alterius castri nostri Palocha3 appellati, in comitatu de Sarus existentis, virtute presencium introeundi et idem tarn diu quousque ipsis de prescriptis duobus milibus florenis auri fieret satisfactum tenendi, utendi, possidendi et conservandi haberent facultatem. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam pre-sentes litteras nostras privilegiales pendentis et autentici sigilli nostri munimine roboratas eisdem magistro Martino ac domine coniugi et filiabus necnon fratri suis duximus concedendas. Datum Waradini die dominica proxima ante festum beati Georgii martiris annos domini millesimo quadringentesimo primo.

1 Danas Đurđevac u Podravini (Savska banovina). 2 Porodica de Ders ili Dersfy pominje se u križevačkoj županiji od XIV

st. Zeredahel (Szerdahely) jesu Sredice kod Bjelovara. 3 Palocsa, davni posjed porodice Bubek, u županiji Säros (nekoć u sje­

vernoj Ugarskoj, danas u československoj republici).

17-R i m , 20 a p r i l a 1401.

Papa Bonifacije IX dopusta Simeonu Fanfogni brak sa rodi­com Magdalenom.

Original na pergameni u biblioteci Paravia u Zadru nr. 249; pečat otpao. Na donjem uzvoju: Gratia de mandato domini pape. N . de Rugis.

Bonifacius episcopus servus servorum dei venerabili fratri (Luce) archiepiscopo Jadrensi salutem et apostolicam benedictionem.

іг?) Nekoliko isprava iz početka XV st. 165

Oblate nobis pro parte dilecti filii nobilis viri Symeonis Mathei de Fanfogna domicelli, et dilecte in Christo filie Magdalene dilecti filii nobilis viri Antonu de Grisogonis eciam domicilii, nate domicille Jadrensis, petitionis series continebat, quod ipsi communium con-sanguineorum et amicorum interveniente tractatu desiderant invicem matrimonialiter copulari, sed quia Symeon et Magdalena prefati quarto affinitatis gradu invicem sunt coniuncti, desiderium ipsorum huiusmodi adimplere nequeunt, dispensatione super hoc apostolica non obtenta. Quare pro parte ipsorum Symeonis et Magdalene nobis fuit humiliter supplicatum, ut providere ipsis super hoc de oportune dispensacionis gratia de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur premissis et aliis certis causis nobis expositis huiusmodi supplicationibus inclinati, fraternitati tue, de qua in hiis et aliis specialem in domino fiduciam obtinemus, per apostolica scripta committimus et mandamus, quatinus, si est ita dictaque Magdalena propter hoc rapta non fuerit, cum eisdem Symeone et Magdalena, ut impedimento, quod ex affinitate huiusmodi provenit, non obstante matrimonium invicem contrahere et in eo, postquam contrahere et in eo postquam contractum fuerit, remanere libere et ličite valeant, apostolica auctoritate dispenses; prolem ex huiusmodi matrimonio suscipiendam legitimam nuntiando. Datum Rome apud sanctum Petrum XII Kalendas Maii pontificatus nostri anno duodecimo.

18.

B a r o l i , ij m a j a 1401.

Krai) Ladislav Napuljski postavlja Perrecta de Andreis svo­jim vikarom u Ugarskoj i u Hrvatskoj.

»Registri Angioini« vol. 364 (Ladislaus an. 1398—1401) fol. 202—203, u drž. arhivu u Napulju.

R a č k i, Izvaci iz kralj, osrednjega arhiva u Napulju (K u-k u 1 j e v i ć, Arhiv knj. VII , Zagreb 1863, 42) ima samo kratak regest, a tako i M a k u s e v, Italjanskie arhivy II. Neapolj i Pa­lermo (Priloženije k X I X tomu »Zapisok« imper. akademiji nauk, Sanktpeterburg 1871, 46—47). Po Makusevu R a Č k i, Rukopisi tičući se južnoslovinske povijesti u arhivih srednje i donje Italije {Rad knj. XVII I , Zagreb 1872, 234).

Ladizlaus rex etc. magnifico viro Perrecto de Andreis, comiti Тгоуе, regni nostri Sicilie marescallo etc., consiliario et fideli nostro dilecto gratiam etc. Si nostra per quempiam geri vel salubritate negocia, experientia docente, confidimus, si occupata per nostros emulos recuperari, nostra queque bona et emulorum ipsorum exterminari posse, proterviam per aliquem nobis fidum presup-ponimus et statum nostrum nostrorumque fidelium perduci ad optate tranquillitatis terminum, hec potisime consequi tuis virtutibus et sagacibus operibus firmiter credimus et speramus. Dum igitur

I66 Ferdo Šišić: (38)

statum regnorum nostrorum Hungarie, Dalmacie, Croatie et aliorum regnorum eisdem annexorum ex aggressionibus et conatibus improbis nonnullorum nostrorum emulorum, qui regna ipsa occupaverunt et occupare fuerunt moliti, cernimus multipliciter conquassatum, dumque nostrorum fidelium regnorum predictorum intra pectoris nostri claustra pressuras volitamus innumeras, tanto gravius eis benigne compacientes affectum crebre nos vexant angustie, quanto ut voluissemus citius occurrere varus oppressionibus eorum nequivimus imminente intra regni nostri limites hostilis guerre turbine nostre, ad id intentioni et laudabili disposicioni penitus repugnante. Et dum cogitaremus assidue de persona qui vice nostri dicta regna nostra et eorum incolas a lapsu vel impedimento quocunque retraheret, illorumque curam administraret et regimen circa eorum recuperacionem solerter intenderet, superborum elideret cornua et bonos ac pacificos in statu salubri conservaret, post deliberaciones varias super hoc habitas et consilia examinata multorum, postremo in te, quern nobis fidum in quacunque necessitate reperimus in obsequendo sollicitum in nostris promovendis agendis, effectu et opere fervidum et ad singula prorsus ydoneum, nostrum salubre iudicium firmiter requievit. Ut autem que mature dissussimus effectu non careant et que in te reperimus firmius in nostre mentis proposito conquiescant, de tuis quoque fidei probitatis, legalitatis et virtutum meritis, quern in arduis et grandibus nostris negociis semper comprobatum et legalem invenimus non immerito confi-dentes, te vicarium nostrum in dictis regnis nostris Hungarie, Dal­macie, Croacie et aliis regnis eisdem annexis cum plena meri mixtique imperii et gladii potestate ac iurisdictione plenaria, tarn ad iusticiam quam ad guerram et ad dependencia et emergencia quelibet ex eisdem usque ad nostrum beneplacitum de certa nostra sciencia tenore presencium fiducialiter ordinamus, recepto prius a te solito fidelitatis et de huiusmodi vicariatus officio diligenter et fideliter exercendo corporali ad sancta dei evangelia iuramento. Quocirca tue fidelitati harum serie precipimus, quatenus onus dicti vicariatus officii constanter assumens et ad partes regnorum predictorum te personaliter conferens, circa ipsorum regnorum recuperacionem studeas solerter intendere, nostrosque dictorum regnorum fideles in tramite conservare, iusticie ipsos gubernare, salubriter pacem eis dare, possetenus conculcare rebelles et emulos et reducere ad rectos tramites, prout confidimus vi perversos, quod te ipsius officii commendet amministratis providi, teque inducamur promovere racionabiliter ad maiora. Et quia predictum vicariatus officium eo favorabilius gerere poteris, quo ampliorem in illius amministracione tibi dederimus facultatem, idcirco tibi harum serie de dicta certa nostra sciencia plenam damus licenciam et omni-modam concedimus potestatem, quod possis et valeas loco et vice nostri in dictis regnis nostris Hungarie, Dalmacie, Croatie et aliis regnis nostris Hungarie, Dalmacie, Croacie et aliis regnis

(39) Nekoliko isprava iz početka XV st. 167

eis annexis et quolibet vel aliis eorundem necnon provinciis, terris, castris et locis regnorum predictorum ordinare et statuere ad vitam, beneplacitum vel ad tempus prout apcius et comodius tibi videbitur palatinos, vayvodas, cancellarios, banos, comites, tavervicorum magistros, iusticiarios, capitaneos, vicarios, subvicarios et locumtenentes tuos ad iusticiam et ad guerram, seu solum ad iusticiam, vel solum ad guerram, necnon baiulos, iudices, advocatos, procuratores, racionales, archivarios, thesaurarios, notarios; et officiales maiores vel inferiores quocunque vocabulo distinguendo, et in castris seu fortelliciis civitatum, terrarum et locorum eorundem regnorum castellanos seu custodes, fideles quidem sufficientes et ydoneos, de quibus sit merito confidendum, cum gagiis et emolu-mentis consuetis et debitis eis ad raciones consuetas et solitas, vel alias tibi visas super consuetis, vel aliis dictorum regnorum iuribus persolvendis; et insuper cabellas nostras tricesimi et salis, et iura nostra omnia dictorum regnorum et cuiuslibet eorundem per personas sufficientes, fideles et ydoneas procurari, exerceri, recolligi et percipi facere, illasque et illa vendi et tetari, vel in credenciam commicti et pecuniam exinde proventuram recolligi fideliter et percipi, et de illa solvi gagia seu stipendia vel provisiones gentibus armigeris, que iuxta provisionem tuam in dictis regnis pro illorum recuperacione et tuicione necessarie fuerint, vel in aliis militaverint ac personis aliis, quas tecum in ipsis partibus durante tuo officio retinebis necnon et de pecunia ipsa armari, mandare et facere galeas et vasa maritima ac de illa demum fieri quicquid tibi videbitur oportunum, dictosque officiales ab officiis, que ipsis commiseris, si et quotiens tibi expedire videbitur ammovere et alios loco ipsorum in dictis officiis subrogare, eisque et singulis aliis tarn de concessione predictorum officiorum et solucione gagiorum et provisionum, quas et que ipsis propterea statueris, quam de aliis in premissis fieri facere et concedere sub tuo sigillo, vel aliter licteras vel cautelas alias oportunas omniaque et singula in premissis et circa premissa ac alia subscripta, dependencia et emergencia ex eisdem utilia, expediencia et necessaria, et ad officium ipsum spectancia, agere, celebrare et exequi queve nos eciam possemus agere, si in dictis regnis personaliter adessemus, in cuius officii exercicio observes et aliis observare mandes et facias ritus, observancias, capitula et consuetudines dictorum regnorum diutius observatas. Preterea ut cunctis clemencia nostra pateat nee aliquis lapsus in lubricum eadem in nobis propiciam invenire diffidat et benemerentes etiam non sint nostre munifice largitatis expertes, tibi tenore presencium de dicta certa nostra sciencia plenam et liberam potestatem, facultatem et licenciam concedimus, quod possis et valeas tarn duces, magnates, comites et nobiles, quam universitates et homines ac speciales personas dictorum regnorum ac alterius et cuiuslibet eorundem, nostros quidem rebelles ac inhobedientes et malificos ciuosvis alios, ad hobedienciam et fidelitatem nostram reducere et

i68 Ferdo Šišić: (40)

ad sinum gracie nostre recipere eisque et ipsorum cuilibet omnes et singulos excessus, crimina, cedes, deprecaciones, disrobaciones, ho-micia, discursiones, currarias et furta publica et privata ac alia que-cunque delicta quovis vocabulo nuncupentur, per eos et quemlibet alium vel alios ipsorum quo quibuscunque preteritis temporibus et usque in diem reductionis ipsorum ad fidelitatem nostram ubicunque, quandocunque et quomodocunque commissas et commissa, notam insuper rebellionis et crimen lese paterne regie nostreque maiestatis, quam et quod adherendo, favendo et assistendo, quibusvis nostris emulis vel occupatoribus regnorum predictorum sequacibus ac adherentibus, factoribus eorundem vel ex aliis quibusvis causis forsitan incurrerunt omnemque culpam, offensam et penam realem et personalem in quam premissorum vel aliquorum ex eis occasione seu causa incidisse noscuntur, banna quoque bannorum iura, terciarias, sentencias et condempnaciones quaslibet inde secutas, si et in quantum persona et curia nostra tangitur vel quomodolibet tangi posset, in perpetuum remictere et relaxare, et quantum partes tanguntur moratoriam dilacionem ad tempus prout tibi videbitur eis concedere et largiri, omnemque infamie maculam aut rebellionis notam eis propterea irrogatam, ab ipsis abstergere et clemencius abolere, necnon ipsos et eorum quemlibet restituere et reintegrare per beneficium nostre plene restitucionis in integrum ad honores, dignitates, statum, famam et bona ipsorum quecunque mobilia et stabilia, burgensatica et feudalia ubicunque sita et posita ac per eos habita vel habenda, non obstantibus quibuscunque donacionibus, concessionibus et promissionibus per nos vel alios de bonis predictis, factis quibusvis personis pro quibusvis consideracionibus sine causis ac litteris, privilegiis, cedulis, mandatis et rescriptis nostris vel alterius cuiuscunque exinde subsecutis, quas et que de certa nostra sciencia remictimus et penitus annullamus. Et insuper personis benemeritis atque dignis tibi visis ad vitam vel ad beneplacitum aut pro se ipsis et earum heredibus, comitatus, baronias, terras, feuda, castra et bona stabilia, burgensatica vel feudalia, in dictis regnis et quolibet vel altero ipsorum per quorumvis rebellionem vel obitum sine legitimis liberis decendencium aut ex quibusvis aliis causis legitimis ad manus nostre curie in dictis regnis devolutas seu devoluta vel in posterum devolvendas et devolvenda aliaque bona ad curiam et coronam nostram Hungarie spectancia cum castris seu fortelliciis, omnibus vassallis, iobagionibus, tributis, piscariis, censibus, servitiis, redditibus, iuribus et pertinenciis eorum omnibus feudi et bonorum predictorum non mutata natura et cum onere feudalis servicii pro bonis ipsis feudalibus curie nostre debiti et cum reservacione omnium aliorum, que superioritatis et maioris nostri dominii racione et alias iuxta ipsorum regnorum usum et consuetudinem nobis et ipsi nostre curie debentur ex eis ac provisiones super quibuscunque cabellis et iuribus dictorum regnorum iuxta ritum et observanciam eorundem vel aliter prout tibi videbitur personis similiter benemeritis et dignis

(4 i ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 169

dare, donare, tradere et concedere, vel in bona predicta taliter de-voluta cum iuribus et pertinenciis eorum omnibus obligare, pigno-rare, vendere et alienare seu obligari, pignorari, vendi et alienari facere personis quidem fidelibus pro ea quantitate pecunie, que tibi expedire videbitur in causis huiusmodi et aliis sicut dignum, neces-sarium et accomodum conspexeris convertenda dictisque personis de concessione et solucione dictarum provisionum ac vendicione, alie-nacione, pignoracione et obligacione bonorum predictorum fieri, facere et concedere licteras (!) et cautelas alias cum clausulis et sol-lempnitatibus oportunis; commictentes (!) tibi in premissis omnibus et de eorum singulis dependentibus et connexis ex eis harum serie de dicta certa nostra sciencia plenarie vices nostras, promictentes nichilominus ipsarum presencium serie de dicta certa nostra sciencia ex nunc et omni futuro tempore habere, tenere et reputare ratum, gratum et firmum quicquid per te in premissis et premissorum quo-libet omnibusque aliis inde dependentibus et connexis actum et fac­tum fuerit sive gestum illudque quomodocunque non infringere vel revocare nee ei contrafacere, dicere, opponere vel venire directe vel indirecte, palam, publice vel occulte, sed unumquodque predictorum observare et observari inviolabiliter facere in ipsorum viribus et effectu eaque ad cautellam eorum quorum intererit cum petierint de novo concedere vel ratificare et roborare per nostras speciales licteras cum clausulis et sollempnitatibus oportunis; volentes insuper de ipsa certa nostra sciencia nostreque potestatis plenitudine, quod in presentibus omnia intelligantur acta, dicta, narrata, expressa et cogitata, que circa premissa et premissorum quelibet necessaria, utilia et expediencia viderentur, eciam, si talia forent, que de sui natura speciale mandatum vel declaracionem congruam postularent. Nos enim defectum omnem ommissum forsitan in premissis vel aliquo premissorum aut qui in presentibus exprimendus foret supplemus harum serie de eadem certa nostra sciencia et potestate dominica illumque haberi volumus in presentibus pro suppleto apposito et expresso, ita quod ullo unquam tempore in premissis et singulis aut aliis vel aliquo premissorum aut contra ilia non possit nee debeat quicquid obiici vel opponi ritibus, legibus, constitucionibus, capitulis et rescriptis quibuscunque contrariis, quorum tollimus in hac parte vigorem nullatenus obstituris. Ecce namque ecclesiaium prelatos requirimus necnon ducibus, vaivodis, banis, comitibus, proceribus, magnatibus, baronibus, nobilibus, capitaneis, vicariis, subvicariis, castellanis, baiulis, iudicibus ac universis et singulis officialibus, uni-versitatibus, communitatibus, hominibus et personis per regna pre­dicta constitutis, presentibus et futuris, damus vigore presencium et per alias nostras licteras in mandatis, quod tibi tamquam vicario nostrorum dictorum regnorum per nos, ut predicitur, ordinato in omnibus que ad off icium ipsum et alia prescripta pertinere noscuntur ad honorem et fidelitatem nostram, tamquam persone nostre proprie devote pareant, assistant, hobediant efficaciter et intendant. Penas

170 Ferdo Šišić: (42)

autem et banna, quas et que infra tui tempus officii rite tuleris, rata geremus et firma illaque per te vel alios tui parte pro nostra curia exigi volumus, prout iustum fuerit, a transgressoribus eorundem, has nostras licteras (!) maiestatis nostre pendenti sigillo munitas tibi in premissorum testimonium concedentes. Datum Baroli in absencia logothete et prothonotarii regni nostri Sicilie eiusque locumtenentis per virum nobilem Donatum de Aretio legum doctorem, locumte-nentem cancellarii dicti regni nostri Sicilie, consiliarium et fidelem nostrum dilectum, anno domini M° CCCCT0 die XXVII maii, VI I I I e indictionis, regnorum nostrorum anno XV0 .

19. [N a p o l j u K o s o v u k o d K n i n a , o k o 15 j u n a ] 1401.

Vojvoda Hrvoje nudi Zadranima savez. Original danas nepoznat, tekst je sačuvao L u c i u s , De regno,

Amstelaedami 1666, 259 (== S c h w a n d t n e r SS III, 418—419), odavle: P r a y , Annales III , 201, K a t o n a, Hist. crit. XI , 523 do 525 i F e j e r, Cod. dipl. X, 4, 72—73).

Nos Hervoye supremus voyvoda regni Bosnae ac vicarius generalis principum serenissimorum [regum],1 regis Vladislavi et regis Ostoye, memoriae commendamus et significamus quibus expe-dit universis, quod nos non vi, dolo, metu vel alio aliquo ingenio ducti, sed nostra propria voluntate et arbitrio coacti, egregios recto-res, nobiles, consilium et commune civitatis Iadrae per fratres nostros speciales recepimus et assumpsimus, promittendo et obligando fide nostra militari2 mediante, praefatos rectores et nobiles de eadem civitate totis viribus nostris, omnibus locis et temporibus opportunis, contra et adversus quoslibet praedictos nobiles molestari3 iuste vel iniuste volentes, non parcendo personae nostrae et nostrorum ser-vitorum neque bonis, adiuvabimus, et toto nostro posse defendere obligamus; et quod nunquam temporis in processu per nos neque per alios quospiam praefatos rectores, nobiles et commune prae-dictae civitatis, et sic per praesentes privilegiales literas tueri4 vole-mus5: si predicti rectores et nobiles elevabunt vexillum serenissimi regis Ladislavi. Et si elevaverint praefatum vexillum iurando super sanctam crucem et reliquias ad fidelitatem Vladislavi, et non depo-nere praefatum vexillum usque mortem, nos promittimus cum prae-fata fide nostra militari, quod serenissimus dominus noster rex Ostoya Bosnae vult iurare super sanctam crucem et reliquias, quod nunquam in vita sua [praesidio relinqueret]6 praedictos nobiles et civitatem ladrensem. Nec nos Hervoye cum consorte nostra,7 cum filio nostro unico,8 fratribus et familiaribus nostris, videlicet cum Draghisca fratre nostro [et] Voyslavo,0 [item cum] Voyaco, Petro voyvoda, et Tuertco, et fratre suo Voyco, et cum aliis familiaribus nostris, vobis placidis iurare volumus super sanctam crucem et reli­quias praedictas, nobiles universos de praedicta civitate viribus

(43) Nekoliko isprava iz početka XV st. 1 7 *

nostris semper cum potentia [dicti] domini Hungariae10 regis contra ipsorum aemulos semper iuvare volumus usque mortem nostram, non dimittendo, sed semper prompte et parate vos praedictos nobiles defendere et vendicare contra omnes homines. Immo volumus prae-fatis nobilibus assignare privilegia domini nostri regis et nostra sub pendenti sigillo in eius rei testimonium. Datum in campo [Kossowa prope castrum Teninii]11. . . , anno domini 1401.

I Moj umetak. 3 Viteška vjera (miles = vitez). 3 Kod Lucija ima neispravno s u o 1 e c t a r i, što ništa ne znači; već

je Schwandtner (1. c.) dobro ispravio u m o l e s t a r i . * U Lucija opet besmisleno v a 1 o r i s, što je već Schwandtner dobro

ispravio u t u e r i. 5 U Lucija v o l u m u s ; mislim da je bolja ova konjuktivna forma, kao

čas prije u tekstu obligamus. 0 U Lucija: a d m i n u s . . . , što može da znači, da je na ovome mjestu

original bio nečitljiv. Svakako ono a d m i n u s nije moglo da bude u or i ­ginalu, i zbog toga sam ove dvije rđavo pročitane riječi izostavio iz teksta i dopunio ga sa: p r a e s i d i o r e l i n q u e r e t , što odgovara na ovome mjestu pravom smislu isprave, u vezi s ostalim tekstom.

7 Jelena Nelipićeva, kći kneza Ivana Nelipića (f o. 1382). 8 Baoša (Hercegović). 9 Herceg Hrvoje imao je tri poznata brata: Vuka, Dragišu i Vojslava. 10 Naime Ladislava Napuljskoga (još od 1386), jer su vojvoda Hrvoje

i kralj Stjepan Ostoja bili u ovo vrijeme dušmani ugarskoga kralja Zigmunda. I I Da se vojvoda Hrvoje oko ovoga vremena zadržavao negdje u sje­

vernoj Dalmaciji, napose oko Knina, vidi se iz zaključaka trogirskoga gradskoga vijeća ( L u c i u s , Notae, » S t a r i n e « XII I , 255). Ono »in c a m . p o « moze-zato samo da budu polja Kosovo kod Knina ili Petrovo kod Drniša. Datum (t. j . oko 15 juna) izlazi upoređenjem sa zaključkom zadarskoga gradskoga vijeća od 22 juna (up. niže br. 20). Kopista je očito izostavio datiranje po danu i mjesecu. Da se radi o K o s o v u p o l j u k o d K n i n a vidi se iz niže sa­općene isprave od 22 jula 1402, kojom kralj Zigmund nagrađuje Šomkerekija za njegovu uspješnu obranu t v r đ a v e k n i n s k e p r o t i v v o j v o d e H r -v o j a, a u vrijeme d o k j e o n ( k r a l j Z i g m u n d ) b i o u z a t v o r u (t. j . ljeti 1401).

20.

Z a d a r , 22 j u n a 1401.

Zadarsko gradsko vijeće odgovara vojvodi Hrvoju. Original danas nepoznat; tekst je sačuvao L u c i u s , De regno,

Amstelaedami 1666, 259—260 ( = S c h w a n d t n e r , SS III , 419), odavle: K a t o n a, Hist, critica XI , 525 i F e j e r, Cod. dipl. X, 4, 74)-

Anno MCDI die 22 iunii. Vadit pars dominorum rectorum et decern adiunctorum, quod ex relatione quatuor nobilium deputa-torum ad habendum colloquium cum ambasciatoribus regis Bosnae et voyvodae Hervoyae; multa sunt dicta et consulta in hoc consilio super relatione praedicta, quod dicti quatuor nobiles iterum proce-

*7* Ferdo Šišić: (44)

dant ad complendum quod inceptum et habitum est cum eis, vide­licet super receptione regis Ladislai, super factum ambasciatorum mittendorum ad dictum dominum regem, super factis Pagi et super trigesimo, videlicet quod promittant ducatos mille in duobus annis, videlicet medium in festo Nativitatis Domini proxime et aliam me-dietatem in festo sancti Petri de mense iunii inde proxime secuturi, e t . . .1 quantum poterit; sin autem hoc non poterit obtineri in omni­bus et singulis suprascriptis, faciant, deliberent et concludant in omnibus et per omnia, quae eis visum fuerit, et quidquid dicti no-biles cum dictis Bossinensibus fecerint et concluserint, id firmum sit; et executioni mandetur de facto trigesimi solum.

1 Tako kod Lucija; očito je ovo mjesto bilo kopisti (Dr. Sime Ljubavac?) nečitljivo.

2 1 .

R i m , 22 j u n a 1401.

Papa Bonifacije IX odobrava naknadno brak između Karla Pavlovića Krbavskoga sa Katarinom kćerkom bana Vuka Vukčića, iako su u srodstvu u četvrtom koljenu.

U papinskom registru an. XII lib. 5, fol. 91 u vatikanskom arhivu u Rimu.

M o n u m. V a t i c a n a H u n g . ser. I, tom. IV, 344. Bonifacius etc. [Iohanni] venerabili fratri episcopo Nonensi

salutem etc. Oblate nobis pro parte nobilis viri Caroli [filii] Pauli ex comitibus Corbavie, et nobilis mulieris Catharine, Wlci bani [filie], domicelle Tiniensis diocesis,1 petitionis series continebat, quod olim ipsi, non ignorantes se quarto consanguineitatis gradu lore coniunctos, matrimonium inter se contraxerunt per verba legi-tima de presenti carnali copula minime subsecuta. Cum autem Ca-rolus et Catharina predicti in huiusmodi matrimonio sic contractu ličite remanere nequeant, dispensatione super hoc apostolica non obtenta, pro parte ipsorum Caroli et Catharine nobis fuit humiliter supplicatum, ut eis de absolutionis beneficio ab excommunicationis sententia, quam propter premissa incurrerunt, et de opportune dispensationis gratia super hoc providere, de benignitate apostolica dignaremur. Nos itaque ex certis causis nobis expositis etc., frater-nitati tue, cum venerabilis frater noster episcopus Corbaviensis, cui super hoc esset scribendum, agat presentialiter in remotis, manda­mus, quatenus eisdem Carolo et Catharina prius ad tempus de quo tibi videbitur expedire, ab invicem separatis, eos, si hoc humiliter petierint etc., ab excommunicationis sententia absolvas, iniunctis eis sub virtute iuramenti per eos prestandi, quod de cetera similia non committant. Et nichilominus si tibi expediens videatur etc. dictaque Catharina propter hoc rapta non fuerit, cum eisdem Carolo et Catharina, ut impedimento, quod ex huiusmodi consanguineitate

(45) Nekoliko isprava iz početka XV st. ni provenit, non obstante, matrimonium de novo contrahere etc. valeant, dispenses, prolem ex huiusmodi matrimonio suscipiendam legitimam declarando. Datum Rome apud sanctum Petrum decimo Kalendas Iulii anno duodecimo.

1 Ovo su novi i doslije nepoznati podaci o grofu Karlu Krbavskom i njegovoj vjerenici Katarini Vukićevoj; up. K 1 a i ć, Rodoslovlje Knezova Kr­bavskih od plemena Gusić ( R a d Jugosl. akad. knj, 134 [Zagreb 189У], 208-209), a naročito: T h a l l o c z y , Die Nichte Hervoja's 1405 (Studien zur Geschichte Bosniens und Serbiens im Mittelalter, Miinchen 1914, 135—141).

22.

Z a d a r , 12 j u l a 1401.

Kralj Ladislav Napuljski dariva Jakovu Petričeviću od ple­mena Mogorovića zemlju u Veterinićima i Regianima.

Falsifikat s kraja XVI st. u drz. arhivu u Budimpešti DL 35-960, nekoć u zbirci Ivana Kukuljevića. Na svilenoj uzici visi pečat, koji je pravi, to jest skinut s neke autentične isprave i ovamo umetnut. Legenda je oštećena i slabo izbočena; vidi se samo de(i) gra(cia) rex Hungarie (Dalmacie) Croacie Rame Servie Gallicie Lodomerie Cumanie Bulgarie(que) (gotsko pismo). Isprava je na­pisana pismom s kraja XVI st., pergamena je vještačkim načinom učinjena kao da je od starine požutjela, a kratice su imitacija onih jedne isprave s početka XV st. Na hrptu isprave ima suvremeni (1604) vlastoručni potpis: Matthias Ztanko vicecomes comitatus Zagrab(iensis), i pripis u majuskuli: Nobilium Mogorovich alias Petrichievich.

Baro P e t r i c h e v i c h H o r v a t h Emil, A Petrichevich csaläd ältalänos törtenete, Elso resz, I kötet (1069—1526), Budapest 1934, pg. 87—88 (po jednom prijepisu XVII st. koji se nekoć čuvao u arhivu grofova Oršića u Stubici (sada u madz. nar. muzeju, te­meljna zbirka).

Ladislaus dei gratia Ungari?, Ierusalem, Sicili?, Dalmati?, Croati?, Ram?, Servi?, Galiti?, Lodomeri?, Comani?, Bulgarieque rex, Provinti?, Forcalquerii ac Pedemontis comes, omnibus Christi fidelibus tarn presentibus quam futuris presens scriptum inspecturis salutem in domino salvatore. Benemeritis prin(cipem) providere fidelitatis etsi gratie plenitudo suadeat, obsequiorum quodam modo gratitudo compelit. Hanc attendentes merita sincere devotionis et fidei viri nobilis Iacobi Petrichievich de Petrich, legum doctoris et militis, consiliarii et fidelis nostri dilecti, grata quoque utilia, fructuosa et accepta servitia per eum nobis prestita et impensa, que hue prestat (et) ad presens prestare non cessat, et speramus eum de bono semper in melius continuatione laudabili prestiturum, ex quibus eum dignum et benemeritum quavis gratia reputamus, volentes itaque premissorum obsequiorum intuitu gratiam sibi facere specia-

174 Ferdo Šišić: (46)

lem iamdicto Iacobo ac suis utriusque sexus heredibus ex suo corpore legittime descendentibus, natis iam et in antea nascituris, in perpe-tuum sortes terre decern sitas in villa Vissocane vocata, que filiorum Radislavi nostrorum notoriorum rebellium et infidelium prefuissent, necnon confirmamus donationem factam per quondam Bellam (!) regem: (slijedi sadržaj isprave (falsifikovane) kralja Bele IV od 15 maja 1240, K u k u l j e v i c , Regesta documentorum regni Croatiae saeculi XII I , Zagreb 1896, 113 no. 391 i baro P e t r i -c h e v i c h E., o. c. pg. 87) ut patet in Uteris seu privilegio diei 15 Maii 1240 a nobis viso, ad quod relatio habeatur. Has quidem sortes terre, decern et bona donata, ut supra, per ipsorum filiorum Radislavi notoriam rebellionem ac infidelitatem et lesq maiestatis crimen per eos patratas, commissas adherendo et favendo Sygis-mundo marchiori (!) Brandemburghensi, notorio hosti nostro, olim occupanti regnum nostrum Ungarie^ et alia regna sibi annexa ac eius fautoribus, sequacinis (!) et adherentibus, fuerunt et sunt ad nos et nostram curiam legittime devoluta cum villis, opidis (!), prediis, tributis, sexionibus (!), cobanonibus (!) ac cunctis eorum utilitatibus, videlicet terris cultis et incultis, pascuis, pratiš, senilibus (!), acqui-ductis (!), silvis, nemoribus, montibus, planis, vineis, acquis, mo-lendinis, piscaturis acquarumque decursibus et generaliter universis utilitatum integritatibus ac omnibus iuribus, rationibus, actionibus, iurisdictionibus et pertinentiis suis cuiusvis nominis vocabulum, vo-citatis, ad easdem sortes terrq decern et dicta bona donata, sita in Veterinichi et Regiane spectantibus et expectare (!) debentibus sub ipsarum veris et antiquis metis et terminis ac omni iure quo hacte-nus tenta et possessa fuerunt, tenore presentium de certa nostra scientia, de consilioque prelatorum et baronum regni nostri Ungarie antedicti de omni eo iure, quo ad ncstram regiam pertinere dignos-cuntur collationem, de manibus nostris regiis ac nove nostre dona-tionis titulo dedimus, donavimus et contulimus, immo damus, dona-msu et confirmamus (!) iure perpetuo et irrevocabiliter per eum lacobum ac dictos eius heredes tenenda, possidenda pariter et ha-benda seu tenendas, possidendas, pariter et habendas presentium patrocinio mediante, investientes eundem lacobum pro se et dictis eius heredibus de presenti nostra donatione, concessione et gratia per nostrum annulum presencialiter, ut moris est; quam investitu-ram vi, robore et efficatia vere, realis ac corporalis tradictionis et assignationis dictarum sortium terre et bonorum predictorum volu-mus et decernimus obtinere superioritate (!) et fidelitate (!) nostris usibus quoque et consuetudinibus regnorum nostrorum Ungarie, Dalmatie et Croatie, iuribus nostris aliis et cuiuslibet alterius semper salvis. In cuius rei testimonium presentes literas exinde sicut feci-mus et pendenti nostro sigilo (!) iussimus communiri. Datum Iadre per Antonium de Penna secretarium familiarem et fidelem nostrum, anno domini millesimo quadringentesimo primo die XI I mensis iulii, IX indictionis (!), regnorum nostrorum anno XV.

(47) Nekoliko isprava iz početka XV st. 175

23-K n i n , 25 j u l a 1401.

Kninski kaptol javlja kralju Žigmundu, da je izvršio njegov nalog u stvari Krbavskog kneza Pavla Karlovića i Pavla Zrinskoga.

Original na papiru sa tragovima utisnuta pečata u madž. državnom arhivu u Budimpešti DL 33.104.

Serenissimo principi et domino Sigismundo dei gracia inclito regi etc., domino eorum naturali, capitulum ecclesie Tininiensis oraciones in domino debitas et devotas. Litteras patentes ipsius vestre serenitatis honore quo decuit noveritis nos recepisse, hunc tenorem continentes:

(Gledaj ispravu od 14 aprila 1401 br. 13). Nos igitur mandatis ipsius vestre serenitatis obtemperare cu-

pientes, ut tenemur, magistrum Gregorium et concanonicum nostrum ad exequendum premissa in ipsis vestre serenitatis litteris contenta pro testimonio transmisimus fide dignum; qui demum exinde ad nos rediens nobis retulit isto modo, quod cum ipse simul et cum dicto magistro Paulo filio Georgii de Zrinio feria tercia proxima post festum Divisionis apostolorum1 ad comitem Paulum filium Karuli comitem Corbavie accessissent, et cum idem Paulus de Zrinio coram nostro testimonio ipsum Paulum comitem Corbavie requi-rendo amonuisset, ut ipse facta prius diligenti racione cum fratribus suis super eo, ut quantam quantitatem pecunie pro dicto comitatu de Buzaan dedissent, eandem pecunie quantitatem ab eodem ma­gistro Paulo de Zrinio reciperent et porcionem eorum, scilicet comi-tatum Corbavie, quam in dicto comitatu de Buzaan haberent, iuxta contenta ipsarum vestre serenitatis litterarum, penitus manus suas ipse scilicet Paulus comes Corbavie ac hominum suorum excipiendo, idem magister Paulus filius Georgii de Zrinio sibi reddi et remitti postulasset; qui Paulus comes Corbavie respondisset, quod ipse pe-cunias ab ipso Paulo de Zrinio pro dicto comitatu de Buzaan non esset recepturus, nee dictum comitatum seu porcionem, quam in dicto haberet, eidem remittere seu dare vellet. Datum in festo beati Iacobi apostoli anno domini supradicto.

1 19 jula.

24.

R i m , 25 j u l a 1401.

Papa Bonifacije IX dopusta izabranom Krbavskom biskupu Stjepanu, da se može dati rukopoložiti od kojegagod katoličkoga biskupa hoće.

Papinski registar an. XII lib. 5 fol. іівѵ u vatikanskom arhivu u Rimu.

І 7 б Ferdo Šišić: (48)

M o n . V a t i c . H u n g . ser. I, tom. IV, 357. Bonifacius etc. dilecto filio Stephano electo Corbaviensi sa-

lutem etc.1 Cum nos pridem ecclesie Corbaviensi pastoris regimine destitute de persona tua, licet absente, duxerimus providendum preficiendo te illi in episcopum etc., nos ad ea, que in tue commo-ditatis augmentum cedere valeant, favorabiliter intendentes etc., tibi, ut a quocunque malueris catholico antistite etc. munus conse-crationis recipere valeas, plenam concedimus facultatem. Datum Rome apud sanctum Petrum octavo Kalendas Augusti anno duo­decimo.

1 Još u febr. 1401 bio je u životu njegov prethodnik Nikola.

*5-

[ M j e s e c a j u l a i l i a u g. 1401].1

Neki privrženih kralja Žigmunda (vojvoda Šćibor?) moli pri­jatelje u Češkoj i Moravskoj, da bi pomogli kralju Žigmundu da se oslobodi zatvora.

U arhivu kneza Schwarzenberga u Treboni, rukopis C, 6 f. j6. (suvremeni prijepis).

P a 1 a c k y, Formelbücher, Zweite Lieferung, Prag 1847, 76. Reverende pater, nobiles dilecti, amici carissimi! Quia, heu dolor!, serenissimus dominus noster, gratiosissimus

rex Ungarie, a perfidis Ungaris ex eo, quod hospites et alienigenas in regno servavit, est detentus, sed custodiente Altissimo in nulla parte corporis sui offensus, in castro (Višegrad) detinetur, unde omnes et singuli alienigene, tarn spirituales quam eciam seculares, vestibus et ipsorum rebus spoliati, sunt expulsi, nobiles vero et dicio-res illos consimiliter captivaverunt, idcirco vestram amiciciam, iam incumbente necessitate, confidenter petimus et rogamus, quatenus habentes respectum ad magnam dileccionem et sincerum affectum, qui-bus idem dominus rex vos hactenus cordialiter prosecutus fuit, ipsius celsitudini nunc subvenire velitis et cum gentibus vestris quantocius poteritis accelerare ad nos curetis, ut eundem dominum nostrum regem vindicantes a sui captivitate possimus liberare; nam multa firmissima castra, communiciones optimas et civitates habemus, que vobis omnia ad placitum volumus aperire, et vobis in huius-modi vindicta et in omnibus constantissime adherere, et utique quam diu vixerimus, dominum nostrum graciosum intendimus vin-dicare. Venite igitur citissime, ne regnum Ungarie ad manus alterius, ut ipsi perfidi Ungari proponunt, assignetur, quod tamen in tocius Moravie, imo corone regni Bohemie damnum, preiudicium

(49) Nekoliko isprava iz početka X V st. 177

et annihilacionem deveniret; agentes in hiis, prout dominus noster rex graciosissimus, nunc in sua captivitate vobis semper fidelis, de vobis fiduciam gerit specialem.

1 Isprava nije datirana, no vjerojatno je pisana u julu ili augustu 1401, kad je kralj Zigmund još boravio u zatvoru na Višegradu i kad su se ugar­ska gospoda prepirala o tom, ko da bude kralj. Zigmund najprije je 28 aprila zatvoren u Budimu, onda na Višegradu, otkud je u drugoj polovini augusta ili početkom septembra prenesen u grad Nikole Gorjanskoga, u Šikloš. Na slobodu je pušten tek pretkraj septembra.

26.

P ä p a , 29 o k t o b r a 1401.

Kralj Žigmund izmiruje se s velikašima i plemstvom. Original na pergameni s pečatom koji visi u madz. drž. arhivu

u Budimpešti DL 39.271 (isprava je dosta oštećena). F e j ё r, Cod. dipl. X, 4, 75—JJ.

Nos Sigismundus dei gracia rex etc., universis et singulis quibus incumbit notum facimus per presentes, quod quia nos cum regno nostro, utputa omnibus et quibuslibet prelatis et baronibus, proceribus, nobilibus ac regnicolis nostris cuiuscunque preeminencie, dignitatis, ordinis, status et condicionis existentibus, de, in et super omnibus et singulis gueriis, nocumentis, displicenciis, offensis, dam-nis, iniuriis, litibus, controversiis et generaliter quibuscunque factis inequalitatis, impetus, strepitus et dissensionis inter nos et eosdem hactenus [usque] in hodiernum diem quomodolibet, quando, ubi et quotiescunque occasione, causa, pretextu vel modo quocunque hinc inde subortis, perpetratis, suscitatis et commissis, et que exinde quoquomodo emerserunt et secuta sunt, invicem sincere reconciliati fuimus, omnem conceptum malevolum rancoris et displicencie de corde nostro prorsus abiiciendo, ideo ex certa nostra sciencia ac libera voluntate et bona fide nostra, tacto vivifice crucis ligno, iureiurando promittimus et assumpmimus, quod occasione et pre­textu factorum huiusmodi guerrarum, nocumentorum, displicencia-rum, dampnorum, iniuriarum, litium, controversiarum necnon im­petus, st(r)epitus, inequalitatis et dissensionis ac omnium aliorum factorum, que exinde emerserunt et quomodolibet subsecuta sunt, contra et adversus prelibatos barones, prelatos, proceres, nobiles, civitates et generaliter omnes et singulas personas ciuiuscunque pre­eminencie, dignitatis, ordinis, status et condicionis existant eorum-que successores et posteritates nullo unquam tempore per nos aut per alium seu alios tacite vel expresse, directe vel indirecte verbo vel facto quacunque racione, ingenio vel cautela, colore vel subordi-nacione quidquam mali acceptabimus nee unquam in animum revo-cando machinabimur, nee nocumentum, impedimentum vel damnum

STARINE XXXIX I 2

i7% Ferdo Šišić: (50)

seu lesionem in personis aut rebus, hereditatibus possessionibusque, iuribus et bonis eorum quibuslibet inferemus nee aliquatenus inferri seu irrogari procurabimus nee permittemus, neque vindictam seu ultionem aliquam appetimus, neque verbotenus cuipiam superinde imputando obiiciemus. Volumus tamen, ut illa dampna et ablaciones, que sine concessu et disposicione eorum prelatorum et baronum nostrorum predicto strepitu durante in proventibus nostris regalibus per quoscunque commisse, irrogate et facte forent, ille integre resar-ciantur et earum plenaria restitucio seu satisfactio de iisdem, tamen sine quocunque gravamine fieri et nobis impendi debeat effective. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam et inconcussam presentes concessimus literas nostras pendentis et autentici sigilli nostri duplicis munimine roboratas. Datum in oppido Papa vocato in crastino festi beatorum Simonis et lude apostolorum anno do­mini millesimo quadringentesimo primo.

27-K o r č u l a , 28 nov. 1401.

Vijeće varoši Korčule izjašnjava se za kralja Žigmunda u pismu vijeću varoši Splita.

Original danas nepoznat; nekoć se nalazio u Splitu kod patri­cija Jeronima Cindra. Tekst je sačuvao L u c i u s , Hist. Tragurii 377, odavle: F e j e r, Cod. dipl. X, 4, 78—79.

Nobilibus et egregiis dominis iudicibus et consiliariis civitatis Spaleti, maioribus dilectis, solita salutatione premissa. Maiores dilecti! Recepimus literas vestrarum dominationum continentes sinistram informationem a vobis habitam, quod nos diximus capitanio culfi et aliis, que credere non velitis de nobis. Verba que nos habuimus cum capitaneo culfi sunt hec: Ipse capitaneus pro parte magnifici domini Georgii Balse hortabatur nos et rogabat, ut sumeremus vicarium prefati domini Georgii et tractaremus sicut prius; qui vicarius erat ibi presens. Nos dedimus ei tale responsum, quod una vice tenebamur dare tributum et unum comitem habere, et quod ad presens nostrum comitem no,, cognoscimus, nee inten-dimus aliqui respondere, nisi regi Hungarie, vel ipse rex dabit comitatum. Et quod ex una parte petebat ipse dominus Georgius, et ex alia rex Bosne sive voyvoda Chervoye, ex tertia dominus Philippus Georgii, admiratus regius, ex quarta domini Spalatenses petunt subsidium ad manutenendum castrum Almissi pro domino nostro rege Ungarie. Et de vobis alia mentio in veritate nostra non fuit facta ipsi capitaneo. Si ipse capitaneus plura verba protulit de nobis ad vos, hoc non fuit motu nostro, sed, ut comprehendimus, potius inductu domini Georgii Stracim.ri vel eius vicarii. Talem susnectionem et aliam, si habetis de nobis, deoon^'Js« quoniam

( S i ) Nekoliko isprava iz početka X V st. 179

mens nostra semper attendit ad bonum verum. Valete feliciter et gaudete. Datum Curzole die 28 Novembris anno domini 1401, indictione 9.

I u d i c e s e t c o n s i l i a r i i C u r z o l e .

28. K n i n , 1401 —1413-1

Jelisaveta Zrinska, udovica Tome Krbavskoga, izjavljuje, da joj je brat Pavao Zrinski isplatio dug.

Original s utisnutim pečatom u madž. drz. arhivu u Budim­pešti DL J4.024.

Nos capitulum ecclesie Tininiensis memorie commendamus per presentes, quod nobilis domina Elizabeth vocata, filia Georgii de Zerin, relicta condam comitis Thome de Corbauia, ad nostram personaliter veniendo presenciam confessa est et retulit ministerio vive vocis in hunc modum: quod quia strenuus miles magister Paulus de Zerin, frater eiusdem domine Elizabeth, universas res et quelibet bona per ipsam dominam Elizabeth memorato magistro Paulo usque ad presens tarn ad conservandum, quam eciam mutuo datas et concessa, signanter duo milia florenorum auri, quos eidem inter cetera bona sua mutuo accomodasset et plene et omnino ac sine diminucione aliquali restituisset, ideo ipsa domina Elizabeth eundem magistrum Paulum de Zerin, fratrem suum, ac heredes eius, super omnibus rebus et bonis ipsius domine Elizabeth ac eciam duorum milium florenorum ipsi magistro Paulo per eandem tarn ad conservandum, quam eciam mutuo datis et concessis et ab eodem iam plene habitis et per eundem eidem restitutis, reddidisset et et commisisset, ymo coram nobis reddidit et commisit, quitum et expeditum et per omnia satisfactum. Ac eciam universas literas obligatorias super his emanatas sub quibuscunque formis verborum obligaminibus et sigillis quorumcunque super dictis rebus et bonis ac super ipsis duobus milium florenorum confectas atque emanatas usque ad presens tempus, quoad omnes clausulas et articulos earundem cassas, vanas, frivolas reddidit et viribus carituras ac earum exhibitoribus nocituras. Assumpsit insuper ipsa domina Elizabeth, quod si quiscunque temporum in processu quispiam racione premissorum bonorum eidem iam per pretactum magistrum Paulum restitutorum, eundem magistrum Paulum impetere et per-turbare attemptaret, extunc ipsa suis propriis laboribus et expensis eundem expedire et protegere deberet et in pace conservare tenetur. In casu quo ipsa domina Elizabeth aut quevis filia ipsius, sive quecunque persona ex parte ipsarum, cuiusvis status et condicionis ac preeminencie, racione predictarum rerum et bonorum univer-sorum ac predictorum duorum milium florenorum per sepedictum magistrum Paulum prefate domine Elizabeth plene et integre resti-

i 8 o Ferdo Šišić: ( 5 2 )

tutorum et redditorum quocunque temporis in processu, ipsum magistrum Paulum aut suos heredes sive heredum successores mo-lestare, impedire aut perturbare sive in causam attrahere attemptaret, extunc predicta domina Elizabeth ac filie sue eidem magistro Paulo vel heredibus suis ac heredum successoribus in quatuor milibus florenorum puri auri ante litis ingressum et absque comporcione iudicis persolvendorum permanerentur eo facto, ad quod se ipsa domina Elizabeth et suos quoslibet obligavit super omnia bona sua mobilia et immobilia premissa tenere et inviolabiliter observare et persolvere spontanea mente et pura voluntate coram nobis, testi-monio et vigore presencium mediante.

1 Isprava nije datirana. Kako je Tomo Krbavski umro prije 14 apr. 1401 (DL 33.103), a Pavao Zrinski 1413 (K u k u 1 j e v i ć, Zrinj grad 41), treba je staviti između god. 1401 i 1413.

29. N a p u l j , 21 f e b r. 1402.

Kralj Ladislav Napuljski traži od šibeničke općine da mu isplati devedeset forinti.

Original u arhivu madž. nar. muzeja u Budimpešti; temeljna zbirka. Isprava je znatno oštećena.

Ladislaus dei gracia Hungarie, Jerusalem et Sicilie rex etc. nobilibus viriš, rectoribus et communi civitatis Sibiniciensis, fidelibus nostris dilectis, graciam et bonam voluntatem. Prout nostis ех composicione per nos vobiscum facta per manus spectabilium ac magnificorum virorum Hervoye ducis Spaleti et summi vaywode Bosnensis, [necnon] comitis Ioannis [Cithine, Clissie ac Rame etc.], nostrorum fidelium dilectorum, usque ad festum Pasce proxime futurum florenos noningentos [nobis solvere] teneamini et debetis. Quapropter fidelitatem vestram requirimus et ortamus (!), vobis distincte iniungentes, quatenus dictam quantitatem pecunie viro nobili Antonucio de Camponischis, corporali armigeri et fideli nostro dlecto, quem ad partes ipsas remittimus, solvere debeatis, a quo quidem Antonucio de hys que sibi solveritis, recipiatis debitam apodixam,1 quam vobis plene sufficere volumus ad cautelam. Ipse eciam alias nostras oportunas litteras de non construendo in ipsa civitate castro seu fortellicio (!) vobis traddet. Cantinens (!) solucionem huiusmodi renitenciam commiseritis seu moram, sicut habetis graciam nostram caram et agenda nostra impedire non cupitis nec eciam perturbare. Presentes autem litteras parvo nostro sigillo munitas vobis in premissorum testimonium dirigentes. Datum in Castro Novo Neapolis sub parvo nostro sigillo predicto, die vigesimo primo mensis februaru, duodecime indictionis.

Post datum. Quia prefatus Antonucius ad partes ipsas per-sonaliter adpresens ех certis iustis causis venire non potest, ideo

( $ 3 ) Nekoliko isprava iz početka XV st. j g j

volumus et vobis mandamus, quatenus Pirro de Camponischis, eius fratri, pecuniam supradictam traddere debeatis. Datum ut supra sub parvo nostro sigillo, ut prescribitur.

1 apodixa = cautio de accepta pecunia (Bartal).

3 0 .

R i m , 7 m a r t a 1402.

Papa Bonifacije IX određuje da franjevci bosanskoga vikariata mogu samo po dopuštenju svoga vikara prelaziti u druge vikarijate.

Reg. pape Bonifacija IX anni XIII, liber 6 f, 98 u arhivu u Vatikanu.

M o n . H u n g . V a t i c a n a, Bullae Bonifacii IX P. M., II, 4i8—919.

Bonifacius etc. Ad perpetuam rei memoriam. Ex iniuncto nobis etc. Sane pro parte dilecti filii Bartholomei, vicarii Bosne ordinis fratrum Minorum, iuxta morem dicti ordinis, nobis nuper exhibita continebat, quod sub vicaria Bosne dicti ordinis, que inter infideles et a fide catholica deviantes1 consistit, per solicitas et continuas fratrum dicti ordinis in eadem vicaria existentium pre-clicationes et inductiones quingenta milia personarum infidelium, vel circiter, cingulum veritatis amplectentes ad orthodoxe fidei sinceritatem unanimiter,2 eis gratia affluente divina, conversa fore noscantur, quorum quidem sic conversorum cure et preservationis in fide catholica onus vicario pro tempore existenti et fratribus dicte vicarie dumtaxat incumbit. Et, sicut eadem petitio subiungebat, inter eosdem fratres ipsius vicarie nonnulli instabiles reperiantur, qui postquam pro fidei predicte augmentatione insudarunt, seu in dicta vicaria sunt Altissimo aliqualiter famulati, ab inceptis tante bonitatis operibus deviantes, litteris vel licentiis importuno vel alio modo a superioribus (h)actenus procuratis, ab ipsa vicaria reces-serunt et adhuc alique recedere conantur, ipsius vicarii Bosne licentia minime requisita vel obtenta in non modicum ipsius fidei detrimentum et desolationem ac suppressionem fidelium. Et quod, cum plerumque contingat, fratres ipsius vicarie per alias provincias ipsius ordinis pro elemosinis petendis vel aliis necessitatibus imminentibus per ipsum vicarium vel eius locumtenentem destinari, ipsi fratres, sic destinati, sepius ad hospitia prelatorum et perso­narum secularium divertere compelluntur. Quare pro parte dicti Bartholomei vicarii nobis fuit humiliter supplicatum, ut super hiis de oportunis remediis providere dignaremur. Nos itaque, prout nostri interest ex debito pastoralis officii, super hiis, quantum cum deo possumus, salubriter providere volentes, perpetuo et irrefragabiliter statuimus, volumus et ordinamus, quod nullus fratrum dicti ordinis pro eadem vicaria debite receptus et imposterum recipiendus,

l 8 2 Ferdo Sišić: (54)

cuiuscunque conditionis vel dignitatis fuerit, absque speciali vicarii dicte vicarie, pro tempore existentis, vel eius locumtenentis, in scriptis obtenta licentia sub apostasie et excommunicationis penis, quas contrafacientes incurrere volumus ipso facto, et a quibus, preterquam in mortis articulo, a nullo quam a Romano pontifice vel dicto vicario pro tempore cxistenti post generalem ministrum ipsius ordinis absolvi valeat, quacumque occasione vel causa vel quovis quesito colore, etiam vigore cuiuscumque licentie impetrande a quocumque superiore, ab eadem vicaria et partibus illis recedere vel absentare se quoquomodo presumat. Et nichilominus eidem vicario suisque successoribus et fratribus dicte vicarie, quod, quotienscumque ipsos seu aliquem ex eis ad alienas partes pro elemosinis petendis seu aliis rationabilibus de causis destinari contingerit, ut ipsi et quilibet eorum hospitia prelatorum vel secu-larium personarum, alias tamen honesta, intrare, ibique pernoctare et permanere semel et pluries, prout fuerit oportunum, plenam et liberam auctoritate prefata licentiam elargimur. Constitutionibus apostolicis necnon statutis et cosuetudinibus dicti ordinis et aliis contrariis non obstantibus quibuscumque. Necnon volumus, ut hoc privilegium seu alia quecumque privilegia ipsi vicarie per nos et predecessores nostros concessa, non possint in aliquo renovari, nisi de presentibus ipsorumque toto tenore ac de verbo ad verbum in eisdem litteris foret mentio specialis. Nulli ergo etc. Datum Rome apud Sanctum Petrum Nonis Martii anno tertiodecimo.

1 Ovdje se jasno kaže, da su patareni (bogumili) otpadnici od katolicizma; to je sasvim tačno.

2 Pažnje je vrijedna ova tvrdnja, da su franjevci obratili 50.000 patarena, dabome u posljednje vrijeme (1390—1400).

З1-R i m , 10 m a r t a 1402.

Papa Bonifacije IX rješava svećenika zagrebačke dijeceze, Nikolu »Bolje«, krivnje, da je nekorektno okupirao župu Sv. Marije u Klokoću.

Reg. pape Bonifacija IX anni XIII, liher c. f. 84 u arhivu u Vatikanu.

M o n . H u n g . V a t i c a n a, Bullae Bonifacii IX P. M. II, 425—426.

Bonifacius etc. Dilecto filio Nicolao Iohannis Jacobi, dicti Bolye, de Montegrecensi, clerico Zagrabiensis dioces, salutem et apostolicam benedictionem. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte tua petitio continebat, quod, olim parochiali ecclesia beate Marie Virginis de Klokoch,1 Zagrabiensis dioecis, per resignationem Iwani dicti glagolita2 per cum de ilia Petro dicto Novak, qui se

(55^ Nekoliko isprava iz početka X V st. 183

gerit pro presbytere dicte diocesis, extra Romanam curiam, symo-niaca pravitate ex parte ipsorum Iwani et Petri interveniente, factam vacante, venerabilis frater noster Eberardus episcopus Za-grabiensis, eandem ecclesiam, sic vacantem, tibi, tunc in quarto-decimo vel circa tue etatis anno constituto, auctoritate ordinaria contulit, licet de facto, tuque pretextu collationis et provisionis predictarum te in eiusdem ecclesie possessionem, etiam de facto, induci obtinuisti, nullos tamen fructus percipens ex eadem. Quare pro parte tua nobis fuit humiliter supplicatum, ut tibi tuoque statui in premissis providere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur volentes te apud nos alias de vite ac morum honestate com-mendatum favore prosequi gratiose, omnem inhabilitatis et infamie maculam sive notam, per te premissorum occasione contractam, auctoritate apostolica penitus abolemus. Volumus autem, quod dictam ecclesiam exnunc realiter et omnino dimittas. Datum Rome apud Sanctum Petrum sexto Idus Martii anno tertiodecimo.

1 I danas još Klokoč na gornjoj Glini, nedaleko od nekadašnje bosanske granice uz Unu. Ovaj se kraj u XV st. računao u Slavoniju.

2 To jest pop glagoljaš, bjegunac iz Hrvatske s desne obale rijeke Une.

32 .

P o d g r a d o m S i n j e m , 13 m a j a 1402.

Veliki vojvoda Hrvoje Vukčić i lvanis Nelipić Cetinski po­tvrđuju u ime bosanskoga kralja Stjepana Ostoje gradu Šibeniku sva prava.

Original na pergameni s tragovima pečata koji je visio na šarenoj svilenoj vrvci u arhivu madz. nar. muzeja; Temeljna zbirka.

