ΠΟΣΑ ΕΙ∆Η ΖΩΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α ;

Αναστάσιος Λεγάκις

Ζωολογικό Μουσείο, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πανελλήνιο Συνέδριο Ένωσης Ελλήνων Οικολόγων & Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρείας, Μυτιλήνη, 18-21.11.2004

Μέχρι σήμερα δεν γνωρίζουμε πόσα είδηζώων υπάρχουν στην Ελλάδα

Παλαιότερες εκτιμήσεις πρότειναν αριθμούςπου κυμαίνονταν από 20-30.000 έως 30-50.000 είδη

Πρόσφατα, το πρόγραμμα Fauna Europaea τοοποίο χρηματοδοτήθηκε από την Ευρ. Ένωση, κατέγραψε όλα, όσο ήταν δυνατό, τα μέχριτώρα γνωστά είδη ζώων της ξηράς και τωνγλυκών νερών

Παράλληλα με τον κατάλογο ειδών, για κάθεείδος καταγράφηκαν και τα κράτη στα οποίαέχει εντοπισθεί

Ορισμένα κράτη χωρίστηκαν σεπεριφέρειες

Η Ελλάδα π.χ. χωρίστηκε σε ΗπειρωτικήΕλλάδα, Κυκλάδες, Κρήτη, ∆ωδεκάνησα καιΝησιά Βορείου Αιγαίου

Έτσι σήμερα είναι δυνατό να έχουμε μιαπρώτη, αν και ατελή, εικόνα των ειδών τηςχερσαίας και «γλυκονερίτικης» πανίδαςτης Ελλάδας

Παράλληλα, το 2000 ολοκληρώθηκε καιτο άλλο χρηματοδοτούμενο από την Ευρ. Ένωση πρόγραμμα, τοEuropean Register of Marine Species(ERMS)

∆υστυχώς το ERMS δεν περιέχει ακόμηγεωγραφικά στοιχεία και έτσι δεν είναιδυνατό να εκτιμήσουμε τον αριθμό τωνειδών των ελληνικών θαλασσών

Παρ’ όλ’ αυτά, πρόσφατες εκτιμήσειςανεβάζουν τον αριθμό των θαλάσσιωνειδών της Ελλάδας σε 3.500

Η βάση δεδομένων την οποία έχει φτιάξει ηFauna Europaea

www.faunaeur.org

περιλαμβάνει μέχρι στιγμής το 99% τωνειδών που έχουν καταγραφεί

Σύμφωνα με την Fauna Europaea έχουνμέχρι στιγμής καταγραφεί από την Ελλάδα

23.130 είδη

Σε ένα σύνολο για όλη την Ευρώπη

129.636 είδη

Ποσοστό 17,8%

Ποιες ζωικές ομάδες απαρτίζουν αυτήτην πανίδα ;

Porifera

Cnidaria

Platyhelminthes

Nemertea

Nematoda*

Nematomorpha

Acanthocephala

Rotifera

Gastrotricha

Mollusca

Annelida

Tardigrada

Arthropoda

Entoprocta

Bryozoa

Chordata

Porifera

Cnidaria

Platyhelminthes

Nemertea

Nematoda*

Nematomorpha

Acanthocephala

Rotifera

Gastrotricha

Mollusca

Annelida

Tardigrada

Chelicerata

Crustacea*

Myriapoda

Coleoptera*

Diptera

Hymenoptera

Lepidoptera

Hemiptera Homoptera*

Hemiptera Heteroptera

Orthoptera

Other Hexapoda

Entoprocta

Bryozoa

Chordata

Coleoptera

Diptera

Hymenoptera

Lepidoptera

Mollusca

Homoptera

HeteropteraChelicerata

Other HexapodaChordata

Εάν συγκρίνουμε τον αριθμό των ειδώντης Ελλάδας με τον αντίστοιχο αριθμόστις άλλες χώρες θα διαπιστώσουμε ότι ηΕλλάδα βρίσκεται σε ιδιαίτερα υψηλή θέση

05000

1000015000200002500030000350004000045000

Italy

Fran

ce

Ger

man

y

Spa

in

Aus

tria

Hun

gary

Pol

and

Cze

chia

Brit

ain

Sw

itzer

land

Slo

vaki

a

Rom

ania

Sw

eden

Ukr

aine

Bul

garia

Gre

ece

Finl

and

Bel

gium

Net

herla

nds

Dan

emar

k

Yug

osla

via

Nor

way

Cro

atia

02000400060008000

100001200014000

Slo

veni

a

Por

tuga

l

Sic

ily

Latv

ia

Lith

uani

a

Est

onia

Bos

nia

Mac

edon

ia

Irela

nd

Sar

dini

a

Cor

sica

Mol

dova

Alb

ania

Bel

arus

Luxe

mbo

urg

Eur

. Tur

key

Cyp

rus

And

orra

Liec

hten

stei

n

Mal

ta

Icel

and

San

Mar

ino

Mon

aco

Αυτό φαίνεται πιο έντονα ανχρησιμοποιήσουμε την παράμετρο

Αριθμός ειδών/log έκτασης

0100020003000400050006000700080009000

Italy

FranceGerm

anyAustria

SpainHungaryCze

chia

Switzerla

ndPolandSlova

kiaBrita

inRomaniaBulgaria

GreeceSwedenUkra

ineBelgium

FinlandNetherla

ndsDanemark

CroatiaYugoslavia

Slovenia

0

500

1000

15002000

2500

3000

3500

Norway

Sicily

Portug

alLa

tviaCors

icaEsto

niaMac

edon

iaLit

huan

iaBos

niaSard

inia

Irelan

dLu

xembo

urgAlba

niaMold

ova

Liech

tenste

inBela

rusCyp

rusAnd

orra

Malta

Eur. Tu

rkey

Monac

oIce

land

San M

arino

Ομάδες με μεγάλο ποσοστό παρουσίαςστην Ελλάδα

Χερσαία ΓαστερόποδαΕρπετάΟρθόπτεραΡαφιδιόπτεραΧερσ. ΙσόποδαΚολεόπτερα∆ικτυόπτεραΤριχόπτερα

