სიმინდის წარმოების ... · 2018-11-06 · Tesvisas umjobesia punqtirebuli saTesebis gamoyeneba. es uzrunvelyofs Tanabar aRmonacens. xarisxiani mosavlis

სიმინდის წარმოების

აგროტქნოლოგია

USAID/REAP პროექტმა, პარტნიორ უნივერსიტეტებთან და თხილის მწარმოებელთა ასოციაციასთან ერთად შეიმუშავა აგროტექნოლოგიური რუკების სერია, რომელიც მოიცავს საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში გავრცელებულ და/ან წარმოების

პოტენციალის მქონე 51 სასოფლო-სამეურნეო კულტურას. მასალას არა აქვს იურიდიული ძალა და გამოქვეყნებულია არაკომერციული მიზნით. ავტორების მოსაზრებები შესაძლოა არ ასახავდეს აშშ საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს, ან აშშ მთავრობის

მოსაზრებებს.

simindis warmoebis agroteqnologia

kulturis zogadi daxasiaTeba

laTinuri dasaxeleba Zea mays

botanikuri ojaxi marcvlovanTa

sicocxlis xangrZlivoba erTwliani

ganviTarebis optimaluri temperatura 20-24 °С

haeris optimaluri tenianoba 60-65% niadagis optimaluri tenianoba 70-85%

niadagis ares optimaluri reaqcia, pH 5,5-7,0 gavrcelebis areali zRvis donidan 20-1200 saWiro aqtiur temperaტuraTa jami 1500-3000

kritikuli temperaturuli minimumi -2°С-dan -3°С-mde kritikuli temperaturuli maqsimumi 30-35°С

sasurveli winamorbedi kulturebi saSemodgomo xorbali, parkosani da baRCeuli kulturebi

arasasurveli winamorbedi kulturebi Saqris Warxali, kartofili, mzesumzira, Tambaqo

kulturis botanikuri da agrobiologiuri daxasiaTeba

simindi marcvlovanTa ojaxis warmomadgenelia, misi samSobloa samxreT-aRmosavleT meqsika, saidanac is mTels amerikaSi gavrcelda. simindis Tesli, gansxvavebiT TavTavianebisagan gaRivebis dros iZleva erT Rivs, romelic sigrZeze izrdeba da Tavis mxriv ikeTebs gverdiT fesvebs. anu funja fesvs. Rero-mZlavria da maRali Rero cilindruli moyvanilobisaa da dayofilia muxlTSorisebad. foToli - sami nawilisagan Sedgeba - foTlis Raris, firfitisa da enakisagan, foTlis firfitis qveda mxare Seubusavia, zeda ki Sebusili, ver itans daCrdilvas, Zlier iCagreba sarevelebisagan. simindis taro Sedgeba yvaviledis gamsxvilebuli, cilindruli formis RerZisagan, romlis amokveTil budeebSi swor rigebad wyvilwyvilad sxedan TavTunebi. mwkrivebis raodenoba jiSebis mixedviT icvleba da 8-16 Soris, iSviaTad aris 24, aRniSnulia 48 mwkriviani taroc. qimiuri Semadgenloba. simindis marcvali Seicavs: 12-16% wyals, 65-70% naxSirwylebs, 8-10% cilas, 4,5-5% cxims, 2-2,5% ujredanas, 1,5% nacaris elementebs. damokidebuleba agroklimaturi pirobebisadmi. simindi siTbos moyvaruli mcenarea, misi

Teslis gaRviveba SesaZlebelia 8-10°С siTbos pirobebSi, magram am pirobebSi gaRivebis tempi dabalia da Teslis mniSvnelovani nawili avaddeba. Teslis gaRivebis optimaluri temperaturad iTvleba 20-25 gradusi.

gazafxulis yinvebi -2°С-is farglebSi azianebs simindis aRmonacens, xolo Semodgomis

naadrevma yinvam -4-°С is farglebSi SeiZleba daazianos mcenaris foTlebi da uvargisi gaxdes mwvane masa sasilosed. simindi iTvleba gvalva gamZle mcenared, amas imiT xsnian, rom mSrali nivTierebis Sesaqmnelad simindi ufro nakleb wyals xarjavs, vidre sagazafxulo TavTaviani xorbali, qeri, Svria. misi transfiraciis koeficienti 270-270 farglebSia.

ganaTebis mimarT simindi did moTxovnilebas ayenebs, gansakuTrebiT ganviTarebis pirvel periodSi, simindi iTvleba mokle dRis mcenared, misi sinaTlis statia didi tempiT mimdinareobs 12-14 saaTiani dRis xangrZlivobis pirobebSi. simindis moyvana TiTqmis yvela tipis niadagze SesaZlebeli. miuRebelia mlaSobebi, bici, Zlier bicobiani da daWaobebuli niadagebi.

simindis gavrcelebuli jiSebi

ajameTis TeTri

adgilobrivi jiSia. igi saqarTvelos saseleqcio sadgurma gaaumjobesa. misi taro odnav konusisebri an konusuria, sigrZiT 18-24sm. msxvili. am jiSis irgvlivisoba Sua nawilSi 14-16sm-ia. taroze umetesad 10-12 mwkrivia, iSviaTad amaze meti. mwkrivebi xSirad spiraluria da gansakuTrebiT wverosken marcvlebi gabneulia. misi naquCi TeTri ferisaa. marcvali TeTri ferisaa, kbila tipis, didi zomisa da farTo (tipi B an iSviaTad A). 1000 marcvlis wona 350-500gr-mdea. marcvlis gamosavali 79-81%-ia. mcenare simaRliT 200-300sm-mdea, foTolTa raodenoba 18-22-ia. qveda taro mimagrebulia 130-140sm simaRleze. marcvlis saSualo mosavlianoba 33-45 centners aRemateba. kargad gvarobs dasavleT saqarTvelos dablob adgilebSi. misi savegetacio periodi 130-150 dRemdea. kargia sasursaTod. sokovani daavadebebiT mcired ziandeba. aRniSnulia mcired wiTeli sidampliTa da fuzarioziT daavadeba.

