الرحمن الله بسمالرحيم

سنجش دانشجوStudent Assessment

تجزيه و تحليل ويژگيهاوآزمونهاي چند گزينه اي

Objective Tests آزمون هاي عيني

آزمونهايي كه در آنها ،هم سئوال وهم •پاسخ در اختيار دانشجو قرار داده

شودو تصحيح پاسخ آنها دقيق است.

MCQ)) Multiple Choice آزمون•Question

را ..........مي نامند.

Multiple Choice Question

متداولترين آزمون عيني است كههم در سنجش توانايي هاي مختلف و هم در سنجش يادگيري در زمينه هاي گوناگون تحصيلي مورد استفاده قرار

مي گيرد.اين آزمون ها از لحاظ يكنواختي -

سئوالها، حساسيت كم در مقابل حدس كوركورانه و سهولت تصحيح پاسخنامه ها بهترين نوع آزمونهاي

مي باشند. عيني

هر سئوال چند گزينه اي شامل قسمت هاي زير است:

(، Stem-قسمت اصلي يا تنه سئوال )1دربرگيرنده مسأله يا موضوعي است كه

سئوال بايد آن را اندازه گيري كند.( يكي از Key-گزينه صحيح يا پاسخ سئوال )2

بايد آن دانشجوگزينه هاي پيشنهادي است كه را انتخاب کند.

( تعدادي Distracters-گزينه هاي انحرافي)3گزينه بجز گزينه صحيح است كه نقش آنها

است كه پاسخ دانشجوياني منحرف نمودن درست را نمي دانند.

تعداد گزينه هاي سئوالهاي چند - متغير است. 5 تا 2گزينه از

هرچه تعداد گزينه ها بيشتر باشد - .امكان حدس كمتر است

اما چون معموال پيدا نمودن بيش از سه پاسخ انحرافي،

كار دشواري است، آزمونهاي چهار گزينه اي شهرت

بيشتري يافته اند.

انواع آزمونهاي چند گزينه اي.

نوع تنها گزينه درست

يكي از گزينه ها صحيح و بقيه كامالغلط است.

نوع بهترين گزينه درست

همه گزينه ها صحيح هستند اما يكياز همه صحيح تر است.

تنه سئوال منفي است :نوع منفي صحيحو همه گزينه ها بجز يكي

هستند.

محاسن آزمونهاي چند گزينه اي: از ساير آزمونهاي عيني انعطاف پذيرترند و. 1

توانايي استدالل، قضاوت و ،عالوه بر دانشبسياري بازده هاي مهم ديگر يادگيري را مي

سنجد.با استفاده از آنها مي توان در يك زمان محدود . 2

تعداد زيادي از اهداف آموزش و بخش مهمي از محتواي درس را اندازه گيري نمود.

امكان حدس زدن كوركورانه در آنها نسبت به . 3 ساير سواالت عيني كمتر است.

به سادگي و با عينيت كامل قابل تصحيح هستند. 4

دانشجويان و اساتيد آن را به ساير آزمونها . 5ترجيح مي دهند

توجه به اشتباهات و اگر گزينه هاي انحرافي با- كج فهمي هاي متداول فراگيران تهيه شود، منبع بسيار مناسبي براي تشخيص مشكالت

فراگيران است.

معايب آزمونهاي چند گزينه اي:ساختن آنها دشوار است. زيرا معلمان غالبا نمي 1.

توانند تعدادي گزينه انحرافي خوب براي سئوالها انتخاب كنند.

معلمان اغلب سئوالها چند گزينه اي را در حد سنجش 2.اطالعات جزئي و كم اهميت طرح مي کنند.

مقايسه با ديگر آزمونهاي عيني )مثل ص و غ( پيدا در3.كردن گزينه درست مستلزم وقت زيادتري است

بويژه اگر گزينه هاي خيلي شبيه بهم ساخته شوند.زماني كه به پاسخ هاي غلط نمره منفي تعلق مي 4.