Αριθμός ειδών ανά 1000 km2

Ιταλία 1832,8 Ελλάδα 149,0 Ελλάδα 67,6 Ιταλία 66,5Γαλλία 1552,0 Ιταλία 77,6 Ισπανία 55,0 Ελβετία 65,2Ισπανία 1440,3 Ισπανία 67,4 Ιταλία 48,5 Γαλλία 60,9Ελλάδα 1309,5 Γαλλία 67,2 Βουλγαρία 39,2 Γερμανία 56,4Σλοβακία 1176,6 Κροατία 65,2 Γιουγκοσλ. 38,1 Ελλάδα 56,2

Ιταλία 58,3 Ελλάδα 11,9 Ισπανία 12,3 Ελλάδα 6,6Ελλάδα 48,2 Ισπανία 8,6 Σικελία 7,5 Ιταλία 3,3Ρουμανία 41,3 Αλβανία 8,1 Ιταλία 7,1 Γαλλία 2,6Γαλλία 33,3 Ιταλία 7,8 Ελλάδα 6,8 Ελβετία 2,6Ισπανία 32,1 Πορτογαλία 7,3 Κροατία 6,1 Βουλγαρία 2,6

Coleoptera Pulmonata Orthoptera Trichoptera

Reptilia Dictyoptera RaphidiopteraOniscidea

Πόσο καλά γνωρίζουμε την πανίδα μας ;

Ένας τρόπος να το εκτιμήσουμε είναι νασυγκρίνουμε τα ποσοστά των ελληνικώνειδών κάθε ομάδας σε σχέση με το σύνολοτης Ευρώπης

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

Porifera

Cnidaria

Platyhelminthes

Nemertea

Nematoda*

Nematomorpha

Acanthocephala

Rotifera

Gastrotricha

Mollusca

Annelida

Tardigrada

Chelicerata

Crustacea*

Myriapoda

Hexapoda

Entoprocta

Bryozoa

Chordata

0

10

20

30

40

50

60

Protura

Diplura

Collem

bola

Zyge

ntoma

Microc

oryph

iaOdo

nata

Ephem

eropte

raOrth

opter

aDerm

apter

aBlat

todea

Mantod

eaIso

ptera

Embiopte

ra

Phasm

atode

aPlec

opter

a

Hemipt

era Hom

opter

a*

Hemipt

era Hete

ropter

aPso

copte

raPhth

irapte

ra

Thysa

nopte

raCole

opter

a*Dipt

era

Hymen

opter

aLe

pidop

tera

Mecop

tera

Neurop

teroid

ea

Siphon

apter

aStre

psipt

eraTric

hopte

ra

Τα ιστογράμματα μας δείχνουν ότι υπάρχουνομάδες με υψηλό ποσοστό (30-50%) καιομάδες με χαμηλό ποσοστό (0-15%)

Τα χαμηλά ποσοστά μπορεί να οφείλονται σεδύο λόγους:

•Χαμηλή γνώση της ομάδας•Πραγματικά λίγα είδη στην Ελλάδα

Χαμηλή γνώση

ΝηματώδειςΠλατυέλμινθεςΑκάρεα

Χαμηλοί αριθμοί

∆ιπλόποδαΑμφίβια

Οι ομάδες με χαμηλή γνώση περιλαμβάνουνκυρίως:

Τα είδη των γλυκών νερώνΤα παράσιτα

Από τα 16 φύλα με ποσοστό κάτω του 17%

Τα 13 περιλαμβάνουν είδη του γλυκού νερούκαι τα 6 περιλαμβάνουν παράσιτα

Τον Σεπτέμβριο του 2004 οι Philippe Bouchet και Benoit Fontaine έκαναν μιαανάλυση των δεδομένων της Fauna Europaea καταγράφοντας το έτοςπεριγραφής των ειδών της κάθε χώρας

Αν υποθέσουμε ότι έχουν καταγραφεί στηνΕυρώπη 130.000 είδη

και δεχθούμεως χαμηλό ποσοστό για τα ελληνικά είδη το30% και ως υψηλό ποσοστό το 40%

Τότε, αν η ελληνική πανίδα μελετηθείτόσο καλά όσο και η πανίδα των χωρώντης ∆υτ. Ευρώπης, αναμένεται οαριθμός των χερσαίων ειδών τηςΕλλάδας να φτάσει τις 40-50.000

Πόσα είδη μένει ακόμη να ανακαλυφθούν ;

0 500 1000 1500 2000 2500 3000

Oligochaeta terr.

Mollusca Gastropoda

Platyhelminthes Turbellaria

Phthiraptera

Platyhelminthes Cestoda

Diplopoda

Platyhelminthes Trematoda

Rotifera Bdelloidea

Araneae

Collembola

Hemiptera Homoptera*

Crustacea*

Platyhelminthes Turb. Paras.

Diptera Nematocera

Nematoda*

Acari Actinotrichida

Diptera Brachycera

Coleoptera*

Hymenoptera Apocrita

Hymenoptera Symphyta