krabasi F1

saadreo yviTeli hibridia. vegetaciis xangrZlivoba 110-115 dRea. marcvlis mosavali Seadgens 8-10 tonas 1 ha-ze.

lomTagora 1

saSualo-sagviano (124-126 dRe) hibridia, maRalproduqtiuli. optimalur agroteqnikur pirobebSi iZleva 6-8 tona marcals ha-ze. rekomendirebulia dasavleT saqarTvelos raionebisaTvis zRvis donidan 700-750 metramde.

qarTuli krugi

morwyvis pirobebSi 1 ha-ze iZleva 6-8 tonas. marcvali yviTelia. safuraJea. vegetacia grZeldeba 140 dRe.

adgili TeslbrunvaSi

simindi sxva marcvlovan kulturebTan SedarebiT, metad egueba erTsa da imave nakveTze zedized Tesvas, Tumca xangrZlivi Tesvisas nakleb mosavals iZleva, vidre TeslbrunvaSi. dasavleT saqarTvelos dablobebSi, sadac TavTaviani pureuli da baRCeuli kulturebi ar iTeseba, simindi unda daiTesos mindvris moxvnis pirvel wels da Semdeg 4-5 wlis ganmavlobaSi zedized unda daiTesos soiasa da lobios morigeobiT SeTesviT. pirvel wels SeiZleba davTesoT ionja-mravalsaTibi koindris narevi, simindis mosavlis

aRebis Semdgom SeiZleba davTesoT Sualeduri kultუrebi: Svrianarevi, culispira, barda, rafsi, turnefsi, Saqris Warxali. Teslbrunvebis mixedviT SeiZleba morigeobiT davTesoT parkosani kulturebi: lobio, soia da sxva.

simindisaTvis gansazRvruli nakveTis SerCeva

niadagis mimarT simindis damokidebuleba, imaSi gamoixateba, rom is Tavisuflad egueba

TiTqmis yvela tipis niadags. ar varga misTvis mxolod mlaSobebi. saukeTeso Sedegi iZleva simindi noyier, humusiT mdidar struqturian, Tixnar niadagebze - Savmiwebi, yomrali da yavisferi niadagebi.

saTanado agroteqnikis pirobebSi, simindis maRali mosavali SeiZleba miviRoT ewer niadagebzec. simindi karg mosavals iZleva axlad gatexil yamirebze da agromelioraciuli RonisZiebebis Catarebis Sedegad Waobis daSrobis Semdeg, ganTavisuflebul niadagebze. simindi moiTxovs tute an susti mJave ares reaqciis mqone niadags. niadagis SerCevis Semdeg aucileblad unda SeirCes nakveTi. sasurvelia nakveTis daxriloba 50-s ar aRematebodes. simindis warmoebisaTvis saWiro mJavianobis are pH 5,5-dan 7,0-mdea. im SemTxvevaSi, Tu simindis warmoebisaTvis SerCeul farTobze niadagis ares reaqcia aRniSnul parametrebze meti an naklebia, anu niadagis simindis warmoebisaTvis SeuTavseblad mJave, an piriqiT tute reaqciisaa, am dros kulturis dargvamde saWiro iqneba niadagis mJavianobis ares xelovnuri regulireba Sesabamisi RonisZiebebis ganxorcielebiT.

fiziologiurad mJave niadagebze pH-is regulirebis mizniT gamoiyeneba niadagis mokirianeba, xolo tute reaqciis ares mqone niadagebze ki pH regulirdeba moTabaSirebis saSualebiT. mokirianebis an moTabaSirebis aucileblobis dadgena da zusti dozebis identificireba

saWiroa ganxorcieldes Sesabamisi laboratoriuli analizis Sedegad, SerCeuli

meliorantis saxeobis, foრmis da agreTve, misi qimiuri da meqanikuri Semadgenlobis gaTvaliswinebiT.

niadagis ZiriTadi damuSaveba

simindis dasaTesad gankuTvnili niadagi aRmosavleT saqarTveloSi, nawveralis aCeCvis an winamorbedi kulturis aRebis Semdeg, Semodgomaze unda moixnas 27-30 sm. siRrmeze winmxvneliani guTniT, raTa gamoyenebuli iqnas zamTris yinvebis moqmedeba niadagis kargad mosamwifeblad. Aam dros mcirdeba niadagis daleqvis saSiSroeba. xeli Seewyoba dasaTesi fskeris kargad momzadebas. sarevela balaxebis aRmocenebis SemTxvevaSi gamoyenebuli unda iqnas totaluri moqmedebis herbicidebi. dasavleT saqarTveloSi niadagis moxvna SesaZlebelia gvian Semodgomaze, zamTarSi, an adre gazafxulze.

niadagis Tesviswina da Semdgomi damuSaveba

gazafxulze moxdeba mzralis Tesviswina damuSaveba. am mizniT daTesvamde tardeba 2 kultivacia Cveulebrivi TaTebiani an diskoebiani kultivatorebiT 10-12 sm siRrmeze, Tanmiyolebuli dafarcxviT. daTesvamde sarevela balaxebis aRmocenebis SemTxvevaSi saWiroa totaluri herbicidis gamoyeneba. dasaTesi niadagi sufTa unda iyos sarevela balaxebisagan. vegetaciis periodSi simindis naTesi ver itans gamkvrivebul da pirSekrul niadags, amitom Tu simindis daTesvis Semdeg, aRmocenebamde niadagma qerqi gaikeTa, saWiroa naTesi aRmocenebamde daifarcxos msubuqi farcxiT. rodesac simindi aRmocendeba da ganiviTarebs 2-3 foTols, naTesi msubuqi farcxiT ifarcxeba mwkrivebis gardigardmo. es operacia sasurvelia Sesruldes dili 10-11 saaTis Semdeg - am dros mcenare elastiuria da advilad ar imtvreva. vegetaciis Semdgom etapebze simindi saWiroebs Toxna-kultivacias. simindis Toxna-kultivaciis raodenoba damokidebulia adgilze arsebul situaciaze: sarwyav pirobebSi, sadac dasarevlianeba ufro metia, saWiroa saSualod sami kultivacia da erTi gaToxna. urwyav pirobebSi ki SesaZloa sakmarisi aRmoCndes erTi Toxna da ori kultivacia. pirveli kultivacia tardeba 8 sm-is siRrmeze, Semdegi kultivaciebi ki ufro nakled siRrmeebze.

simindis sarevelebis da mavnebel-daavadebebis winaaRmdeg, aseve SesaZloa saWiro gaxdes Sesabamisi pesticidebis gamoyenebac.