گيرد دانشجويان كه اهل ريسك مي باشند از سايرين نمره بهتري كسب مي كنند و افرادي كه در پاسخ دادن به اين سئوالها خبره ترند نسبت به آن كارها

نمره بهتري مي گيرند.فراگيران قوي بيش از فراگيران معمولي قادر به 5.

پيداكردن اشكاالت، پيچيدگيها ونظرگاههاي واگرا )غير معمولي( در سئوالها هستند. اما از انجا كه تنها يك جواب صحيح در سئوال است، بعلت اين تيزبيني،

خود دچار اشتباه نمي شوند.

گزينه اي: قواعد تهيه سئوالها چند

هر سئوال بايد يك موضوع مهم و يك هدف آموزشي رااندازه گيري كند.

بيشتر از يك مسئله و يا يك مطلب را در يك سئوال

نگنجانيد.

قابل روشن و واضح بنويسيد و از عبارت و كلماتالسئوالها را كامشوندگان استفاده كنيد. فهم آزمون

ها خودداري كنيد. از تكرار مطالب در گزينه

مطالب اصلي سئوال را به طور كامل در تنه سئوالد.بنويسي

همه گزينه ها بايد متجانس و به موضوع واحدي مربوطباشند

ت يوکارديت و ميلونفرير پي زيزمهايکروارگانيک از ميکدامکند؟يجاد ميا

لوککيالف – استافب – پنوموکک

ل ي باسيج - کلد - مننگوکک

د،افراد در چکاندن مکرر و نامنظم مواد مترشحه، ي شديهنگام سرماخوردگرا ي دارد، زيان آوري، عوارض زينيها و مواد پلشت بر گوناگون در بيچرب

ب قرار دهد؟يامکان دارد ..... را در معرض آسنوسهايالف – س

دي سفيب – گلبولها قرمزيج – گلبولها

ييايد – عصب بو

ش از حد قطره ها ، روغنها و يدن بيد،براثر چکاني شديهنگام سرماخوردگد. ي، کدام عارضه ممکن است بوجود آيني کننده در بير مواد ضد عفونيسا

نوسهايالف – عفونت سدي سفيب – انهدام گلبولها

ينيج – تورم مخاط ب ييايع شدن عصب بويد – ضا

ترتيب قرار دادن سمان ها پس از پالپوتومي پارسيل در صورتي كه در همان جلسه ترميم كامپوزيت انجام شود كدام است؟

– گالس يونومر- كامپوزيتZOEالف- كلسيم هيدروكسايد- ب- كلسيم هيدروكسايد- زينك فسفات-كامپوزيت

–زينك فسفات- كامپوزيتZOE ج- كلسيم هيدروكسايد – د- كلسيم هيدروكسايد – گالس يونومر - كامپوزيت

ش از حد قطره ها ، روغنها و يدن بيد،براثر چکاني شديهنگام سرماخوردگ، عارضه.......... ممکن است بوجود يني کننده در بير مواد ضد عفونيسا

؟ديآنوسهايالف – عفونت سدي سفيب – انهدام گلبولها

ينيج – تورم مخاط ب ييايع شدن عصب بويد – ضا

رد ؟ يگيت کدام دارو مورد استفاده قرار مينوزيدر درمان سنيلي سيالف – پنموکسازوليب – کوترد يازوپوکسايج – کلر دن يکلي سايد – داکس

- همه گزينه هاي يك سؤال بايد متجانس و مثال: به موضوع واحدي مربوط باشند.

سؤال ضعيفسؤال ضعيفديگوکسين دردرمان کدام بيماري به کار

مي رود؟الف- کارديوميوپاتي ديالته

ب-هنوخ شوئن الينج-لوسمي حاد

د-پنوموني

سؤال بهترسؤال بهتر نوع از دردرمان کدام ديگوکسين

به کار مي رود؟ زيرکارديوميوپاتيالف- ديالته

ب- هيپرتروفيکج- رستريکتيو

د- نوزادمادر ديابتي

سئوال را طوري بنويسيد كه پاسخ درست تنها پاسخ يا قطعاترين پاسخ باشد. درست

گزينه ها ي هر سئوال را طوري بنويسيد كه از نظر دستوري وجمله بندي به نحو درست مكمل متن باشد.

