Filozofia e agjërimit dhe rregullat e tij

8/10/2019 Filozofia e agjrimit dhe rregullat e tij

1/111

DR. MUSTAFA SIBAI

FILOZOFIA E AGJRIMITDHE RREGULLAT E TIJ

Shkup1414/1994


2/111

2

Biblioteka Mendimi Islam

Titulli i origjinalit:

Botuar nga:El-Mektebul-Islami

Bejrut - Damask1986

Prktheu:Muhamed Mustafa

CIP-Katalogizacija vo publikacijaNarodna i univerzitetska biblioteka Kliment Ohridski, Skopje 297SIBAI, Mustafa

Filozofia e agjrimit dhe rregullat e tij / Mustafa Sibai ;[prktheu Muhamed Mustafa]. Shkup: Logos-A, 1414 [i.e.] 1994. 110 str. ; 20 cm(Biblioteka Mendimi Islam)Prevod na deloto: Ahkamus-sijamu ve felsefetuhu.a) Islam


3/111

3

HYRJE

I falnderohemi Zotit, Atij i mbshtetemi dhe prej Tij krkojmmbrojtje nga dmet e epsheve tona dhe nga veprat e kqija. At q eudhzoi Zoti nuk humb e at q e humb s'ka kush ta udhzoj.Dshmoj se s'ka zot tjetr pos All-llahut xh. sh. dhe se Muhammedisht rob dhe i drguar i Tij!Muaji i Ramazanit sht nj nga periudhat m t rndsishme prejperiudhave t mirsis sepse n t pastrohen shpirtrat, afrohen zemrat

ndaj Krijuesit t tyre, hapen dyert e parajss, shtohet mirbrja, i zbritiKur'ani Famlart Muhammedit a.s., pejgamber si udhzues prnjerzit, dallues mes t mirs e t keqes, udhrrfyes kah mirsia dhedallues i rrugve t humbjes e t keqes... Zoti e bri Kur'aninkushtetut t prhershme deri n Ditn e gjykimit dhe ai q e prcjellat shpton ndrsa ai q i refuzon udhzimet, dritn, lejimet dhendalesat e tij humb jo vetm n kt bot por edhe n botn tjetr.Zoti e obligoi agjrimin e Ramazanit, ia prshkroi vetes s Madhruar,shprblen agjruesin, realizon premtimin dhe bujaria e Tij s'krahasohetme asgj.Q t pranohet vepra e mir, njeriu duhet ta kuptoj ansimin,parimet dhe rregullat, gjegjsisht nse dshiron t praktikoj mnyrne drejt sipas rregullave q i caktoi All-llahu xh.sh. pr robin e Tij medshir t plot e t lir. Kjo gj kushtzohet me njohjen e ajeteve t

shpallura dhe haditheve t Muhammedit a.s.Dijetart tan prej t kaluars s hershme e deri m tash jan orvatur t'isqarojn rregullat e agjrimit dhe obligimet tjera duke i paraqitur ante shumta pazitive t tyre, Zoti i shprbleft t gjith. Njri prejdijetarve t fundit sht edhe Shejh Mustafa Siba'i (Zoti e mshiroft)i cili shkroi nj numr t madh artikujsh n t cilt ka diskutuar rrethrregullave t agjrimit, ka komentuar disa ajete e hadithe t agjrimit,ka ligjruar rreth udhzimeve t Muhammedit a.s., dy festave tbajrameve, sadakatul fitrit (kontribut i obligueshm), zekatit, isras,miraxhit etj.Kta artikuj jan prmbledhur n kt libr dhe kan t bjn mekshillime e fikh edhe at sipas metods s tij t njohur (Zoti eshprbleft dhe e mshiroft).


4/111

Hyrje

4

Tash na u b e mundur (me ndihmn e Zotit t Madhruar) q t'uaofrojm lexuesve tan kt botim duke iu lutur All-llahut xh.sh. tapranoj kt mund e ta shprblej autorin, t na i fal mkatet tona e ttij dhe ky popull t ket dobi nga trashgimia e t parve tan si dhe tna rikthehet fama dhe autoriteti i humbur.Falnderimi i takon All-llahut, Zotit t botve!

BOTUESI


5/111

5

PJESA E PAR

1. Ajetet e agjrimit2. Hadithet e agjrimit3. Hadithet e Bajramit

4. Udhzimet e Muhammedit a.s.rreth agjrimit dhe dy bajrameve

5. Rregullat e agjrimit6. Sadakatul-fitri (dhnia lmosh)


6/111

Hyrje

6


7/111

7

AJETET E AGJRIMIT

"O ju q besuat, agjrimi u sht br obligim sikurse q ishteobligim edhe i atyre q ishin para jush, kshtu q t bheni tdevotshm. (Jeni t obliguar pr) Dit t caktuara, e kush sht ismur prej jush ose sht n udhtim (e nuk agjroi), ather ai (let agjroj) m von aq dit. E ata q i rndon ai (nuk mund tagjrojn), jan t obliguar pr kompensim, ushqim (ditor) i nj tvarfri e ai q nga vullneti jep m tepr, ajo sht aq m mir pr te.Mirpo, po qe se e dini, agjrimi sht m i mir pr ju. (Ato dit tnumruara jan) Muaji i Ramazanit, q n t (filloi t) shpalletKur'ani q sht udhrrfyes pr njerz dhe sqarues i rrugs sdrejt dhe dallues (i t vrtets nga gnjeshtra). E kush e prjetonprej jush kt muaj, le t agjroj, ndrsa kush sht i smur ose nudhtim, le t agjroj aq dit n ditt e mvonshme. All-llahu mekt dshiron lehtsim e jo ngarkim pr ju. (T'i agjroni ditt e

lshuara m von) q t plotsoni numrin, ta madhroni All-llahunpr at se ju udhzoi dhe q ta falnderoni."(El-Bekare:183-185)"Netve t agjrimit u sht lejuar afrimi te grat tuaja, ato janprehje pr ju dhe ju jeni prehje pr ato. All-llahu e di se ju e kenimashtruar vetveten, andaj ua pranoi pendimin dhe ua fali gabimin.Tash e tutje bashkohuni me to dhe krkoni at q ua ka caktuar All-llahu dhe hani e pini derisa qart t dallohet peri i bardh nga peri izi n agim, e pastaj agjrimin plotsone deri n mbrmje. E kur jenit izoluar (n i'tikaf) n xhamia, mos iu afroni atyre (prmarrdhnie intime). Kto jan dispozitat e All-llahut, pra mos ikundrshtoni. Ja kshtu, n kt mnyr All-llahu ua sqaronnjerzve argumentet e veta q ata t ruhen."(El-Bekare:187).


8/111


9/111

9

HADITHET E AGJRIMIT

A. Vlera e agjrimit:

Transmetohet nga Ebu Hurejre se Muhammedi a.s. ka thn:"Kush agjron Ramazanin me bindje dhe knaqsi, i falen m-katet e bra."(Buhariu, Muslimi dhe Ebu Davudi).Transmetohet nga Ebu Se'id el-Hudrij se Muhammedi a.s. ka thn:"Kush e agjron Ramazanin, i njeh rregullat e tij dhe mbrohet nga ajoq duhet t mbrohet, i falen mkatet e bra." (Bejhekij dhe IbnHibban).Transmetohet nga Xhabir ibn Abdil-lah se Muhammedi a.s. ka thn:"Ummetit tim i jan dhuruar pes gjra n Muajin e Ramazanit t

cilat nuk i jan dhn asnj t drguari para meje.Njra prej tyre sht se Zoti i Madhruar i shikon ata n natn e part Ramazanit, e at q e shikon Ai nuk e dnon asnjher.E dyta sht ajo se era e keqe e gojs s tyre n mbrmje sht m emir se aroma e miskut.E treta sht se engjjt krkojn falje pr ta do dit e do nat.E katrta, se Zoti i Madhruar e urdhron parajsn kshtu: "Prgatitudhe zbukurohu pr robrit e Mi sepse sht afruar dita e pushimit ttyre n shtpin dhe zemrgjersin time nga lodhjet e ksaj bote".E pesta sht se Zoti i Madhruar i fal t gjith natn e fundit.Njri prej t pranishmve e pyeti: "A sht Nata e Kadrit"? Ai uprgjigj: "Jo, a nuk sheh se puntort kur i kryejn punt i marrinshprblimet (rrogat)."(Bejhekij).Transmetohet nga Ebu Hurejre se Muhammedi a.s. ka thn:


10/111

Hadithet e Agjrimit

10

"Pes namazet, prej xhumas n xhuma dhe prej Ramazanit nRamazan falen (mkatet) pos atyre q jan t mdha (kebair)".(Muslimi).Transmetohet nga Ka'b ibn Axhre se Muhammedi a.s. ka thn:"Zoti e largon nga mshira e vet at q e kalon Ramazanin pa ufalur."(El-Hakimi).Transmetohet nga Ebu Hurejre se Muhammedi a.s. ka thn:"do vepr e njeriut shtohet, e mira prej dhjet deri n shtatqindher. Zoti i Madhruar thot: "Prve agjrimit, sepse ai sht prMua dhe un e shprblej, sepse ai braktis knaqsin dhe ushqimin

pr Mua. Pr agjruesin ka dy gzime: gzimi i par sht n iftarkurse i dyti n takimin me Zotin e tij. Era e keqe nga goja e agjruesitsht m e mir te Zoti se aroma e miskut."(Buhariu dhe Muslimi).Transmetohet nga ibn Mes'ud el-Gaffari se Muhammedi a.s. ka thn:"Sikur ta din njerzit vlern e Ramazanit, do t dshironin t jet igjith viti Ramazan."(Ibn Huzejme).Transmetohet nga Ebu Hurejre se Muhammedi a.s. ka thn:"Tre personave u pranohen lutjet: 1. Agjruesit deri n iftar; 2.Udhheqsit (prijsit) t drejt; dhe 3. Lutja e t dmtuarit (tkeqtrajtuarit) ngrihet lart, i hapen dyert e qiellit dhe Zoti i thot:Pasha fuqin time, do t ndihmoj, qoft edhe pas nj kohe."(Ahmedidhe Tirmidhiu).

B. Nata e Kadrit

Transmetohet nga Ebu Hurejre se Muhammedi a.s. ka thn:"Kush ngrihet (lutet) Natn e Kadrit, me bindje e knaqsi, i falenmkatet e bra."(Buhariu dhe Muslimi).Transmetohet nga Enes Ibn Maliku se me ardhjen e Muajit tRamazanit, Muhammedi a.s. ka thn:"U erdhi ky muaj, i cili ka vler m shum se nj mij muaj e atij q indalohet, i sht ndaluar gjith mirsia. T mirn e tij e refuzon vetmi mallkuari."(Ibn Maxhe).Transmetohet nga Ubade ibn Samit se Muhammedi a.s. pr Natn eKadrit ka thn:


11/111

Filozofia e Agjrimit

11

"Kjo nat sht n Ramazan, n dhjet ditt e fundit, (gjegjsisht) nditn e njzet e nj, njzet e tret, njzet e pest, njzet e shtat, njzete nnt ose natn e fundit. Kush lutet n at nat me knaqsi, i falenmkatet e kaluara e t ardhshme."(Ahmedi).

C. Prishja e agjrimit t Ramazanit pa arsye

Transmetohet nga Ebu Hurejre se Muhammedi a.s. ka thn:"Kush e prish nj dit agjrimi n Ramazan pa arsye e pa smurje,

nuk mund ta kompensoj as me agjrim shekullor."(Tirmidhiu).

. Lejimet e prishjes s agjrimit

Transmetohet nga Xhabiri se Muhammedi a.s. ka kaluar n Mekke nvitin e lirimit edhe at n Ramazan derisa ka arritur n vendin Kera'el-Gamim.1 Ai aty ka agjruar s bashku me njerzit tjer pastaj kakrkuar uj, e ka ngritur lart gotn derisa e kan par njerzit dhe eka pir ujin. Kur sht informuar se disa kan vazhduar agjrimin, kathn: "Ata jan mkatar, ata jan mkatar..." (Muslimi dheTirmidhiu).Transmetohet nga Xhabiri se Muhammedi a.s. gjat nj udhtimi t tij

ka vrejtur nj njeri rreth t cilit jan tubuar njerz. sht afruar dhe ika pyetur: "'ka ai?" Ata i jan prgjigjur: "Agjron", kurseMuhammedi a.s. ather u prgjigj: "Nuk sht mirsi t agjronigjat udhtimit".(Buhariu dhe Muslimi).Transmetohet nga Aisheja se Hamza ibn Amr el-Eslemij e ka pyeturMuhammedin a.s. pr agjrimin n udhtim (ka agjruar shum), kurseMuhammedi a.s. i sht prgjigjur: "Nse dshiron agjro, e nse jo,ather ha."(Buhariu dhe Muslimi).Transmetohet nga nj njeri i Beni Abdil-las ibn Ka'b ibn Malikut, iquajtur Enes ibn Malik, se Muhammedi a.s. ka thn:

1Pes kilometra afr Asafanit mes Mekkes dhe Medines.


12/111

Hadithet e Agjrimit

12

"Zoti i Madhruar ia ka shkurtuar namazin udhtarit dhe ia ka lejuarprishjen e agjrimit. Ai gjithashtu ia ka mundsuar gruas q i jep gjifmijs dhe asaj q sht me barr pr shkak t mshirs ndaj fmijvet saj."(Prmbledhsit e Suneneve).Transmetohet nga Mua'dh ibn Xhebeli se kur u shpall ajeti:"E ata q irndon ai (nuk mund t agjrojn), jan t obliguar pr kompensim,ushqim (ditor) i nj t varfri", dokush q dshironte ta prishteagjrimin, e prishte dhe e kompensonte, derisa Zoti e shpalli ajetin: "Ekush e prjeton prej jush kt muaj, le t agjroj."N kt mnyr ecaktoi All-llahu agjrimin e vrtet dhe ia mundsoi mosagjrimin: t

smurit, udhtarit dhe plakut n mosh q s'mund t agjroj".(Ahmedi).