Tesva simindi iTeseba mwkrivebad, simindis saTesi manqanebiT. mwkrivTa Soris optimaluri manZili 70-75 sm-ia. mcenareebs Soris manZili Zlierad mozard qarTul jiSebisaTvis Seadgens 20-22 sm-s. erT ha-ze iTeseba 25-30 kg Tesli. simindis hibridebi ufro mWidrod iTeseba, erT ha-ze 60-75 aTasi marcvali. CaTesvis siRrme Tixnar-mZime niadagebze 5-6 sm-ia, xolo msubuqi-fxvieri Sedgenilobis niadagze ki 7-8 sm. aRmosavleT saqarTvelos mSral pirobebSi simindis Teslis CaTesvis siRrme 8-10 sm-s Seadgens.

Tesvisas umjobesia punqtirebuli saTesebis gamoyeneba. es uzrunvelyofs Tanabar aRmonacens. xarisxiani mosavlis misaRebad aucilebelia Tesvis vadebis dacva – daTesvis saukeTeso droa periodi, rodesac niadagi Teslis daTesvis siRrmeze 10-12°С-mde gaTbeba.

niadagis ganoyiereba da mcenaris kveba

niadagis ganoyiereba. simindis nakveTSi Sesatani mineraluri elementebis zusti dozebis dadgena saWiroa niadagis agroqimiuri analizis Sedegebis mixedviT.

saorientaciod, 1ha-ze 10 tona mosavlis misaRebad saWiroa nakveTSi Setanili iqnas:

azoti N – 288 kg. (sufTa nivTiereba).

fosfori P – 190 kg.(sufTa nivTiereba).

kaliumi K – 464 kg. (sufTa nivTiereba).

mineraluri sasuqebis Setanis optimaluri periodebi:

azoti N — vegetaciis periodSi ramdenimejer Setana, gamokvebis saxiT;

fosfori P — 2/3 mzralad moxvnis win, danarCeni gamokvebis saxiT, vegetaciisas.

kaliumi K — 2/3 mzralad moxvnis win, danarCeni gamokvebis saxiT, vegetaciisas. mzralad moxvnis win Tu 1 ha-ze 30 tona gadamwvar nakels SevitanT, mineraluri sasuqebidan saWiro iqneba: azoti 138, fosfori 115kg, kaliumi 284 kg. (sufTa nivTierebebi).

konkretuli nakveTisaTvis Sesatani sasuqebis zusti dozebis dadgena xdeba niadagis

agroqimiuri analizis safuZvelze.

integrirebuli dacva mavne organizmebisagan

simindis gavrcelebuli mavnebeli mwerebi

bambis xvatari

laTinuri saxelwodeba: Heliothis obsoleta F.

აღწერილობა. მავნებლის პეპლის სიგრძე გაშლილი ფრთებით 40 მმ-ს აღწევს. ხოლო თავად სხეულის

სიგრძე 12-დან 18 მმ-მდეა. სხეულის ფერი ცვალებადია, შესაძლოა იყოს ღია- ყვითელი ან მუქი-ყვითელი.

ზრდასრული მატლი სიგრძეში 40 მმ-ია, მატლის ფერი ცვალებადია. შესაძლოა იყოს როგორც მომწვანო-

ვარდისფერი, ასევე მუქი იისფერი. თავი და ფეხები ყავისფერია.

ზიანი. მავნებლის მატლები თავდაპირველად იკვებებიან სიმინდის ყვავილებით. შემდეგ შედიან ტაროში

და აზიანებენ რძისებრი სიმწიფის ფაზაში არსებულ მარცვლებს. კვების შედეგად მიყენებული ზიანის

გარდა, მავნებლის მოქმედება იწვევს სოკოვანი დაავადებების გავრცელებას, რადგან დაზიანებულ ტაროში

ადვილად შედის წყალი და იქმნება პირობები სხვადასხვა სახის სოკოვანი დაავადებების

გავრცელებისათვის.

ასევე დაზიანებული და გაშიშვლებული ტარო ადვილად ხელმისაწვდომია ფრინველებისთვისაც.

მავნეობის პერიოდები - გაზაფხული, ზაფხული.

ბრძოლა/წამლობები:

მასობრივი გამრავლებისას ტარდება წამლობები, კულტურის განვითარების ეტაპების და მავნებლის

განვითარების ფაზების გათვალისწინებით. წამლობებისათვის გამოიყენება: დელტამეტრინის,

ციპერმეტრინის და მავნებლის წინააღმდეგ ეფექტური სხვ. მოქმედ ნივთიერებათა შემცველი

ინსექტიციდები.

ბეღლის ცხვირგრძელა

laTinuri saxelwodeba: Sitophilus (Calandra) granarius L. aRweriloba. mavneblis xoWos sigrZe xorTumianad daaxloebiT 3-5 mm-s Seadgens. igi moSavo-

yavisferia. misi frTebi sifrifana da ganuviTarebelia, ris gamoc mavnebels frena ar SeuZlia. mavneblis matli sigrZiT 3 mm-dea. misi sxeuli rkaliviTaa moRunuli monacrisfro-TeTri ferisaa, Tavi yavisferia. ziani. cxvirgrZelas matlebi ikvebebian simindis marcvliT. maTi ganviTareba da kveba mimdinareobs marcvalSi, ris Sedegadac marcvlisagan mxolod kani rCeba. garda amisa, mavneblis mier dazianebul marcvlebze advilad saxldebian sxvadasxva tkipebi, rac iwvevs marcvlis Caxurebas da daavadebis gavrcelebas masSi. mavneobis periodebi - gazafxuli, zafxuli Semodgoma, zamTari. brZola/wamlobebi:

saRi saTesle masalis gamoyeneba. masobrivi gamravlebisas tardeba wamlobebi, kulturis ganviTarebis etapebis da mavneblis ganviTarebis fazebis gaTvaliswinebiT. wamlobebisaTvis gamoiyeneba: pirimifos-meTilis, lambda-cihalotrinis da mavneblis winaaRmdeg efeqturi sxv. moqmed nivTierebaTa Semcveli inseqticidebi.