Nos Hervoye regnorum Rasie et Bosne summus voyvoda, necnon Iohannes inter cetera Cetine adque Clisie comes, per serenissimum principem dominum Ostoiam, dei gracia illustrem principem predictorum Rasie et Bosne regem, ad partes Dalmacie et Croacie pro reformandis certis negociis deputati, memorie commendantes tenore presencium significamus quibus expedit uni-versis, quod cum universi nobiles, cives et comunitas civitatis Sibenicensis per nobiles viros Ioannem Tavilich, Stephanum Maffei et Ioannem Mise, vices eiusdem civitatis, ambasiatores et nuncii ipsorum speciales, habita conversione ad dominum nostrum regem predictum libertates, iura et gracias, donaciones et consuetudines a nobis antiquitus et de moderno šibi ipsis dare postulassent hac (I)1 pro his et ceteris graciis inferius declarandis prefati domini nostri regis vexila imponere eorum civitati et omagium2 et iura-mentum fidelitatis observandum assumpsissent, et quocumque nos vertererimus ad dominium semper nos imitare et non deserere poliquerunt (!). Nos itaque iustis peticionibus eorumdem in persona domini nostri regis annuentes, primo et principaliter iuramus una

i84 Ferdo Šišie: (s_6)

cum dominabus contoralibus nostris hac (!) nobilibus, proceribus, servientibus nostris, ipsos cives in eorum iuribus, libertatibus, graciis, donacionibus et consuetudinibus conservare, specialiter tempore olim serenissimi principis domini Ludovici felicis recordacionis regis Hungarie, que previlegia (!) obtinerunt, grata et rata habebimus inconqusse (!), et omnia cetera qualitercumque aquisita presentibus aprobamus et amodo in persona dicti domini nostri regis eisdem de presenti tamquam eorum propriam (h)ereditatem, molendina in flumine Kerka, Slap3 vocata, situata in Otočac4 et in terra firma ex parte ville Colevrata,5 restituimus et resignavimus, tamquam eorum rem propriam damus et conferimus perpetuo possidenda et habenda. Item castrum ad presens conditum in territorio seu in districtu Sibenicensi quod aparet, promittimus amodo et ex nunc illud castrum abolire, destruere et totaliter subvertere in terram. Item, quod de cetero in dicto loco nee in aliis locis districtu(s) Sibenicensi(s) nullum castrum nee fortalicium nos neque aliquis Bosnensium nee ad nos pertinencium facere possint. Item, quod Holahi6 cuiusvis condicionis, presertim domini nostri regis Bosne, sic et nostri Holahi presentes et futuri non possint desensum (!) habere, neque pascua obtinere in territorio et districtu Sibenicensi predictorum sub pena ducatorum ducentorum auri apliehandorum, silicet centum domino Olahorum et centum comunitati Sibenicensi toties quocies contrafecerint in premissis. Item adiungimus ex potestate predicti domini nostri regis villas Drinovlane, Prisap et Culisichi7 vocatas, propc flumen Kerka adiacentes, cum omnibus suis iuribus et pertinenciis perpetuo ipsi comunitati Sibenicensi et in eius districtum dedimus et conferimus, testimonio presencium mediante, salvo iure alieno. Item eadem auctoritate adiungimus et adicimus comunitati et distructui Sibenicensi omne illud eorum empticium et pignoraticium et qualitercumque possiderent in Luka,8

incipiendo ab ecclesia Sancte Marie de Rebac9 usque ad Guducha1" inclusive, cum sexdecim sortibus terrarum intra dictas terras empti-cias et inpignoraticias prefatorum Sibenicensium collacioni regie dare spectantes, easdem possessiones empticias et inpignoraticias comunitati et comitatui (h)ac (!) iudicio ipsius comunitatis aplicamus ac dictas sexdecim sortes terre ipsi comunitati perpetue donationis titulo conferimus. Et insuper promittimus et presencium testimonio prefatam comunitatem Sibenicensem asecuramus, quod quidem in nullo nee in aliquibus suprascriptis excedemus contra ipsos Sibe-nicenses, sed in omnibus prescriptis et infrascriptis firmi et rati manebunt sub vinculo iuramenti nostri predicti, sed eosdem cives Sibenicenses contra quoslibet defendemus et iuvabimus per dictum dominum nostrum regem adque (!) nostro fabebimus (!) nostro toto posse. Et insuper has nostras donaciones, gracias et libertates modo premisso ipsis impensas per dominum nostrum regem Ostoiam hac (!) per easdem litteras privilegiales confirmare ac iuramento ipsius et baronum suorum aprobare, ratificare et confirmare

(57) Nekoliko isprava iz početka XV st. I 8 J

faciemus. In kasu (!) autem ubi serenissimus princeps dominus Ladislavus rex ad istas partes pervenerit, ipsius litteras iuramentales cum omnibus clausulis et donacionibus qualitercumque supra scriptis confirmare et aprobare faciemus. Nihilominus asumimus et promittimus, quod in casu quo nos et ad quod dominium conversi fuerimus, vel quamcumque convencionem cum aliquo principe facere intenderimus, tunc cum situ (!) ipsorum Sibenicensium et cum reformacione status illorum, sicuti pro nobis sic et pro ipsis faciemus. Presentes autem cum nobis in specie alate fuerint, per litteras privilegiales dicti domini nostri regis confirmare et approbare faciemus. In cuius rei testimonium presentes nostras litteras sub pendentibus nostris sigillis munimine concessimus roboratas. Data in Cetina sub castro Fsin11 die XII I mensis Madii anno domini M° CCCO110 secundo.

A tergo: Privilegium Chervogie de confinibus Luche, Slap, Prislap et Drinovliane.

1 Mjesto ac. 2 Mjesto homagium. 3 Ronči Slap. 4 Danas Visovac (otočić u Krki). 5 Danas Konjevrate. G Vlahi t. j . Vlasi. 7 Od ovih su mjesta danas poznati jedino Kuiišići. Prislap i Drenovljane

imadu se tražit ' u blizini više Krke. s Staroj županiji Luki bilo je središte današnje Podgrađe. 9 Nama nepoznato. 10 Danas Guduča na sjevernoj obali Prukljuna. 1 1 Tako pišu i savremene hrvatske isprave. Očito je staro ime današnjega

Sinja glasilo Fsinj.

33-P o d g r a d o m S i n j e m , 13 m a j a 1402.

Veliki vojvoda Hrvoje Vukcić potvrđuje u ime kralja Ladi-slava Napulj, gradu Šibeniku sva prava.

Original s tragovima mjesta gdje je pečat visio, u arhivu madž. nar. muzeja; Temeljna zbirka.

Nos Hervoye rcgnorum Rasie et Bosne supremus voyvoda ac in partibus Dalmacie et Croacie serenissimi principis et domini nostri naturalis, domini Ladislavi dei gracia Ungarie, Dalmacie, Croacie, Ierusalem, Scicilie etc. incliti regis vicarius generalis, uni-versis et singulis quibus expedit memorie commendantes significa-mus, quod cum universi nobiles, cives et communitas civitatis Sibe-nicensis per nobiles viros lohannem Tavilich, Stephanum Maphey et lohannem Missich, cives eiusdem civitatis, ambaxiatores et nun-tios speciales ipsarum, habita conversione et inclinacione ad ipsum dominum nostrum naturalem, dominum Ladislavum regem memo-

i 86 Ferdo Šišić: (58)

ratum, libertates, iura, gracias, donaciones et consuetudines anti-quitus et de moderno šibi ipsis dare postulassent, ac pro hys et ceteris graciis inferius declarandis prefati domini nostri regis vexila imponere eorum civitati et omagium, iuramentum fidelitatis obser-vandum assumpsissent. Nos itaque iustis pcticionibus eorum in per­sona prefati domini nostri regis, annuentes, primo et principaliter iuramus una cum domina nostra contorali ac nobilibus, proceribus, servientibus nostris universis, ipsos cives Sibenicenses in eorum iuri-bus, libertatibus, graciis, donacionibus et consuetudinibus manute-nere et conservare, quibus exnunc confirmamus, approbamus et . . . . plenissimas et firmaš. Decetero in perpetuum volumus et ob-servari mandamus harum serie omnes et singulas libertates, privi-legia quaelibet, gratiarum praerogativas et imunitates universas dicte communitati et hominibus civitatis Sibenicensis predicte, concessas olim per excellentissimos reges Ungarie, presertim per illustrissimum principem et dominum dominum regem Lodovicum felicis memorie et in suo privilegio contentas, specificatas et descriptas decimo sep-timo Kallendas (!) Ianuarii anno domini millesimo trecentesimo quinquagesimo octavo, regni autem sui anno sextodecimo, munito uno sigillo regali duplici in cerea alba cum ordula sericis rubei et albi coloris, et prout in eisdem continetur, et etiam ipsi civitati Si­benicensi omnes et singulas tenutas, possessiones, bona et quecum-que iura, tarn per mare quam per terram, que et quas ad presens tempus possiderunt, habuerunt et tenuerunt quocumque et qualiter-cumque confirmamus, damus, ratifficamus et approbamus perpetuo possidendas et possidenda, ac omnia cetera qualitercumque per eos acquisita eciam presentibus approbamus et affirmamus. Et in per­sona memorati domini nostri regis Ladislavi eisdem Sibenicensibus, tamquam eorum propriam hereditatem, molendina in flumine Krika (!), Slap vocata, situata in Otočac et in terra firma, ex parte ville Collevrata, restituimus et reassignamus, et tanquam eorum rem pro­priam damus et conferimus perpetuo possidenda et habenda. Item castrum ad presens conditum in territorio seu in districtu Sibenicensi quod apparet, committimus amodo et exnunc abolire, destruere et totaliter subvertere in terram, nee ad amplius vel aliquid aliud ibi nee alibi rehedificare vel hedificare (!). Item, quod Holaci domini nostri regis Ladislai cuiusvis condicionis, et presertim regis Bosne, eciam nostri Holaci, et comitis Iohannis comitis Cetine, presentes vel futuri, non possint descensum habere neque pascua optinere in territorio et districtu Sibenicensi ullo tempore sub pena ducatorum ducentorum auri, applicandorum centum domino Holacorum et centum communitati Sibenicensium pro quibuslibet Holacis tocies solvenda, quocies contravenerit vel ipsos contigerit contravenire in premissis. Item damus auctoritate prefati domini nostri regis ipsi communitati Sibenicensium et eorum iudicio submittimus villas Dri-novglane, Prisap et Culisichi, sic vocatas, prope flumen Krika (!) adiacentes, cum omnibus et singulis ipsarum villarum iuribus et

(59) Nekoliko isprava iz početka XV st. 187

pertinenciis seu adiacentiis iure proprio in perpetuum, et ipsas villas districtui dicte civitatis Sibenicensis adiungimus et apponimus pro coadiunctis et appositis mediante presencium testimonio esse volu-mus, salvo iure alieno. Item eadem auctoritate regia ipsi communi-tati Sibenicensi et suo districtui et comitatui ac sub iudico eorundem Sibenicensium adiungimus et preadiunctis esse volumus perpetua-liter omnes et singulas possessiones, terras et bona queque cum suis iuribus et pertinentiis positas et existentes ac posita et existencia in Lucha incipiendo ab ecclesia sancte Marie de Rebac usque ad metas ville Ciste1 et usque ad Guducha inclusive. Item eidem communitati Sibenicensium damus atque donamus iure hereditario et in perpe­tuum sexdecim sortes terrarum collacioni regie spectaturas, positas et existentes ibi in Lucha infra predictas possessiones in precedenti capitulo designatas per nosque districtui eorundem Sibenicensium adiunctas. Item graciose omnes et singulos homines et personas civi­tatis Sibenicensis et sui districtus ac ipsum commune absolvimus et totaliter liberamus et omnibus et singulis penis si quas incurissent actenus (!) usque in presentem diem, quovis modo, occasione alicuius maleficii, iniuriarum, offensionum, excessuum et delictorum per ipsos vel aliquem ipsorum dictorum factorum, comissorum et per-petratorum seu illatorum, tam contra regiam maiestatem vel eius subditos, officiales seu fideles, quam contra quoscunque alios quo-modocunque et qualitercunque actenus usque in diem presentem factis et pro absolutis et liberatis pronuntiamus et habere volumus, et quod nullus possit ipsos vel aliquem eorum petere et inquietare, molestare, turbare vel aggravare deinceps occasionibus predictis vel aliqua occasione predictarum. Et ad hoc, ut predicta omnia et sin­gula in presenti privilegio contenta et gratiose per nos concessa et firmata suum debitum sortiantur effectum et ad maiorem corrobo-racionem promittimus, quod serenissimus princeps dominus noster naturalis, dominus rex Ladislavus, confirmabit, approbabit et emo-logabit omnia et singula suprascripta et in presenti nostro privilegio contenta et gratiose per nos concessa cum municione et appensione suorum graciosorum sigillorum regalium, ut est moris regie maie-statis, cum omnibus et singulis clausulis et capitulis necessariis et opportunis facientibus pro fortificacione et corroboracione omnium predictorum, quamvis in presentibus litteris de eis non faceret men-tionem expressam et insuper promittimus presencium testimonio predictamque communitatem Sibenicensem assecuramus, quod in nullo nee in aliquibus suprascriptis excedemus, sed omnia et singula supra et infrascripta perpetuo tempore firma et rata habebimus et non in aliquo contraveniemus sive faciemus ulio modo sub vinculo iuramenti nostri supradicti, ipsosque Sibenicenses contra quolibet deffendemus et iuvabimus per nos et per ipsum dominum nostrum regem, atque favebimus totis nostris viribus et posse. In quorum omnium fidem, coroborationem et testimonium veritatis, presentes nostras privilegiales litteras fieri iussimus et nostro sigillo pendenti

i 88 Ferdo Šišić: (60)

communiri ac coroborari. Datum Cetine sub castro Fsgin (!) die tcrtiodecimo mensis madii anno domini nostri lesu Christi millesimo quadringentcsimo secundo, decime indiccionis.

1 I danas Čista (kod Skradina).

34-Z a d a r , 1 j u n a 1402.

Rogovski samostan plaća desetinu papinsku njenom potsa-biraču.

Original na pergameni u drz. arhivu u Zadru (odjeljenje sa­mostana rogovskoga nr. 137). Vide se tragovi otpala pečata.

Universis et singulis presentes litteras inspecturis frater Iohan-nes de Mediolano ordinis cruciferorum in Iadrensi, Spaiatensi, Ra-gusina et Antibarensi provinciis et earum civitatum et diocesium vicarius generalis, reverendi patris domini fratris Iohannis de Man­tua, prions domus cruciferorum de Venetiis, sedis apostolice nuncii et coiiectoris generalis etc., salutem in domino. Universitati vestre tenore presencium facimus manifestum, quod nos nomine camere apostolice et auctoritate apostolica, qua fungimur in hac parte, con-fitemur, habuisse et manualiter recepisse a revcrendo domino do­mino Federico, dei gracia abbate monasterii sanctorum Cosme et Damiani diocesis Iadrensis, dante et solvente pro se ac vice et no­mine dicti monasterii pro primo et secundo annis tercie currentis decime sanctissimi domini nostri domini Bonifacii, digna dei pro-videncia pape noni, ducatos decen (!) octo auri. De quibus ducatis decern octo auri nos nomine camere apostolice supradicte et aucto­ritate et tenore predictis prefatum dominum abbatem et eius mo-nasterium liberamus, quietamus penitus et absolvimus. In quorum testimonium presentes litteras fieri iussimus et nostri sigilli impres-sione muniri. Datum in civitate Iadrensi die primo mensis iunii millesimo quadricentcsimo (!) secundo, indict ione decima, pontifi-catus prelibati sanctissimi domini nostri domini Bonifacii divina providencia pape nono anno tercio decimo.

35-P o d g r a đ o m V i s o k i m, 15 j u n a 1402.

Bosanski kralj Stjepan Ostoja potvrđuje općini grada Šibe­nika sva prava i posjede.

Original na pergameni s koje je otpao pečat koji je visio, u arhivu madz. nar. muzeja; Temeljna zbirka.

Stephanus Ostoia dei gracia rex Raxie, Boszne, Maritime etc. omnibus Cristi (!) fidelibus prcscntibus et futuns presencium noticiam habituris, salutem in omnium salvatore. Diligenter circa subditorum fidelium libertates et iura debet princeps solerciam ad(h)ybere et

(6I.) Nekoliko isprava iz početka X V st. 1 8 9

ut fidelitas in eis per circula temporum aucmentetur (!), eos ampli-oribus munificencie regie brachiis anplexari, ut in aliis eciam exem-plo inde sumpto fidelitatis agniculus accendatur. Proinde ad uni-versorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod accedentes ad nostre maiestatis presenciam Iohannes Petri Taviliz, Stepha-nus Manfey et Iohannes Miszecongnig, anbaxiatores et nuncii fide-lium nostrorum rectorum civitatis Sibinici nomine et vice eorun-dem, quoddam privilegium magnifici viri domini Harvoye, regno-rum Raxie et Boszne summus vayvoda, necnon Iohannis, inter cetera [Cetine] atque Cclipsi (!) comes, per serenissimum dominum et dominum Ostoyam, dei gracia illustrissime (!) principem (!) pre-dictorum Raxie et Boszne regem, et (!) partes Dalmacie et Coracie (!),proreformandiscertis negociis deputati, super eorum libertatibus, iuribus et graciis, donacionibus et consuetudinibus confectum et emanatum, nobis curaverunt exhibere, petentes nos ex parte dicto-rum rectorum et communis humiliter et devote, ut ipsum privilegium et libertates, iura et gracias, donaciones et consuetudines in eo ex-pressas acceptare, aprobare, rectificare et nostro dignaremur pri-vilegio confirmare, cuiusquidem privilegii tenor est talis:

(Slijedi isprava velikog vojvode Hrvoja i Cetinskoga kneza Ivana Nelipića od 13 maja 1402 br. 32).

Nos itaque peticionibus predictorum fidelium nostrorum rec­torum et communis per dictos eorum ambaxiatores et nuncios hu­militer porrectis, liberaliter inclinati, prefatum privilegium non abrasum nee cancelatum nee in aliqua sui parte violatum, presentes •de verbo ad verbum insertum simul cum dictis eorum libertatibus, iuribus, graciis, donacionibus et consuetudinibus in eodem expressis, acceptamus, rectificamus et de plenitudine nostre regie maiestatis pro eisdem rectoribus et communi presentis privilegii nostro patro-cinio confirmamus de consensu omnium baronum tocius regni infra-scriptorum, scilicet magnifici domini Harvoy vayvoda et magnifici viri comitis Pauli atque potenti viri vayvoda Sandalgia1 et comitis Iohannis Citine (!) et Clipsi. Et comes Mirchonis Radoyevich2 et aliorum omnium baronum regni predicti, ad qua omnia singula supradicta promittimus et iuramus, ratum semper et firmum tenere et habere per nos et nostros heredes. In cuius rei memoriam per-petuamque firmitatem presentes commisimus litteras duplici sigilli nostri munimine roboratas. Datum sub castro Visochi3 per manus fidelis nostri dilecti Stephani Dobrinivich,4 aule nostre cancelarii, die X V iunii anno domini M°CCCC° secundo.

1 Vojvoda Sandalj Hranić . 3 Mirko Radojević bio je nekoć dvorski (župan) kralja Stjepana Tvrtka,

a onda vlastelin kraljeva Stj. Dabiše i Stj. Ostoje (Gl. M i k 1 o s i c h, Mon. Serb. 202, 22 j , 249).

3 Grad Visoki uz rijeku Bosnu. * Ovaj Stjepan Dobronjivić ne pominje se nigdje u dosada poznatim

ispravama.

i.9° Ferdo Šišić: (62)

36. G r e d a , 1 10 j u l a 1402.

Hrvatski ban Emerik Bubek prepisuje ispravu kralja Žig-munda, izdanu u Gredi 17 aug. ijp8 u korist Pavlinskoga samo­stana u Dubici, i podjedno javlja kralju Zigmundu da je njegovo naređenje (od 17 aug. 1398) izvršio.

Original na papiru s utisnutim pečatom u drz. arhivu u Bu­dimpešti DL33.297.

Serenissimo principi et domino domino Sigismundo dei gratia inclito regi etc., domino suo gratioso, frater Emericus Bu­bek ordinis Sancti Ioannis Iherosolimitani per Hungariam et Scla-voniam prior humilis et perpetuus comes de Dubicha ac predictorum regnorum vestrorum Dalmatie, Croatie Sclavonieque banus,2 obse-quium debitum cum cremento perpetue fidelitatis. Quamvis vestra serenitas eo tempore, quo in anno domini millesimo trecentesimo nonagesimo octavo preterito de sub castro Orbaz3 cum suo regali exercitu rediens, in villa Greda vocata exercendo, nobis per suas litteras tenoris subsequentis effectas nobis mandavit seriose com-mittendo, ut nos iuxta earundem seriem iura possessionaria virorum religiosorum, fratrum heremitarum ordinis Sancti Pauli primi here-mite claustri Beate Virginis de promontorio Dubicensi,4 revisis et examinatis litteralibus instruments iamdicti claustri heremitarum in eodem degentium, denuo et ex novo eisdem claustro et heremitis restatuentes metas earundem reformare ac erigere et ab aliorum possessionariis iuribus sequestrare debemus effective, ipsos heremitas in dominio earundem protegentes et conservantes ipsius vestre ma-iestatis in persona. Ipsique fratres heremite pro tunc prescriptas vestre celsitudinis preceptorias litteras nobis apportando nos hu-militer requirentcs habuerint, ut huiusmodi vestre celsitudinis man-datum debito effectui mancipare debuissemus; quodque et nos prout ex officio debite fidelitatis astringimur, anhelanti animo ad tunc perfecissemus. Tamen quia mox post vestre celsitudinis de ipsa Greda recessum, prodicionis filius Herwoya wayvoda cum ceteris sibi adherentibus Boznensibus comitatum de Dubicha manu vio-lenta indebite occupans, fere ad hec tempora detinere hostiliter non expavit, nuperque nobis unacum reverendo in Christo patre do­mino Eberhardo, dei et apostolice sedis gracia episcopo ecclesie Zagrabiensis predictorumque regnorum Dalmatie, Croatie et Sclavo­nic similiter bano, fratre nostro carissimo, ceterisque proceribus et nobilibus regnorum predictorum, sub banatibus antedictis consti­tutes, pro augmento honoris ipsius vestre serenitatis laborantibus, predictum comitatum Dubicensem ad manus nostras iterum reappli-cantibus, vir religiosus frater Thomas, ordinis antedicti, prior sepe-fati claustri, ad nostram veniens presentiam, pretactas litteras ipsius vestre serenitatis nobis in specie reexhibuit, quarum verbalis continentia talis est:

<6ъ) Nekoliko isprava iz početka X V st. 191

(Slijedi isprava kralja Žigmunda, izdana u Gredi IJ augusta 139$> kojom samostanu Sv. Marije u Dubici daje neku zemlju).*

Nos itaque mandatis vestre celsitudinis obedire cupientes, ut tenemur, aliis arduis negotiis et servitiis ipsius vestre celsitudinis sub castro in predicta Greda noviter fabricato occupati, ad predicta mandata vestra peragenda personaliter accedere non valentes, egregium virum magnificum Petrum litteratum de Stheyewoch-pucur,7 vicebanum nostrum et comitem Crisyensem necnon predic-tum comitatum nostrum Dubicensem tenentem, pro honore nostra in persona ad exequenda premissa ipsius vestre celsitudinis mandata duximus destinandum; qui tandem exinde ad nos reversus nobis retulit eo modo, quod ipse sabbato proximo ante festum beate Mar­garete Virginis et Martiris nunc elapso,8 assumptis secum nonnullis probis et nobilibus viris, revisis et diligenter examinatis predictis litteralibus instrumentis iamdicti claustri et heremitarum in eodem degentium, predictas terras et eorum cunctas utilitates et pertinen-tias iuxta tenorem et continentias eorundem denuo et ex novo eis-dem claustro et heremitis restatuentes, metas earundem terrarum et cunctarum utilitatum et pertinentiarum ipsarum pretacti claustri et per consequens dictorum heremitarum, ut premittitur, per anno­tates cives seu hospites eisdem datarum et collatarufn, iuxta pre-dictorum litteralium instrumentorum eorundem series et continentias reformasset et erexisset ac ab aliorum iuribus possessionariis seque-strasset effective; quos scilicet claustrum et heremitas nos in do-minio iamdictarum terrarum cunctarumque utilitatum et pertinen­tiarum earumdem, auctoritate vestre maiestatis pacificos reliquimus et dimisimus, eosdem protegentes ipsius vestre maiestatis in persona. Quarum quidem metarum, prout ex serie litterarum privilegialium olym serenissimi principis Lodovici regis Hungarie ac predecessoris vestri, litteras domini Stephani regis confirmatorias in se habendum coram nobis specietenus productarum clare conspeximus, ex rela-tioneque eiusdem magistri Pauli vicebani limpidius fuimus infor-mati, cursus est: Primo videlicet incipit ab oriente super ponte Bychcha in via magna, et per eandem viam ascendendo, iuxta sil-vam circuit ecclesiam Sancti Dominici, in qua suas orationes iidem heremite solvere deo consueverunt; abhinc super monte, ubi finitur dicta silva, per eandam vadit viam versus occidentem ad longitudi-nem ligature viginti et quatuor wlnarum, ubi declinat versus partes aquilonis, ad caput cuiusdam aque erumpentis; dehinc per cursum dicte aque currentis in fossato venit usque ad nemus quoddam, quod Cherech wlgariter appellatur. Dehinc iuxta dictum nemus recurrit ad pontem Bychcha superius nominatum. Ut igitur vestre serenitatis mandatum supradicti effectualis executionis in suo vigore efficatius posset permanere, presentes litteras nostras pro ipsis claustro et heremitis duximus concedendas, quas in formam pri-vilegii nostri redigi faciemus, dum nobis in specie fuerint reportate. Datum in villa Greda predicta tertio die restatutionis et metarum

192 Ferdo Šišić: (64)

renovationis predictarum, anno domini millesimo quadringentesimo secundo.

1 Na putu između Bosanske Gradiške i Banjaluke. 2 Porodica B u b e k ili B e b e k de Pelsoc (u bivšoj gömörskoj županiji)

ogranak je plemena A k o s, od kojega je poteklo više rodova (tako ban Mikac (1326—1342) i njegovi potomci (Prodavići). Bubeki su se najviše istakli u vri­jeme kralja Zigmunda. Osnivač porodice bio je D o m i n i k Bubek (1318, •j" prije 1330); njegovi su sinovi S t j e p a n (1330—1370, od 1360—1369 iudex curiae) i Đ u r o (1330—1389, od 1361 do 1384 kraljičin tavernik). Stjepan imao je sinove F r a n j u (od 1397—1401 mačvanski ban) i E m e r i k a I (od 1398—1403 prior vranski). Đuro opet imao je sinove E m e r i k a II (od 1380—1383 hrvatsko-dalmatinski ban 1392—1393 erdeljski vojvoda, "j" o. 1398) i D e t r i k a (1389—1392 slavonski ban i opet 1394—1397, od 1397—1402 palatin; f poslije 1403. Bubeki su izumrli 1567. Gl. K a r ä c s o n y i , Magy. nemzetsćgek I, 95—120.

3 Vrbaski grad nekoć nedaleko od Banjaluke (Gornji Šeher?). Danas mu nema traga.

* O dubičkom pavlinskom samostanu gl. T k a 1 č i ć, Pavlinski samo­stan u Dubici (V j e s t n i k hrv. arheol. dr. N . S. (1895), 189—202.

5 Vjerojatno na proljeće 1402. e Gl. T h a l l ö c z y - H o r v ä t S., Also-Szlavoniai okmanytar 117—119. 7 Nepoznato mjesto. 8 9 jula.

37-N a g r a d u S c h a u m b e r g u k o d L i n z a , 22 j u l a 1402.

Kralj Žigmund nalaže erdeljskim vojvodama Nikoli Csaki-ju i Nikoli Marczali-ju da uvedu Antuna Somkereki-ja u posjed nekih erdeljskih dobara zbog njegova junačkog držanja u Kninu protiv vojvode Hrvoja.

Original na papiru u arhivu grofova Teleki-ja sa utisnutim pečatom u crveni vosak, u Marosvasarhely~u br. 7421.

B a r a b a s, Teleki csalad okleveltara I, 283—284. commissio propria domini regis.

Sigismundus dei gracia rex etc., fidelibus suis viriš, magni-ficis utrique Nicolao vayvodis parcium nostrarum Transsil-vanarum et comitibus Themesiensibus, salutem et graciam. Cum nos consideratis et in animum nostri culminis diligenter revolutis gratuitis complacenciis et fidelium serviciorum meritis, quibus fidelis noster dilectus Athonius filius Nicolai de Chonkareghy1 (!) nobis et sacre nostre corone diversis locis et temporibus, et signanter pridem tempore mocionis regni nostri, dum idem An­thonius in castro nostro Tininiensi per nephandos patarenos, Herwoyam vayvodam Boznensem et suos complices, tenebatur obsessus,2 quod castrum ipse Anthonius sua tantum virtute nobis fideliter conservavit, et in multis aliis locis et temporibus sincere complacuit et adhuc complacere non desistit, ipsi Anthonio ac Tohanni filio dicti Nicolai fratri suo propter hujusmodi fidelia

(6$) Nekoliko isprava iz početka X V st. 193

servitia possessiones nostras Harrina et Belak in partibus nostris Transsilvanis habitas populosas, necnon quandam aliam possessio­nem vacuam et iobagionibus destitutam Nech, similiter in dictis partibus sitam, pro honore contulimus. Ideo fidelitatem vestram requirimus et hortamur attente, quatenus mox agnitis presentibus predictas possessiones ipsis Anthonio et Johanni, vel eorum alteri, libere cum omnibus pertineciis et utilitatibus ipsarum remittere et resignari facere velitis, ipsos et eorum alterum in pacificum domi­nium earundem contra quoslibet impetitores protegendo nostre maiestatis in persona. Et aliud pro nostra gracia non facturi. Pre-sentes eciam post ipsarum lecturam reddi iubemus presentanti. Datum in Schowmbergh in fešto beate Marie Magdalene anno domini Millesimo quadringentesimo secundo.

1 T. j . Somkereky. - To je bilo ljeti 1401 (gl. gore br. 19).

38. R i m , 18 a u g u s t a 1402.

Papa Bonifacije IX pozivlje vjernike da hodocaste crkvu sv. Tome u P očite l ju.

Reg. pape Bonifacija IX, anni I, liber 16 f. 296 u papinskom arhivu u Vatikanu.

M o n. H u n g . V a t i c a n a, Bullae Bonifacii IX P. M. II, 449—450.

Bonifacius etc. Universis christifidelibus etc. salutem etc. Cupientes igitur, ut ecclesia beati Thome apostoli situata sub Paci-thelis1 Corbaviensis diocesis a christifidelibus congruis honoribus frequentetur et etiam conservetur, omnibus vere penitentibus et confessis, qui etc. ac sancti Thome et ipsius ecclesie dedicationis et etc. eandem ecclesiam devote visitaverint annuatium, et ad huius-modi reparationem et conservationem manus porrexerint adiutrices, singulis videlicet festivitatum et celebritatis septem annos et toti-dem quadragenas, octavarum vero et sex dierum predictorum diebus etc. centum dies de iniunctis eis penitentiis misericorditer relaxamus etc. Datum Rome apud Sanctum Petrum quintodecimo Kalendas Septembris, anno etc. tertiodecimo.

1 I danas Počitelj u Lici ispod Velebita kod Metka.

39-Z a d a r , 24 o k t. 1402.

Vikar kraljevina Dalmacije i Hrvatske, Alojzije Aldema-rischis, daruje Micinu, sinu pokojnoga Ivana od Paližne stričevića istoimena priora vranskoga, posjed u Vrani.

Original na pergameni u biblioteci Paraviji u Zadru nr. 2-/4. Ima tragova gdje je na vrvci visio pečat.

STARINE XXXIX

Ferdo Šišić: (66)

Nos Loysius Aldemarischis de Neapoli, miles, vicarius ge-neralis regnorum Hungarie, Dalmacie et Crohacie etc. ac regni Sicilie marescallus necnon capitaneus galearum illustrissimi principis domini et domini nostri regis Ladizlay, regis Hungarie, Jerusalem et Sicilie etc., no turn facimus et manifestum quibus expedit, quod accedens ad nostram presenciam nobilis vir Micinus, filius condam domini Iohannis de Palisna,1 humiliter nobis supplicavit, ut nos dignaremur providere de ipso. Et nos considerantes fidelitatibus et fidelibus serviciis ac obsequiosis meritis et gratuitis compla-cenciis dicti Micini, servitoris nostri dilecti et fidelis, que nobis studuit semper fideliter et nunc studet ac in futurum melius conatus exibere, pro aliquali recompensa prefate sue fidelitatis ad provocacionem futurorum ipsius serviciorum prefato Micino ac Iohanni fratri suo et eorum heredibus legitimis heredumque succes-soribus suis quinque sortes terre posite in burgo castri Aurane dedimus, donavimus manu nostra in perpetuo cum omnibus suis iuribus, domibus, terris, vineis, olivis, universis arboribus fructiferis et infructiferis, pratiš, silvis, nemoribus, terris arabilibus, cultis et incultis, aquis, piscinis et aquarum decursibus, birsagis ac omni eo iure, que ad dictas sortes pertinere dignoscuntur, damus, donamus regia auctoritate, qua fungimur. In cuius rei efficax testimonium eosdem (!) literas nostras privilegiales sigilli nostri pendentis munimine roboratas duximus concedendum. Datum Jadre die XXII I I 0 mensis octobris, indicione undecima, anno domini millesimo quatringentesimo (!) secundo.

1 Ivan de Paližna bio ie stričević priora i bana Ivana od Paližne. S-n njegov bio je Micinus ( = Mićin, Mihajlo).

4 0 . R i m , 22 d e c . 1 4 0 2 .

Papa Bonifacije IX nalaže da se vrate otete stvari vackom biskupu Nikoli, koga su opljačkali Krbavski knezovi Nikola, Karlo i Toma i neki njihovi ljudi.

Reg. pape Bonifacija IX, anni XIV, liber 172 fol. IIJV u papinskom arhivu u Vatikanu.

M o n . H u n g . V a t i c a n a. Bullae Bonifacii IX P. M. II, 485—486.

Bonifacius etc. Dilecto filio abbati monasterii sancti Andree prope Visegradum Vesprimiensis diocesis, salutem etc. Exhibita nobis pro parte Nicolai episcopi Waciensis petitio continebat, quod olim facta per nos translatione de persona sua de ecclesia Cor-baviensi, cuf tunc preerat,1 ad ecclesiam Waciensem tunc vacantem, antequam corporalem administrationis bonorum ipsius ecclesie Waciensis assequeretur, nobiles viri Nicolaus, Carolus et Thomasius comites Corbavie,2 Andreas archipresbyter ecclesie Busanensis,3

( 6 7 ) Nekoliko isprava iz početka XV st. j g c

Stippanus (!) dictus Rosa, Petrus Cosme, Symon dictus Kassa* de Modrussio, presbyteri, et nonnulli alii tam clerici quam laici Cor-baviensis diocesis, nescitur quo špiritu dueti,5 ipsum episeopum quampluribus bonis mobilibus, pecuniarum summis et rebus aliis ad ipsum episeopum speetantibus nequiter spoliarunt eaque contra iustitiam oceuparunt et occupant ac detinent indebite oceupata in ecclesiastice libertatis contemptum et ipsius episeopi non modicum damnum et gravamen. Quare fuit supplicatum, ut providere šibi super hiis dignaremur. Nos igitur discretioni tue mandamus, qua-tenus, vocatis dictis spoliatoribus et aliis, qui fuerint evocandi, et auditis hine inde propositis, quod iustum fuerit, appellatione remota, decernas, faciens quod decreveris, per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita, firmiter observari. Testes autem, qui fuerint nominati, si se gratia, odio vel timore subtraxerint, censura simili, appellatione cessante, compellas veritati testimonium per-hibere. Ceterum, si prefatorum spoliatorum presentia pro citatio-nibus de ipsis faciendis secure et commode haberi nequeat, nos tibi citationes quaslibet de ipsis spoliatoribus et eorum quolibet per edicta publica, locis affigenda publicis, partibus illis cireumvicinis, de quibus sit verisimilis coniectura, quod ad notitiam citatorum, pervenire valeant, faciendi plenam et liberam concedimus facul-tatem, ac volumus, quod huiusmodi citationes eosdem citatos perinde aretent, ac si eis presentialiter et personaliter facte et insinuate forent . . . Datum Rome apud Sanctum Petrum undecimo Kalendas Ianuarii anno quartodecimo.

1 Nikola, inače meni nepoznata roda, bio je Krbavski biskup između 1387 i 1401.

2 Braća Nikola i Toma bili su sinovi Budislava Kurjakovića, a Karlo sin trećega brata njihova Grgura. Up. gore br. 12 bilj. 4.

3 Bužim (kod Gospića). 4 Kassa = (madž.) kosa (?). 5 Vjerojatno je biskup Nikola bio privrženik Ladislava Napuljskoga (kao

Luka nadbiskup zadarski).

4 1 .

N a p u l j , 26 j a n. 1403.

Kralj Ladislav Napulj ski potvrđuje općini zadarskoj ostrva Srimu i Žir je.

Original danas nepoznat, tekst sačuvao L u c i u s , Inscriptio­n s dalmaticae. Venetiis 1673, 50.

Ladislaus dei gracia etc. rex., etc. comes, universis presentes litteras inspecturis, tam presentibus quam futuris, (salutem in omnium salvatore). Sicut mentis et dignis proni sumus in graciis conferendis, sic providere debemus attentius, ut per illarum con-cessionem aliorum iuribus nullum fiat dispendium lesionis. Sane venientes ad maiestatis nostre presenciam viri nobiles lacobus de

196 Ferdo Šišić: (68)

Raduchis legum doctor, consiliarius et Simon de Detrico1 de Iadra, milites fideles nostri ac ambassiatores per viros nobiles communis civitatis nostre Iadre fideles nostros, noviter ad curiam nostram missi, exposuerunt nomine et parte dicti communis nostro culmini reverenter, quod insule Srimaz et Xirgie, que per commune civitatis nostre Sibenici tenentur ad presens, ad dictum commune Iadre legi­time pertinent atque spectant, pro quarum recuperacione prefatum commune Iadre contra dictum commune ipsius civitatis Sibenici que-stionem seu causam moveri intendit et litigium intentare. Verum ne contra dictum commune Iadre super ipsis insulis aliquid per nos inadvertenter fieret, per quod eliderentur iura eidem communi in dictis insulis competencia provideri, per nos eis in hac parte quo supra nomine suppliciter postulaverunt. Nos autem ipsorum am-bassiatorum porrectis nobis super hoc supplicacionibus inclinati, nee minus volentes super predictis prospicere opportune, declaramus harum serie de certa nostra sciencia, quod dicte insule in quacunque confirmacione per nos forte fienda dicto communi Sibenici de pri-vilegiis et libertatibus eorum nullatenus includantur inclusa, sed dicta confirmacione non obstante liceat et licitum sit, dicto communi Iadre contra prefatum commune Sibenici de dictis insulis et pro illarum recuperacione coram competenti iudice ius et iusticiam experiri, has nostras litteras magno nostro pendenti sigillo munitas iam dicto communi ipsius nostre civitatis Iadre in premissorum testimonium concedentes. Datum Neapoli in absencia logothete ut prothonotarii regni nostri Sicilie eiusque locumtenentis per virum nobilem Do-natum de Aretio2 legum doctorem, locumtenentem cancellarii dicti regni, consiliarium et fidelem nostrum, anno domini MCCCIII die X X V I ianuarii, XI indicione, regnorum nostrorum anno sexto­decimo.

1 Hrvatski: Tetrišić. Porodica je izumrla tek u XVI I I st. - Lucius ima greškom prepisivačevom: Dervotio.

42.

N a p u l j , 26 j a n. 1403. Kralj Ladislav Napuljski nagrađuje gradom Okićem Nikolu

Krčkoga zbog zasluga. Koncept u drž. arhivu u Napulju, Regesti Angioini vol. 369

(Ladislai regis ann. 1407), fol. 113—114. R a č k i u Kukuljevićevom Arkivu VII, 43—44. Ladislaus rex etc. universis presentes litteras inspeeturis, tam

presentibus quam futuris, (salutem in domino). Exaltat potenciam principum munifica remuneracio subiectorum, quia recipiencium fides crescit ех premio et alii ad obsequendum devocius incitantur exemplo. Sane attendentes viri magnifici Nicolai, Segnie Veglie ct Modrussii comitis,1 affinis, consiliarii et fidelis nostri dileeti. necnon

(69) Nekoliko isprava iz početka XV st. 197

prom(p)ptitudinem, quam in obsequendo nobis dictum comitem vidi­mus ostendisse, in quam prom(p)tus in ilia poterit nobis in posterum prestare servicia graviora. Et intendentes dictum comitem ad illorum prestacionem inducere ipsumque muneribus et graciis confirmare, eidem Nicolao comiti et suis heredibus ex ipsius corpore legitime descendentibus, natis iam et in antea nascituris, in perpetuum castrum Okich positum in ducatu nostro Sclavonic,2 ad nos et no-stram curiam ac coronam nostram Hungarie racionabiliter spectans ac pertinens, cum fortaliciis, hominibus, vasallis, iobagionibus, eorum-que redditibus, censibus, serviciis, domibus, pontibus, vineis, olivetis, iardinis, terris cultis et incultis, montibus, planis, pratiš, silvis, ne-moribus, pascuis, arboribus, molendinis, piscariis, tributis, aquis, aquarumque decursibus, tenimentis, tentoriis, metis, confinibus, aliis-que iuribus et pertinencis omnibus et singulis ad dictum castrum spectantibus quovis modo et sub serviciis et recognicionibus debitis ac predicto castro prestari solitis, iuxta usum et consuetudinem regni nostri Hungarie, de gracia nostre serenitatis nostreque nove et irre-vocabilis donacionis tradimus atque concedimus tenore presencium instinctu motus proprii, generose per eundem comitem et dictos suos heredes a nobis et nostris in dicto regno nostro Hungarie heredibus et successoribus tenendum et perpetuo possidendum. Investientes religiosum virum fr. Nicolaum de Spaleto, ordinis minorum custo-dem loci Arbi dicti ordinis, ipsius comitis confessorem nostrumque fidelem dilectum, pro eodem comite et dictis suis heredibus de pre-senti nostra concessione et gracia per parvum nostrum sigillum pre-sencialiter, ut est moriš, modo premisso. Quam investituram vim et vigore vere donacionis, tradicionis et realis assecucionis dicti castri cum iuribus et pertinenciis suis prefatis volumus et decernimus obti-nere, superioritate et fidelitate vestra predictisque serviciis et recognicionibus propterea debitis, ac aliis nostris et cuiuslibet alte-rius iuribus semper salvis. In cuius rei testimonium presentes litteras exinde fieri et pendenti maiestatis nostre sigillo iussimus communiri. Datum Neapoli in absencia logothete ut prothonotarii regni nostri Sicilie eiusque locumtenentis per virum nobilem Donatum de Aretio legum doctorem, locumtenentem cancellarii dicti regni, consiliarium et fidelem nostrum, anno domini MCCCCIII , die XXVI ianuarii, indiccione XI , regnorum nostrorum anno XVI.

1 Krčki knez Nikola (Frankapan), f 26 juna 1432, sin je Ivana (Anža), "t 29 nov. 1393, a otac desetorice sinova, osnivača pojedinih grana Frankapan-ske porodice. Gl. K1 a i ć, Frankapani I, 188 i dalje.

2 Okić grad (danas razvaline), nedaleko od Samobora kraj Zagreba.

43-N a p u l j , 26 j a n. 1403.

Kralj Ladislav Napuljski potvrđuje Krčkom knezu Nikoli (Frankapanu) zamjenu gradova Ličke Ostrvice i Cetina za grad Ozalj Petru Novakoviču (od plemena Mogorovića).

iqS Ferdo Šišić:

Koncept u drž. arkivu u Napulju, Regesti Angioini vol. 369 (Ladislai regis 1407), fol. 114.

R a č k i u Kukuljevićevom Arkivu VII, 46—47. Ladislaus rex etc. universis presentes litteras inspecturis, tam

presentibus quam futuris etc. Subiectorum nostrorum compendiis etc. Sane pro parte viri magnifici Nicolai, Segnie, Veglie et Modrussii comitis, affinis, consiliarii et fidelis nostri dilecti, fuit maiestati nostre reverenter expositum, quod olim ipse comes emit pro se et suis here­dibus a Sigismundo marchione Brandemburgense, regni nostri Hun-garie oecupatore, castrum Ozagl situm in ducatu nostro Sclavonic, (et) illud permutavit cum viro nobili Petro Novakovich, milite, fideli nostro, qui quidem Petrus ex causa permutacionis eiusdem dedit, tradidit et assignavit prefato comiti permutanti tunc et reci­p ient pro se et dictis suis heredibus castrum Ostroviza in provincia Lice cum fortaliciis, silvis, hominibus, vasallis, iuribus et pertinenciis omnibus ad castrum ipsum spectantibus, quod Petrus idem tunc tene-bat et possidebat, sicut in instrumentis et cautellis factis exinde ponuntur hec et alia contineri, humili pro ipsius comiti parte nobis supplicacione submota, ut premissis omnibus assentire benigne et illis confirmacionis nostre robur adicere dignaremur. Nos autem fidelium nostrorum apta compendia gratis affectibus prosequentes, pro consi-deracione quoque sincere devocionis et fidei ac obsequiositatis comitis prelibati, eius supplicacionibus annuere dignis consideracionibus inclinamur, tam empcionem dicti castri Ozagl per eum a dictO' mar­chione, non obstante quod ipse marchio dicti regni Hungarie extitit occupator illicitus et detentor, quam permutacionem alienacione et tradicione dictorum castrorum Ostrovize1 et Cetini2 per ipsos comi-tem et Petrum, ut predicitur, factas, ratas et gratas habentes, illis, quatenus tamen alias rite et provide processissent partesque tan-guntur, veris quidem existentibus supra naratis, assentimus ex gracia ac ipsas earum quamlibet de certa nostra sciencia tenore presencium ratificamus, acceptamus et eciam confirmamus illosque dicto comiti et prefatis suis heredibus perpetuo stabiles esse volumus, inviolabiles et reales, fidelitate et superioritate nostra ac serviciis et recognicio-nibus debitis pro castris ipsis in regno nostro Hungarie prestari soli-tis aliisque nostris et cuiuslibet alterius iuribus semper salvis. In cuius rei memoriam testimonium etc. Datum Neapoli in absencia etc., per virum nobilem Donatum de Aretio etc., anno domini MCCCCIII , die XXVI ianuarii, indiccione XI , regnorum nostrorum anno decimo sexto.

1 Lička Ostrvica kod Osika nedaleko od Gospića. 2 Cetin grad uz nekadašnju hrvatsko-bosansku granicu, bolje poznat po

izboru Ferdinanda Habsburškoga za kralja hrvatskoga (1 jan. 1527).

(71) Nekoliko isprava iz početka XV st. 199

44.

N a p u l j , 29 a p r . 1403.

Kralj Ladislav Napuljski poklanja kunovinu Ivanu, Nikoli i Antunu, sinovima Ivana Brezovičkoga i Ivanu sinu Mihajla Brez-ničkoga.

Regesti Angioini u dri. arhivu u Napulju; Ladisl. 1400 A nr. j6$, fol. 2jv.

R a č k i u Kukuljevićevom Arkivu VII, $0—51.

Ladislaus rex etc., universis presentes litteras inspecturis tam presentibus quam futuris. Benemeritis principem providere fidelibus et si plenitudo suadet, obsequiorum quodammodo gratitudo com-pellit. Sane attendentes merita sincere devocionis et fidei virorum nobilium Iohannis, Nicolai et Antonu, filiorum Ivan de Brezovicha1

necnon Iohanis filii Michaelis de Berzevch,2 nostrorum fidelium dilectorum, grataque, utilia, fructuosa servicia per eos maiestati nostre fideliter et constanter impensa, nullis earum personarum parcendo periculis, laboribus, expensis, que prestiterunt ad presens, et speramus ipsos in poštenim de bono semper in melius conti-nuacione laudabili prestituros, ex quibus ipsos speciali nostra gracia reputamus dignos, iam dicto lohanni, Nicolao et Antonio necnon lohanni filio domini Michaelis et ipsorum cuilibet eorumque here-dibus sexus masculini ex eorum corporibus legitime descendentibus, natis iam et in antea nascituris, in perpetuum in omnibus eorum propriis possesionibus mardurinas3 per illarum iobagiones et villanos anno quolibet nobis et nostre curie debitas, harum serie de certa nostra sciencia dimittimus, relaxamus et concedimus, quas ab eis-dem iobagionibus et villanis anno quolibet recolligere et exigere, ut illas eis pro ipsorum voluntate dimittere valeant atque possint. Mandantes tenore presencium de dicta certa nostra sciencia unicui-que et singulis vicariis, banis et officialibus nostris, aliisque regni nostri Hungarie et aliorum regnorum eidem adnexorum, presenti­bus et futuris, quatenus prefatis lohanni, Nicolao et Antonio, filiis Ivan, et lohanni filio Michaelis ac heredibus eorum predictis pre-sentem nostram graciam obtinere et ab eis vel dictis ipsorum ioba­gionibus et villanis mardurinas predictas pro parte curie nostre non exigant sive petant. In cuius rei testimonium etc. Datum Neapoli anno domini MCCCCIII , die penultimo Aprilis, indictione undecima.

1 Brezovica kraj Stupnika kod Zagreba. O porodici Brezovičkih up. L a s z o v s k i , Hrvatske povjesne građevine. Zagreb 1902, 25—30.

2 Možda Breznik, nedaleko od Karlovca. 3 O daći marturini up. K 1 a i ć, Marturina, Slavonska daća u Srednjem

Vijeku. ( R a d knj. 157, Zagreb 1904).

2 0 0 Ferdo Šišić: (71)

45-B i s t r i c a ( k o d L i v n a ) , 1 m a j a 1403.

Herceg Hrvoje moli Ninski kaptol, da izašalje svoga pouzda­nika u Šibenik da ispita istinu o nekim ranijim sukobima.

Uvršteno u ispravu Ninskoga kaptola od 26 maja 1403 u arhivu madž. nar. muzeja u Budimpešti; Temeljna zbirka.

Amicis suis reverendis capitulo ecclesie Nonensis, inquisitoria. Amicis suis reverendis capitulo ecclesie Nonensis. Nos Hervoe voyvoda supremus Bozne necnon vicarius generalis illustrissimi prin-cipis domini et domini nostri regis Ladislavi etc. amiciciam paratam debito cum honore. Noveritis, quod pro parte communitatis Scibi-nicensis nobis honorabiliter supplicarunt, quomodo quod ipsi aliqua testimonia indigerent examinare per Dalmaciam et Croaciam. Qua-propter vestram amiciciam requirimus presentibus diligenter, qua-tenus quandocunque et quociescunque per eandem communitatem fueritis requisiti, unum ex vobis virum ydoneum mittatis pro testi-monio fide dignum, quo presentc Georgius Hlicig (!) de Rasvay-vas (!), vel Matheus filius Demetrii, seu Nicolaus filius Gregorii de Lukarig, aliis absentibus, homo regius sciat et inquirat a nobilibus et ignobilibus ac eciam cuiusvis status et condicionis hominibus omnimodam veritatem. Et post hec quidquid exinde de premissis resciveritis, nobis amicabiliter rescribatis. Datum in Bistrica in festo beatorum Phylipi et Iacobi apostolorum anno domini MCCCC tercio.

46.

K r i ž e v c i , 8 m a j a 1403.

Krizevački župan i banovac Petar odgađa ročište Benediktu Nelipiću od Dobre Kuće.

Original na papiru s tragovima utisnuta pečata u arhivu her­cega Batthyanyja u Körmendu; Miscell. Nemetujvariana lad. 42, fasc. 8y nr. } .

Nos magister Petrus litteratus, vicebanus et comes Crisiensis, damus pro memoria, quod causam quam Benedictus filius Nelepech de Dobra Kutha1 contra magistrum Iohannem filium et nobilem dominam Anna vocatam, relictam condam magistri Gregorii filii lohannis condam bani de Alsan2 iuxta continentiam litterarum iudicum nobilium dicti comitatus prorogatoriarum feria secunda proxima post octavas festi beati Georgii martiris3 super factis in quibusdam litteris magistri lohannis filii Stephani, pridem similiter vicebani et comitis Crisiensis, ac nostris evocatoriis et capituli Chasmensis rescriptionalibus contentis, movere habebat coram nobis, propter motum et disturbium regni ad feriam secundam proximam

(73) Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 0 [

post octavas fešti beati Mychaelis archangeli4 nunc venturas duxi-mus prorogandam. Datum Crisii secundo die termini prenotati," MCCCC tertio.

1 Nelipići od Dobre Kuće (nedaleko od današnjega Daruvara) potomci su bosanskih Hrvatinića (gl. genealogiju: S t a r i n e knj. 36 str. 33).

2 Alsän, nekoć u Vukovskoj županiji nedaleko od Morovića, grad i po­sjed. Danas nepoznato.

3 7 maja. 4 8 oktobra. 5 U originalu, greškom dva puta, t. j . 8 maja.

47-S p l i t , 17 m a j a 1 4 0 3 .

Općina varoši Splita daje knezu Ivanu Nelipiću zemlje, kuće i posjede pokojnoga Ivana Marinina.

Original na pergameni, na kojoj visi krasno sačuvan pecat splitske općine u crvenom vosku, u arhivu hercega Esterhazyja, nekoć u Kismartonu, sada u Budimpešti (I, Var, Tdrnok uca), Re-positorium 42, fasc. B, nr. 14.

Vjesnik zem. arhiva vol. VII (1905), 163—164. Universis et singulis presentes literas inspecturis. Nos rector,

iudices et commune civitatis Spalatensis evidenter facimus mani-festum, quod ob multas gracias et ob multa servicia, quas et que magnificus et potens regius miles dominus Iohannes filius quondam comitis Iohannis Neliptii, inter cetera comes Cetine et Clisse, fecit huic civitati nee cessat facere omni die, et que et quas speramus ipsum sua gracia facere in futurum, ad ipsius postulacionem et requisicionem, volentes eius in omnibus facere voluntatem, dedimus, donavimus, cessimus et concessimus, et titulo perfecte ac simplicis donacionis inter vivos tradidimus, et per presentes damus, dona-mus et concedimus eidem domino Iohanni eiusque ex eo legitime descendentibus omnes domos, terras et possessiones infrascriptas, que fuerunt Iohannis Marini de Spaleto, positas et iacentes in civi­tate et districtu Spaleti. Primo videlicet, domum unam, in qua ipse Iohannes Marini habitabat, positam in civitate veteri Spaleti prope domum heredum Iohannis Pervoslavi et prope viam publicam. Item, locum unum positum in civitate veteri prope turrim comitis Neliptii et prope viam publicam, super quo loco habet domum Diminach1

Bilopercha. Item, domum unam positam in civitate veteri, in calle2

vocato Midullich,3 prope domum don Nicole Lubinich4 et prope viam publicam. Item, aliam domum, ibidem prope dictam domum, quam habitat Radoslavus vir Stoyche.5 Item, aliam domum ibidem prope dictas domos, quam habitat Stipacius. Item, aliam domum positam in civitate veteri ad materias prope turrim, que fuit Mathey Iohannis, prope domum Michoy Prodavich et prope murum com-munitatis. Item, terram unam vretenorum circa decern octo, quam laborat Nicola Suere6 prope viam publicam, prope terram heredum

2 0 2 Ferdo Šišić: (74»

Zorzi, prope terram monasterii Sancti Stephani, terram domine Bire7 et terram heredum Pervoslavi Iohannis. Item, terram unam vineatam vretenorum trium, positam in Palude8 prope viam pu-blicam a duobus lateribus et prope terram ecclesie beate Marie. Item, aliam terram in Palude vretenorum novem, prope terram uxoris Georgii Zizilich9 et prope viam publicam. Item, terram unam vretenorum trium positam in Mergnano10 ultra ecclesiam Sancti Quarterii prope ripam maris et prope viam publicam. Item, terram unam vretenorum quatuordecim positam in Sirobugla prope terram Sancte Stasie. Item, terram unam vretenorum quindecim vel circa, positam ad Lochve prope terram heredum Gavosolich,11 prope terram Sancti Benedicti et viam publicam, super qua sunt vites Utisceni Braich. Item, terram unam ad Grippe vretenorum quatuor vel circa, prope terram domini Herwoye woyvode et viam publi­cam. Item, terram unam ad Tristhinicum1- supra qua habet vites Nicola Picha, vretenorum sex, iuxta viam publicam, iuxta terram Vessele relicte Dechine,13 iuxta terram heredum Iancy" Leonis. Item, terram unam ad Trestinichum vretenorum quadraginta vel circa, partim vineatam, partim non, et partim incultam, supra qua habet vites Thomas (^unich et Nicola Suere, iuxta terram Pauli Simeonis, iuxta terram heredum Iancy Leonis, iuxta ripam maris et viam publicam, ad ipsas omnes domos, terras et possessiones cum omnibus et singulis earum et cuiuslibet earum iuribus, actionibus, circumstan-ciis, habenciis et pertinenciis habendum, tenendum, possidendum, gaudendum et quidquid voluerit de ipsis et ipsarum qualibet per­petuo faciendum; quas domos, terras et possessiones nos rector, iudices et commune suprascripti, nomine dicti domini Iohannis con-stituimus possidere, donee ipsarum omnium corporalem acceperit possessionem, quam accipiendi sua auctoritate et retinendi dein-ceps sibi licenciam contulimus atque dedimus, promittentes per nos et vice et nomine dicte communitatis, dictam donacionem et omnia et singula suprascripta perpetuo firma et rata habere et tenere, et non contra facere vel venire, aliqua causa vel ingenio de iure vel de facto, nee ipsam donacionem revocare causa ingratitudinis vel alia causa sub obligatis omnium bonorum dicti communitatis pre-sencium et futurorum. In quorum omnium fidem et robur presentes patentes literas per manus Tome quondam Colutii de Cingulo can-cellarii nostre communitatis fieri fecimus et nostri soliti sigilli appensione muniri. Datum Spaleti die decimo septimo Maii mille-simo CCCC° tercio, indiccione undecima.

1 Dominik. 8 Danas Poljud. 2 Širola ulica. 9 Čičilić (?). :> Medulić. 10 Mrljan (Marjan). 4 Ljubinić. ** Cavosoli (Gavozulich). 5 Stojka, Stojslava. 12 Trstenik. c Svert, Sveri (Speri). 13 Desinja. 7 Diialektno za Vera. 14 Iohannes.

(je) Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 0 3

48. K o d P o ž e g e , 24 m a j a 1403.

Ugarski velikaši i visokodostojanstvenici zajamcuju Ivanu Šomkerekiju posjede.

Original na papiru s tragovima devet utisnutih pečata u crveni i bijeli vosak u arhivu erdeljskog muzeja u Cluju (Kolozsvdru) s. d.

F e j e r, Cod. dipl. X, 4, 198 (nepotpuno).

Relatio Jacobi filii Detrici Ipere de Benkefalwa. Nos prelati, barones, proceres, milites et nobiles regni Hun-

garie notum facimus tenore presentium quibus incumbit universis, quod quia magister Iohannes filius Nicolai de Somkerek in cunctis regni negotiis, prosperis utputa et adversis, et presertim in hoc pre-senti negotio per nos deo propitio utique ad utilitatem et augmen-tum reipublice previe inchoato pre suis participibus reddidit se multipliciter commendabilem, utilem et agilem se ipsum et queque bona sua ad rotam fortune exponendo anhelatque in futurum totis viribus ad premissa prompto promptior inveniri, nos itaque rei­publice utilitatem exinde resultare arbitrantes et ut ipse ceterique per eum exemplati ad prosecutionem publice et communis utilitatis eo reddantur ad promptiores et magis attenti, quo se prospexerint digne proinde remunerandos, ideo premissorum intuitu possessiones Harynna, Bylak et Neech vocatas, in partibus Transsilvanis adia-centes, quas turn pro mille florenis auri puri turn etenim pro fide-libus servitiis sibi in perpetuum collatas et donatas pretendit, a domino nostro futuro rege Hungarie, quern nos dei favente dementia super solium regni Hungarie in proximo in regem coronabimus,1

cum debita instantia pro eodem magistro Iohanne suisque heredibus volumus impetrare confirmari, harum nostrarum testimonies littera-rum. Datum in descensu nostro exercituali prope Posegawar, in festo Ascensionis domini, anno eiusdem Mmo CCCCm o tertio.