D. Vlerat etike t agjruesit

Transmetohet nga Ebu Hurejre se Muhammedi a.s. ka thn:"Agjrimi mbron nga morali i keq sepse ai q agjron nuk flet gjra tturpshme dhe nuk brtet. Nse (eventualisht) e shan ndokush ose esulmon, le t thot: 'Un agjroj, un agjroj'." (Buhariu dheMuslimi)Transmetim nga Ebu Hurejre se Muhammedi a.s. ka thn:"Zoti nuk ka nevoj pr njeriun q e braktis ushqimin e pijen e nuk ebraktis fjaln e keqe dhe veprn e lig."(Buhariu).Transmetohet nga Ebu Hurejre se Muhammedi a.s. ka thn:"Agjrimi nuk don t thot t largohesh nga harja e pirja por tlargohesh nga fjala e keqe dhe vepra e shmtuar. Nse ndokush tprovokon apo sillet si i marr ndaj teje, ather thuaj: 'Un agjroj,un agjroj'."(Ibn Huzejme dhe Ibn Hibbani).

DH. Prishja me harres


13/111


13

Transmetohet nga Ebu Hurejre se Muhammedi a.s. ka thn:"Kush harron gjat agjrimit e pin dhe han, le ta vazhdoj agjriminsepse Zoti e ka ushqyer dhe i ka dhn t pij." (Buhariu, Muslimi,Ebu Davudi, Tirmidhiu dhe Maliku).

E. Syfyri (Sahuri)

Transmetohet nga Enes ibn Maliku se Muhammedi a.s. ka thn:"Hani n syfyr sepse n t ka begati (bereqet)."(Ibn Hibbani).

Transmetohet nga Se'id el-Hudrij se Muhammedi a.s. ka thn:"Bni syfyr qoft edhe me nj pik uji".(Ebu Davudi dhe Tirmidhiu).

. Iftari me hurma

Transmetohet nga Selman ibn Amir ed-Dibbij se Muhammedi a.s. kathn:"Kur bn ndokush iftar, le t filloj me hurm sepse ajo sht begati, ense s'gjen dot, ather me uj, sepse uji sht i pastr." (Buhariu,Muslimi dhe t tjert).

F. Shpejtimi i Iftarit

Transmetohet nga Sehl ibn Sa'di se Muhammedi a.s. ka thn:"Njerzit do t ken mirsi gjersa ta shpejtojn iftarin". (Buhariu,Muslimi dhe Tirmidhiu).Transmetohet nga Ebu Hurejre se Muhammedi a.s. ka thn:"Zoti xh.sh. thot: "M i dashuri prej robrve t mi sht ai qshpejton m tepr iftarin".(Ahmedi dhe Tirmidhiu).

G. Vonimi i Syfyrit


14/111

Hadithet e Agjrimit

14

Transmetohet nga Ja'la ibn Murre se Muhammedi a.s. ka thn:"Zoti i do tri gjra: shpejtimin e iftarit, vonimin e syfyrit dhe lidhjen eduarve njrn mbi tjetrn n namaz".(Taberani n Ewsat).

GJ. T ushqyerit e agjruesit

Transmetohet nga Zejd ibn Halid El-Xhuheni se Muhammedi a.s. kathn:"Kush ushqen nj agjrues, fiton shprblimin sa t tij ashtu q nuk

paksohet as shprblimi i agjruesit".(Tirmidhiu dhe Nesa'iu).

H. Namazi i teravive

Transmetohet nga Ebu Hurejre se Muhammedi a.s. dshironte t lutet(falet) n Ramazan pa ndonj urdhr specifik dhe thoshte:"Kush lutet (ngrihet e falet) n Ramazan me bindje e knaqsi, i falenmkatet e bra".(Transmetim i t gjithve).Transmetohet nga Aisheja r.a. se Muhammedi a.s. sht falur nxhami (namazin e teravive) dhe me t jan falur edhe disa njerz. Kursht falur edhe natn e dyt njerzit jan shtuar edhe m tepr. Atajan tubuar edhe natn e tret e t katrt mirpo Muhammedi a.s. nuk

ka dalur dhe kshtu kur ka aguar mngjesi ai u ka thn: "Pash ate qvepruat dhe nuk dola nga frika se mos po ju bhet obligim, edhe aten Ramazan"(Buhariu dhe Muslimi).Transmetohet nga Aisheja r.a. se Muhammedi a.s. nuk shtonte nRamazan e as jasht tij m shum se njmbdhjet reqate. (Buhariudhe t tjert).Transmetohet nga Ibn Abbasi: "I ka falur n Ramazan pa xhematnjzet reqate dhe namazin e vitrit". (Bejhekiu).Transmetohet nga Abdurrahman ibn Abdulkarij: "Shkova me Umeribn Hattabin n xhami, edhe ate n Ramazan dhe vrejtm se njerzitishin t ndar e t shprndar dhe dokush falej pr vete. Umeri pastajtha: "Sikur t'i bashkoj ata me nj lexues (imam) do t ishte m mir",dhe i bashkoi nn udhheqjen e Ubejj ibn Ka'bit. Kur shkuam natn


15/111


15

tjetr, i pam njerzit se faleshin me nj lexues (imam), ndrsa Umeritha: "Sa risi e bukur sht kjo!" (Buhariu dhe Maliku).Transmetohet nga Jezid ibn Rumani se njerzit kan falur n Ramazangjat kohs s Umer ibn Hattabit 23 reqate. (Maliku n El-Muvat-tadhe n t ka shkputje).


16/111


17/111

17

HADITHET E BAJRAMIT

A. Gdhimi i nats s BajramitTransmetohet nga Ebu Umame se Muhammedi a.s. ka thn:"Kush lutet (fal namaz) n dy nett e bajrameve me knaqsi (esinqeritet), nuk i vdes zemra at dit kur do t vdesin zemrat". (IbnMaxhe, kurse Taberani e transmeton nga Ubade ibn Samiti).

B. Zbukurimi pr BajramTransmetohet nga Xhabir ibn Abdull-llahu se Muhammedi a.s. evishte gzofin (gunn) e kuq t tij n t dy festat e Bajramit dhe nDitn e xhumas. (Ibn Huzejme).

C. Ngrnia para namazitTransmetohet nga Enesi se Muhammedi a.s. nuk dilte ditn e Bajramitt Ramazanit pa ngrn hurma edhe at nj nga nj. (Buhariu dheAhmedi).

. Tekbiri n mngjesin e BajramitTransmetohet nga Ibn Umeri se kur (Pejgamberi a.s.) ka dalur nxhami, ka lexuar tekbir me z t lart. Sipas nj transmetimi tjetr,dilte me agimin e diellit dhe lexonte tekbir derisa t arrinte n xhami.Aty vazhdonte t lexoj tekbir derisa t ulej imami dhe pastaj ndalej.


18/111

Hadithet e Bajramit

18

(Shafi'u; Taberani e transmeton nga Ebu Hurejre; Bejhekiu dheHakimi nga Ibn Umeri me sened merfu').

D. Namazi i Bajramit

Transmetohet nga Ibn Umeri se Muhammedi a.s., Ebu Bekri dheUmeri e falnin namazin e Bajramit para hutbes. (Transmetim i tgjithve prpos Ebu Davudit).Transmeton Sa'd ibn Evs el-Ensari nga i ati i tij se Muhammedi a.s.

ka thn:"N ditn e Bajramit, engjjt ndalen para dyerve dhe thrrasin: "Omusliman! Shpejtoni te Zoti Fisnik, i cili ju siguron begati dhe jushprblen me t mira. Ishit t urdhruar t faleni (luteni) natn, ufalt; ishit t urdhruar t agjroni ditn, agjruat dhe iu nnshtruatZotit tuaj, pra merrni shprblimet tuaja!" Gjat faljes nj thirrsthrret: "Zoti i juaj ju fali dhe kthehuni drejt n vendbanimet tuajasepse kjo sht dita e shprblimit".(Taberaniu transmeton n veprn etij El-Kebir transmetimin e Xhabir El-Xhu'fit. Kt e transmetojnedhe Bejhekiu me Ibn Hibbanin).


19/111

19

UDHZIMET E MUHAMMEDIT A.S.RRETH AGJRIMIT DHE DYBAJRAMEVE2

A. Adhurimi dhe bujaria e Muhammedit a.s.

Muhammedi a.s. gjat Muajit t Ramazanit e shtonte adhurimin. Gjatktij muaji Xhebraili ia msonte Kur'anin. Kur e takonte Xhebrailinishte edhe m zemrgjer; ai ishte m zemrgjer se njerzit tjermirpo edhe m tepr gjat Muajit t Ramazanit; gjat ktij muaji aishtonte dhnien e lmoshs, mirsin, leximin e Kur'anit, namazin,prmendjen e emrit t All-llahut (dhikrin) dhe i'tikafin, gjegjsisht

adhurimi dhe bujaria e tij gjat ktij muaji ndryshonin nga muajt tjer,ndrsa ndonjher agjronte (edhe natn edhe ditn) me qllim q sam shum koh t kaloj n adhurim e ibadet, kurse shokve t vet(as'habve) nuk ua lejonte agjrimin e vazhdueshm (natn dhe ditn).

B. Iftari i tij para namazit

Muhammedi a.s. hante iftar para namazit dhe zakonisht fillonte melngje, nse nuk kishte lngje ather me hurma, e nse nuk kishteedhe hurma, ather me uj.

2Shiko m gjersisht: El-Imam ibnul - Kajjim,Zadul-Med.


20/111


21/111

21

Muhammedin a.s. se: "Muhammedi a.s. pas prfundimit t tekbiritlexonte suren el-Fatihadhe pas saj lexonte suren Kf: "KF - pashaKur'anin Famlart" n nj reqat kurse n tjetrin suren El-Kamer:"U afrua koha dhe u nda hna...".Ndonjher lexonte suren El-A'la:"Madhroje Zotin tnd m t lart"apo suren Gashije: "A t erdhilajmi pr belan q kaplon (kijametin)". Pas prfundimit t leximitmerrte tekbir dhe binte n ruku. Kur e prfundonte reqatin e ngrihejnga sexhdja, merrte tekbir pes her e pastaj fillonte t lexoj. N t dyreqatet fillonte me tekbir kurse pas leximit binte n ruku.Pas prfundimit t namazit, qndronte para njerzve t cilt ishin ulur

pran tij, i jepte leje atij q dshironte t shkoj pa e dgjuar hutbendhe fillonte hutben, gjegjsisht zhvillonte ligjrat para tyre e pastaj uligjronte grave t cilat edhe jepnin sadaka.Gjat hutbes shpesh merrte tekbir.Kto ishin disa t dhna rreth asaj se si vepronte Muhammedi a.s. gjatMuajit t Ramazanit dhe dy Bajrameve.Zoti i shtoft ithtart e tij, na fisnikroft me gjurmt e tij dhe nashprbleft me t mira!


22/111


23/111

23

RREGULLAT E AGJRIMIT

Obligimi i agjrimit t RamazanitT gjith muslimant pajtohen se agjrimi i Ramazanit sht obligim(farz), n baz t ajetit:"(Ato dit t numruara jan) Muaji i Ramazanit q n t (flloi t)shpallet Kur'ani q sht udhrrfyes pr njerzit, sqarues i rrugss drejt dhe dallues (i t vrtets nga gnjeshtra). E kush e prjetonprej jush kt muaj, le t agjroj..."(El-Bekare:185)Obligim sht edhe sipas hadithit t Muhammedit a.s.:"Islami u ngrit mbi pes (shtylla): 1. Dshmis se s'ka zot tjetr prveAll-llahut dhe se Muhammedi sht i drguar i Tij; 2. Faljes snamazit, 3. Dhnies s zekatit; 4. Agjrimit t Ramazanit; 5. Haxhxhitpr at q ka mundsi".

Kushtet e obligimitKushtet e obligimit t tij jan: 1. Islami, 2. Mendja e shndosh dhe 3.Pjekuria. Agjrimi nuk obligohet pr jomuslimanin, as pr tmendurin e as pr fmijn.

Parimet e agjrimitParimet e agjrimit jan tre:1. Hyrja e Muajit t Ramazanit n baz t pamjes s drejtprdrejt thns ose n baz t vendimit t gjykatsit.


24/111

Rregullat e Agjrimit

24

2. Largimi nga ngrnia, pirja dhe marrdhniet intime prej agimit tmengjesit deri n perndim t diellit.3. Vendosja (nijeti)Koha e vendosjes (nijetit) sht para agimit t mngjesit; duhet tvendoset me bindje t plot pr agjrimin e asaj dite me qllim q tfitohet shprblimi i Zotit. Sipas disa shkollave juridike (medhhebeve)mjafton vetm nj vendosje (nijet) gjat Muajit t Ramazanit paprsritje.

ka e prish agjrimin1. Ushqimi i qllimt qoft edhe me pakic ose me dika q nuk shtushqyese.2. Pirja e qllimt qoft edhe nj pik.3. Barnat ushqyese.4. Marrdhniet intime dhe ejakulimi.

ka urrehet gjat agjrimit

Urrehet t ndrmerret do gj q e dobson agjruesin, si transfuzioni igjakut apo q mund ta nxit e ta prish agjrimin, si puthja e gruas,

kontrollimi i ushqimit me gjuh dhe at pa nevoj apo hyrja e pluhuritn goj qllimisht.

Aspektet pozitive t agjrimit

Agjrimi sht adhurim (ibadet) pr kontrollimin e epshit, forcimin etrupit, edukimin pr bashkpunim shoqror si dhe pr t'i njohurvuajtjet e t mjerve e t varfrve...Kshtu, preferohet q gjat Ramazanit t shtohen: adhurimi, namazi,krkimi falje (pendimi) dhe leximi i Kur'anit. Gjithashtu sht epreferueshme t jepet m shum sadaka, t ushqyerit e t mjerve e t


25/111

25

varfrve, vizita e fqinjve dhe antarve t familjes, aplikimi i vepravet vlefshme pr shoqrin dhe paksimi i veprave t padobishme.Gjat agjrimit ndalohet do gj q ndalohet edhe jasht periudhs sagjrimit: gibeti (prgojimi), shpifja, gnjeshtra, armiqsia dhenjollosja e nderit t njerzve. Pasi q kto vepra ndalohen jashtperiudhs s agjrimit, ather si do t trajtohen gjat Muajit tRamazanit, i cili sht muaj i adhurimit, pastrtis dhe dlirsis!...Pr kta njerz, Muhammedi a.s. ka thn se agjrojn barqet e tyrekurse gjymtyrt bjn mkate: "Shum agjrues nuk fitojn gj, prposuris dhe etjes".