italiuri kalia

laTinuri saxelwodeba: Calliptamus italicus L. aRweriloba. dedali kaliis sigrZe 41 mm-s aRwevs, mamlisa - 23-24 mm-s. italiuri kalias sxeuli mura ferisaa, zogjer ki nacrisferi. misi barZayebi Signidan vardisferia, ukana wvivebi ki - wiTeli. ziani. mavneblis matlebi iWrebian mcenareTa naTesebSi da rig SemTxvevebSi mTlianad anadgureben maT. mavneobis periodi - gazafxuli, zafxuli. brZola/wamlobebi: masobrivi gamravlebisas tardeba wamlobebi, kulturis ganviTarebis etapebis da mavneblis ganviTarebis fazebis gaTvaliswinebiT. wamlobebisaTvis gamoiyeneba: zeta-cipermetrinis, lambda-cihalotrinis da mavneblis winaaRmdeg efeqturi sxv. moqmed nivTierebaTa Semcveli inseqticidebi.

უფრთო კუტკალია

laTinuri saxelwodeba: Parapholidopters noxia Ramme. aRweriloba. mavneblis sxeulis sigrZe 30 mm-mdea. sxeuli moyviTalo-yavisferia. Subli yviTelia da zed aReniSneba 4 Savi feris laqa. ziani. mcire xnovanebis matlebi kulturebs azianeben foTlebis kans, Semdegi xnovanebis matlebi ki foTlebSi gamWol xvrelebs warmoSoben, ufrosi xnovanebis matlebi da zrdasruli kutkaliebi anadgureben mcenaris foTlebs, Reros da rZisebr simwifeSi myof marcvlebs, ris Sedegadac Zlierad klebulobs simindis mosavlianoba. mavneobis periodi - gazafxuli, zafxuli. brZola/wamlobebi: masobrivi gamravlebisas tardeba wamlobebi, kulturis ganviTarebis etapebis da mavneblis ganviTarebis fazebis gaTvaliswinebiT. wamlobebisaTvis gamoiyeneba: zeta-cipermetrinis, lambda-cihalotrinis da mavneblis winaaRmdeg efeqturi sxv. moqmed nivTierebaTa Semcveli

inseqticidebi.

bostana anu maxra

laTinuri saxelwodeba: Gryllotalpa gryllotalpa L. aRweriloba. zrdasruli mavneblis sxeulis sigrZe 35-50 mm-ia. sxeuli zeda mxridan moSavo-nacrisferia, qveda mxridan ki - moyviTalo. ziani. marcvleuli kulturebidan mavnebeli gansakuTrebiT Zlier azianebs siminds. igi Txris gvirabebs niadagSi da ikvebeba mcenaris fesvebiT. mavneobis periodi - gazafxuli, zafxuli, Semodgoma. brZola/wamlobebi: misatyuaris damzadeba - misatyuaris damzadebis erT-erTi meTodi: 20 gr. preparati dursbani + 1l wyali + 5 kg. qato + 200 gr. zeTi. mocemuli masis mobneva xdeba daaxloebiT 100 kv. m-ze.

mdelos xvatari

laTinuri saxelwodeba: Pseudoletia unipuncta Haw. aRweriloba. mavneblis zrdasruli matlis sigrZe daaxloebiT 35-40 mm-s Seadgens. igi muqi-mwvane ferisaa, sxeulze ki sigrZiv Ria mwvane da muqi mwvane zolebi gasdevs. imago gaSlili frTebiT 39-50mm-ia. ukana frTebi monacrisfroa. wina frTebi ki monacrisfro-moyviTalo, muqi gaswvrivi zolebiT. ziani. mavnebeli mniSvnelovnad azianebs anadgurebs simindis miwiszeda organoebs, anu mwvane masas. mavneobis periodi - gazafxuli, zafxuli. brZola/wamlobebi: masobrivi gamravlebisas tardeba wamlobebi, kulturis ganviTarebis etapebis da mavneblis ganviTarebis fazebis gaTvaliswinebiT. wamlobebisaTvis gamoiyeneba: spinozadis, alfa-cipermetrinis da mavneblis winaaRmdeg efeqturi sxv. moqmed nivTierebaTa Semcveli inseqticidebi.

simindis CrCili

laTinuri saxelwodeba: Sitotroga cerealella Oliv. aRweriloba. mavneblis pepelas sigrZe gaSlili frTebiT 11-16 mm-s Seadgens. igi yviTelia, frTebi da Tavi dafarulia TeTri qercliT. ziani. mavneblis matli marcvalSi RrRnis peplis gamosafren xvrels da ablabudis Zafisagan ikeTebs dasaWuprebel akvans xvrelis kedlebSi. ris Sedegadac produqcia kargavs sawarmoo da kvebiT Rirebulebas. mavneobis periodi - zafxuli, Semodgoma, zamTari. brZola/wamlobebi: masobrivi gamravlebisas tardeba wamlobebi, kulturis ganviTarebis etapebis da mavneblis ganviTarebis fazebis gaTvaliswinebiT. wamlobebisaTvis gamoiyeneba: lambda-cihalotrinis, dimeToatis da mavneblis winaaRmdeg efeqturi sxv. moqmed nivTierebaTa Semcveli inseqticidebi.