1 To jest: Ladislav Napuljski.

49-N i n , 26 m a j a 1403.

Kaptol Ninski javlja hercegu Hrvoji rezultat istrage povedene u Šibeniku na njegovu želju, izraženu 1 maja 140J.

Prepis na papiru u arhivu madž. nar. muzeja u Budimpešti; Temeljna zbirka.

Magnifico et potenti viro domino Hervoe voyvode supremo Bozne necnon vicario generali illustrissimi principis et domini do­mini regis Ladislavi etc. Litteras vestras recepimus sub hac forma mansas, quarum tenor talis erat:

(Gl. ispravu hercega Hrvoja od 1 maja 1403 br. 45).

204 Ferdo Šišić: (76)

Nos vero peticionibus huiusmodi inclinati, ut de iure tenemur, discretum et honestum virum dominum Georgium, primicerium Nonensem (et) nostre ecclesie canonicum, ad premissa una cum dicto Nicolao homine regio duximus destinandum. Qui demum ad nos reversi nobis unanimiter et concorditer retulerunt: et primo, ipsis accedentibus ad civitatem Scibinicensem et ibi a nobilibus dicte civitatis et eius capitulo inquirere habuerunt, quod ipsi deberent inquirere et investigare vigore dictarum litterarum, quod nobiles commisissent ipsis veritatem inquirere a nobilibus et ignobilibus et communitatibus civitatum Dalmacie et Croacie; et primo super ipso-rum expulsione de ipsorum civitate predicta tunc currente anno domini millesimo CCC quinquagesimo octavo, de mense Iunii. Omnes videlicet certi nobiles de Scibinico et capitulum eius et com-munitates civitatum None, Tragurii et Spaleti et eorum capitula, et viri nobiles Croati, videlicet Stephanus Buygmig (!) de Dutma-nas (!), Nonada (!) Sembuming (!) de Cetina, Johannes Deymtace-ning (!) de Siverig1 et Vlatcus Segotig de Lucha,2 et plures alii nobiles et ignobiles de dicta Croacia dixerunt et testificati fuerunt unanimiter et concorditer, quasi ex uno ore verba proferentes, quod veraciter ipsi in dicto Millesimo de popularibus ipsorum fuerunt ех-pulsi de civitate; et ad huiusmodi expulsionis negocio fuerat per dominum destinatus vir magnificus dominus Nicolaus de Zeech, Dalmacie et Croacie banus, per quod in civitate Traguriensi, ipso cum Dalmatinis et Croatis convenientibus in unum, partibus eciam predictis convocatis, ibi nobiles predictos in civitatem predictam Scibinicensem cum consilio predictorum introduxit et reposuit ad statum pristinum; populares vero captivavit, condeprivavit et ut sibi visum fuit, punivit. Et hec fuit in MCCCC quinquagesimo nono de mense Augusti. Item eciam quia aliquid molestantur per officia-les ad solvendum tricesimum de libris, quod uno unquam tempore asserunt fuisse usum; et super hoc eciam investigarent et super inde asserunt ipsis fore testificatum per Nonenses, Tragurienses et Spa-latenses, illud unquam fuisse consuetum solvere. Que omnia pre­dicta retulerunt nobis modo predicto ut prescribitur ipsis fore testi­ficatum. Datum None sub MCCCC tercio die XXVI mensis Mai.

1 Siverić kod Knina. 2 Županija Lučka (Podgrađe).

50 .

R i m , 2 j u n a 1403.

Papa Bonifacije IX ovlaštuje svoga legata kardinala Angela Acciajoli, da poduzme sve mjere, kako bi kralj Ladislav Napuljski stekao Ugarsku i Hrvatsku.

Reg. pape Bonifacija IX anni XIV, liber —, fol. 46 u papin­skom arhivu u Vatikanu.

(77) Nekoliko isprava iz početka XV st. 205

M o n . H u n g . V a t i c a n a, B u l l a e B o n i f a c i i IX P. M. II, 567—568.

Bonifacius etc. Dilecto filio Angelo, tituli sancti Laurentii in Damaso presbytero cardinali, apostolice sedis legato, salutem etc. Cum te ad regnum Hungarie pro quibusdam arduis nostris et Ro­mane ecclesie negotiis ac ut assistentiam tam spiritualem quam tem-poralem Ladislao regi Sicilie illustri circa recuperationem regni et partium predictarum circumspectio tua exhibere valeat, necnon pro salute principum et magnatum ac populorum regni et partium pre-dictorum presentialiter destinemus, nos volentes ilia tibi concedere, per que persone regni et partium predictorum vel aliorum quorum-libet ad gratiam et benevolentiam prefati regis Ladislai votivis effec-tibus perducantur, et ilia etiam per que recuperatio regni et iurium prefatorum celerius subsequatur, eidem circumspectioni tue omnia et singula, que pro reductione ad gratiam, devotionem et obedien-tiam prefati regis Ladislai quorumcumque inobedientium seu rebel-Hum in dictis regno aut partibus vel aliis existentium ac pro adep-tione pleni dominii et recuperatione iurium predictorum necnon pro securitate, ut supra premittitur, reducendorum et per eiusdem tue circumspectionis industriam reductorum ad gratiam regiam supra-dictam et ad observationem plenariam eorum, que per te seu alium, cui commiseris, in premissis seu circa ea aut dependentia vel con-nexa, tractata vel ordinata fuerint seu conclusa, visa fuerint expe-dire, tractandi, ordinandi et providendi nostroque et Romane eccle­sie nomine ac successorum nostrorum Romanorum pontificum, canonice intrantium, promittendi et exequendi, contradictores quo-que et rebelles quoslibet, cuiuscumque dignitatis, status, gradus, ordi-nis, conditionis vel preeminentie fuerint, per excommunicationis, suspensionis et interdicti necnon amotionis, privationis et deposi-tionis sententias et alias auctoritate nostra per censuram ecclesiasti-cam, appellatione postposita, compescendi'plenam et liberam harum serie concedimus facultatem. Nos enim sententias atque penas, quas rite tuleris aut statueris in rebelles, ratas habebimus atque gratas easque faciemus, auctore domino, usque ad satisfactionem con-dignam inviolabiliter obervari. Tu igitur divina gratia et apostolico favore confisus onus huiusmodi tam meritorii negotii devota mente et animo suscipiens, te in executione negotiorum huiusmodi taliter verbo et opere studiosum exhibeas, quod ad gloriam nostri redemp-toris, exaltationem fidei, honorem nostrum et prefate ecclesie sta-tum prosperum et tranquillum, prefati regis Ladislai et regnorum et partium prefatorum recuperationem et reductionem huiusmodi, exterminium hostium ac rebellium quorumqunque laudemque bono-rum, negotium ipsum felices, deo propitio, et commendabiles conse-quantur effectus. Datum Rome apud Sanctum Petrum quarto Nonas Iunii anno quartodecimo.

20б Ferdo Šišić: (78)

51-R i m , 2 j u n a 1403.

Papa Bonifacije IX naređuje svome legatu kardinalu Angelu Acciajoli, da premjesti nadbiskupa kaločkoga na zagrebačku bisku­piju, a biskupa trogirskoga na kalocku nadbiskupiju.

Reg. pape Bonifacija IX, anni XIV, liber —, fol. 4jv. M o n . H u n g . V a t i c a n a, B u l l a e B o n i f a c i i IX

P. M. II, 565 — 566. Bonifacius etc. Dilecto filio Angelo etc. salutem etc. Cum te

etc. Nos volentes ilia tibi concedere, per que statui pacifico et tranquillo ac adeptioni dominii in regno Ungarie et partibus pre-dictis pro prefato Ladislao rege ac paci et tranquillitati regni et partium huiusmodi in Altissimo consulatur, translationes aliquas, si eidem tue circumspectioni propterea videatur expediens, videlicet venerabilibus fratribus nostris episcopo Zagrabiensi1 ad aliquam cathedralem titularem ecclesiam vacantem, ubicumque ipsa ecclesia dinoscitur existere, ac archiepiscopo Colocensi2 ad Zagrabiensem ac Traguriensi3 episcopo ad Colocensem ecclesias, sic, ut premittitur, vacaturas, faciendi ipsi Traguriensi ecclesie, ut supra exprimitur, vacature, de persona ydonea auctoritate nostra providendi et pro-movendi personas ydoneas ad monasteria aliqua in regno et partibus huiusmodi consistentia, que quidem monasteria diutine vacationis deploravissent incommoda, salvis semper in omnibus supradictis et eorum quolibet iuribus tarn in fructibus primi anni quam communibus et minutis servitiis persolvendis ratione translationum et provisionum huiusmodi apostolice camere ac collegio venerabilium fratrum nostrorum sancte Romane ecclesie cardinalium et aliis secundum ordinationes, constitutions et ordimenta camere supra-dicte, durante legatione tua, tarn per ministerium translationis accomode, quam per simplicis provisionis officium, prout personarum, locorum et temporum, ecclesiarum seu monasteriorum qualitate pen-sata ac statu tranquillo regis, regni et partium predictorum necessitate poscente, super quibus tuam conscientiam oneramus, transferendos-que huiusmodi et eorum quemlibet a vinculis, quibus eorum tene-bantur et tenentur ecclesiis, de plenitudine apostolice potestatis absol-vendi eosque et quemlibet eorumdem, quos duxeris transferendos, illi ecclesie seu ecclesiis ad quern vel ad quos eosdem transtuleris et ilium, de cuius persona prefate ecclesie Traguriensis provideris, in archi-episcopum, episcopos et pastores preficiendi, necnon Traguriensi ec­clesie et monasteriis de personis ydoneis et etiam fructuosis providendi iuramentaque ab eisdem tarn translatis, quam quibus de huiusmodi Traguriensis ecclesia ac monasteriis provideri duxerit, si presentes fuerint, per te vel alium recipiendi; si vero absentes extiterint, recipi mandandi necnon tarn consecrationis quam benedictionis munus impendendi per aliquem seu aliquos antistites et ut eis et eorum cuilibet, tarn translatis, quam illis auibus de ecclesiis et

Nekoliko isprava iz početka XV st. 207

monasteriis ipsis provideris, honor, reverentia et favor debitus, prout expediens fuerit, impendatur, tam regibus, metropolitanis, episcopis, capitulis, clero, conventibus, universitatibus subditis et vasallis ac aliis quibuscumque, quibus scribendum esset de con-suetudine vel de iure secundum morem Romane curie tam pro adipiscenda possessione, quam favoribus necnon reverentiis, obe-dientiis et fidelitatibus debitis impendendis, parte nostra, prout opus extiterit, oportunas literas scribendi ac scribi faciendi et omnia alia, que tam secundum stilum dicte Romane curie, quam antiquam et approbatam consuetudinem regni et partium illarum necessaria vel utilia in premissis aut circa ea eadem tua circumspectio fore prospexerit, pro statu et adeptione dominii prefatorum agendi et exequendi plenam et liberam auctoritate apostolica concedimus facultatem, ratum et gratum, quidquid per eandem tuam circum-spectionem in premissis seu circa ea gestum fuerit, habituri. Proviso, quod camera ipsa in huiusmodi iuribus sibi et aliis, ut supra prefertur, ratione translationum ac provisionum predictarum debitis nullatenus defraudetur obsequiis. Datum Rome apud Sanctum Petrum quarto Nonas Iunii anno quartodecimo.

1 Eberhard de Alben. 2 Ivan Gorjanski. 3 Chrysogonus.

52 .

Z a d a r , 11 j u l a 1403. Matija de San Miniato, sekretar kralja Ladislava Napuljskoga,

javlja firentinskom varoskom savjetu novosti iz Zadra. Original u državnom arhivu u Firenci, Signoria, Carteggio,

Res pons, filza 8, br. j2. A r c h i v i o storio italiano t. IV p. 1 pg. 217. M a k u s e v, Mon. hist. Slav, merid. I, 428. M o n u m e n t a Hungariae Vaticana IV, 2, 612. Honorandi patres mei. Ut vos de occurrentibus in Dalmatia

certiores reddam, applicuerunt hue die IX huius mensis XI I magna navigia serenissimi principis domini regis Ladislai cum equis, mili-tibus stipendiariis, grano, ordeo et aliis ad huiusmodi ministerium pertinentibus, quern quidem apparatum opere pretium vidisse fuit. Heri hue applicuit vayvoda regni Bossine, cui nomen Chervoya, princeps magnus et potentissimus omnium regni illius, qui quidem fuit causa potissima, ut regnum Dalmatie et omnes partes Sclavonic ad dominum Ladislaum diverterent. Hie regem expectat cum comi-tiva maxima. Homo ipse patarenus est, sed datur ordo, ut dominus (Angelus) cardinalis crismate eum confirmet et reducat ad lumen vere salutis; et sic ipse earn assentiri videtur, sub spe, ut dominus rex ipsum constituat marchionem in partibus Bossine, prout mihi

(79)

2 0 8 Ferdo Šišić: ( 80 )

asserit dominus archiepiscopus Spalatensis, amicus suus et vicinus, et mihi pater et dominus.

Proceres regni Hungarie, existentes in maxima comitiva et aparatu, heri scripserunt hue litteras, sunt enim prope per dietam; puto erunt hie die veneris post eras; quorum omnium caput et duc-tor est dominus archiepiscopus Strigoniensis, ad cuius servitia fui, vir quidem et baro magne prudentie et potentie.

Dominum regem expectamus hie cum domino cardinali, cum galeis XV, die sabbati proxima, que erit X I V huius mensis. Distulit enim ex eo, quod dux Austrie misit ambasciatam egregiam, petens, ut secum traducat sororem ipsius regis, futuram uxorem suam; et quod, si hoc non facit, ut traducat, adversabitur et opponet se circa recuperationem regni Hungarie; si autem ducet earn, erit eidem regi propitius et fautor. Ipse enim dux Austrie est potentissimus et mag-nus; est ambitiosus sue lurisdictionis habetque confinia cum Boemia, Hungaria et Sclavonia, pollicitusque est dare brachium potens do­mino regi, ob quocl dominus rex consulte decrevit ducere sororem et ob hoc tardavit aliquantisper. Ego profecto maximam facio exti-mationem de favore et amicitia ducis Austrie et sic pariter de oppo-sito, inspecta eius vicinitate et potentia, quibus inspectis omnibus, nisi aliud latens est in erba, videre videor singula huic domino pro-spere successura. De qua quidem prosperitate spero, quod et defessa Italia et magnifica nostra Florentina respublica etiam degustabit. Valete. Hec solum vobis scribenda duxi, referte, ubi opus videtur vestre prudentie. Allexi vos ad aliquod rescribendum: si feceritis de quo rogo, obsecro et obtestor, reddam vicem faciamque vos parti-cipes, prout singula subsequentur. Jadre die mercurii XI Julii.

M a t h e u s d e S a n c t o M i n i a t o , ut filius. (A tergo) Egregiis et spectabilibus viris ser Coluccio de Salu-

tatis et ser Viviano scribe Reformationum magnifici communis Flo-rentie etc., patribus meis honorandissimis.

53-N a g y v ä r a d , 21 j u l a 1403.

V'elikovaradinski biskup Luka Szantodi Lukdcs, erdeljski bi­skup Stjepan Upori i drugi velikaši pozivaju Stjepana i Đuru Csol-nokije da se pridruže stranci kralja Ladislava Napuljskoga.

Original na papiru s tragovima utisnuta pečata u arhivu rnadž. nar. muzeja, zbirka Källayeva.

Fratres carissimi. Scire velint vestre fraternitates, quod serenissimus princeps

dominus noster, dominus Ladislaus rex, unacum dominis Strigonien­sis et Colocensis ecclesiarum arehiepiseopis, Detrico palatino ceteris-que fratribus nostris cum sua maiestate existentibus, iam de Jadrya iter arripiendo gressus ipsorum prospere versus Ambam (!) Regalem1

( 8 i ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 0 9

dirigunt, et ecce nos hodie unacum nonnullis fratribus nostris hic pariter conveniendo disposuimus, ut cum totis nostris gentibus et viribus nos promptuando in Kereskez feria quarta proxime ventura in campum descendamus. Ideo vestras fraternitates requirimus, quatenus et vestre fraternitates, cum ceteris ipsorum fratribus in illis partibus existentibus, cum gentibus et viribus se promptuando domino nostro Ladislao regi ad serviendum versus nos gressus vestros dirigere velitis. Datum Varadini sabbato ante festum beate Marie Magdalene.

L u c a s Varadiensis et S t e p h a n u s Transsilvanensis epi-scopi, uterque N i c o 1 a u s vojvoda Transsilvanus, G e o r g i u s d e C h a a k comes Siculorum et Michael filii Pauli de Kerekeghaz, fratres vestri.

(A tergo) Egregiis viriš magistris Stephano filio Petri et Ge-orgio Cholnok, fratribus nostris carissimis, dentur.

1 Stolni Biograd (Szekesfehervar).

54-Z a d a r , 24 j u l a 1403.

Neki Galeotto javlja savjetu grada Firence da su u Zadar stigli ugarski velikaši.

Original u državnom arhivu u Firenci; Signoria, Carteggio, Respons. jilza VIII br. 84.

A r c h i v i o s t o r i c o i t a l i a n o t. IV parte I, pg. 217 do 218.

M a k u š e v, Monumenta historica Sclavorum meridionalium, I, Varsava 1874, pg. 428—430.

M o n u m e n t a H u n g a r i a e V a t i c a n a IV, Bullae Bo-nifacii IX P. M. II, pg. 613—614.

1 que scripsi die X X I V presentis, quia littere plurime amictuntur. Concedenti cuius nutu dominus legatus et domi-nus rex cum eorum comitivis Gyadram incolumes pervenerunt X I X presentis cum septem galeis, quinque galeottis et aliquibus barcis

nobilibus et baronibus oneratis, et mane insimul Gyadram feliciter intraverunt cum ingentibus gaudiis discensu na-vium, gratiosissime rex duos militia honoravit: fratrem domini Guidonis Mattafara, qui pro eo multum et diutius laboravit, et alium Quo facto in cathedrali ecclesia missam audierunt; inde ad consignata loca unusquisque processit. Deinde eodem mane civitatem intravit domina Ducissa, regis soror. Die illo ac sequenti ad suscipiendum munera ac recipiendum, quos visitatum venerunt, vacatum est, tarn cives quam alios. Erant enim hic regem expectan-

STARINE XXXIX IA

2 1 0 Ferdo Šišić: (82)

tes: Chervoya, magnus dominus potentia, corpore non minori, qui (ut dicitur) causa principalis exstat de statu regis in partibus istis; erat et comes Johannes2 cognatus suus, etiam magne potentie domi­nus, et nobiles plures, qui omnes de regno Bosne sunt, homines supra quoscunque viderim corpore excellentes. Die vero XXI venere do­minus archiepiscopus Strigoniensis, maxime potentie et in cuius manibus fere cura regni existit; magnus comes palatinus, episcopus Jauriensis et alii quamplures milites et barones. Quibus obviam ivere qui cuncti regis et legati domini ac nobiles. Ipse vero rex equester usque ianuam civitatis venit, ibi istos dominos moratus, qui fere per iactum lapidis a ianua de equibus (!) descendentes, pedester regem adeunt et salutant et debitam exibent (!) reverentiam; inde ad domi-cilia consignata rediit unusquisque. Sequenti die in camera para-menti domini regis fuere: dominus legatus, dominus rex, dux Amalfi, olim Tricarici comes, de quo verum fama non mentitur nee assen-tatur, dominus Baruti de regalibus Cypri et filius fratris regis Cypri, dominus Benedictus de Acciarolis (!), quern rex summe honor at et diligit, comes Bigilli, comes Troie frater magistri iustitierii, domi­nus Loisius Mareschi, capitaneus galearum, duo filii domini Ta-masii de Sancto Severino, primogenitus et minor, dominus Ropertus de Sancto Severino, Franciscus de Corsinis, et alii milites et nobiles, quos longum est nominare, circa decern de societate cardinalis, archiepiscopus Tarantinus, episcopus Signe et tres alii. Venerunt deinde domini illi Ungarie et Bosnie: dominus archiepiscopus Strigo­niensis, dominus episcopus Sagabrie, quern postquam hie fuimus, dominus legatus transtulit de archiepiscopatu Coloccie (!) ad episco-patum Sagabrie, eo volente, quare multo melior ecclesia est et sibi marchio Sigismundus acceperat, dominus archiepiscopus Coloccie, episcopus Jauriensis et alius episcopus, magnus comes palatinus, Chervoia, comes Johannes et alii domini et nobiles circa octo vel decern. Quibus omnibus in silentio sedentibus, surrexit dominus archiepiscopus Strigoniensis et pro parte omnium dominorum Un­garie illic astantium et aliorum, qui hie non sunt, regi ambasciatam exposuit; et responso habito, collationem fecerunt et domum reversi sunt. Deinde die singulo fuerunt in consiliis pro ordinando facta regni et coronationem regis, que hie fiet in brevi. Diem ceterum nescio, quare nondum statuerunt. Certe asserunt, regem paucos habere oppositos et non multe potentie, quare a flumine Drave citra omnes sibi obediunt; et asserunt, quod quamprimo rex gentes suas habuerit in campis, omnes sibi obedient. Multi enim de adventu suo dubii steterunt suspensi, qui videntes obedient. Asserunt etiam et satis fidedigne littere sunt, marchionem Sigismundum a Boemis fore captum. Hie venturus est rex Bosnie, homo regis Ungarie, (et) comes Signe. Duo ex ducibus Austrie etiam expectantur pro facto domine ducisse, et alii domini plures. Hoc est quantum calamo comitendum est. Dicitur, multos dominos et comitantes venturos, oratores suos missuros regem visitatum. Intelligens (!) estis. Pro nunc nil aliud

<8з) Nekoliko isprava iz početka XV st. 21 I

occurrit, nisi quod me vobis recomendo, rogans, ut grave vobis non sit aliquid de occurentibus istic scribere. Muka enim dicuntur, cer-tum nihil. Valete. Datum Gyadre (XXIV) Julii. Vester ut filius

G a l e o t t u s . Honorabili patri carissimo ser Viviano reformationum etc. Florentie.

1 poderano. 2 Cetinski knez Ivan Nelipić.

55-Z a d a r , 28 j u l a 1403.

Kanonik Riminski, Mihajlo de Sancto Archangelo, potvrđuje da je u splitskoj nadbiskupiji primio papinsku daću.

Original na papiru s tragovima utisnuta pečata, nekoć u drž. arhivu u Beču (Spalato), danas kod Srp. kr. akademije u Beogradu.

Michael de Sancto Archangelo, canonicus Arminiensis, in Iadrensi, Spalatensi, Ragusina et nonnullis aliis partibus et provin-ciis domini Iohannis Manchi, generalis collectoris vicarius et locum-tenens, universis et singulis presentes literas inspecturis notum et manifestum facimus, quod nos nomine camere apostolice confitemur, habuisse et manualiter recepisse a reverendissimo patre domino domino P(elegrino), dei gratia archiepiscopo Spalatensi, suo nomine et sua archiepiscopali mensa ac vice et nomine abbatum, canonico-rum capituli et totius cleri civitatis et diocesis Spalatensis pro secundo termino tertii anni quarte decime, imposite per sanctissimum domi-num nostrum decimo sexto Kalendas Aprilis,1 pontificatus eiusdem anno undecimo, decern ducatos auri, de quibus quidem decern ducatis auri nos nomine camere apostolice predicte prefatum dominum archiepiscopum et suam archiepiscopalem mensam ac abbates, cano-nicos et totum clerum dicte civitatis et diocesis Spalatensis liberamus, quitamus et penitus absolvimus. In quorum testimonium presentes literas fieri iussimus et nostri sigilli impressione muniri. Datum Iadre sub annis domini millesimo quadringentesimo tertio, indictione XI et die X X V I I I mensis lulii, pontificatus sanctissimi domini Bonifatii pape noni anno quartodecimo.

Brodanus (!), prefati domini vicarii et locum-tenentis notarius, eius mandato scripsi.

1 17 marta.

56. Z a d a r , 30 j u l a 1403.

Matija de San Miniato, sekretar kralja Ladislava Napuljskoga, javlja firentinskom varoskom savjetu novosti o pregovorima između kralja Ladislava Napuljskoga i ugarskih i hrvatskih velikaša.

Original u drž. arhivu u Firenci, Signoria, Carteggio, Respons. filza VIII hr. 34.

I l l Ferdo Šišić: (84)

A r c h i v i o s t o r i c o i t a l i a n o t. IV parte I, pg. 219. M a k u s e v, Mon. Hist. Slav. Merid. I pg. 427—428. M o n u m e n t a H u n g a r i e V a t i c a n a IV, Bullae Bo-

nifacii IX P. M. II pg. 615. Etsi Galeottus mihi in scribendo laborem ademerit, attamen,

ut servem promissa, ecce hec est tertia mea descriptio. Die X I X huius mensis applicuit hue dominus rex Ladislaus

et soror et dominus legatus cum XII galeis et cum proceribus suis. inter quos fuit comes Tricarici, qui est dux Amalfie, et alii nonnulli proceres et milites regni, honorabilis equidem comitiva. Die sabbati XXI venerunt hue prelati et barones regni huius, videlicet dominus archiepiscopus Strigoniensis, magnus comes, qui nominatur Tederi-cus Bebech, episcopus Jauriensis, episcopus Nitriensis, episcopus Zagrabiensis, episcopus Vesprimiensis, archiepiscopus Colocensis et alii plures nobiles huius regni. Volebant Ungari, ut rex promitteret personaliter venire in regnum et terminum scire ab eo. Rex dispo-situs videtur, nolle ulterius progredi pro nunc, sed absolute vult hie coronam regni promissam sibi in Baruto. Dominus legatus se inter-posuit pro concordi conclusione: quin etiam alia erant, que petebant Ungari. Tandem ex virtute domini legati conclusum est, ut corona detur hie absolute. Ad hec omnia ego fui sepissime internuntius hinc inde. Regnum istud pro nunc exemptum et liberum est ab adver-sariis et a Sigismundo olim rege, qui ad presens est in Boemia, et ibi ansius est in controversia cum fratre et patruo. Rex iste satis mihi pavidus videtur et non risponde alle forbici. Non licet mihi omnia scribere. Vult coronari in proximis diebus et puto fiet actum coronationis die secunda mensis augusti; erit quidem rex extra ordinem suum. Et sonsi coronati in Camaldoli in Belletri re ai miei giorni con piu solemnitata che non sia questa. Non c' ё la corona del reame, peroche ё ä Visegrado; non ci e il libro consueto; non ci sono altre cose usitate che sono in Alba Reale. Negotium ibit taliter qualiter. Deus det felicem exitum. Expeto et expecto aliquid respon-sum a vobis, et presertim de patrie conditione, de quo vos precor et deprecor. Valete. Jadre, festinanter die X X X Julii.

M a t h e u s d e S a n c t o M i n i a t o regius secretarius.

(A tergo) Egregio viro ser Viviano notario reformationum magnifici communis Florentie etc. patri meo.

57-Z a d a r , 5 a u g u s t a 1403.

Kralj Ladislav Napuljski javlja duždu mletačkome da se u Zadru okrunio ugarsko-hrvatskim kraljem.

Savremeni prepis u državnom arhivu u Veneciji; Commemo-rialium vol. IX, its.

( 8 $ ) Nekoliko isprava iz početka X V st. 213

L j u b i ć, Listine, IV, 479—480.1

C o p i a l i t t e r a r u m d o m i n i r e g i s L a d i s l a i s u p e r c o r o n a t i o n e s u a d e r e g n o H u n g a r i e .

Eminens et magnifice vir ac amice carissime. Inefabilis alti numinis providentia ab eterno mortalibus, libe-

rum quibus dedit arbitrium, providit et statuit quid futurum, ita quod incommutabilis decreti sententia centesimi evi iam exacto curriculo regnum Hungarie ad inclitum genus progenitoresque no­stras voluit pervenire, et demum ad hec usque tempora nobis eiusdem regni diadema, sceptrum et gubernacula reservavit, ob quod nostri parentes quodam quasi mentis presagio, cum nos ad primam lucem natura produceret, Ladislaum Hungarico potius quam Latino aut Italico nomine, cuius Italie omni ex parte benigno beatoque solo natalis nobis dies affuit, vocaverunt, deinde quam primum tenera adolevit etas et huma (!), ita ut fit, pectus subierunt cure. Ista nobis precipua ista assidua semper fuit intentio, quam cito per etatem aut partim confectis expeditionibus, que nos occupatos tenuere diu tempus, habile se offeret has amplas regiones petendi, hicque regnis prevalidis invictissimis gentibus tanquam nobis hereditariis potiundi. Igitur per dictorum regnorum reverendi antistites, proceres et magna­tes, quorum semper innata fidelitas nos mente gessit et sincere di-lexit, supplici preče vocati, a supero mari ad hoc inferum terrestri exercitu venientes, mox navali primam situ eorumdem regnorum pro-vintiam, Dalmatiam, Jadramque eius civitatem maritimam pervecti sumus pariter et ingressi, tanta cum civium, incolarum et accolarum finitimorum letitia, quorum iam infinita multitudo convenerat, quan­ta describi aut dići nedum brevi, sed ampliloquio vix valeret; ubi mo­rati paululum, solum ex profectionis nostre fama prenuntia, ingens infra biduum eorumdem prelatorum, baronum et magnatum aliarum-que gentium caterva promiscue supervenit, cuius iam incapax erat dicta civitas et districtus coronationi assumptionique nostre, hie dictus est die, qui licet avidis populis annus visus sit, mox cum affuit, summo omnium assensu et alacritate quam maxima sacrum capiti diadema, sceptrum dextra, levaque pomum, utrumque fortitudinis, iustitie et dominii iudex, ceteraque insignia regalia, iuxta morem regni Hungarie suscepimus incrementa, sicque multa iucunditate et gaudio dies iste letissimus actus est.2 Que et alia magnifica humanosque f aventus non nostris mentis, a divina dementia recognoscimus et tene-mur humiliter suscepisse, et quum vos nostris felicibus letari successi-bus non veremur, hec breviter ad mentis vestre letitiam iussimus intimari. Datum Jadre sub parvo nostro sigillo die quinta augusti, decima prima indictione.

L a d i s l a u s rex Hungarie, Jerusalem et Sicilie etc.

(A tergo) Eminenti et magnifico viro domino Michaeli Steno, duci Venetiarum etc. amico nostro carissimo.

2 1 4 Ferdo Šišić: (86)

1 Zbog važnosti njene donosim ovu ispravu (kolacioniranu) u ovoj zbirci. 2 Za pravovaljanost krunidbe za ugarsko-hrvatskoga kralja trebalo je

(u ono vrijeme): i. da je okrunjen krunom Sv. Stjepana, г. od ostrogonskoga nadbiskupa, i 3. u Stolnom Biogradu. Za pitanje, k a k v i m je insignijama okrunjen kralj Ladislav Napuljski u Zadru, najbitniji su ovi sigurni podaci: 1. To nije nipošto bila kruna Sv. Stjepana. 2. Kralj se pouzdano nadao da će ugarska gospoda, p r e m a s v o m e o b e ć a n j u d a n o u B a r l e t t i , donijeti sa sobom baš krunu Sv. Stjepana, dakle on nije donio iz Napulja ni-kakove krune. 3. Glede krunisanja postignut je sporazum tek 30 jula, a kako je ono obavljeno s aug., n i j e b i l o v i š e v r e m e n a da se kakova insignija brže bolje donesu iz udaljenoga Napulja. 4. Kralj Ladislav sam piše u Veneciju duždu, da je krunjen sa svima gore pomenutim insignijama. Ova opet nije, zbog kratkoće vremena, ni od kale drugdje mogao dobiti, nego od nekud iz okoline Zadra, to jest: to su morala biti stara h r v a t s k a i n ­s i g n i j a , koja su se t a d a još čuvala u Biogradu na moru ili u samostanu u Vrani. To nalazi potvrde i u riječima Zigmundovim i njegovih privrženika, da je Ladislav okrunien »cum quadem f a l s a et i n e p t a c o r o n a « i »quodam certo f i c t i t i o c o r o n a n t e s (gl. F e j e r, Cod. dijel. X, 8, 469 i niže br. 72), dakle ipak nekom pravom krunom, ali ne krunom Sv. Stjepana.

58.

Z a d a r , 8 a u g . [1403].

Kralj Ladislav Nap. daje svojim poslanicima, arhiđakonu pecujskom Stjepanu i Petru de Dynisiaco, provodno pismo za sve vlasti.

Original nekoć u dri. arhivu u Beču (Spalato), sada kod Srp. kr. akademije nauka u Beogradu.

Ladizlaus etc. rex etc., omnibus et singulis amicis et devotis nostris salutem. Quia magistrum Stephanum archidiaconum Quin-queecclesiensem et Petrum de Dynisiaco dictum »Bastardum«, cap-pellanum et familiares nostros dilectos, transituros per terras, loca et passus vestros pro certis nostris agendis presentialiter destina-mus,1 idcirco amiciciam et fidelitates vestras attente requirimus et [hjortamur, quatenus in transitu et reditu ipsorum per terras, loca et passus vestros ipsos recommissos habere placeat et velitis ac libere et sine solucione alicuius gabelle, pedagii et solucionis, cum familia-ribus, rebus et bonis eorum tute et secure transire, abire et redire eciam permittatis, nobis exinde non modicum placituri servicium offerentesque nos vobis ad similia et maiora. In cuius rei testimo­nium presentes litteras fieri fecimus et parvo tantum nostro sigillo munitas vobis in premissorum testimonium dirigentes, quas post earum opportunam inspectionem restitui volumus presentanti. Datum Iadre sub dicto parvo sigillo nostro die VIII 0 mensis augusti, XI indictione.2

1 Kralj ih očito šalje da obznane njegovo krunisanje u Zadru. - Godina nije označena, ali je svakako 1403., jer Ladislav nije nikad

ni priie ni poslije bio u Zadru.

(87) Nekoliko isprava iz početka XV st. 2Г5

59-K r i ž e v c i , 20 a u g. 1403.

Vranski prior i slavonski ban Emerik Bebek (Bubek) nagra­đuje u ime kralja Ladislava Napuljskoga braću Adea (Adama) i Ladislava sinove Nikole Čanjevačkoga.

Original na papiru s tragovima u zeleni vosak utisnuta pe­čata u arhivu hercega Batthyänyja u Körmendu; Acta antiqua, Aim. 5 lad. j ; Csanyovcziana iura nr. 271.

Relatio Petri vicebani. Nos Emericus Bebek prior Aurane ac regni Sclavonic banus

etc. memorie commendantes tenore presentium significamus quibus expedit universis, quod nos consideratis fidelitatibus et fidelium servitiorum laudedignis mentis et sinceris complacentiis Adee et Ladislay, filiorum Nicolai de Chanoch, quibus ipsi non sine perso-narum labore ac rerum dispendio et sanguinis ipsorum effusione nobis intuentibus domino nostro regi Ladislao sub diversitate tempo-rum et locorum studuerunt et adhuc anhelant complacere zelo cum ferventi; nosque volentes eisdem pro premissis ipsorum fidelibus servitiis, ut premittitur, ipsi domino nostro regi Ladislao exhibitis per ipsos et inpensis, in aliqualem recompensam eorundem liberali-ter respondere iuxta posse facultatis, quandam possessionem seu portionem possessionariam condam Nicolai sthipendiarii, ut asse-ritur, absque heredum utriusque sexus solatio ab hac luce defuncti, eaque ratione iuxta regni consuetudinem ad manus regias devolutam ac deventam, Zersynch1 vocatam, in contigua vicinitate predicte possessionis Chanolch,2 in comitatu Crisiensi habite existentem, eis­dem Adee et Ladislao, filiis Nicolai, pro premissis ipsorum fideli­bus servitiis et per eos ipsorum heredibus et posteritatibus universis, auctoritate eiusdem domini nostri regis Ladislai dedimus, donavimus et contulimus, ymmo damus, donamus et conferimus inperpetuum auctoritate predicta pro eisdem sub presentium nostrarum vigore et testimonio, salvo tamen iure alieno; quas per eundcm dominum nostrum regem Ladislaum, in proximo et quamprimum sua maiestas ad regnum Hungarie attingerit, firmari et de novo conferi facie-mus et procurabimus pro eisdem effective. Datum Crisii in festo beati regis Stephani anno domini M° quadringentesimo tertio.

1 Danas Zrinšćina u srezu Novomarofskom i upravnoj općini Gornjoj Rijeci, nekoć u križevačkoj, docnije u varaždinskoj županiji.

2 Danas Čanjevo u novomarofskom srezu i upravnoj općini Gornjoriječkoj.

6 0 . Z a d a r , 6 s e p t . 1403.

Kralj Ladislav Napuljski potvrđuje Rabljanima izbor bivšega biskupa zagrebačkoga Ivana (Smilo) za rapskoga općinskog kneza.

Original na pergameni u drž. arhivu u Zadru (familija Ponti nr. 252); na pravoj strani vide se tragovi na dnu isprave utisnuta malena pečata.

2l6 Ferdo Šišić: (88)

Ladizlaus dei gracia etc. rex etc. nobilibus viriš iudicibus, con-silio et communi civitatis Arbi fidelibus nostris dilectis graciam et bonam voluntatem. Nuper pro parte vestra nobis fuit expositum reverenter, quod iuxta consuetudinem et libertates vestras per quas habetis et licet posse eligere comitem seu rectorem in civitate pre-dicta, reverendum in Christo patrem dominum Iohannem, episco-pum Zagrabiensem, consiliarium et fidelem nostrum dilectum, in vestrum et dicte civitatis ac pertinenciarum et districtus eius pro duobus annis immediate futuris in rectorem et comitem elegistis, ex quo pro vestri parte fuit nobis humiliter supplicatum, ut confirmare eleccionem huiusmodi dignaremus unfa cum sa)lario librarum mille usualis monete per vos annis singulis deputate. Nos enim vestris supplicacionibus annuentes ac volentes vos in dicta consuetudine et vestris libertatibus conservare, electionem huiusmodi tamquam de persona ydonea factam pro dicto tempore, presencium de certa nostra sciencia confirmamus ac nostre potestatis et auctoritatis presidio comunimus, volentes et decernentes, quod dictus dominus episcopus per se vel alium per eum deputandum ipsis duobus annis dictum comitatus et rectoris officium per se vel alium fidum et ydoneum ad honorem et fidelitatem nostram possit et valeat liberc exercere. Quern quidem dominum episcopum requirimus et mone-mus, ut ipsum officium dicto tempore per se vel aliquem alium, ut premittitur, deputandum more solito in omnibus et singulis, que spectant ad illud, debeat ministrare, vobis per recepta iniungentes, quatenus eidem episcopo aut dicto eius substituendo in dicto officio loco sui ad honorem et fidelitatem predictam pareatis, obediatis ac cciam intendatis. Nos enim penas et banna ac alia per eum prout est consuetum racione dicti officii peragenda seu imponenda ratas habentes et grata ilia per . . . . a transgressoribus inremisibiliter exigi volumus, ut est moris, sibique dictum salarium per vos conventum de dicta usuali moneta solvere debeatis. In cuius rei testimonium pre-sentes litteras fieri fecimus et parvo nostro sigillo iussimus commu-niri. Datum Iadre sub dicto parvo nostro sigillo die sexto mensis septembris undecime indiccionis anno domini millesimo qudringen-tesimo tercio.

6 1 .

Z a d a r , 9 s e p t . 1403.

Kralj Ladislav Napuljski naređuje kaštelanima grada Ostro-vice da puste u nesmetanom posjedu njegovih privilegija Zadranina Ivana Merzarija sina Jurmanova.

Original se nekoć nalazio kod Šime Ljubavca u Zadru, danas nepoznat. Tekst sačuvao L u c i u s , Note cronologiche e documenti ( B u l l e t i n o d i a r c h e o l o g i a c s t o r i a d a l m a t a, anno VI Г188О. <6— <8).

(89) Nekoliko isprava iz početka X V st. 2 1 7

Ladislaus etc. universis et singulis nostris fidelibus regnorum nostrorum Hungarie, Dalmatie et Croatie castellanis seu vicecastel-lanis castri Ostrovize, presentibus et futuris, fidelibus nostris di-lectis, gratiam et bonam voluntatem. Nuper pro parte Johannis Mersarii quondam Jurmani, civis et habitatoris civitatis nostre Jadre, fidelis nostri dilecti, nobis fuit oblata petitio tenoris et conti-nentie subsequentis. »Sacre regie maiestati Hungarie, Jerusalem, Sicilie, Dalmacie, Croacie etc. pro parte fidelissimi servitoris maie-statis eiusdem Johannis Mersarii, quondam Jurmani, civis et habita­toris vestre civitatis Jadre, humillime supplicat, quatenus cum ipse Johannes habeat certas terras et possessiones in comitatu castri Ostrovize,1 videlicet in villa vocata Bistronina et villa vocata Sub-nadino, pro quibus terris et possessionibus idem Johannes a castel­lanis Ostrovize predicte, marturinas et voischinas, videlicet pro exercitu, quas imponunt in anno, sepius contra libertates et privi­legia civitatis Jadre concessas, per dominos reges Hungarie, quibus cavetur, quod civitas Jadre eiusque districtuales et populus liberi sint et exempti a solutione marturinarum et voyschynarum predic-tarum, solvere cogitur et compellitur contra omne debitum rationis; dignetur vestra serenitas gratiose eidem Johanni gratiam facere specialem, quod ipse Johannes liber sit et immunis a pridictis mar-turinis et voyschynis de cetero contribuendis, dando castellanis castri vestri Ostrovize, tarn presentibus quam in posterum constituendis, firmiter in mandatis, quod ipsum Johannem eiusque heredes et suc­cessors eiusque et eorum villicos in exactione dictarum marturina­rum et voyschynarum nullatenus molestare presumant vel aliqualiter impedire. Ceterum cum ipse Johannes multotiens gravatus sit et citatus per Croatas ad iuditium sedis de Podgradye et dietim hoc fiat, eidem Johanni dignemini concedere, quod numquam de cetero ad dictum iuditium dicte sedis per quempiam trahi vel evocari possit, cum sit contra libertates ac privilegia dicte civitatis Jadren-sis, sed si quis quidquam iuris habet contra eum, id coram dominis rectoribus Jadre petat et exequatur, decernentes irritum et inane id, et quidquid contra premissa vel aliquid premissarum per quoscumque contingent attentari.« Qua quidem petitione recepta pariter et admissa habitaque super premissis plena nostri consilii deliberatione matura, nos nollentes quempiam contra eis libertates, privilegia et iura indebite agravari, sed in illis potius conservare, fidelitati vestre tenore presentium de certa nostra scientia, de consilioque prelato-rum et baronum regni nostri Hungarie antedicti hie nobiscum exi-stentium, distincte precipimus et mandamus, et specialiter vobis castellanis seu vicecastellanis castri Ostrovize, ac iudicibus et officia-libus dicte sedis de Podgradye, quomodocunque nuncupatis ac officio et iurisdictione fungentibus, presentibus et futuris, fidelibus nostris dilectis, quatenus vos officiales predicti, et signanter vos castellani Ostrovize, ipsum Johannem eiusque heredes et successores eiusque et eorum villicos ad solvendum et prestandum dictas marturinas et

2 l 8 Ferdo Šišić: (90)

voyschynas nullatenus compellatis, vexetis vel etiam molestetis, contra privilegia, immunitates et libertates concessa et concessas dicte civitati Jadre eiusque districtualibus et populo, per dominos reges Hungarie predecessores nostros, quibus quidem per privilegia ipsa cives et districtuales ac populus a solutione marturinarum et voyschynarum predictarum facti sunt immunes, liberi et exempti. Et vos officiales dicte sedis de Podgradye eundem Johannem et eius heredes et successores predictos nullo unquam tempore de cetero ad instantiam cuiusvis persone pro quocunque debito, questione, lite seu causa et actione, crimine et delicto, civiliter vel criminaliter, coram vobis et vestra curia citetis, evocetis, trahatis seu modo aliquo molestetis vel impetetis, contra libertates et privilegia dicte civitatis Jadre. Si quis autem contra eundem Johannem ius aliquod habere pretendit, id coram rectoribus dicte civitatis Jadre petat et iuridice exequatur. Nos enim irritum decernimus et inane, et nunc prout ex tunc, quidquid contra premissa vel aliquid premissorum per vos et vestrum aliquem contingerit attentari. Cauti de contrario, sicut habetis gratiam nostram caram, presentes autem litteras, magno pendenti nostro sigillo munitas, vobis in premissorum testimonium dirigentes, quas post earum opportunam inspectionem pro cautela restitui volumus presentanti. Datum Jadre per Antonium de Pena, secretarium familiarem et fidelem nostrum dilectum, anno domini MCCCCIII die IX mensis septembris, XI indictione, regnorum nostrorum anno XVII .

(Subscriptio. Sigillum pendet.) 1 Ostrovica kod Skradina.

62.

O s t r o g o n , 30 s e p t . 1403.

Kralj Žigmund piše Dubrovčanima o svojim budućim pla­novima.

Prijepis vi djelu: Pater Gian Maria »Memorie storiche su Ragusa« II, 145—161; rukopis u biblioteci franjevačke braće u Dubrovniku.

G e 1 c i c h - T h a 11 6 c z у, Raguza es Magyarorszäg 846 do 847.

E x e m p l u m l i t t e r a r u m t r a n s m i s s a r u m p e r s e r e n i s s i m u m p r i n c i p e m e t d o m i n u m S i g i s -m u n d u m , r e g e m H u n g a r i e , D a l m a c i e , C r o a c i e e t c . , i n 1403, d i e u l t i m o m e n s i s S e p t e m b r i s .

Sigismundus dei gracia rex etc. Nobiles et prudentes viri nostri lideles, grati et sincere dilecti. Propter ardua nostra expediendi negocia tantum tardavimus vos consolari litteris nostris. Nunc autem, duce domino, reversi ad patriam sani et incolumes perveni-

( 9 i ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 1 9

mus Budam,1 ubi dum cum prelatis et baronibus nostris constitueba-mur, quidam magister Benedictus,2 utriusque iuris professus, omnium doctorum et magistrorum suorum oblitis doctrinis et copiosorum a nobis receptorum beneficiarum immemor, cum octingentis equis una cum aliis nostris emulis se nobis opposuit, et dum Pestini civitatis nostre attigisset limites, ipsum cum tota eius potencia, suffragante nobis divino auxilio, fecimus debellari, qui est nunc detentus nostris in vineulis mancipatus. Demum ad Strigonium accedentes, castrum cum multitudine gencium circumvallavimus, muniendo circa illud custodibus, ne quispiam ab ipso quoquomodo evadat nobis invisis. Deinde castrum nostrum Vissegradiense visitando, coronam nostram sacram vidimus, et congregato ibidem universo populo, comiti nostro Corbavie,3 fideli nostro, earn committentes. Tandem reversi ad Stri­gonium, illud cum bonis et condecentibus fortaliciis una cum bonis et fidelibus gentibus tenemus obsessum. Nunc autem his diebus proximis versus Albam Regalem iter nostrum dirigentes, cum maxima fidelium comitiva nostrorum versus Sclavoniam ad inveniendum nostros emulos volumus, deo dante, proficisci.4 Rursus autem extir-patis ab illuc predictis emulis versus Quinqueecclesias similiter acce-lerabimus, et dum ibidem constituemur, per nuncios nostros pro-prios vobis insinuabimus successus nostros. Et quemadmodum scri-bitis de subsidio vobis in presenti mense Septembris destinando, scitote, quod de predictis Quinqueecclesiis, vel ab inde, tale ad partes inferiores subsidium transmittere volumus, per quod, absque dubio, terrebuntur emuli, et vos liberabimimus ab insiiltibus eorum. Quare fidelitatem vestre dilectionis requirimus et hortamur, ut inte-merata nobis semper observata fidelitate, ut confidimus, perseve-rando vos nobiscum sustinere non pigeat et versuciis emulorum eorumdem resistere vigiliter, prout usque fecistis, non circumvicti blandiciis adversariorum neque suasionibus eorum perculsi, de quo regraciamus quantum possumus immense, volentes indubie vos et civitatem nostram, quam coronam regni Dalmacie non immerito appellare debemus, de tantis perpessis damnis, et aliis favoribus observata fidelitas a cordis nostri armario nunquam aboletur. Amemini igitur scuto iusticie, quod, dante domino, semper pre oculis habebimus et de tanta in nobis commissa perfidia omnes una nobiscum consurgite ad vindictam. Datum Strigonii, die ultima men-sis Septembris 1403.

(Spolja) Nobilibus et prudentibus viris rectori, consilio et communi honorabilis civitatis nostre Ragusii, fidelibus nostris nobis gratis et dilectis.

1 Iz Češke. 2 Benedikt de Makra. 3 Ivan Kurjaković de gen. Gušić 4 To se nije zgodilo.

-220 Ferdo Šišić: (92)

63.

Z a d a r , 3 o k t . 1403.

Kralj Ladislav Napuljski daje Gvidonu i Alojziju de Mata-faris, zbog vjerne službe, ostrva Korčulu, Hvar, Vis i Brač.

Original danas nepoznat, tekst sačuvao L u c i u s , Inscriptione dalmaticae 50—51.

Ladislaus etc., fidelibus suis capitulo ecclesie Jadrensis salu-tcm et graciam. Cum nos insulas Corzule, Lešine, Lisse et Braze vocatas, in regno nostro Dalmacie antedicto habitas et existentes, cum omnibus earum utilitatibus et pertinenciis universis, fidelibus nostris dilectis Guidoni et Loysio de Matafaris,1 aule nostre militibus et eorum heredibus, pro ipsorum fidelibus serviciis per alias nostras litteras exinde privilegialiter confectas, novo nostre donacionis titulo perpetue et irrevocabiliter donaverimus et contulerimus,2

ipsosque in dominium predictarum insularum et pertinenciarum earundem per nostrum et certum hominem volumus facere introduci. Igitur fidelitati vestre precipiendo mandamus, quatenus vestrum mittatis hominem pro testimonio fidedignum, quo presente Simon de Detrico miles,3 Marcus de Zivalellis,4 Crescius de Crissava5 et Gilardinus de Girando,6 nostri familiares et fideles, vel eorum aliqui vel alter, aliis absentibus, hominem nostrum ad facies predictarum insularum et pertinenciarum earundem quorumlibet, vicinis et com-metaneis ipsarum universis ibi legitime convocatis et presentibus, accedendo introducat eosdem Guidonem et Loysium in dominium earundem statuatque ipsas eisdem cum cunctis earum utilitatibus et pertinenciis universis antedictis premisse nostre donacionis titulo perpetuo possidendas, si non fuerit contradictum. Contradictores vero, si qui fuerint, inter ipsos contra annotatos Guidonem et Loy­sium nostra aut vicarii nostri in predictis regnis nostris Dalmacie et Croacie constituti aut constituendi, in presencia ad terminum com-petentem racione contradicendi efficient, et post hec ipsarum possessionarie introduccionis et statuicionis seriem vel nomina con-tradictorum citatorum, si qui fuerint, cum termino assignato, nobis fideliter aut ipsi nostro vicario more solito reveletis. Datum Iadre sub parvo nostro sigillo die tercio mensis octobris, XI indiccione, anno domini MCCCCIIL

1 Hrvatski: Matafarić (od XIII do XVI st.). 2 Ova je isprava još danas nepoznata. 3 Ili Tetricho, Tetrico, hrvatski Tetrivići. Ono Milas kod Lucija nije ništa

drugo nego miles (— vitez) ; vjerojatno je nakaženo greškom prepisivačevom. 4 De Cavalellis, de Civalellis (od XIII—XVI st.), hrvatski Civaleli. 0 Cressava, Crissav, Crissavis, Cressavis, hrvatski Kršavić. 6 Zapravo Gigliardo (Gerardi), hrvatski Galjardini.

Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 21

64.

Z a d a r , 15 o k t. 1403.

Kralj Ladislav Napuljski nalaže Valentinu biskupu pecujskom i njegovom kaptolu, da uvedu u posjed arhidakonata Osuvka pe-čujskoga kanonika Stjepana sina Nikole Srijemskoga.

Original na pergameni, pecat otpao, nekoć u drž. arhivu u Beču; Spalato. Sada kod Srp. kr. akademije nauka u Beogradu.

Ladislaus dei gracia etc. rex etc., fideli nostro devoto reve-rendo in Christo patri domino Valentino episcopo Quinque-ecclesiensi et capitulo eiusdem graciam et bonam voluntatem. Cum fidelem nostrum dilectum et devotum capellanum Stephanum Nicolai de Syrimio, archidiaconum et canonicum ecclesie Quin-queecclesiensis, propter multimoda suarum fidelitatum obsequia, quibus ipse una cum fratribus suis olim domino Karolo regi Hungarie etc., genitori nostro carissimo pie recordacionis, et con-sequenter nobis studuit multipliciter complacere, cum omnibus iuribus suis possessionariis et beneficiorum suorum ecclesiasticorum respectibus, in nostram tutelam et defensionem receperimus spe-cialem. Igitur fidelitati vestre regio mandamus sub edicto, quatenus cundem Stephanum in realem et pacificam possessionem sui archi-diaconatus Azwagh1 dicti admittatis occasionibus incertis et vanis promissionibus per vos sibi factis vel fienuis cessantibus quibus-cunque; de proventibus eciam suorum canonicatus et prebende preteritis per vos capitulum ablatis, presentibus et futuris, eidem vel suo procuratori plene respondeatis. Ubi vero nostrum regium edictum uterque vestrum tepide et remisse reciperet ipsumque Stephanum in suis iuribus, prout hucusque oppressistis amodo opprimere velletis, extunc fideli nostro devoto reverendo in Christo patri domino Thome episcopo Agriensi et magnifico viro Ladizlao Bartholomei de Wylak, banis nostris Machoviensibus nunc con-stitutis et in futurum aliis constituendis, et vicecomitibus eorumdem firmiter mandamus per presentes, quatenus antedictum Stephanum fidelem servitorem nostrum et devotum capellanum in predicto suo archidiaconatu de Azwagh et proventuum suorum canonicatus et prebende integra et plenaria restitucione et futurorum proventuum percepcione in persona nostra tueantur, protegant et defendant, ut in eisdem pacifice et quiete quolibet amoto intruso, conservare teneantur. Presentes quoque perlectas semper reddi volumus pre-sentanti. Data Iadre sub parvo nostro sigillo die XV0 octobris, XI a

indiccione, anno domini millesimo CCCCIII .

1 U originalu Azmagh greškom pisarevom ili iz neznanja sastavljača isprave. To je poznati arhiđakonat pečujske crkve A s s z u a g v ( = Osuvak) u kraiu oko Našica i Osiieka.

(93)

2 2 2 Ferdo Šišič: (94)

65. Z a d a r , 17 o k t. 1403.

Kralj Ladislav Nap. preporuča svoga poslanika Stepana, ka­nonika pečujskoga, svim stranim vlastima.

Original s tragovima otpala utisnuta pečata nekoć u drž. arhivu u Beču (Spalato), sada kod Srp. kr. akademije nauka u Beogradu.

Ladizlaus dei gracia etc. rex etc., omnibus et singulis amicis et devotis nostris salutem. Quia magnificum Stephanum archi-diaconum et canonicum Quinqueecclesiensem, capellanum nostrum dilectum, transiturum per terras, loca et passus vestros pro certis nostris agendis ad Romanam curiam presentialiter dcstinamus, idcirco amiciciam et fidelitates vestras attente requirimus et (h)ortamur, quatenus in transitu et reditu ipsius per terras, loca et passus vestros ipsum recommissum habere placeat et velitis ac libere et sine solucione alicuius gabelle, pedagii et solucionis cum familiaribus, equis, rebus et bonis ipsius tute et secure transire, abire et redire eciam permittatis, nobis exinde non modicum placituri servicium, offerentesque nos vobis ad similia et maiora. In cuius rei testi­monium presentes literas fieri fecimus et parvo tantum nostro sigillo munitas vobis in premissorum testimonium dirigentes, quas post earum oportunam inspectionem restitui volumus presentanti. Data Iadre sub dicto parvo sigillo nostro' die X V I P mensis octobris, XI indiccione, anno domini M° quadringentesimo tercio.

66. Z a d a r , 19 0 k t. 1403.

Kralj Ladislav Napuljski otstupa od namjere da u Šibeniku i Trogiru sagradi utvrdu.

Original nepoznat; tekst sačuvao L u c i u s , De regno 260.

Ladislaus etc. rex etc. magnifico viro Perecto de Andreis, comiti Troie, consiliario et fideli nostro dilecto, gratiam et bonam voluntatem. Licet suadentibus certis rationibus atque causis firmum propositum et intentio nobis fuerit, construendi et construi faciendi in civitatibus nostris Sibenici et Tragurii aliquod fortalitium seu castrum. Nunc vero, cessantibus ipsis rationibus atque causis, con-sulto deliberavimus, ipsa castra in predictis civitatibus fieri non debere, nosque totaliter removimus ab intentione et proposito antedictis. De quibus volentes regimina, communitatum et univer-sitatum et homines dictarum civitatum de predictis certiores cautos reddere et securos, tibi, de quo in omnibus plene confidimus, [iniungimus] quam promptiter valeas atque possis prelibatis regi-minibus, communitatibus, universitatibus et hominibus. auod castra

Jqe') Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 2 3

ipsa seu fortalicia per nos aut alios nulla unquam tempore faciemus seu fieri mandabimus,1 quodque omnia illorum privilegia per nos aut alios eis concessa libertates, immunitates et consuetudines per-petuo observabimus et mandabimus ab aliis observari, tenore pre-sentium de certa nostra scientia licentiam damus et omnimodam et plenariam potestatem, committentes tibi in premissis et circa premissa, totaliter et plenaria vices nostras, ac promittimus ratum, gratum, firmum et validum habere perpetuo et tenere, quidquid per te in premissis et circa premissa actum, promissum ac factum fuerit sive gestum, nullo unquam tempore contrafacere vel venire, tanquam si persona nostra id egisset; quinimo ad validiorem roboris firmitatem nos etiam sub verbo et fide regalibus prelibatis regi-minibus, communitatibus, universitatibus et hominibus promittimus et firmiter pollicemur, quod predicta castra seu fortalicia in ipsis civitatibus fieri ullo unquam tempore faciemus, quinimo predicta eorum privilegia, immunitates, libertates et consuetudines obser­vabimus et observari ab aliis perpetuo faciemur. Presentes autem litteras, quas pro cautela in manibus predictorum communium volumus remanere, magno pendenti nostro sigillo iussimus com-muniri. Datum Iadre per Antonium de Pena secretarium familiarem et fidelem nostrum dilectum, anno domini 1403 die 19 mensis Octobris, XI indictione, regnorum nostrorum anno 17.

L a d i s l a u s R e x manu propria.

1 Up. gore br. 32.

67.

Z a d a r , 27 o k t o b r a 1403.

Kralj Ladislav Napuljski dopusta općini grada Šibenika, da sebi prisvoji od posjeda općine Skradinske jedan dio na ime otstete.

Original na papiru s tragovima utisnuta pečata u arhivu madž. narodnog muzeja; Temeljna zbirka.