از بكاربردن اشاره هاي دستوري نامربوط و نامناسب خودداري.كنيد

در سئوالها منفي كلمات منفي را برجسته جاي دهيد. از نوشتن سئوالهاي كه در آنها متن سئوال منفي و گزينه ها هم

.منفي است احتراز نمائيد حد امكان از عبارات همه موارد فوق يا هيچكدام و… خودداري تا

كنيد. سئوالها را مستقل از هم بنويسيد )پاسخ يك سئوال نبايد به پاسخ

.سئوال ديگر كمك كند(

است ؟ ي انسان ضرورير برايک ازمواد زيکدامنيالف – پروتئب – آب

تامنها يج – و يد – مواد معدن

ن : ي% افراد مبتال به انفارکتوس قلب وزن آنها ب80ک به ينزدلوگرم است ي ک40-50الف – لوگرم است ي ک50-60ب – الوگرم است ي ک65-90ج –

ست يچکدام درست نيد – ه؟ شود می کوررنگی بیماری باعث زیر های ویتامین از کدامیک کمبود

ویتامین – Aالف

معدنی – مواد بچربیها – ج

پروتئینها – د

:بجزدركودكان مبتال به صرع همه دارو هاي زير قابل تجويز مي باشند الف- هيدروكسي زينب- ديفن هيدرامين

ج- پرومتازيند – هيچكدام از موارد

در كدام يك از بيماري هاي زير طحال بزرگ و قابل لمس است؟ب. كم خوني داسي شكلالف. ماالريا

د. كم خوني فقر آهنج. پركاري تيروئيدبيماري با تب، لرز و بزرگي طحال مراجعه نموده است در اسمير نامبرده ماالريا

م ديده شده است بهترين درمان چيست؟روفالسيفاالف. نامبرده به درمان نياز ندارد.ب. نامبرده به ضد تب احتياج دارد.

داروئي خوبي است.Fancidarج. .مي باشدد. همه موارد فوق صحيح

گمراه كننده بپرهيزيدياز طرح سئوالها . يكي از آنها درست است بكار نبريدكهدو گزينه متضاد را . .طول گزينه درست را در سئوالهاي مختلف تغيير دهيد محل گزينه درست را در ميان گزينه هاي انحرافي بطور تصادفي

.انتخاب كنيد )جدول اعداد تصادفي( سئوالها را به زباني بنويسيد كه درحد درك و فهم آزمون شوندگان

باشد. گزينه بكار بريد.5-3براي هر سئوال بين ”استفاده كرد. در آزمونهاي تكويني مي توان از گزينه “نمي دانم

آنها جمله ناتمام است جاي خالي را قسمت در سئوالهايي كه تنه .آخر جمله قرار دهيد

اصل...... .يقلب يماريب يعامل است کلسترول – الفچاق – يب

س – دن يگارکشيجاسترس – د

اصل است ....... .يقلب يماريب يعاملکلسترول – الفچاق – يب

س – دن يگارکشيجاسترس – د

ي احتقانييماران مبتال به نارساي بير از عوارض درمانيک از موارد زيکدامباشد .يقلب ميپوکالميالف – ه

يپر کالميب –ه يج – فلوتر بطن

ش فشار خون يد – افزا

- سؤال را طوري بنويسيد كه پاسخ درست 7تنها پاسخ درست يا قطعا درست ترين

پاسخ باشد.- براي اندازه گيري فرآيند هاي پيچيده 8

ذهني از موقعيت هاي تازه استفاده مطالبي كه براي آموزش تكرارتكرارنماييد،زيرا

فعاليت هاي ذهني چون به كار بستن ،تركيب و.. که پيش از اين در كالس ارائه شده ،تنها دانش را مي سنجند.مثال:

سؤال سطح دانش:سؤال سطح دانش:مصرف يك گرم از كدام يك ازمواد زير در بدن ،بيشترين كالري را توليد مي نمايد:

الف- چربي الف- چربي

ب- شكرب- شكر

ج- نشاستهج- نشاسته

د- پروتئيند- پروتئين

سؤال سطح كاربردسؤال سطح كاربرد

حذف كدام يك از مواد زير از غذاهاي روزانه ،بيشترين مقدار كاهش

كالري را سبب مي شود:

الف- يك قاشق كرهالف- يك قاشق كره

ب-يك قاشق شكرب-يك قاشق شكر

ج-يك قرص معمولي نانج-يك قرص معمولي نان

د-يك تخم مرغ آب پزد-يك تخم مرغ آب پز

گزينه اي تنها در صورت لزوم از آزمونهاي چند

استفاده كنيد.

توجه داشته باشيم هرچند آزمونهاي چند گزينه اي فوايد

زيادي دارند اما در همه جا اثر بخشي يكساني نداشته و

مواردي يافت مي شود كه بهتر است از آزمونهاي ديگر به

جاي آنها استفاده نمود.

بهتر از کهبريم ببنابراين بيائيد آن نوع سئوالهايي را بكار

مورد ، ما را بطور مستقيم و مؤثرهدف آموزشيبقيه

د.نسنجش قرار مي ده

سئوال؟

لیست چند يك چک سئوالای گزینه

•: سئوال تاکسونومی 1 2 3

سئوال : Nice to Learn Better to Learn ضرورتMust Learn

سؤالهاسطح

(1تاكسونومي) 1سئوالهاي سطح(Recognition Recall) و بازشناسي يادآوري

(2تاكسونومي )2سئوالهاي سطح (Interpretation) تفسير اطالعات

تاكسونومي )3سئوالهاي سطح 3)

(Problem Solving) حل مسئله

دانش

فهميدن

به كار بستن

تجزيه وتحليل

تركيب

ارزشيابي

Bloom’s Taxonomy for Cognitive Domain

در كدام سطح قرار سئوال زير ؟دارد

مهمترين فايده استفاده از آمالگام هاي كپسولي كدام است؟

آليا ژ/الف- نسبت دقيق جيوه

ب- كمك به كنترل عفونت در كلينيكج- راحتي كار دندانپزشك

حد اقل رسيدن بخار جيوه در محيط كار-د

مثال:سؤال زير داراي تاكسونومي ... است:

- معالجه مناسب براي مننژيت مربوط به كريپتوكوكال چيست؟

Bآمفوتريسين - الف ب- . . . . . . .

. . . . . . . -ج . . . . . . . - د

اي با هايي جهت طرح سؤالهاي چند گزينه راهنمائي تر باالسطح

آوري اطالعات . جمع1 آوري شده به اندازه كافي باشد. .اطالعات جمع2 . طرح موضوع سؤال هر چه ممكن است به شرايط 3

)باعث انگيزه و تالش بيشتر طبيعي و حقيقي نزديكتر باشد. دانشجو(.......مسعود درحاليكه رانندگي ميكرد.....

.از اطالعات خام و تفسير نشده استفاده شود  .4برچسب)راهنمائي(..5 از استفاده rash, migratory.عدم

polyarthritis ,.  سؤال با مشكل شروع شود نه با تشخيص6

  از موارد بيماري ناآشنا استفاده شود.7

Minimum Pass حد نصاب قبولي Level

نحوه تعيين حد نصاب قبولي يك سئوال:

.    ابت�دا گزين�ه ه�اي ه�ر س�ئوال جداگان�ه م�ورد 1بررسي قرار ميگيرد.

.   ب�ه گزين�ه ه�اي غلطي ك�ه دانش�جوي لب م�رز 2)ض�عيف(ق�ادر باش�د براح�تي آنه�ا را كن�ار بگ�ذارد،

ارزش صفر داده مي شود.