simindis WiWinobela

laTinuri saxelwodeba: Zygina coacta Ribaut. aRweriloba. zrdasruli mweris frTebi grZelia, gamWvirvale, Ria-cisferi Seferilobis. mkerdis zurgis mxareze kargad emCneva samkuTxovani muqi laqa. zrdasruli mweris frTebi sxeulze bevrad grZelia. ziani. mavnebeli ikvebeba simindis foTlebiT. mis mier dazianebuli mcenaris foTlebi xmeba da cviva. mavneobis periodi - zafxuli, Semodgoma. brZola/wamlobebi: masobrivi gamravlebisas tardeba wamlobebi, kulturis ganviTarebis etapebis da mavneblis ganviTarebis fazebis gaTvaliswinebiT. wamlobebisaTvis gamoiyeneba: karbosulfanis, dimeToatis da mavneblis winaaRmdeg efeqturi sxv. moqmed nivTierebaTa Semcveli inseqticidebi.

simindis farvana

laTinuri saxelwodeba: Pyrausta nubilalis Hb. aRweriloba. farvanas zrdasruli matlis sigrZe 25 mm-s aRwevs. misi sxeulis feri yviTeli an mowiTaloa, zurgis gaswvriv muqi zoli gasdevs. dedali peplis sigrZe gaSlili frTebiT 32 mm-s aRwevs, TviT sxeulis sigrZe ki 15 mm-mdea. misi frTebi mkrTali-yviTeli an Ria-yavisferia, romelTac gardigardmo gasdevs mkrTali zoli.

mamali peplიs frTebi Ria-yavisferi an muqi nacrisferia. frTebze gardigardmo gasdevs klaknili Ria-yviTeli feris ganieri zoli. ziani. mavneblis gamravlebisas simindis yanebi saqonlis mier ganadgurebuls hgavs. garda Reroebisa, matlebi azianeben taroebsac, sadac RrRnian xvrelebs da Wamen marcvlebs. matlebi xSir SemTxvevebSi jer kidev gauxsnel foTlebsac RrRnian. aseve, isini iWrebian qoCoCSic, azianeben mas da uspoben damtverianebis funqcias, rasac Sedegad mosavlis mkveTri Semcireba mosdevs. mavneobis periodi - gazafxuli, zafxuli. brZola/wamlobebi: masobrivi gamravlebisas tardeba wamlobebi, kulturis ganviTarebis etapebis da mavneblis ganviTarebis fazebis gaTvaliswinebiT. wamlobebisaTvis gamoiyeneba: lambda-cihalotrinis, alfa-cipermetrinis da mavneblis winaaRmdeg efeqturi sxv. moqmed nivTierebaTa Semcveli inseqticidebi.

simindis bewviani bugri

laTinuri saxelwodeba: Pyrausta nubilalis Hb. aRweriloba. ufrTo bugri muqi Seferilobisaa. aqvs sami wyvili fexi. sxeuli dafarulia bewvebiT da aqedan gamomdinareobs misi saxelwodeba. frTian bugrs aqvs frTebi da odnav Ria feris zoli sxeulze. ziani. mavnebeli siminds uzianebs foTlebs, wovs maT wvens, ZiriTadad qveda mxridan, mTavari ZarRvis gaswvriv arsebul ubnebze. Sedegad foToli xmeba. mavneobis periodi - gazafxuli, zafxuli. brZola/wamlobebi: masobrivi gamravlebisas tardeba wamlobebi, kulturis ganviTarebis etapebis da mavneblis ganviTarebis fazebis gaTvaliswinebiT. wamlobebisaTvis gamoiyeneba: imidaklopridis, dimeToatis da mavneblis winaaRmdeg efeqturi sxv. moqmed nivTierebaTa Semcveli inseqticidebi.

simindis gavrcelebuli daavadebebi

simindis buStovani gudafSuta

gamomwvevi soko - Ustilago maydis (DC) Cida optimaluri pirobebi gaCenisaTvis:

temperatura: 26-34°C.

haeris SefardebiTi tenianoba: 65-85%. simptomebi. vegetaciis nebismier fazaSi aavadebs simindis yvela miwiszeda organos, romlebzec mrgvali moTeTro-monacrisfro kaniT dafaruli buStebi viTardeba. buStebi gamovsebulia Savi mtvriT. simptomebis gamovlenis periodebi: gazafxuli, zafxuli. brZolis RonisZiebebi:

kulturaTa monacvleobis dacva.

daavadebuli mcenareebis mocileba nakveTebidan.

simindis mtvriana gudafSuta

gamomwvevi soko - Spacelotheca reiliana (Kuhn) Clinton. optimaluri pirobebi gaCenisaTvis:


haeris SefardebiTi tenianoba: 70%. simptomebi. taros Camoyalibebis procesSi Cndeba Txeli kaniT dafaruli amonaburcebi, Semdeg kani skdeba da amonaburcebidan ifanteba Savi mtveri, romelic Tavis mxriv, warmoadgens daavadebis gavrcelebis saSualebas. simptomebis gamovlenis periodebi: gazafxuli, zafxuli. brZolis RonisZiebebi:



simindis Janga

gamomwvevi soko - Puccinia maydis Ber. optimaluri pirobebi gaCenisaTvis:


haeris SefardebiTi tenianoba: 95-100%. simptomebi. es daavadeba maSin uCndeba siminds, roca marcvali ukve dasrulebulia, amitom didi ziani ar moaqvs. avaddeba foTlebi da vaginebi, sadac yviTeli feris meWeWebi warmoiqmneba, Semdeg ki Savdeba. simptomebis gamovlenis periodebi: gazafxuli, zafxuli. brZolis RonisZiebebi:



.

