E PRJAVSHME, INFORMATIVE, POLITIKE, EKONOMIKE, SOCIALE, KULTURORE VITI l Nr.10 E premte, 25 Prill 2014

Adresa: Bulevardi George Bush, Nr.15/1, Tirane-mail: gazeta.frymaere@gmail.comKryeredaktor: Agim ZekaMob: +355 69 21 15 769Marketing: +355 69 40 55 244

N gazetn Koha Jon, n ekranin e Vizion plus dhe n AS-TV Gazmend Oketa komenton akuzat pr trafik droge t ushtris

vijon f.2

faqe 3

Edito

rial

Gjrat nuk mund t vazhdojn me fjal, por duhet reform dhe kt e ka n dor politika

N Kuvend vrtet nuk kuptohet se cila sht mazhoranca qeverisse dhe cila opozita

Javt e muajt pasojn njri-tjetrin, ndrsa politika zyrtare shqiptare, e sunduar nga dipoli i vjetr, vazhdon avazin e pandryshuar. N institucionin m t lart t shtetit t dobt shqiptar, n Kuvend pra, vrtet nuk kuptohet se cila sht mazhoranca qeverisse dhe cila opozita. Nj gj vrehet me lehtsi, lufta e parincipt politike e dy palve (gjoja) n konflikt prmes sharjeve, fyerjeve e shpifjeve dhe e denigrimeve pa fund.

Por t dyja zonjat e vjetra harrojn se thniet e veprimet e tyre gjat 23 viteve demokraci (le ti quajm kshtu), jan mem-orizuar n memorjen e madhe kolektive te popullit q i dgjon dhe i ndjek me shpresn pr t par e pritur prmirsimin e gjendjes s mjeruar n t ciln ndodhet vendi.

1.Nj nga shqetsimet e mdha t opozits n seancn e djeshme t Kuvendit ishte mosaprovimi i disa ndryshimeve t kompetencave t Presidentit t Republiks, ose m mir heqja e disa syresh. Ndoshta kjo prbn vrtet nj problem q do diskutuar me qetsi dhe maturi.

Oketa: Prokuroria t veproj shpejt, do dit q kalon e bn m komike situatn

Sekretari i prgjith-shm i FRD-s , Gazmend Oketa, sht pyetur n cilsin e ish-ministrit t mbrojtjes, pr akuzat e hed-

hura n salln e Kuvendit ndaj Forcave t Armatosura pr implikim n trafikun e drogs, duke shprehur keqa-rdhje t thell, q pr konsum

politik shigjetohen kto FA, t cilat ai i quajti krenari kombtare.

sht detyr e prhershme e institucioneve profesio-nale, por edhe e forcave politike, ti inkurajojn femrat pr nj prfshirje edhe m t madhe n biznes dhe n

jetn ekonomike, sociale dhe politike t vendit.

Ka ardhur koha q, kush ka luajtur me fatet e ktij vendi, t jap llogari. E drejta e vonuar, sht e

drejt e mohuar

Duke mos mundur ta gjej shtetin tek institucionet e tij, qytetari e krkon at te mediat e guximshme, t

pavarura dhe t mosvarura nga politika dhe paraja e pushtetit

N njrin nga raportet e fundit pr funksionimin dhe korrupsionin n sistemin e drejtsis n Shqipri,

komisioneri pr t Drejtat e Njeriut n Kshillin e Europs (KiE), Muinieks ka thn se: Niveli i lart i korrupsionit n gjyqsor pengon seriozisht funksionimin normal t gjyqsorit dhe shkatrron

besimin e publikut n drejtsi dhe sundimin e ligjit n Shqipri. Ofensiva e NATO-s erdhi n prgjigje t nj vale t re spastrimi etnik t lanuar nga forcat serbe kundr shqiptarve t Kosovs, m 20 mars 1999

Pr inkurajimin e grave biznesmene

Fetishizimi i Gjykatave dhe piedestali i paras

Nga Ilir KORO Sknder S. Kapiti

fq. 6

fq. 10 fq. 13

fq. 7

fq. 3

fq. 14

Nga Lorenc SHEHU

Nga e thna n t br...