Muhammedi a.s. gjithashtu na ndalon dmtimin e dmbrsit dhe tsharsit: "Agjrimi mbron nga zjarri e ai q agjron t mos harrojnj gj t till. Nse ndokush e nxit, t mos e shaj e as ta blasfemojpor le t thot: "Un agjroj".(Nesa'iu).Le ta dij agjruesi se nse dshiron shprblim nga Zoti, do ta fitoj;do lvizje q e bn dhe do fjal q e flet konsiderohen adhurim...Agjruesi duhet t ket nijet t pastr, t bj m shum vepra t mirae dhikr dhe t krkoj falje (istigfar).


26/111


27/111

27

SADAKATUL-FITRI (DHNIA ELMOSHS)

A. Tekstet argumentuese

Transmetohet nga Ibn Umeri se Muhammedi a.s. e ka obliguarSadakatul-Fitrin n Muajin e Ramazanit pr robin, t lirin, mashkullin,femrn, fmijn dhe plakun musliman, qoft nga sa' hurme oseelbthi. (Buhariu, Muslimi dhe t tjert).Transmetohet nga Ibn Umeri se Muhammedi a.s. ka urdhruar t jepetSadakatul-Fitri para se t nisen pr n namaz. (Transmetimi i tgjithve prve Ibn Maxhes).Transmetohet nga Ibn Abbasi se Muhammedi a.s. e bri obligim

Sadakatul-Fitrin pr pastrimin e agjruesit nga prgojimi dhe fjalt eturpshme; me agjrimin ai (Muhammedi a.s.) e obligon t'i ushqej tvarfrit; ai q e jep Sadakatul-Fitrin para namazit pranohet e kush ejep pas namazit (t Bajramit) sht sadaka (lmosh) e rndomt. (EbuDavudi, Ibn Maxhe dhe Hakimi).

B. Rregullat e Sadakatul-Fitrit

Vitrat obligohen t jepen para agimit t mngjesit n ditn e Bajramitt Vitrit (Bajramit t Madh), kurse pr at q vdes n kt koh oselindet pas ksaj kohe, nuk jan obligim. M mir sht t jepen paranamazit t Bajramit si dhe mund t jepen gjat Muajit t Ramazanit.


28/111

Sadakatul - fitr

28

Nse vonohen nga namazi i Bajramit, nuk anulohen por patjetr trealizohen.Sadakatul-Fitri i jepet pr do person nj t varfri, bile nuk lejohet t'undahet dy apo tre varfanjakve, sepse qllimi i ksaj sadakaje shtshptimi; ngase Muhammedi a.s. thot: "Shptoni ata nga hallet(barra e rnd) n kt dit".Preferohet Sadakatul-Fitri n t holla, nse kshtu m tepr ukonvenon t varfrve.


29/111

29

PJESA E DYT

1. Ardhja e muajit t dashur2. Ramazani, muaji i t vrtets3. Ramazani, muaji i fuqis4. Ramazani, muaji i liris5. Filozofia dhe sekretet e agjrimit6. Ramazani, muaji i mirbrjes7. Ndikimi i adhurimit (ibadetit) n

edukimin e popullit8. Institucioni i zekatit9. Ramazani flet10. Lamtumira e Ramazanit11. Filozofia e Bajramit


30/111


31/111

31

ARDHJA E MUAJIT T DASHUR

Jemi para nj kohe t re t gjithsis ngase pas disa ditve do t vjenRamazani me rregullimin, format dhe atmosfern e vet. Njerzit ndajktij muaji kan disa qndrime:1. Ka njerz q nuk shohin n t gj tjetr pos ndaless s padobishme,tradits s paarsyeshme fetare. Qytetrimi u zhvillua dhe mendiminjerzor prparoi kshtu q, sipas mendimit t tyre, kto pranga trnda fetare jan t panevojshme. Ky grup tallet me agjruesit dheshpotit mendjen dhe qndrimin e tyre.2. Ka njerz q e kuptojn vetm si uri t cils nuk mund t'i prballojlukthi dhe si etshmri t cils nuk mund t'i prballojn damart. Kygrup nuk agjron, paraqitet si agjrues para atij q e njeh kurse sijoagjrues para atij q nuk e njeh.3. Ky grup mendon se Ramazani sht koh e dfrimit vjetor qprbhet prej llojeve t ndryshme t ushqimit si dhe si rast i bukur pr

dfrim deri n agimin e mngjesit dhe pr gjum t thell tr ditnderi n mbrmje.Nse sht puntor i mrzitet puna, nse punon me pal sillet keq meto, e nse sht funksionar funksioni i duket shum i rnd...4. Sipas ktij grupi, edhe pse jan pakic, qllimi i Ramazanit shtdi krejt tjetr sepse ka vler t madhe... Ky grup mendon se ky muajsht periudha ushtruese e riprtrirjes shpirtrore t njerzve si sjelljafisnike, prshtypja e bukur, durimi i pastr dhe edukata e prsosurhyjnore.Pr ata t cilt mendojn se agjrimi nuk prkon me zhvillimin eqytetrimit, propozojm t bisedojn me mjekt dhe psikologt q t'ishohin zbulimet e reja shkencore q kan t bjn me dobit eagjrimit.


32/111

Ardhja e Muajit t dashur

32

Atyre t cilt dshtojn para uris, edhe pse e pranojn obligimin dhehyjnin e agjrimit, ua rikujtojm se jetojm n zemr t luftsdefinitive n historin e ktij populli, kurse agjrimi sht vetm durimdisaorsh dhe ai q dshton mes agjrimit dhe epshit t vet n duriminq zgjat gjat orve t dits, ather do t dshtoj edhe para armiqvet tij n rast t lufts s tmerrshme q zgjat me dit, muaj e vite ttra.T dshtuarit n nj mejdan t vogl nuk jan t aft t fitojn prpopullin e tyre n ndonj konflikt m t madh.Ai q dorzohet n luftn disaorshe me epshin e vet, e humb

karakteristikn kryesore t moralit t lufttarve, gjegjsisht burrrin,ndrsa ai q jeton n sfern e burrris del ngadhnjimtar osedshmor.Ka nj grup q e kuptojn Ramazanin si uri gjat dits dhe knaqsimateriale gjat nats...Mass s agjruesve musliman ia kushtojm kt ngjarje dhedshirojm q Zoti t'u jep dobi nga agjrimi e t'i shprblej me t mira.Si popujt, ashtu edhe individt, gjat jets s tyre t gjat kan nevojpr pushim dhe rehati prmirsuese e riprtrirse. Koha e pushimitdhe e qetsimit sht pjes e rasteve definitive n historin eindividve dhe shoqrive dhe nse din si ta shfrytzojn, fitojnelsin e t mirave t ardhshme, fitoreve n luftra dhe prhershmrinhistorike. Shoqrit dhe individt gjejn n Ramazan rastin e reformss historis s tyre ngase ai prezenton periudhn shpirtrore.

Ramazani sht epiqendr pr prforcimin e fuqive shpirtrore,psikike e morale n jetn e popullit apo t individit... Ky na rikujton tvrtetn e qiejve dhe t toks, na armatos me fuqi ngadhnjyese dhena nxit ta duam lirin, prej s cils varet nderi i njerzimit. Pra,Ramazani na dhuron "t vrtetn", "fuqin" dhe "lirin" gjat ditve turis dhe etjes... dokush q e kupton urtsin dhe filozofin eagjrimit, lufton pr hir t vrtets me bindje t plot, ngadhnjen dheprfiton qllimin m fisnik t liris, gjegjsisht refuzon nnshtrimindhe robrin.Muslimani, i cili agjron me vullnet t lir e bindje t plot pr hir tZotit e afrimit ndaj Tij, vuan nga egoizmi, izolimi dhe indiferenca eshoqris dhe kshtu orvatet t'i zhduk e t'i eliminoj; ky muslimanagjrues mendon se epshi, pasioni, dmi, armiqsia dhe urrejtja jan


33/111

33

dobsi q e shkatrrojn shpirtin e Ummetit dhe pr kt shkak ndienn vete prgjegjsi e obligim pr t'u prballuar. Gjat lutjeve dheaplikimit t urdhrave t Zotit, ai ndien liri t plot dhe pavarsi ngado gj tjetr pos Tij, si ushqimi, pirja, knaqsia, ambicia dhegnjeshtra. Ai n kt rast sht prgjithmon i lir, jo n kuptimin etransferimit prej nj vendi n vend tjetr, por n frenimin e epshevedhe animeve t tij, fundos ka don dhe liron ka don.Ai kshtu qndron shpirtlir mes mureve, mendjelir n vend tshkret dhe dshirlir n pranga t hekurta...Pasha jetn time, kjo liri i takon nderit t njeriut, pra si mund t

krahasohet me lirin e trupave!Historia jon e vjetr dhe ajo bashkkohore kan shnuar fitore tmdha n baz t ktij koncepti preciz t filozofis s Ramazanit dhet modelimit t plot me edukatn e agjrimit, gjegjsisht n ktmnyr i kemi dhuruar bots njerzore heronj dhe kreshnik treformave, lirimeve, urtsive, shkencs etj...Shikoni muslimant, t cilt n betejn e Bedrit q u zhvillua n ditne shtatmbdhjet t Ramazanit, edhe pse ishin pakic, korrn fitore tbindshme, t ciln e amshoi Kur'ani Famlart...A mendoni se do t korrnin sukses sikur t mos i kishte prforcuaragjrimi n shpirtrat e tyre fuqin, t vrtetn dhe lirin e plotshpirtrore.Ata sulmonin me fuqin e Zotit, qllonin me fuqin e Zotit, sulmi ityre kishte pr qllim t vrtetn.

Pastaj shikoni fitoret tona n betejat e Jermukut, Kadisijes, Xhelules,Hit-tinit etj...! A do t mund t ndodhnin n at mnyr mahnitse, q ihabitnin edhe hulumtuesit m t mdhenj, sikur t mos ishin fituar mekarakteristikat e agjruesve si ndershmria, krenaria, sakrifikimi,durimi ndaj vshtirsive, nnshtrimi para Zotit dhe zhvlersimi ifuqive destruktive? E gjith kjo ndodhi me fuqin e Zotit xh.sh. sepseAi sht ngadhnjyesi m i madh!T'i shikojm betejat tona moderne n malet e Oresit, eventualishttrimrit dhe mrekullit e Algjerit...! A i shihni ata t cilt luftoninkundr gjysm milion njerzve q ishin t armatosur me arm ngaFranca, Amerika dhe shtetet e Paktit Atlantik? Jo vetm ather por


34/111


35/111

35

Ata q e konsiderojn si shkoll pr prtrirjen e besimit (imanit,bindjes), dhe edukats, prforcimin e shpirtit dhe vazhdimin e nj jetem t mir e m t prkryer, do t ken dobi prej tij... Vetm ktanjerz gjejn gjat dits s tij (Ramazanit) knaqsin e trimave tmbuluar me pluhurin e luftrave, kurse gjat mbrmjes, nats, syfyritdhe mngjesit ndiejn knaqsin e fundit t betejs, shpejtojn...Ktyre u hapen dyert e parajss (xhennetit) n Ramazan, u mbyllendyert e skterrs, pranojn prej engjjve (meleqve) n Natn e Kadriturat dhe paqe, u falen mkatet e t kqijat, u mbushen zemrat medritn e Zotit dhe e prtrijn famn me fuqin e besimit (imanit)...

Me ta fitohen luftrat, gzohen shoqrit... Nevoja jon pr njerz ttill sht shum e madhe sepse sot ballafaqohemi me kolonializm,gjra destruktive, korrupsion dhe devijim; t jetojm ose kryeulur osekryelart...O besimtar!O bijt e ktij Ummeti!Muhammedi a.s. ligjroi n ditn e fundit t Muajit Sha'ban (apo si nkto dit) kshtu: "O ju njerz, sht afruar muaji famlart dhe ibegatshm, n t cilin sht nata q vlersohet m tepr se nj mijmuaj, n t cilin obligohen agjrimi dhe lutja (namazi) vullnetarenatn (nafile); kush vepron pak fiton shum dhe ai q kryen nj farz nt sikur ka kryer shtatdhjet farze n nj koh tjetr; ky sht muaji idurimit kurse durimi shprblehet me xhennet; ky sht muaji ibarazis dhe i shtimit t furnizimit (rizkut) t besimtarit; ai q ushqen

ndonj agjrues i falen mkatet, shpton nga zjarri dhe nuk ipaksohet shprblimi fare".Njerzit i than: "O i Drguar i Zotit, nuk mundet dokush prej nesh tushqej ndonj agjrues", kurse ai (a.s.) u prgjigj: "Zoti e shprblenkshtu at q ushqen ndonj agjrues me hurm, uj ose qumsht."Fillimi i ktij muaji sht mshir, mesi falje (ndjes) kurse fundishptim nga zjarri. At q jep nga pasuria e vet, Zoti e mshiron dhe eshpton nga zjarri.Shtoni (n kt muaj) katr gjra: me dy fitoni plqimin e Zotit kurseme dy t tjerat jeni t obliguar; dy t parat jan: Deklarimi se nuk kazot tjetr pos All-llahut dhe krkimi pr faljen (e mkateve), kurse dyt fundit jan: krkoni prej Zotit parajsn (xhennetin) dhe mbshtetunin mbrojtjen e Tij nga zjarri; kush i jep uj agjruesit, Zoti i jep atij


36/111

Ardhja e Muajit t dashur

36

prej lumit tim dhe nuk ndien etje derisa t hyj n parajs (xhennet).(Ibn Huzejme).N nj hadith tjetr thuhet: "U erdhi Ramazani, muaji i begatis; me tZoti ju kaplon, ju zbrit mshir, i mbulon gabimet, i prgjigjet lutjes,shikon garat tuaja n te; Tregoni Zotit mirsin tuaj. I mallkuariprivohet nga mshira e Zotit t Madhruar."(Taberani).Kt e thoshte i Drguari i Zotit para Ramazanit, i nxiste besimtart nlutje e adhurim, i mbushte zemrat e tyre me begatit dhe mshirat qdrgoheshin ato dit dhe i frymzonte shpirtrat me t mirat e agjrimitsi fuqia, ndriimi, hyjnimi etj.