სიმინდის ფუზარიოზი

gamomwvevi soko - Fusarium moniliforme Scheld. optimaluri pirobebi gaCenisaTvis:


haeris SefardebiTi tenianoba: 95-97%. simptomebi. taroze marcvlebis mwkrivebs Soris Rarebia, romlebic movardisfro nadebiT amovsebuli. daavadebul taroze simindis marclebi zogjer skdeba da fifqiT ifareba. Tu axlad ganviTarebuli taro daavadda, SeiZleba mTlianad daifaros fifqiT, gamoSres da gaxmes. simptomebis gamovlenis periodebi: gazafxuli, zafxuli. brZolis RonisZiebebi:



სიმინდის ფეოციტოსპორიოზი

gamomwvevi soko - Phaeocytosporella Zeae Stout. optimaluri pirobebi gaCenisaTvis:


haeris SefardebiTi tenianoba: 50-70%. simptomebi. avaddeba Reros muxlTaSorisebi, iSviaTad aRmonacenebic. daavadebis TvalsaCino simptomia Savi wertilebi, romlebic Cndeba fesvis yelTan, pirvel-meore muxlze. daavadebuli mcenaris fesvebi lpeba da mcenare xmeba. simptomebis gamovlenis periodebi: gazafxuli, zafxuli, Semodgoma. brZolis RonisZiebebi:



სიმინდის დიპლოდიოზი

gamomwvevi soko – Diplodia zeae Lev. optimaluri pirobebi gaCenisaTvis:


haeris SefardebiTi tenianoba: 95-100%. simptomebi. simindis Reros muxlTaSorisebTan Cndeba jer mowiTalo laqebi, Semdeg Txeli kaniT dafaruli Savi wertilebi da Rero xorkliani xdeba. taroze marcvlebis mwkrivebs Soris Rarebia, romlebic TeTri feris nadebiT ivseba. marclebze Savi wertilebia da marcvals sikriale dakarguli aqvs. Tu axlad ganviTarebuli taro daavadda, SeiZleba mTlianad daifaros fifqiT, gamoSres da gaxmes. simptomebis gamovlenis periodebi: zafxuli, Semodgoma. brZolis RonisZiebebi:



სიმინდის ღეროს სიდამპლე

gamomwvevi soko - Pythium butleri Subramaniam optimaluri pirobebi gaCenisaTvis:


haeris SefardebiTi tenianoba: 95-100%.

simptomebi. alpobs Reros. niadagTan axlos muxlTaSorisi muqdeba, rbildeba da mcenare

tydeba.

simptomebis gamovlenis periodebi: gazafxuli, zafxuli, Semodgoma.

brZolis RonisZiebebi:



ფესვის სიდამპლე

gamomwvevi soko - Pythium arrhenomanes Drechs. და Pythium graminicola Subramaniam. optimaluri pirobebi gaCenisaTvis:


haeris SefardebiTi tenianoba: 21-34%. simptomebi. avaddeba fesvebi da fesvis yeli. fesvis yeli wvrildeba, muqdeba da lpeba. lpeba agreTve mTeli fesvTa sistema. mcenare xmeba. simptomebis gamovlenis periodebi: gazafxuli, zafxuli, Semodgoma. brZolis RonisZiebebi:



brZolis qimiuri meTodi simindis mavnebel-daavadebebis da sarevelebis winaaRmdeg

pesticidebis usafrTxo gamoyenebis ZiriTadi principebi

pesticidis usafrTxod da efeqturad gamoyenebisaTvis aseve aucilebelia:

gamoyenebis jeradobebis da dozebis dacva.

mowamvlisagan Tavdacvis saSualebebis gamoyeneba.

pesticidis Senaxvis wesebis codna.

wamlobis usafrTxod Catarebis ZiriTadi wesebis codna.

pesticidebis umravlesobas gaaCnia kanoniT gansazRvruli gamoyenebis jeradoba, rac

gvaZlevs informacias imis Sesaxeb, Tu ramdenjer SegviZlia gamoviyenoT konkretuli pesticidi erTi sezonis ganmavlobaSi. pesticidis jeradobis darRveva zrdis mcenareSi mavne nivTierebaTa dagrovebis riskebs da safrTxe eqmneba rogorc sasoflo-sameurneo produqcias, aseve adamianis janmrTelobas. wamlobisas aseve mniSvnelovania dozebis zusti dacva. pesticidis dozas gansazRvravs saxelmwifo, pesticidis mwarmoebeli da realizatori. Sesabamisad pesticidis SeZena unda moxdes mxolod specializirebul maRaziebSi, sadac SesaZlebelia miviRoT pesticidis dozebTan dakavSirebiT kvalificiuri konsultaciebi. pesticidiT mowamvlis Tavidan asacileblad aucilebelia Sesabamisi spectansacmlis, saTvalis da pirbadis gamoyeneba. tansacmeli, romliTac moxdeba wamlobis Catareba, unda gairecxos calke.

pirvel rigSi sasurvelia moxdes pesticidis im raodenobiT SeZena, ramdenic saWiro iqneba kulturis erT savegetacio periodSi gamosayeneblad amiT fermeri Tavidan aicilebs Warbi da narCeni raodenobis pesticidebis Senaxvis (dasawyobebis) aucileblobas. pesticidebis Senaxvis SemTxvevaSi aucilebelia daculi iqnes Sesabamisi wesebi. maT Sesaxeb informacia mocemulia pesticidis taris etiketze. pesticidis Senaxva saWiroa Tavisive, mWidrod Tavdaxurul taraSi. igi unda inaxebodes kvebis produqtebis, medikamentebis, cxovelTa sakvebis, sayofacxovrebo qimiuri saSualebebisgan gancalkevebiT – gril, mSral, sinaTlisgan dacul, kargad ganiavebad, daxurul SenobaSi, bavSvebisaTvis miuwvdomel adgilas, adamianebisa da cxovelebisgan moSorebiT.

uSualod wamlobis Catarebisas, aucilebelia gaTvaliswinebuli iqnas Semdegi mniSvnelovani sakiTxebi:

wamloba saWiroa Catardes mxolod uqaro amindSi dilis, an saRamos saaTebSi.

dauSvebelia qimiur preparatis (fxvnilis, xsnaris) Sexeba daucveli xelebiT,

akrZalulia wamlobis dros pesticidiT dabinZurebuli xelebiT sigaretis moweva, sakvebisa da sasmelis miReba.

dauSvebelia pesticidis carieli taris gamoyeneba Semdgomi moxmarebisaTvis.

wamlobis dasrulebis Semdeg, saWiroa gamoyenebuli Semasxurebeli aparaturis guldasmiT garecxva da narecxi wylis gaxarjva damuSavebul nakveTSi.