Biznesmeni pakistanez q akuzoi pr korrupsion Argita Berishn, rikthehet n Tiran

Mimoza PREKU

TOPI: Kryesore JO PushTeTI, POR shTeTI

shteti sht shpallur n krkim N d r g j e g j s i m

Kujtes e ngulitur n memorien e kombit shqiptar

Redaksia e gazet Fryma e Re, i uron kryetarit t FRD-s,

Prof.Dr. Bamir Topi, Gzuar Ditlindjen!

FAQE 2 E Premte, 25 prill 2014Fryma e Re

Politik...

Editorial...

Sot sht e vshtirt t dallosh cila sht mazhoranca dhe cila sht opozita.

u mblodh Asamblea Kombtare e FRD

Topi: Akuzat e PD-s pr Forcat e Armatosura cnojn rnd ushtrin

Topi: Ndryshimet kushtetuese kan dobsuar shtetin

T hnn paradite, m 21 prill, FRD mblodhi Asamble-n Kombtare dhe n qndr t takimit ishin: situate politike n vend si dhe organizimi i strukturave t parties n funksion t sfidave zgjedhore. Tematikn e mbledhjes e vuri n dukje kryetari i Asambles, z.Sami Gjergji, i cili nnvizoi se FRD ndodhet n nj moment konsolidimi pr tu prgatitur pr zgjedhjet vendore q do t mbahen vitin e ardhshm.

Duke e marr fjaln para organit m t lart vendimmarrs t partis, Kryetari i Fryms s Re Demokratike, z. Bamir Topi, u ndal n ndryshimet kushtetuese t 6 viteve m par, ndikimi i t cilave, si tha ai, vijon t ndihet edhe sot. Duke riprsritur qndrimin e tij kundr ndryshimeve t realizuara, Topi tha se pasoj e tyre sht situate n Kuvendin e Shqipris, ku nuk merret vesh kush sht pozita e kush sht opozita. Ai i cilsoi ndryshimet kushtetuese si dakordsi mes dy individve, duke shtuar se, si pasoj e tyre sot shteti sht m i dobt.

"Sot sht e vshtirt t dallosh cila sht mazhoranca dhe cila sht opozita. Mazhoranca, e cila vjen n pushtet pas kaq vitesh, edhe pas kaq muajsh, ende s'ka filluar pun. Mbas kaq muajsh prezanton problem q duhet t'i bnte nj opozit, por qndron e kompleksuar nga pushteti i djeshm, i cili n knd-vshtrimin tim ka shum faje mbi supe. sht shtje e tyre nse sht faj kolektiv i opozits sot, apo i nj individi. Nuk ka m

shpres me disa lloj politikansh n Shqipri, t cilt mbasi kan rregulluar punt e tyre rikthehen pr ti br punt orap. E kan kthyer Parlamentin n institucion t gallats. Ajo q konsumohet n Parlament, konsumohet pr t riparuar n siprfaqe plagt q ka sot politika shqiptare, nj politik kundr shtetit dhe kundr qytetarve. Kan br 'kan br, askush s'ka frikn e ligjit, sepse ndryshimi i Kushtetuts 6 vite m par u ka mundsuar atyre t bjn gjithka dhe t mos ndshkohen pr asgj", theksoi z.Topi.

N fjaln e mbajtur n mbledhjen e Asambless sw FRD-s z. Topi komentoi akuzat m t fundit n salln e Kuvendit pr prfshirjen e Forcave t Armatosura n trafikun e drogs. Ai u sht drejtuar atyre q kan br akuza t tilla ndaj ush-tris, se duhet t mendojn fatin e tyre politik dhe juridik. "N rast se dikush ka aluionacione duhet izoluar, sepse nuk sht problemi se i krijon ato pr veten dhe rrethin e tij, i krijon pr t gjith. Gjat tranzicionit Shqipria ka kaluar shum situate traumatike. Aktort politik q i kan shkaktuar jan ende ktu,

gati pr rrmuja t reja. Nnvizoi Topi.Kryetari i FRD-s u krkoi institucioneve ligjore ta

trajtojn kt shtje konform standardeve t shtetit ligjor. Ish-presidenti Topi u shpreh m tej se njerzit sot jan t dsh-pruar nga politika. "Duhen shruar plagt q ka sot politika shqiptare, e cila sht kundr shtetit dhe qytetarve, u shpreh z.Topi, i cili foli edhe pr takimet q ka zhvilluar n qarqe t ndryshme t vendit. "Ne po vazhdojm turin e takimeve n qytete t ndryshme t vendit n nj koh kur njerzit nuk jan t prfshir nga atmosfera zgjedhore si dhe nga prkujdesja hipokrite e partive tradicionale", tha z. Topi.