Ladizlaus dei gracia Hungarie, Jerusalem et Sicilie rex etc. universitati et hominibus civitatis nostre Sibenici, fidelibus nostris dilectis, graciam et bonam voluntatem. Pridem dum per universi-tatem et homines Scardonenses essent vobis illata certa dampna, per vos facta sint querimonia super dampnis eisdem coram viro nobili Francisco de Cathania, tune locumtenente generalis vicarii in partibus Dalmacie, Croacie etc., necnon iudice Riczardo de Vivestabulo, iudice et assessore penes dictum vicarium, propter quod dictus Franciscus et iudex Riczardus volentes super indemp-nitate vestra oportune perpetuo providere, destinaverunt, decre-verunt et sententiaverunt, quod dicti homines Scardonenses in extenuacionem dampnorum predictorum vobis, ut predicirur, ilia-

2 2 4 Ferdo Šišić: (96)

torum, vobis deberent solvere certam pecunie quantitatem, de qua certa pars vobis extitit exoluta et certa alia pars vobis restitit ad solvendum. Et quod deterius est, per homines dicte Scardone post determinacionem predictam fuerunt vobis illata certa alia dampna, que una cum dicta resta, prout informacione dicti Francisci perce-pimus, ad summam ducatorum auri centum decern ascendere dinoscuntur et iniuncto eisdem hominibus Scardonensibus, quod predictam pecuniam vobis solverent, id facere distulerunt, incur-rendo penam eis indictam per Franciscum eundem. Et quia noviter nobis supplicatum extitit vestri parte, ut dignaremur vobis super hoc de opportuno remedio providere nosque premissa in debita consideracione ducentes ac considerantes inhobedienciam hominum dicte terre Scardonensis volentesque vos illesos perpetuo preservare, vobis harum serie de certa sciencia nostra licenciam plenam con-cedimus et potestatem omnimodam impertimus, quod possitis et valeatis auctoritate propria capere tantum de rebus et bonis hominum dicte terre Scardonensis, quantum ascendeat ad valorem in precium ducatorum auri centum decern prefatorum, et nullam incurreretis penam propter capcionem rerum et bonorum pre-dictorum usque ad dictam summam occasione iam dicta per vos ut predicitur faciendam, has nostras literas parvo nostro sigillo munitas vobis perpetuo concedentes. Datum Jadre sub eodem parvo nostro sigillo die XXVII mensis Octobris, XI I indictionis.

Pro hominibus Sybenici super certa emenda eis facienda de certis dampnis ipsis illatis per homines Scardonenses.

68.

L a z a n i, 4 n o v . 1403.

Pred nadbiskupom splitskim Pelegrinom i hercegom Hrvojem Vukcićem izmiruju se obje stranke u Splitu.

Original sada nepoznat; tekst ucuvao L u c i u s , Hist. Trag. 384 (nepotpuno).

Die 4 Novembris 1403 in Diladi (I).1 Presentibus reverendo in Christo patre domino Peregrino archiepiscopo, excellenti domino domino Hervoye, duce Spalati, Dalmatie Croatieque regii vicem-gerentis ac Bosne summi voyvoda necnon partium inferiorum comes, comitibus magnificis dominis domino Perecto de Andreis comite Troie, Ioanne Cetine et Clissii comite et egregiis nobilibusque multi­bus, ac viriš domino Tvartko Laticich vicebano Dalmatie et Croatie, domino Thomasio Curiacich, domino Nenada Semnivich, domino Ioanne Cupruich militibus, (domino) Georgio Draganich, domino Luča Victuri, domino Blasca Andree militibus, Donato Augustini, Iacobo Nicola de Tragurio, domino Francisco Domini, domino

(97) Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 2 5

Nicolao Theodosii militibus, et Ioanne Tavilich de Sibenico, auctores, tractatores et factores infrascripte pacis et concordie inter infrascriptos nobiles cives Spaleti, videlicet intrinsecos ex una parte, et extrinsecos ex alia.2

1 Roman. Dilato (Dilado) je hrvatsko: Lazani tik Splita (Sućurca). 2 Ova je isprava dakle nepotpuna, jer je Lucius izostavio uslove mira

među zavađenim Splićanima.

69. S t o l n i B i o g r a d , 4 n o v . 1403.

Kralj Žigmund nagrađuje Ladislava sina Nikole od Kreste-lovca (u Križevackoj županiji) nekim zaplijenjenim posjedima.

Uneseno u ispravu kralja Žigmunda od 16 apr. (XIV Kal. mensis Maii) 1406 u arhivu hercega Batthydnyja u Körmendu; Acta antiqua (Aim. 4, lad. 6, Cristalocz).

Nos Sigismundus dei gratia rex etc., memorie commendamus per presentes, quod Ladislaus filius Nicolai de Cristalowch1 ad maiestatis nostre veniens conspectum, propositis suis fidelitatibus et fidelium obsequiorum gratis meritis per ipsum culmini nostro sub diversitate locorum et temporum exhibitis, signanter, quod hiis elapsis disturbiorum temporibus, quibus nonnulli prelati, magnates, proceres et nobiles regni nostri, ingrati et inmemores beneficiorum a celsitudine nostra largiflue perceptorum, rebellionis calcaneo ducti, ymmo špiritu protervie seducti, a sinu clementie nostre se avertere attemptando inito fraudulento consilio, quomodo nedum dominum iustum spernendo refutarent, ymmo deterius dominium naturalem ab eis eliminarent; sicque tractantes et hincinde rumi-nantes, quomodo alium in regem eligendo introducerent, vota eorum devia in crimen lese maiestatis nostre in personam Ladislai filii condam Karuli de Duracio direxerunt, cuius tandem banderium erigendo per diversa loca regni in eiusdem et regnicolarum devasta-tionem et incomoda detulerunt. Et quod nephandius est, in locis capitulorum et ecclesiarum cum reliquiarum processionibus idolatris perfidia dictum banderium venerari disposuerunt, prefato Ladislao plurimas civitates, possessiones et loca, signanter in Dalmatia et Croatia, subiugari faciendo, que adhuc in manibus emulorum nostrorum retinentur; alios etiam adeo grandes et multiplices excessus et enormitates committere presumpserunt, quod eosdem longum et difficile nimis foret declarare. In quibus quidem erroneis processibus Jacobus Gallicus de Orbowa,2 Andreas, Franciscus et Conradus, filii Luce, et Iohannes, filius dicti Andree de Hru-sowch,3 Nicolaus filius Ugrini, Benedictus, Dominicus et Boletha, filii Valentini, Samson, filius Georgii, filii dicti Valentini de pre-dicta Cristalowch, Benedictus filius Petri de Ath(i)na,4 uti rei de ipsis testatur Veritas, Emerico priori Aurane et lohanni arhiepiscopo Collocensi adherendo, sub banderio eorundem premissa perpetrare et quantum potuerunt augmentare minime expaverunt. Prefatus

STARINE XXXIX i<

2Z6 Ferdo Šišić: (98)

autem Ladislaus filius Nicolai de Cristalowch mentem suam ad viam dirigens rectitudinis imitansque tramitem iustitie fidelis nostri grate dilecti viri magnifici domini Nicolai de Gara, regni nostri palatini et iudici Comanorum, sua banderium virili et presumptuosa pro viribus adhesione multiplicans, una cum ceteris nostris fidelibus prenotatis nostris emulis et rebellibus fideliter opponere studuit; sic ut in numero iustorum, quibus rex regum adversus hostes largitur, trimphum est inventus. Hiis itaque peractis et commissis idem Ladislaus a maiestate nostra universas possessiones et possessionarias portiones prefactorum Iacobi Gallici de Orbowa, Andree, Francisci, Corardi (!) et Iohannis de Hrusowch, Nicolai filii Ugrini, Dominici et Boletha filiorum Valentini, Samsonis filii Georgii de predicta Cri­stalowch, Benedict! filii Petri de Ath(i)na, nostrorum infidelium, in comitatu Crisiensi, alias etiam ubilibet intra ambitum regni nostri habitas et existentes, signanter vero predictas possessiones Orbowa, Hrusovch, Cristalowch et Ath(i)na vocatas et pertinentias earun-dem universas in comitatu predicto existentes, tanqum per notam infidelitatis ad manus nostras devolutas, sibi dari humilime sup-plicavit. Nos quoque pretacta animadvertendo et propensius consi-derando, predictas possessiones et portiones possessionarias pre-dictorum nostrorum infidelium in dicto comitatu Crisiensi, alias etiam intra ambitum dicti regni nostri habitas et existentes, ut prefertur, ratione premisse infidelitatis prefatorum Iacobi Gallici, Andree, Francisci, Corardi, Iohannis, Nicolai, Benedicti, Dominici, Bolethe, Samsonis et Benedicti ad manus nostras devolutas, simul-cum universis fructibus et singulis earundem pertinentiis, sub earum veris metis et antiquis, de prelatorum et baronum nostrorum consilio, prefato Ladislao heredibusque et posteritatibus eiusdem universis, omni eo iure, quo ratione previa nostre incumbunt collationi, nove nostre donationis titulo dedimus, donavimus et contulimus, ymmo damus, donamus et conferimus per eundem Ladislaum successo-resque eiusdem iure perpetuo et irrevocabiliter tenendas, possidendas et habendas, salvo iure alieno, presentium litterarum nostrarum patrocinio mediante; quas cum nobis in specie fuerint reportate, in formam nostri privilegii redigi faciemus tali condicione, quod idem Ladislaus aut eiusdem superstites de universarum possessionum et possessionariarum portionum dictorum nostrorum infidelium nominibus iobagionumque et sessionum in eisdem habitorum numero, nostram celsitudinem ad fidem eorum deo debitam fidelitatemque nobis et sacro nostro dyademati per ipsum observandam teneantur certius informare. Datum in Albaregali die dominico proximo ante festum beati Emerici ducis et confessoris anno domini millesimo quadringentesimo tertio.

1 Danas Kreštelovac kod Daruvara. 2 Danas Obrovnica kod Bjelovara. 3 Danas Hruškovec kod Vrbovca (nedaleko od Zagreba). 4 Danas Voćin kod Virovitice.

І99) Nekoliko isprava iz početka XV st. 227

70.

S t o l n i B i o g r a d , 5 n o v . 1403. Kralj Žigmund daruje Nikoli Szecsi-ju posjede nevjernoga

Ivana Sigetskoga. Uvršteno u ispravu od IJ aprila 1420; original na pergameni

s kraljevskim pečatom koji visi, u arhivu hercega Batthänyja u Körmendu; Acta antiqua, Aim. V, lad. j , nr. 25.

Nos Sigismundus dei gracia rex etc., memorie commendamus per presentes, quod magnificus vir dominus Nicolaus de Zeech, gubernator episcopatus ecclesie Wesprimiensis, ad nostre maiestatis veniens conspectum, propositis suis fidelitatibus et fidelium obse-quiorum gratis meritis per ipsum culmini nostro sub diversitate locorum et temporum exhibitis, signanter, quod his elapsis distur-biorum temporibus quibus nonnulli prelati, magnates, proceres et nobiles regni nostri, ingrati et immemores beneficiorum a celsitudine nostra largiflue perceptorum, rebellionis calcaneo dueti, imo špiritu protervie seducti, a sinu clemencie nostre se avertere attentando, inito fraudulento consilio, quomodo nedum dominum iustum sper-nendo refutarent, imo deterius dominum naturalem ab eis elimi-narent, sicque tractantes et hinc inde nominantes, quomodo alium in regem eligendo introducerent, vota eorum devia in crimen lese maiestatis nostre, in personam Ladislai filii condam Karoli de Duracio direxerunt, cuius tandem banderium erigendo per diversa loca regni, in eiusdem et regnicolarum devastacionem et incommoda detulerunt; et quod nephandius est, in locis capitulorum et ecclesi-arum cum reliquiarum processionibus idolatri perfidia dictum banderium venerari disposuerunt, prefato Ladislao plurimas civitates, possessiones et loca, signanter in Dalmacia et Croacia, subiugari faciendo, que adhuc in manibus emulorum nostrorum retinentur; alias eciam adeo grandes et multiplices excessus (et) enormitates committere presumserunt, quod eosdem longum et difficile nimis foret declarare. In quibus quidem eroneis processibus Petrus filius Johannis filii Gregorii de Zygeth de comitatu Zala-diensi, uti rei de ipso testatur Veritas, Petro Herchegh de Zeech adherendo, premissa perpetrare et quantum potuit augmentare non expavit. Prefatus autem magnificus vir dominus Nicolaus de Zeech mentem suam ad viam dirigens rectitudinis, imitans tramitem iusticie sua virili presumtuosa pro viribus adhesione banderium suum pro nostri honoris incremento erigendo, unacum ceteris nostris fidelibus prenotatis nostris emulis et rebellibus fideliter opponere studuit; sic ut in numero iustorum, quibus rex regum adversus hostes largitur triumphum, est inventus. His itaque peractis et commissis, idem dominus Nicolaus a maiestate nostra possessiones possessio-narias porciones prefati Petri filii Johannis, nostri infidelis, ubi-cunque in regno nostro habitas, signanter tamen in dicto comitatu

2 2 8 Ferdo Šišić: (ioo)

nostro Zaladiensi existentes, videlicet Zygeth predictam, Torma-felde, Mathushaza, Paufalva, Gozthola et Petroch vocatas, tanquam per notam infidelitatis ad manus nostras devolutas, sibi dari humil-lime supplicavit. Nos quoque pretacta animadvertendo et pro-pensius considerando, universas possessiones predicti Petri nostri infidelis in dicto comitatu Zaladiensi habitas, ut prefertur, racione premisse infidelitatis eiusdem Petri ad manus nostras devolutas, simulcum universis fructibus et singulis earum pertinenciis, sub earum veris metis et antiquis, de prelatorum et baronum nostrorum consilio, prefato domino Nicolao de Zeech ac Johanni, Stephano et Nicolao filiis eiusdem heredibusque et posteritatibus universis, omni eo iure quo racione previa nostre incumbunt collacioni, nove nostre donacionis titulo dedimus, donavinus et contulimus, imo damus, donamus et conferimus, per eundem dominum Nicolaum et dictos filios suos successoresque ipsorum, iure perpetuo et irrevocabiliter tenendas, habendas et possidendas, salvo iure alieno, presencium literarum nostrarum patrocinio mediante; quas dum nobis in specie fuerint reportate, in formam nostri privilegii faciemus redigi, tali condicione, quod idem dominus Nicolaus aut dicti filii sui, univer-sarum possessionum et possessionarium porcionum dicti nostri infidelis nominibus numeroque iobagionum et sessionum in eisdem habitorum, ad fidem eorum deo debitam fidelitatemque nobis et sacro nostro dyademati per ipsos observandam teneantur cercius informare. Datum in Albaregali in festo beati Emerici ducis et confessoris, anno domini Millesimo quadringentesimo tercio.

71-

S t o l n i B i o g r a d , 5 n o v . 1403.

Krai) Žigmund nagrađuje Antuna Šomkereki-ja za različite ratne zasluge.

Original na papiru s utisnutim pečatom u crveni vosak u arhivu grofova Teleki u Marosvasarhely-)u br. 7425.

B a r a b a s, Teleki csalad Okleveltara, I, 292—294. ad relation em domini Nicolai de Gara palatini.

Nos Sigismundus dei gracia rex etc., memorie commendamus tenore presencium significantes quibus expedit universis, quod nos consideratis et in acie nostre mentis mature premetitis fidelitatibus et fidelium serviciorum, gratis meritis et acceptis fidelis n(ostri dilecti) nobilis Anthonii filii Nicolai de Somkerek, quibus ipse nobis et nostro sacro regio diademati sub diversis locis et temporibus (studuit complacere, et) signanter pridem dum sub Nykapol cum

( ю і ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 229

perfidis sacre orthodoxe fidei persecutoribus bellum commisissemus (generale et sinist)rante nobis fortuna, pro nostra liberacione et restauracione exercitus nostri petivissemus Danubii flumen, tune (ipse Anthonius) inter alios proceres nostros agiliter galeam pro nostre tuicione persone fideliter conservavit. Et subsequenter annis (noviter elapsis), dum per universos regni nostri incolas detencionis grande alligabamur vinculis, idem castrum nostrum Tininiense in regno nostro Croacie contra Boznenses nostri ad honorem culminis sincera fidelitate custodivit.1 Tandemque in presentibus regni nostri disturbiis, (mortis non) verens periculum, cum diversis sanguinis eius et suorum effusionibus, quamplurimisque vulnerum plagis, nobis et sacre nostre corone (regie int)repidis famulatibus servire non ob-misit, debetque et anhelat fervencius in futurum. Et licet ipse Anthonius pretextu hujusmodi suorum laudedignorum serviciorum multa maiora remuneracionis premia a nobis mereretur, tamen in aliqualem recompensam eorundem quasdam possessiones nostras Haryna, Belak et Nech vocatas, in partibus nostris Transsilvanis habitas, ad manus nostras regias per modum concambii pro castro Kechkees vocato, dudum episeopo Transsilvano collato, deventas simul cum universis ipsarum utilitatibus, fruetibus, proventibus, redditibus, obvencionibus, emolimentis, terris eciam arabilibus cultis et incultis, prediis, vineis, pascuis, pratiš, fenetis, silvis, nemoribus, rubetis, virgultis, montibus, vallibus, arundinibus, paludibus, mo-lendinis, aquis, rivis, piscinis, aquarumque decursibus et generaliter cunetis ipsarum utilitatum integritatibus et pertinenciis universis, cuiuscunque nominis vocabulo vocitatis, sub earum veris metis et antiquis limitacionibus et terminis, quibus eodem per nos aut alios priores possessores tente sunt et possesse, eidem Anthonio et per eum Johanni filio predicti Nicolai, fratri eius uterino ipsorumque heredibus et heredum suorum successoribus et posteritatibus uni­versis, de certa nostra sciencia ac dominorum prelatorum et baro-num nostrorum consilio de manibus nostris regiis nove nostre donacionis titulo ac omni eo iure, quo eodem nostre ineumbunt collacioni, dedimus, donavimus et contulimus, imo damus, donamus et conferimus iure perpetuo et irrevocabiliter habendas, tenendas, pariter et possidendas, salvo tamen iure alieno, promittentes denique ipsum Anthonium et fratrem eius Johannem predictum, eorumque heredes et posteritates, in ipsis possessionibus contra quosvis impe-titores et causidicos protegere et conservare, harum nostrarum vigore et testimonio literarum; quas in formam nostri privilegii faciemus redigi, dum nobis in specie fuerint reportate. Datum in Alba Re­gali in festo beati Emerici ducis et confessoris anno domini Mil-lesimo quadringentesimo tercio.

1 Dakle lieti 14.01.

230 Ferdo Šišić: ( 1 0 2 )

72-S t o l n i B i o g r a d , 5 n o v . 1403.

Kralj Žigmund nagrađuje macvanskoga bana Ivana Morović-koga (de Maroth) za vjerne zasluge učinjene njemu u ratovima iz­među g. 1386 i 1403.

Original na pergameni s utisnutim pečatom, danas u drz. arhivu u Budimpešti DL 37.586, nekoć u drz. arhivu u Miinchenu, Ung. Dokumente nr. 8.

Propria commissio domini regis Nos Sigismundus dei gratia rex etc., memorie commendantes

tenore presentium significamus quibus expedit universis, quod nos qui divina suffragente dementia sceptra gubernamus regalia et eorum principatui auspice deo feliciter presidemus, cunctorumque nostrorum fidelium fidelitates ac actus strennuos provida conside-ratione pensamus, ipsisque ex innata nobis regia liberalitate con-digna premia solemus elargiri, recensentes et in regalibus precordiis revolventes preclaras fidelitates et laudedigna obsequia ac sinceras et virtuosas complacentias fidelis nostri dilecti viri magnifici Johannis de Maroth, bani nostri Machoviensis, quibus idem celsitudini nostre in pluribus nostris et regni nostri agendis prosperis et adversis sub diversitate locorum et temporum per suorum laudabilium operum efficacem et indefessam solicitudinem multimode studuit complacere, signanter dum olim Johannes filius Petri de Horwathi ac alter Johannes crucifer prior Aurane, nostri notorii infideles, cum ceteris nostris infidelibus ipsis adherentibus, serenissimas principes dominas Elizabet matrem et Mariam conthoralem nostras carissimas, dicto-rum regnorum nostrorum reginas felicium recordationum, prope civitatem Gara vocatam, in conflictu eorundem personali ibidem cum nostris fidelibus commisso,1 et interemptione plurimorum no­strorum fidelium predictorum, contra eosdem Johannem de Hor­wathi et alterum Johannem cruciferum ipsorumque sequaces, in defensione dictarum reginarum ferventer dimicantium captivassent, in qua quidem captivitate ipsa domina mater nostra, proh dolor, per eosdem miserabiliter extitit interempta, prefatus Johannes banus adeo, ut ipsis dominabus reginis matri et conthorali nostris carissi-mis alicuius defensionis subsidium impendere potuisset, in area ipsius certaminis et conflictus ab ipsis nostris infidelibus gravissima ad se lesionis suscepit vulnera, ubi etiam per eosdem detentus extitisset. Tandem vero turn fideles nostri vir magnificus Nicolaus de Gara, tunc banus noster Machoviensis et Stephanus de Lossonch, iuxta oppidum Cherewgh2 cum eisdem Johanne de Horwaty nostro in-fidele et eius sequacibus conflictum commisissent personalem, tunc etiam idem Johannes banus, non formidans sue persone periculum, conflictu in eodem contra eosdem nostros infideles cum sui sanguinis effusione et vulnerum susceptione nobis ibidem fideles exhibuit

(і°з) Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 3 1

famulatus. Insuper dum nephandissimi crucis Christi hostes, utputa Turci, vallido ipsorum cum exercitu comitatum nostrum Syrimyen-sem hostiliter subintrassent, tunc idem Johannes de Maroth banus cis civitatem Nog-Olaz3 cum eisdem pro nostri regii honoris incremento conflictum commisisset, in quo etiam conflictu Dyonisium fratrem suum uterinum iidem nostri hostes captivassent et captum abduxis-sent, ubi dictus Johannes banus cum detentione ipsius fratris sui et non sine suorum familiarium periculo et nece ac sui sanguinis effusione nostre feliciter servivit maiestati.4 Animadvertentes etiam, quomodo alias, dum fallerata co(h)ors Turcorum, in sua pluralitate confisa, iam dictum comitatum nostrum Syrimyensem utputa vice iterata hostiliter invasisset et in eodem spolia, incendia, homicidia et detentiones nostrorum regnicolarum utriusque sexus non modicas commisisset, tunc etiam memoratus Johannes banus pro nostri regii honoris exaltatione cum eisdem penes civitatem Nog-Engh5

conflictum personalem viriliter inivisset et in eodem stragem non modicam fecisset, ubi non sine duorum letalium vulnerum plagis et quamplurimorum familiarium suorum periclitatione nostre claritati fidelia obsequia curavit exhibere. Preterea dum nephandissimus crucis Christi immo totius orthodoxe fidei hostis et persecutor, Bayzath dominus Turcorum, capitalis nostre maiestatis emulus, cum valido exercitu ipsorum Turcorum et aliarum barbararum nationum caterva fulcitus partes nostras Transalpinas hostiliter subintrasset, easdemque fere in maiori parte devastando et depopulando castrum nostrum Minoris Nykapolis6 a Merche wayvoda,7 familiare nostro, vi obtinuisset et in eodem gentem suam pro conservatione reliquisset, nosque percepta huiusmodi annotati Bayzath tirranica sevitate, nostra valida cum potentia ad obviandum temeritati ipsius Bayzath et ad defendendum ipsas partes nostras, presertim predictum castrum Mi­noris Nykapolis expugnaturi properassemus, eodemque Bayzath ipso nostro adventu sentiente retrotendendo, ipsumque castrum Mi­noris Nykapolis de manibus sue gentis expugnassemus, in qua qui-dem expugnatione ipsius castri idem Johannes banus se dictis Tur-cis viriliter opponendo, cum sui sanguinis effusione et letalium vul­nerum susceptione nobis cernentibus nostre maiestati ibdem ad vota nostra similiter fideles exhibuit famulatus.8 Ceterum dum nostra celsitudo temporibus retrolapsis instaurato validissimo nostro exer­citu ad regnum nostrum Bulgarie cis fluvium Danubii, ubi pagano-rum nobis et regnis nostris inimicantium pullulabat multitudo, se transtulisset et castrum Maioris Nykapolis obsedisset, predicto Bayzath imperatori eo tempore in Tornow9 cum validissima sua potentia Turcorum existente, tunc idem Johannes banus de nostro mandato ad explorandam potentiam ipsius Bayzath, non formidans periculum sue persone, sed in sue strennuitatis confidens audacia properando et ad nostram maiestatem redeundo de potentia ipsius Bayzath nostram serenitatem certissime informavit, ubi cum inter-emptione cuiusdam familiaris sui et sanguinis proprii effusione

232 Ferdo Šišić: (104)

nostre fidelia obsequia exhibere curavit maiestati. Item etiam iti-nere in eodem, dum circa castrum predictum ipsa nostra maiestas cum Bayzato supradicto conflictum inivisset personalem,10 tunc pre-fatus Johannes banus suis fidelitate et strennuitate suffultus, non-nullos ex predictis Turcis viriliter interimendo cum plurimorum familiarium suorum nece et periculo sevissimas wlnerum plagas conflictu in eodem sustulisse non formidavit, ubi etiam memoratus Dyonisius frater prefati Johannis bani per ipsos Turcos extitit interemptus. Preterea dum valida potentia Turcorum cum ceteris persecutoribus christianorum, gente utputa Boznensi, fluvium Zawe transfretasset et districtum de Posega hostiliter subintrasset,11 tunc idem Johannes banus, assumpta sibi sua valida potentia, adversus eosdem viriliter properando, cum eisdemque conflictum personalem iniendo, magnam stragem inter eosdem, non sine proprii sanguinis effusione ac periculo et nece plurimorum consanguineorum suorum et familiarium in area ipsius conflictus commisit et perpetravit. Postremo fortuna nobis sinistrante, proh dolor, dum nonnulli pre­lati, barones et proceres regni nostri prius capta et detenta nostre maiestatis persona, regimine et solio regni nostri nos privari voluis-sent,12 tunc idem Johannes banus valido suo exercitu agregato, non parcendo persone, possessionibus et bonis suis, se fortune casibus pro liberatione nostre persone et honoris nostri incremento sub-mittendo, ipsam nostram personam per huiusmodi sua fidelia obse­quia et virtuosa opera liberando ad regimen dicti regni nostri rursum sua peritia et industria mediante sublimavit. Tandem vero nobis in regno Bohemie pro sacri Romani imperii et nostri patronatus honore laborantibus, dum nonnulli prelati, magnates proceresque regni nostri ingrati et immemores beneficiorum a celsitudine nostra copiose perceptorum, rebellionis calcaneo dueti, a sinu nostre cle-mentie se avertere attemptando et in crimen lese nostre maiestatis, inito fraudulento consilio, simul conspirantes, alium eis ignotum regem, utputa Ladislaum filium condam Karuli de Duracio, in hoc regnum nostrum in opprobrium nostri culminis introducere voluis-sent, Emericusque Bubek prior Aurane, qui fere totius ipsius rebel­lionis et discensionis origo fuerat et causa efficiens, recepta et agre­gata sibi plurima potentia, fidelem nostrum virum magnificum Paulum Bissenum de Ezdege, Dalmatie et Croatie predictorum et Sclavonic regnorum nostrorum banum,13 qui se sue exquisite dolo-sitati opponere disponebat, fraudulenter captivasset captumque pre-fato Ladislao filio condam Karuli pro encenio destinasset, tunc idem Johannes banus sue fidelitatis laudabilem constantiam imi-tando, elevato suo vexillo proprio et totali sua potentia instaurata, et adversus annotatum priorem sue fidelitatis audacia suffultus pro­perando, eundem priorem de regno nostro Sclavonic ad regnum Bozne simulcum suis sequacibus et fautoribus expulit et affugavit, quosdam ad eum pertinentes et contra nostram maiestatem rebelli-zantes terribiliter opprimendo et quosdam ad viam veritatis conver-

(los) Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 33

tendo ipsoque priore Aurane sic expulso et affugato. Volens pro nostri honoris exaltatione magis in suis fidelissimis aćtibus insudare, quoddam castrum annotati prioris, Tornow vocatum,14 de quo multa mala, incendia, dampna et depredationes nostris fidelibus irrogabantur, cum ipsa sua potentia obsedit et circumvalavit, ubi in expugnatione dicti castri per nostros infideles in eodem existentes ictu teli letaliter fuit in capite wlneratus; itaque fere quatuor annis elapsis vel citra ferrum ipsius teli de capite eiusdem exivisset. De-mum vero et immediate prefati prelati, magnates et proceres regni nostri, uti premisimus, malo freti consilio simul conspirantes nos dyademate nostro regio et corona, quibus regna nostra predicta fere ab annis sedecim tenueramus, privare et de eisdem excludere sate-gentes, prefato Ladislao filio condam Karuli, ut eorum vota valerent adimplere, ad civitatem nostram Jadryensem conductum prebuerunt, eundem quodam certo fictitio coronantes,15 ac predicta duo regna nostra, videlicet Dalmatiam et Croatian!, manibus eiusdem Ladislai filii Karuli cum castris, districtibus et tenutis assignantes, propter que per eosdem in ipsis regnis nostris nobis et fidelibus nostris spolia, incendia et interemptiones plurimorum regnicolarum nostrorum et alia quamplurima irrecuperabilia dampna sunt perpetrata; sed suffra-gante nobis divini auxilii remedio, qui suos solo nutu salvare solet et conservare, interveniente etiam nobis et assistente valida potentia ipsius Johannis bani, qui, ut premisimus, necem propriam ac fra-trum et familiarium suorum non formidans nee curans pericula rerum et possessionum suarum, ipsis nostris infidelibus sub banderio ipsius Ladislai filii Karuli procedentibus diversis eorum preliis de-victis viriliter obviavit, ita, quod si premissa fidelia servitia et virtuosa industria ac valida potentia ipsius Johannis bani nobis non affuissent, dubium fuisset nobis pristina gubernacula regni nostri readipisci; ad que quidem gubernacula, rege Altissimo annuente, per fidelia servitia et virtuosa opera ipsius Johannis bani ipsis nostris infidelibus inimicis rursum fuimus sublimati, et nunc in regimine et solio ipsius regni nostri feliciter gloriamur. Et sic idem Johannes banus per huiusmodi multimodorum obsequiorum exhibitionem gratissimas nobis exhibuit complacentias. Premissorum itaque intuitu servitiorum, et ut idem Johannes banus nostris obsequiis ferventius queat insudari, dignum arbitratur celsitudo nostra, eundem veluti benemeritum benignis favoribus et gratiosis donis prosequatur (sic!), licet a nobis multo maioribus premiis attolli mereretur, matura deli-beratione prehabita, de certa nostre maiestatis scientia fideliumque prelatorum et baronum nostrorum inito consilio, quasdam possessio­n s nostras Gywla, Bagd, Crakow, Wyfalu, Zenthmoroch, alia Zenthmoroch et tertia Zenthmoroch, Isaak, Twrgon, Zerheth, Dobaz et alia Dobaz, Scanna, Kakwch, Zenthbenedwk, Gywrke, Gywr, Beren, Bekes, Dether, Wary, Kamaras, Pyl, Symand, Atyas, Kawas, Faydas, Kubly, Somus, Moroch, Hegenhaza, Deche, Ba-kadeghaz, Bercheneghaz, Keresthwr, Wereseghaz, Kondoroseghaz,

^34 Ferdo Šišić: ( 1 0 6 )

Pythwaruseghaz, Kerekeghaz, Buzyrhegeseghaz, alia Kerekeghaz, Wagyuseghaz, Fazokaseghaz, et Zenaseghaz vocatas, in comitatibus de Bekes et de Zarand habitas, cum omnibus earum utilitatibus et pertinentiis quibuslibet, videlicet ecclesiarum patronatuum iuribus, libertatibus nundinis, tributis, terris arabilibus, fimatis et campe-stribus, molendinis, aquis aquarumque decursibus, paludibus et piscina Byngusd vocata, ceterisque piscinis, stagnis, lacubus, fenetis, arondinetis, silvis, nemoribus, promontoriis, vallibus, prediis ac siti-bus villarum presentibus nominatim non expressorum, ceterisque et aliis universis et singulis utilitatum integritatibus inter cursus meta-les et antiquas limitationes prescriptarum possessionum vel aliquam ipsarum existentibus, quovis modo vocitatis, que alias Johannis filii condam Ladislai wayvode, hominis scilicet sine heredum solacio decedentis prefuissent, ex eoque ad manus nostras regias iuxta regni nostri predicti consuetudinem forent devolute, quibus eedem per earum detentores a dudum possesse fuissent, ac omni eo iure, quo nostre incumbit collationi et ad manus nostras regias modo premisso sunt devolute, nove nostre donationis titulo prefato viro magnifico Johanni filio Johannis de Maroth, bano nostro Machoviensi, et per eum suis heredibus heredumque suorum successoribus universis de manibus nostris regiis dedimus, donavimus et contulimus, imo damus donamus et conferimus iure perpetuo et irrevocabiliter tenendas, habendas et possidendas, harum nostrarum testimonio litterarum, salvo tamen iure alieno. Presentes dum nobis in specie reportate fuerint, in formam nostri privilegii redigi faciemus. Datum Albe feria secunda proxima post festum Omnium Sanctorum anno domini Millesimo quadringentesimo tertio.

1 25 jula 1386. 2 Čerević na Dunavu u Srijemu. 3 Nagy-Olasz, danas Manđelos u Sriemu. 4 To se zbilo poslije bitke na Kosovu 1389. 3 Nagv Eng; danas toj srednjevjekovnoj varoši nema traga; stajala je

vjerojatno nedaleko Manđelosa. 6 Malo Nikopolje stajalo je na drugoj (lijevoj) obali Dunava, sučelice

Velikom Nikopolju. 7 Vlaški vojvoda Mirča; to se zbilo 1395. 8 To je inače poznata bitka kod Rovina, gdje je poginuo Kraljević

Marko. 9 Trnovo u istočnom dijelu podunavske Bugarske.

10 Bitka kod Nikopolja, 25 sept. 1396. 11 Poslije bitke kod Nikopolja, u okt.-nov. 1396. 12 To jest ljeti 1401 (up. gore br. 25). 1 3 Pavao Bessenyo de Ezdege, hrvatski ban onoga vremena. 14 Tomova u bivšoj sjev. Ugarskoj (u gömör. žup.). 15 Gl. gore br. 56 bilj. 2.

do/) Nekoliko isprava iz početka XV st. zys

73-E s z t e r g o m , 19 n o v . 1403.

Kralj Žigmund potvrđuje Albertu, Ladislavu i Đuri, sinovima pokojnoga Dure Battbydnyja, posjedovanje imanja Sv. Jakov u križevačkoj županiji.

Original na pergameni s utisnutim pečatom u arhivu hercega Batthyanyja u Kormendu; Acta antiqua (Aim. j lad. 3) Szt. Jakab nr. 208.

Relatio Piponis de Ozora. Nos Sigismundus dei gratia rex etc. memorie commendamus

per presentes, quod nobilis domina Katerina vocata, relicta quon­dam magistri Georgii de Bathian, ad nostram veniens presentiam, in personis Alberti, Ladizlai et Georgii filiorum suorum orphano-rum in tenera etate constitutorum nobis detexit querulose, quomodo dominus Eberhardus episcopus Zagrabiensis et Iohannes de Maroth banus Sclavonic possessiones ipsorum, videlicet Schent (!) Jacab cum suis pertinentiis, et hoc in contrata de Chasma confinioque de Garig regni Sclavonic vocatas et existentes, tanquam possessiones nostrorum infidelium a nostra maiestate ipsis inperpetuum per nos conferri postulassent, ipsasque vigore donationis eiusdem occupas-sent et nunc uteruntur occupatis, supplicans exinde nostro culmini prece subiectiva, quatenus in premissis sibi et dictis orphanis suis de remedio providere dignaremur oportuno. Nos vero considerantes orphaneytatem dictorum puerorum, qui adhuc in tarn tenera etate constituti sunt, ut bene novimus de eisdem, quod ipsi nullam infide-litatem contra nostram maiestatem facere valuerunt, neque valent, quorum nos tutores sumus et defensores, ideo nos predictos pueros nullam infidelitatis notam contra nostram maiestatem incurrissc declarantes ipsosque in nostram protectionem recipientes et tutelam specialem, universas litteras nostras donationales pro quocumque et presertim pro parte prelibatorum, scilicet domini Eberhardi epi-scopi Zagrabiensis et magistri Iohannis de Maroth bani regni Scla­vonic super predictis possessionibus emanatas cassamus, anullamus et eorum viribus reddimus carituras. Quocirca nostro fideli et di-lecto viro magnifico domino Nicolao de Gara, regni nostri Hungarie palatino et iudici Cumanorum, necnon comitatum Symigiensem per honorem tenenti, firmo regio damus sub edicto, quatenus predictas possessiones, scilicet Schent (!) Jacab cum suis pertinentiis, nostre maiestatis in persona predictis filiis quondam magistri Georgii restatuere et restatui facere debeatis, ipsosque amodo deinceps in predictis possessionibus nostre maiestatis in persona contra omnes seu quoslibet inpetitores usque dum legitimam pervenerint ad eta-tem protogere, tueri et defendere debeatis. Aliud in premissis non facturi gratie nostre sub obtentu. Et hoc idem iniungimus ceteris episcopis et banis regni prefati per nos in futurum constituendis. Presentes autem post lecturam reddi iubemus presentanti. Datum Strigonii in die sancte Elizabet vidue anno domini MCCCC tertio.

236 Ferdo Šišić: ( 1 0 8 )

74-O s t r o g o n , 20 n o v . 1403.

Kralj Žigmund nalaže ugarskim i slavonskim vlastima da zaštićuju malodobnu braću Alberta, Ladislava i Đuru Batthyänyje.

Original na pergameni s utisnutim pečatom u arhivu hercega Batthydnyja u Körmendu, Acta antiqua (Aim. 3 lad. 3), Atdd nr. 31.

Relatio Piponis de Ozora. Nos Sigismundus dei gratia rex etc., memorie commendamus,

quod nobilis domina Katherina vocata, relicta quondam magistri Georgii de Bathyan, in personis Alberti, Ladislai et Georgii filiorum suorum parvulorum, in tenera etate constitutorum, in nostre maies-tatis veniens conspectum nostre querulose detexit maiestati, quo-modo nonnulli regnicolarum nostrorum possessiones et portiones possessionarias, tarn in Hungaria quam in Sclavonia nostris regnis existentes, ipsos orphanos suos contingentes, asserentes ipsos fuisse nostros infideles, a nostra maiestate ipsis dari et conferri postu-lassent, et plures ex eisdem possessionibus et portionibus possessio­nariis pro se occupassent et uterentur occupatis, supplicans exinde humili precum cum instantia per nos de premissis sibi et dictis orphanis suis provideri de remedio oportuno. Et quia nos conside-rantes orphaneitatem ac parvitatem dictorum puerorum, de quibus bene recordamur, quod in tali tenera etate constituti sunt, ut nullam infidelitatem contra nostram maiestatem facere seu incurrere value-runt nee possunt de presenti, ideo nos omnes et singulas donationes et litteras superinde ad cuiuslibet instantiam confectas et emanatas revocamus, cassamus et annullamus presentium per vigorem. Quo-circa vobis fidelibus nostris palatino et iudici curie nostre necnon predicti regni nostri Sclavonic banis, aliis etiam cunctis regnorum nostrorum predictorum iudicibus et iustitiariis ecclesiasticis et secu-laribus vel eorum vices gerentibus et futuris firmo regio damus sub edicto, quatenus habita presentium notitia, prelibatos Albertum, Ladislaum et Georgium orphanos dicti quondam magistri Georgii previa ratione in eorum possessionibus et iuribus possessionariis ubilibet existentibus, ad nullius instantiam intra vel extra iudicium audeatis quomodolibet molestare seu agravare. Secus pro nostra gratia facere non ausuri. Presentes autem post lecturam reddi iubemus presentanti. Datum Strigonii secundo die festi sancte Eliza­beth vidue anno domini millesimo quadringentesimo tertio.

75-S p l i t , 8 d e c . 1403.

Splitski općinski savjet pristaje na predlog gradskog kneza Petrice, da on uzme na sebe općinske izdatke privolom hercega Hrvoja.

Original nepoznat; tekst sačuvao L u c i u s , Hist. Trag. 385.

(iog) Nekoliko isprava iz početka XV st. 237

1403 d i e 8 d e c e m b r i s. ( S p a l a t i ) . Congregato consilio generali nobilium civitatis Spaleti, ad

petitionem et de mandato domini Petrize comitis1 super sala palatii novi communis sono campane, premisso idem dominus comes verbo, de mandato domini ducis exposuit et narravit, quod huic communi-tati multe occurrerunt expense, que unde solvantur, non habentur, cum commune nullum habeat denarium; et propterea vult ipse dux, si est de voluntate nobilium civitatis, in se totum commune recipere omnes introitus percipiendo et expensas occurrentes facere et salariatos solvere, petens omnes de consilio, si erant contenti. Qui omnes nobiles de dicto consilio numero 45 surgentes singulatim, videlicet unus post alium et caputeos de capite extrahentes, quilibet oraculo vive vocis dixerunt, se velle et contentari, quod dominus dux ipsum commune recipiat, et expensas faciat occurrentes, et ех nunc eidem domino comiti ipsum commune et introitus et expensas consignantes.

1 Petrica Jurjević Vrbaški, gradski knez splitski.

76.

K r i ž e v c i , 3 j a n. 1404.

Hrvatsko-slavonski bani Ladislav Grđevački i Pavao de Ezdege dopuštaju da neki članovi porodice Čupor izravnaju među­sobne imovinske račune.

Original na papiru s utisnutim pečatom u arhivu hercega Batthydnyja u Körmendu, Miscell. N kmetu jvdriana fasc. 188.

Nos Ladislaus filius Ladislav de Gordova1 et Paulus filius Pauli de Ezdege2 regnorum Sclavonic, Dalmatie et Croatie bani, memorie commendamus, quod nobis feria secunda proxima ante festum Circumcisionis domini nunc preteritum3 unacum reverendo in Christo patre domino Eberhardo episcopo Zagrabyensi ac viris magnificis Iohanne de Marolth (!) bano Machovyensi, Nicolao Trutel magistro thavarnicorum, Martino Ders bano, ceterisque quampluribus proceribus regni Sclavonic, in dispositione facti et negotii eiusdem regni hie Crisii existentibus, magister Paulus lite-ratus filius Laurentii de Uyudvar4 in personis nobilis domine Fro-syna vocate, consortis, ac Nicolai et Stephani filiorum suorum, pre-sente magistro Paulo dicto Chupor de Monozlow5, in facto possessio-num et portionum possessionariarum magistri Iohannis similiter Chupor de eadem, per ipsum Paulum a regia maiestate sub nota infidelitatis inpetratarum laborante, in nostram exsurgendo presen-tiam proposuit eo modo, quod quedam possessio prefate nobilis domine Frosyna vocate ac Nicolai et Stephani filiorum suorum, Obrow6 vocata in comitatu Crisyensi iuxta fluvium Zave existens, apud prefatum magistrum lohannem Chupor pro certa quantitate

238 Ferdo Šišić: ( n o )

pecunie nuper per predecessores ipsius domine pignori obligata exti-tisset; de qua quidem quantitate pecunie predecessores ipsius do­mine ac filiorum suorum aliquam particulam eidem magistro Iohanni restituissent, residuitatem vero eiusdem eidem magistro Iohanni vel Paulo aut aliis quibus magis competit, persolvere prompti essent et parati, prefatis vero magistris Iohanne et Paulo ipsam pecuniam habere recusantibus, prefatus magister Paulus literatus in personis quibus supra, prefatos magistros Iohannem et Paulum Chupor dictos coram nobis facie ad faciem repertos ac alios quos-libet ab ulteriori detentione et conservatione usumque fructuum et quarumlibet utilitatum eiusdem perceptione factis vel faciendis prohibuit contradicendo et contradixit inhibendo, harum nostrarum testimonio literarum. Datum Crisii feria quinta proxima post pre-dictum festum Circumcisionis domini anno eiusdem millesimo CCCC quarto.

1 Danas Grdevac u nekadašnjoj križevačko-belovarskoj županiji. 2 Meni nepoznato mjesto. 3 31 dec. 1403. 4 Nekoć vjerojatno Novi Dvori nedaleko od Garešnice u križ.-belov.

županiji, danas im nema traga. 5 Čupori Moslavački ((Monoszlöi Csupor) bili su podrijetlom iz okolice

Csongrada kod Segedina (kao i Gorjanski). Na historijsko poprište, izlaze po­slije tatarske najezde u XIII st. Up. K a r ä c s o n y i , o. c. II 377—384.

6 Danas Oborovo nedaleko Dugog Sela.

77-N a p u l j , 1 a p r i l a 1404.

Kralj Ladislav Napuljski daje bosanskom kralju Ostoju po­lovinu tridesetnice gradova Trogira i Šibenika.

Regesta Angiona u drž. arhivu u Napulju, Ladislaus 1400 B., nr. J6J fol. 17.

Ladislauz rex etc. universis presentes licteras inspecturis tam presentibus quam futuris. Si benemerentibus et dignis pro impensis obsequiis retributio traditur, si honor obsequentibus digne confertur saniori, tamen iudicio coniunctos et proximos uberiori gratitudine prosequi rationabiliter reputatur; per primum quidem prestita compensantur obsequia et reliquo caritatis opus, quapropter dum diliguntur proximi noscuntur divina iussione servari. Sane fra-ternum zelum sincere dilectionis affectum, quibus illustris princeps dominus Hostoya, rex Bosne, affinis noster carissimus, tamquam frater nos semper extitit prosequutus, intra claustra nostri pectoris assidue revolventes necnon advertentes, quod idem rex ad osten-dendum latius erga nos amplioris caritatis et fraterni amoris fomitem dispositus est, sicut hucusque patenter ostendit et fecit pro exal-tatione honoris et status nostri se ac bona et vires suas pro recuperatione et reductione ad rectum dominium et manus regni nostri Hungarie et aliorum regnorum sibi annexorum ac pro

( i l i ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 239

conculcatione quorumcunque nostrorum hostium et rebellium regnorum predictorum ехропеге viriliter et constanter, quibus merito inducimur, ut ipsius regis sincerumque nostro prosequimur, cognoscamus affectum et ad facienda, que sibi sint placida, nostrum convertamus firmiter intellectum, eidem domino Hostoye regi, donee scilicet vixerit, medietatem tricesimi in civitatibus nostris Dragurii (!) et Sibinici partium regni nostri Dalmatie annis singulis nobis et curie nostre debiti cum iuribus, fructibus, redditibus et pertinentiis omnibus ad predictam medietatem ipsius tricesimi spectantibus et pertinentibus, sub recognitionibus propterea debitis, secundum usum et consuetudinem regni nostri Hungarie damus, donamus et tradimus, et ex causa donationis proprii nostri motus intuitu presentium tenore concedimus de certa nostra scientia, liberalitate, mera et gratia speciali et alias iuxta premissum usum et consuetudinem dicti regni, reliqua dicti tricesimi medietate nobis et nostre curie remanente. Ita quidem, quod dictus rex iamdictam medietatem ipsius tricesimi dictarum civitatum nostrarum Dragurii (!) et Sibenici ex nunc in antea singulis annis sua utique vita durante percipiat et habeat, illamque a nobis et nostris in dicto regno nostro Hungarie heredibus et successoribus tenent et possideat sub recognitionibus supradictis, investientes Millonem de Glas, dilectum fidelem nostrum, pro eodem rege de presenti nostra con-cessione et gratia per parvum nostrum sigillum presentialiter, ut est moris. Quam investituram, vim et vigorem vere donationis et realis assequutionis medietatis dicti tricesimi volumus et decernimus obtinere fidelitate nostra et recognitionibus predictis exinde debitis semper salvis. In cuius rei testimonium presentes literas exinde fieri et pendenti maiestatis nostre sigillo iussimus communiri. Data Neapoli in absentia logothete et prothonotarii regni nostri Sicilie eiusque locumtenentis per virum nobilem Donatum de Aretio legum doctorem etc. anno domini millesimo quatringentesimo quarto, die primo aprilis, X I I е indictionis, regnorum nostrorum anno decimo octavo.1

1 S ovom je ispravom u vezi druga kralja Ladislava Napuljskoga od 1 apr. 1404, ap. K u k u l j e v i c , Arkiv VII, 53—54 (Rački).

78. P o z u n, 6 a p r i l a 1404.

Kralj Žigmund oprašta nevjeru Hermann sinu Loranda Gre-benskoga.

Original na papiru s tragom utisnuta pečata, u arhivu hercega Batthydnyja u Körmendu, Miscell. Nemetujväriana nr. 11J7.

Ad relationem generalem domini Johannis arehiepiseopi Strigoniensis.

Nos Sigismundus dei gratia rex etc., memorie commendamus per presentes, quod nos de pietate regia que magis misereri solet

240 Ferdo Šišić: ( 112 ) '

quam ulcissci, Hermanum filium Lorandi de Gereben1 comitatus Crysiensis, a nota infidelitatis et crimine illationis dampnorum, spoliorum, iniuriarum ac universorum malorum generum, tarn contra culmen nostrum regium quam contra alios quosvis presentis disturbii temporibus adherendo reverendo in Christo patri domino Johanni archiepiscopo Strigoniensi, duximus expiandum, capiti, possessionibus rebusque et bonis eiusdem gratiam faciendo specialem, ita tamen, quod idem de cetero se ab omni labe prorsus inmunem studeat conservare. Quocirca fidelibus nostris cunctis regni nostri iudicibus et iustitiariis, ecclesiasticis et secularibus, presentibus et futuris, firmiter precipendo mandamus, quatenus prefatum Her-mannum ratione previa ad nullius instantiam intra vel extra iudicium in persona vel rebus possessionibusque universis iudicare vel vestro astare iudicatui compellere presumpmatis modo aliquali. Et aliud contra formam premisse nostre gratie non facturi in premissis. Datum Posonii octavo die festi Passce domini anno eiusdem MCCCC quarto. Presentes etiam post lecturam reddi iubemus presentanti. Datum ut supra.

1 Greben grad pod Ivančicom kod Madžareva na granici varaždinske županije. O ovom gradu up. L a s z o w s k i , Hrvatske povjesne gradine. Za­greb 1902, 39—47.

79. P o ž u n , 16 a p r. 1404.

Kralj Žigmund javlja burgundskomu- hercegu Filipu neke no­vosti iz Bosne i Srbije.

Original danas nepoznat; kratak sadržaj ima Jakob Meyer, Annales rerum Flandricarum. Antverpiae 1561 fol. 220 verso.1

Meyer ne kaže gdje se čuva original. Ovaj regest donosi u madž. prevodu: T h a l l ö c z y - Ä l d a s y , Magyarorszag es Szerbia 1198—1526, Bp. 1907 pg. 45.

Sigismundus etc., ad Phillippum principem2 legatos mittit, Nicolaum episcopum Watziensem, Hermannum comitem Cilii et Nicolaum de Gara regni Hungariae palatinum, per quos significat certas quasdam pactiones inter se et fratrem suum Venceslaum Romanorum et Boemiae regem esse factas. Item cum Ostoya rege Bosnae se pacem ac foedus habere, qui Ostoya cum suis et Hun-garorum copiis contra Ladislaum filium Caroli a Dyrrhacio et Herwoyam, qui et ipse regi Bosnae et Sigismundo rebellare prae-sumpsit, profecturus erat. Porro Stephanum despotum ducem Rasiae potestati et dominio Sigismundi se submisisse et contra Turcos aliosque inimicos crucis Christi magna potentia profectum victorias aliquot reportasse proximoque cum illis congressus ad decern Turcorum milia occidisse. Constantinum Augustum et waywodam Walachiae Transalpinae pacem quoque et foedus cum

( і і г ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 4 1

Sigismundo fecisse ac contra Turcas pulchra facinora facere. Illis se magna et suis misisse auxilia. Captum a suis castrum capitale Sokol3 vocatum, inter Sclavoniam et Croatiam, de dicto Ladislao Dyrrhaciensi. Datum Posonii die XVI Aprilis anno domini M°CCCCmo quarto.

1 Ove knjige nema u našim bibliotekama; ja sam se poslužio egzem-plarom univerzitetske bibl. u Budimpešti.

2 Herceg burgundski. 3 U originalu greškom (štampano) Sokoy. Ovo je očito Sokolgrad ne­

daleko od Bihaća, na nekadašnjoj hrvatsko-slavonskoj medi.

80.

N a p u 1 j , 7 m a j a 1404.

Kralj Ladislav Napuljski dopusta zadarskorn nadbiskupu (Luki da Fermo) prodaju soli.

Regesta Angioina u drž. arhivu u Napulju, vol. 400 A. nr. 365. fol. 86 v.

Ladizlaus etc. vicariis regni nostri Dalmatie necnon comiti civitatis Jadre ac salinariis et officialibus aliis, statutis et statuendis per nos, super salinis et sale Jadre et Dalmatie, presentibus et futuris etc., quod arehiepiseopus Jadrensis possit vendere, extrahere vel extrahi facere per mare vel per terram sal ex redditibus et salinis, maioris sue Jadrensis ecclesie provenies, libere et sine so-lucione iuris seu districtus cuiuscunque. Neapolis 1404, 7 maii.

81.

B u d i m , 25 m a j a 1404.

Kralj Žigmund naređuju Ivanu sinu Rohovu, da odmah na­pusti posjed Pološčicu (Szent Jakob), koji je od malodobnih Alberta, Ladislava i Đure Batthydnyja na silu oteo.

Original na papiru s utisnutim pečatom u arhivu hercega Batthydnyja u Körmendu, Acta antiqua, Aim. 3 lad. 3 (Sz. Jakab nr. 209).

Ad contenta aliarum litterarum gratiosarum et rela-tionem Symonis magistri curie domini nostri regis.

Nos Sigismundus dei gratia rex etc., memorie commendamus, quod nobilis domina Katherina vocata, relicta condam magistri Georgii de Bathyan, in personis Alberti, Ladislai et Georgii filio-rum suorum parvulorum, in tenera etate constitutorum, in nostre maiestatis veniens conspectum, nostre querulose detexit maiestati, quomodo magister Iohannes filius Roh possessionem Zenth Iacab1

et universas villas ad ipsam pertinentes, utputa in regno nostro Sclavonie existentes, ipsos orphanos suos contingentes, asserens, ipsos STARINE XXXIX 16

2 4 2 Ferdo Šišić: (114)

fuise nostros infideles, pro se et suis fratribus a nostra maiestate dari et conferri postulasset, et easdem possessiones pro se oecupasset et uteretur occupatis, supplicans exinde humili precum cum instantia per nos de premissis šibi et dictis orphanis suis providere de remedio opportuno. Et quia nos unacum baronibus nostris, matura delibe-ratione prehabita, considerantes innocentiam orphaneitatem ac par-vitatem dictorum puerorum coram nobis personaliter astantium, quod in tali tenera etate constituti sunt, ut nullam infidelitatem con­tra nostram maiestatem facere seu incurrere voluerint neque possint de presenti, nichilominusque ipsas possessiones ipsorum parvulorum inmerito et sine causa eorundem idem Iohannes a nostra maiestate pro se, sic ut premittitur, impetravit, ideo nos omnes et singulas do-nationes superinde ad cuiuslibet instantiam, et signanter prefati ma­gistri Johannis confectas et emanandas litterasque datas vel dandas duximus revocandas, cassandas et anullandas, ymmo cassamus, revo-camus et anullamus presentium per vigorem. Quocirca vobis fideli nostro magistro Iohanni filio Roh ceterisque vestris fratribus fir-missimo regio damus sub edicto, omnino volentes, quatenus statim, visis presentibus, (predictas) possessiones predictorum puerorum, videlicet Alberti, Ladislai et Georgii, sic ut premittitur, apud manus vestras nunc occupative habitas immeritoque et sine causa dictorum puerorum in etate tenera constitutorum, pro vobis a nostra maiestate postulatas, videlicet Zenth Iacab et ad ipsam pertinentes possessio­nes, memoratis Alberto, Ladislao ac Georgio parvulis et orphanis pacifice et quiete absque omni difficultate et dissimulatione aliquali remittere, resignare et relaxare debeatis plenarie et cum effectu utendas et possidendas. Nichilominus vos et vestras manus de eis-dem possessionibus pure et simpliciter extrahentes et in dominio earundem possessionum et suarum universarum pertinentiarum pre-dictos orphanos et pueros, absque ulla contradictione et difficultate atque impedimento aliquali, indempnes relinquatis et perfrui per-mittatis. Secus sicuti nostram regiam indignationem incurrere perti-mescitis in premissis nostris decreto et edicto nullatenus facere ausuri. Presentes quoque post lecturam reddi etiam volumus pre-sentanti. Datum Bude in fešto sancte Trinitatis anno domini MCCCC quarto.

1 Danas Stara Polosčica nedaleko od Bjelovara. Tu je stajala crkva Sv. Jakova apostola i bio posjed familije Roh de Deče.

8 2 .

P u t r i - S z e n t - M i h a l y , 3 j u n a 1404. Hrvatsko-slavonski bani Pavao Bessenyö i Pavao de Pecz

nalažu čazmanskom kaptolu, da uvedu u posjed Ervenice Pavla i Stjepana sinove Lovre od Sv. Andrije.

Original u arhivu hercega Batthydnyja u Körmendu, Acta antiqua (Aim. 4, lad. 4) U'mdvdr nr. 60.

( n j ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 243

Amicis suis reverendis capitulo ecclesie Chazmensis uterque Paulus regnorum Dalmatie, Croatie et Sclavonie bani amicitiam paratam cum honore. Cum Paulus litteratus et Stephanus filii Lau-rentii de Sancto Andrea possessionem Erveniche1 vocatam, ipsis pro eorum fidelibus servitiis per regiam maiestatem ipsis (!) collatam, timore Prions, nunc volente domino defuncti,2 sibi ipsis statui facere non valuerunt, eademque possessio Erveniche premisso iure ipsis statui facere sit necessaria, pro eo vestram amicitiam presen-tibus petimus diligenter, quatenus vestrum mittatis hominem pro testimonio fidedignum, quo presente Iacobus filius Stephani de iuxta Silin, vel Nicolaus filius Mykech, sin Andreas filius Andree de iuxta Kamarya, an Johannes filius Stephani, sive Ladislaus filius Nicolai, sin Andreas filius Fabiani de Sancto Andrea, an Martinus filius Johannis de Kazmerouch, aliis absentibus, homo noster ad faciem dicte possessionis Erveniche vocate, vicinis et commetaneis suis universis inibi legitime convocatis et presentibus, accedendo introducat prefatos Paulum litteratum et Stephanum filios Lau-rentii in dominium earundem statuatque eandem eisdem premisso iure ipsis attinenti perpetuo possidendam, contradictione nobilium de dicta Erveniche non obstante. Si qui vero alii videlicet ex ipsius regie maiestatis fidelibus contradicerent, citet ipsos contra prefatos Paulum et Stephanum in nostram presentiam in sedem Crisiensem ad terminum compentem, rationem contradictionis eorum redditu-ros. Et post hec seriem ipsius possessionarie introductionis et statu-tionis ac nomina contradictorum et citatorum, si qui fuerint, cum termino assignato nobis amicabiliter rescribatis. Datum in descensu nostro campestri prope Putrizenthmihal facto, feria tertia proxima post festum Corporis Christi anno eiusdem millesimo CCCC quarto.