Prgatituni pr Muajin e Ramazanit, edukohuni me edukatn e tij dhefitoni dobi prej urtsis dhe fshehtsive t tij.Eni o besimtar, sepse jan hapur dyert e parajss! O ju q keni brlshime, ejani, sepse Zoti ua ka ofruar mshirn e Vet!


37/111

37

RAMAZANI, MUAJI I T VRTETS

"E populli yt e konsideroi at (Kur'anin) trrem, porse ai (Kur'ani) sht i vrtet.Thuaj: 'Un nuk jam roje e juaj.'" (El-En'am:66)

Mjafton t'i themi muslimanit: "Zoti urdhron t agjrosh" e ai tagjroj pa i numruar dobit dhe sekretet e agjrimit, mirpo jemi tdetyruar t ndrmarrim nj hap t till pr dy shkaqe:1. Zoti i Madhruar na informon n shum ajete t Kur'anit Famlartpr dobit dhe sekretet e sheriatit q t mendojm e punojm dhe t

bindemi se sheriati hyjnor i prhershm sht shpallur vetm pr trealizuar interesin e njerzve dhe pr t'i mnjanuar dmet prej tyre.Shiko fjaln e Tij (xh.sh.) mbi etikn e krkimit leje pr hyrjen nshtpi t huaj kur thot se nj gjest i till sht m i mir pr ta: "O juq besuat, mos hyni n shtpi t huaj pa krkuar leje dhe pa iprshndetur njerzit e saj. Kjo sht m mir pr ju n mnyr q tmerrni msim".(En-Nur:27).Gjithashtu edhe kur na urdhron t agjrojm i cek dobit dheurtsin e Tij me nj fjal: "O ju besimtar, agjrimi u sht brobligim sikurse q ishte obligim edhe i atyre q ishin para jush,kshtu q t bheni t devotshm."(Bekare:183).Urtsia e obligimit t agjrimit, ashtu si e potencon Zoti, xh.sh.fshehet n devotshmrin q nnkupton do gj t mir q e don Zoti eq falnderohet njeriu pr t n kt bot, kurse mbrojtja nnkupton


38/111

Ramazani, Muaji i t Vertets

38

largimin prej do vepre t urryer e t dmshme pr shoqrin dheindividin.Shih hadithin e Muhammedit a.s. rreth dobive t agjrimit:"Agjrimi sht mbrojtje ngase agjruesi s'prgojon e as q bnmkate".Dobit nga agjrimi numrohen me qllim q t ndikojn m tepr nshpirt e t ken ndikim m t thell, kurse muslimani t jet m tepr ibindur n adhurim e n Sheriat.Nj gj e till sht cekur edhe m par kur Ibrahimi a.s. krkoi prejZotit t'i tregoj se si i ringjall t vdekurit..! Kur e pyeti Zoti se "a nuk

beson?", ai u prgjigj: "Po, por t qetsohet zemra ime".Analizimi irregullave dhe shpalimi i sekreteve t tyre nuk kundrshtojn imanin eas q prezentojn dobsin e bindjes ngase vet Muhammedi a.s. ianalizonte dhe i arsyetonte.2. Disa njerz mendojn se kan qndrim t lir ndaj t kuptuarit tfeve dhe besimeve dhe duke u mbshtetur n kt parim, dyshojn nto dhe i kritikojn sepse e pranojn vetm at q e pranojn intelektete tyre dhe logjika. Pasi q Islami nuk e mohon rolin e intelektit, u fletnjerzve pr at q prputhet me mendjen e shndosh dhe logjikn earsyeshme dhe obligon at q sht n favor (t njeriut) nseurdhrohet ose ndalohet. Ather nuk na pengon gj q t mbshtetemiedhe n analizat racionale t fshehtsive dhe dobive t sheriatit. Tgjith njerzit, n do koh, i kan prjetuar dobit e sheriatit qprputhen me mendjen, logjikn dhe interesin e tyre, pra ky sht

argument se pas ktij sheriati qndron fuqia dhe caktimi i ZotitMshirues, t Urt e t Gjithdijshm. "(Kjo sht) mjeshtri e All-llahut q prsosi do send".(En-Neml:88)Me kto analiza u orvatm t'i qetsojm zemrat e muslimanve probligimin e agjrimit dhe t'ua vrtetojm refuzuesve dhe mohuesveurtsin dhe filozofin e tij. Kt vler t Islamit s'mund ta mohojaskush!T shohim tani se far urtsie ka agjrimi dhe cilat jan dobit e tij?!Ne ktu nuk do t flasim pr dobit shndetsore sepse shpjegimi itill sht prgjegjsi e mjekut ngaq Zoti urdhron q t'i pyesimdijetart prkats, pra, t'ua lm aspektin shndetsor t agjrimitmjekve q mund t na njoftojn m tepr rreth zbulimeve tmjeksis moderne. Ktu do t prqndrohemi n dobit psikike,


39/111

39

shpirtrore e morale t agjrimit. Kjo tem sht shum e gjer dhes'kemi mundsi t hyjm n detaje t hollsishme q distribuohennpr mediumet informative, por do t'i cekim vetm dobit q kan tbjn me shoqrin, individt dhe gjendjen momentale t shoqrisson.Nj ndr aspektet m t rndsishme t edukats shoqrore q ka tbj me ndikimin e agjrimit n shpirtrat e agjruesve, shtprforcimi i bindjes n t vrtetn, konfirmimin, thirrjen n t (tvrtetn) dhe n formsimin me t.E vrteta n Islam ka vler t madhe, bile sht edhe nj prej emrave

t Zotit (El-Hakk): "Kt (e themi pr ta ditur) se All-llahu sht Ai iVrteti", (El-Haxhxh:6); e vrtet sh ajo q e thot Zoti iMadhruar: "Fjala e Tij sht e njmendt dhe Atij i takonsundimi". (El-En'am:73), apo: "E vrteta sht nga Zoti yt",(Bekare:147).Pr kt, mesazhet e pejgamberve prmbanin thirrjen n t vrtetndhe prhapjen e saj midis njerzve: "Njerzit ishin nj popull (t fess natyrshme islame) e (kur u pran) All-llahu drgoi pejgambertprgzues dhe qortues, dhe atyre Ai ua zbriti edhe Librin me fakte tsakta pr t gjykuar n at q u kundrshtuan ndrmjet veti". (El-Bekare:213).Mesazhi i Islamit sht periudha e fundit e sheriateve, thirrje n svrtetn dhe konfirmues i synimeve t t vrtets: "O ju njerz, juve uerdhi i Drguari me t vrtetn (fen e drejt) nga Zoti juaj". (En-

Nisa:170).Pasi q qllim i Islamit sht "e vrteta", ather n fillim duhet tceket adhurimi i Zotit, Krijuesit, Formuesit dhe Furnizuesit tnd mebegatit e shumta. sht kob i madh e i paprshkruar pr njeriun nsee harron adhurimin e Tij dhe fuqin e Tij mbi t.Njerzit hyjnizohen, dmbrsit dmtojn dhe tirant keqtrajtojnather kur e harrojn adhurimin dhe kur ia mveshin vetes atributet eZotit, ashtu q lejojn derdhjen e gjakut, marrjen e shpirtrave,mendjemadhsin n tok, dmtimin, robrimin e popujve dheshkeljen e nderit t tyre...Faraoni ndjehej i madh n tok dhe i fuqishm: "O ju pari, un nuknjoh ndonj zot tjetr pr ju pos meje". (El-Kasas:38). Kshtu, ivriste njerzit, i dhunonte grat dhe i internonte udhzuesit dhe prijsit


40/111


40

m fisnik t popullit. Tirania e tij vazhdoi derisa i erdhi vdekjaprkujtuese: "Derisa e prfshiu at prmbysja, e ai tha: 'Besova senuk ka zot tjetr pos Atij q i besuan beni israilt, edhe un jam ngamuslimant!'..."(Junus:90).Gjat agjrimit njeriu e ndien veten njeri, apo ndien se sht rob q kanevoj pr ushqim e pije, i shmangur nga do fuqi dhe barabarsohetme jetn e njerzve t tjer, si n ushqim, vendbanim ashtu edhe nveshmbathje...Gjat agjrimit mbretrit, udhheqsit, prijsit, komandantt, tfuqishmit, t pasurit dhe t autorizuarit me privilegje ndjejn n vete

se i ngjajn popullit pr shkak se kan nevoj pr furnizimin, ushqimindhe pijen e Zotit; ndjejn se u ngjajn t varfrve dhe njerzve tdobt pr shkak t uris, ushqimit, ujit... gjegjsisht pse e privojnpopullin nga ushqimi dhe pirja? Pse e pengojn t drejtn e tij, sepsesikur t'i dobsonte Zoti xh.sh. faktort e fuqis s tyre, do t ishin tdobt n tok, t poshtruar e t degraduar?Kt e rikujton pr her t par agjruesi (qoft mbret apo tiran), sepsenj gj t till mund ta harroj jasht Ramazanit... Sa e bukur shtlutja e besimtarit kur bn iftar e thot: "O Zot, pr ty agjroj dhe ngafurnizimi Yt filloj iftarin". Ai ktu pranon se furnizimi, pasuria dhedhurimi jan t Tij dhe se e posedon vetm at q ia jep Zoti. Kjosht nj ndr karakteristikat m t mueshme t adhurimit dhe tatributeve t Tij.sht e vrtet se njeriu duhet prher ta rikujtoj lidhjen e vet me

Ummetin dhe t jetoj prher n zemrn, shpirtin dhe jetn e tij; atyt dfrehet e t pikllohet; tirani e sundon shoqrin e tij vetm kurharrohet kjo e vrtet ngase paramendon se sht gjeni, ka fuqi dhepersonalitet; Kshtu njerzit i prkulen, pranojn paaftsin e tyre paratij dhe e prcjellin mendimin e tij... Nse ndonjri prej tyre thot, "Jo",tirani prgjigjet me mendjemadhsi: "Vrit, burgos dhe interno!"T pasurit sillen brutalisht ndaj t varfrve, t afrmit i kpusinmarrdhniet familjare dhe fqiu refuzon t drejtn e fqiut vetmather kur e harrojn lidhjen shoqrore dhe kur dokush jeton prvete e jo pr njerz, jeton me barkun dhe epshin e tij gjinor e jo menevojat dhe krkesat e popullit... Gjat agjrimit njeriu rikujton se iprket shoqris, sht prej saj, me t, pr t dhe n afrsi t saj... Aijeton n uri me shoqrin, ushqehet s bashku me t dhe feston me t...


41/111

41

Vetm ather i rikujton ato, nevojat e tyre, urin e t varfrve, ndienmjerimin dhe nevojn e tyre; pra, sikur t mos ishte agjrimi, nuk do t'irikujtonte... Kshtu, shpirti i agjruesit bhet m i lart, m njerzordhe m afr zemrave t njerzve...Muslimani i par, Muhammedi a.s. ishte njeri shum bujar, mirpogjat Ramazanit i ngjante puhis q sjell dobi, jet dhe ringjallje...Aisheja r.a., gjat Ramazanit i ka dhuruar popullit t vet njqind mijdirhem ndrsa pr vete i ka ruajtur teshat e rndomta... Guvernatoripr ket e ka pyetur: "Sikur t bsh dika pr iftarin ton t sodit!".,kurse ajo sht prgjigjur: "Pasi q ma rikujtove, do t lm", pastaj

ka vazhduar: "A shihni o ju njerz, se si lartsohet shpirti i agjruesitaq sa i harron nevojat dhe krkesat e vetvetes dhe i rikujton vetmnevojat e popullit t vet! Kt e krkon Zoti prej agjruesve".sht e vrtet se kryetart, udhheqsit, funksionart dhe politikantnuk duhet t punojn pr hir t autoritetit ose pozits s tyre por prhir t Zotit xh.sh., nse populli refuzon vlern e tyre ather nuk do t'iprkasin refuzimit, nse e pranojn vlern e tyre nuk do mashtrohenme verbimin nga pasioni, nse kan nevoj pr t (popullin), nuk do thasin n mashtrues e lajkatar; kshtu populli fiton lumturin sbashku me udhheqsit dhe prijsit e vet kurse Zoti i bekon ataudhheqs e prijs pr veprat dhe prpjekjet e tyre..., e n tkundrtn, vjen mjerimi dhe vuajtja.Me agjrim mvetsohet edukata e prsosur... Agjrimi sht adhurimi fsheht mes njeriut dhe Zotit t tij pa kurrfar hipokrizie e tradhtimi,

nuk krkon lavdrim e as mirnjohje... Muslimanit agjrues i mjaftondituria e Zotit pr urtin, pruljen dhe vendimin e sinqert; ngashprblimi i Zotit xh.sh. i mjaftojn pastrtia nga hipokrizia etradhtimi dhe sinqeriteti e besa e gjuhs s tij... Turprohet prejgnjeshtrs, vjedhjes, gibetit (prgojimit), dmtimit dhe armiqsisndaj njerzve sepse Muhammedi a.s. thot:"Zoti s'ka nevoj pr largimin e ndonjrit nga ushqimi dhe pirja nseai nuk e braktis gnjeshtrn."Muhammedi a.s. gjithashtu e ka ndaluar agjruesin t'i kundrvihet tkeqes me t keqe, paturpshmris me paturpshmri;"Nse ndokush e shan ose sulmon, le t thot: 'Un agjroj', apo unjam engjll i toks sime! Nuk gnjej, as nuk sulmoj e as s'dmtoj.. ."Same vler sht morali i till, pr t cilin kan nevoj para s gjithash