Koresp. Fryma e Re

Fondi Humanitar pr Kosovn Lindore vizit n selin e FRD-s

T marten paradite, m 22 prill, kryetari i FRD-s, Bamir Topi priti n zyrn e tij drejtues t Fondit Humanitar pr Kosovn Lin-dore, me seli n Zvicr.

Kryetari i ktij Fondi, q ka si synim mbshtetjen dhe ndihmat pr shqiptart e Preshevs, Bujanovcit dhe Medvegjs, z. Xhelal Memeti,

i njohu drejtuesit e FRD-s me projektet dhe aksionet e tyre n mbshtetje t shqip-tarve t Lugins s Preshevs. M konkretisht ai tregoi pr nismn e tyre pr ngritjen e 100 shtpive n kt zon me ql-lim shmangien e shprnguljeve t pakontrolluara t banorve nga kto 3 komuna shqiptare n jug t Serbis.

Kryetari i Fryms s Re Demokratike vlersoi dhe moi punn e Fondit Humanitar pr Kosovn Lindore si ndihm e drejtprdrjt dhe konkrete pr nevojat e shqiptarve q jetojn n jugun e Serbis. Por me tej z. Topi vuri n dukje se prve ndjeshmris humanitare sht e nevojshme q shqiptart e Lugins s

Preshevs t ndjejn pran ndjeshmrin dhe aksionin politik t shtetarve n Shq-ipri, Kosov dhe Maqe-doni. Ish-presidenti i vendit theksoi nevojn e forcimit t urave t komunikimit, duke fajsuar politikn pr pamjaftueshmrin e bashkpunimit. ZotiTopi u premtoi drejtuesve t Fondit Humanitar pr Kosovn Lindore mbshtetjen e FRD-s si nj parti q ka n themel t filozofis s saj

mbrojtjen me do kusht t shtjes son kombtare.

N kt takim ishin t pranishm dhe sekretari i prgjithshm i FRD-s, Gazmend Oketa, zv/kryetari i FRD-s, Daut Gumeni si dhe drejtorja e departamentit t integrimit dhe marrdhnieve me jasht, Mirela Bogdani.

Koresp. Fryma e Re

Por, opozita e sotme, mazhoranc e djeshme q e zgjodhi Kreun e shtetit me 71 vota (m pak se Avokati i Popullit), nuk besoj se ka harruar se, zyrtar t lart t saj jan shprehur vitin e kaluar po pr t njjtin President se: H mo, se rol honorifik ka Ndrsa sot, u dhimbset zyrtari m i lart i shtetit (Presidenti partiak), i cili po zhvishet nga kompetencat, t cilat po ia merr kreu i ekzeku-tivit, duke harruar se i djeshmi kishte privatizuar institucionet kryesore kushtetuese t vendit, q pr inerci (munges t shumics s sotme), duket se vazhdon ti ket akoma nn kontroll.

Fryma e Re Demokratike sht shprehur qart, me programin e saj dhe prononcimet e vazhdueshme t krerve m t lart se, Shqipria duhet t zgjedh me vot t drejtprdrejt nj President, t fort e t veshur me autoritet e kompetenca.