wamlobaTa tabulis gamoyenebis wesebi

tabulebSi mocemulia kulturis ganviTarebis TiToeuli etapebis mixedviT Casatarebeli wamlobebi, is mavne obieqtebi, romelTa gavrceleba mosalodnelia mocemuli periodisaTvis, Sesabamisi preparatebi da maTi gamoyenebis reglamentebi. tabula iZleva wamlobis preparatis SerCevis saSualebas wamlobis Casatareblad. garda amisa, tabulიs gamoyenebiT SesaZlebelia mTeli sezonis ganmavlobaSi gansaxorcielebeli

profilaqtikuri wamlobebis sqemis Sedgena. wamlobis Catareba SesaZlebelia tabulaSi mocemuli erTi konkretuli preparatis gamoyenebiT, konkretuli daavadebis, mavnebeli mweris an tkipas winaaRmdeg. am dros aucilebelia tabulaSi mocemuli wamlobis periodis, kulturis ganviTarebis fazis, pesticidis moqmedebis speqtris gaTvaliswineba da miTiTebuli dozebis dacva. damatebiTi instruqciebi:

dauSvebelia erTi moqmedebis tipis, anu ferSi arsebuli preparatebis erTmaneTSi Sereva (anu fungicidis Sereva fungicidTan, inseqticidis Sereva inseqticidTan, an akaricidis Sereva).

aucilebelia wamlobebis periodebis dacva.

mkacrad unda iqnas daculi tabulebSi miTiTebuli pesticidebis gamoyenebis reglamentebi – dozebis da gamoyenebis periodebis Secvla dauSvebelia specialistTan konsultaciebis gareSe.

Sesxurebisas aucilebelia pesticidebis usafrTxo gamoyenebis wesebis dacva. miuxedavad imisa, rom tabulebi moicavs preparatebis farTo speqtrs, aRsaniSnavia rom pesticidebis bazarze arsebobs sxva, pesticidebi, romelTa gamoyenebac aseve efeqturia simindis mavnebel-daavadebebis winaaRmdeg.

simindis mavnebel-daavadebebis winaaRmdeg saWiro wamlobebis Sesadgeni tabula

ganviTarebis stadia (wamlobis Catarebis

periodi

mavne obieqti (daavadebebi, mavneblebi)

pesticidis tipi

pesticidi pesticidis gamoyenebis reglamenti lodinis

periodi dRe

moqmedi nivTiereba savaWro

dasaxeleba 1 ha-ze l/kg

100 l. wyalSi l/kg

Teslis Tesviswina damuSaveba(saWiroebis SemTxvevaSi)*

paTogenebi, romlebic gadaecema Teslidan an niadagidan

fungicidi

mefenoqsami apron XL 3,0 l 1 tona saTesle masalaze

paraklostrobini+ tritikonazoli

inSur performi

0,5 l 1 tona saTesle masalaze

dinikonazoli konili 1,5 kg 1 tona saTesle masalaze

mavTula Wiebi da niadagis sxv. mavneblebi aRmonacenis, foTlis

da niadagis mavnebelTa kompleqsi

Teslis Tesviswina damuSaveba

inseqticidi

imidaklopridi nipridi 5 l 1 tona saTesle masalaze

kloTianidini ponCo 3,5 l 1 tona saTesle masalaze

vegetaciis periodSi mavnebelTa gavrcelebis

mixedviT

xvatari, simindis farvana, bugrebi da sxv.

inseqticidi

flubendiamidi belti 0,1 0,03 20

deltametrini decis blu 0,7 0,23 20

qlorpirifosi pirifosi 1,5 0,5 30

dimeToati bi-58 1,5 0,5 30

qlorpirifosi +cipermetrini

nurel d 1,5 0,5 30

*ჰიბრიდული სიმინდის დათესვის შემთხვევაში თესლი შეწამვლას არ საჭიროებს დაავადებებზე

simindis sarevelebis winaaRmdeg Casatarebeli wamlobebis SesarCevi sqema sqemis gamoyenebis wesebi mavnebel-daavadebebis winaaRmdeg wamlobebis tabulebis msgavsad, sarevelebis winaaRmdeg Casatarebeli wamlobebis sqemac iZleva arCevanis saSualebas. am SemTxvevaSi mocemulia konkretuli herbicidebi, maTi moqmedebis speqtri, gamoyenebis vadebi, sarevelaTa saxeobebi da herbicidebis gamoyenebis reglamentebi (dozebi erT ha-ze da 100 l. wyalSi.). sqemis saSualebiT SesaZlebelia konkretuli wamlobisaTvis saWiro herbicidis SerCeva da wamlobis Catareba.

wamlobisaTvis herbiციdis SerCevisas, gaTvaliswinebuli unda iqnas Semdegi mniSvnelovani faqtorebi:

erTi wamlobisaTvis saWiroa mxolod erTi herbicidis SerCeva

dauSvebelia sqemaSi mocemuli herbicidebis erTmaneTSi Sereva

aucilebelia sqemaSi mocemuli wamlobebis periodebis da dozebis dacva. maTi Secvla dasaSvebia mxolod specialistTan konsultaciebis Sedegad.

Sesxurebisas aucilebelia pesticidebis usafrTxo gamoyenebis wesebis dacva. sqemaSi mocemuli herbicidebis garda, arsebobs sxva herbicidebi, romelTa gamoyeneba aseve efeqturia simindis sarevelebis winaaRmdeg herbicidebis moxmarebisas mniSvnelovania herbicidis Sesatani specialuri teqnikis swori SerCeva da herbicidis mwarmoeblismier gansazRvruli wesebis dacviT Sesxureba, kulturis

ganviTarebis etapisa da sarevelebis saxeobebis gaTvaliswinebiT.