.    ب�ه گزين�ه ه�اي غلطي ك�ه دانش�جوي لب م�رز 3نس�بت ب�ه ق�ادر ب�ه تش�خيص غل�ط ب�ودن آنه�ا نش�ود،

م�يزان نزدي�ك ب�ودن آنه�ا ب�ه ج�واب ص�حيح اع�دادي شود. داده مي 0.25 ،0.5 ، 0.75 نظير

داده 1.   ب�ه پاس�خ ص�حيح ب�ارم س�ئوال مثال ع�دد 4مي شود.

.   اع�داد بدس�ت آم�ده و ب�ارم س�ئوال جم�ع مي5شود.

. ب�ارم در نظ�ر گرفت�ه ش�ده ب�ه جم�ع بدس�ت آم�ده 6 تقسيم مي شود.

مثال:كداميك از بيماريه�اي زي�ر ب�اعث ب�زرگي غ�ده اش�كي ميشود؟

75/0 الف – هوجكين 5/0 ب – لوپوس

1 ج- ساركوئيدوز0 د- پري آرتيريتيس نودوزا

1

= ------ حد نصاب قبولي سئوال = 44/0

25/2 

حد نصاب قبولي آزمون

براي بدس�ت آوردن ح�د نص�اب قب�ولي ك�ل آزم�ون، ح�د نص�اب ه�اي قب�ولي س�ئوالها را جم�ع ك�رده ب�ر

. تعداد سئوالهاي آزمون تقسيم مي نمائيم

مجموعه حد نصاب قبولي سئوالهاحدنصاب = --------------------------

تعداد كل سئوالها

100×قبولي آزمون

سئوال با حد 10اگر آزموني داراي نصاب هاي قبولي زير باشد، حد نصاب

كل ,به طريق زير بدست مي آيد

2 – 5./ 7 – 3./3.– 3/. 8 – 5./4 – 5/09 – 5./

5 – 5/0 10– 5./ 4

حد نصاب قبولي ------ = * 100 = 40% 10 امتحان

1 – 30/0 6 – 1./

تحليل سئوالهاي آزمون

از تحليل سئوالها : هدف•- بررسي تک تک سئوالها و تعيين ميزان دقت 1•

هاي آنها. و نارسائي- تعيين نقاط قوت و ضعف آزمون و کيفيت 2•

.همه سئوالها

تفسير ضريب دشواري و تميز

بيشتر 0كمتر و از 1سئوالهائي كه ضريب دشواري آنها از •نزديك باشند سئوال هاي بهتري هستند. 5/0باشد و به

حد اكثر اطالع را در باره 7/0 تا 3/0ضرايب دشواري بين •تفاوت بين دانشجويان را به دست مي دهد.

هر قدر ضريب تميز بزرگتر باشد قدرت تميز آن سئوال بيشتر •و هرچه اين ضريب كوچكتر باشد قدرت تميز آن كمتر است.

بيان كننده اين است كه آن سئوال بهيچ صفرضريب تميز •وجه نتوانسته بين گروه قوي و ضيف تمايز قائل شود.

اگر ضريب سئوالي منفي باشد چه تفسيري دارد؟• است وبايد كنار گذاشته شود.عيب اساسي- سئوال داراي 1•- افراد گروه باال آن سئوال را درست ياد نگرفته ، يا آن را 2•