2. Diskutim tjetr i nxeht i ditve t fundit sht edhe Ins-pektoriati i Lart i Deklarimit dhe i Kontrollit t Pasurive (ILDK) t zyrtarve t lart t shtetit, i cili pas shkarkimit t nj militanteje t PD-s, duket se ka filluar punn pr zbulimin dhe denoncimin e korrupsionit n nivele t ndryshme t institucioneve shtetrore, prmes nj przgjedhjeje rastsore me short, q pr hir t s vrtets, akoma deri sot llotaria pr tu skanuar, nuk u ka rn krerve m t lart t shtetit t sotn e t djeshm Dhe sht m keq, edhe puna e ktij institucioni t rndsishm n luftn kundr kor-rupsionit, duket se mbetet n rrugn drejt institucioneve t tjera t shtetit, t ngarkuara me hetimin dhe gjykimin e ktij fenomeni q e ka renditur vendin n fundin e lists s vendeve m t korruptuara n bot. Si pr t t sjell n mend proverbin e populli: Nga e thna, n t br, sht n mes nj det i tr

3. Reforma territoriale, nj domosdoshmri dhe krkes e reformave t nevojshme e t krkuara edhe nga ndrkombtart, sht kthyer prej kohsh n molln e sherrit t lufts politike t t dy t mdhenjve. Mazhoranca krkon konsensus dhe bashkpuni-min e opozits pr realizimin e ksaj reforme, ndrkoh q opozita i prgjigjet m bojkot e thirrje pr protesta pr destabilitet (si thot) prmes revoltave popullore. Dhe kjo krkohet t ndodh pikrisht n prag t marrjes s statusit t vendit kandidat pr Bashkimin Evropian. Ndrkoh, pa dashur t profetizojm, ka shum mundsi q konsensusi aq i prfolur e krkuar nga t gjith, t ndodh n nj nga seancat e fundit t sesionit t Kuvendit, pra para se politika t shkoj pr pushimet verore. Por sot, me t drejt do t mund t bnim pyetjen, nse vall, vrtet e krkon opozita zyrtare shqiptare integrimin e Shqipris n Evrop?

Topi: Aksionet humanitare pr shqiptart n Luginn e Preshevs t shoqrohen edhe me aksione t fuqishme politike

Nga e thna n t br...

FAQE 3 E Premte, 25 prill 2014Fryma e Re

N gazetn Koha Jon, n ekranin e Vizion plus dhe n AS-TV Gazmend Oketa komenton akuzat pr trafik droge t ushtrisPolitik...

LAJMI

Biznesmeni pakistanez q akuzoi pr korrupsion Argita Berishn, rikthehet

n Tiran

Pas nj largimi katr vjet m par, sht rikthyer n Tiran pr t vazhduar projektet e lna n mes, biznesmeni pakistanez Zafar Ansar, i cili akuzoi publikisht Argita Berishn, se i kishte krkuar 3% si rysh-fet, q t mund ti siguronte nj marrveshje me Qeverin shqiptare.

N nj intervist pr TopChan-nel, pakistane-

zi deklaroi: Tani Qeveria ka ndryshuar dhe jam ktu pr t par nse me t vrtet ndryshimet kan ndodhur dhe cilat jan mundsit pr t br biznes n Shqipri.

Z. Ansar n fjaln e tij e prshkruan kshtu situatn e katr viteve m par kur thot: Natyrisht, nga knd-

vshtrimi i nj biznesmeni sht gjithmon e vshtir kur projektet n biznes nuk realizohen pr arsye t ndry-shme. N rastin ton kishim nj dilem, pasi na u krkua nj shum parash pr at q na u prshkrua si tarif-suksesi, prej 3% nga vajza e kryemin-istrit t athershm. E gjitha kjo n pikpamjen time ishte nj dika jo normale. Si edhe ju tregova n intervistat e fundit q zhvilluam bashk, nse ju

pajtoni nj avokat, ata do tju krkojn nj tarif standarde. N rastin ton na u krkua t paguanim 200 euro pr 1 or pune dhe n fund t kontrats, pr suksesin e projektit, na u krkua 3%. Kt krkes pr 3%-shin un nuk e konsiderova si t drejt dhe prandaj nuk e nnshkruam kontratn.

Ishte pr t ardhur keq q ky investim nuk u realizua. Ata q humbn nga ky projekt nuk ishte vetm kompania ime,

por m s shumti populli shqiptar. Nga t tilla projekte populli shqiptar do t prfitonte nj energji elektrike t lir, nj numr t madh t punsuarish me rroga t mira, por asnj gj nuk ndodhi. Natyrisht ne hum-bm para, por n fund ishte populli shqiptar ai q humbi.