1 Ervenica stajala je nekoć u porječju gornje Ilove; danas nepoznata. 2 Emerik Bubek ("f* negdje u aprilu ili maju 1404).

8з-B u d i m , 6 j u n a 1404.

Kralj Žigmund javlja macvanskom hanu Ivanu od Morovića da Ladislav Töttös polazi s njime u bosanski rat.

Original na papiru s utisnutim pečatom u crveni vosak u arhivu grofova Zicby u dvorcu Zselyu, fasc. 212 № 1109.

Relacio Petri Cheh magistri agazonum. Sigismundus dei gracia rex etc., fideli suo magnifico viro

Johanni de Maroth bano nostro Machoviensi salutem et graciam. Quia volumus et disposuimus, ut magister Ladislaus filius Teutes de Bathmonostora una cum nobiscum cum gentibus suis ad partes Boznenses exercituancium more proficiscatur, ideo fidelitati vestre firmissime precipimus et omnino volentes mandamus, quatenus eundem magistrum Ladislaum familiaresque ac homines eiusdem ad exercituandum una vobiscum et vestris hominibus tam cum eodem

244 Ferdo Šišić: ( і і б )

procedentes, quam in domo et suis possessionibus dimissos, compel-lere et astrigere nullatenus presumatis; incongruum enim esset et šibi omnino impossibile ad duas partes exercituare. Secus igitur sub obtentu gracie nostre non facturi. Presentes quoque post lecturam semper reddi iubemus presentanti. Datum Bude feria sexta proxima ante festum beati Barnabe apostoli anno Domini Millesimo CCCC i n c

quarto. 84.

N a p u l j , 16 j u n a 1404. Kralj Ladislav Napuljski moli mletačkoga dužda Mihajla

Stena, da vjeruje poslanicima hercega Hrvoja ili njegovim pismeno izraženim željama.

Original nepoznat; tekst sačuvao L u c i u s , Hist. Trag. 385. Spectabili et magnificis viriš domino Michaeli Steno duci ac

consilio et communi Venetiarum, amicis nostris carissimis, Ladizlaus rex etc.

Spectabilis et magnifici viri et amici carissimi. Ех sinceritate dilectionis et fervore amicitie, que inter vos et

nos mutua caritate persistit, agenda nostra et nostrorum fidelium uti vestra propria certi reddimus x casus occurreret per vos amabili prosecutione tractati. Qua firmiter inducti fiducia, specta­bilem et magnificam vestram amicitiam affectuose precamur, qua-tenus tam spectabilem Hervoyam, ducem Spalatensem, nostrum in regnis Hungarie, Dalmatie et Croatie et Bozne etc. vicarium, con-siliarium et fidelem nostrum, quam fideles nostros omnes dictorum regnorum nostrorum Bosne, Dalmatie, Croatie, amore nostri reco-missos in qualibet oportunitate suscipere eadem vestra spectabilis et magnifica amicitia et dicti ducis nostri vicarii oratoribus vel litteris, quos vel quas ad vos quandocumque dirigeret, firmiter credere sicut nostris, ut ipsi vestre spectabili et magnifice amicitie propterea possimus obnixius obligari. Datum in Castro Novo Neapoli sub parvo nostra sigillo, die 16 Iunii, 12 indictione, id est 1404.

*) Ovako kod Lucija; očito je izostavljena tek obična formula.

85. B u d i m , 15 j u n a 1404.

Kralj Žigmund oprašta nevjeru Nikoli Veličkome, sinu Ladi-slava Veličkoga, i vraća mu posjede u Požeškoj županiji.

Original na pergament s utisnutim pečatom, u arhivu hercega Esterhdzyja, nekoć u Kismartonu, sada u Budimu; Repos. 32 fasc. EE. nr. 326.

commissio propria domini regis Nos Sigismundus dei gratia rex etc., memorie commendamus,

quod nos ex largiflua regalis nostre pietatis dementia, que potius

( l i v ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 245

misereri inolevit quam ulcisci, Nicolao filio Ladislai, filii Nicolai, de Welyke, pro excessibus paternis contra nostram maiestatem in-decenter temporibus iam retrolapsis patratis, cunctis iuribus posses-sionariis prorsus privato, tam capiti quam iuribus suis possessio-nariis antefatis universisque rebus et bonis mobilibus et inmobilibus suis, mera nostra regia auctoritate quibuspiam litteris nostris exinde adversus ipsum aut dictum patrem suum quoque modo emanatis, omnino cassatis, viribus destitutis et penitus revocatis ac pretaxatis omnibus iuribus possessionariis ac rebus mobilibus et inmobilibus suis et paternis, ubicumque intra ambitum regni nostri, presertim in comitatu de Posoga situatis, a cunctis detentoribus suis modernis aufferendo et perhempniter alienando, annotato Nicolao totaliter sine omni diminutione per nos restitutis et denuo et ex novo per-petuatis, gratiam fecimus immo facimus specialem, annotatis deten­toribus seu possessoribus modernis iurium possessionariorum pre-scriptorum perpetuum silentium imponendo de eisdem, presentium patrocinio mediante. Quapropter vobis magnificis viriš et iudici curie nostre ceterisque universis iudicibus et iusticiariis regni nostri, ecclesiasticis videlicet et secularibus, signanter comiti de dicta Po­soga, modernis scilicet et futuris, firmissime precipiendo mandamus, quatenus a modo et deinceps memoratum Nicolaum sicuti in nostram gratiam regalem specialem ab omni contagio infidelitatis paterno per nos clare expiatum et ad cuncta iura sua mobilia et immobilia modo antelato prorsus restitutum et in eisdem perhemniter robora-tum, receptum et sincere aggregatum, pretextu premissorum ad cuius-piam litis motionem et instantiam in iudicio et extra iudicium quo-quo modo aggravare, impedire et aliquatenus perturbari facere nullatenus presumpmatis nec sitis ausi modo aliquali. Et aliud contra presentem nostram gratiosam annuentiam, sicuti nostri regii edicti et decreti prevaricatores effici formidatis, facere non ausuri in premissis. Datum Bude in fešto beatorum Viti et Modesti mar-tirum anno domini Millesimo quadringentesimo quarto.

86.

B u d i m, i a p r. 1405.

Kralj Žigmund nalaže čazmanskom kaptolu da uvede u posjed dobra Orehovec (u križevačkoj županiji) hrvatskoga hana Pavla de Pecz (Peech).

Original u arhivu hercega Batthydnyja u Körmendu; Acta antiqua, Aim. j Lad. 7 (Miscell. Croatica nr. 220).

Sigismundus dei gratia rex etc., fidelibus suis capitulo ecclesie Chasmensis salutem et gratiam. Dicit nobis magnificus vir Pauius filius Pauli de Peech, regnorum Dalmatie, Croatie predictorum ac Sclavonic nostrorum banus, fidelis noster dilectus, quomodo ipse in dominium possessionis Orehovch1 vocate in comitatu Crisyensi

2 4 6 Ferdo Šišić: ( 1 1 8 )

habite, eidem Paulo bano, propter notoriam infidelitatem Anthonii filii Nicolai litterati de predicta Orehovch, pro suis fidelibus servitiis datam et collatam legittime vellet introire, si contra-dictio cuiuspiam ei non obviaret in hac parte. Fidelitati igitur vestre firmiter precipimus et mandamus, quatenus vestrum mittatis ho-minem pro testimonio fidedignum, quo presente Petrus vel Philipus filii Gyebe, ceu Clemens de Takowch, sive Johannes Chemer de Rozowch et Petrus Ruffus, aliis absentibus, homo noster ad faciem predicte possesionis Orehowch, vicinis et commentaneis suis uni-versis inibi legittime convocatis et presentibus, accedendo introducat prefatum Paulum banum in dominium eiusdem statuatque eandem sibi perpetuo possidendam, si non fuerit contradictum; contra­dic tors vero etc. Et post hec etc. Datum Bude feria quarta proxima post dominicam Letare anno domini millesimo CCCC quinto.

1 Sv. Petar Orehovec nedaleko od Križevaca.

87. B u d i m, 14 a p r. 1405.

Krai] Žigmund naređuje hrvatskim banima Pavlu Bessenyö de Ezdege i Pavlu de Pecz, da zaštite Hermana sina Loranda Gre-benskoga, kojemu su posjede oteli Nikola i Ivan sinovi Petra Puneka Grebenskoga.

Original u arhivu hercega Batthyänyja u Körmendu, Acta antiqua, Alem. 4 Lad. 1 (Gereben nr. 27).

Sigismundus dei gratia rex etc., fidelibus suis viriš magnificis utrique Paulo, videlicet de Izdeghe (!), et de Peech, Dalmatie et Croatie predictorum ac Sclavonic regnorum nostrorum banis, et vicebanis eorundem salutem et gratiam. Veniens in nostre maiestatis conspectum Hermanus filius Lorandi de Gereben nobis exposuit querulose, quod quamvis ipse unacum aliis familiaribus Johannis archiepiscopi Strigoniensis et Stephani fratris sui super delictis et omnibus excessibus contra culmen nostrum regium commissis hactenus et perpetratis, gratiam habuerit et optinuerit capiti, possessionibus rebusque et bonis universis generalem, tamen Nicolaus et Johannes filii Petri Punek de dicta Gereben universas possessi­o n s ipsius Hermani ac portionem in dicto castro Gereben ipsum contingentem vigore, uti dicunt, nostre donationis ipsis facte erga se detinerent, haberent et possiderent, fructus, redditus, proventus et utilitates quaslibet ex eis percipiendo et in usus ipsorum iuxta proprium libitum convertendo, in grave preiudicium ipsius Hermani iurisque sui iacturam et gravamen, supplicans idem Hermanus superinde sibi suoque statui de remedio providere opportuno. Et quia huiusmodi donationem, si falsa foret, in contrarium premisse nostre gratie antedicto Hermano ac aliis in simili forma facte annotatis Nicolao et Johanni minime facere potuisse et debuisse

( 1 1 9 ) Nekoliko isprava iz početka X V st. 247

perpendimus, ipsam etiam gratiam tarn ipsi Hermano quam aliis eotunc factam valere volumus et inviolabiliter conservare. Ideo fidelitati vestre et cuiuslibet vestrum firmissimo regio sub edicto precipimus et omnino volentes mandamus, quatenus mox et in continenti, receptis presentibus, et omni dissimulatione ac occasione cessantibus necnon donatione ipsis filiis Petri forsitan facta pretacte gratie antelato Hermano facte, ut prefertur, preiudicare non vallente, non obstante, eundem Hermanum filium Lorandi in dominium universarum suarum possessionum et portionum possessionariarum necnon iurium possessionariorum ac portionem suam in dicto castro Gereben ipsum concernentem inducere et statuere inductumque et sta(tu)tum, contra quoslibet illegitimos impetitores et presertim contra pretatos Nicolaum et Johannem, manutenere, protegere et tueri ac defensare debeatis in eisdem nostre maiestatis in persona et auctoritate nostra regia vobis presentibus in hac parte specialiter atributa mediante; ubi vero prefatos filios Petri dictas possessiones et portiones possessionarias ac iura possessionaria necnon portionem castri Gereben vocati Hermani sepefati non ex donatione nostra, que ut premisimus etiam si facta foret, in preiudicium pretacte gratie viribus non subsistit, sed auctoritate seu voluntate ipsorum propria occupasse, tenuisse et possedisse tenereque et possidere comperieritis, extunc statutis prius Hermano omnibus suis possessionibus et portionibus suis ac iuribus possessionariis necnon portione castri sepefati, eisdem insuper super omnibus dampnis, iniuriis et nocumentis sibi post tempus premisse nostre gratie illatis et irrogatis, ex parte prenominatorum Nicolai et Johannis plenam, meram et omnimodam satisfactionem debiteque satisfactionis complementum facere, inpendere et exhibere debeatis effective, dictante iuris equitate. Secus igitur sub obtentu nostre gratie non facturi in premissis. Presentes autem post lecturam semper apud ex(hi)bentem volumus remanere. Datum Bude feria tercia proxima ante festum Pasce domini anno eiusdem millesimo quadringentesimo quinto.

88. ( B u d i m ) , 15 a p r i l a 1405.

Kralj Žigmund dopušta donjem gradu Krizevcu da se utvrdi i određuje mu dužnosti.

Iz prepisa u ispravi kralja Vladislava II od 14 sept. 1494 u arhivu kr. slob. grada Križevaca.

Vjesnik zem. arhiva IV (1902), 176—IJ8 (Laszowski). Sigismundus dei gracia etc. rex, etc., universis Christi fidelibus

tam presentibus quam futuris presencium noticiam habituris, sa-lutem in omnium salvatore. Imminente nobis assidue negociorum varietate innumera dum pro felici statu et augmento reipublice

248 Ferdo Šišić: ( l 2o )

procurandis mens nostra hine inde distrahitur, dignum ducimus et necessarium arbitramur, ut regie mansuetudinis providencia curam gerens subditorum ad ea, que eorum statum respiciunt diligenter intendere solicitudine teneantur, atque opportunos subire labores, ut subiectus nobis populus nostre meditacionis studio augmentatuSj libertatum prerogativis predotatus et municionum presidiis deco-ratus, sicut numero sic et devocione dilatatus, in optate pacis tranquilitate conquiescat. Proinde ad universorum tarn presencium quam futurorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod nos in mentis nostre arehano perspicaci meditacione revolventes et in chronicis Hungarorum1 ad plenum notatum fore reperientes, quo-modo hoc regnum nostrum Hungarie varus sepe appliccionibus interdum per Bissenos,2 aliquando per Thartaros, non nunquam per alios paganos et novissime per Thurcos irrogatis ob muratarum civitatum seu municionum solummodo carenciam et defectum, cum homines ubi se et bona sua recludere vel reducere valerent, loca forcia non haberent, quin immo cuncta quasi in publica exposita predis hostium in preparaculo subiacerent tristissimas hominum tarn interempciones, quam abducciones ac immania facinora, que horror est referre, proh dolor, pertulit detrimenta. Convocatis ex omnibus regni nostri comitatibus ac districtibus civitatum, oppidorum et liberarum villarum regie iurisdiccione pertinencium, nunciis et legatis, auditis et diligenter intellectis eorum et cuiuslibet ipsorum peticionibus, requisicionibus, informacionibus et opinionibus, pre-cipue ad instaurationem civitatum muratarum et fortaliciorum preparacionem pertinentibus, inter alias regni nostri civitates, quas murari disposuimus, inferiorem civitatem nostram Crisiensem regni nostri Sclavonic, que hactenus nullius municionis presidio protecta a quampluribus et precipue in proximo iam preteritis disturbiorum ac regni nostri mocionum temporibus gravia dampna sustinuit atque predaš necnon exercituales, qui hostiles pocius dici possint descensus et discursus, creberimis civibus cum grandi personarum et rerum dispendio tolleravit, de prelatorum, baronum, nobilium et regni nostri procerum nunciorumque et legatorum predictorum pari ac unanimi voluntate degesto consilio sanaque ac matura deliberacione prehabita, muro solempni, fossatis ac aliis opportunis seu necessariis municionibus in loco et per ambitum seu circuitum per cives ipsius ad hoc eligendo circumferencialiter cingi volumus, circumdari decer-nimus et presenti sancione de regie potestatis plenitudine proced^ntes stabilimur, ut cives, hospites et omnes eiusdem universi bene forti-ficati ac muniti in amenitate pacis adversus hostiles impetus et inimicorum incursus in eadem tuti possint et securi valeant residere. Decernentes et edicto regio perpetuo statuentes, quod annotata inferior civitas Crisiensis3 ipsiusque cives, hospites et habitatores amodo et deinceps in antea omnibus iuribus, consuetudinibus, graciis, emolumentis, libertatibus, comoditatibus, exempcionibus, honoribus, privilegiis, iurisdiccionibus et iudiciis ac generaliter universis et

( X 2 l ) Nekoliko isprava iz početka X V st. 249

singulis condicionibus, quibus civitas nostra Budensis ipsiusque cives habitatores utitur, regitur, gubernatur et gaudet, quibusvis eciam appropriatis ac distinctis vocabulis exprimantur, ad plenum sine diminucione qualibet utantur, gaudeant et pociantur, salvis limitacionibus inferius declaratis et libertatibus per nos eidem civitati nostre inferiori Crisiensi ipsiusque civibus, hospitibus et incolis in speciali superadditis, concessis et graciose elargitis. Primo siquidem facimus et ex deliberacione matura ordinamus, quod prefati cives, hospites, habitatores et incole ac tota communitas seu universitas ipsius civitatis inferioris Crisiensis in signum vere subieccionis racione dominu nostri naturalis ipsorum parte nobis et successoribus nostris, regibus videlicet Hungarie, duntaxat imme­diate debite viginti florenos puri auri vel eorum valorem in die Circumcisionis domini pro munere ac eucennio strennarum et alios consimiles viginti florenos puri auri in festo beati Georgii martiris annis singulis perpetuis futuris temporibus nobis et camere nostre regie absque aliquali prorogacione, magistro denique ianitorum nostrorum premisso die Circumcisionis domini non plus nisi sex florenos cum predictis nostris muneribus et eucenniis annuatim perpetuo dare et solvere debeant pleno cum effectu. Preterea ma­gistro agazonum nostrorum artifices cuiuslibet generis eiusdem civitatis, utputa omnes pellifices unum pelliceum, omnes frenatores unum frenum, et sic de singulis tantummodo una vice in anno, quando nos inde transire continget, et non aliter, dare et consignare tenebuntur. Ceteris vero officialibus, tarn nostris quam reginalibus, videlicet pincernarum et dapiferorum magistris, dispensatori, ho-stiariis, cocis et aliis quibuscunque nichil penitus dare et solvere debebunt ac assignare. Victualia autem dum quando et quociens nos aut reginalem maiestatem in eandem civitatem nostram inferiorem Crisiensem vel eciam superiorem intrare contigerit, extunc cives et communitates ambarum ipsarum civitatum victualia opportuna iuxta debitum ad unum prandium et ad unam cenam, si utrumque prandium videlicet et cenam ibidem habere voluerimus; sin autem prandium vel cenam tantummodo si nisi semel nos vel ipsa reginalis maiestas inibi voluerimus vel habere voluerit com-mestionem sufficienter dare teneantur et habundanter administrare. Iudicem vero ac iuratos communitas habebit potestatem, qui omnes et quaslibet causas adinstar, ut premissum est, civitatis Budensis iudicare poterit et diffinire, et ut in eadem civitate nostra inferiori Crisensi querulantibus et eorum causas prosequentibus et defen-dentibus amore, timore, odio, favore et alleccione quibuslibet pre-tergatis verum iudicium et iusticie debitum ministretur, omnibus et quibuslibet cuiusvis status, gradus, libere condicionis hominibus in presencia iudicis et iuratorum civium eiusdem civitatis nostre liti-gantibus, liteque et causa huiusmodi coram eis finita et perfinita et per eos terminata de iudicio et iusticie impensione annotatorum iudicis et iuratorum civium non contentis, causas huiusmodi et lites

2 5 0 Ferdo Šišić: ( 1 2 2 )

cum seriebus ad iudicacionum earundem ad examen, discussionem et deliberacionem annotate civitatis nostre Budensis, cuius memorata civitas inferior Crisiensis fruitur libertate, vel magistrum thaver-nicorum nostrorum absque gravamine aliquali, liceat libere appellare, ita tamen, ut lite et causa performacionis ad magistrum tavarnicorum devoluta et deducta, e converso ad eosdem iudices et iuratos ac quemvis alium preterquam ad nostram personalem pre-senciam, si opus fuerit, neque quam possit devenire, per nos ulterius examinanda, discucienda et finaliter terminanda. Ad hoc, ut civitas ipsa muris, fossatis et aliis municionibus cicius perficiatur et per-fecta diligencius et tucius conservetur, volumus et presenti ordinacione stabilimus, ac cives, hospites et habitatores utrarumque civitatum predictarum ad opus muri, fossati ac aliorum fortali-ciorum ipsius inferioris civitatis Crisiensis auxilium, subsidium et adiuvamen, tam personale quam reale, iuxta ipsorum facultatem et possibilitatis exigenciam, facere, impendere et exhibere temporibus semper opportunis debeant et sint obligati. Ut igitur omnium et singulorum premissorum institucio, ordinacio, disposicio, limitacio salva semper maneat atque firma, nee per quempiam successu temporum violari, instringi, retractari, immutari vel quovis modo in irritum valeat revocari civesque, hospites, incole et habitatores antefati regalibus se conspicientibus insignitos presidiis possint et valeant, ubique de nostra benignitate gloriari, presentes literas nostras privilegiales autentici novi sigilli nos tri duplicis appensione ех certa sciencia roboratas eisdem duximus concedendas. Datum per manus reverendi in Christo patris domini domini Eberhardi eadem dei et apostolice sedis gracia episcopi ecclesie Zagrabiensis, aule nostre regie summi cancellarii, dilecti et fidelis nostri, anno domini millesimo quadringentesimo quinto, decimo septimo Kalendis Maii, regni autem nostri anno decimo septimo. Venerabilibus in Christo patribus et dominis Valentino tituli sancte Sabine sacrosancte Ro­mane ecclesie presbitero cardinali, ecclesie Quinqueecclesiensis gu­bernatore, Johanne Strigoniensi, Colocensi sede vacante, Andrea Spalatensi, et altero Andrea Ragusiensi, archiepiscopis, Luča Wa-radiensi, Stephano Transsilvanensi, eodem domino Eberhardo Za-grabiensi,Agriensi sede vacante, Johanne Boznensi, Wesprimiensi sede vacante, Johanne Jauriensi, Nicolao Vaciensi, Petro Nitriensi, fratre Dosa electo Chanadiensi ecclesiarum episcopis, ecclesias dei feliciter gubernantibus, Sirimiensi, Traguriensi, Scardonensi, Tininiensi, Nonensi, Sibinicensi, Corbaviensi et Segniensi sedibus vacantibus; magnificis viriš Nicolao de Gara regni nostri Hungarie predicti palatino, Iohanne et Iacobo woyvodiš nostris Transsilva-nensibus, comite Frank filio condam Копуе bani iudice curie nostre, Paulo Bisseno et altero Paulo de Peech Dalmacie et Croacie pre-dictorum ac tocius Sclavonic, Iohanne de Maroth Machoviensi banis, honore banatus Zewreniensis vacante, Nicolao Treutul de Newna tavernicorum et comite de Posega, Simone filio condam Копуе bani

(i2z) Nekoliko isprava iz početka X V st. 2 5 1

ianitorum, Martino Ders dapiferorum, Laurencio de Thary pincer-narum, Petro Cheh agazonum nostrorum magistris, Smilone de Wethay comite Posoniensi aliisque quam pluribus regni nostri co-mitatus tenentibus et honores.

1 To su danas nepoznati izvori docnijih kronika Thuroczyjeve i Bon-finove.

3 To su Pečenezi, madž. Bessenyok (otale ime Bissenus), koje ne valja pohrvaćivati kao Bišen (ili slično), već jedino ispravnim Bessenyo nazivati.

3 Grad Križevci sastojao se nekoć od dva dijela, gornji i donji K r i -ž e v a c . Oba su dijela spojena tek g. 1751; sada je grad dobio ime K r i ­ž e v c i (naime gornji i donji grad zajedno).

89. V e n e c i j a , 5 m a j a 1405.

Mletački dužd Mihajlo Steno ovjerovljuje darovanje Grgura Kurjakovića.

Original na pergameni s koje visi olovni pečat, u arhivu her­cega Batthydnyja u Körmendu (Aim. 5, lad 4), Venetiana nr. 1.

Michael Steno dei gratia dux Venetiarum etc. universis et sin­gulis presentes litteras inspecturis salutem et sincere dilectionis affec­tum. Significamus vobis, quod Georgius de Gibilino, publicus im-periali auctoritate notarius, qui in millesimo trecentesimo nonage-simo quarto, indictione secunda, die vigesimo octavo mensis Aprilis scripsit et in publicam formam redegit quoddam donationis instru-mentum, per quod egregius miles dominus comes Gregorius filius quondam domini comitis Georgii de Curiaco de Corbavia fecit do-nationem causa mortis domino Nicolao filio quondam domini co­mitis Budislavi de Curiaco de Corbavia, consanguineo suo, de ducatis quatuor milibus et quingentis etc., ut in ipso instrumento seriosius continetur, est notarius et tempore rogationis ipsius contractus erat bone opinionis et fame, cuius instruments et scripturis publicis fide plenaria adhibetur. Data in nostro ducali palatio die quinto mensis maii indictione XI I I .

90. B u d i m , 24 m a j a 1405.

Kralj Žigmund prodaje Hermanu Celjskomu i njegovim šino-vima Fridriku, Hermanu i Ludoviku Medumurje.

Original na papiru s kojega visi na vrvci pečat, u drž. arhivu u Beču; Ungar, Urkunden.

Commissio propria domini regis. Nos Sigismundus dei gracia rex etc., universis et singulis pre­

sentes litteras nostras visuris et audituris earum serie volumus fieri manifestum, quod nos totum districtum Drava-Murakwz vocatum

2C2 Ferdo Šišić: ( 1 2 4 )

simulcum universis opidis, villis et totali territorio ac dominio eius-dem, necnon castris Chaaktornya et Strygo nuncupatis ac possessio­nem Bednya vocatam, cum omnibus eorum ac ipsius pertinenciis et quibuslibet utilitatibus ad districtum, castra ac possessionem huius-modi rite spectantibus et pertinentibus, fideli nostro grato et sincere dilecto spectabili domino Hermanno comiti Cilii, Zagorie etc., nec­non Friderico, Hermanno et Lodovico, filiis suis ipsorumque here-dibus, pro quadraginta octo milibus florenis auri puri boni et iusti ponderis ad singularem nostre maiestatis complacenciam regnique comodum ac utilitatem per eos nobis liberaliter datis ac assignatis et per nos ab eisdem in specie habitis ac receptis, duximus perpetuo vendendum ymo vendimus effective presencium per vigorem tali rnodo, ut quandocunque nos vel successores nostri, reges videlicet Hungarie, prefatum districtum necnon castra ac possessionem cum eorum pertinenciis universis a prefato domino Hermanno comite vel filiis suis predictis ac eorum heredibus pro premissa florenorum sumpma redimere possemus atque vellent rehabere, extunc idem do-minus Hermannus comes et dicti filii sui ac ipsorum heredes mox rehabita a nobis et dictis nostris successoribus regibus Hungarie me-morata sumpma florenorum vel alia competenti satisfaccione eidem domino comiti suisque filiis ac eorum heredibus placita et non aliter, prefatum districtum, castra ac possessionem cum ipsius, ipsorum ac eiusdem pertinenciis universis et totali dominio nobis nostrisque suc­cessoribus, regibus scilicet Hungarie, sine strepitu et figura alicuius coloris renitencie aut allegacionis pleno iure tenebimur et debebunt remittere ac modis omnibus resignare, presencium nostrarum novo maiori maiestatis nostre sigillo pendenti munitarum vigore et testi-monio litterarum. Datum Bude die dominico proximo post festum beate Elene regine anno domini millesimo quadringentesimo quinto.

9*-

B u d i m , 25 m a j a 1405.

Krai] Žigmund nagrađuje Ladislava Ostojića, Ladislava Petro-vića i Radivoja Vukovića zbog vjerne službe.

U prepisu čazmanskoga kaptola od 3 juna 1405, u arhivu her­cega Batthydnyja u Körmendu; Acta antiqua, Aim. 5, lad. 7. Miscel­lanea Croatica nr. 221.

Nos Sigismundus dei gratia rex etc., memorie commendamus per presentes, quod nos consideratis fidelitatibus et fidelium servi-tiorum gratuitis mentis et sinceris complacentiis fidelium nostrorum dilectorum Ladizlai filii Ozthoya et alterius Ladizlai filii Petri ac Radiwoy filii Wlchk, quibus iidem nobis et sacro nostro regio dyade-mati a iuventutis eorum gadibus usque provectam etatem locis et

( Г 2 5 ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 25 3

temporibus opportunis laudabiliter et intrepide studuerunt et adhuc anhelant complacere. Volentes itaque premissis obsequiorum eorum laudabilibus meritis eisdem nostro regio occurere cum favore, quas-dam possessiones Prydymich cum tributo, Mykonech, Waychtynch et Kopryva vocatas in comitatu Crysiensi habitas in districtu Gorbo-nokfew existentes et situatas,1 que condam Therchk hominis sine heredum solacio defuncti prefuissent et propter defectum seminis eiusdem iuxta consuetudinem regni nostri ab antiquo approbatam ad manus nostras regias devolutas simulcum universis pertinentiis et utilitatibus earundem, videlicet terris cultis et incultis, pratiš, fenilibus, silvis, nemoribus, piscinis, agris, aquis, pascuis, molendinis aquarumque decursibus et generaliter cunctis utilitatum earundem integritatibus sub eisdem veris metis et antiquis, quibus ipse possessio­nes per prefatum condam Therchk tente fuissent et possesse, ex certa nostre maiestatis scientia de prelatorumque et baronum nostrorum consilio memoratis Ladizlao et alteri Ladizlao ac Radywoy familia-ribus fidelis nostri dilecti viri magnifici Pauli de Peech Dalmatie, Croatie ac Sclavonic regnorum nostrorum bani, et per eos ipsorum heredibus et posteritatibus universis, nove nostre donationis titulo et omni eo hire, quo predicte possessiones ad nostram rite pertinere dinoscuntur collationi, de manibus nostris regiis dedimus, donavimus et contulimus, immo damus, donamus et conferimus iure perpetuo et irrevocabiliter tenendas, possidendas pariter et habendas, salvo iure alieno, presentium vigore litterarum, quas dum nobis in specie reportate fuerint, in formam nostri privilegii redigi faciemus. Datum Bude in fešto beati Urbani Pape anno domini Millesimo quadringen-tesimo quinto.

1 Ova su mjesta nekoć stajala blizu Grđevca.

92.

B u d i m , 28 m a j a 1405.

Kralj Žigmund nagrađuje hrvatskoga bana Pavla de Pecz zbog vojnih zasluga stečenih u bojevima s buntovnicima,.

Original na pergameni s tragovima velikoga pečata u arhivu hercega Batthyänyja u Körmendu; Acta antiqua, Aim. j , lad. 7, Miscell. Croatica nr. 219.

Relatio Piponis de Ozora comitis Temessiensis. Nos Sigismundus dei gratia rex etc. memorie commendantes

tenore presentium significamus quibus expedit universis, quod nos consideratis et in mentis nostre precordiis diligenter sagaciterque premetitis multimodis et laude attolendis virtutum preconiis sinceris-que ac laudabilibus obsequiosis virtutum meritis magnifici viri Pauli

254 Ferdo Šišić: (І2б)

de Peech, Dalmatie et Croatie predictorum ac Sclavonie regnorum nostrorum bani, quibus a longinquis et precipue in proximo prete-ritis disturbiorum temporibus nostre complacuit, complacereque ipsum velle non ambigimus in futurum maiestati; volentes ipsum multo plura a nobis promerentem aliqualis saltern pro nunc muni-ficentie regie anthidoto recreare, ut ipse ad presens doni nostri regii quamvis respectu suorum meritorum exigui dulcedine pregustata nos­tram benivolentiam erga se sentiat permansisse, omnes et quaslibet possessiones et portiones possessionarias Laurentii, Philippi et An-thonii filiorum Zebenye de Zebenovch, familiarium Johannis pridem arhiepiscopi Colocensis nostri notorii infidelis, item Ladizlai filii Lachk, familiaris Ladizlai de Gorbonuk, eidem olim Johanni archi-episcopo adherentis, necnon Johannis filii Nicolai de Turbina, fami­liaris condam Emerici Bubeek prioris Aurane, nostri similiter notorii infidelis, in dicto regno nostro Sclavonie et alias ubilibet habitas et existentes, per notam infidelitatis eorundem, quam ipsi proxime pre-teritis disturbiorum temporibus regni nostri motionibus, una cum prefatis dominis ipsorum, nostris videlicet infidelibus, sub nomine et vexillo Ladizlai filii Karuli de Duracio per regnum nostrum in ipsius ac regnicolarum devastacionem hinc inde discurrendo gravia incom-moda, predaš et spolia ac indicibiles enormitates in crimen lese nostre maiestatis committendo et perpetrando temere incurrere non erubue-runt, et veluti in reprobum sensum dati in profundumque malorum mersi non expaverunt, ad nostram regiam collationem devolutas, cum cunctis earum utilitatibus, iuribus, fructuositatibus et pertinen-tiis universis, sub earum veris metis et terminis ac antiquis limitibus, eidem Paulo bano suisque heredibus et posteritatibus universis ex certa nostre maiestatis scientia, de prelatorum etiam et baronum nostrorum consilio et matura deliberatione prehabitis, nove nostre donationis titulo et omni eo iure, quo ex causis et rationibus pre-allegatis nostre regie incumbunt collationi, dedimus, donavimus et contulimus, immo damus, donamus et conferimus per eundem Paulum banum suosque heredes et posteritates universas, iure fide-lium nostrorum salvo remanente, perpetuo et irrevocabiliter possi-dendas, tenendas pariter et habendas, presentium nostrarum vigore et testimonio litterarum, quas nobis in specie reportatas, in formam nostri privilegii redigi faciemus, tali conditione, quod idem Paulus banus vel sui heredes de universarum sessionum et iobagionum in dictis possessionibus et portionibus possessionariis dictorum Lau­rentii et Anthonii item Ladizlai filii Lachk necnon Johannis filii Nicolai nostrorum infidelium habitorum numero ad fidem eorum deo debitam fidelitatemque nobis et sacro nostro regio dyademati observandam nostram teneantur certius et ad plenum informare maiestatem. Datum Bude in die festi Ascensionis domini anno eius-dem Millesimo quadringentesimo quinto.

( I 2 7 ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 255

93-

B u d i m , 4 j u n a 1405.

Kralj Žigmund naređuje čazmanskom Kaptolu da uvede Adama Kaštelanovića od Sv. Duha i Mihajla Vrbanića od Sv. An­drije u posjede nevjernih Samsona Gjurgjevića, te Benedikta i Do­minika Valentinića Krestelovačkog.

Original na pergameni u arhivu hercega Batthyänyja u Kör-mendu; Acta antiqua, Aim. 4, lad. 6; Cristalocz nr. 103.

Sigismundus dei gratia rex etc., fidelibus suis capitulo ecclesie Chazmensis salutem et gratiam. Cum nos portiones possessionarias Sampsonis filii Georgii necnon Benedicti litterati et Dominici filio-rum Valentini de Kristalowch in eadem Cristalovch in comitatu Crisiensi existenti habitas, uti nostre asseritur maiestati, propter eorundem infidelitatis notam ad manus nostras regias rite devolutas, fidelibus nostris magistro Adee filio Castellan de Zenthlilek vice-bano regni nostri Sclavonic et Mychaeli filio Urbani de Zenthandreas pro ipsorum fidelibus servitiis nove nostre donationis titulo serie aliarum nostrarum in perpetuum contulerimus, velimusque ipsos in dominium earundem legittime facere introduce Fidelitati igitur vestre firmiter precipiendo mandamus, quatenus vestrum mittatis hominem pro testimonio fidedignum, quo presente Mychael vel Philippus filii Vratisa de Zenthandreas, aut Nicolaus filius Zerk de Kamarya, sin Johannes litteratus filius Ugrini de Magalowch, seu Woyk de Woykovch, an Michael de Pezyedolch, sive Petrus litteratus de Kerezthwr, aliis absentibus, homo noster ad facies prefatarum portionum memoratorum Sampsonis, Benedicti et Dominici in pre­dicts Cristalovch habitarum, vicinis et commetaneis earundem uni-versis inibi legittime convocatis et presentibus ac accendo intro-ducat prelibatos magistrum Adam et Mychaelem in dominium earundem, statuatque ipsas eisdem premisso iure ipsis incumbenti perpetuo possidendas, contradictione ipsorum nostrorum infidelium, si per aliquos alios nostros scilicet fideles non fuerit contradictum, non obstante. Contradictores vero, si qui alii inibi apparuerint, citet ipsos contra annotatos magistrum Adam et Michaelem in presen-tiam regni nostri Sclavonic banorum ad terminum competentem, rationem contradictionis eorum reddituros, et post hec huiusmodi possessionarie introductionis et statutionis seriem cum nominibus contradictorum et citatorum, si qui fuerint, terminoque assignaro, eisdem banis more solito rescribatis. Datum Bude feria quinta pro-xima ante festum Penthecotes anno domini Millesimo CCCC quinto.

256 Ferdo Šišić: ( 1 2 8 )

94. B i h a ć , 8 o k t o b r a 1405.

Kralj Žigmund nagrađuje za vjernu službu Butka Brankovića, vlaškog vojvodu, u Dalmaciji i Hrvatskoj.

Prepis iz potvrde kralja Žigmunda od /<? jula 1412 u arhivu madž. nar. muzeja; Temeljna zbirka.

Nos Sigismundus dei gratia rex etc. memorie commendamus tenore presentium significantes quibus expedit universis, quod nos consideratis et in memoria nostre celsitudinis perspicua mentis con-templatione premetitis multimodis inviolabilis constantie fidelitati-bus et fidelium servitiorum preclaris meritis fidelis nostri Bwthk filii Branch, Wolahorum nostrorum regalium in regnis nostris Dal-matie et Croatie pretactis existentium wayvode, per ipsum nobis et sacre nostre regie corone iugiter et indesinenter, locis et temporibus opportunis, prosperis videlicet et asperis, rebellious nostris Bosnen-sibus scismaticis, Turcis inimicis ac Venetis perfidis, iuxta possibi-litatis sue exigentiam in confinibus illis viriliter resistendo, seque et sua bona pro nostri honoris exaltatione diversis fortune casibus creberrime submittendo, animo ferventi exhibitis et impensis, fer-ventiusque in futurum, uti se asserit, prioribus fidelibus uberioris fidelitatis sataget exhibere nobis et sacre corone famulatus. Volentes itaque requirentibus prefatorum suorum fidelium obsequiorum me­ritis ex innata nostre regie liberalitatis dementia, cui interest cul-minis fastigio suos fideles retributionis bravio et remunerationis antidoto premiare, quasdam possessiones nostras regales Erwenyk et Sahacha vocatas in districtu de Wnasicha in comitatu Tininiensi existentes simulcum universis pertinentiis et utilitatibus earundem, videlicet terris cultis et incultis, pratiš, fenilibus, silvis, nempmoribus, pascuis, agris, montibus, vallibus, aquis, molendinis et molendino-rum locis, vineis et vinearum promontoriis et generaliter cunctis utilitatum earundem integritatibus, ad eas quocunque tempore rite spectantibus et quovis nominis vocabulo vocitatis, sub earum veris metis, tenutis et antiquis limitibus, quibus eedem possessiones hacte-nus per quoscunque tarn nomine nostro quam modo qualicunque legittime tente fuissent et possesse, a prefato castro nostro Tininiensi sequestrantes, de manibus nostris regiis mera auctoritate et potestatis plenitudine ac ex certa scientia nostre maiestatis, prelatorum et baronum nostrorum consilio prehabito, memorato Buthk filio Branch Olacho nostro suisque heredibus et posteritatibus universis nove nostre donationis titulo et omni eo iure quo eedem nostre rite incumbunt collationi, dedimus, donavimus et in eum contulimus, ymmo damus, donamus et perhenniter effective conferimus, per ipsum eiusque heredes et posteritates universos perpetuo et irrevo-cabiliter possidendas, tenendas pariter et habendas, pleno iure pre­sentium patrocinio mediante, salvis iuribus alienis. Presentes tandem

( 1 2 9 ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 257

nobis allatas in formam nostri privilegii redigi faciemus. Datum Bichychy feria quinta proxima post festum beati Francisci confesso-ris anno domini Millesimo quadringentesimo quinto.

95-

K r u p a n a U n i , 16 o k t . 1405.

Kralj Žigmund oprašta građane grada Koprivnice od svakoga plaćanja kröz četiri ili pet godina.

Original na pergameni s tragovima utisnuta pečata u arhivu kr. slob. grada Koprivnice.

V j e s n i k k r . z e m . a r h i v a II (1900), 181—182 (L a -s z o w s k i).

Nos Sigismundus dei gracia rex etc. memorie commendamus significantes tenore presencium quibus expedit universis, quod dis-cretus vir dominus Mychael plebanus ecclesie sancti Nicolai de Caproncha et providus vir Matheus dictus Strucz iudex civitatis eiusdem, in suis ac universorum civium, populorum et hospitum nostrorum de eadem Kaproncha personis nostre serenitatis venientes in presenciam, nobis proponere curarunt cum querella ipsorum paupertatem, inopiam seu egestatem, quas ipsi per desolaciones, depredaciones et combusciones ac derobaciones in proximo prete­rms disturbiorum temporibus1 per nonnullos tarn fideles quam eciam infideles regnicolas nostros perpessi extitissent, proponendo, et ob hoc iidem ad ultimam et finalem devenissent paupertatem; suppli-carunt itaque nostre claritati prece humili et devota, ut ipsis super premissis de remedio providere dignaremur opportune Nos vero pretacta animadvertendo et propensius considerando, supplicacioni-bus (eorundem) Mychaelis plebani et Mathei iudicis in ipsorum ac dictorum civium, populorum et hospitum nostrorum nostre celsi-tudini porrectis benigne exauditis et clementer admissis, eisdem hanc gracie seu libertatis prerogamina duximus facienda, ymmo facimus per presentes, ut ipsi cives, populi et hospites nostri de dicta Ca­proncha, domus seu curias ac fundos habentes, infra quatuor, ceteri vero, qui in desertis locis (descendere aut venire) vellent moraturi, infra quinque annos universos census, collectas ac dacias aliasque quaslibet obvenciones et proventus ex parte eorundem nostre clari­tati proveniendos, non solvant nec teneantur, et eosdem a qualibet solucione nostre maiestati provenire debenda usque (terminum) pre-fixum libertamus. Elapsis vero ipsis quatuor et quinque annis iidem cives, populi et hospites nostri de dicta Caproncha veluti hucusque sic et eodem modo in posterum dictos census, collectas et proventus nostros regios quoslibet ipsi nostre claritati solvere teneantur effec­tive et administrare presencium nostrarum vigore et testimonio lite-

STARINE XXXIX I7

2 5 8 Ferdo Šišić: (130)

rarum mediante. Datum in descensu nostro campestri2 iuxta castrum Cruppa vicinum, in fešto beati Galli confessoris anno domini mille-simo quadringentesimo quinto.

1 Vjerojatno 1403 godine. 2 Kralj Žigmund spremao se da će na primorje i protiv hercega Hrvoja.

Dne 28 jula boravio je u Zagrebu, od 3 do 28 septembra pod Sokolgradom nedaleko od Jajca, a onda se vraćao preko Bihaća (4, 5 i 8 okt.), Krupe (od 6 do 16 okt.) i 10 nov. preko Požege u Krapinu (16 nov.), gdje se vjenčao Barbarom Celjskom.

96. K r a p i n a , 16 n o v e m b r a 1405.

Kralj Žigmund javlja budimskom kaptolu da se je vjenčao sa Barbarom Celjskom, koju misli dati krunisati u Stolnom Biogradu 6 decembra.

Original na papiru s velikim kraljevskim pečatom u arhivu grofova Zichy u dvorcu Zsely-u br. 218 et B. Ю2.

Z i c h y - c s a l a d okmanytara, V, 416—417. Relatio Piponis comitis.

Sigismundus dei gracia rex etc., fidelibus suis honorabilibus viriš domino preposito et capitulo ecclesie Veteris Budensis, salutem et graciam presentisque leticie participacionem. Attendentes et men­tis acie considerantes illos fore reges gloriosos, quorum regna suis temporibus pace fulcita gratulantur, et demum in suos superstites successorio iure diriguntur, horum enim memoria iugi laude viget, perenni recordacione celebratur ac opere utilitatis commendatur. Suggerente siquidem cordi nostro altissimo flamine partem bonam eligere, ut exinde nedum nobis, verum eciam cunetis regimini nostro subiectis fidelibus leticia et tranquilitas perennis conerescat, inelitam virginem Barbaram, filiam domini Hermani comitis Cylii et Sagu-rie, nobis in coniugem ac regnis nostris in reginam lege matrimonii duximus copulandam, quam thoro nostro regio sociavimus. Hanc vero ut principium bonum laudabilius et utilius deducamus, in die dominica videlicet in festo beati Nicolai confessoris nunc proxime affuturo, ad instar moris reginalis in regali civitate Albenso sacro diademate decrevimus insigniri. Quapropter vestram fidelitatem hujusmodi gaudii per vos, ut verisimiliter estimamus, a diu desiderati participare effici volentes, ad diem et locum premisse coronacionis reginalis per fidelem nostrum dilectum Jacobum germanum magistri Zeeli castelani nostri Budensis, testimonio presencium invitamus, committentes eidem hujus solemnitatis gaudium vestris fidelitatibus enunciare, volentes quoque, ut vos seu nomine vestro certi ex vobis premisse coronacioni reginali interesse debeatis seu teneantur, nobis et eidem regine honores congruos impensuri fidelitatemque debitam ostensuri. Datum in Corpona Sagurie feria secunda proxima post festum beati Bricci confessoris anno domini Mmo CCCCm o auinto.

( 1 3 1 ) Nekoliko isprava iz početka X V st. 2 5 9

97-28 n o v e m b r a 1405.

Kralj 2igmund nagrađuje mačvanskoga bana Ivana Morovic-koga (de Maroth) za vjerne zasluge učinjene njemu u posljednje vrijeme.

Original na pergameni sa pečatom koji visi, danas u državnom arhivu u Budimpešti DL 37-588, nekoć u drž. arhivu u Miinchenu, Ung. Dokumente hr. 10.

Sigismundus dei gratia rex etc. Regum celsitudo et sublimium convenit dignitati, ut intuitus sui oculos tanto iocundius in suos fideles iniciat, quanto ipsa fidelitas, per quam regum regnorumque potentia roboratur, ceteris virtutibus pollicitis est merito preferenda et amplioribus premiis attollenda. Proinde ad universorum notitiam harum serie volumus pervenire, quod fidelis noster dilectus vir magnificus Johannes filius Johannis de Marouth, banus noster Machoviensis, ad nostre celsitudinis veniens conspectum exhibuit nobis quasdam duas litteras, unam scilicet nostram patentem secre­tion nostro novo sigillo consignatam super nostra perennali dona-tione quarundam possessionum nostrarum Gywla, Bagd, Crakow, Wyfalu, Zenthmoroch, Isaak, Turgon, Zerheth, Dobaz et alia Do-baz, Scanna, Kakwch, Zenthbenedwk, Gywrke, Gywr, Beren, Bekes, Dether, Wari, Kamaras, Pyl, Symand, Athyaz, Kawas, Faydas, Kwbly, Somws, Moroch, Hegenhaza, Deche, Bakadeghaz, Berchenekhaz, Keresthwr, Vereseghaz, Pythwaruseghaz, Kondoro-seghaz, Kerekeghaz, Buzyrhegeseghaz, alia Kerekeghaz, Vagyuseg-haz, Tazokaseghaz, et Senaseghaz vocatarum in comitatibus de Bekes et de Zarand habitarum earundemque pertinentiarum quarum-libet, videlicet ecclesiarum patronatuum, iuribus libertatum, nundina-rum, tributorum et generaliter cunctarum ipsarum utilitatum, in-tegritatum necnon cuiusdam piscine Byngusd vocate aliarumque universarum piscinarum ad easdem pertinentium, que alias Johannis filii condam Ladislai wayvode, hominis sine heredum solatio ab hac luce defuncti prefuissent, ex eoque de iure et de consuetudine regni nostri ad manus nostras regias devolutarum; et aliam capituli eccle-sie Orodyensis privilegialem super legittima statutione possessionum prescriptarum necnon utilitatum, pertinentiarum, iurium tributorum-que et piscinarum predictorum ad easdem spectantium, pro eodem Johanne bano rite factis, confectas et emanatas tenore subsequen-tium, supplicans exinde nostro culmini humiliter et devote, ut easdem ratas, gratas et acceptas habendo nostrisque litteris privilegialibus sub nostro novo moderno auctentico sigillo emenandis verbotenus inseri faciendo pro ipso ac suis heredibus innovantes, perpetuo valituras, dignaremur confirmare. Quarum unius utputa ipsius nostre patentis littere tenor is est:

(Up. ispravu kralja Žigmunda od 5 nov. 1403 hr. 72)

2 б 0 Ferdo Šišić: ( 1 3 2 )

Alterius siquidem videlicet annotati capituli ecclesie Orodinensis littere privilegialis tenor per omnia sequitur in hec verba:

(Slijedi isprava kaptola Aradskoga od 5 dec. 1404 kojom javlja kralju Žigmundu da je njegovu nalogu udovoljio.) Nos igitur humilimis et devotis annotati Johannis bani supplicatio-nibus nostre per ipsum subiective oblatis maiestati, regia benignitate exauditis et clementer admissis, prefatas binas litteras, nostram sci­licet patentem et annotati capituli ecclesie Orodinensis privilegialem, non abrasas, non cancelatas nee in aliqua sui parte vitiatas, sed omni prorsus suspitionis vitio destitutas, ymmo mere et sincere veritatis integritate prepollentes, presentibusque de verbo ad verbum inser-tas, quo ad omnes earum articulos, clausulas et continentias accepta-mus, approbamus et ratificamus, eas nihilominus requirentibus pre-fati Johannis de Marouth, bani nostri Machoviensis, premissis suis fidelissimis obsequiis aliisque multimodis virtuosisque et innumeris fidelitatibus et fidelium meritoriis servitiis laudabilibusque compla-centiis per ipsum sacro regio diademati et per consequens nostro culmini cum sumpma fidelitatis constantia a iuventutis sue gadibus usque ad hec tempora exhibitis et impensis, ex quibus nonnulla preter supradicta, tamquam de multis paucissima, presentibus duxi-mus enarranda: quomodo demum domino volente ac ipsius Johannis bani fidelibus servitiis assistentibus ipsis nostris infidelibus inimicis pristina regni nostri gubernacula readipiscentibus, prefatisque non-nullis prelatis, baronibus et proceribus nostris super eorum premissis excessibus et nota infidelitatis, de consilio fidelium baronum nostro-rum gratiam et misericordiam facientibus, annotatus Emericus Bu-bek prior Aurane non relinquens pristine sue infidelitatis inchoatam dolositatem, de diversis alienis regionibus nobis et sacro nostro dyademati inimicantibus šibi auxilium et subsidium implorando, plures ex nobilibus dicti regni nostri Sclavonic fraudulenter šibi associando, contra nostram celsitudinem e converso validum exerci-tum pretendebat instaurare et multa mala et incendia nostris fide­libus ibidem inferebat, in occursum cuius prefatum Johannem banum cum valido exercitu suo eligendo duxeramus transmittendum. Qui totam multitudinem exercitus ipsius Emerici prioris sue virtutis ingenio et sagacitatis peritia ab invicem taliter dispergere scivit et segregare, quod idem Emericus prior contra nostram maiestatem vota sua et desideria minime valuit perficere et complere, ubi etiam et cuncta alia facta nostre maiestatis in dicto regno nostro Sclavonic pro tunc existentia ad votum nostre maiestatis disposuit et deduxit ad effectum desideratum. Postremo etiam nobis in civitate nostra Posoniensi existentibus, dum videlicet Wilhemus dux Austrie nobis et regnicolis nostris inimicando in confiniis dicti regni nostri Hun-garie spolia, incendia et alia mala committere anhelasset, nosque hiis agnitis et intellectis prefatum Johannem banum de iamdicto regno nostro Sclavonic simulcum ipso suo valido exercitu ad nostram serenitatem in dictum Posonium voćari fecimus et venire,

( і г г ) Nekoliko isprava iz početka X V st. 2 6 1

quo audito idem dux Wilhelmus potentiam ipsius Johannis bani formidans, cum nostra celsitudine mox concordiam ad nostrum beneplacitum inivit desideratum. Tandem etiam et in continenti dum Thomas alias episcopus Agriensis cum Stephano de Debre et aliis eorum asseclis nostris eotunc infidelibus, in contemptum nostri culminis, ad partes nostras Transsilvanas cum validissimo eorum exercitu se transtulissent, possessionesque nostras regales spoliassent et concremassent, universos etiam proventus nostros regales exce-pissent et ab illic idem Thomas episcopus ipso Stephano ibidem defuncto contra nostram celsitudinem inpetuose revertendo nobiscum conflictum committere voluisset personalem, tunc nos adversus eundem prefatum Johannem banum in capitaneum nostri exercitus constituentes duxeramus transmittendum; qui in sue strennuitatis audacia confidendo et eidem Thome episcopo et suis sequacibus viriliter obviando ac hostiliter resistendo, ipsum totaliter ibidem et adeo opprimere valuit et aggravare, ut ab ipso castra Agryensia Zarwaskw vocata eo invito obtinuit et recipit et eadem manibus nostris regiis assignavit; ipsumque contra suam voluntatem nostrum adduxit in conspectum. Quibus peractis ibidem ipse Johannes banus pro nostri regii honoris exaitatione illustrem principem dominum Oztoyam regem Bozne, alias nostre celsitudinis rebellem, iuxta sue sagacitatis industriam et fidelia servitia et alia opera virtuosa ad nostra beneplacita in tantum alicere et inducere valuit et scivit, ut idem rex Oztoya familiaris nostre celsitudinis extitit effectus, et cum cunctis regnicolis suis nostre maiestatis ditioni se subiugavit. Tandem nonnulli magnates perfidi dicti regni Boznensis ipsum regem Oztoyam de dicto regno suo excludere volentes ipsoque Oztoya rege ea de causa Budam ad nostram celsitudinem accedendo, nobisque gemebunde supplicante, humiliter a nostra maiestate auxilium sibi dari postulavit; cuius supplicationibus regio favore inclinati, eundem Johannem banum ad huiusmodi facta expedienda habilem et strennuum fore agnoscentes, capitaneum nostri exercitus preficiendo in subsidium dicti regis Oztoye trans-misimus, qui solus cum sex vexillis suis propriis et valida sua exercituali potentia in dicto regno Bozne procedendo, in tenutis, possessionibus ac districtibus prefatorum perfidorum Boznensium spolia, incendia et alia dampna perpetrando, castrum principalem ipsius regis Oztoye, Babowch vocatum, ubi corona ipsius regni Bozne conservatur, et illustris domina consors ipsius regis Oztoye cum suis liberis residentiam facere personalem, obtinuit et ad manus suas recepit et applicavit, quod iam a duorum annorum revolucione citra pre manibus suis retinet et pro nostra conservat maiestate, fidelia obsequia ibidem nostre exhibens maiestati. Pre-missis itaque omnibus peractis, anno in presenti, dum ad conterendam proterviam et duriciam rebellium nostrorum Boznensium et per­fidorum, annotatum fidelem nostrum dilectum virum magnificum Johannem de Marouth banum nostrum Machoviensem tamquam

161 Ferdo Šišić: (ili.> capitaneum et ductorem nostri exercitus in ipsum regnum Bozne transmisissemus, tune prefatus Johannes banus cupiens sincero zelo et mente constanti fidelia obsequia nostre impendere et exhibere maiestati, predictum regnum Bozne vallida cum potentia hostiliter subintrando et in districtu de Wzura procedendo, diversis forta-litiis et indaginibus ibidem existentibus penitus ruptis et receptis, fere ipsum districtum Wzura in omni sui parte concremavit, depo-pulavit et devastavit; ubi etiam castrum Zrebernek vocatum in manu potenti obtinuit et ad manus suas recepit et applicavit, quod adhuc pro nostra conservat maiestate. Pro quorum quidem duorum castrorum Babowch et Zrebernek vocatorum receptione et reobten-tione altissimo annuente credimus et indubie speramus, ut regnicolas ipsius regni Bozne, qui ut premisimus nunc nostre rebelles existunt maiestati, ipsis invitis nostram opportebit facere et adimplcre voluntatem, per quod nostre celsitudini inter cetera fidelia sua obsequia tamquam inter fideles fidelior fidelissimos et multum gratos exhibuit et impendit famulatus, simulcum premissis donatione ac legittima statutione predictarum possessionum necnon tributorum ac piscine Byngusd vocate, item iurium patronatuum ecclesiarum ceterarumque cunctarum utilitatum et pertinentiarum earundem superius in tenoribus dictarum litterarum limpidius explicatis, mera auctoritate regia et potestatis plenitudine, ex certaque scientia nostre maiestatis, prelatorum etiam et baronum nostrorum consilio prematuro ac uniformi decreto eorundem pro eodem Johanne bano suisque heredibus heredumque suorum successoribus et posteritatibus universis innovantes perpetuo valituras confirmamus, presentis scripti nostri patrocinio mediante, salvis dumtaxat iuribus alienis. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam presentes eidem concessimus litteras nostras privilegiales pendentis et auctentici sigilli nostri novi duplicis munimine roboratas. Datum per manus reverendi in Christo patris domini Eberhardi eadem dei et apostolice sedis gratia episcopi Zagrabiensis, aule nostre regie sumpmi can-cellarii, fidelis nostri dilecti, anno domini Millesimo quadringen-tesimo quinto, quarto Kalendas mensis Decembris, regni autem nostri anno decimo septimo. Venerabilibus in Christo patribus et dominis Valentino tituli Sancte Sabine sacrosancte Romane ecclesie presbitero cardinali et ecclesie Quinqueecclesiensis gubernatore, Johanne Strigoniensi, Colocensi et Jadrensi sedibus vacantibus, Andrea Spalatensi, et altero Andrea Ragusiensi archiepiscopis, Luca Waradiensis, Stephano Transsilvane, eodem domino Eberhardo Zagrabiensis, Agriensi sede vacante, Johanne Boznensis, Wespri-miensi sede vacante, Johanne Jauriensis, Waciensi sede vacante, fratribus Dousa Chanadiensis, Hincone Nitriensis electis et Thoma Senniensis ecclesiarum episcopis ecclesias dei feliciter gubernantibus, Sirimiensi, Traguriensi, Scardonensi, Tininiensi, Nonensi, Sibini-censi, Macarensi, Farensi et Corbaviensi sedibus vacantibus; necnon magnificis viris Nicolao de Gara regni nostri Hungarie palatino,

(i35) Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 6 3

Johanne et Jacobo Wayvodis nostris Transsilvanis, comite Frank filio condam Копуе bani iudice curie nostre, Paulo Bisseno et altero Paulo de Peech Dalmatie et Croatie ac totius Sclavonic, eodem Johanne de Marouth Machoviensis banis, honore banatus Zeuri-niensis vacante, Nicolao Treutel de Neuna tavarnicorum et comite de Posega, Symone filio dicti Копуе bani janitorum, Martino Ders dapiferorum, Laurentio de Tar pincernarum, Petro Chch agasonum nostrorum magistris, Silstrang comite Posoniensi aliisque quam pluribus regni nostri comitatus tenentibus et honores.

98. B u d i m , 11 m a r t a 1406.

Kralj Žigmund naređuje kaptolu zagrebačkom, da izvidi što je istina na tužbi Ane udovice Nikole Sredičkoga.

Uvršteno u ispravu kaptola zagrebačkoga od kraja aprila 1406. u arhivu hercega Batthydnyja u Körmendu, Miscell. Hei-miana nr. 408.