wamlobebis saorientacio sqema simindis sarevelebis winaaRmdeg

ganviTarebis stadia (wamlobis Catarebis

periodi mavne obieqti

pesticidis tipi

pesticidi pesticidis gamoyenebis reglamenti

moqmedi nivTiereba savaWro

dasaxeleba 1 ha-ze l/kg

100 l. wyalSi l/kg

simindis daTesvamde სareveლebis

aRmocenebisas totaluri glifosati

rumbo 3 1

an

uragan forte 3 1

an

klini 3 1

simindis 2-6 foTlis faza

სareveლebis aRmocenebisas

seleqciuri

foramsulfuroni+ iodosulfuroni+ Tienkarbazon-meTili+ciprosulfamidi

maisteri 1,25 0,4

an

prometrini gezagardi 4 1,33

an

nikosulfuroni+mezotrioni

elumisi 1,5 0,5

an

bentazoni bazagrani 2,5 0,83

an

topramezoni+dikamba stelari 1,5 0,5

simindis teniT uzrunvelyofa

simindi wylisadmi yvelaze momTxovnia Teslis gaRivebis da aRmocenebis fazebSi. misi morwyvis jeradoba da normebi damokidebulia niadagis tenianobis maCvenebelsa da mcenaris ganviTarebis calkeul fazebze. zogadad, vegetaciis ganmavlobaSi simindi 4-jer mainc unda moirwyas, 2-jer yvavilobamde da 2-jer yvavilobis Semdeg. morwyvis sruli saorientacio norma erT ha-ze aris 3000-3500 kub./m. morwyva SesaZlebelia rogorc kvalSi miSvebiT, aseve dawvimebiT.

sxva movliTi samuSaoebi

simindis saTesi adgilebi Tu daWaobebulia an Warbteniania, am SemTxvevaSi niadagis amoSrobisaTvis akeTeben sferul kvlebs, Txrian damSrob arxebs da awyoben drenaJebs. gvalvian adgilebSi unda movawyoT damatebiTi sarwyavi sistemebi.

mosavlis aReba-Senaxva

samarcvle siminds iReben sruli simwifis fazaSi seqtembris TveSi. mosavlis aReba unda daviwyoT im nakveTebidan, sadac saSemodgomo TavTaviani kulturebis Tesvaa gaTvaliswinebuli. simindis mosavlis aReba xdeba marcvleulis amRebi kombainiT „jon diri“, „niu holand“, „doc firi“, „mesifergiusoni“, „klasis“ da sxva.

mosavlis marcvლad aRebis SemTxvevaSi marcvali unda gaSres specialur saSrobebSi. marcvlis Srobas atareben misi Senaxvisa da xarisxis amaRlebis mizniT. marcvali iTvleba SenaxvisaTvis mdgradi, Tu misi tenianoba 13-14%-ze meti ar aris.

simindis damwifebis Semdeg, mosavlis aRebis dagvianeba ar aris mizanSewonili. naleqebiT uxvi Semodgomis pirobebSi SeiZleba gamoiwvios rogorc marcvlis, ise Calis gafuWeba-daavadeba da maTi xarisxis gafuWeba. agreTve gamoiwvevs nasimindaris moxvnis

dagvianebas.mosavlis aRebis periodSi simindis marcvlis tenianoba 25%-ia, amitom maTi

ჩaxurebis gamo, Senaxvamde saWiroa simindis taroebisa da marcvlebis gamoSroba. fuCeCgaclili taroebi unda unda gaiSalos Txel fenad, sanam marcvlis tenianoba 13-14%-s ar miaRwevs.

simindis warmoebis agroteqnologiuri ruka

farTobi 1 ha, dagegmili mosavali 6 tona samuSaos/masalis dasaxeleba Sesrulebis

dro erTeuli

saorientacio raodenoba

erTeulis Rirebuleba

sul Rirebuleba

totaluri herbicidi oqtomberi lt 3 20 60 aoSva oqtomberi ha 1 70 70 niadagis mzralad moxvna noemberi ha 1 140 140

mzralis pirveli kultivacia

marti-aprili ha 1 70 70

mzralis meore kultivacia aprili ha 1 70 70

Tesli „qarTuli 1“ - კგ 35 0,8 28

Tesva 10 aprili-15 maisi

ha 1 40 40

mineraluri sasuqebis Setana TesvasTan erTad

10 aprili ha 1 40 40

NPK 15 maisi kg 420 0,8 336

niadagis mavneblis winaaRmdeg inseqcidis Setana

10 aprili-15 maisi kg 15 7,6 114

herbicidis Setana mcenaris 3-5 foTlis faza

maisi-ivnisi lt 0,5 150 75

rigTaSoris pirveli kultivacia amoniumis gvarjilasTan erTad

maisi-ivnisi kg 200 0,8 160

rigTaSoris meore kultivacia amoniumis gvarjilasTan erTad

ivnisi

kg 200 0,8 160

vegetaciis periodSi fungicidis da inseqcidis Sesxureba

ivnisi

lt 0,2 150 30

savegetacio pirveli morwyva wyliT

ivnisi ha 1 30 30

savegetacio meore morwyva marcvlis rZisebri simwifis fazaSi

aivlisi-agvisto ha 1 30 30

marcvlis mosavlis aReba kombaini

seqtemberi ha 1 190 190

transportireba seqtemberi kg 10 4,0 40

muSaxeli: seqtemberi-oqomberi tona 6 100 600 marcvlis Sroba, gawmenda,

dasawyobeba

gauTvaliswinebeli xarjebi +10% - - - - 228

sul xarji(lari) 2511 lari

mosavali(tona) 6 tona

mosavlis Rirebuleba(lari) 6000 kg -6 tona × 0,8 lari 4800 lari mogeba(lari) Mმosavliს Rirebuleba-sul xarji 4800-2511 2289 lari

Semdgenlebi

nugzar Sengelia – soflis meurneobis mecnierebaTa doqtori cotne samadaSvili - soflis meurneobis mecnierebaTa doqtori emzari kilasonia – agroinJineriis akademiuri doqtori natalia sanTelaZe - soflis meurneobis mecnierebaTa akademiuri doqtori

Documents

სიმინდის წარმოების ... · 2018-11-06 · Tesvisas umjobesia punqtirebuli saTesebis gamoyeneba. es uzrunvelyofs Tanabar aRmonacens. xarisxiani mosavlis