42/111


42

udhheqsit e politikant, posarisht n Ramazan e n kt kohaktuale!sht e vrtet se njeriu nuk ka vetm natyr trupore materiale dhe senuk mund t arsyetoj se qllimi i tij n jet sht vetm ushqimitrupor, por n vete ka edhe natyr t engjjve, shpirtit dhe zemrs.Kur e harron njeriu kt t vrtet, bie n nj nivel m t ult se tkafshs. A nuk i sheh njerzit e Perndimit, t cilt jan shndrruar nrrezik pr njerzin n at ast kur e humbn engjlloren dheprkrahn shtazoren?!.Gjat agjrimit barku ndjen uri kurse shpirti ushqehet, pastrohet trupi e

zemra forcohet, dobsohet epshi e lartsohet shpirti... N kt muaj tbekuar besimtari gjen koh pr t'iu lutur Zotit, pr leximin e Kur'anitFamlart q sht libr i prhershm, edukativ, reformist dhe pastruesi shpirtrave.N Ramazan muslimani dgjon fjalt e Kur'anit t cilat e ftojn nmirbrje, adhurim dhe e largojn nga e keqja dhe mkati. N ktmuaj muslimani i dgjon fjalt e Zotit: "Afrohu o robi Im! Pasi q kjobot t largoi prej Meje edhe pse jam m i afrt se damari i qafs, pasiq t demoralizoi djalli nga mshira Ime edhe pse ajo kaplon do gj,pasi q u mashtrove me autoritetin q ta dhurova dhe mendove se s'kenevoj pr Mua, edhe pse nuk mund ta shptosh gjn q ta rrmbenmiza dhe pasi q ke ra n nj shkall m t ult se kafsht, edhe pse tkrijova si mkmbs Timin n tok... Eja te Un, o robi Im, q t tlartsoj n shkalln e engjjve t Mi e t jetosh me shpirt t lart,

ndriim shpirtror dhe drit t zemrs. N kt mnyr do t jetosh nparajs para se t hysh n te."O vlla besimtar!Kt t vrtet q e vrteton agjrimi n unin tnd, e ka vrtetuar edhen paraardhsit tan dhe pr kt shkak kan qen mrekulli e Islamit.Njerzimi nuk njeh dika q mund t krahasohet me shpirtin e tyre tlart, qllimin e ndershm, synimin fisnik, ndriimin e shpirtit dheudhzimin e zemrs.A s'ka njerzimi sot nevoj pr nj gjenerat t till, a s'ka nevojshoqria jon pr njerz t till?A nuk sheh dmin, humbjen, korrupsionin dhe amoralitetin q e kankapluar shoqrin tnde?Ku sht jehona e s vrtets n shoqrin tnde?


43/111

43

A pranohet q popujt tan t jetojn nn presionin e hekurit dhe zjarrite n shpinat e tyre t fshkllojn krbat e xhelatve?A pranohet q popujt tan t jetojn n mjerim e vuajtje ndrsapasurin ta shrytzoj nj pakic e pasur dhe cinike?A pranohet q kto parti t'i gnjejn popujt tan me fjal t mbla prt arritur pozit, fitim e autoritet?A pranohet q politika t jet mashtrim, gnjim dhe humbje aponxitse e instinkteve dhe devijimit t popullit?A pranohet q feja t jet tregti pr disa jurist apo shkenca t jetidhujtari pr disa dijetar?

A pranohet q autoriteti i disa injorantve t poshtr t jet mjetnnshtrimi dhe shfrytzimi?O vlla besimtar!Pasi q Islami krkon prej nesh q t jemi n do koh mbrojts t svrtets dhe m t sinqert ndaj saj, ather a hase n Ramazan dikaq ta mundson predikimin e ktij mesazhi n popujt e bots?A gjete n Ramazan at q t lartson aq shum saq t shndrron nudhheqs nga e mira dhe paqja?A nuk t afron Ramazani me Zotin tnd t Vrtet edhe at nprmjett Drguarit t Tij, Librit t vrtet dhe udhzimit t sheriatit tdrejt?...Dgjo at ka t thot Zoti xh. sh. me an t ajeteve t agjrimit:"E kur robt e Mi t pyesin ty pr Mua, Un jam afr, i prgjigjemlutjes kur lutsi m lutet, pra pr t qen ata drejt t udhzuar, le t

m prgjigjen Mua dhe le t m besojn Mua."(Bekare, 186)


44/111


45/111

45

RAMAZANI, MUAJI I FUQIS

"Nuk sht i fuqishm ai q trbohet por ai qkontrollon veten n astin e shqetsimeve tmdha." Hadith

Kjo jet prezenton konfliktin n t cilin fitojn t fuqishmit. Fuqiasht dyllojesh: fuqia materiale dhe fuqia shpirtrore (ideologjike).Sipas parimeve islame, fuqia materiale ndonjher mund t korrfitore t prkohshme dhe nuk do t jet dobiprurse. Kur'ani na rrfenpr popujt e hershm pr t cilt thuhet se kan qen t fuqishm naspektin e jets materiale. Pr kt shkak sht prhapur n tokkorrupsioni e devijimi, jan luftuar t drguarit e Zotit e

prgnjeshtruar thirrjet reformiste dhe kan mbizotruar dekadenca eshkatrrimi.Dgjo 'thot Kur'ani Famlart rreth tyre:"A nuk e di ti se 'bri Zoti yt me Adin? Me banort e Iremit mendrtesa t larta? Q si ata (populli Ad) nuk sht krijuar askush ntok! Dhe me Themudin, t cilt shpuan shkmbinj n luginn(Kura). Dhe me faraonin e fortifikuar me tenda (ushtarake)! T cilte tepruan me krime n tok. Dhe n t shtuan shkatrrimin. E All-llahu kundr tyre lshoi lloj-lloj dnimesh. Pse Zoti yt sht qprcjell (u rri n prit)."(Fexhr:6-14)N nj ajet tjetr thuhet:"A nuk udhtuan ata npr tok e t shikojn se si prfunduan ataq ishin m par, t cilt ishin edhe m t shumt prej tyre dhe m t


46/111

Ramazani, Muaji i fuqis

46

fort pr nga forca e ndikimit n tok, por ajo q fituan, nuk undihmoi asgj. Kur u erdhn atyre t drguarit me argumente tqarta, ata iu gzuan dijenis s vet dhe ather i prfshiu ajo q etallnin."(Gafir:82-83)Ky sht fundi i popujve t cilt u mbshtetn n fuqin materiale paat shpirtrore ideologjike, gj q rezultoi me mosrespektimin ebesimit, moralit dhe jets shpirtrore.Fuqia shpirtrore pa at materiale, sipas Islamit, nuk do t korr suksesdhe s'mund ta udhheq jetn. Gjat historis kemi par popuj qjetuan t shkelur, t nnshtruar e t keqtrajtuar, sepse nuk luftonin e as

q i prballonin ndokujt n jet dhe kshtu psuan disfat nga tfuqishmit.Rruga e vrtet e jets s lumtur e fisnike sht t harmonizohetmateria me shpirtin pr ta prforcuar njeriun dhe jetn e tij si dhe tmbshtetet populli n t dy fuqit: fuqin e materies dhe at t shpirtit;nuk sundon njra mbi tjetrn. Kshtu ngjitet n qiejt e lart duke mos ufrikuar nga tatpjeta. Kur'ani na mson ta lusim Zotin kshtu:"O Zot, na jep t mira n kt bot dhe n botn tjetr."Kur'ani na obligon ta prforcojm besimin, kontrollojm epshin dhelartsojm shpirtin; ai na urdhron t prgatitim fuqi maksimale: "E juprgatituni sa t keni mundsi force, (mjete luftarake) e kuaj tcaktuar pr betej kundr atyre (q tradhtojn) e me t (meprgatitje) ta friksoni armikun e All-llahut, armikun tuaj dhe ttjert".(El-Enfal: 60)

Ai gjithashtu na urdhron t falim namazin e t japim zekatin sepsekto dy aspekte paraqesin faktort kryesor t fuqis shpirtroreideologjike si dhe urdhron t punojm: "Dhe me at q ta ka dhnAll-llahu, krko (ta fitosh) botn tjetr, e mos le mangu at q ttakon nga kjo bot."(El-Kasas: 77)Gjithashtu na urdhron t'i zbulojm pasurit e toks dhe fshehtsit egjithsis (qiellit) "Thuaj: 'Vshtroni me vmendje ka ka (ngaargumentet) n qiej e n tok.'"(Junus: 101)Kur'ani na urdhron t luftojm n rrug t Zotit xh. sh. dhe tasakrifikojm jetn pr hir t s vrtets sepse xhihadi sht nj ndrfenomenet m t mdha t fuqis, lvizjes dhe puns, gjegjsisht nkt frym filloi thirrja islame n kohn e Muhammedit a.s. dhe uzhvilluan luftrat, kurse Muhammedi a.s. nuk ishte i fortifikuar por


47/111

47

luftoi s bashku me ta (muslimant), e udhhoqi ushtrin, sulmoi, fitoi,u plagos... Fitorja ishte n ann e thirrjes q i bashkoi t dy fuqitkundr idhujtaris q kishte dobsuar mendjen, moralin dhe fuqinluftarake t arabve.Islami konfirmon se fuqia shpirtrore me pak fuqi materiale ka sukseskundr fuqis materiale nse humbet faktori psikik ideologjik: Prkt, n Kur'an thuhet:"'Sa e sa grupe t vogla me dshirn e All-llahut kan triumfuarndaj grupeve t mdha!' All-llahu sht me durimtart." (Bekare:249)

Shembull m i qlluar pr kt sht beteja e Bedrit, ku muslimant,numri i t cilve ishte treqind, fituan n Bedr edhe pse ishin arab sikurejshitt q ishin afr nj mij. Ata ishin t afrmit e tyre, prej njvendi, nj popull dhe me karakteristika identike; kurse armt enjmijshit ishin m t shumta se ato t treqindshit... Por, muslimantkishin fuqin e besimit, moralit e shpirtit, gj q nuk e kishte opozitapabesimtare dhe pr kt dshtuan ashtu q disfata e tyre u shnua nKur'an n nj form ideale q tregon se 'mund t bj fuqiashpirtrore ndaj asaj materiale nse vlersohet minimalisht fuqia earms.N Kur'an ceket shembulli i individit q i bashkon t dy fuqit dhefiton e korr sukses, gjegjsisht Musa a.s. i cili u mbushi uj dyvajzave dhe eci me to deri te babai i tyre pa i shikuar fare pr shkak tturpit, moralit dhe fisnikris. Njra prej tyre i tha babait t saj:

"O babai im, merre kt n shrbim me pag, sepse m i miri i atijq do ta marrsh n shrbim sht ai i fuqishmi e besniku!"(Kasas:26)Po ashtu n Kur'an ceket edhe shembulli i popullit q bashkon t dyfuqit dhe q ngadhnjen:"Muhammedi sht i drguar i All-llahut, e ata q jan me t(as'habt), jan t ashpr kundr jobesimtarve, jan t mshirshmndrmjet vete, ti i sheh ata kah prulen (n ruku) duke rn mefytyr n tok (n sexhde), dhe krkojn nga All-llahu q t ketmshir dhe knaqsin e Tij ndaj tyre".(El-Fet'h:29)Ky sht fryti i bashkimit t t dy fuqive dhe elementi kryesor ilumturis s popullit t sinqert.


48/111


48

Agjrimi, t cilin e obligoi All-llahu xh. sh. pr muslimant, prmbann vete bashkimin harmonik t dy fuqive, q jep fryt ideal, sepse naspektin shndetsor prezenton fuqin e trupit kundr shumsmundjeve, kurse n aspektin ideologjik muslimanit i dhuron tri fuqiideologjike q ndikojn m s shumti n lumturin e individve dhe tshoqrive.

Durimi

Muslimani gjat Ramazanit duron n uri e etje, braktis gjrat qzakonisht i praktikon gjat dits, si knaqsit dhe lngjet freskuese,pra me vetdshir abstenon e duron e jo nga frika e burgut, krcnimi itrupit dhe i pasuris.Durimi vullnetar n knaqsit e epsheve ka m tepr dobi pr shpirtindhe popullin se ai i obliguar nga mospasja, dnimi apo maltretimi.Ushtari i cili nuk ka msuar t agjroj vullnetarisht n kohn e paqesnuk do t jet m i durueshm n betej gjat rrethimit eventual ngaarmiku dhe ndrprerjes s lidhjeve mes tij e eprorsis.Ushtari musliman duron urin njmujore n do vit dhe at disaorshen dit derisa shmangia nga gjrat e shndrruara n vese t dits, siduhani, aji dhe kafja, t bhet pr t e rndomt. Vet e kam prjetuargjat burgosjes sime n Luftn e Dyt Botrore se si t burgosurit ehumbnin vetdijen pr shkak t uris disaditshe. Vetdijen e humbninata q nuk ishin msuar t agjrojn kurse ata q zakonisht kishinagjruar m par, urin e pranuan si t rndomt n jetn e tyre, gj qshkaktoi habi t madhe.Durimi n rastet e vshtira paraqet armn m t fuqishme pr popujtsepse nj durim i till n mesin e betejs sht faktor kryesor pr tamundur armikun.Ne e dim, se nj ndr problemet m t mdha t eprorsis luftarakebashkkohore sht furnizimi i ushtarve me ushqim dhe disponimi ityre nse gjenden larg vendit dhe familjeve t tyre...Shpeshher shohim se ushtria perndimore merr me vete nj gruplaviresh pr t'i disponuar ushtart. Krahaso kt me ushtrin islame qzhvillonte luftra dhjetvjeare n Gadishullin e Arabis pa paturprobleme me ushqimin dhe disponimin e ushtarve. Problemi i