به غلط آموخته است.تمام ضرايب تميز سئوالهاي آزمون بايد مثبت باشند. •

ارتباط ارتباط بين بين

ضريب دشواري ضريب دشواري و و

ضريب تميزضريب تميز

ضريب ضريب دشواريدشواري

عيني نمره گذاري آزمون هاي

- بدون کسر نمره حدس زدن1- کسر مقداري ازنمره براي جبران حدس زدن2

، در صورت انتخاب حالت کسر نمره -از آزمون بايد از نمره منفي دانشجويان قبل

آگاه شوند.سبه نمود:امي توان از فرمول زير مح -

: نمره اصالح شدهR-

W

N-1 Rتعداد پاسخهاي درست =

Wتعداد پاسخهاي غلط=

N تعداد گزينه هاي هر=سوال

لیست چند يك چک سئوالای گزینه

•: سئوال تاکسونومی 1 2 3

سئوال : Nice to Learn Better to Learn ضرورتMust Learn

شده- 1 گنجانده سئوال تنه در اطالعات اعظم بخش آیا

است؟ ارزیابی- 2 مورد را یادگیری اختصاصی هدف یک سؤال آیا

دهد؟ می قرارشفاف- 3 ، ها یاگزینه تنه در شده استفاده لغات آیا

اند؟ شده بیان ومستقیم

داری- 4 خود منفی تنه برای منفی گزینه کاربرد از آیا؟ است شده

5 " " -، موارد همه نظیر هایی گزینه کاربرد از آیااست" " شده خودداری ترکیبی های وگزینه ؟ هیچکدام

شده- 6 داری خود یکدیگر، متضاد های گزینه کاربرد از آیا

است؟ است - 7 شده استفاده سئوال تنه در مثبت لغات آیااز

اند؟ شده مشخص منفی لغات بودن، منفی یادرصورت

سئوال- 8 از مستقل سؤال این ؟ هاي آیا باشد می دیگر

نگارش- 9 سبک و لغوی ساختار ، نظرطول از ها گزینه آیاهستند؟ همسنگ

ها- 10 درگزینه تکراری عبارتهای کاربرد از امکان حد تا آیااست؟ شده داری خود

امالیی- 11 نظر از ها گزینه ویا تنه در رفته بکار کلمات آیا؟ است صحیح

خودداری- ( 12 باشد می صحیح گزینه یک مشخص بطور آیا ) ؟ انگیز بحث سئوالها طرح از

است - 13 شده لیست عمودی طور به ها ؟ آیاگزینه

را- 14 مطلع غیر دانشجویان تنها ، انحرافی های گزینه آیاکند؟ می گمراه

؟ - 15 اند مثبت ها گزینه و سوال تنه آیا

دستیاری ارتقای آزمون های سوال تحلیلتخصصی

(1387سال ( ************** کنندگان • شرکت نفر 29تعدادنفر 5،1به 4، نفر4،10به 3، نفر 3،11به 2، نفر2،7به 1ارتقائ •قبول: • همگی نتایجمیانگین • نمرات نسبی اول% 20مالک 50/91نفراتسئوالها • دشواری ضریب 50/58میانگینمتوسط • و ساده های سئوال مورد 73تعداددشوار • های سئوال مورد 22تعداددشوار • العاده فوق و دشوار مورد 55خیلیخوب • افتراق درجه با های سئوال مورد 36تعدادمتوسط • افتراق مورد 34درجهضعیف • افتراق منفی 42درجه .38و مورد

مقایسه خالصه تحلیل پرسشی(86 و87 )سالهای***********رشته تخصصی

عنوان87سال86سال

ساده و متوسط 6273تعداد سئوالهای با 1-65/0

درجه دشواری مختلفدشوار 3122

64/0-45/0

خيلي دشوار و فوق العاده 5755دشوار

44/0-0

ميانگين ضريب دشواري5650/58

خوب 10363/0 از باالتر

تعداد سئوالهای با درجات مختلف قدرت

افتراق متوسط 33343/0-1/0

ضعيف 7242 1/0-0

منفي 3538 0کمتر از

تعداد سواالت با تعداد چهار گزينه ايگزینه های قوی مختلف سه گزينه اي

دو گزينه اي

نسبت گزينه ها

دریافت از بعد آزمون اصالحاتاعتراضات

سئوالها • کلید مورد 3اصالحسئوالهای ) 2جوابی 2سئوالهای • 21مورد

(58و

وضعیت • ها گروه سایر به نسبت نظر این ازداشته. ******