Sigismundus dei gratia rex etc. fidelibus suis capitulo ecclesie Zagrabiensis salutem et gratiam. Dicitur nobis in persona nobilis domine Anna vocate, relicte Nicolai filii Raphaelis de Zeredahely, quod Muchyn de Lipolch de possessionibus suis ad dictam Lipolch1

pertinentibus, ipsam minus iuste et indebite exclusisset, fructus et proventus exinde provenire šibi debentes fere duobus annis integris ad valorem mille florenorum auri se extendentes ab officiali dicte domine abstulisset, demumque ipsum Muchyn in captivitatem Boznensium incidente, nobiles domine, relicta videlicet condam Raphaelis, mater et coniunx eiusdem, dictas possessiones prefate domine Anne pro se ipsis occupassent et nunc occupatas conser-varent; item prefatus Muchyn possessionem suam emptitiam Jaztrabarzka2 vocatam, pro se ipso occupando, fructus et proventus de eadem ad valorem duorum milium florenorum auri se exten­dentes a duodecim vel citra annis iam transactis percepissent potentia eorum mediante, in preiudicium ipsius domine valde ingens. Super quo fidelitati vestre firmiter precipendo mandamus, quatenus vestrum mittatis hominem pro testimonio fidedignum, quo presente Petrus filius Blasii Lubleen, aut Johannes vel Franciscus fratres eiusdem (Petri) de Globok, seu Nicolaus filius Petri Bybleen dicti de eadem, an Johannes Byssolch de Zenthvyslai, sive Michael sin Petrus filii Fabiani de Ke . . . ., ceu Petrus Zebere, aliis absentibus, homo noster ab omnibus quibus incumbit, meram de premissis experiatur veritatem, quam tandem nobis fideliter rescribatis. Datum Bude feria quinta proxima post dominicam Reminiscere, anno domini millesimo quadringentesimo sexto.

1 Grad Lipovac (kod Samobora). 2 Jastrebarsko između Zagreba i Karlovca.

264 Ferdo Šišić: (136)

99-B u d i m , 5 a p r i l a 1406.

Kralj Žigmund javlja kaločkom kaptolu, da šalje Ladislava Tottös-a kao svoga pouzdanika u Srbiju.

Original na papiru s tragovima utisnutog pečata u arhivu grofova Zichy u Zsely-u fasc. 212 nr. 1166.

Z i c h y - c s a l a d Okmanytära V, 431—432.

Relacio Davidis de Albeus. Sigismundus dei gracia rex etc., fidelibus suis capitulo ecclesie

Colocensis salutem et graciam. Quia egregius vir Ladislaus magister filius Ladislai de Bathmonostora in nostris legacionibus valde arduis versus Rasciam necessario sit profectus, ob hoc iuramentali deposicioni, quam ipse octavo die festi beati Georgii martyris nunc proxime venturi1 iuxta adiudicacionem comitis Frank de Zychen iudicis curie nostre coram vobis duodecimo se nobilibus contra religiosum virum dominum fratrem Paulum abbatem ecclesie de Batha deponere deberet, interesse nequit. Fidelitati igitur vestre firmiter precipiendo mandanus, quatenus predictam iuramentalem deposicionem statu in eodem et absque omni gravamine ad octavum diem festi beati Jacobi apostoli nunc proxime affuturum2 prorogare et differre debeatis. Et aliud non facturi. Datum Bude feria secunda proxima post dominicam Ramispalmarum anno domini Millesimo CCCCm ü sexto.

1 1 maja 1406. 2 1 aug.

IOO.

( B u d i m ) , 22 a p r. 1406.

Kralj Žigmund potvrđuje Sanku Vukoviću raniju svoju da­rovnicu.

Original na pergameni u arhivu hercega Esterhdzyja, nekoć u Kišmartonu (Rep. 42 fasc. B nr. 11), sada u Budimu; original je dosta oštećen i mjestimično nečitljiv; na svijetlocrvenoj svilenoj vrpci visi još komadić pečata.

Sigismundus dei gracia rex etc. omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presencium noticiam habituris salutem in omnium salvatore. Ordo suadet equitatis et ad aspicem pertinet regalis maiestatis, ut ea que rite processerunt, illibata conserventur, et que a fidelibus iuste petuntur, ad exaudicionis graciam admit-tantur. Proinde ad universorum noticiam tam presencium quam futurorum harum serie volumus pervenire, quod fidelis noster Zanko1 filius Friderici generacionis Wlkowych nostrum adiens

(137) Nekoliko isprava iz početka XV st. 26*

conspectum, exhibuit nobis duas literas, unam nostram patentem priori minori sigillo nostro secreto, nuper ex causis et racionibus condignis permutato, consignatam, perenali nostra nova donacione, et aliam honorabilis capituli ecclesie Zagrabiensis super legitima statucione cuiusdam oppidi nostri regalis Kerstyna vocati in co-mitatu Zagrabiensi situati,2 pro eodem Zankone suisque heredibus et posteritatibus universis rite factas et emanatas, tenoris sub-sequentis; supplicans exinde idem Zanko nostro culmine humiliter et devote, ut easdem literas ratas, gratas et acceptas habendo nostrisque privilegialibus verbotenus inseri faciendo, pro ipsi Zan­kone suisque heredibus et posteritatibus universis innovando per-petuo duraturas dignaremur confirmare. Quarum unius utputa ipsius nostre patentis litere tenor talis est:

Nos Sigismundus dei gracia rex etc., memorie commendamus tenore presencium significantes quibus expedit universis, quod nos turn pro eo, quia nobis prelatisque et baronibus nostris fidelibus, nobilis fidelis noster Zanko filius Friderici generacionis Wlkowyth, per fidelem nostrum dilectum magnificum Johannem, Wegle, Sennye et Modrusse comitem, dominum videlicet suum temporalem, erga nostram missus maiestatem, inmensorum gaudiorum solempnes et ilares novitates in eo videlicet, quia serenissima domina Maria regina, conthoralis nostra precara, alias per Johannem de Palychna cruciferum sibique adherentes, iniquam et sordidam catervam, nostros capitales inimicos infidelesque notorios, inhumaniter detenta, capta, rigideque invinculata et incarcerata, in nostram ac eiusdem domine regine ingens dedecus regalisque throni et dyadematis sacre precipitacionem, tocius eciam regni nostri scandalum periculosum et contumeliam vallidam, pristine solempne liberalitatis apici et consolacioni inmense divinitatis clemencia favente, per eiusdem regni nostri Croacie primatum nobiliumque nonnullorum ac pro-cerum eorundem primatum, sequacium, familiarium nostrorum et eiusdem sacre regni Hungarie corone fidelium, laborosa continua certamina, suderosa pervigilia, sollicitudines indefessas et acta strennua, sanguinis effusionem et cedem non modicam esset de ipsa detencione protinus erepta, a certo deferre studuit et revelando nunciare, cum eciam potissime ad ipsius domine Marie regine ac ipsorum prelatorum et baronum intercessibilis et devotissime suppli-cacionis instanciam, nostro per eos humiliter porrectam culmini, respectu insuper et fidelitatis ac fidelium obsequiorum suorum gra-tuitis meritis, per que idem se ipsum nobis et per consequens eedem domine Marie regine ac dicte sacre regni nostri Hungarie corone in nonnullis nostris et eiusdem regni nostri arduis agendis et exercituali-bus expedicionibus, non parcendo persone et rebus suis, sed easdem diversis fortune casibus, locis, debitis et temporibus summe incum-bendo pro nostri honoris uberima excrescencia, cum ingenti fidelitatis constancia, sanguinis eciam effusione, nobis ac prelatis et baronibus nostris sane recolentibus, eademque domina Maria regina nobis

266 Ferdo Šišić: (i 3 8)

elucidante, gratum reddere studuit et acceptum, quoddam oppidum nostrum regale Kerstyna vocatum in comitatu Zagrabiensi situatum simulcum universis et singulis ipsius oppidi utilitatibus, pertinenciis, proventibus, servitutibus necnon obvencionibus, iuribus, iurisdiccio-nibus ceterisque quibusvis utilitatum integritatibus, quovis videlicet nominis vocabulo vocitatis, nostre scilicet de eodem provenire de-bentibus maiestati, sub eiusdem veris metis et antiquis limitibus ante-fato Zankoni suisque heredibus et posteritatibus universis, matura superinde unacum eisdem videlicet domina Maria regina ac prelatis et baronibus nostris deliberacione prehabita, de eorundemque con-silio et unanimi ac concordi consensu, de manibus nostris regiis et ех certa sciencia ac animo deliberato potestatisque plenitudine nostre maiestatis dedimus, donavimus et contulimus, ymmo damus, dona-mus et effective conferimus iure perpetuo et irrevocabiliter tenen­dum, possidendum pariter et habendum pleno iure, salvis dumtaxat iuribus alienis, harum nostrarum vigore et testimonio literarum me-diante, quas in formam nostri privilegii redigi faciemus, dum nobis in specie fuerint reportate. Datum Bude in fešto beati Pauli primi heremite3 anno domini millesimo trecentesimo nonagesimo quinto.

Alterius vero annotati capituli ecclesie Zagrabiensis litere pri-vilegialis continencia verbalis tenor foret talis:

Nos capitulum ecclesie Zagrabiensis memorie commendamus tenore presencium quibus expedit universis significantes, quod cum nos receptis Uteris serenissimi principis domini Sigismundi dei gracia etc., domini nostri naturalis, introductoriis videlicet et statutoriis, suo minori secreto sigillo consignatis, pro Zankone filio Friderici gene-racionis Wlkowyth emanatis, nobisque loquentibus et directis iuxta continencias earundem unacum Iohanne filio Michaelis de Tersasz, homine regio, in ipsis Uteris sue maiestatis nominatim conscripto, nostrum hominem, videlicet honorabilem virum dominum Ladislaum presbyterum, socium et concanonicum nostrum, ad infrascriptas introduccioni et statucioni faciendas pro testimonio misissemus fide-digno. Tunc ipsi tandem ad nos reversi nobis concorditer retulerunt, quod predictus homo regius dicto nostro testimonio presente, feria secunda proxima ante festum Conversionis beati Pauli apostoli nunc proxime preteritum,4 ad faciem cuiusdam oppidi Kerstyna vocati in comitatu Zagrabiensi existentis, ipsi Zankoni per ipsum dominum nostrum regem in perpetuum collati, vicinis conmetaneis eiusdem universis inibi legitime convocatis et presentibus, accedentes intro-duxissent eundem Zankonem in dominium eiusdem statuissentque eundem idem iure sibi incumbenti perpetuo possidendum, nullo protunc inibi contradictore apparente, predictis regio et nostro ho-minibus in facie eiusdem oppidi moram et residenciam legitimis diebus iuxta regni consuetudinem facientibus. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam presentes nostras literas concessimus nostri sigilli pendentis munimine roboratas. Datum die decima quinta

( i39) Nekoliko isprava iz početka XV st. 267

introduccionis et statucionis predictarum anno domini millesimo trecentesimo nonagesimo quinto.

Nos igitur humilis et devotis prefati Zankonis supplicacio-nibus nostre per ipsum subiective oblatis maiestati, regia pietate exauditis et clementer admissis, prefatas binas literas non abrasas, non cancellatas nee in aliqua earum parte viciosas, sed omni prorsus suspicionis vicio carentes, ymo mere et sincere veritatis integritate prepolentes presentibusque de verbo ad verbum sine diminucione aliquali insertas, quoad omnis earundem continencias, clausulas et articulos acceptamus et approbamus et ratificamus, eas nichilominus requirentibus prescripti Zankonis fidelitatibus et fidelium servicio-rum, preclaris meritis et sinceres conplacenciis, per ipsum nobis et predicte domine Marie regine et sacro nostro dyademati sub diver-sitate locorum et temporum cum summa fidelitatis constancia lauda-biliter exhibitis et impensis, simulcum premissis perhennali nostra nova collacione et legitima statucione dicti oppidi Kerstyna appellati aliisque omnibus et singulis superius in tenoribus predictarum litte-rarum evadius explicatis et contentis, mera auctoritate regia et potestatis plenitudine ac ex certa sciencia nostre maiestatis, prela-torum eciam et baronum nostrorum consilio prematuro ac unanimi decreto eorumdem, prememorato Zankoni suisque heredibus et po-steritatibus universis innovantes perpetuo valituras, confirmamus presentis scripti nostri patrocinio mediante, salvo iure aileno. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam presentes eidem con-cessimus litteras nostras privilegiales pendentis et autentici sigilli nostri novi dupplicis munimine roboratas. Datum per manus reve-rendi in Christo patris et domini domini Eberhardi, premissa dei et apostolice sedis gracia episcopi Zagrabiensis, aule nostre supremi cancellarii, fidelis nostri dilecti, anno domini millesimo quadringen-tesimo sexto, decimo Kalendas Maii, regni autem nostri anno decimo octavo. Venerabilibus in Christo patribus et dominis: Valentino titulo Sancte Sabine sacrosancte Romane ecclesie presbytero cardi-nale et ecclesie Quinqueecclesiensis gubernatore, Iohanne Strigoni-ensi, Colocensi et Iadrensi sedibus vacantibus, Andrea Spalatensi, altero Andrea Ragusiensi archiepiscopis, Waradiniensi sede vacante, Stephano Transsilvanensis, eodem domino Eberhardo Zagrabiensis, Agriensi sede vacante, Iohanne Boznensis, Wesprimiensi sede va­cante, Iohanne Iauriensis, Wachiensi sede vacante, fratribus Dowsa Chanadiensis et Hinkone Nitriensis electis, ac Thoma Segniensis ecclesiarum episcopis ecclesias dei feliciter gubernantibus, Syrimiensi, Traguriensi, Scardonensi, Tininiensi, Nonensi, Sybenicensi, Macha-rensi, Farensi et Corbaviensi sedibus vacantibus; necnon spectabili-bus et magnificis viris domino Hermano comite Cylye ac Zagorie, Dalmacieque et Croacie predictorum ac Sclavonie regnorum nostro­rum bano, socero nostro carissimo, Nicolao de Gara regni Hungarie palatino, Johanne filio Herrici et lacobo Lachko wayvodis nostris Transsilvanensibus, comite Frank filio condam Konye bani iudice

268 Ferdo Šišić: ( 4 0 )

curie nostre, Johanne de Maroth bano Machoviensi, honore banatus Zewriniensis vacante, Nicolao Treutel de Newna thavarnicorum et comite de Posega, Symone filio predicti condam Копуе bani ianito-rum, Iohanne groff comite Corbaviensi dapifererum, Iohanne filio Gregorii de Alsan pincernarum, Petro Cheh agasonum nostrorum magistris et Silstrang comite Posoniensi aliisque regni nostri comi-tatus tenentibus et honores.

1 Obična forma Sanko. 2 Krstinja pod Gvozdom (Petrovim) a blizu rječice Gline, nedaleko od

Klokoča; danas razvaline, up. L o p a s i 6, Oko Kupe i Korane. Zagreb, 1895, 166—170.

3 10 jan. 1395. 4 18 jan. 1395.

I O l .

F e l i c e C a m p o k r a j T a r a n t a , 6 m a j a 1406. Kralj Ladislav Napuljski dariva općini Zadarskoj mjesto N0-

valju na ostrvu Pagu. U prijepisu zadarskoga kaptola od 19 juna 1406 u drž. arhivu

.u Zadru, odio samostana Sv. Dominika no. 1064. Ladislaus dei gracia etc., rex etc., universis presentes litteras

inspecturis tarn presentibus quam futuris. Benemeritis principem pro-videre fidelibus et si quern plenitudo suadeat, obsequiorum quoad-modo gratitudo compelit. Sane in nostre mentis deducentes examine merita sincere ac constantis devocionis et fidei virorum nobilium communis et universitatis civitatis nostre Iadre, parcium regni nostri Dalmacie, nostrorum fidelium dilectorum, erga nos laudabiliter com-probata grataque utilia et fructuosa servicia per eos maiestati nostre fideliter et laudabiliter prestita, nullis eorum personarum parcendo periculis ac labori[bus et ejxpensis et que prestant ad presens et speramus ipsos in posterum de bono in melius continuacione lauda-bili prestituros, ex quibus ipsos, speciali nostra gracia dignos et bene-meritos reputamus; et alias considerantes, [quod] dicti commune et universitas circa capcionem ville Novalie site in insulla (!) Pagi earundem parcium Dalmacie factam per eos tempore quo dicta insulla nobis rebellis erat, subierunt sumptus multiplices et labores [et re]putantes honestum et congruum, ut quod eorum quesierunt laboribus ipsis eciam concedamus; premissisque nichilominus et aliis consideracionibus digne moti iam dictis comuni et universitati ipsius c[ivitatis nostre] Iadre prefatam villam Novalia per eos ut predi-citur acquisitam et captam ac ad nos et nostram curiam spectantem et legitime pertinentem cum hominibus, villanis, vasallis, iobagioni-bus et eorum [redditibus], censibus, serviciis, domibus, possessioni-bus, vineis, ollivetis, fardenis, terris cultis et incultis, planis, pratiš, silvis, nemoribus, pascuis, arboribus, molendinis, aquis et aquarum •decursibus, piscariis, theloneis, tenimentis, territoriis, utilitatibus,

(HO Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 6 9

accionibus, iuribus, iurisdiccionibus et pertinenciis omnibus ad dictam villam spectantibus et pertinentibus quovis modo, ac sub hiis veris metis, terminis et confinibus, sub quibus dicta villa per nostram curiam seu per Arbenses vel quovis (!) alios nunc usque tenta extitit habita et possessa, ac sub serviciis et recognicionibus debitis iuxta usum et consuetudinem regni nostri Hungarie seu Dalmacie damus, donamus, tradimus et ex causa donacionis proprii nostri motus in-stinctu nostreque nove ac perpetue et irrevocabilis donacionis titulo presencium tenore concedimus de nostra certa sciencia, liberalitate mera et gracia speciali per comune, et universitatem predictas a nobis et nostris in dicto regno nostro Ungarie heredibus et successoribus, preter quos nullum recognoscant in superiorem et dominum, tenendas et iure perpetuo possidendas quibuscumque promissionibus, conces-sionibus, Uteris, cedullis et scripturis per nos vel quovis (!) alios in contrarium factis Arbensibus memoratis sub quibusvis tenoribus sive formis ac expressionibus temporum et dierum et clausullis (!) aliis quantumcumque derogatoriis non obstantibus quoquomodo; investi-entes virum nobilem Guidonem de Matafarris de Iadra, militem, cambellanum et fidelem nostrum dilectum pro eisdem comuni et universitate de presenti nostra concessione et gracia per parvum nostrum sigillum presencialiter, ut est moris; quam investituram vim et vigorem vere donacionis et realis assequucionis (!) dicte ville volumus et decernimus obtinere fidelitate et superioritate nostra, usibus quoque et consuetudinibus dictorum regnorum nostrorum Un­garie et Dalmacie ac prefatis sentenciis, recognicionibus propterea debitis aliisque nostris cuiuslibet alterius iuribus semper salvis. In cuius rei testimonium presentes literas exinde fieri et pendenti maiestatis nostre sigillo iussimus communiri. Datum in nostro Felici Campo prope et contra Tarentum, in absencia logothete et protho-notarii regni nostri Scicilie (!) eiusque locumtenentis, per virum no­bilem Nicolaum Mozapede de Aquilla, legum doctorem, magne nostre curie magistrum racionalem, locumtenentem cancellarie dictf regni, consiliarium et fidelem nostrum et dilectum, anno domini millesimo quadringentesimo sexto, die sexto maii quarte decime indiccionis, regnorum nostrorum anno vicesimo.

102 .

F e l i c e C a m p o k o d T a r a n t a , 7 m a j a 1406.

Kralj Ladislav Napuljski naređuje Karluciju de Turri da uvede općinu zadarsku u posjed sela N oval je na ostrvu Pagu.

U prijepisu zadarskoga kaptola 19 juna 1406 u drž. arhivu u Zadru, odio samostana Sv. Dominika no. 1064; isprava oštećena.

Ladislaus dei gracia etc., rex etc., Carlucio de Turri de Nea-poli, familiari et fideli nostro dilecto, graciam et bonam voluntatem. Scire te volumus, quod viris nobilibus comuni et universitati civitatis

2 7 0 Ferdo Šišić: ( 1 4 2 )

nostre Iadre fidelibus nostris dilectis patentes literas nostras nuper concessimus, subtem (!) per omnia seriei:

(Gl. ispravu od 6 maja 1406 nr. 102.) Intendentes itaque dictis comuni et universitati ipsius

civitatis nostre Iadre prescriptam (donacionem), concessionem et graciam existere realiter fructuosam, volumus et fidelitati tue de dicta nostra sciencia harum serie mandamus expresse, [quatenus] receptis presentibus huiusmodi comune et universitatem ipsius civitatis [nostre] Iadre, aut personam legitimam pro eisdem, in possessionem ville Novalie cum hominibus, vassalis, iobagionibus i das indu-cas seu induci mandes et facias auctoritate presencium corporaliter tenende et possidende per eos immediate et in capite a nobis et nostris predictis in dicto regno nostro Hungarie — et succes-soribus iuxta prescriptarum litterarum nostrarum continenciam et alias iuxta dictorum regnorum nostrorum Hungarie et Crohacie consuetudinem atque usum, necnon super induccione dictorum comunis et universitatis super induccione ville iamdicte serves mo-dum et ordinem super similibus induccionibus servari in dictis parti-bus hactenus consuetum; et de execucione presencium fieri facias, si expedient et in ipsis per servatur, pro cautella nostre curie ac ipsorum comunis et universitatis ac tua oportuna publica docu-menta, quorum unum tibi retineas aliud dictis comuni et universitati tradas et tercium ad curiam nostram mittas; has nostras literas dicto magno nostro pendenti sigillo munitas tibi in premissorum testi­monium dirigentes. Datum in dicto nostro Felici Campo prope et contra Tarentum in absencia dicti logothete, prothonotarii et locum-tenentis, per iam dictum virum nobilem Nicolaum Mozapede de Aquilla, legum doctorem, locumtenentem cancellarii supradicti, con-siliarium et fidelem nostrum dilectum, anno domini millesimo quadringentesimo sexto, die septimo maii, quarte decime indiccionis, regnorum nostrorum anno vicesimo.

103.

B u d i m , 13 m a j a 1406. Palatin Nikola Gorjanski odgađa ročište Ladislavu Töttös-u

jer mora po kraljevom nalogu poći u Srbiju. Original na papiru s tragovima utisnuta pečata u arhivu gro­

fova Zichy u Zsely-u fasc. 212 № 1169. Z i c h y - c s a l a d Okmanytara V, 440.

Nos Nicolaus de Gara regni Hungarie palatinus et iudex Co-manorum damus pro memoria, quod discussionem cuiusdam cause, quam inter honorabile capitulum ecclesie Albensis agentem (!), pro quo Nicolaus literatus cum procuratoriis literis eiusdem astitit, et inter magistrum Ladislaum filium Ladislai de Bathmonostra in causam atractum parte ab altera, iuxta continenciam literarum

Nekoliko isprava iz početka X V st. 2 7 1

nostrarum evocatoriarum et conventus ecclesie Saxardiensis rescripcionalium, super factis in eisdem contentis, in octavis fešti Pasche domini1 facere tenebamur, in quo eciam termino idem magister Ladislaus iudicium trium marcarum nobis et parti adverse persolvere tenebatur, de regio literatorio mandato pro ipso Ladislao, eo quod idem in arduis legacionibus domini nostri regis versus regnum Rascie esset profecturus, nobis allato, ad octavas fešti beati Jacobi apostoli nunc venturas,2 simulcum dicto iudicio duximus prorogandam. Datum Bude vigesimo sexto die termini prenotati anno domini Millesimo quadringentesimo sexto.

1 18 apr. 2 1 aug.

1 0 4 .

K r i ž e v c i , 15 m a j a 1406. Slavonski han Herman Celjski vraća plemkinjama Katici

Prašnički i Halki Prašnički njihove ranije posjede. Original na pergameni s pečatom koji visi, u arhivu hercega

Batthyänyja u Körmendu, Acta antiqua, Aim. 4, lad. j , Ozugyo nr. 28.

Nos Hermanus Cilie Zagoryeque comes ac totius regni Scla­vonic conservator1 memorie commendantes tenore presentium signi-ficamus quibus expedit universis, quod nobis feria secunda proxima post octavas festi beati Georgii martiris2 unacum regni nobilibus pro faciendo moderativo iudicio causantibus, nobilis domina Katicha vocata, filia condam Elye filii Nicolai filii Bedow de Prasnicha, sua ac alterius domine Chalka vocate, filie eiusdem Elye de eadem Pra­snicha personis, ad nostram veniendo presentiam quasdam litteras serenissimi principis domini Sigismundi dei gratia incliti regis Hun-garie patenter emanatas in nostrum iudiciarium conspectum curavit exhibere, in quibus inter cetera vidimus contineri, quod eodem Sigis­mundi (!) regi (!) in vigilia festi beati Barnabe apostoli3 unacum prelatis, baronibus, proceribus et nobilibus regni sui Bude existen-tibus querelasque cunctorum querulantium hincinde ad eundem con-fluentium audiente et iusto iuris tramite discutiente, predicta nobilis domina Katicha vocata, filia condam Nicolai filii Bedow de Pras­nicha sua ac alterius domine Chalka vocate, filie eiusdem Elye de eadem Prasnicha personis, de medio aliorum in sue maiestatis ve­niendo presentiam, querulose proposuit eo modo, quod Iohannes dictus Chemer de Kozouch ac alter Johannes filius Stephani de Zobochyna circa festum Assumptionis Virginis gloriose tunc pre-teritum4 ipsas de numero universarum possessionum ipsarum possessio-nariarum, ipsas in possessione Prasnicha predicta, Polanya et Zden-chech5 vocatjs concernentium, asserendo easdem per notam infideli-tatis earundem a sua impetrasse regia maiestate indebite et minus iuste, ymmo potentiarie exclusissent, easdem pro se ipsis occupando,

2 / 2 Ferdo Šišić: (144)

resque et bona eiusdem auferri et apportari fecissent, veluti etiam hoc idem quarundam litterarum inquisitionalium vigoribus contra eosdem coram regia maiestate curavit comprobare. Unde cum idem dominus rex unacum dictis prelatis, baronibus, proceribus et nobilibus regni easdem dominas nil infidelitatis nilque noxii et criminis contra suam maiestatem incurrisse, fecisse, commisisse et perpetrasse sane agnovisset et clare intellexisset, pro huiusmodique indebitam et po-tentiariam exclusionem et occupationem per prelibatos utrumque Iohannem factam, iamdictis earum iuribus possessionariis destitui non debeant et privari, fidelitati igitur utriusque Pauli, pridem regnorum Dalmatie, Croatie Sclavonique banorum, idem dominus noster rex litteratorie scribendo firmiter precipiendo mandasset, quatenus iidem mox visis presentibus, non expectato superinde eius­dem ulteriori mandato prelibatas nobiles dominas Katicha et Chalka vocatas in dominium sepefatarum universarum ipsarum possessio-num seu portionum possessionariarum in dictis possessionibus Prasnicha, Polanya et Zdenchech vocatarum habitarum, remotis de eisdem annotatis utroque Iohanne vel aliis earum indebitis detento-ribus, coram testimonio capituli ecclesie Chazmensis, cui illic serie litterarum suarum idem dominus noster rex accedere precepisset, reintroducere et restatuere, reintroductasque et restatutas in dominio earundem contra quoslibet, signanter autem prelibatos utrumque Iohannem tenere, conservare, protegere et defensare deberent sue regie maiestatis in persona. Verum quia ex serie litterarum predicti capituli ecclesie Chazmensis easdem nobiles dominas in domi­nium dictarum possessionum et portionum possessionariarum ipsarum mediantibus testimonio dicti capituli ac predictorum banorum ho-minibus easdem nobiles dominas legitime statutas, demum vero pre-dictos utrumque Iohannem de dominio earundem potentialiter ex-clusas invenimus et reperimus, manifeste pro eo nobis et regni nobi­libus predictis easdem nobiles dominas in dominium dictarum posses­sionariarum portionum de novo reintroducere et restatuere videba-tur, ad ipsamque possessionariam statutionem faciendam homo noster necessario debebat destinare, nosque Iacobum filium Michaelis de Vyzoka vicecomitem nostrum Crisiensem duximus transmitten-dum; qui demum exinde ad nos reversus, nobis retulit in hunc mo-dum, quod ipse feria quarta proxima post festum beati Stanizlay martiris proxime preterita6 ad faciem predictarum possessionum et portionum possessionariarum iamdictarum nobilium dominarum, vi-cinis et commetaneis earundem universis inibi legitime convocatis et presentibus, accedendo, prefatas nobiles dominas Chalka et Ka­ticha vocatas in dominium earundem introduxissent, easdemque eisdem iure ipsis incumbenti cum omnibus ipsarum utilitatibus et pertinentiis universis, contradictione prefatorum Iohannis et alio-rum quorumlibet non obstante, perpetuo possidendas statuisset, tribusque diebus in eisdem iuxta ritum et consuetudinem regni mo-ram faciendo personalem. In cuius rei memoriam firmitatemque

/ ' і л с ) Nekoliko isprava iz početka X V st. 2 7 3

perpetuam presentes litteras nostras privilegiales, appensione sigilli nostri munimine roboratas eisdem nobilibus dominabus duximus concedendas. Datum Crisii quarto die statutionis predicte anno domini millesimo quadringentesimo sexto.

1 Herman Celjski pomiri je se već 22 apr. 1406 kao hrvatsko-dalmatinsko-slavonski ban (gl. br. 100).

2 3 maja 1406. 3 10 juna (1405). '• 15 aug. (140 0-5 Prasnica, Poljana i Zdenčec, nedaleko od Čazme. 6 12 maja.

105 .

K o d T a r a n t a , 3 j u n a 1406. Kralj Ladislav Napuljski šalje Šibenčanima i Trogiranima

Ivana de Biziniano kao kneza. Original nepoznat; tekst sačuvao L u c i u s , Hist. Trag. 386. Ladislaus etc. universitatibus et hominibus civitatis Sibenici

et Tragurii partium Dalmatie, fidelibus nostris dilectionis, gratiam et bonam voluntatem. Pro bono et salutifero regimine ac statu vestro virum magnificum Iohannem de Biziniano Baruti, dominum fratrem ac affinem ac consiliarium carissimum, virum utique prudentem et iustum, in vestrum comitem statuimus ac etiam ordinamus cum vestra voluntate, prout ex inde in nostris aliis confectis literis continetur. Quamobrem fidelitatem vestram attente requirimus et hortamur, quod pro vestro bono et pacifico regimine atque statu velitis et placetis eundem Iohannem, qui procul dubio suis actentis virtutibus vos tranquille reget et salubriter gubernabit, in eodem comitatus officio confirmare, quod vobis erit utile et accomodum, nobisque placitum atque gratum et acceptum plurimum menti nostre, pre­sentes autem literas parvo nos tro sigillo munitas vobis in premisso-rum testimonium dirigentes. Datum in castris nostris victricibus prope et contra Tarentum sub eodem parvo nostro sigillo die 3. mensis Iunii, 14 indictionis, id est 1406.

Post datam: Volumus quod presentes oportuna inspectione eorum facta restituantur presentanti ad hoc, ut ad notionem utrius-que universitatum predictarum valeat pervenire. Datum ut supra.

106. B u d i m , 9 j u n a 1406.

Kralj Žigmund nagrađuje Dioniza Lopatačkoga zbog njegova uspješna učestvovanja u ratu protiv hercega Hrvoja.

Original na pergameni u arhivu porodice Macskds u Tinkovi (nedaleko od Lugoša, u Rumunskoj). Nekoć je bio pečat utisnut u crveni vosak.

STARINE XXXIX xg

274 Ferdo Šišić: (146)

P e s t y Fr , , A Szörenyvarmegyei hajdani oläh keriiletek. Бр. 1876, 56—57.

Relatio Piponis comitis Themesiensis. Nos Sigismundus dei gracia rex etc., memorie commendamus

per presentes, quod Dionisius filius Chwka de Lopathaka, alio no­mine de Myhalyanch, serenitatis nostre adiens conspectum suis fideli-tatibus et fidelium obsequiorum gratuitis meritis, virtuosis gestis et sinceris conplacenciis per ipsum et sacro nostro dyademati sub diversitate locorum et temporum exhibitis et impensis, propositis et declaratis, predictam possessionem Lopathaka, alio nomine Myha­lyanch vocatam, in districtu Comyati existentem, decern sessiones iobagionales, uti fertur, ad presens in se continentem, quam ipse necnon Stanislaus uterinus, item Ladislaus Mychael et Iohannes filii Nicolai, Farkasius, Petrus et Mychael filii Batrata de eadem, et per conseques progenitores ipsorum hactenus more keneziatus tenuissent et possedissent, et in cuius dominio ipsi existerent de presenti, sibi et per eum prescriptis fratribus suis ipsorumque here­dibus universis nove nostre donacionis titulo per nos dari suppli-cavit et conferri. Nos itaque recensitis, attentis et diligenter consi-deratis et in armario nostri pectoris sedulius permetitis premissis fidelitatibus et fideliorum obsequiorum uberrimis meritis et sinceris conplacenciis, per ipsum Dionisium in nostris et regni nostri varus expedicionibus, non parcendo persone neque rebus, sed se et sua pro nostri regii honoris uberiori incremento diversis fortune casibus opponendo, presertim vero in yeme proxime preterita et in estate presenti in regio exercitu nostro Boznensi adversus Herwoyam, nostrum notorium infidelem et sibi adherentes moto, cum adieccione laudabilium operum exhibitis et impensis. Pretextu quorum volentes eidem Dionisio et dictis fratribus suis regio occurrere cum favore, ut alii eo viso ad prestanda amplioris fidelitatis obsequia fervencius animentur, prescriptam possessionem Lopathaka, alio nomine Mi-chalyanch vocatam, quam, ut fertur, ipsi et eorum progenitores more keneziatus hactenus tenuissent et possedissent, et in cuius do­minio existerent de presenti, cum omnibus et singulis eiusdem utili-tatibus et pertinenciis, terris videlicet arabilibus cultis et incultis, pratiš, pascuis, molendinis, aquis, aquarumque decursibus, monti-bus, vineis, alpibus, silvis, nemoribus et generaliter quibuslibet utili-tatum integritatibus ad eandem rite spectantibus, sub suis veris metis et antiquis limitibus, prefato Dionisio filio Chwka et per eum pre-fatis Stanislao, Ladislao, Mychaeli, Iohanni, Farkasio, Petro et alteri Mychaeli ipsorumque heredibus et posteritatibus universis, de prelatorum et baronum nostrorum consilio et omni eo iure, quo dicta possessio nostre rite incumbit donacioni, nove nostre donacio­nis titulo dedimus, donavimus et contulimus, ymo damus, donamus et conferimus possidendam, tenendam pariter et habendam, salvo iure alieno; ipsos siquidem et eorum soboles more et ad instar cete-rorum regni nostri nobilium de plenitudine nostre regie potestatis

<Ч7) Nekoliko isprava iz početka XV st. 275

nobilitamus, nostro tamen duntaxat beneplacito perdurante, ita tamen, quod directa et equalis medietas dicte possessionis Lopathaka, alio nomine Myhalyanch vocate, prefatis Dionisio et Stanislao, alia autem similiter directa et equalis medietas eiusdem possessionis pre­fatis Iohanni, Farkasio, Petro, Mychaeli et alteri Mychaeli ipsorum-que heredibus cedi debeat et relinquatur, harum nostrarum vigore litterarum. Datum Bude in vigilia festi Corporis Christi anno eius­dem millesimo quadringentesimo sexto.

107.

Z a d a r , 19 j u n a 1406. Zadarski kaptol prepisuje na molbu zadarske općine dvije

isprave kralja Ladislava Napuljskoga, sto se tiču mjesta Novalje na ostrvu Pagu.

Original na pergameni s koje je pečat otpao u drž. arhivu u Zadru, odio samostana Sv. Dominika no. 1064. Isprava je veoma trošna i poderana.

Nos capitulum universum cathedralis ecclesie sancte Ane-stasie (!) de civitate ladre memorie commendantes tenore presencium significamus tam presentibus quam futuris quibus expedit universis et ad universorum noticiam et perpetuam rei memoriam harum serie pervenire volumus et testamur, quod nobis in unum et insimul congregatis in cathedrali ecclesia sancte Anestasie, ubi nostra capitula iuxta morem solitum congregantur, ad nostram presenciam accedens nobilis vir ser Georgius de Rosa civis ladre, procurator et procura-torio nomine comunis civitatis ladre, dicens et proponens dictum comune ladre habere duo regalia privillegia (!) super donacione et concessione ville Navallie (!) per dominum nostrum regem Ladislaum eidem comuni nuperiem date et donate, sue sacre regie maiestatis magno pendente sigillo sigillata, et timens ut ipsa privillegia que mittenda sunt pro iuribus dicti comunis ad partes Bossanas (!) et alias partes ubi necesse fuerit, per viarum discrimina perdi possint, nobis humiliter supplicavit, ut dicta privillegia in nostri presencia legi et inspici faceremus, deinde per notarium nostri capituli de verbo ad verbum accopiari, ut nostri capituli moris est. Cuius precibus ut iustis annuentes, dicta privillegia ut supra fecimus accopiari et nostri capituli consueto sigillo appenso iussimus communiri. Quorum pri-villegiorum unius, videlicet donacionis et concessionis dicte ville Navalie, tenor talis est:

(Slijedi isprava kralja Ladislava Nap. od 6 maja 1406 nr. 101). Alterius privillegii, videlicet commissionis possessus dicte ville N0-valie (!), tenor talis est:

(Slijedi isprava kralja Ladislava Nap. od 7 maja 1406 nr. 102).

276 Ferdo Šišić: (148)

In quorum omnium fidem et testimonium ad peticionem dicti ser Georgii de Rosa, procuratorio nomine quo supra, presentem lite-ram in forma privillegii reductam, iuxta morem et consuetudinem dicti nostri capituli, accopiari fecimus manu Theodori de Prandino de Vincentia, notarii nostri ad hoc assumpti, de verbo ad verbum sicut invenit in supradictis privillegiis; et quia dicta privillegia diligenter examinavimus et ascultavimus, et earn concordare inveni-mus, cum presenti nostri soliti sigilli appensione iussimus communin. Datum et actum Iadre in supradicta cathedrali ecclesia sancte Ane-stasie anno ab incarnacione domini nostri Yesu Christi millesimo quadringentesimo sexto, indiccione quarta decima, die decimo nono mensis iunii, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Innocentii divina providencia pape septimi anno secundo.

(Sig. not.) Et ego Theodorus de Prandino quondam Anthonii Ferraroli publicus imperiali auctoritate notarius et civis Vincentinus

ius in isto actu prefati capituli Iadrensis, predicta priville­gia fideliter de mandato dicti capituli exemplavi, nil addens vel minuens, sed solum prout iace signum cum nomine meo apposui consuetum in fidem omnium et singulorum premissorum.

108.

Z v o l e n , 1 a u g u s t a 1406.

Kralj Žigmund nagrađuje braću Nikolu i Ivana Gorjanske za stečene vojne zasluge od god. 1386 do 1403.

Original na pergameni s utisnutim pečatom u državnom arhivu u Budimpešti DL br. 9225 i u prepisu od 29 okt. 140J DL 9226.

Propria commissio domini regis. Nos Sigismundus dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Croacie

etc. marchioque Brandenburgensis, sacri Romani imperii vicarius generalis et regni Bohemie gubernator, cunctis christicolis presens carmen (!) cernentibus quibus incumbit pandimus in hys scriptis, quod nos regalis pericie perspicua contemplacione, que suis fidelibus subditis sinum consuevit aperire amene dileccionis recensitis et sagaciter in animo nostro regali premetitis multiphariis preclaris proficuisque complacenciis ac laudedignis fidelibus multimodis obsequiis, quibus fideles nostri dilecti magnificus vir Nicolaus de Gara regni nostri Hungarie palatinus et vir egregius Johannes ger-manus suus, nati scilicet condam Nicolai palatini de dicta Gara, a iuventutis ipsorum gradibus preclare fidelitatis sincera constancia preterms suis consodalibus eminencius presigniti de virtute ad vir-tutes ingenti urbanitate progredientes, iugiter et solerter sacro regio dyademati penultimoque nobis polorum rege aminiculante ante-fato sacro regio dyademate cum ingenti solita sollempnitate, non

<j4g) Nekoliko isprava iz početka XV st. 277

sine ipsorum filiorum Nicolai palatini ope et virtuoso aminiculo coronatis in universis expedicionibus validis et varus et negociorum diversorum prosperis et adversis processibus, iuxta nostrum immen-sum decus beneplacitumque et honoris eximii augmentum et tocius ipsius regni nostri ingentem ad profectum et comodum ac compen­dium oportunum locis et temporibus plerisque vicibus sumpme in-cumbentis indefessa solercia et strennua milicia, efficaci pericia, gravia cum eorum proximis et complicibus in suis personis ac cunctis bonis in nostris obsequiis sufferendo pericula, laudabiliter et fer-venter insigniteque adeo studuerunt complacere et prodesse, fervido eorum visu et toto posse, ut noster regius animus in claritate desi-derabili exinde presignitus mitissime conquievit enactumque et con-secutum est creberrime ex eorum pretaxatis virtuosis gestis ipsum regium nostrum decoris ac utilitatis ingentis concupitum incremen-tum. Que quidem gesta stennua suo modo singillatim exprimere longum esset et presentibus inserere tediosum, ad memoriam tamen futurorum, de universalibus ad particularia et de specialibus ad sin-gularia descendendo et multa ad pauca reducendo, ac longa ad brevia et modica succincte restringendo, presentis epigramatis serie et tenore duximus aliqua ex ipsorum factis meritoriis gestis quoque militaribus virtuosis eciam complacenciis edisserenda compendiose revera clareque reminiscentes, quomodo dudum temporibus impa-catis et discriminosis retrolapsis nobis minime in etate provecta stabilitis et ipso sacro dyademate nondum coronatis, interim viris perfidis utrisque Johanne, tunc bano et priore, in profundum malo-rum mersis et infidelitatis facinore offuscatis, indicibilia pericula et dampna in dicto regno Hungarie nequiter perpetrantibus et ad­versus reginales maiestates, Elisabeth videlicet socrum et Mariam conthoralem nostras preclaras, erectis eorum banderiis circa oppi-dum Gara prenotatum in publica strata cum ipsarum egregia comi-tiva pro tunc progredientes, rabido cum insultu insidiose irruentibus et easdem immaniter detinere et cunctis preciosis thesauris spoliare ac crimen lese maiestatis committere inibi uti liquet cunctis non verentibus, prelibatus Nicolaus palatinus, pater ipsorum, unacum eisdem tunc teneribus prolibus. ac ceteris plerisque consanguineis et complicibus suis pro tuicione ipsarum dominarum suarum sumpna cum diligencia absque metu lesi contra et adversus perfidos viros et eorum sceleratam kathervam, infideles scilicet regie maiestatis, diucius imperterrite bellando, demum cum viris egregiis Paulo filio Stephani et Johanne filio Pauli de dicta Gara Gregorioque filio Andree de Kereztwr, fratribus suis generacionalibus et condivisionalibus, per eosdem infideles devictus interemptusque fuit et decolatus, multis familiaribus suis rigide ibidem interemptis et wlneratis, universis-que bonis suis mobilibus et immobilibus per eosdem prorsus desti-tutus et spoliatus eodem Nicolao nunc palatino, deo volente, pre-cipiti et repentino ex recessu de manibus ipsorum liberato, ubi pre-fatus Johannes germanus suus detentus extitit et captivatus propter-

2 7 8 Ferdo Šišić: ( 1 5 0 )

que, proh dolor! non modice turbacionis et inquietudinis habuimus et concepimus anxietatem. Et cum interim ipso sacro nostro dyade-mate Albe laudabiliter fuissemus coronati,1 idem vir magnificus Nicolaus, tunc banus noster de Machow, erecto suo banderio cum suis proximis et ceteris regnicolis nostris fidelibus versus Themeskwz pro infidelibus nostris comprimendis et ad proterviam eorum oppri-mendam ex nostro iussu potenter progrediens ibique Michaelem et La-dislaum, filios Daan, ac alterum Ladislaum de Jank, nostros infideles, cum ipsorum comitiva viriliter devincens et conterens, abindeque flu-vium Danubii versus Syrimiam transfretavit, ubi dictum Johannem, tunc banum, nostre maiestatis infidelem, et suam dampnabilem grandem cohortem in contumeliam nostri accumulatam bellicose invadens, favente deo celi devicit gloriose nonnullos sequaces ipsius Johannis bani nostri infidelis in fugam convertendo ipsos usque castrum Wylak2 virtuose secutus fuit. Idem castrum Wylak filiorum Bartholomei filii Nicolai Konth palatini per ipsum Johannem banum infidelem nostrum ab eis vi et dolose, potenter et nequiter receptum, quod contra nostram detinebatur maiestatem per sua bellicosa certamina a detentoribus ipsius laudabiliter rehabendo. Ibidem eciam Emericum filium Andree voyvode filii Lachk, nostrum notorium infidelem, captivando et eundem cum multis aliis infideli­bus nostris captis et cum banderio Ladislai filii Karuli de Duracio, sub quo ipsi nostri infideles insidiose contra nostram incedebant maiestatem nostro conspectui presentari faciendo. Denique idem Johannes banus noster infidelis ante oculos ipsius Nicolai mire magnitudinis et famosi viri šibi latibula queritans, suos gressus in castrum Posogawar per wlpinarum semitas direxit pro sui capitis defensione, sed sepefatus Nicolaus ipsum castrum Posogawar cum sua laudabili gente armigera obsidendo diucius expugnavit. Senciens itaque dictus Johannes banus se evadere non posse, quamvis suam personam in signum obsidis sub eo pacti articulo, ut ipse prescrip-tas utrasque dominas reginas, pro quibus iamfatus Nicolaus pater prescripti alterius Nicolai nunc palatini laudabilem mortem subiit, pristine libertati redderet, manibus et potestati sepefati Nicolai assignasset. Sed eodem Nicolao, eo tempore banatum nostrum de Machow gubernante, contra et adversus Rascenses, in subsidium dicti Johannis bani infidelis destinatus, tenuta dicti banatus de Machow invadentes, confestim viriliter consurgente et ipsos ab ingressu eorum in dictum regnum nostrum Hungarie fiendo compescente, dictus Johannes banus interim per palliatam infidelitatem Stephani filii Dionisii voyvode, capitanei alterius nostri exercitus, cuius manibus per ipsum Nicolaum traditus fuisset, ab ipso obsidis vinculo libera-tus, regnum Bozne latenter subintravit; castrum Chewreg,3 quod violenter per homines dicti Johannis bani detinebatur, idem Nico­laus expugnando dominio suo pristino recuperavit, deinde idem famosus vir Nicolaus castra Dyako et Koswar4 vocata, que Georgius episcopus et Ladislaus filius Philpe,5 similiter nostri notorii infideles,

( I 5 i ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 279

in despectum nostri conservabant, per sua laudabilia certamina ab eorundem manibus eripiens, eosdem Georgium episcopum et Ladi-slaum filium Philpe ab hine in prescriptum regnum Bozne in exilium relegavit. Cum itaque preterea nos castrum nostrum Gumnech6

appellatum, quod in potestate prescripti Johannis bani et Pauli episeopi fratris sui, infidelium nostrorum, habebatur, cum ipso Ni -colao et aliis nostris fidelibus obsedissemus, idem Nicolaus cum suis sequacibus non modicos famulatus nobis cernentibus ibidem exhibuit indefesse. Pullulatis autem prescriptorum pravorum hominum, Johannis scilicet bani, Ladislai filii Philpe et Stephani Konth de Hedrehwara ac aliorum eis coherencium perniciosis et detestabilibus actibus, cum iidem per viarum devia ab ipso regno Bozne in pre­scriptum regnum Hungarie nostrum nuncupatum, comitatum scilicet de Walko, more predonico cum Boznensibus subintrassent incendia predasque committentes, dicto Nicolao protunc lateri nostro adhe-rente, militares et egregii viri, Stephanus videlicet filius Philpus de Korog, Georgius filius dicti Andree wayvode filii Lachk et Paulus filius Johannis bani de Alsan, cum ipsorum propriis et cum preale-gati Nicolai cathervis pro exaltacione nostri regii honoris ipsos sollempniter bellicose aggrediuntur, ubi eisdem nostris infidelibus devietis prefato eciam Johanne bano aliqualiter evadente sepetacti Stephanus Konth et Ladislaus filius Philpe nonnullique alii eorum sequaces et fautores, potissime per industriam famulorum ipsius Nicolai detenti, per prescriptosque Stephanum filium Philpus et Georgium filium Andree voyvode ac ipsos famulos dicti Nicolai ad supportandam penam debitam quam meruerant, nostris oculis extiterunt assignati. Peramplius quoque idem Nicolaus de virtute in virtutem gradatim ascendens, Lazarum kenezium regni Rascie, qui quodam modo a iurisdiccione nostra se retraxerat, humanitate et industria suis propriis in sinum reduxit nostre maiestatis, ilia servicia et easdem dacias, quas et que vivente domino rege Lodo-vico, socero et patre nostro, eidem facere et dare astrictus fuerat, nobis soluturum et exhibiturum. Dum itaque post hec ex presentis labilis mundi concitacione Omorath Turkorum imperator cum ipso Lazaro kenezio grande commisisset bellum et in eodem bello ipsi Omorath et Lazarus supplicium mortis passi extitissent,7 pratexatus Johannes banus noster infidelis, pretendens se in suis detestabilibus actibus exaltari posse, post huiusmodi conflictum districtus nostros de Beleen8 et de Macho rabide invadere et occupare non expavit, quern preallegatus Nicolaus, tunc banus noster de Macho, sua cum potencia invadens et eundem exinde eiciens, ipsosque districtus de manibus ipsius infidelis militariter et virtuose eripiens, nostris subiugavit dominio et dicioni. Et dum tandem prescriptorum Turko­rum sevissima nacio simulcum prescriptis Rascensibus contra christi-colas ad exinanicionem eorum (!) conspirassent, nosque personaliter ad conterendum ipsorum Turkorum et Rascensium proterviam vici-bus quadriduanis in dictum regnum Rascie accessimus, memoratus

280 Ferdo Šišić: (152)

Nicolaus super suo banderio erecto nobis cernentibus et bene reco-lentibus pro nostri honoris et eximii decoris incremento cum et pre ceteris suis consodalibus laudedigna et fidelia obsequia nostre palam exhibuit maiestati. Ceterum ipse Nicolaus per nostram maie-statem pro custodia et defensione dicti regni nostri per prefatos Turkos et Rascenses plurimum lacessiti deputatus, ad emulorum nostrorum tenuta et territoria in manu potenti plerisque vicibus transfretavit et ibidem plurima bellica certamina cum eisdem Turcis et Rascensibus, nostri et regni nostri hostibus, virtuose commisit, ubi plurimi proximi sui milites et clientes ac notabiles persone interiere, sed omnipotentis dei coadiuvante clemencia cum multis spoliis ac predarum recepcionibus abinde cum votivo triumpho feliciter con­tinue rediit ac nobis regnoque et regnicolis nostris quietem et pacis transquillitatem per suos fidelissimos famulatus ipsos inimicos dire persequendo plerumque reparavit. Nichilominus quoque dictus Nicolaus, protunc banus noster regnorum nostrorum Dalmacie, Croacie ac Sclavonic existendo, et dictus Johannes frater suus, in premissis et ceteris nostris expedicionibus vexilli proprii gentis sue armigere sufficienti ubertate prepollentis aminiculo vigore suffulti, eciam in reobtencionem, abolicionem et destruccionem castri Dobor' nuncupati, in districtu de Wzura situati, pro tunc per Paulum epi-scopum fratrem ac filium10 et cognatos nonnullos et complices me-morati infidelis nostri condam Johannis bani, similiter nostras noto-rios infideles, nostris regnicolis obesse et nocere ac queque dampna et pericula inferre et irrogare pro tunc perversa machinacione satagentes tenti et possessi, Christo iuvante, nobis iugiter adherendo per ipsorum et ceterorum nostrorum fidelium periciam, subditorum industriam et opitulanciam, prius dictos infideles nostras ab ipso castro excipiendo et detinendo, ipsum castrum concremari et tandem in cinerem redigi fecimus et f avillam, ad quern eciam locum Dabissa rex Bozne, ex pretitulati Nicolai militaris hominis induccione in nostre maiestatis conspectum veniens, se et suos Boznenses nostris dominio et dicioni subiugavit, tempore namque labente cum pre­texts recuperacionis et reintegracionis Dalmacie et Croacie regno­rum nostrorum predictorum et castrorum in eisdem existencium, que violenta manu Wlk bani11 dictorumque utrorum Johannis, bani scili­cet et prioris, eorundem quoque sequacium necnon Boznensium nostrorum infidelium detinebat, ipsos Nicolaum et Johannem fra­trem suum destinassemus. Ipsi Nicolaus et Johannes frater suus pro nostri regni regiminis incremento, non verentes mortis periculum eis inminere, cum gente ipsius Wlk bani prope castrum Tenen12 bellum committere non formidarunt, ubi ipsis infidelibus devictis, quam ipsum castrum Tenen tarn eciam alia castra et fortalicia ac civitates regnorum predictorum, immo ut verius dicatur, eadem regna nostra Dalmacie et Croacie e manibus et potestate predictorum infidelum nostrorum realiter recuperantes, nostro applicarunt pristino do­minio. Hiis namque laudabiliter prehabitis, cum nostra celsitudo

( і с г ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 281

assumpto fidelium regnicolarum nostrorum armigerorum valido četu, ad partes nostras Transalpinas se movisset et pertransito maiori spacio ipsarum parcium nostrarum Transalpinarum castrum Minus Nykapol vocatum, ubi Turkorum immanissimorum contra christicolas seviencium residebat multitudo, potenter progrediendo applicuisset, ipsum castrum ductore Christo vallido bellico certa-mine una cum ipso Nicolao, sobole condam Nicolai palatini ante-fati, et ceteris nostris fidelibus subditis ibidem ferventer cum ipsis Turcis diucius dimicantibus ac lesiones, interempciones et vulnera letaliter sufferentibus, laudabiliter reobtinendo et fideles castellanos in eodem relinquendo, eorundem fidelium nostrorum tutaminibus, Merche voyvodam Transalpinum per Turkos de suo dominio depositum, suo restituit pristino dominio. Abhinc versus climata ipsius regni nostri Hungarie cum palma victorie regrediendo, dum Alpium cacumina, wlgo Pozata dicta, indaginibus strictis et semitis non modica arctitudine compressis, ascendissemus, ubi multitudo Volahorum pestiferis iaculis et intoxicatis venenoque infectis sagittis nostros sequaces et subditos de densis et opacis silvis crudeliter feriens insidiabatur, memoratus Nicolaus cum vexillo et complicibus suis prenotatis pro tuicione nostre persone et tocius comitive securiori pro transitu et libera securitate ad instar sevientis leonis sine formidine mortis nostro lateri indesinenter adherendo et prefatos Volahos insidiantes manibus armatis vi repel-lendo, nos cum nostris subditis a prefatorum Volahorum detesta-bilibus insultibus et hosticiis insidiis non sine interitu complicum suorum tueri et defensare viriliter sategit virtuose. Cumque tandem valido fidelium nostrorum exercitu convocato et in unum aggregate versus Bulgariam pro cludenda et reprimenda dictorum Turkorum nostrorum et regni nostri capitalium inimicorum crudeli sevicia et impietate tirannica, presertim cum ipsorum fidelium nostrorum Nicolai sepedicti et Johannis germani sui, filiorum utputa olim domini Nicolai palatini pluries nominati, proprium vexillum non modica innumerositate strenuorum militum, procerum ac nobilium virorum armis bellicis sufficienter premunitorum personis propriis opeque et aminiculo eorundem intervenientibus processissemus et cum eisdem Turcis ac Bayzath ipsorum imperatore cis Maius castrum Nykapol denominatum in campestri prelio bellica certa-mina alternata vicissitudine diucius aggredientes et non modicam falleratam ipsorum Turkorum cohortem polorum rege opitulante in stragem et necis exterminium armorum acumine in area ipsius certaminis et prelii potenter concucientes, redigentes et miserabiliter opprimentes, postremoque nobis et nostris fidelibus subditis fortuna adversante et perversa facie sinistre nostrum exercitum respiciente ex hostili ipsorum Turkorum terribili impetu et insultu eorum prevalescente viribus, proh dolor, nostri exercitus premittente occulto dei iudicio fere demollitis et oppressis, ac ipsorum filiorum condam Nicolai palatini antefati et ceteris nonnullis vexillis

282 Ferdo Šišić: ( l 5 4 :

simulcum prefatis nostris fidelibus subditis et eorum complicibus loco certaminis in eodem pro nostra et tocius regni nostri tuicione, ymmo pocius pro republica ferventer et studiose lacius bellantibus, per ipsorum Turkorum seviciam impetuosam elisis, exterminatis et conquassatis ac necis miserabilis voragine consumptis, versus prescriptas partes nostras Transalpinas terga vertendo retroflexos gressus cum eisdem filiis condam Nicolai palatini et ceteris paucis nostris prelatis et baronibus urgente adversitate facientibus et demum in fluvio Danubii diucius descendentibus, prefatum Johan-nem filium condam Nicolai palatini cum nonnullis aliis baronibus nostris pro custodia et conservacione regni nostri, de loco ubi tetris et aqua Danubii fluctibus maris in proximo cuniunguntur et intrant, remisimus ad regnum nostrum prenotatum, eodem Nicolao fratre suo circa nos retento et demum per ampnes (!) pelagii in galeis versus civitatem Constantinopolitanam et abinde ad Dalmaciam et Croaciam regnorum nostrorum predictorum climata diuturne remi-gantibus, idem Nicolaus, natus condam palatini, nos nullatenus deserere voluit, quin ymmo nostris persone et obsequiis sumpma promptitudine et pericia industriosa totis suis nisibus, locis et temporibus incumbentibus, ubique assistere didicit indesinenter. Sic igitur, rege polorum admittente, in dictum regnum Hungarie reditum nostrum habuimus felicibus gressibus prosperatum. Gestibus igitur prenarratis in eorum statibus derelictis et nobis predictum regimen dyadematis ac regnorum nostrorum predictorum in pacis tranquillitate possidentibus, interim eciam nobis de dicto honore palatinatus ipsi fideli nostro bani Nicolao provisionem facientibus, dum in dictum regnum Bohemie in subsidium excellentissimi principis domini Wencezlai fratris nostri eiusdem regni Bohemie regis laborassemus, quidam prelati et barones necnon proceres, maior scilicet pars regni nostri Hungarie, in opprobrium nostre celsitudinis, in quo freti consilio in unum conspirantes Waradinum convenerunt, ubi prestito iuramento super capite sancti regis Ladislai corporaliter facto, nos dyademate regnisque Hungarie, Dalmacie, Croacie nostris regnis pretitulatis, que fere annis sedecim guber-navimus more regio in eisdem imperantes, privare de eisdemque regnis nostris excludere, ac ignotum eis alium regem, scilicet pre­dictum Ladizlaum filium condam Karuli de Duracio inducere, pro eorumque domino eligere et assumpmere conati extiterunt; nam nobis in ipso regno Bohemie existentibus, statim post huiusmodi conspiracionem adversus nos factam unus ex eisdem conspiratoribus, frater videlicet Emericus Bubek prior Aurane, Paulum Bissenum de Ezdege banum regni nostri Sclavonic suis vinculis dolose mancipavit. Sed laudabilis ipse vir magnificus Nicolaus palatinus hec conspi-ciens, pro nostri regii honoris exaltacione contra eosdem conspi­rantes, mox et illico toto suo posse ad eis resistendum bellicose exsurgens, dictum fratrem Emericum priorem hostiliter invasit, ipsum Paulum banum ab ipsius prions detencione eripere et