Pyetjes s br nga gazetari i Top-Channel, pr gadishmrin e tij pr t bashkpunuar me drejtsin

shqiptare, biznesmeni pa-kistanez i sht prgjigjur pozitivisht nprmjet fjalve: Llogaridhnies duhet ti jepet vendi i duhur.

Po, un do ta konsi-deroja nj gj t till. Jam i gatshm t testohen t gjitha ato q kam deklaruar. Gjithka e thn prej meje sht mse e vrtet. Nuk ka asgj tjetr prve saj.

Sekretari i prgjith-shm i FRD-s, Gazmend Oketa, sht pyetur n cilsin e ish-ministrit t mbrojtjes, pr akuzat e hed-hura n salln e Kuvendit ndaj Forcave t Armatosura pr implikim n trafikun e drogs, duke shprehur keqardhje t thell, q pr konsum politik shigjetohen kto FA, t cilat ai i quajti krenari kombtare. N vlersimin e tij, akuzat e PD-s jan lajthitja e rradhs ose spekullimi i rradhs, ose t dyja bashk: "sht e pa-falshme dhe e papranueshme pr cilindo q t njollos t gjith njerzit n uniform. Deri dje ata ishin njerzit q dhan kontribut t shquar pr antarsimin e Shqiprisn NATO, ishin ambasadort tan n Aleanc, ndrsa sot, pr ata q kan humbur push-tetin, kthehen t gjith n trafikues droge.

Z. Oketa prmndi n kto intervista, n shtyp e n TV se Presidenti, n cilsin e komandantit t prgjithshm t Forcave t Armatosura, duhet t mbroj imazhin e ushtris. Duke u ndalur n dy deklarime publike t in-stitucionit t Presidentit. Ai sqaroi: "Ka patur nj reagim ku thuhej se Presidenti po

merr informacione pr akuzat. Por kjo sht n kundrshtim me at q ka thn institucioni i kryetarit t shtetit nj muaj m par, kur u shpreh me tone positive pr informacionet q SHISH i ka dhn Presidentit dhe Qeveris." Z. Oketa tha se

njra nga kto deklarata nuk mund t jet e vrtet.

Ndrkaq sekretari i prgjithshm i FRD-s, e cilsoi urgjente veprimin e prokuroris duke sqaruar se do dit q kalon e bn m komike situatn: "Ata q

pretendojn se kan fakte, le t'I ojn pran prokuroris, e cila duhet t veproj shpejt q shtja t marr drejtimin e duhur. fardolloj informa-cioni q t jet, nuk mund t njollos t gjith ushtarakt. Teoria se t gjith jan njsoj

sht e atyre q abuzojn me pushtetin dhe, me zhulin e korrupsionit t tyre prpiqen t bjn nga pak pis t gjith". Z. Oketa shprehu bindjen se kjo situat do t vazhdoj prderisa shoqria shqiptare i mbshtet ata me vot. Duke

mbyllur kt argument ai tha se autort e akuzave, nse u kambetur pak dinjitet, duhet sa m pare tu krkojn ndjes forcave t armatosura pr dmin moral q i shkaktuan.

Z. Gazmend Oketa u pyet edhe pr t ardhmen e FRD-s prball sfidave zgjedhore. Ai risolli n vmndjen e publikut se n zgjedhjet e 23 qershorit FRD-n e penalizuan s paku dy faktor kryesor: kodi zgjed-hor i pandershm dhe fakti q FRD nuk kishte prfaqsues n proesin e numrimit t votave. Sipas tij zgjedhjet e rradhs shpresohet t zhvil-lohen n nj situate tjetr politike,ku presioni i ushtruar nga pushteti q iku, prkun-drejt mbshtetsve dhe sim-patizantve t FRD nuk do t ekzistoj m. Nga ana tjetr Oketa beson se, nse FRD do t dale para qytetarve me kandidatt e duhur dhe me programe e premtime t realizueshme, mbshtetja pr kt parti do vij n rritje. "Periudha pas 23 qershorit t vitit t kaluar, besoj ka qn nj periudh reflektimi jo vetm pr forcat politike, por edhe pr votuesit", u shpreh Sekretari i Prgjithshm i FRD-s.