49/111

49

ushqimit zgjidhej pr shkak se ushtria islame prbhej prej ushtarveq nuk i jepnin rndsi knaqsis ushqimore por sakrifikimit pr thyr n parajsn (xhennetin) e gjer aq sa qiejt e toka... Ushqimi pr taishte vetm materie pr lukthin dhe prforcimin e trupit, nse gjeninmish e qumsht, nuk ngopeshin, e nse gjenin hurma e uj ngopeshindhe nse nuk ushqeheshin me dit e net t tra veten e konsideronin siagjrues t Ramazanit..!Sa i prket disponimit t tyre, ata e gjenin ate n adhurim sepse kishinfuqi shpirtrore, pastrti t besimit dhe moral t lart. Po, pasha Zotin,disponimin epshor e largonin kurse n ann tjetr e forconin veten pr

luft kundr armiqve t tyre, edhe ate me an t adhurimit gjat natsderi para agimit t mngjesit sepse lexonin Kur'an, lutnin (All-llahun)dhe msonin or t tra para se ta kryenin namazin e mngjesit. Atavetm ashtu e gjenin fuqin n shpirtrat e tyre dhe qetsin e zemravet tyre. Kshtu vepronin do dit pas prfundimit t betejs e ju mundt'i paramendoni mundimet e athershme t lufttarve... Arma ebardh, shigjetat e prpikta dhe kuajt e shaluar ishin armt e tyre, met cilat luftonin ball pr ball armikun, do dit prej mngjesit deri nmbrmje, gjegjsisht deri n kryerjen e namazit t jacis, pastajpushonin disa or n tendat e tyre. Pas pushimit oheshin, idrejtoheshin All-llahut xh. sh. dhe i luteshin me zemra t pastra sepsevetm lutjet dhe leximi i Kur'anit i dispononin shpirtrat e tyre.Ata vepronin kshtu... A s'keni dgjuar si erdhi deri n tubimin eKur'anit gjat kohs s Uthmanit r.a.? Hudhejfe ibn El-Jeman,

komandant i ushtris islame, i cili luftonte n Azerbajxhan, dgjontelexime t ndryshme t muxhahidinve gjat kontrollimit t tij natnnpr tendat e tyre para namazit t mngjesit.Ata lexonin aq shum saq zri i tyre i ngjante gumzhimit t bletve!!Kjo sht fshehtsia e fitores se tyre mahnitse e t mrekulluar, t cilnna e rrfen historia si t pakrahasueshme. Kjo sht fshehtsia edisfats s ushtrive persiane e romake q kishin moral t shkatrruar,shpirt t pandritshm, johuman e joideologjik, ashtu si sht rasti meushtrit e Perndimit, t cilat vazhdojn luftn n qoft se kan pranvetes pije alkoolike dhe lavire. Hyrja e tyre n beteje realizohet vetmpas sigurimit t ushqimit dhe furnizimit disamujor!


50/111


50

Respektimi

Muslimani i cili agjron n Ramazan, largohet nga ushqimi, pija dhetradita e prditshme pr shkak t respektimit t urdhrit t Zotit xh. sh.dhe nderimit t Muhammedit a.s., dhe pr kt, ai nuk mendon se a dot jetoj n qetsi apo n vshtirsi sepse pr t mjafton besimi n njZot dhe pranimi i Muhammedit a.s. si i drguar e udhheqs; ai shtbetuar n Islamin e tij qoft n rrethana t volitshme apo tpavolitshme, t mira apo t kqija.Kshtu, ushtari musliman ishte shembull ideal i respektimit q

realizohej me vullnet dhe bindje t thell shpirtrore.A do t prfitonte Halidi virtytin m t lart, i cili u revokua nga postisi komandant i ushtris dhe u shndrrua n ushtar t thjesht qluftonte me t njjtn energji, duke thn: "Un luftoj pr hir t Zotitt Umerit e jo pr Umerin", sikur t mos e kishte thelluar Islami nshpirtin e tij at moral t lart q prbhej prej agjrimit, namazit dheparimeve tjera islame?A do t realizoheshin shembujt e mrekullueshm n historin e EbuBekrit, Umerit, Halidit, Sa'dit dhe kolosve tjer musliman sikur tmos ishte ngulitur agjrimi n karakterin e devotshmris s tyre tvetdijshme gjersa e respektonin njri-tjetrin dhe veproninbashkrisht?ka vreni n ushtrin e Usames, t ciln e prgatiti Muhammedi a.s.pak para vdekjes ashtu q pleqsia e muhaxhirve dhe ensarve, siEbu Bekri, Umeri, Uthmani dhe Halidi t jen nn komandn e t riutUsame ibn Zejd, i cili ende nuk kishte mbushur njzet vjet?Si i shpjegoni fjalt e Ebu Bekrit drejtuar Umerit pas vdekjes sMuhammedit a.s., kur Umeri krkoi q t caktohet komandant ndonjq sht n mosh dhe m me prvoj: "I Drguari i Zotit ta caktoj eun ta largoj?!"Si e kuptoni respektimin e uditshm t porosive t Muhammedit a.s.para dhe pas vdekjes s tij? A nuk sht ky respekt fryt i ndikimit tagjrimit n edukatn e muslimanve pr respektimin e komandantit tdashur?! Po, kt e dshmon edhe vet historia!


51/111

51

Disiplina dhe organizimi

Muslimani gjat Ramazanit ushqehet, fle e zgjohet n mnyr tdisiplinuar e t organizuar. Organizimi i shoqris islame gjat Muajitt Ramazanit realizohet n form t prkryer sepse uria ditore sht eprbashkt, bashkrisht n nj koh han iftarin, bashkrisht falinnamazin e jacis, teravis, mngjesit... Ky lloj organizimi s'krahasohetme asnj shoqri tjetr sepse n t barazohet plaku me t riun, dijetarime t paditurin, sunduesi me t sunduarit, i pasuri me t varfrin; nukdallohen klasat njerzore e as individt njri prej tjetrit.

Sa i mrekullueshm sht agjrimi n syt e hulumtuesve, si vegl predukimin, respektimin dhe organizimin e popujve?!Ky sht morali kryesor q thellohet n shpirtin e muslimanit nnndikimin e agjrimit: durimi, respektimi, organizimi, disiplina...A mendoni se nj popull q i posedon kto fuqi shpirtrore do tshkatrrohet?A mendoni se ushtria e kalitur me kto elemente t fuqishme t moralitdo t psoj disfat?A mendoni se n shoqrin ku mbizotron morali i till i fuqishm dot prhapet amoraliteti?Pasha Drguesin e Muhammedit a.s. si pejgamber, sikur ta posedonimsot kt moral n konfliktin ton me Izraelin, do t ndikonim shumedhe sikur ta posedonim gjysmn e armve dhe pajisjeve t tyre!Sikur t'i posedonim armt ideologjike e shpirtrore, do ta shndrronimshtjen e kolonializmit t bots arabe e islame n legjend!Sikur t prkryhemi me kt moral dhe t armatosemi me fuqimateriale do ta zhbinim flamurin e qytetrimit nga duart eperndimorve t mdhenj e t degjeneruar.O vlla musliman!Kur t agjrosh Ramazanin, mos harro se Zoti xh. sh. don t tshndrroj me an t agjrimit n njeri "t fuqishm e besnik" dhe kekujdes q t mos kaloj Ramazani e t ngelish "i dobt e tradhtar"!O bijt e Ummetit!Kur agjroni, mos harroni se Zoti me an t agjrimit don t'jushndrroj n popull "t ashpr kundr jobesimtarve e tmshirshm ndrmjet vete" (El-Feth, 29) dhe keni kujdes t moskaloj Ramazani e t'u prngjani njerzve q i prshkruan Zoti kshtu:


52/111


52

"E kur t'i shohish ata, trupat e tyre t mahnisin, e kur t flasin,fjals s tyre i v veshin. Por ata jan si trungujt e zgavruar e tmbshtetur, e do z e mendojn se sht kundr tyre". (El-Munafikun: 4)


53/111

53

RAMAZANI, MUAJI I LIRIS

"N liri plotsohet adhurimi, kurse merealizimin e adhurimit plotsohet liria".

Ahmed ibn Hadravejhi

Liria nuk sht ashtu si e kuptojn shumica e njerzve, gjegjsishtnuk prkufizohet me prfitimin e popujve, t drejtat e tyre nudhheqje e pavarsi sepse kjo sht liri politike, e pas saj vijon liria eidologjis, e popullit, kulturs dhe doktrinave humane fisnike.Liria nuk sht ashtu si e paramendojn shumica e t rinjve,gjegjsisht njeriu t vrapoj pas epsheve dhe dfrimeve t tij, t haj et pij si t doj si dhe t realizoj do gj q dshiron. Kjo liriprezenton formn e kaosit n nj an dhe robrin e urrejtur n anntjetr.Kjo liri prezenton formn e kaosit sepse s'ka n bot liri absolute e tpakufizuar me ligj ose sistem, bile do gj n bot zhvillohet sipasligjit t posam sistematizues.Liria e individit mbrohet vetm nse prkufizohet me disa rregulla meqllim q t mbrohen lirit e t tjerve, dhe nga kjo urtsi dalin ligjet,kushtetutat, sistemimet dhe rregullat. Pr shembull, ligji i trafikut nmetropolet e mdha, ku udhzohesh npr rrug me shenjat udhzueset komunikacionit, ligji i qetsis s prgjithshme, i cili pengon tbrtasish natn n rast t kalimit npr lagjet e banuara; ligji imbrojtjes s pavarsis, gjegjsisht s'mund t propagosh ide q errezikojn sigurin e paqes n shtet...


54/111

Ramazani, Muaji i liris

54

A mund t krkosh kontratn paqsore me armikun gjersa populli ytgjendet n kulm t lufts? A mund t zhvillosh tregti me armikun apot'ia dorzosh prodhimet e vendit tnd pa kurrfar dnimi q shpeshherprfundon me ekzekutim?Plotsimi i liris ndonjher realizohet me ndalim, p.sh. t smurit tcilit i ndalohet ushqimi i dmshm, i kufizohet prkohsisht liria eushqimit pr shkak t shrimit ndrsa krimineli burgoset prkohsishtpr t kuptuar se si ta shfrytzoj m von lirin e vet, n mnyr tdrejt dhe pa i dmtuar njerzit dhe vetveten.Njeriu nuk jeton i vetm por sht pjes e shoqris s bashkuar dhe

kshtu nse dmtohet ai dmtohet edhe shoqria. Pr kt,Muhammedi a.s. ka dhn nj shembull t bukur rreth nj grupnjerzish q kan lundruar me anije. Disa prej tyre kan qen npjesn e lart kurse t tjert n pjesn e ult t anijes. Pasi q ata tcilt ishin posht e merrnin ujin prej atyre q ishin lart, than: "Psenuk fundosemi e t marrim ujin drejt nga deti?" Muhammedi a.s. tha:"Sikur t'u lejonin t veprojn sipas dshirs s tyre do t fundoseshint gjith, e nse shptonin ata, do t shptonin t gjith". Ky sht njshembull i mir nga msuesi m i madh i njerzimit, i cili prkufizonlirin individuale q nuk dmton askend dhe lirin q dmton dheshkatrron shoqrin nse eventualisht aplikohet.Sa i prket robrimit, mund t themi se liria plotsohet ather kur nukt robron ndokush q sht njeri sikur ti. Liria individuale, n t cilnmbshteten disa njerz, prezenton robrimin e urrejtur nga ana e

njeriut q sht sikur ti dhe kaosin e parimeve jetsore. Nse mbinjeriun dominojn knaqsit e epsheve dhe jeta e shfrenuar, atherai shndrrohet totalisht n rob t knaqsis, sepse jetn e tij vetm ajoe dirigjon. N kt rast ai vepron si dikton knaqsia epshore dhes'mund ta kundrshtoj.far lirie sht kjo kur gjrat e pavlefshme e shndrrojn njeriun nrob?! Sikur t vlersohej njeriu sipas sasis s plotsimit t epsheve,ather shtaza do t ishte m e vlefshme!Shtazt vrapojn pas knaqsis s pakufizuar e t paqllimt, kursenjeriu sado q orvatet t'i plotsoj knaqsit e veta, prsri do tgjegj pengesa n rrug. Pra si mendoni ju, a mund t paramendojndokush se shtaza q nuk has n pengesa sht m e lir se njeriu dhem e lumtur?!


55/111

55

Kur ndjek ndokush ndonj vajz apo kngtare, a mund tparamendoj se sht i lir nga dominimi i tyre? A nuk e sheh ate sirob t astit, t zn peng e t humbur?Qllimet m t larta n jetn e tij varen nga dashuria e larguar apo ngadshuria e trupit t ndaluar?A ka robri m t keqe se ajo q nuk e l njeriun t lir n dashuri oseurrejtje, n vazhdim ose ndalim, n knaqsi ose hidhrim apo nqetsi ose huti?A mund t supozojm se sht i lir ai q jepet pas pijeve dehsederisa t dmtohen nervat, shndeti, mendja dhe dinjiteti i tij? A ka

dika m neveritse se robrimi nga pija vrasse dhe helmishkatrrues?Kshtu mund ta gjykosh at q dorzohet krejtsisht para pasuris epozits dhe fanatizmin e udhheqsit. do njeri i dorzuar para ktyregjrave, shndrrohet n rob t mposhtur si dhe do epsh q sundonmbi veprat dhe sjelljet e tij, e shndrron n rob t prhershm. Kjogjendje prshkruhet shum bukur n Kur'an: "A e ke par ti(Muhammed) at q duke e ditur, dshirn e vet e respekton si zot tvetin?"(El-Xhathije: 23)Dshirat e njerzve t till kan karakteristika hyjnore... A nuk shtZot ai i cili adhurohet, i nnshtrohen, i frikohen dhe i luten? A nukjan ithtart e epsheve nn dominimin e dshirave t tyre ngase nukmund t'i hidhrojn e as t'i refuzojn?!Robrimi nuk paraqitet vetm n form t lidhjes apo t burgut sepse

kto jan llojet m t lehta t tij dhe me afat shum t shkurt.Robrimi i vrtet formohet nga tradita e prditshme q dirigjon, epshiq sundon dhe knaqsia q adhurohet... Liria nuk sht ntransferimin prej nj vendi n nj vend tjetr por ajo sht ndominimin mbi epshet tuaja dhe n dallimin e t mirs ndaj s keqes.Liria e vrtet sht q t mos bhesh rob i shprehis s prditshmedhe t t mos mposht epshi. N kt kuptim muslimant e devotshmkan qen plotsisht t lir sepse feja i ka liruar shpirtrat e tyre ngaambiciet, epshet dhe dshirat e dmshme, i ka lidhur shpirtrat e tyreme All-llahun, xh.sh. Krijuesin e gjithsis dhe jets kurse dshirat etyre i ka kufizuar vetm me dshirn e Tij. Zoti xh.sh. sht i Vrtet,burim i t mirs, dashuris dhe mshirs. Njeriu lirohet nga atributet eurrejtura vetm n rast se dominojn mbi te: e vrteta, mirsia dhe


56/111


56

mshira. Nse njeriu obligohet t robrohet nga ndonj ide, doktrinapo krijes, ather pr t m mir do t ishte sikur t bhej rob i tVrtets se sa i t keqes. Ata t cilt i robron doktrina njerzore q eprfiton lartsin e saj nga Zoti, jan m t mir se ata t cilt irobron doktrina epshore q rrjedh nga djalli. Ata t cilt innshtrohen All-llahut xh.sh. dhe i respektojn urdhrat e Tij jan mt mir, m t prkryer dhe m t menur se ata t cilt i nnshtrohenfemrs, gots, pasuris ose epshit, gjegjsisht respektojn urdhrin enjeriut q gabon apo qllon, lartsohet apo mposhtet, bn mir osekeq...