(45) Nekoliko isprava iz početka XV st. 28}.

liberare satagendo. Qui quidem frater Emericus prior, senciens potencie ipsius Nicolai palatini resistere non posse, se cum ipso Paulo bano uti profugus ad partes dicti regni nostri Dalmacie, in civitatem scilicet Iadrensem transtulit, eundem Paulum banum predicto Ladislao filio Karoli presentando. Cohors igitur iniqua et caterva dolosa dictorum prelatorum ac baronum contra nos con-spirancium et consurgencium, de et super huiusmodi fidelibus famulatibus dicti Nicolai palatini nobis sine intermissione exhibitis, in unum furibunde concitata, districtus, tenuta, possessiones et predia ipsius Nicolai palatini et Johannis fratris sui pro summenda exinde eis vindicta hostiliter et bellicosa invadere exorsa est, plurima incendia indicibilesque devastaciones et strages hominum in eisdem committendo. Et quamvis ipse Nicolaus palatinus propter terrorem multitudinis ipsius rebellis et dolose caterve contra nos consurgentis pluribus amicis et fautoribus ac famulis suis prius ad partem suam tendentibus orbatus extiterit, tamen fabricatore celi et terre, qui cunctos sibi famulantes non deserit, dextram sue celsitudinis pre-tacto Nicolao palatino porrigente, idem Nicolaus palatinus et Johannes frater suus, se et suas non timentes et pro parte nostra ad resistendum dictis nostris rebellibus fortuitis casibus submittentes forcius ut potuerunt armaverunt gressus et descensus eorum ad loca campestria exponentes, ipso denique fratre ipsius Nicolai palatini per ipsum palatinum cum gente eorum armigera ad obviandum dictis rebellibus nostris in ipso regno Hungarie derelicto, pre-narratus palatinus cum quibusdam suis satellitibus in ipsum regnum Bohemie ad nostre maiestatis personam accelerare procuravit, nos in ipsum regnum Hungarie reducturus sane nobis cum ipso palatino super conterenda protervia prescriptorum nostrorum emulorum plurimos tractatus facientibus et sic eundem ab inde, ne malicia ipsorum nostrorum emulorum prevalere posset, in ipsum regnum nostrum Hungarie remittentibus. Medio tempore preallegatus Johannes frater ipsius Nicolai palatini actus suos militares virtuose peragere non formidans, cum aliis nostris fidelibus castra Crako, Korumpa et Iauriense, que per nostros infideles in despectum nostri detinebantur, viriliter expugnavit et eadem ab eisdem nostris infidelibus recipiendo suis manibus virtuose applicavit. Exinde siquidem dum Dyonisius de Marchaly, Nicolaus et Stephanus filii Johannis de Kanysa, Petrus filius Nicolai de Felsew-Lyndva, Andreas filius Herrici de Rohonch, Franciscus filius Johannis de Azzonfalva Ladislaus, Stephanus et Johannes de Alsolyndva, nostri infideles, erecto banderio dicti Ladislai filii Karuli in districtu Rabakuz congregataque multitudine exercitus eorum, nos ab ingressu nostro in ipsum regnum nostrum Hungarie fiendo cohibere pretendissent, prefati Nicolaus palatinus et Johannes frater suus ac alii eorum fratres et sequaces nostri fideles, se mortis periculo submittentes, eosdem nostros infideles bellicose aggrediuntur, ubi dictis nostris infidelibus devictis et in fugam conversis castra Rohonch et Kezew

284 Ferdo Šišić: (156)

ac Azzonfalvavara vocata diucius expugnata, ab eorum nostrorum infidelium manibus rehabuerunt, victoriam reportantes exinde triuphalem, civitates nostras Budensem et Albam regalem deinde in errorem deductas, errectis in eisdem pro fidelitate nobis observanda banderiis nostris pro nobis restaurantes. Penultimo igitur prcmissis sic nostra in absencia laudabiliter expeditis, cum nos dei suffragante clemencia ex eorundem Nicolai palatini et Johannis fratris sui aliorumque nostrorum fidelium aminiculis, primo ad terminos dicti regni nostri Hungarie et demum ad civitatem nostram regalem Posoniensem pervenissemus, abindeque versus dictam Budam gressus nostros dirigere cepissemus, innotuit nobis, quomodo civitas nostra Pesth regalis per quosdam nostros infideles occupata esset et haberetur, qui ab eorum perniciosis actibus desistere recusassent, ubi prefati Nicolaus palatinus et Johannes frater suus leonica accincti audacia cum aliis nostris fidelibus flumen Danubii trans-fretantes in dictam Pesth accesserunt et ibi prescriptis occupatoribus ipsius nostre civitatis Pesth debellatis et devictis, ductorem exercitus eorum captivantes nobis presentarunt. Ad ampliorem siquidem ipsorum nostrorum infidelium perfidiam extirpandam, cum ad expugnandum castrum Strigoniense, Johannis archiepiscopi ecclesie eiusdem pocioris videlicet contra nos insurgencium, de quo plurima dampna et incendia indicibilesque devastaciones nostris regnicolis patrata fuere, cum eisdem Nicolao palatino et Johanne fratre suo aliisque nostris fidelibus accessissemus, idem Nicolaus palatinus Johannesque frater suus cum ipsis aliis nostris fidelibus civitatem muratam archiepiscopi antelati castro sub eodem habitam viriliter expugnantes in predam converterunt, abindeque iterum fidelibus nostris cum eisdem in ipsam Budam gressus nostros dirigendo. Considerantes quoque quomodo woyvodo Transsilvani sequacesque eorum et fautores accumulata magnitudine eorum exercitus in dispendium nostri regalis honoris in oppido Hathwan descendissent nobiscum bellaturi, turn pretaxatum flumen Danubii transfretando, in dicta civitate nostra Pesthiensi versus dictos woyvodas, sequaces et fautores exercitumque eorum vallidum accessuri descensum fecissemus, preallegati Nicolaus palatinus et Johannes frater suus, viri utique circumspecti, quamvis ipsis prefata incendia, depre-daciones, spoliaciones, hominum interfecciones et aliorum diversorum malorum genera per eosdem rebellizantes evenissent et irrogate fuissent, tamen pocius de sedacione et reformacione dictorum perpetratorum malorum paceque exinde fienda quam vindicta sumpmenda gaudentes, nobiscum sine intermissione plurimos tractatus super ordinanda ipsa pace facientes, inducias quorumdam dierum ad tractandum de pace predicta cum ipso woyvoda a nobis dari postularunt. Qui quidem palatinus et Johannes frater suus tandem non in modico temporis spacio, de facto ipsius pacis et concordie cum ipsis woyvodis tractatus utiles facientes, ultimatim eosdem woyvodas nobis rebellizantes, per industriam et humanitatem

(i57) Nekoliko isprava iz početka X V st. 285

eorum nostre reduxerunt reconciliacioni, fedus ipsius pacis cum eisdem woyvodis insuperque pretaxato Johanne archiepiscopo, De-trico Bubek, fratre Emerico priore Aurane, Johanne et Stephano filiis Thome de Wyvar, prescriptis Andrea filio Henrici de Ro-honch, Johanne filio Ladislai fratre eiusdem, Ladislao, Stephano et Johanne de Also-Lindwa, Petro et Johanne filiis Nicolai de Felsew-Lindva, Francisco filio Johannis de Azzonfalva, reliquis eciam plurimis eorum fautoribus et sequacibus, tali ordine firmantes atque stabilientes, ut a termino ipsius concordie inter nos et eosdem inite ac gracie per nos eis facte, illi nostri rebelles, qui inter partes Transsilvanas et fluvium Drave positi essent, infra octo dies, qui vero ultra ipsam Dravam haberentur, usque quindecim dies, illi siquidem, qui in partibus Transsilvanis essent usque viginti dierum spacia ab ulteriori quorumlibet malorum perpetracione retraherent, restringerent et cessare deberent, et astricti haberentur se nostro conspectui pro corroboranda ipsis unione et nostra gracia eis facta presentaturi, sed prescriptis Johanne archiepiscopo, Detrico Bubek, Emerico priore, Johanne et Stephano filiis Thome, Andrea filio Henrici, Ladislao, Stephano et Johanne de Also-Lyndva, Johanne filio Ladislai fratre eiusdem, Andree filii Henrici patruele, Petro et Johanne filiis Nicolai de Felsew-Lyndva ac Francisco filio Johannis de Azzonfalva, prescriptas unionem et graciam per nos eis factam, habere et pertinaciter recipere recusantibus, magis et pocius dictam inceptam infidelitatem augmentare machinacionibus. Cum nos ad opprimendam et conterendam ipsorum proterviam et per-fidiam cum dictis Nicolao palatino et Johanne fratre suo reliquis eciam nostris fidelibus eis obviare voluissemus et descensum nostrum in prescripta civitate nostra Albensi habuissemus, idem Johannes archiepiscopus et Detricus Bubek, sencientes se contra nostram maiestatem contravenire non posse, prioribus gracie et recon-ciliacione nostris per nos ipsis de novo faciendis, humotenus pro-voluti submiserunt ubi nos ex eorundem Nicolai palatini et Johannis fratris sui induccione, nolentes ipsos archiepiscopum et Detricum quamvis meruisset omnibus eorum iuribus et bonis privare, receptis tamen ab ipso archiepiscopo castris Strigoniense, Huruso et Sarwar et a dicto Detrico fortalicio Zenthgywrgh necnon oppido Zykzo vocatis, ut alii ab eis exemplati se in crimen lese maiestatis inmiscere formident, in ipsam eis per nos factam graciam duximus liberaliter recipiendos, prefatis Andrea filio Henrici et Johanne filio Ladislai fratre suo aliisque nonnullis infidelibus nostris no-toriis, ab oculis et a facie nostre celsitudinis perfide ab inde recendentibus. Igitur premissis omnibus et singulis eorum laudabiliter perfectis prospereque et salubriter expeditis, altissimo omnium rerum conditore admittente, cuius nutu omnia perficiuntur, non tamen sine ipsorum Nicolai palatini et Johannis fratris sui, alio-rumque nostrorum fidelium inmensis famulatibus nobis sumpma cum instancia et diligenti cura exhibitis, prescriptam iam dictorum

2 8 6 Ferdo Šišić: ( 1 5 8 )

rebellium nostrorum proterviam demolientes et conterentes, regimen dyadematis et regnorum predictorum nostrorum pro nostre cel-situdinis persona restauravimus, recuperavimus laudabili cum trimpho. Et nichilominus multa alia ineffabilia gesta et strenua facta ac virtuosa merita prefati dominus Nicolaus palatinus et egregius vir magister Johannes germanus suus cingulo inviolabilis fidelitatis circumamicti, laudabiliter pro exaltacione nostri throni regalis votive exercuerunt se ipsos et eorum bona et complicium suorum personas et capita pro nostro decore et prefectu ac tocius regni nostri comodo et inmensa utilitate sine pavore leti et mortis metu, leonica audacia suffulti, constanter et perseveranter, gra-tanter, benivole et libenter asperis casibus, uti inter fideles fide-liores submiserunt et exposuerunt fortune universis. Et quamquam ipsi fideles nostri, nati condam Nicolai palatini sepius superius nominati, pre ceteris ipsorum participibus preclare fidelitatis con-stancia illustrati, pro tot et multo pluribus virtutum et gratuitorum meritorum insignis, ingenciori nostri remuneracionis dono et muni-ficencie regie bravio per nos sicuti bene meriti non indigne forent premiandi, verum tamen in aliqualem premissorum retribucionis beneficium et ad particularem reconpensacionem obsequiorum eorundem, ut votis eorum aliquantisper respondere videamur, comitatum nostrum Lyptoviensem cum castris nostris Lykawa, Nogwar et Wyvar nuncupatis, item oppidis Rosumberg, Gybe et Lipche nominatis, ceterisque possessionibus et villis ad eadem perti-nentibus, signanter patronatibus ecclesiarum, pedagiis, tributis, daciis, collectis et pertinenciarum eius ac omnibus utilitatibus, terris videlicet arabilibus, pascuis, fenetis, montibus, vallibus, venacionibus, molendinis, silvis et nemoribus aliisque universis utilitatibus et usibus, sub eisdem veris metis et antiquis, quibus hactenus tenti fuerunt et possessa, de fidelium prelatorum et baronum nostrorum consilio maturaque deliberacione ac et certa sciencia nostre maiestatis, eisdem Nicolao palatino et Johanni eorumque heredibus universis nove nostre donacionis titulo et omni eo iure, quo nostre incumbunt collacioni, iure perpetuo possidendas, tenendas et habendas dedimus et contulimus, immo damus et donamus pre-sencium patrocinio mediante; quas dum nobis in specie fuerint reportate, in formam nostri privilegii redigi faciemus. Datum Zolii in festo ad Vincula beati Petri apostoli anno domini Millesimo quadringentesimo sexto.

1 31 marta 1387. 2 Danas Ilok (od Ujlak = novi stan). 3 Danas Čerević u Srijemu na Dunavu. 4 Danas Đakovo i Koska (nekoć Kosvar) kod Valpova. 5 Đuro, đakovački ili bosanski biskup (od 1383 do 1387), a Ladislav sin

Filipov de Szeglak. 6 Castrum Gumnech je današnje Bosiljevo nedaleko od Severina u neka­

dašnjoj križevačkoj županiji. 7 Kosovska bitka ( м iuna H 8 Q 1 .

<_£59) Nekoliko isprava iz početka X V st. 287

8 Vjerojatno kraj oko današnje Bijeljine nedaleko od ušća Drine u Savu. 9 Nedaleko od ušća Bosne u Savu; danas razvaline.

10 Petar Horvat , sin Ivaniša Horvata. 1 1 Vuk Vučić, brat hercega Hrvoja. 12 Knin.

1 0 9 .

B u d i m , 31 m a j a 1407.

Kralj Žigmund odgađa ročišta Mihajla i Polibarda de Kisvar-da, jer su obećali poći u rat protiv Turaka i Bošnjaka.

Original na papiru s tragovima utisnutog velikog kraljevskog pečata u arhivu grofova Zichy u 2sely-u fasc. 2 № 752.

Z i c h y - c s a l a d Okmanytara V, 512.

Sigismundus dei gracia rex etc., fidelibus suis magnificis viriš palatine» et iudici curie sue eorumque vices in iudicatu gerentibus, aliis eciam cunctis regni sui iudicibus et iusticiariis, ecclesiasticis videlicet et secularibus, presencium noticiam habituris, salutem et graciam. Cum fideles nostri Michael et Polybardus filii Dominici de Kiswarada in presentem nostram exercitualem expedicionem contra Turcos et Boznenses per nos instauratam asserant se perso-naliter profecturos, fidelitati igitur vestre firmiter precipimus et mandamus, quatenus universas et quaslibet causas annotatorum Michaelis et Polybardii, item Nicolai fratris ipsorum carnalis, prop­ter unionem cause ipsorum absque presencialitate dictorum Michae­lis et Polybardii causis suis in eisdem respondere non valentis, tarn per ipsos contra alios quam per alios quospiam contra ipsos in qui-buslibet terminis coram vobis motas vel movendas, statu in eodem sine omni gravamine et variacione ad octavas festi beati Michaeli archangel! nunc venturas prorogare debeatis. Secus non facturi, pre-sentes quoque perlectas reddi iubemus presentanti. Datum Bude feria tercia proxima post octavas festi sacratissimi Corporis Christi anno eiusdem Millesimo quadringentesimo sexto.

n o .

B u d i m , 2 j u n a 1407.

Palatin Nikola Gorjanski odgađa ročište Ivanu sinu Stjepa-novu de Zuha, zbog učestvovanja njegova u bosanskoj vojni.

Original na papiru s tragovima utisnuta pečata u arhivu madž. nar. muzeja; Kdllay-csaldd leveltdra.

Nos Nicolaus de Gara regni Hungarie palatinus et iudex Co-manorum damus pro memoria, quod instrumentalem exhibitionem, quam Iohannes filius Stephani filii Iako de Zuha et nobilis domina Margareta vocata, consors lohannis filii Benedicti de Feled, contra

288 Ferdo Šišić: ( 1 6 0 )

magistrum Nicolaum filium Leukus de Semyen, pro quo Blasius de Bogdan cum procuratoriis litteris conventus ecclesie Sancte Crucis de Lelez comparuit iuxta continentiam litterarum nostrarum evoca-toriarum et capituli ecclesie Agriensis rescriptionalium (super factis) in eisdem contensis, in octavis fešti beati Georgii martiris facere tene-bantur coram nobis, in quo etiam termino idem in causam attractus iudicia sex marcarum nobis et parti adverse persolvere tenebatur, de regio litteratorio mandato pro ipso in causam attracto, eo quod idem Iohannes in regium exercitum versus regnum Bozne contra Turcos et Boznenses instaurandum se asseruisset protecturum, ipsa-que domina absque presentialitate annotati Iohannis respondere non valeret, ad octavas festi beati Michaelis archangeli nunc venturas simulcum dictis iudiciis duximus prorogandam. Datum Bude trice-simo tertio die termini prenotati anno domini M° quadringentesimo septimo.

i n . Z a g r e b , io j u 1 a 1407.

Zagrebački župan Gjuro Duhovski javlja kaptolu zagrebač­komu, da su Nikola Toth Susjedgradski i njegovi drugovi opljačkali posjed Komogovinu i traži da sprovede po toj stvari istragu.

Original na papiru u arhivu grofova Zichy u Zsely-u fasc. 212 № 1242.

Z i c h y - c s a l a d Okmanytara V, 515 — 517. Amicis suis reverendis capitulo ecclesie Zagrabiensis magister

Georgius filius Petri de Dumbo, comes Zagrabiensis, amiciciam pa-ratam cum honore. Dicitur nobis in personis magistrorum Nicolai filii Nicolai dicti Toth de Zumzedvar et Ladislai filii sui ac Muchini filii Raphaelis de Lypovch, quomodo Ladislaus filius Ladislai dicti Theutus de Blyna, tercio die festi beati Michaelis archangeli in anno cuius iam tercia adveniret revolucio,1 missis Dionisio et Stephano filiis Georgii de Chremusnycha ac Paulo et Stephano nobilibus de Zadorfalva familiaribus, item Petro et Baran filiis Fabiani, Bene-dicto dicto Tharcha vayvoda, Chigano filio eiusdem Benedicti, Nicolao filio Golobych, Herligo filio Marci, Andrea dicto Keleg, Bekse Scokano, Johanne dicto Vernych, Wlkone, Herleno dicto Blasky, Zylkono filio eiusdem Herlini, Chykono filio Brunna, Ge-orgio et Nicolao filiis Anderi, Egidio, Georgio dicto Colonich, Ja-bano Bela villico, Philippo villico, Wlkone, Georgio dicto Kuchar, Marco et Briccio condam vayvodis, hominibus et iobagionibus suis, de eadem Blyna et eius pertinenciis, manibus armatis et potenciariis ad quasdam possessiones eorum Kazthanycha et Gomogoyno vocatas et earundem pertinencias, ibique quingentos porcos ipsorum proprios recipi et abduci; et quod in festo beate Margarethe virginis et mar-tyris,2 in anno cuius iam preterisset revolucio, ad easdem possessiones transmittendo, easdem similiter spoliari et sex mulieres miserabiliter interimi; tandemque in festo Sancte Crucis de novo preterito

( І б і ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 289

Mathiam iobagionem eorum simulcum filiis suis diris vulnerum pla-gis affici; preterea anno in presenti ad aliam possessionem ipsorum Pritizka vocatam destinando, eandem penitus desolari et ecclesiam in eadem constructam destrui et desolari, calicem, libros, vestes et indumenta necnon septuaginta septem iobagiones eorum cum do-mibus, rebus et bonis eorumdem recipi et asportari, et tandem ad possessionem eorum Ozeb appellatam destinando, eandem prorsus desolari fecisset; denique ad possessionem ipsorum Kerenovch trans-mittendo, ipsam omnino desolari faciendo, insuper ad possessionem eorum Luchnichy transmittendo, eandem penitus desolari, necnon possessiones eorum Breborko et Novakovch destinando, easdem fun-ditus destrui fecisset. De his omnibus non contentus, idem magister Ladislaus in fešto beati Michaelis archangeli nunc preterito posses­siones eorumdem magistrorum Nicolai et Muchyni, Bokoch et Keke-kolch vocatas desolando, Thomam et Blasium iobagiones ipsorum mi-serabili neće interimi fecisset. Demum ad possessiones ipsorum Pazka et Sclochene appellatas transmittendo, ibique Mikotinum et Nico-laum vayvodas homines eorum captivando, triginta duobus diebus in vinculis suis conservando, ab ipsis pecunias eorum abstulissent. Item in die medii Quadragesime3 ad alias possessiones eorum Albon, Therdych, Sceruma et Munych, Kyrginum magnum, parvum Kyr-ginum, Zachchera, Sabokchach, Polonicha, Velesne, Dubyno, Brisse, Herhoth, Dobolch, Thuria, Delch, Podvarsa, Bressye, Padvarya, Cheroch, Jelsolch et Zamlachya vocatas destinando, easdem con-cremando et penitus desolando, silvas eorum et aquam Zave simul­cum tributo et piscaturis ipsorum pro se occupando conservaret de presenti. Preterea viginti nidos avium accipitrum simulcum mille et centum florenorum auri in pro . . . . tis ciffis argenteis, quingentos florenos valoris in sexagentos porcos eorum propriis, necnon uno equo Lucasii familiaris eorum recipi fecisset; in quo quidem facto ipsis quadraginta et duo millia et quingentorum florenorum damna intullisset propria sua potencia mediante, in preiudicium eorum valde magnum. Super quo vestram amiciciam presentibus petimus dili-genter, quatenus vestrum mittatis hominem pro testimonio fide dignum, quo presente filius Stephani aut Nicolaus filius Ch nicha, aliis absentibus, homo noster scita pre-missorum ac Stephanum filios Georgii, contra memoratos

Nicolaum, Ladislaum et Muchynum nostram in presenciam ad terminum competentem, racionem de premissis redditurum effi-cacem; predictos homines et iobagiones suos impossessionatos magistro Ladislao statuere commitendo. Et post hec ipsarum inqui-sicionis et citacionis seriem nobis amicabiliter rescribatis. Datum Zagrabie die dominico proximo ante festum beate Margarethe vir-ginis anno domini Millesimo quadringentesimo septimo.

1 1 okt. 1405. 2 13 jula 1406. 3 2 marta 1407.

STARINE XXXIX 19

2 9 0 Ferdo Šišić: (162)

1 1 2 .

Z a g r e b , 18 j u l a 1407.

Kaptol zagrebački javlja zagrebačkom županu Gjuri Dubov-skom, da je izvršio njegov nalog od 10 jula 1407.

Original na papiru s tragovima utisnuta pečata u arhivu gro­fova Zicby u Zsely-u fasc. 212 N? 1242.

Z i c h y - c s a l a d Okmanytara V, 515 — 518.

Nobili viro magistro Georgio filio Petri de Dumbo comiti Zagrabiensi, amico ipsorum honorando, capitulum ecclesie Zagra-biensis amiciciam paratam cum honore. Noverit amicicia vestra nos literas inquisitorias pariter et citatorias honore quo decuit recepisse in hec verba:

(Gl. ispravu od 10 jula 140J br. 112) Nos igitur amicabilibus peticionibus vestris annuentes, secun­

dum earumdem literarum vestrarum continenciam una cum prefato Nicolao filio Churuk de Koznycha, homine vestro, in eisdem uteris vestris nominatim conscripto, nostrum hominem videlicet virum discretum dominum Georgium dictum Berend, succentorem ac preben-darium chori ecclesie nostre predicte, ad premissa peragenda nostro pro testimonio fidedignum duximus transmittendum; qui demum exinde ad nos reversi per nos diligenter requisiti, nobis concorditer retulerunt eo modo, quod ipsi in fešto Divisionis apostolorum nunc preterio,1 ab omnibus nobilibus et ignobilibus ac aliis cuiusvis status et condicionis et preeminencie illarum parcium homibus, a quibus decuisset et licuisset, palam et occulte diligenter investigando, talem de premissis scire potuissent veritatem, quod omnia premissa et que-vis premissorum singula, per annotatos magistrum Ladislaum filium Ladislai dicti Theutus de Blyna, Dionisium et Stephanum filios Georgii de Chremusnycha ac Paulum et Stephanum de Zadorfalva familiares, item Petrum et Baran filios Fabiani, Benedictum dictum Tharcha vayvodam, Chiganum filium eiusdem Benedicti, Nicolaum filium Golobych, Herligo filium Marci, Andream dictum Keleg, Bekse, Scokano, Johannem dictum Vernych, Velconem, Herleno dictum Blasky, Zylkonem filios (!) eiusdem Herlini, Chykono filium Brunna, Georgium et Nicolaum filios Endery, Egidium, Georgium dictos Colonich, Jabano Bella villicum, Philippum villicum, Wlkone, Georgium dictum Kuchar, Martinum et Briccium pridem vayvodas, homines et iobagiones eiusdem magistri Ladislai de eadem Blyna et eius pertinenciarum, sic acta, facta et perpetrata fuissent, prout et quemadmodum contineret tenor literarum vestrarum pre-dictarum, dem(p)tis dumtaxat numeris porcorum, mulierum inte-remptarum, iobagionum abductorum, nidorum avium, pecuniarum et aliarum receptarum et ablatarum, quos quoad plenum scire ne-

<ібз) Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 9 1

quivissent. Datum quarto die inquisicionis prenotate anno domini supradicto.

1 15 jula.

1 1 3 .

B u d i m , 24 j u l a 1407.

Kralj Žigmund odgađa ročište Nikoli sinu Lökösovu de Kdlla (Källay) zbog njegova učestvovanja u bosanskoj vojni.

Original na -papiru s utisnutim pečatom u arhivu madž. nar. muzeja; Källay cs. Itara.

Sigismundus dei gratia rex etc., fidelibus suis viriš magnificis palatino et iudici curie nostre ipsorumque vices in iudicatu gerenti-bus, cunctis etiam aliis regni nostri iudicibus et iustitiariis, ecclesia-sticis et secularibus, presentium notitiam habituris salutem et gratiam. Cum Nicolaus filius Lewkws de Kalla in nostram regiam exerci-tualem expeditionem contra nonnullos nostros et regni nostri emu-los, videlicet Boznenses, instauratam asserat se fore profecturum, ob hocque ipse prosecutioni causarum suarum comode accendere nequeat. Fidelitati igitur vestre firmiter precipiendo mandamus, qua-tenus universas et singulas causas annotati Nicolai, tarn per ipsum contra alios, quam per alios quospiam contra ipsum, in quibuslibet terminis coram vobis motas vel movendas, statu in eodem absque omni gravamine et variatione ad octavas festi beati Mychaelis archangeli nunc venturas proprogare debeatis. Aliud non facturi. Datum Bude die dominico proximo ante festum beati Iacobi apo­stoli anno domini MCCCC septimo.

114 .

B u d i m , 25 j u l a 1407.

Kralj Žigmund odgađa pred leleškim kaptolom zakazano ročište brace Ladislava i Andrije, sinova Marharta de Karol, jer polaze u bosansku vojnu.

Original na papiru s udarenim pečatom Leleškog kaptola fasc. 29 a. 140-7 nr. 9.

Sigismundus dei gratia rex etc., fidelibus suis conventui eccle-sie de Leles salutem et gratiam. Quia Ladislaus et Andreas filii Marharti de Karol ad presentem nostrum exercitum adversus Boz­nenses, nostros et regni nostri emulos, instauratum, asseruntur fore profecturi, ob hocque solutioni, quam ipsi octavo die presentis festi beati Iacobi apostoli, iuxta continentiam quarundam litterarum ves-trarum compositionalium, Stephano filio Stanizlai de Bathor coram vobis facere deberent, comode interesse non possunt, igitur fidelitati

292 Ferdo Šišić: (164)

vestre firmiter precipiendo mandamus, quatenus prescriptam solu-tionem statu in eodem absque omni gravamine et variatione aliquali ad octavum diem festi beati Mychaelis archangeli nunc venturum prorogare et diferre debeatis. Secus facere non ausuri. Presentes autem perlectas reddi iubemus presentanti. Datum Bude in festo beati lacobi apostoli prenotato, anno domini millesimo quadringentesimo septimo.

115.

N a p u l j , 27 j u l a 1407.

Krai] Ladislav Napuljski dopušta da herceg Hrvoje može izvoziti iz južne Italije žito.

Reg. Angioini (Ladislaus 1400) nr. 365, fol. 155 u drž. arhivu u Napulju.

Ladizlaus rex etc. magistro portulano et procuratori partium Apulie vel eius locumtenenti et Gabrieli Alderotti de Brunelischis de Florentia mercatori Baroli commoranti necnon magistris iuratis commissariis portulanis et personis aliis statutis per nostram curiam in singulis terris et locis maritimis ipsarum Apulie partium super prohibitione tractarum frumenti et aliorum victualium, quorum-cunque presentes licteras inspeturis fidelibus nostris dilectis etc. Significamus vobis, quod pridem spectabili et magnifico viro Hervoye duci Spaleti et comiti Partium Inferiarum, vicario nostro in regnis nostris Hungarie, Dalmatie, Croatie, Sclavonic etc., consiliario et fideli nostro dilecto, de annua provisione ducatorum auri mille centorum super certis nostris iuribus šibi certo modo solvendis providimus graciose. Et considerantes, quod idem dux provisionem ipsam pro presenti anno quintedecime in-dictionis super iuribus ipsis percipere nequit, nee intendentes ipsam pro eodem presenti anno dicte provisionis reali perceptione carere, eidem duci in ipsius provisionis excambium tractam salma-rum frumenti mille nongentarum sexdecim extrahendarum per eum de portubus seu maritimis dictarum Apulie partium et extra regnum nostrum Sicilie ferendarum libere et sine solutione quacunque pro ista vice tenore presentium de certa nostra scientia duximus conce-dendam. Quocirca volumus et fidelitati vestre de dicta certa nostra scientia harum serie mandamus expresse, quatenus vos predicti ma­gistri portulani vel locumtenentes, et Gabriel aut alter vestrum ad quern spectaverit nuncium seu procuratorem dicti ducis vobis pre­sentes nostras licteras assignantem extrahere seu extrahi facere de dictis portubus Apulie licitis et permistis iamdictas salmas frumenti mille nongentas sexdecim ad generalem regni mensuram de thumu-nis, scilicet octo per salmam, ferendas abinde per mare extra regnum predictum cum vase seu vasis competentibus, ad terras et loca dicti

06$) Nekoliko isprava iz početka XV st. 293

ducis sitas et sita in partibus Dalmatie vel ad alias terras nostras seu dictorum devotorum et fidelium sancte Romane matris ecclesie ac domini nostri summi pontificis et nostrorum et exonerandas ibi­dem pro ipsius ducis commoditatibus facundis libere a iure quolibet exiture tareni et vicesimi ac alio iure quocunque et dirictibus (!), etiam quarumcunque cabellarum dictorum fundicorum et plathea-rum nostre curie vel aliarum quarumcunque, quod dicti duci in ipsius sue provisionis excambium gratiose remmittimus vigore pre-sentium perivictatis (?). Data in Castro nostro Novo Neapolis, in camera nostra, per manus nostri predicti regis Ladizlai, anno domini M°CCCCVII° die X X V I I mensis iulii, XV е indictionis, regnorum nostrorum anno XXL0.

Eodem die similes tracte facte sunt pro Sandalo, summo vayvoda regni Bozne, de tracta salmarum mille sexcentarum in ex-cambium provisionis sue ducatorum mille etc. ut supra per totum.

116.

N a p u 1 j , 27 j u l a 1407.

Kralj Ladislav Napuljski naređuje svima vlastima u Ugarskoj i Hrvatskoj da se imadu pokoravati hercegu Hrvoju kao njegovu namjesniku.

Reg. Angioina (Ladislaus 1400 A.) nr. 36} fol. 161 u drž. arhivu u Napulju.

Ladizlaus rex etc. ecclesiarum prelatis necnon universis et singulis banis, vicebanis, officialibus, comitibus, rectoribus, iudici-bus, comunitatibus, subditis et personis aliis quibuscimque per regna Hungarie, Dalmatie, Croatie, Sclavonic, Bozne et alia regna eis аппеха constitutis, presentes licteras inspecturis presentibus et futuris fidelibus nostris dilectis, gratiam etc. Significamus vobis, quod olim spectabilem et magnificum virum Hervoyam ducem Spaleti et co-mitem Partium Inferiarum, consiliarum et fidelem nostrum dilec-tum, in vicarium nostrum regnorum predictorum per alias patentes nostras licteras ordinavimus sibique per vos in omnibus tamquam vicario nostro, per nos in dictis regnis statuto et ordinato, hobediri (!) iussimus et pareri, sicut in licteris nostris eidem duci factis propterea hec et alia plenius continentur. Et intendentes tam dicto vicario nostro per vos prestari hobedientiam, quam nostras fideles et subditos regnorum predictorum a viarum prolixis itineribus et causarum immoderatis sumptibus relevari, decrevimus de certa nostra scientia, quod de primiš appellationibus interponendis de cetero per quoscunque nostros dictorum regnorum fideles et sub­ditos a sententiis ferendis per quoscunque nostros inferiores officia-

294 Ferdo Šišić: ( ібб)

les seu commissarios et iudices delegatos vel delegandos eorundem regnorum aut aliorum vel alterius ex eis idem vicarius noster usque dumtaxat ad nostre maiestatis beneplacitum cognoscere vel illas cui vel quibus šibi videbitur commictere et subdelegare per ipsum vi-carium nostrum ac dictos alios secundum iustitiam decidendas va-leat atque possit et ad eundem vicarium nostrum ipsarum primarum appellationum cause et cognitio devolvatur non obstante, quod ipsa­rum appellationum cognitio secundum dictorum regnorum consuetu-dines esset ad nostram audientiam devolvenda. Quocirca vestre fide-litati de ipsa certa nostra scientia harum serie mandamus expresse, quatenus vos et vestrum quilibet, presentes videlicet et futuri, eidem duci, tamquam dictorum regnorum vicario, in omnibus que ad dic­tum vicariatus officium spectant et pertinent et alias iuxta tenores licterarum nostrarum predictarum dicto nostro vicario propterea ut predicitur concessarum ad honorem et fidelitatem nostram, devote pareatis, hobediatis et efficaciter intendatis, et pro ipsarum prima­rum appellationum prosequutione et cognitione ad eundem nostrum vicarium in oportunis casibus prout noviter decrevimus recurratis. Nee faciatis contrarium, sicut habetis gratiam nostram caram. Pre­sentes autem licteras post oportunam inspectionem earum pro cau-tela restitui volumus presentanti efficaciter in antea valituras, quas de certis causis nostris moventibus subscripsimus et dedimus de propria manu nostra. Data in Castro Novo Neapolis per manus nostri predicti regis Ladizlai anno domini M°CCCCVII a die vice-simo septimo mensis Iulii, quinte decime indictionis, regnorum nostrorum anno XXL

117.

B u d i m , 16 j a n . 1408.

Kralj Žigmund potvrđuje građanima Šopronskim da je od njih primio 400 zlatnih forinti kao pripomoć za bosansku vojnu.

Original na papiru s utisnutim kraljevskim malim pečatom u arhivu grada Šoprona, Dl. JJJ.

Relatio Pyponis de Ozora comitis Themesiensis. Nos Sigismundus dei gracia rex etc., memorie commendamus

per presentes, quod nos universos cives et hospites nostros de Sopro-nio iuxta limitacionem nostram pro subsidio nostre exercitualis ex-pedicionis contra emulos nostros Boznenses fiende in quadringentis florenis auri taxavimus, quod iidem ad cameram nostram regiam plene persolverunt. Ideo nos memoratos cives et hospites de So-pronio antedicta super dictis quadringentis florenis auri reddimus et committimus quittos et expeditos presencium per vigorem. Da­tum Bude feria secunda proxima ante festum beati Anthonii con-fessoris anno domini millesimo quadringentesimo octavo.

( іб7) Nekoliko isprava iz početka XV st. 295

118.

K r i ž e v c i , 28 f e b r . 1408. Kralj Žigmund dosuđuje Nikoli Vlatkoviću posjede nevjer­

noga Nikole Treutela od Levanjske Varoši, Slokovec i Torčec, u križevačkoj županiji nedaleko od Garešnice.

Original na pergameni na kojoj vise tri pečata: u sredini kra­ljevski, desno palatinski, a lijevo onaj državnoga suca, u arhivu hercega Batthyänyja u Körmendu, Acta antiqua, Aim. 4, lad. 8, Szohochyna nr. 269.

(N)os Sigismundus dei gratia rex etc., memorie commendantes tenore presentium significamus quibus expedit universis, quod in congregatione nostra generali universitatis nobilium Crisiensis et de Weruche comitatuum feria secunda proxima ante festum beati Valentini martiris1 Crisii celebrata, Nicolaus filius Lathk de Za-bochina de medio aliorum causidicorum in nostre serenitatis exur-gens presentiam, querulose nobis proponere et significare curavit, quomodo vir magnificus Nicolaus Trutul de Nevna2 magister tauar-nicorum nostrorum ob sue infidelitatis notam, quam tempore dis-turbii novissime preteriti contra culmen nostrum regium incurrisset, universas possessiones et portiones suas possessionarias, videlicet Zabachina3 predictam et Wthorchech4 appellatas, per nostram se-renitatem sibi perpetue dari et conferri postulasset; cum tamen ipse secundum formam decreti nostri Bude feria secunda proxima post festum beati Francisci confessoris5 anno domini millesimo quadrin-gentesimo tertio pro sedatione ipsius disturbii reformationeque sta­tus reipublice cum fidelibus barronibus (!) et nobilibus regni nostri in eo, ut universi nostri rebelles ultra Drauam existentes et commo-rantes a die ipsius decreti incipiendo usque continuos quindecim dies ab eorum ulterioribus pernitiosis actibus et gressibus nocivis super­sedere et ab illatione cuiuslibet mali per amplius fiendi cessare, seque in signum fidelitatis nobis servande infra anni revolutionem nostre maiestati presentare et exinde litteras nostras gratiosas pro se ema-nari facere deberent, ubi si qui id ad effectum deducerent, extunc tales eorum possessionibus, bonis et rebus pleno cum effectu restitui deberent gratiose stabiliti et initi, ab huiusmodi processibus infideli-tatem concernentibus ante expirationem dictorum quindecim dierum cessasset nullam nocuositatem cuipiam regnicolarum nostrorum ul-terius inferendo, et ibidem litteras nostras gratiosas Tyrnavie secun-do die festi beati Bartholomei apostoli6 anno domini millesimo quadringentesimo quarto, ante scilicet expirationem dicti integri anni, ad recipiendum et habendum dictas litteras gratiosas decreta-liter statuti emanatas, quarum vigore nostra claritas capiti posses­sionibus necnon rebus et bonis universis ipsius Nicolai gratiam et misericordiam fecisset curavit demonstrare, petens hiis habitis ex parte Nicolai Truteul per nostram maiestatem in premissis medelam iustitie elargiri. Quo audito idem Nicolaus Treutul exurgendo et

296 Ferdo Šišić: (168)

exhibitionibus quarundam trium litterarum, duarum nostrarum, unius patentis donationalis in Alba Regali die dominico ante festum beati Emerici ducis et confessoris7 in dicto anno domini millesimo quadringentesimo tertio, alterius vero privilegialis anno domini mil­lesimo quadringentesimo sexto, sexto Kalendas mensis Decembris,8

regni autem nostri anno decimo octavo suborte, habentis in se inter alia seriem aliarum litterarum nostrarum similiter donationalium transscriptive et confirmative, in Visegrad secundo die ferie secunde proxime ante festum Kathedre beati Petri apostoli,9 tertie quoque capituli ecclesie Chasmensis statutorie similiter privilegialis nobis ad nostrum litteratorium mandatum rescripte quarto die ferie tertie proxime post festum ad Vincula beati Petri apostoli,10 ambarum anno verbi incarnati millesimo quadringentesimo quinto subortarum, premissas possessiones et portiones possessionarias Zabochyna et Vtrochech nominatas iamfati Nicolai filii Lathk cum omnibus ipsa-rum utilitatibus propter prescriptam ipsius Nicolai infidelitatem sibi et suis heredibus in perpetuum donatas ac per nostrum regium et ipsius capituli Chasmensis homines statutas extitisse et esse decla-rando respondit ex adverso, quod licet ipse Nicolaus filius Lathk se formam et modum prescripti nostri decreti servasse assereret, dictasque litteras nostras gratiosas in sui defensionem exhibuisset, tamen idem Nicolaus ipsi nostro decreto contraveniens tarn ante expirationem dictorum quindecim dierum, quam etiam postea con­tra culmen nostrum regium processisset plurima mala nostris fide-libus regnicolis infidelitatem respicientia perpetrando, eodem Nico-lao filio Lathk hoc penitus abnegante. Et quia ipsi uterque Nicolaus se in premissis eorum contrariosis allegationibus et obiectionibus veridice atestationi iudicum nobilium iuratorumque assessorum pre-scriptorum amborum comitatuum congregationis nostre antefate ad nostram iuridicam requisitionem benigne submiserunt, pro eo cum nos eosdem iudices nobilium iuratosque assessores qualem de pre­missis scirent veritatem faterentur, requisitos habuissemus, iidem ad fidem eorum deo debitam fidelitatemque nobis et sacre nostre corone regie pro dicenda veritate et iustitia observanda tacto dominice cru-cis ligno nobis prestitam iamfatum Nicolaum filium Lathk secun­dum formam et vim decreti nostri prelibati ante exspirationem dicto­rum quindecim dierum a suis processibus et actibus pernitiosis super-sedisse et omnino cessasse per ampliusque nemini regnicolarum no-strorum quidquam mali irrogasse et perpetrari fecisse unanimi et concordi testificatione afirmarunt; sane licet nostra maiestas pre-libatas possessiones Zabachina et Vtrochech nominatas pretaxati Nicolai filii Lathk propter eiusdem infidelitatis notam, in quam modo previo adversus nostram maiestatem incidisset, iamfato Ni-colao Treutul in perpetuum contulisset et eedem sibi statute exti-terint, tamen quia iamfatus Nicolaus filius Lathk iamdicto nostro decreto se conformans usque expirationem dictorum quindecim die­rum a premissis facinorosis gressibus et actibus cessasse et super-

{169) Nekoliko isprava iz početka XV st. 2 9 7

sedisse per ampliusque nemini regnicolarum nostrorum quidquam mali irrogasse, sequenter vero ante exspirationem dicti integri anni nostre maiestatis in conspectum pro fidelitate nobis servanda acces-sisse et dictas litteras nostras gratiosas pro se emanari facere pro-curasse revera et experientialiter compertus extitit, et ideo nostra maiestas in contrarium prescripti nostri decreti memoratas posses-siones dicti Nicolai filii Lathk prelibato Nicolao Treutul nequa-quam dare potuit et valuit; sicque ipse Nicolaus filius Lathk pre-scriptis possessionibus suis Zabachina et Vtrochech pleno cum effectu restitui et reintegrari debebat, pro eo barronum dictorum-que iudicum nobilium, iuratorum assessorum ceterorumque regni nostri procerum quesito et assumpto consilio pretitulatis litteris per ipsum Nicolaum Treutul productis omnino cassatis et anullatis, iamfatas possessiones Zabachina et Vtrochech appellatas pretaxato Nicolao filio Lathk readiudicantes atque restituentes relinquimus et committimus sibi suisque heredibus cum omnibus earundem pos-sessionum utilitatibus eo iure, quo ante ea eidem pertinuisse dinos-cuntur possidere, tenere et habere, salvo iure alieno, prescripto Ni­colao Treutul et eius heredibus a modo inposterum perpetuum silen-tium inponentes ab eisdem. In cuius rei memoriam et perpetuam firmitatem presentes litteras nostras privilegiales pendentis sigilli nostri novi duplicis autentici munimine roboratas, penes quod pro uberiori rei cautela sigilla virorum magnificorum Nicolai de Gara dicti regni nostri Hungarie palatini et comitis Frank de Zechen iudicis curie nostre appendi iussimus, eidem Nicolao filio Lathk duximus concedendas. Datum sedecimo die congregationis nostre predicte in loco antelato,11 anno domini millesimo quadringentesimo octavo.

1 13 febr. 2 Nevna je danas Levanjska Varoš nedaleko od Đakova. 3 Zabachina po svoj je prilici današnji Slokovec kod Garešnice. 4 Wthorchech po svoj je prilici nekadašnji Torčec kod Garešnice. 5 8 okt. (1403). 6 25 aug. (1404). 7 4 nov. (1403). 8 26 nov. (1406). 9 17 febr. (1405).

10 7 ayug- (140$)-

11 Križevci, 28 febr. 1408.

119 .

K r i ž e v c i , 5 m a r t a 1408. Kralj Žigmund odbija želju braće Kastelanovića da im se

podijele posjedi nekadanjih buntovnika Pavla sina Dominikova od Desnice.

Suvremeni prijepis u arhivu grofova Teleki u Gyömrö-u, A. I. El. XXIII fasc. I nr. 32 (Pogdnyiana).

298 Ferdo Šišić; ( I / O )

Nos Sigismundus dei gratia rex etc., memorie commendantes tenore presentium significamus quibus expedit universis, quod in congregatione generali universitatis nobilium Crisiensis et de Weruche comitatuum, feria secunda proxima ante festum beati Valentini martiris1 Crisii celebrata, Paulus filius Dominici de Desniche2 de medio aliorum exurgendo proposuit eo modo, quo-modo Blasius, Andreas, Gallus et Stephanus filii Capitan de Desniche universas possessiones et portiones suas possessionarias, signanter in possessione Desniche predicta ac alias ubivis habitas tanquam per notam infidelitatis per nostram maiestatem sibi ipsis in perpetuum possidendas dari et conferri procurasset; cum tamen ipse servata forma nostri decreti generalis Bude feria secunda proxima post festum beati Francisci confessoris anno domini millesimo quadringentesimo tertio3 pro sedatione ipsius disturpii (!) disturbii (!) et reformatione status reipublice inter alia in eo, ut quilibet nobiles trans Dravam residentes a die ipsius nostri decreti usque continuos quindecim dies sese sequentes ab eorum ulterioribus perniciosis actibus et gressibus nocivis supersedere et ab illatione cuiuslibet mali per amplius fiendi cessare seque in signum fidelitatis nobis servande infra anni revolutionem nostre maiestati presentare et exinde litteras nostras gratiosas pro se emanari facere deberent stabiliti ab huiusmodi processibus infidelitatem concernentibus ante expirationem dictorum quindecim dierum supersedisset nil mali aut nocuositatis cuipiam regnicolarum nostrarum per amplius inferendo, et ibidem litteras nostras gratiosas Tirnavie secundo die festi beati Bartholomei apostoli4 anno domini millesimo quadringentesimo quarto emanatas, quarum vigore nostra maiestas capiti, possessi-onibus ac rebus eius universis gratiam et misericordiam specialem fecisset, curavit exhibere. Quo audito prefatus Blasius filius Ca­pitan pro se personaliter et pro annotatis Andrea, Gallo et Ste-phano fratribus suis cum procuratoriis litteris Pauli Chupor comitis Crisiensis nostram in presentiam exurgendo exhibitioneque duarum litterarum, unius nostre patentis donationalis sub secreto nostro sigillo minori, Posonii feria sexta proxima post festum beatorum Tiburtii et Valeriani martirum,5 ac alterius capituli ecclesie Chasmensis privilegialis, quarto die ferie secunde proxime post festum sacratissimi Corporis Christi,6 ambarum in dicto anno domini millesimo quadringentesimo quarto emanatarum, prescriptas uni­versas possessiones et portiones possessionarias prescripti Pauli propter premissam notam infidelitatis ipsius eis eorumque heredibus iure perpetuo possidendas per nostram claritatem datas ac per nostrum et dicti capituli Chasmensis homines statutas extitisse, comprobando responderunt ex adverso, quod licet ipse Paulus filius Dominici formam dicti nostri decreti se servasse asseruisset dictasque nostras litteras gratiosas exhibuisset, tamen ipse dicto nostro decreto contraveniens usque expirationem dictorum quindecim dierum ymo per amplius contra culmen nostrum regium processisset, plurima

( i 7 1 ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 299

mala, infidelitatem respicientia nostris regnicolis fidelibus perpe-trando. Et quia ipse Paulus filius Dominici se ac annotatus Blasius se, Andreamque et Stephanum necnon ipsum Galium in premissis eorum obiectionibus et allegationibus veridice atestationi iudicum nobilium iuratorumque assessorum prescriptorum amborum comi-tatuum congregationis nostre predicte nobis legittime requirentibus benivole submittebant, pro eo cum nos eosdem iudices nobilium iuratosque assessores super premissis requisites habuissemus, iidem ad fidem eorum deo debitam fidelitatemque nobis et sacro nostro diademati observandam, tacto dominice crucis ligno nobis prestitam, prescriptum Paulum filium Dominici iuxta formam et vim dicti decreti nostri ante expirationem dictorum quindecim dierum a quibuslibet processibus et actibus perniciosis suis supersedisse et omnino cessasse, perampliusque nemini regnicolarum nostrorum quidquid mali irrogasse et prepetrasse unanimi et concordi testi-ficatione affirmarunt. Verum licet nostra celsitudo prescriptas universas possessiones et portiones possessionarias ipsius Pauli filii Dominici ubivis habitas, propter premissam notam infidelitatis in quam ipse modo previo adversus nostram maiestatem incidisset, prescripts Blasio, Andree, Stephano et Gallo eorumque heredibus perpetuo possidendas contulerit et eedem ipsis modo previo statute fuerint; tamen quia iamfatus Paulus filius Dominici, uti dicta atestatio predictorum iudicum nobilium, iuratorum assessorum prescriptorum amborum comitatuum exprimit, servata forma iam-dicti nostri decreti usque expirationem dictorum quindecim dierum a premissis suis facinorosis actibus cessasse et supersedisse, per ampliusque nemini regnicolarum nostrorum quidquid mali irrogasse pro fidelitate etiam nobis servanda nostrum in conspectum debito tempore accessisse ac dictas litteras nostras gratiosas pro se emanari facere procurasse revera compertus extitit; et ob hoc nostra maiestas in contrarium prescripti nostri generalis decreti memoratas posses­siones et portiones possessionarias ipsius Pauli filii Dominici pre-libatis Blasio, Andree, Stephano et Gallo filiis Capitan nequaquam dare valuit, ideoque ipse Paulus filius Dominici prefatis suis posses-sionibus et portionibus possessionariis pleno cum effectu reintegrari debebat, pro eo baronum, dictorum iudicum nobilium, iuratorum assessorum ceterorumque regni nostri proeerum quesito et assumpto consilio universis litteris per ipsos Blasium et fratres suos productis, cassatis et annullatis, iamfatas universas possessiones et portiones possessionarias annotati Pauli filii Dominici ubivis habitas per ipsos filios Capitan petitas, relinquimus et committimus ipsi Paulo suisque posteris cum omnibus utilitatibus eorundem iure eis attinenti in sempiternum possidere, tenere et habere, salvis iuribus alienis, ipsis filiis Capitan et eorum posteris super requisitione portionum earundem amodo in posterum perpetuum silentium imponentes. In cuius rei memoriam et perpetuam firmitatem presentes litteras nostras privilegiales pendentis authentici dupplicis sigilli nostri

Зоо Ferdo Šišić: d/2)

novi munimine roboratas, iuxta quod uberiori rei pro cautela sigilla virorum magnificorum Nicolai de Gara dicti regni nostri Hungarie palatini et comitis Frank de Zechen iudicis curie nostre appendi iussimus, ipsi Paulo filio Dominici duximus concedendas. Datum vigesimo secundo die congregationis nostre predicte in loco antelato, anno domini millesimo quadringentesimo octavo.

1 12 febr. 2 Danas Dišnik kod Garešnice. 3 8 okt. (1403). 4 25 aug. (1404). 5 18 apr. (1404). 6 5 juna (1404).

I 2 0 .

N i n , 13 a p r i l a 1408. Pred ninskim kaptolom prodaje plemić Martin iz Visočana

svome bratu Milčinu svoj očinski dio zemalja u Visočanima. Original na pergameni u drz. arhivu u Zadru, odio samostana

Sv. Krsevana Caps, u no. IJ. Na ispravi vidi se trag gdje je o vrpci visio pečat.

Nos capitulum universum Nonensis ecclesie omnibus et sin­gulis Christi fidelibus tarn presentibus quam futuris presentem paginam inspecturis seu eciam audituris salutem in filio Virginis gloriose. Ad universorum noticiam et perpetuam rei memoriam harum serie volumus pervenire ac manifestum facimus et confi-temur, quod accedens ad nostram presenciam nobilis vir Martinus filius condam Dobromiri de Visocan1 per se suosque heredes et successores non vi, metu, dolo, fraude et spontanea voluntatis (!) per modum francum, liberum et expeditum dedit, vendidit, cessit et mandavit iure proprio in perpetuum et iure directi dominu ac plene proprietatis nobili viro Milchino filio dicti condam Dobro­miri, fratri suo uterino, de dicta Visocane, pro se suisque heredibus et successoribus recipienti et emptori (!) totam et integram partem seu porcionem šibi pertinentem et spectantem possessionem patri-monialem in dicta villa Visocane vocata, diocesis Nonensis comitatus Luke habita et existente, ad habendum, tenendum, gaudendum et possidendum et quitquid sibi suisque heredibus et successoribus deinceps placuerit faciendum, cum omnibus et singulis suis iuribus et pertinenciis, montibus et villis, edificiis, servitutibus, campis, agris cultis et incultis, utilitatibus, condicionibus, piscatis, venaci-onibus, pratiš, pascuis, silvis, nemoribus, lapidibus, derriis, meatibus, piscacionibus, arboribus fructiferis et selvestris (!), pallatibus, aquis et aquarum decursibus ipsi possessionarie (!) pertinentibus subtus terram et supra terram cum introitus (!) et exitas tarn de con-suetudine quam de iure. Et hoc pro precio et nomine precii librarum quinquaginta denariorum parvorum, quod precium dictus venditor

(i73) Nekoliko isprava iz početka XV st. 3 0 1

contentus et confessus fuit, se de predicto emptore plene et integre habuisse et recepisse et in se habere dixit; non habite, non recepte, non numerate sibique manualiter tradite dicte libre quinquaginta parvorum omnique alii suo iuri et legum auxilio omnino renuncians. Promittens dictus venditor per se suosque heredes et successores de dicta porcione sua possessionaria patrimoniali, vendita predicto emptori suisque heredibus et successoribus, litem et molestiam vel controversiam ulio tempore per se vel alias inferre vel inferenti consentire, sed dictam possessionem in dicta villa Visocane patrimo-nialem cum omnibus pertinenciis suis per se suosque heredes et successores dicto emptori suisque heredibus et successoribus excal-lumpniare, defendere, auctorisare et disbrigare in racione perpetuo ab omni homine et persona, collegio et universitate super se et omnibus bonis suis presentibus et futuris; et predicta omnia et singula suprascripta perpetuo firma et rata habere, tenere et ob-servare et adimplere et non contrafacere vel venire per se vel alios alique racione vel causa de iure vel de facto sub obligacione omnium bonorum suorum presencium et futurorum. In cuius rei testimonium et roborem (!) perpetue firmitatis ad requisicionem parcium pre-dictarum hanc presentem paginam in formam privilegii redactam sigillo pendentis (!) nostri capituli solito et antiquo fecimus mu-nimine confirmari. Datum None in ecclesia nostra cathedrali sancti Anselmi sub anno domini millesimo quadringentesimo octavo, die tercio decimo mensis aprilis.

1 I danas Visočane nedaleko od Zadra.

1 2 1 .

P o ž u n , 20 a p r i l a 1408.

Kralj Žigmund nagrađuje Mačvanskoga bana Ivana Morovića za različite vojne zasluge.

Original danas nepoznat; tekst sačuvao J o s i p K o l l e r , Historia episcopatus Quinque ecclesiarum, Tom. III, Požun 1784, 288—297.