A nuk vren, s bashku me mua, pas gjith ksaj, marrin e disaprparimtarve q refuzojn t thirren ashtu si i kan thirrur etrit etyre, si Abdull-llah (Rob i Zotit) ose Abdulxhevad (Rob i Bujarit),kurse n t kundrtn lejojn t atribuohen me "robri"?! A nuk i shehata t cilt refuzojn robrin nga fuqia e t cilit nuk mund t largohenkurse pranojn robrimin e epshit m t urryer e m t poshtr? A nuksheh se ata kan nevoj pr keqardhjen tnde m tepr sesa t nxisinn shpirtin tnd marrin dhe mohimin?Me kt koncept preciz t liris dhe robrimit e presim Ramazanin simuaj t "liris" kurse agjrimin si shkoll ku diplomojn t lirt meplotkuptimin shkencor t fjals.N Ramazan ka uri, etje, kufizim dhe ndalim, por edhe shndet dhelirim nga robrimi; n t ka revolucion kundr robrimit t ushqimit epierjes, shprehis e jets monotone...

Revolucioni kundr robris sht atributi i par i t lirve.N Ramazan ka abstenim vullnetar nga knaqsia dhe pikrisht kjo gjparaqet lirin. Liria e dshirs sht t veprosh sipas mendjes tnde ejo sipas epsheve dhe emocioneve, si dhe ta ndalosh veten nga ajo qmund ta realizosh. Vetm n kt rast ke dshir t fuqishme, epsh tdobt, i kontrollon dshirat tuaja dhe nuk dshton mendja yte parafuqis s epshit tnd. Ai q atribuohet kshtu, korr fitore n dobetej.Shiko tregimin pr mbretin Talut, i cili ndaloi ushtart e vet t pijnuj nga lumi, edhe pse ishin t etur e t rraskapitur, mirpo vetm njnumr i vogl e respektoi urdhrin e dhn dhe ky numr ngadhnjeupr shkak se ishin dinjitoz n prcaktimet e tyre:


57/111

57

"E kur doli (prej qytetit) Taluti me ushtrin, tha: 'All-llahu do t'jusprovoj me nj lum, e ai q pi prej tij, ai nuk sht me mua, e kushnuk e shijon ate, ai sht me mua, prve atij q me dorn e vet e pinj grusht!' Mirpo, me prjashtim t nj pakice prej tyre, t tjertpin nga ai. E kur e kaloi ai (Taluti) at s bashku me t edhe ata qishin besimtar than: 'Ne sot nuk kemi fuqi kundr Xhalutit dheushtris s tij!' Por ata q ishin t bindur se do ta takonin All-llahunxh.sh. than: 'Sa e sa grupe t vogla me dshirn e All-llahut kantriumfuar ndaj grupeve t mdha!' All-llahu sht me durimtart. Ekur i doln prball Xhalutit dhe ushtris s tij, than: "Zoti yn! Na

dhuro durim, na i prforco kmbt tona dhe na ndihmo kundrpabesimtarve!"(El-Bekare: 249-250)Kshtu, triumfuan ndaj tyre pasi q dominuan mbi nevojat e tyre."E ata, t cilt luftuan pr hir Tonin, Ne me siguri do t'i orientojmrrugs pr te Ne, e nuk ka dyshim se All-llahu sht n krahun ebesimtarve".(El-Ankebut: 69)Gjat Ramazanit, adhurimi ndaj Zotit sht i plot!Sa m t lir t jen njerzit, aq m shum do ta adhurojn Zotin!Kta njerz nuk robrohen nga kngtarja, epshi, pasuria, knaqsia,ambicia dhe shqetsimi, bile as q i kaplon frika apo drithma.Adhurimi i Zotit i ka liruar nga do frik pos friks nga Ai: "Ta kenit ditur se t dashurit e All-llahut (evliat) nuk kan frik (n botntjetr) e as kurrfar brengosje. (Ata jan ata) t cilt besuan dheishin t ruajtur. Atyre u jepet myzhde n jetn e dynjas (n astin e

vdekjes) dhe n jetn tjetr (pr shptim dhe xhennet). Premtimet eAll-llahut nuk mund t psojn ndryshim. E, kjo sht sukses imadh". (Junus: 62-64)Kshtu, ata refuzuan do adhurim pos atij t All-llahut xh.sh. dhe ushndrruan n zotrues t epsheve, fituan liri t vrtet e moral fisnikdhe n zemrat e tyre u pasuruan...Pasha jetn time, kjo sht liri e madhruar!Me t drejt ka thn Muhammedi a.s.:"Pasuria nuk sht n pronn e gjer, por n shpirt."Sa e mir sht thnia e Ibn Ataull-llahut: "Ti je i lir nse largoheshnga dika, e nse jo, ather bhesh rob i saj".


58/111


58

Nga e gjith kjo q u theksua mund t kuptohet urtsia e madhe ethnies s sufistit t njohur Ahmed ibn Hadravejhit: "N liri plotsohetadhurimi, kurse me realizimin e adhurimit plotsohet liria".Gjat Ramazanit njeriu largohet nga paedukimi i urrejtur, fjala fyese,sjellja e turpshme...Sa e mbl sht kjo liri!Ti je i lir n sjelljen fisnike dhe nuk drgohesh npr gjyqe, nukburgosesh dhe nuk e humb meritn e pozits!..Ti je i lir n fjaln fisnike, nuk obligohesh t krkosh falje, nukqortohesh dhe nuk pendohesh!

Ti je i lir n bashkpunim me t tjert, nuk kritikohesh, nuk flitet prtradhtin tnde dhe nuk je i dyshimt!O vlla besimtar!Ky Ramazan na mson lirin e plot me urin e tij, etjen, kufizimindhe ndalimin... A s'e dshiron lirin e till, q buron nga uria dhendalesa?Eja pra me mua e t fluturojm n horizontet e liris!Eja me mua e t largohemi nga bota e robrve!Eja me mua e t shohim se si jetojn robrit n botn e adhurimit!A mendon se politikant e mdhenj, q i dirigjojn shtjet e botsjan t lir? A nuk sheh se jan robr t ambicieve t tyre politike!Si t bhet bota e lumtur kur robrit e udhheqin?A mendon se ata t cilt e udhheqin popullin pa dshirn e tij jan tlir? A nuk i sheh se jan robr t epsheve dhe lakmis? Si mund t

jet populli i lumtur kur robrit e udhheqin?A mendon se t gjith popujt q anojn nga epshet e lira jan t lirnga do adhurim? A nuk sheh se jan viktim e pavetdijes dheshprehis vrasse? Si mund t zgjohet nj popull q nuk sht liruarnga prangat e robris?A mendon se "prparimtart" q nuk agjrojn jan t lir n mendimee ide? A nuk sheh se mvaren nga knaqsia e pafrenueshme dhe sejan robr t epshit t pangopur? Barku dhe epshi i tyre i kan privuarnga bota e t lirve dhe nga atributet e lufttarve! Si mund taparamendojn lirin kur mendja e tyre sht nn dominimin e epshit?Ata jan robr me rroba t t lirve!T'i cekim t lirt e bots s t lirve!


59/111

59

A nuk t kujtohet dita kur i erdhi Muhammedit a.s. liria, gjegjsishtliria e plot e sheriatit t Zotit, i liroi arabt dhe i shndrroi nudhheqs t bots?A nuk t kujtohet liria e tyre n mendime gjersa Umeri i tha(Haxherul-Esvedit) gurit t zi: "Pasha Zotin, e di se je vetm gur, nukdmton e as q ka dobi prej teje. Sikur t mos e shihja t Drguarin eZotit se t puth, nuk do t puthja asnjher".A nuk t kujtohet se prhapja e Islamit ishte mshir pr popujt, lirimdhe shkatrrim i prangave... Ata u shndrruan n popuj m tmshirshm dhe m t sinqert n bartjen e flamurit t liris gjersa nj

i Perndimit brohoriti: "Historia nuk ka par pushtues m tmshirshm se arabt"!A nuk t kujtohet se u liruan nga robrimi i pasuris aq shum saq tpasurit, gjat jets e shprndan tr pasurin e tyre. Kur e pyetiMuhammedi a.s. njrin prej tyre se ka i ka ln familjes s tij, ai shtprgjigjur: "Zotin dhe t Drguarin e Tij".A nuk t kujtohet lirimi i tyre nga frika e vdekjes dhe dashuria e jetsgjersa komandanti i tyre, Halidi u tha armiqve: "Ju solla njerz q eduan vdekjen ashtu si e doni ju jetn!"Po, vllai im, ti e kujton gjith kt!Pra, t msojm prej Ramazanit lirin q t jetojm t lir n kt botdhe ta msojm botn se si sht liria: "Ju jeni popull m i dobishm,i ardhur pr t mirn e njerzve, t urdhroni pr t mir, t ndaloninga veprat e kqija dhe t besoni All-llahun."(Ali Imran: 110)


60/111


61/111

61

FILOZOFIA DHE SEKRETET EAGJRIMIT

"Agjrimi paraqet burrrin e proklamuardhe dshirn e lart".

Kjo sht mbrmja e dyt e ktij Muaji fisnik, n t cilin njerzitzakonisht qndrojn deri n mngjes, prgatisin ushqim gjersa ekalojn nivelin e rndomt dhe prjetojn gzim dhe hare. Kto formamund t'i plotsojn dshirat e disa fetarve, q i konsiderojn siargument pr thellimin e Islamit n zemrat e muslimanve, por ngelinn kt kufi sepse e pranojn realitetin e agjrimit n baz t uris

ditore, realitetin e fisnikris me pagesat e iftarit dhe syfyrit kurserealitetin e devotshmris me ndriimin e minareve dhe mbushjen exhamive me njerz.N realitet e vrteta e agjrimit nuk ndikon n mjedisin e disa njerzvedhe pr kt vendosin t mos agjrojn, pa ndier kurrfar faji osemkati, bile ndonjher han gjat dits s agjrimit publikisht pakurrfar turpi ose shqetsimi.

Sekretet e agjrimit


62/111

Filozofia dhe skretet e Agjrimit

62

Sikur t ishte agjrimi tradit ather sipas edukats shoqrore, duhejta respektonim m tepr sesa e respektojm tash pr shkak t nderimitt popullit dhe tradits s tij.Pra n 'mnyr ta respektojm pasi q sht edukat shpirtrore epopullit q mson prej agjrimit ngritjen mbi epshet, deprtimin nhorizontet e mirsis dhe largimin nga materja, gjegjsisht shoqriafiton lumturin e saj?!Kshtu, agjrimi sht vegl pr edukimin e dshirs stabile t popullitsepse agjruesi nuk dominon vetm mbi knaqsin e lejuar por edhembi ate t ndaluarn; fiton shprehi t largohet vullnetarisht nga

ushqimi e pija q m von t mos ndiej vshtirsi n rast obligimi.Agjrimi sht obligim praktik i Islamit t mshirshm pr t gjithmuslimant; han e pijn n nj koh, nuk dallohet barku prej barkut eas goja prej gojs; ndien urin edhe ai q se ka ndier para Ramazanit sidhe prjeton vuajtjet e varfris dhe t skamjes edhe ai q s'i kaprjetuar m par.Pasha jetn time, a ka n bot socializm praktik q i trajton njerzitn mnyr t barabart, si n skamje ashtu edhe n bollk, ashtu sisht shoqrorizimi i agjrimit gjat Muajit t Ramazanit?!O agjrues besimtar, Ramazani sht largim nga epshi e knaqsia,lartsim shpirtror dhe liri shpirtrore. Sa bukur do t ishte sikur i trviti t ishte Ramazan, nse ky sht koncepti i agjrimit!Ramazani sht muaji i burrris s proklamuar q dominon mbiinstinktet dhe i dshirs s lart q funksionon vullnetarisht. Sa mir

do t ishte sikur Muaji i Ramazanit ta bashkonte gjith popullin e tmos mbetet askush me burrri t dshtuar dhe me dshir tparealizuar! Sa mir do t ishte sikur Ramazani t'i bashkonte njerzitme agjrimin q prmban n vete burrri t proklamuar dhe dshir tlart!Ramazani sht varfri e obliguar sepse t gjith njerzit n t jan tbarabart, ndiejn vuajtje t njjta q dalin nga realiteti objektiv e jonga imagjinata iluzore. Nga vuajtjet lind mshira kurse nga mshiradrejtsia! Sa e bukur do t ishte jeta sikur t gjith t kishin vuajtje dhendjenja t njjta!Sa e bukur do t ishte koha edhe sikur t ishte krejt Ramazan, ngase ai(Ramazani) i realizon gjrat m t rndsishme n shoqri:barabarsin dhe rehatin!