Nos Sigismundus dei gracia rex etc., memorie commendamus tenore presencium significantes quibus expedit universis, quod nos, qui divina favente clemencia sceptra gubernamus regalia et eorum principatui auspice deo feliciter presidemus cunctorumque nostrorum fidelium fidelitates et actus strenuos provida consideracione pen-samus, ipsisque ex innata nobis regia liberalitate condigna premia solemus elargiri. Recensentes et in regalibus precordiis revolventes preclaras fidelitates et laudedigna obsequia ac sinceras et virtuosas complacencias fie "lis nostri dilecti viri magnifici Joannis de Maroth bani nostri Machoviensis, quibus idem celsitudini nostre in pluribus nostris et regni nostri agendis prosperis et adversis, sub diversitate

3 0 2 Ferdo Šišić: d/4)

locorum et temporum per suorum operum laudabiliorem efficaciam et indefessam sollicitudinem multimode studuit complacere, signanter dum olim Joannes filius Petri de Horvathy et alter Joannes crucifer prior Aurane, nostri notorii infideles, cum ceteris nostris infidelibus ipsis adherentibus serenissimas principes dominas Elisabeth matrem et Mariam conthorales nostras carissimas dictorumque regnorum nostrorum reginas felicium recordacionum, prope civitatem Gara vocatam in conflictu eorum personali ibidem cum nostris fidelibus commisso et interempcione plurium nostrorum fidelium predictorum contra eosdem Joannem de Horwathy et alterum cruciferum ipso-rumque sequaces in defensione dictorum regnorum fervencius dimicancium captivasset, in qua quidem captivitate ipsa domina mater nostra, proh dolor!, per eosdem miserabiliter extitit interemta; prefatus Joannes banus adeo, ut ipsis dominabus reginis, matri et conthorali nostris, alicuius defensionis subsidium intendere potuisset, in area ipsius certaminis et conflictus ab ipsis nostris infidelibus gravissima ad se lesionis suscepit vulnera, ubi eciam per eosdem detentus extitisset. Tandem vero dum fideles nostri vir magnificus Nicolaus Gara tunc banus Machoviensis et Stephanus de Lossoncz iuxta oppidum de Cherewgh1 cum eisdem Joanne de Horvathy nostro infideli et eorum sequacibus conflictum commisisset perso-nalem, tunc eciam idem Joannes banus non formidans sue persone periculum conflictu in eodem contra eosdem nostros infideles cum sui sanguinis effusione et vulnerum suscepcione nobis ibidem fideles exhibuit famulatus. Insuper, dum nefandissimi crucis Christi hostes, utputa Thurci, valido eorum cum exercitu comitatum nostrum Syrmiensem hostiliter subintrassent, tunc idem Joannes banus in civitate Nagiolaz2 cum eisdem pro nostri regii honoris incremento conflictum commisisset, in quo eciam conflictu Dyonisium fratrem suum uterinum iidem nostri hostes ,captivassent et abduxissent, ubi dictus Joannes banus cum ipsius fratris sui et non sine familiarium suorum periculo et metu ac sui sanguinis effusione nostre fideliter servivit maiestati. Animadvertentes eciam, quomodo alias dum sce-lerata cohors Thurcorum in sua pluralitate confisa, iam dictum comitatum nostrum, Syrmiensem utputa, vice interata hostiliter invasisset et in eodem spolia, incendia et homicidia et detenciones nostrorum regnicolarum utriusque sexus non modicas commisisset, tunc eciam memoratus banus Joannes pro nostri regii honoris exal-tacione cum eisdem penes civitatem Nagiengh3 conflictum persona-lem viriliter inivisset et in eodem stragem non modicam fecisset, ubi non sine dirorum lethalium vulnerum plagis et quam plurimo-rum famulorum suorum periclitacione nostre claritati fidelia obse-quia curavit exhibere. Preterea dum nephandissimus crucis Christi, immo tocius orthodoxe fidei hostis et persecutor, Payazyt, dominus Thurcorum, capitalis nostre maiestatis emulus, cum valido ipsorum exercitu Thurcorum et aliarum barbarum nacionum catherva ful-citus partes nostras Transalpinas hostiliter subintrasset, easdemque

(i75) Nekoliko isprava iz početka XV st. 303

fere in maiori parte devastando et depopulando, castrum nostrum Minoris Nicopolis4 a Merche vayvoda5 familiari nostro ibi obti-nuisset et in eodem gentem suam pro conservando reliquisset, nos-que precepta huiusmodi annotati Payazyt tyrannica sevitate nostra cum valida potencia ad obviandum temeritati ipsius Payazethy et ad defendendas ipsas partes nostras, presertim predictum castrum Minoris Nicopolis expugnatum properassemus eodemque Payazethe ipsum nostrum adventum senciente retrocedente, ipsumque castrum Minoris Nicopolis de manibus sue gentis expugnassemus. In qua qui-dem expugnacione ipsius castri idem Joannes banus dictis Thurcis se viriliter opponens cum sui sanguinis effusione et letalium vulne-rum susceptacione nobis cernentibus nostre maiestati ibidem ad vota nostra similiter fideles exhibuit famulatus. Ceterum dum nostra celsitudo temporibus retrolapsis instaurato nostro validissimo exer-citu ad regnum nostrum Bulgarie cis fluvium Danubii, ubi pagano-rum nobis in regnis nostris inimicancium pullulabat multitudo, se transtulisset et castrum Maioris Nicopolis obsedisset, predicto Paya-zeth imperatore eo tempore in throno cum validissima sua potencia Thurcarum existente, tunc idem Joannes banus de nostro mandato ad explorandam potenciam ipsius Payazeth, non formidans pericu-lum sue persone, sed in sua strenuitatis confidens audacia prope-rando et ad nostram celsitudinem redeundo de potencia ipsius Payazeth nostram celsitudinem certissime informavit, ubi cum in-terempcione cuiusdam sui familiaris et sanguinis effusione nostre fidelia servicia exhibere curavit maiestati. Item eciam in itinere eodem cum circa castrum predictum ipsa nostra maiestas cum Paya-zetho predicto conflictum inivisset personalem, tunc prefatus Joan­nes banus suis fidelitate et strenuitate suffultus, nonnullos ex predictis Thurcis viriliter interimendo cum plurimorum familiarium suorum nece et periculo sevissimas vulnerum plagas conflictu in eodem sustulisse non formidavit, ubi eciam prefatus Dyonisius^ frater prefati Joannis bani per ipsos Thurcas extitit interemptus. Preterea dum valida potencia Thurcarum cum ceteris persecutoribus christianorum, gente utputa Boznense, fluvium Zava transfretasset et districtum de Posega subintrasset, tunc idem Joannes banus assumpta sibi una valida potencia adversus eosdem viriliter pro-perando, cum eisdem conflictum personaliter ineundo magnam stragem inter eos non sine proprii sanguinis effusione et periculo et nece plurimorum consanguineorum suorum et familiarium in area ipsius conflictus commisit et perpetravit. Postremo fortuna nobis sinitra, proh dolor!, dum nonnulli prelati, barones et proceres regni nostri prius capta et detenta persona maiestatis nostre regimine et solio regni nostri nos privare voluissent, tunc idem Joannes banus valido suo exercitu aggregato, non parcendo persone, possessionibus et bonis suis, se fortune casibus pro liberacione persone nostre et honoris nostri incremento submittendo, ipsam nostram personam per huiusmodi sua fidelia obsequia et virtuosa opera liberando, ad

3 o 4 Ferdo Šišić: (176)

regimen dicti regni nostri rursum sua pericia et industria mediante sublimavit. Tandem vero nobis in regno Bohemie pro sacri Romani imperii et nostri patronatus honore laborando, dum nonnulli pre­lati, magnates et proceres regni nostri, ingrati et immemores benefi-ciorum a celsitudine nostra copiose perceptorum, rebellionis cal-caneo dueti a sinu nostre clemencie se avertere attemptando et in crimen lese nostre maiestatis, inito fraudulento consilio simul conspi-rando, alium eis ignotum regem, utputa Ladislaum filium Karoli quondam de Duracio, in hoc regnum nostrum in opprobrium nostre celsitudinis introducere voluissent, Emericusque Bubek prior Aurane, qui fere tocius ipsius rebellionis et dissensionis origo fuerat et causa efficiens, recepta et aggregata sibi plurima potencia, fidelem nostrum virum magnificum Paulum Byssenum de Ezdege, Dalmacie et Croacie predictorum et Sclavonic regnorum nostrorum banum, qui se sue exquisite dolositati opponere disponebat, fraudulenter captivasset captumque prefato Ladislao filio quondam Karoli pro encenio de-stinasset, tunc idem Joannes banus sue fidelitatis laudabilem con-stanciam imitando, elevato suo vexillo proprio et totali sua potencia instaurata et adversus annotatum priorem de regno nostro Sclavonie ad regnum Bozne simul cum suis sequacibus et fautoribus expulit et effugavit, quosdam ad eum pertinentes et contra nostram maiesta-tem rebellisantes, terribiliter opprimendo et quosdam ad viam vir-tutis convertendo, ipsoque priore Aurane sic expulso et effugato. Volens pro nostri honoris exaltacione magis in suis fidelibus actibus insudare, quoddam castrum annotati prioris, Thorna6 vocatum, de quo multa mala incendia, dampna et depredaciones nostris fidelibus irrogabant, cum ipsa sua potencia obsedit et circumvallavit, ubi in expugnacione dicti castri per nostros infideles in eodem existentes ictu teli fuit letaliter in capite vulneratus, ita quod fere quatuor annis elapsis vel citra, ferrum ipsius teli de capite eiusdem eximi nequivisset. Demum vero et immediate prefati prelati, magnates et proceres regni nostri, uti premisimus, malo freti consilio simul con-spirantes, nos diademate nostro regio et corona, quibus regna nostra predicta annis fere XVI teneremus, privare et de eisdem excludere satagantes, prefato Ladislao filio condam Karoli, ut eorum vota valerent adimplere, ad civitatem nostram Jadrensem conductum prebuerunt, eundem quoddam serto ficticio coronantes7 ac predicta duo regna nostra, videlicet Dalmaciam et Croaciam, manibus eius­dem Ladislai filii Karoli cum castris districtibus et tenutis assignan-tes, propter que per eosdem in ipsis regnis nostris et fidelibus nostris spolia, incendia et interempciones plurimorum regnicolarum nostro­rum et alia quam plurima et irrecuperabilia damna sunt perpetrata. Sed suffragante nobis divini auxilii remedio, qui suos solo nutu salvare potest et conservare solet, interveniente eciam nobis et assis-tente valida potencia ipsius bani, qui ut premisimus necem propriam ac fratrum et familiarium suorum non formidans nee curans pericula rerum et possessionum suarum, ipsis nostris infidelibus sub banderio

(i77) Nekoliko isprava iz početka XV st. 305

ipsius Ladislai filii Karoli procedentibus diversis eorum preliis de-victis, viriliter obviavit. Itaque si premissa fidelia servicia et virtuosa industria ac valida potencia ipsius Joannis bani nobis non adfuisset, dubium fuisset nobis pristina gubernacula regni nostri readipisci, ad que quidem gubernacula rege altissimo annuente, per fidelia servicia et virtuosa opera ipsius Joannis bani ipsis nostris fidelibus invitis rursum fuimus sublimati et nunc in regimine et solio ipsius regni nostri feliciter gloriamur. Tandemque consulti fuimus per fideles nostros, ut universaliter in fidelibus nostris super ipsorum delictis perfidia, graciam et veniam faceremus, quod et gratanter fecimus, moti regia pietate, ita quod ipsi 'post datum facte eis gracie, deinceps a nocumentis et damnorum ac spoliorum illacio-nibus desistere nostroque conspectui pro corroboranda huiusmodi gracia se presentare deberent. Cum autem Paulus filius Stephani de Giante una cum Joanne filio Dominici de Sambok, Georgius filius Stephani de Bodon et Stephanus frater eiusdem cum Thoma, alias episcopo ecclesie Agriensis, et Stephanus filius Ladislai dicti nempe de Gomba simul cum notorio filio quondam Joannis bani de Hor-vathy, nostris notoriis infidelibus, his et proxime preteritis distur-bioribus temporibus sub nomine et vexillo Ladislai predicti filii quondam Karoli regis de Duracio per regnum nostrum in ipsius et regnicolarum devastacionem et incommoda hine inde discurrendo predasque spolia et indicibiles enormitates temere in crimen lese maiestatis commitendo et perpetrando incurrere non erubuerunt, ut veluti in reprobum sensum dati in profundumque malorum mersi non expaverunt, Marko autem de Zenthmarton cum Thurcorum imperatore Payazeth sevissimus regnum nostrum hostiliter subintra-verat, inter alia sua nefaria facta civitatem nostram regalem Zawa Zenth Demeter8 nominatam ad manus ipsius Payazeth proditorie tradiderat. Qui eciam in infidelitate predicta perseverando, transivit cum Payazeth supradicto iidemque huiusmodi nota infidelitatis obfuscati, non curando graciam, sed pocius in suscepta perfidia perseverando, manum malis accumulare premissa post premissum tempus gracie patrare non formidarunt. Unde nos de consilio et unanimi decreto tarn fidelium prelatorum et baronum nobiscum ab inicio degencium, quam ad graciam susceptorum pronunciavimus et decrevimus prefatos Stephanum filium Pauli de Gianthe, Georgium filium Stephani de Bodon ac Stephanum fratrem eiusdem necnon Stephanum filium videlicet dicti nempe de Gomba, a Marko de Zenthmarton in pristina nota infidelitatis permanere ipsosque per-sequi debere, veluti sacre nostre corone proditores. Quapropter eosdem universos possessionibus et porcionibus possessionariis eorum ubicunque in comitatibus de Walko, Syrmiensi, Bachiensi, Bodro-giensi, Pestiensi vocitatis, habitis et existentibus, quovis nominis vocabulo vocitatis et per eosdem dudum possessis privando et desti-tuendo ipsas ad manus applicando, de manibus nostris regiis nove nostre donacionis titulo cum omnibus earundem utilitatibus et per-STAR1NE XXXIX 20

ЗОб Ferdo Šišić: ( 1 7 8 )

tinenciis, videlicet ecclesiarum patronatuum iuribus, libertatibus, nundinis, tributis, terris arabilibus cultis et incultis, fenetis, cam-pestribus, silvis, nemoribus, pratiš, pascuis, molendinis, stagnis, lacubus, aquis, aquarumque decursibus, paludibus, piscinis, arundi-netis, promontoriis, villis, prediis et sitibus villarum ceterisque et universis aliis singulis utilitatibus utilitatumque integritatibus intra cursus metales et antiquas limitaciones universarum possessionum et porcionum possessionariarum vel aliquam ipsarum existencium quomodolibet vocitatis prescriptorum nostrorum infidelium superius nominatorum, quibus eedem per earum detentores, infideles scilicet nostros supradictos et aliis eorum possessionibus tente fuissent et possesse ac omni eo iure, quo premisso modo nostre incumbit colla-cioni, prefato nostro magnifico Joanni filio Joannis de Maroth bano nostro Machoviensi pro premissis suis multimodis serviciis, licet a nobis multo maioribus premiis attolli mereretur, tamen in aliquam recompensacionem eorum serviciorum suorum prenarratas universas et singulas possessiones et porciones possessionarias antecedenter nostrorum infidelium cum universis earum iuribus et pertinenciis superiis specificatis ac per eum suis heredibus heredumque successo-ribus et posteritatibus universis dedimus, donavimis et contulimus, imo damus, donamus et conferimus iure perpetuo et irrevocabili tenendum, possidendum pariter et habendum harum nostrarum testimonio literarum, salvo tamen iure alieno, nostre duntaxat fide-lium maiestatis. Presentes autem, dum nobis in specie fuerint repor-tate, in formam nostri privilegii redigi faciemus. Datum Posonii feria sexta proxima post festum Pasche domini anno eiusdem Millesimo quadringentesimo octavo.

1 Nekoć Csörög, danas Čerević na Dunavu u Srijemu. 2 Danas Manđelos u Srijemu (nekoć Nagv-Olasz t. j . velika talijanska

kolonija, ili Francavilla u X I I I st.). 3 Varoš Nagy-Eng danas je nepoznata; stajala je nekoć možda oko da­

našnjeg Mandelosa. 4 S lijeve obale Dunava nedaleko od usca Olte; danas gradu nema traga. 5 Mirča, vlaški vojvoda. 6 Torna vär pod Visokom Tatrom (nekoć u sjev. Ugarskoj). 7 Gl. o tome niže br. 57, bilj. 2. 8 Szäva - Szent - Demeter, danas Mitrovica na Savi (Srijem).

122. D r a g o t i n, 17 m a j a [1408]. l

Kralj Žigmund poziva Stjepana Himffyja u bosansku vojnu. Original na papiru s tragovima utisnuta pečata u arhivu

pecujskoga biskupa (u Pečuhu). Sigismundus dei gracia rex etc. Nobilis vir fidelis noster dilecte. Quamvis pro elidenda emulorum nostrorum Boznensium con-

finiorum dictorum regnorum nostrorum sepissimorum hostilium in-vasorum protervia, generalem nostrum exercitum, in quo et nos deo duce personaliter intererimus, ad festum Nativitatis beati lohannis

<Ч9) Nekoliko isprava iz početka X V st. ЗО7

Baptiste nunc venturum proclamari fecerimus, tamen nos pro ube-riori tuicione dictorum confiniorum eorundem regnorum nostrorum eciam de presenti singulis diebus exercituamur. Quare fidelitatem vestram requirimus, quatenus habitis presentibus ad magnificum virum Piponem de Ozora, comitem nostrum Temesiensem, fidelem et dilectum, de nostra intencione vobis referenda in hac parte ple-narie informatum vos personaliter transferatis, et quicquid idem in facto ipsius exercitualis expedicionis vobis nomine nostro retulerit, per omnia indubitanter credendo; id nostri regii amplioris bene-placiti et doni regalis vobis exhibendi debito effectui mancipetis, ut et nos tandem eidem vestre fidelitati nostrorum ulterioribus anti-dotorum premiis benigniter assurgamus. Aliud non facturi. Datum in Dragothyn2 feria quinta proxima ante festum beate Elene regine [anno domini millesimo CCCC octavo].3

1 Godina nije označena u originalu, ali je bez sumnje 1408, kad se kralj Žigmund spremao da povede na Bosnu veliku vojnu; baš oko toga vremena nalazimo ga u Đakovu i u Gorjanu. Up. bilj. 3.

2 I danas Dragotin nedaleko od Đakova. 3 U arkivu varoši Bartjova (Bartfa) u Slovačkoj ima original isprave od

i s t o g a d a n a izdana u D r a g o t i n u, a s tačno označenom godinom (Acta, fasc. 1 nr. 6).

1 2 3 .

P o d g r a d o m D o b o r o m , 26 m a j a 1408. Kralj Žigmund naređuje erdeljskim vojvodama Ivanu Ta-

mdssyju i Jakovu Szdnto-u, da odgode ročišta Mihajla Nddasdyja, župana Sikulskoga, jer učestvuje u bosanskom ratu.

Original na papiru s tragovima malog kraljevog pečata u arhivu grofova Teleki u Maros-Vdsärhelyu (u Erdelju, danas u Rumunskoj).

Commissio propria domini regis. Sigismundus dei gracia rex etc., fidelibus suis viriš magnificis

Johanni filio Henrici de Thamasy et Jacobo filio Lachk de Zanthow Parcium nostrarum Transsilvanarum vayvodis vel ipsorum vice-vayvodis, aliis eciam cuncti regni nostri iudicibus et iusticiariis, ecclesiasticis videlicet et secularibus, presentes visuris salutem et graciam. Quia fidelis noster magnificus vir Michael filius Salomonis de Nadasd, comes Siculorum nostrorum, ad nostram exercitualem ex-pedicionem contra nonnullos nostros et regni nostri emulos, videlicet Boznenses et Turcos, per nos in proximo instaurandam, una cum nostra maiestate proficisci debet, ob hoc ipse prosecucioni causarum suarum commode intendere nequit, igitur fidelitati vestre firmiter precipiendo mandamus, quatenus universas et quaslibet causas pre-fati Michaelis comitis Siculorum necnon universorum familiarium eiusdem, qui ad dictum nostrum exercitum una cum eodem profi­cisci debent, tam per ipsos contra alios quam per alios quospiam contra ipsos in quibuslibet terminis coram vobis notas vel movendas,

Зо8 Ferdo Šišić: (180)

statu in eodem absque omni gravamine et variacione aliquali ad octavas fešti beati Michaelis archangeli1 nunc venturas prorogare debeatis et differre. Secus non facturi presentesque prelectas reddi iubemus presentanti. Datum in descensu nostro campestri sub castro Dobor tercio die fešti Ascensionis Domini anno eiusdem MCCCC octavo.

1 6 okt.

124. B u d i m , 2 j u n a 1408.

Državni sudac Frank de Szecsen odgađa ročišta Ladislavu Tottös-u zbog njegova učestvovanja u ratu protiv Turaka i B om jaka.

Original na papiru sa tragovima utisnuta pečata u arhivu grofova Zichy u Zsely-u, fasc. 212 № 1268.

Z i c h y - c s a l ä d Okmanytara V, 545. Nos comes Frank de Zechen iudex curie domini Sigismundi

dei gracia regis Hungarie damus pro memoria, quod causam quam Georgius filius Andree de Bol contra Ladislaum filium Ladislai filii Theuthes de Bathmonostora ac Stephanum familiarem eiusdem, pro quibus Emericus de Side cum procuratoriis uteris regalibus com-paruit; item viginti octo iobagiones suos in possessionibus Mayssa, Laymer et Lak vocatis commorantes, eidem statuere commissos, iuxta continenciam literarum nostrarum prorogatoriarum super factis in quibusdam uteris conventus ecclesie Pech-Varadiensis evocatoriis et inquisitoriis contentis, in octavis festi beati Georgii martyris1

movere habebat coram nobis, de regio literatorio mandato per ipsum actorem nobis allato, eo quod in regium exercitum contra Turkos et Boznenses motum se asseruisset profecturum, ad octavas festi beati Michaelis archangeli nunc venturas2 duximus prorogandam. Datum Bude tricesimo tercio die termini prenotati anno domini Milessimo C C C O 0 octavo.

1 1 maja. 2 6 okt.

1 2 5 .

P o d g r a d o m D o b o r o m , 5 j u n a 1408. Kralj Žigmund potvrđuje Martinu Dersu Sredičkomu (u kri-

ževačkoj županiji) neki raniji nasljedni ugovor. Original na papiru s utisnutim pečatom u crveni vosak u

arhivu madž. nar. muzeja (odio grofova Kärolyi). propria commissio domini regis.

Nos Sigismundus dei gracia rex etc., memorie commendamus per presentes, quod veniens nostre maiestatis in conspectum fidelis noster dilectus magnificus vir Martinus Ders de Zerdahel,1 pridem magister dapiferorum nostrorum, nostre detexit claritati in hunc modum, quod ipse misericordia motus sinceroque fraternitatis zelo

^ l g i ) Nekoliko isprava iz početka X V st. 3 0 9

concitatus, diversa iura possessionaria condam Petri dicti Coron de eadem Zerdahel ibidem in Zerdahel et alias ubivis et in comitatibus quibusvis habita, ob notam infidelitatis eiusdem, quam idem tem­pore detencionis serenissimarum principum dominarum Elizabeth socrus et Marie consortis nostrarum charissimarum felicium recor-dacionum reginarum utputa regnorum nostrorum predictorum, nostris emulis et rebellibus adherendo, contra culmen nostrum regium incurrisse dinoscitur, per nos šibi data et collata Iohanni filio anno-tati condam Petri dicti Koron fratri suo patrueli cum cunctis utilitatibus et quibuslibet pertinenciis ad eadem iura possessionaria pertinentibus et spectantibus, quovis nominis vocabulo vocitatis, remisisset et resignasset, imo remisit et resignavit nostre maiestatis in conspectu, ita tamen, quod si divino arbitrante consilio prefatum Ioannem absque sobolum sexus masculini solacio ab hac luce dece-dere contingeret, extunc prescripta universa iura possessionaria memorati condam Petri Koron rursus et iterum sub premisse nostre donacionis titulo et vigore literalium instrumentorum superinde confectorum, in prefatum Martinum et eius superstites iure perpetuo et irrevocabiliter cum omni plenitudine iuris eorumdem devolvi debeant et redundari eo facto. Supplicans exinde ipse Martinus nostre culmini maiestatis preče subiectiva et devota cum instancia, quatenus huiusmodi possessionarie resignacioni nostrum regium con-sensum prebere dignaremur pariter et assensum. Nos itaque suppli-cacionibus ipsius Martini pie exauditis et clementer admissis recen-sitisque, et in memoriam nostre celsitudinis reductis multimodis fide-litatibus et fidelium obsequiorum gratuitis meritis ac sinceris gestis et virtuosis complacensiis per ipsum Martinum nobis et sacro nostro dyademati sub temporum et locorum diversitate laudabiliter et indefesse exhibitis et impensis, premisse possessionarie resignacioni per ipsum Martinum annotato Iohanni, ut prefertur, iam facte, sub condicionibus, clausulis et articulis in superioribus declaratis et expressis, nostrum regium consensum prebuimus benivolum et assen­sum, imo prebemus presencium per vigorem, salvo tamen iure alieno. Datum sub castro nostro Dobor tercio die fešti Pentecostes anno domini Mmo quadringentesimo octavo.

1 Zerdahel = Szerdahely, danas S r e d i c a (Gornja i Donja) kraj Bjelovara.

126. B u d i m , 12 n o v e m b r a 1408.

Kralj Žigmund odgađa ročište Ladislava Töttösa, jer uče­stvuje u bosanskom ratu.

Original na papiru s tragovima utisnuta pečata u arhivu gro­fova Zichy u Zsely-u, fasc. 212 № 1287.

Z i c h y - c s a l a d Okmänytara V, 565. Nos Sigismundus dei gracia rex etc., damus pro memoria,

quod causam quam magister Ladislaus de Bathmonostra, pro quo Emencus cum procuratoriis Uteris nostris astitit, contra Gregorium

Зіо Ferdo Šišić: (l82>

filium Andree de Bol, iuxta continenciam literarum comitis Frank de Zechen, pridem iudicis curie nostre, prorogatoriarum, super factis in quibusdam Uteris conventus ecclesie Pech-Varadiensis evocatoriis et inquisitoriis contentis, in octavis festi beati Michaelis Archangeli, honore iudicatus curie nostre vacante, movere habebat coram nobis, quia Georgius Magnus eundem Gregorium in expedicione nostra exercituali contra Boznenses instaurata occupatum fore exhibicione literarum nostrarum declarabat, pro eo ad octavas festi Epiphania-rum domini nunc venturas,1 in presenciam futuri iudicis curie nostre duximus prorogandam. Presentes autem, absentibus sigillis nostris, sigillo viri magnifici domini Nicolai de Gara regni nostri palatini fecimus consignari. Datum Bude tricesimo octavo die termini pre-notati anno domini Millesimo quadringentesimo octavo.

1 13 jan.

1 2 7 . S k r a d i n , 14 n o v . 1408.

Ivan Šibenčanin, gvardijan samostana franjevačkoga u Skra­dinu, apelira na bosanskoga vojvodu Sandalja Hranića protiv osude skradinskoga suda u nekoj bastinskoj parnici.

Original na pergameni u arhivu franjevačkoga samostana u Šibeniku.

In Christi nomine amen. Anno nativitatis eiusdem domini millesimo quatringentessimo (!) VIII 0 , die XI I I I mensis novembris, prima indiccione, regnante serenissimo principe et domino nostro naturali domino Ladislao dei gratia Hungarie, Dalmatie, Crova-cie (!), Ierusalem, Scicilie etc. rege inclito, tempore reverendi in Christo patris et domini fratris Francisci premissa dei gratia episcopi Scardonensis. Coram vobis egregio viro domino Alexio honorabili comite Scardonensi necnon iudicibus dicte civitatis Scardonensis, scilicet ser Iohanne Andrey Utiseni,1 ser Vulkse Petrice et ser Gru-bano Vladiche, ego frater Iohannes de Sibinico, guardianus mo-nasterii sancti lohannis extra muros Scardone, tanquam gubernator et rector dicti monasterii, personaliter constitutus die supradicta, dico et querulose expono, quod cum hoc sit quod vertebatur quedam questio seu controversia inter me, dictum guardianum, ex una parte ante regimen Scardonense agentem, et Stanislaum necnon Nicolaum de genere Moysig ex altera, se defendentes occasione quarundam possessionum, que fuerunt olim lohannis Borse et nobis dimisse ac legate, existentes in civitate et in districtu Scardone, ut in ipsius testamento ac comissione et donacione clarius continetur; de qua legacione, comissione et donacione sic facta, lata fuit sentencia per antedictum Alexium comitem Scardonensem unaa (!) cum iudicibus supradictis in favorem pref atorum Stanislavi et Nicolay fratrum, et in contrarium michi, dicto guardiano, anullantes (et) irritantes dic­tum testamentum, comissionem et donacionem, dicentes, eum esse factum et factas contra statuta et ordines civitatis Scardone; et tamen dictum testamentum, comissio et donacio est de iure factum

(і8з) Nekoliko isprava iz početka XV st. H i

et solempniter celebratum. Vos autem, supradicte domine ac hono-rabilis comes civitatis Scardone necnon cum iudicibus supradictis ipsum testamentum, comissionem et donacionem anullastis et irri-gastis necnon multa statuta Scardone, et maxime statutum positum libro tertio rubrica decima capitulo XLIII0 ; quod testamentum foret scriptum per notarium Cucilium, iuratum notarium civitatis Iadre necnon per nos vobis porectum, quod testamentum est olim Iohannis Borse, cuius ipsa bona fuerunt, que bona ipse Iohannes disposuit per suum ultimum testamentum, ut in ipso testamento continetur, et multa alia statuta, que fuerunt vobis porecta et alegata et in speciali contra literam domini Michaelis condam Radcy Borse et contra litteram matris sue Helene relicte condam Radcy; que littere fuerunt facte de donacione, que dicitur donacio »inter vivos«, et multis aliis litteris, racionibus et instrumentis, que loco et tempore, verbo et in scriptis ostendentur. Quapropter sciens me esse per vos agravatum nomine quo supra et timens in posterum me forcius agra-vari de predicta parte vestre sentencie late contra me et contra monasterium sancti Iohannis de Scardona, videlicet de possessionibus que fuerunt donate per ipsam Helenam matrem dicti Michaelis donacione que dicitur »inter vivos«, — idcirco appello in hiis scrip­tis ad magnificum et potentem virum, dominum nostrum, dominum Sandalium sumpmo (!) vayvodam Bozne,2 sive ad dominam banis-sam,3 sicut michi videbitur, quia, salva reverencia, ipsa determinacio et sentencia contra dictum testamentum et donacionem ac literas domini Michaelis et domine matris sue Helene est facta. Preterea ego Iohannes guardianus dico et appello, ut superius, ad predictos vel ad quemlibet ipsorum, ut michi melius videbitur, reservando michi huic appellacioni addendi, minuendi, corrigendi ac interpre-tandi alium seu alias de novo faciendi ad laudem et consilium mei sapientis, contradicendo, quod nulla novitas inferatur dicto mo-nasterio et conventui pendente huic appellacione. Insuper appello dictum Stanislavum et Nicolaum simili modo et forma salvo michi meo iuri iterum et novo appellandi ad predictos dominum Sanda­lium et dominam banissam, vel cui ipsi comiserint hec causam determinandam. Rogans vos notarium et iuratum cancellarium co-munis Scardone tanquam publicam personam, ut de hoc conficias michi publicum instrumentum presentatum in presencia supradicto-rum dominorum, presentibus ser Chlapcco Prodane, ser Gregorio Cosig et Gregorio Drasinig testibus.

Et ego archipresbiter Dorcus canonicus Scardonensis ac exa-minator de mandato supradictorum iudicum manum misi.

(Sig. not.) Et ego Michael condam Iohannis, clericus ac cano­nicus Scardonensis, publicus imperiali auctoritate notarius et nunc iuratus cancellarius comunis Scardone premissis omnibus rogatus, presens (!) appellacionem scripsi de mandato supradictorum domi­norum comitis et iudicum signumque meum consuetum aposui sub annis domini millesimo mense et die supradictis.

3 I 2 Ferdo Šišić: ( 184 )

1 Možda raniji srodnik poznatoga fra Đure Utišenića iz Kamička na Krki nedaleko od Skradina.

2 Vojvoda Sandalj Hranić dobio je od kralja Ladislava Napuljskoga dne 23 marta 1407 Ostrovicu i Skradin. Zato ga i zove u ispravi gvardijan Ivan »dominum nostrum«. O Sandalju gl. R a d o n i ć, Der Grossvojvode von Bosnien Sandalj Hranić Kosaca (J a g i ć, Archiv X I X (Berlin 1897), 380—465).

3 T. j . Anka, kći bana Vuka Vukčića, brata hercega Hrvoja, a punica Sandaljeva, čiju je kćer Katarinu od 1411 god. imao za ženu. (Up. T h a l l o -c z у, Die Nichte Hervoja's 1405 (Studien zur Geschichte Bosniens und Serbiens im Mittelalter, Miinchen 1914, 135—141)-

1 2 8 . 14 n 0 v . 1 4 0 8 .

Kralj Zigmund oprašta nevjeru knezu Ivanu Nelipiću i po­tvrđuje mu posjed grada Prozora.

Original na pergameni, na crveno-crnoj vrvci vise komadi zdrobljena pečata, u arhivu hercega Esterhdzyja, nekoć u Kismar-tonu, sada u Budimu, Rep. 4y, fasc. I nr. 19.

Sigismundus dei gratia rex etc. Universis Christi fidelibus presentibus pariter et futuris notitiam presentium habituris salutem in eo a quo triumphi largiuntur gloriosi. Superne lucis integritas in sue speculationis armario sydus habet splendidissimum, cuius fulgor igneum adeo secrete in infimis rerum ordinibus singula succendit, quod non potente percipere humane apprehensionis capacitate, gesta terrenorum ad superni arbitri iudicium producit, cuius vie incomprehensibiles et nostris inpalpabiles gressibus sic cuncta ducunt in fines, ut nobis quidem casualia et fortuita videantur, que apud ipsum intelligentie infallibilis deliberationem sortita in lucem seculi preferuntur. Hac consideratione singulos nostri eventus con-silii illius superni rerum ordinatoris iudicio asscribimus, eiusque cuius dignatio vota nostra direxit, in quo omne donum salutis relu-cet, exempta cupimus immitari. Sane licet suggerente pacis turbatore illo protervie patre špiritu nephando, qui sua maligna pompa ab arte syderum decidit infectus, a tempore mortis et defunctionis beate memorie domini Lodouici regis olym Hungarie, soceri et pre-decessoris nostri carissimi, inter nostram celsitudinem et nostros fideles regnicolas ac inter barones, nobiles, milites et universitatem incolarum regni nostri Bozne disturbia plurima et guerre graves inchoate et exorte extiterint, et usque modo continuate, nobisque anhelantibus et sumpmo studio laborantibus in recuperationem et reintegrationem eiusdem regni ad nos ac regnum et coronam nostras expensarum copiositas laborum assidua continuatio, mortis effrena vorago et strages horrenda, nostrimet etiam fatiga frequens, cunctis vicinas regiones incolentibus palam note, in exercituum variorum ductu sepissimo ac preliorum certaminibus multiphariis precesserunt, plurimis ex utraque parte viris bellorum agilitate probatis in ore gladii trucidatis. Tamen disponente pro nunc oculto dei iudicio, ad cuius operationem intelligendam non sufficit humane cognitionis facultas; ipso et enim deo inchoante cuncta incipiunt, conservante durant ad eius desinentia nutum, qui pacem stabilit et rebus defor-

( i 8 f ) Nekoliko isprava iz početka XV st. i n

matis faune faciem refigurat, prefato regno nostro Bozne et uni-versis eius baronibus, magnatibus, proceribus et omnibus incolis ac populis ad veram obedientiam et fidelitatem servitiaque et obsequia debita nostre maiestati et corone ac successoribus nostris facienda redeuntibus, magnificus vir dominus Johannes filius Iwan filii Ne-lepecz comes Cetine et Cliscie, qui licet pretactatis temporibus dis-cordiarum et guerrarum, per potentiam ipsorum Boznensium ac sevissimorum Turcorum invitus et coactus parti eorundem Boznen­sium adheserit, tamen eisdem Boznensibus, ut prefertur, ad veram obedientiam se reconciliantibus, ipse dominus Johannes similiter ad huiusmodi obedientiam et fidelitatem servitiaque et obsequia debita nostre maiestati et corone ac successoribus nostris regibus Hungarie perpetuo faciendam, observandam et exhibenda inter alios se obtulit nostramque maiestatem in regem et dominum suum naturalem una-cum aliis id similiter assumpmentibus, assumpmens, corona dicti regni Bozne insignire, sollemniter et honorifice, quemadmodum olym rex Twerthk regnavit, promisit, spondens se perpetuo in futurum adeo fideliter et iuxta beneplacitum nostrum ac successorum nostrorum serviturum, veluti alii fideles nostri corone Hungarie subditi serviunt et obsecuntur. Nichilominus etiam promisit pre-fatus dominus Johannes unacum ceteris pretactis id similiter assump­mentibus, quod de territoriis et tenutis suis nostro regno Hungarie nostrisque fidelibus regnicolis nullum dampnum nullaque nocu-menta seu malorum genera per ipsum aut cum eius voluntate eve-nient modo aliquali, sed eius iuxta posse proteget et defensabit. Nos-que animadvertentes et diligenter perpendentes ex premissis maie­stati nostre decus et regnis nostris eorumque incolis pacis comodum et non modicam utilitatem provenire, et volentes premissarum vir-tutum et obsequiorum ipsius domini Johannis digne premiandorum exposcentibus mentis, in eorum recompensationem sibi occurrere regio cum favore, et ipsum regie remunerationis antidoto et bene-ficio retributionis prevenire, castrum Prozor1 appellatum simulcum omnibus et singulis eius iuribus et pertinentiis sub suis veris et antiquis metis, de consilio et de consensu serenissime principis do-mine Barbare consortis nostre carissime ac prelatorum et baronum nostrorum, memorato domino Johanni, per tempora vite sue dum­taxat, dedimus, donavimus et contulimus, ymmo damus, do-namus et conferimus, possidendum per eundem tenendum et habendum, presentium litterarum nostrarum, quas per vite tem­pora eiusdem domini Johannis dumtaxat et minime ultra, vim habere volumus et vigorem, patrocinio mediante. In cuius rei memoriam firmitatemque et robur presentes concessimus litteras nostras privilegiales pendentis autentici sigilli nostri duplicis novi munimine roboratas. Datum per manus reverendi in Christo patris domini Eberhardi episcopi Waradiensis, aule nostre sumpmi can-cellarii, fidelis nostri dilecti, anno domini millesimo quadringentesimo octavo, decimo octavo Kalendas Decembris, regni autem nostri anno vigesimo, reverendissimo et venerabilibus in Christo patribus

3 1 4 Ferdo Šišić: ( 1 8 6 )

dominis Valentino tituli sancte Sabine sacrosancte Romane ecclesie presbitero cardinali et ecclesie Quinqueecclesiensis gubernatore, Johanne Strigonyensis, Colocensi et Jadrensi sedibus vacantibus, Andrea Spalatensis et altero Andrea Ragusyensis archyepiscopis, eodem domino Eberhardo Waradiensis, Stephano Transsilvanensis, Zagrabyensi, Agryensi et Boznensi sedibus vacantibus, fratre Johan­ne electo Wesprimyensis, Johanne Jauriensis, Wacyensi sede vacante, fratribus Dosa Chanadiensis et Hynkone Nytriensis electis ac Thoma Senyensis ecclesiarum episcopis ecclesias dei feliciter guber-nantibus, Sirimyensi, Traguriensi, Scardonensi, Nonensi, Tininiensi, Sibinicensi, Macharensi, Farensi et Corbaviensi sedibus vacantibus; necnon magnificis viriš Nicolao de Gara regni nostri palatino, Johanne Henrici et Jacobo Laczk voyvodis nostris Transsilvanis, honore iudicatus curie nostre vacante, Johanne de Maroth bano nostro Machovyensi, Dalmatie et Croatie predictorum ac totius Sclauonie necnon Zewrinyensis banatuum honoribus vacantibus, Nicolao Trewtel de Newna tavarnicorum, Simone filio condam Копуе bani ianitorum, Johanne Groff comite Corbavie dapifero-rum, Johanne filio Gregorii de Alsan pincernarum, Petro Cheh agazonum nostrorum magistris, Silstrangh comite Posonyensi, aliis-que quampluribus regni nostri comitatus tenentibus et honores.

1 Prozor grad stajao je kod izvora Rame, uz bosansko-hercegovačku granicu.

1 2 9 . B u d i m , 27 d e c . 1408.

Kralj Žigmund prašta Rabljanima bunu i potvrđuje im sva njihova prava.

Original na pergameni u dri. arhivu u Zadru, odio familije Ponti nr. 262. Na hrptu vidi se trag utisnutoga kraljeskog pečata, a pod njim: propria commissio domini regis.

Nos Sigismundus dei gracia rex etc., memorie commendamus tenore presencium significantes quibus expedit universis, quod ad nostre maiestatis accedentes conspectum honorabiles et nobiles viri Natalis marchio de Galsigna syndicus Arbensis, item Christoforus de Dumyne et Iacobus de Ermolao, cives et nuncii ac ambasiatores universitatis et civitatis comunitatis nostre Arbensis, vice et nomine comunitatis et universitatis civitatis antefate nobis humiliter suppli-carunt, ut ipsis et eorum cuilibet notam infidelitatis et aliam quam-vis rebellionis et inobediencie maculam iam preteritis disturbiorum et inpacatis temporibus per eos contra culmen nostrum regium ipsiusque fidelis commissam fortasse vel non commissam indulgere et graciose relahare (I)1 ipsosque et dictam civitatem cum suis perti-nenciis universis in sinum nostre gracie clementer assumpmere ac universa iura, leges, statuta et laudabiles consuetudines per dominos reges eis concessas et indulta, quarum vigoribus ipsa civitas ab olym tenta fuisset et gubernata, benigne confirmare dignaremur. Nos ita-que gloriosum arbitrantes, si vigorem iusticie pia mansuetudine et

(187) Nekoliko isprava iz početka XV st. п (

dispensacione clementissima moderemus, sic quod delinquencium pena nedum in posteros transeat innocentes, verum eciam ipsis for-tassis delinquentibus veniam et misericordiam humiliter imploratam misericorditer largiamur, ipsorum supplicacionibus exauditis et cle-menter admissis, prefate civitati Arbensi et ad earn pertinentibus universis super omnibus premissis rebellionibus, excessibus infideli-tate et quavis inobediencia modo, ut prefertur, per eos temporibus antefatis via et forma quibusvis commissis fortassis vel non com-missis factisque et perpetratis, graciam de regia pietate, que magis misereri solet, quam ulcisci, facientes specialem ea, que omnia et singula penitus relaxantes et ab eis abolentes, ipsos et eorum quem-libet in sinum nostre clemencie recipimus et pristine nostre gracie favori ех certa sciencia liberaliter agregamus, ex uberiori nichilo-minus dono gracie regie et ut ipsi in observancia fidelitatis nobis et sacre nostre corone Hungarie firmius animentur et devocius inar-descant, universas libertates, iura, privilegia, statuta et laudabiles consuetudines civitatis predicte et suarum tenutarum ac pertinencia-rum, ipsis per dominos reges Hungarie concessas et donata, per nosque confirmata et ratificata, quibus tempore condam serenissimi principis domini Lodovici regis Hungarie felicis memorie, patris et soceri nostri carissimi, utebantur, regebantur et soliti erant gratulare, pro eisdem ex certa sciencia et matura prehabito consilio appro-bamus, ratificamus et confirmamus presencium patrocinio mediante; quas dum nobis apportate fuerint in formam nostri privilegii redigi faciemus pro eisdem. Datum Bude in fešto sancti Iohannis apostoli et ewangeliste anno domini millesimo quadringentesimo octavo.

1 relaxare. 130.

U B 0 s n i, 28 d e c . 1408. Bosanski kralj Stjepan Ostoje daruje braći Radivojevićima,

Đuri i Vukiću različite krajeve u Dalmaciji i Humskoj zemlji. Ovjerovljeni prijepis, B u l l e t t i n o d i a r c h e o l o g i a e

s t o r i a d a l m a t a VI I (Spalato 1884), 188—191. To je očito prijevod iz srpsko-hrvatskog originala. Isprava nije nipošto sumnji­va, ali imena su gdjegdje slabo pročitana.

In nomine sanctissime et individue Trinitatis, amen. Nos Ostoja dei gratia rex Bosnie, Usorie, Inferioris Partis1 etc.

per has nostras patentes literas pateat omnibus ad quos pertinet, quod propter fidem et optimam servitutem nobis Ostoje regi et filio nostro Stephano2 per capitaneum Georgium et comitem Vu-chichium fratres Radivojevich3 et eorum filios prestitam, tunc quando a Bosnensibus expulsi fuimus et stetimus in quodam loco nuncupato Bobovaz, quorum opere et optima servitute ac fide erga nos prestita iterum in regnum nostrum repositi fuimus, tamquam hi, quos regnare decet. Quocirca propter eorum erga nos bene merita et fidem indubitatam, nos Ostoja rex iureiurando in animam nostram, fidem nostram regiam filiique nostri Stephani praedicti, dedimus

З і б Ferdo Šišić: (188)

eidem capitaneo Georgio, comiti Vuchichio, eorum filiis posterisque eorum, ut quidquid aliquis eorum vel ipsorum antecessores peccaverint aut aliquid contrarium egerint nobis aut nostratibus aut antecessoribus nostris usque ad presens, omnia donavimus eis, et quod nunquam in perfidiam illis possit adscribi, nee propter hoc ipsi possint aliquod damnum pati aliqua data opera, vel ex proposito, neque clam, neque palam nobis viventibus, neque in posterum, neque illi, neque eorum posteri in sempiternum. Insuper propter hanc fidelitatem nobis Ostoje regi et filio nostro Stephano per dictum capitaneum Geor-gium et comitem Vuchichium et eorum filios prestitam, predicto capitaneo Georgio, comiti Vuchichio, eorum filiis ceterisque posteris dedimus et adscripsimus in patrimonium in secula seculorum Almi-sium civitatem una cum Primorje ab utroque latere Cettine, videlicet Primorje usque ad Zarnovnizam, cum omnibus iuribus et territoriis, que pertinent Almisio et quod pertinebat ad Almisium temporibus regum Ludovici et Sigismundi; provinciam Cisalpinam et Transal-pinam dictam Gorscam zupam, cum omnibus iuribus et territoriis; civitatem Crussevaz et Blato cum omnibus iuribus et territoriis; Lucam provinciam ab utroque latere Narente, exceptis iuribus capi­tanei Sandagli et eius famulorum; et gabellas subtus Visechium; et barcaneum na Volivina; et barcanum na Norin; et aliam partem Drinscoga; et provinciam Vechenicam usque ad Narentam cum omnibus iuribus et territoriis, exceptis iuribus, que sunt illorum de Millatovich et Budisaljich; oppidum Imoschi cum provincia Imota; et Posusije cum omnibus iuribus et territoriis; locum Duarum cum provincia Radobilie; et provinciam Podsusie cum omnibus iuribus et territoriis; provinciam Rachitno cum omnibus iuribus et territo­riis; provinciam Drezniza cum omnibus iuribus et territoriis; oppi­dum na Poglich et ipsa Poglia; provinciam Planinam cum omnibus iuribus et territoriis; regionem Crainam a Narenta usque ad Ceti-nam cum omnibus Valachiis existentibus inter Narentam et Ceti-nam; Neumscam regionem cum omnibus iuribus et territoriis, cum confinibus et aquis et montibus et gabelis, barcaneis et terraticis, iam dicto capitaneo Georgio, comiti Vuchichio, eorum filiis et posteris dedimus et damus libenti munere et alacri animo in patrimonium in secula seculorum; nee possit istud perverti nee annullari, nee aliquid addi, nee detrahi eidem capitaneo Georgio, comiti Vuchichio et eorum filiis et posteris. Et hoc aliqua de causa neque ulio modo excogitari possit, neque propter aliquod suprascriptorum delictuum, quousque non incurrerint in futurum aliquam infidelitatem; iidem capitaneus Georgius, comes Vuchich et ipsorum filii Stephanus, Paulus, Nicolaus, Vlaticus, Vuk Vuchichievich et eorum posteri, que cognosci debeat Ungarica, Bosnica, Venetica et Ragusana iustitia, propter quam infidelitatem huiusmodi iustitia cognoscet eos capite puniri dignos, itaque non possint intus regnum nostrum condemnari ad vincula, neque in bonis iidem capitaneus Georgius, comes Vu­chich, eorum filii et posteri. Insuper propter maiorem erga nos gratiam et maiora benemerita dictorum capitanei Georgii, comitis

(l8q) Nekoliko isprava iz početka X V st. rij

Vuchichii et eorum filiorum, nos Ostoja rex et filius noster Stepha-nus confirmamus iam dicto capitaneo Georgio et comiti Vuchichio, eorum filiis et posteris omnia privilegia nostra et predecessorum nostrorum, que habent a quibuscumque regibus et potentatibus quo-cumque modo vel opere. Et quicumque vellet contradicere huic nostre concessioni, voluntate, iustitia vel litteris, vel aliquo alio opere huiusmodi contradicente, nos Ostoja rex et filius noster Stephanus iuramus et iuravimus, quod suprascripte concessioni et privilegiis ne utique derogare volumus nee ea in aliqua parte ab-rogare, et ideo iure iurando iuravimus per deum viventem et eius genitricem Mariam Virginem, per quatuor evangelistas, duodecim apostolos, quadraginta electos et omnes beneplacitos, quod nos Ostoja rex et noster filius Stephanus, vel aliquis nostrorum poste-rorum non contraveniemus his, que supra concessimus eisdem capi­taneo Georgio, comiti Vuchichio, eorum filiis et posteris, ulla data opera nisi propter infidelitatem, prout diximus; alioquin maledici-mur a sanctissima Trinitate et ab omnibus Sanctis suprascriptis et quod abiuremur deo fidem, iustitiam et angelum dei in die extremi iudicii dei. Huic adsunt testes: dominus rex cum fratribus, comes Paulus cum fratribus, comes Radoje cum fratribus, comes Butrech (?) cum fratribus et prestancioribus Bosne, comes Radam (?) Dra-goevich et procurator comes Gjura Georgii Dragichievich. Datum Bosne, die Innocentium, in die Veneris, mensis decembris anno mille-simo quatricentesimo octavo.

1 Prijepis ima još besmisao: Hungarie et Sclavonie. 2 Stjepan Ostojić, kralj bosanski od 1418 do 1421. 3 Humska porodica Radivojevića, napose vojvoda Đuraš i sin mu Pavao,

često se pominju u dubrovačkim spisima ovoga vremena; gl. J o r g a, Notes et extraits II , index.

1 3 1 .

B u d i m, 29 d e c . 1408. Kralj Žigmund nagrađuje srebrničke kaštelane Nikolu Go-

razdu od Keresztura i Ladislava de Szildgyi za hrabro držanje u bosanskim vojnama.

Original na papiru s utisnutim pečatom u crvenom vosku u madž. drz. arhivu u Budimpešti D. L. 9472.

Relacio Piponis de Ozora comitis Themessyensis. Nos Sigismundus dei gracia rex etc., memorie commen-

dantes tenore presencium significamus quibus expedit universis, quod nos recensitis et in memoriam nostre celsitudinis reductis fidelitatibus et fidelium serviciorum preclaris meritis, virtuosis gestis ac acceptis complacenciis fidelium nostrorum dilectorum magistrorum Nicolai filii Stephani dicti Garazda de Kerezthwr, et Ladislai filii Nicolai de Zylagh, castellanorum nostrorum de Zre-bernek, quibus iidem a multis retroactis temporibus nobis et sacre nostre corone sub locorum et temporum diversitate cum omni

318 Ferdo Sišić: (190)

sinceritatis fervore, devocionis constancia et sollicitudine indefessa absque ulla noxietatis contagio sedule et intrepide studuerunt anhelantque in futurum complacere; ex quibus quidem meritoriis serviciis et virtuosis gestis eorundem aliqua succinte brevitatis epilogo presentibus duximus patefienda. Porro cum dira rabies et iugis invalescencia nonnullorum infidelium crucis Christi, nostrorum utputa et regni nostri emulorum, signanterque Turcorum et Boznensium, a parte ipsius regni Bozne confinia dictorum regnorum crebris invasionibus et continuis insultibus populorumque et inco-larum eorum abduccionibus necnon incendiis, interempcionibus plerumque derodaret, discerperet et multimodis vexaret impedi­ments prefatique Nicolaus et Ladislaus, protunc in obsequiis fidelis nostri dilecti viri magnifici Johannis de Maroth bani Machovyensis existerent constituti, visa populi nostri affliccione et in iugum detestande servitutis ligatis post tergum manibus crebris vicibus abduccione et tarn miserande calamitatis exicium, ubi cernerent sine intermissione tarn gravia dispendia populis imminere christianis, ex quadam proprietate compassionis allecti cum et ipsi es'sent in virtute virili satis animosi et ad tractanda bellica multa strenuitate con-spicui, qui ad habendam validiorem contra ipsos nostros emulos resistenciam et obcludendum prosiliencium antra draconum aditum dictorum nostrorum emulorum, dictum castrum nostrum Zrebernek nuncupatum in dicto regno Bozne situatum, pro tunc et nunc nostris premanibus habitum, unde et ipsi nostri emuli sepesepius confinia ipsorum regnorum nostrorum nequiter intrare solebant et multa ac infinita in ilia parte regnicolis nostris incomoda et oprobria inferebant alieni regni advena, loca et formidabiles casus temptare non verentes adeo, ut ipsi nobis et sacro nostro dyademati ac reipublice comodosius, tucius, fidelius et prestancius servire et proficere quirent ad inhabitandum, tenendum et conservandum a nostra sibi ipsis dari pecierunt maiestate. In quo quidem castro per continuos quatuor annos iugi laborum instancia, continuatis vigiliis et sedulis exerciciis insistendo, non modicam erumpnam necnon sitim, famem, frigus et estum viriliter et constanter sufferentes, plurimas provincias ipsius regni Bozne prede et rapaci exponendo, nonnullos ex eisdem Boznensibus ad debite fidelitatis nobis obser-vande tramitem converterunt, ubi eciam vicibus sepe multiplicatis dictos nostros rebelles in nimia pluralitate congestus, dictum regnum nostrum more predonico subintrate et devastrare satagentes, prean-ticipando et preveniendo ac cum eisdem prelium durissimum com-mittendo, multos ex ipsis haste eorum stigmate mortuos in terram prostrando multosque suorum inimicorum letalibus plagis sauciatos interimendo, quamplures ex eisdem vinctos ad pretactum castrum Zrebernek appellatum deduxerunt, ubi inter huiusmodi bellicosa certamina iidem Nicolaus et Ladislaus frequencius letalibus infecti wlneribus copiosa suorum sanguinum effusione plurimorumque carorum suorum familiarium nece seu excidio ad ipsum castrum nostrum redierunt. Preterea de fidelitatibus et fidelibus obsequis ac

( i 9 i ) Nekoliko isprava iz početka XV st. 3*9

virtuosis gestis prefatorum Nicolai et Ladislai ista digna duximus memorie recensenda. Sane nobis in estate proxime transacta dictorum nostrorum emulorum Turcorum videlicet et Boznensium tirannicam rebellionem, actus nepharios et impedimenta tollerare nos valentibus et contra eosdem validissimo nostro instaurato exercitu dictum regnum Bozne intrantibus et quamplurima castra et castella ab eorum Boznensium manibus opitulante altissimi dextra expugnan-tibus et nostre dicioni triumphaliter subiugantibus, prefati Nicolaus et Ladislaus virtutes virtutibus adaugere cupientes, dum eosdem cum eorum gentibus ad obsidionem cuiusdam castri Branich nuncupati, in terra Uzure situati, fortis nimis et excelsi destinassemus, nostrum castrum viriliter et potenter obtinuerunt et nostris regiis manibus applicarunt. Aliaque quamplurima et multimoda servicia ac virtuosas complacencias, que propter eorum prolixitatem presentibus inseri nequeunt, nobis et sacre corone ad nostri honoris incrementum et regni nostri uberimum decus et comodum fideliter et constanter exhibuerunt, racione quorum dignum et iustum arbitramur, ut ubi multitudo precessit serviciorum condigna merces sequi debeat pre-miorum, eisdem Nicolao et Ladislao et per eos predicto Stephano patri necnon Emerico, Ladislao, Johanni et Paulo carnalibus fra-tribus ipsius Nicolai, item annotato Nicolao patri dicti Ladislai de Zylagh necnon Gregorio, Michaeli, Alberto, Dominico et Se-bastiano, similiter carnalibus, ac Gregorio filio Ladislai patrueli fratribus eiusdem Ladislai, eorundemque quorumlibet heredibus et cunctis posteritatibus, turn pro premissis fidelitatibus et fidelibus serviciis dictorum Nicolai et Ladislai, turn et enim in concambium possessionum Zewch, Fayzath, Reede et Eched in Heveswywariensi necnon Cheche vocatarum in Neugradiensi comitatibus habitarum, ipsis pridem similiter per nostram maiestatem perpetuo collatarum, nuncque adhuc nostra interveniente peticione per eosdem nobis resignatarum et rursum nostris regiis manibus reaplicatarum, quas-dam possessionem nostram regalem Horogzeg vocatam, in comitatu Themesiensi habitam, simulcum villis Kys-Posarus, Nagh-Posarus, Bezermen, Thozeg, Mosowthow necnon tribus Begenye ac terris usualibus, wlgo thelek, ceteris eciam cunctis possessionibus ac perti-nenciis, tarn in dicto Themesyensi, quam aliis quibuscunque comi­tatibus regni nostri habitis, item nundinis in dicta Begenye in singulis festivitatibus beate Margarethe Virginis necnon foro liberis in omni hebdomana cunctis feriis terciis in eadem Horogzeg ab antiquo celebrari consuetis, aliis eciam universis utilitatibus ipsarum et pertinenciis, utputa terris arabitibus cultis et incultis, pratiš, fenilibus, silvis, nemoribus, aquis, piscinis, molendinis, aquarumque decursibus et quarumlibet utilitatum earundem integritatibus, per defectum seminis condam Pauli de Katy, hominis absque heredum solacio ab hac luce decedentis, iuxta approbatam regni nostri con-suetudinem ad manus nostras regias rite devolutam et redactis, sub eisdem veris metis et antiquis limitibus, ymmo generaliter et

320 Ferdo Šišić: (192)

specialiter omnibus et singulis graciarum prerogativis quoquomodo nuncupatis et qualitercunque specificatis, quibus eedem per annotatum Paulum de Katy eo in humnais agentem tente fuerunt et possesse, ех certa nostra sciencia, potestatis plenitudine ac prelato-rum et baronum nostrorum consilio noveque nostre donacionis titulo et omni eo iure, que eedem tarn previa quam aliis quibuscunque racionibus seu de causis ad nostram spectant collacionem, de manibus nostris regiis dedimus, donavimus et contulimus, ymmo damus, donamus et conferimus per eosdem et quoslibet eorum successores iure perpetuo et irrevocabiliter tenendas, possidendas, pariter et habendas, salvo iure alieno; assumpmentes et efficaciter pro-mittentes nostro nostrorumque successorum regum Hungarie nomi-nibus, eosdem Nicolaum, Ladislaum, Stephanum, Emericum, alterum Ladislaum, Johannem, Paulum, alterum Nicolaum, Gregorium, Mychaelem, Albertum, Dominicum, Sebastianum et alterum Gre­gorium ipsorumque heredes et successores universes in pleno et pacifico dominio dictarum possessionum Horogzeg, Kys-Posarus, Nagh-Posarus, Bezermen, Thozeg, Mosowthow et trium Begenye necnon quarumlibet aliarum utilitatum fori nundinarum, libertatum, prerogativarum et pertinenciarum earundem prescriptarum quoquo­modo nuncupatarum, propriis nostris ac eorundem successorum nostrorum laboribus et expensis contra quoslibet manutenere, tueri, defensare et pacifice ac quiete perpetuis futuris temporibus con-servare et pro eis ac eorum altero tarn in iudicio quam extra ipsosque ubique effective et realiter expedire; mandantes et firmissimo regio sub edicto precipientes universis et singulis regni nostri iudicibus, ecclesiasticis et secularibus quibuslibet, auctoritate, iurisdiccione et potestate fungentes, presentibus et futuris, ut si quocunque tem-porum in processu memoratos Nicolaum, Ladislaum, Stephanum, Emericum, alterum Ladislaum, Johannem, Paulum, alterum Nico­laum, Gregorium, Mychaelem, Albertum, Dominicum, Sebastianum et alterum Gregorium ipsorumque heredes pretextu premissorum omnium per quempiam coram eis vel eorum altero in iudicium trahi contingent, extunc in primo termino nulla ad iudicacione facta causa in predicta semper in nostre maiestatis personalem et succes­sorum nostrorum presenciam, ubi pro tempore constituetur, absque gravamine et, ut premisimus, adiudicacione seu termini observacione aliqua transmittere debeant et teneantur, quibus quidem actoribus pro annotatis Nicolao, Ladislao, Stephano, Emerico, altero La-dislao, Johanne, Paulo, altero Nicolao, Gregorio, Mychaelo, Al­berto, Dominico, Sebastiano et altero Gregorio ac ipsorum heredibus nos et dicti nostri successores, reges videlicet Hungarie, responde-bimus et effective tenebuntur respondere, presencium nostrarum vigore testimonio et firmitate literarum, quas in formam nostri privilegii redigi faciemus, dum nobis in specie fuerint reportate. Datum Bude in festo beati Thome episcopi et martyris anno domini millesimo quadringentesimo octavo.