63/111

63

Nse Ramazani sht prkryerje, burrri, edukat e dshirs dhesocializm praktik, ather a nuk e shpallin publikisht muslimant qnuk agjrojn zhytjen e tyre n epshe, largimin nga burrria, dshtiminn mejdanin e dshirs dhe luftimin kundr socializmit praktik? A efitojm t drejtn q joagjruesit e rritur t'i quajm "fmij t rritur",kurse fmijt agjrues "t rritur t vegjl?"O fmijt e mi t vegjl dhe o vllezr t rinj q e prjetoni vuajtjen euris, vapn e vers dhe vshtirsin e etjes! Ju agjroni s bashku meprindrit tuaj dhe e vrtetoni burrrin dhe dshirn tuaj!Ju lumt, sepse vatani me ju do t fitoj e jo me ata t cilt dshtuan

para se t hyn n mejdanin e lufts!O vlla besimtar!Nse Ramazani sht ashtu si u theksua, ather e drejta jon sht tpyesim se a agjrojm me t vrtet kto dit apo a i prjetojmvuajtjet e uris n ditt e Ramazanit e t'i mnjanojm nga ato q iprjetojm gjat tr vitit?A e ndalojm ushqimin e trupave tan q t'i mbrojm organet tona ngadmtimi dhe armiqsia?A ndjejm n agjrim lartsin e shpirtrave tan ashtu q t mosveprojm si kemi vepruar para Ramazanit?Muhammedi a.s. prgatitej para do Ramazani, jo me ushqim e pije asme zbukurim e veshje, por me adhurim dhe devocion, bujari dheshpirtgjersi, kshtu q para Zotit xh.sh. shndrrohej n robrespektues, para njerzve n pejgamber t urt, kurse para vllezrve

dhe fqinjve t tij n mirbrs dhe bujar aq shum saq disa shok ttij thonin se gjat Ramazanit ishte m bujar se kurdoher m par...Ashtu vepronin edhe shokt dhe pasardhsit e tij. Ramazani pr taishte koha kur shijonin errat e parajss (xhennetit), fluturoninbesimtart n qiejt e t vrtets dhe ngriheshin zrat e falsve tnamazit kundr tiranve keqtrajtues.Pse nuk e prjetojm Ramazanin ashtu si e prjetuan Pejgamberi dheparaardhsit tan? Pse nuk e shndrrojm n muaj t mirsis ashtu qjeta jon t lulzoj vetm me mirsi, begati dhe lartsi shpirtrore?Pse nuk e shndrrojm Ramazanin n muaj t lufts kundr dobsis,injorancs, epsheve tona, kaosit ton dhe kundr do mkatari e tiranin bot?!


64/111

Filozofia dhe skretet e Agjrimit

64

O ju agjrues!

Ju jeni n luft me epshet tuaja pr shkak t grindjes mes materies dheshpirtit dhe duhet t keni kujdes q t mos dshtoni; keni kujdes q tmos keni uri ditn pr t'i mbushur barqet natn; keni kujdes q t mos iushqeni duart, syt dhe gjuhn tuaj pas agjrimit me mkate,gnjeshtra e sharje!.Keni kujdes q t mos jeni aktiv n veprat e kqija dhe prtac nadhurim! Keni kujdes prej t gjitha ktyre gjrave sepse jan vepra tdjallit e jo t Rrahmanit (Zoti xh.sh.).

Shpejtoni n prkushtim!Bni vepra t mira!Shijoni errat e xhennetit!oni syt prpjet kah qielli!Ngreni shpirtrat tuaj nga kjo bot!Prkujtoni gjithmon thnien e Muhammedit a.s.: "Shum agjruesnuk fitojn prej agjrimit t tyre pos uris dhe etjes", ose: "Agjrimisht mburoj dhe nse e nxit ose e sulmon ndokush agjruesin le tthot: 'Un agjroj, un agjroj'."O Zot, na bn prej agjruesve t pranuar!


65/111

65

RAMAZANI, MUAJI I MIRBRJES

Para pak astesh prfunduat iftarin dhe falnderuat Zotin xh.sh. prushqimin pas uris dhe etjes. Iftari sht njri prej dy gzimeve q i katheksuar Muhammedi a.s.: "Agjruesi ka dy gzime: n iftar dhe ntakimin me Zotin e tij."Gzimi i prbashkt nga ushqimi dhe freskimi zakonisht realizohet nmbrmjet e Ramazanit sepse familja vshtir bashkohet n ushqim ehaje pos n Ramazan, bile nse ndokush mungon nga familja, mungesae tij ndihet m s shumti n ditt e Ramazanit.Ju, o agjrues, n do mbrmje t Ramazanit prjetoni lumturi tpaprshkruar, i falnderoheni Zotit xh.sh. dhe krkoni prej Tij q ajolumturi t vazhdoj; pra si e paramendoni vazhdimin e ktyre begativedhe si i falnderoheni?Falnderimi pr mirsit nuk shprehet vetm me gjuh por duhet tpunosh q edhe vllezrit tu, t cilt jetojn nj jet n skamje, t t

shoqrojn n ato mirsi. Sa t varfr ka q jan m t zgjuar e m tmenur se t pasurit mirpo ashprsia e shoqris dhe mosinteresimishtetror ua destinoi botn e mjerimit dhe t problemeve elementare.Pasi q mshira pr ta sht e obliguar jasht ditve t Ramazanit,ather gjat ktij muaji bhet edhe m e obligueshme.Pasi q shoqatat humanitare obligohen t'u ndihmojn dhe t'ua fshijnlott, pikllimet dhe mjerimet e tyre, ather muslimant jan m tobliguar pr t'i br t lumtur e t'u ndihmojn.O ju njerz, a nuk mendoni se numri i njerzve t till sht shum imadh?A nuk mendoni se ata n shoqrin ton t ashpr e t vrazhd gjendenn do lagje, treg, rrug, fshat...?


66/111

Ramazani, Muaji i mirbrjes

66

Mos mendoni se t gjith ata t cilt trokasin n dyert tuaja dhe t ciltju bezdisin me insistimet e tyre npr rrug jan t varfr sepseshumica jan ekspert n fjal. T mjer dhe t varfr jan ata t ciltnuk mund t'i ushqejn fmijt me rrogat e tyre, grat q s'kan gj nvatrat e tyre, jetimat, refugjatt e ikur t cilt pr shkak t politiksdiskriminuese, tradhtis apo faktorve t tjer e humbn pasurin, uposhtruan, u shprndan npr rruzullin toksor dhe erdhn te ne qt krkojn lmosh pr jet.Pr ta sot duhet t kujtoni. Nuk them q t'u jepni lmosh apo tbheni zemrgjer sepse kto jan sjellje njerzore, por them: "fshini

mkatet tuaja dhe t tyre me ndjenjat e vllazrimit, lidhjet fetare,mshirn dhe afrsin fqinjsore".Sikur t mos ishte vrazhdsia e shoqris, nuk do t jetonin n mjerimt till. Nse ata ndjejn idhtin e jets nj her jasht Ramazanit,ather e ndjejn shum her gjat ktij muaji.O ju njerz, ata jan fqinj tuaj sepse n do lagje keni nj ose mshum familje t varfra. Paramendone mjerimin e tyre kur ju shohinse si hyni n shtpit tuaja me lloj-lloj pem, perime e mblsira, kur endjejn ern e mishit t pjekur dhe t gjellave pr do mbrmje dhekur i shohin fmijt tuaj q dalin t ngopur n rrug pr t luajtur. I atii tyre ndien dhembje n gjoks, nns i rrjedhin lott, kurse fmijaqan e vajton nga uria.Kshtu ju ushqeheni do dit kurse ata kalojn natn t uritur...Njoh nj prind q ishte i pasur kurse fmijt e tij ishin msuar me

ushqim t mir dhe veshmbathje luksoze, mirpo, pr fat t keq pas njkohe prjetoi astet e vshtira t mjerimit. U afrua Ramazani kurse ais'kishte t jep at q e jepte m par dhe kshtu, pr shkak t turpit nukdilte t krkoj prej njerzve lmosh apo sadaka. S'kishte mundsi t'iofroj familjes s vet dika pr t ngrn pos djathit, fasules dheullirit.Fmijt e tij duruan ditn e par dhe t dyt mirpo n t tretn, fmijai vogl i tha: "O baba, na e mbyt barkun djathi dhe ulliri, neagjrojm dhe kemi nevoj pr ushqim t mir e lngje freskuese nkt vap dhe do ta humbim vetdijen nga errat e gjellrave t fqinjvetan. Pse nuk na ushqen ashtu si i ushqen fqiu yn fmijt e tij dheashtu si na ushqejshe m par?" Kshtu, fmijs i pikuan lott, kurse iati doli n nj vend t errt t shtpis dhe filloi t qaj, sepse nuk


67/111


68/111


69/111

69

NDIKIMI I ADHURIMIT (IBADETIT)N EDUKATN E POPULLIT

Popujt q duan t bhen t famshm dhe fisnik ndjejn nevojn prnj edukat t posame pr fmijt e tyre t cilt m von do tambrojn ideologjin dhe mesazhin e tyre.Karakteristikat m t rndsishme t ksaj edukate jan: "fuqia","dashuria" dhe "modestia".Me termin "fuqi" nnkuptojm fuqin e shpirtit dhe t mendjes; metermin "dashuri" nnkuptojm dashurin ndaj fmijve t popullit dhebashkpunimin e njohjen e ndrsjell me fmijt e njerzimit; metermin "modesti" nnkuptojn eliminimin e dallimeve klasore,gjegjsisht t mos ket i pasuri prparsi ndaj t varfrit pr shkak tpasuris, njeriu i shtetit ndaj atij t rrugs pr shkak t pozits s tijdhe t mos mburren njerzit me prejardhjen familjare, rrobat apo

pasurin, por me pun t mira.Nse edukata e popullit prqndrohet n kto tri karakteristika, atherdo t ket rini e cila do ta mbroj nga sulmet e njerzve qllimkeqdhe nga rreziku i dekadencs dhe devijimit t brendshm shtetror.Pr fat t mir, sheriati ia ka siguruar popullit ton kt lloj edukatepr t formuar nj rini t till, edhe at n baz t parimeve fetareislame q i ka caktuar. Namazi, agjrimi, haxhxhi dhe zekati n realitetjan mnyra pr edukimin e shndosh q sht i nevojshm pr jetne do populli nse synon t jetoj i prkryer e fisnik.O vlla i sinqert, eja me mua e t'i analizojm kto tri elemente islamedhe t shohim se a kemi nevoj pr to q t formojn gjenerat q iprballon kohs me fuqi, lartsi dhe edukat fisnike? Nse eanalizojm elementin e fuqis n besimin islam do t shohim seabdesti sht fuqi pr trupin dhe energji pr shpirtin dhe se qndrimi i


70/111

Ndikimi i Adhurimit n edukatn e popullit

70

prbashkt i gjith muslimanve para Zotit xh.sh. n nj drejtim shtfuqi q vrteton qllimin unik, pastaj prgatitja e rrugs s drejt dhengritja e koks prpjet, etj.A nuk sheh se hyrja n namaz me himnin hyjnor t prhershm: "All-llahu Ekber(Zoti sht m i madh)" paraqet fuqin e shpirtit, frymsdhe mass s popullit q ndien se Zoti sht m i madh prej do tmadhi, m i madhruar dhe m i fuqishm n bot se dokush tjetr qkonsiderohet i fuqishm dhe i madhruar? Pastaj a nuk shohim sethnia e besimtarit n namaz: "Vetm Ty t adhurojm dhe vetm nTy mbshtetemi"paraqet betimin e fuqis s besimtarit para Zotit se

vetm At e adhuron dhe vetm n T mbshtetet? N kt mnyrbesimtari forcohet me Zotin para dobsis s vet n jet dheprovokimit t epshit.Pastaj qndrimi n radh t drejta pas imamit pr t dgjuar leximin eKur'anit, ligjratat ose pr t'u falur gjithashtu prezenton fuqin ebashkimit t popullit, fjaln e prbashkt, zemrat e bashkuara dhedominimin e respektit dhe disiplins.far fuqie mund t jet m e mir pr popullin se kjo e namazit qndjehet n shpirtin e muslimanit pes her n dit?Nse e analizojm agjrimin do t vrejm se agjruesi vullnetarisht unnshtrohet vuajtjeve nga uria, etja e lodhja. Kjo fuqi e dshirs s tijpr t'u prballuar vshtirsive n jet nuk mund t krahasohet me asnjfuqi tjetr si dhe nuk e njeh dshtimin apo disfatn.Nse e analizon haxhxhin, do t kuptosh se lundrimi mbi det, hipja n

tren e automjete tjera, ecja npr shkrettir, lakuriqsia e koks,gjoksit, krahve dhe kmbve, qndrimi nn diell, tavafi rreth Qabesdhe shpejtimi mes Safas dhe Merves paraqesin fuqin e shpirtit,fuqin e trupit dhe fuqin e dshirs. A ka ndonj edukat shoqroreq sht m e mir dhe m fisnike se kjo q i bashkon t pasurit me tvarfrit, t madhin me t voglin dhe q e forcon Ummetin aq shumsaq e anulon dobsin, dshtimin dhe paaftsin.Edhe zekati prmban fuqi e dshir sepse dhnsi ndan nga pasuria etij q e ka grumbulluar me lodhje e vuajtje pr vllezrit e vet,dominon mbi koprracin dhe dshirn pr grumbullimin e pasuris.Ai q jep dika vullnetarisht nga pasuria e tij e shtrenjt konsiderohetbujar m i madh.


71/111

71

Ky sht elementi i fuqis n besimin islam. Tash t shohim elementine dashuris.A nuk sheh se tubimi i muslimanve pr faljen e namazit sht faktor idashuris ndrnjerzore? Ata tubohen n ve

Documents

Filozofia e agjërimit dhe rregullat e tij