Oketa: Prokuroria t veproj shpejt, do dit q kalon e bn m komike situatn

FAQE 4 E Premte, 25 prill 2014Fryma e RePolitik / Intervista... Ish-Presidenti i Republiks, Bamir Topi, aktualisht Kryetar i Fryms s Re Demokratike, n nj intervist pr gazetn

DITA i bn nj skaner t hollsishm zhvillimeve politike n vend pas zgjedhjeve t 23 qershorit t vitit t kaluar.

Pr FRD-n, shtja kryesore

Pse ishte kthyer n domosdoshmri rotacioni politik dhe arsyet e humbjes katastrofike t PD-s.

Pse e shikon t pamundur reformimin dhe ringritjen e Partis Demokratike, prderisa at e trheq

pr hunde ish-Kryeministri. Shanset e humbura t qeverisjes s re, e cila sht mjaft e vonuar me reformat dhe pritshmrit e zgjedhsve. Debati

pr shefin e SHISH-it dhe reforma q duhet kryer urgjentisht n sistemin e drejtsis. Takimi me

Edi Ramn, far mendon pr 21 janarin dhe nj prgjigje pr heqjen e fotografis s Presidentit nga

institucionet.

-Zoti Topi, po kalon gati nj vit nga zgjedhjet e 23 qershorit, kur ndodhi nj

rotacion i pushtetit politik. Si ish-President i Republiks, si e prjetuat kt rotacion n

qeverisjen e vendit?

-Natyrisht, qoft si subjekt politik, qoft dhe si individ, personalisht e kam konsideruar nevojn e rotacionit politik si nj nevoj q shkon deri n ku-fijt e domosdoshmris. Pasi si ish-President i Republiks njoha nga afr nj metamorfoz t rrezikshme t shefit t ish-mazh-orancs, e cila filloi jo vetm t jet prezente me problemet e jashtzakonshme n qeverisje, por filloi t dmtoj rnd theme-let e demokracis n Shqipri. Kjo ishte konstatuar dukshm n tentativn pr t uzurpuar t gjitha institucionet. Ju e dini fare mir q un kam qen konstant dhe kam paralajmruar qysh n vigjilje t ndryshimeve kushtetuese t 21 prill t vitit 2008. Duke i paralajmruar pr vmendje pr t mos ndryshuar kushtetutn n mnyr bruske, t pa konsultuar, t pamenduar dhe, pr m tepr, ndryshime pr inte-resa t pushteteve politike, sepse e kam par kushtetutn jo vetm si nj dokument ndaj t cilit do qytetar, aq m tepr politikan, duhet t jen serioz, pra e kam par si nj garanci pr ekuilibrin e pushteteve. E vrteta sht q 6 vite pas miratimit t ndryshi-meve, pushtetet nuk jan m t balancuara. Ka shum sforco pr t ekuilibruar situatn e cila n mjaft raste sht e disbalancuar. Pr m tepr kjo ka krijuar ten-sion mes pushteteve t ndryshme dhe nuk po jep garanci q gjrat t ndryshojn n nj koh t shkurtr.

- far do t veonit si ndry-shimin m pozitiv gjat ksaj

periudhe?

- Pas ktij rotacioni q ndodhi m 23 qershor t vitit t kaluar, un kam menduar se gjrat do t ecnin m shpejt, sepse kur vjen nga nj koh

qndrimi relativisht t gjat n opozit, ke pasur koh t prpunosh jo vetm metodat e betejs politike, por dhe t gjitha shtjet q kan t bjn me programin. Zgjedhjet vijn nj her n katr vjet, pra do t jesh katr vjet n pushtet, por viti i par n qeverisje sht shum i rndsishm pr t ristabilizuar mnyrn se si funksionojn in-stitucionet, por dhe pr t futur n jet disa programe t shpejta t qeverisjes. Nga ky kndvsh-trim, un jam shprehur edhe her tjetr, mund t themi q qeveria sht vonuar shum pr tu futur n pun. Madje ka humbur koh duke filluar q nga 24 qershori, pra q t nesrmen e zgjedhjeve, sepse sht nj rast nga m t veantit gjat tranzicionit, ku qe-veria konfirmohet pa asnj m-dyshje nj dit pas zgjedhjeve. Kshtu q ti ke pasur koh t ulesh t bsh organogramn, t vendossh njerzit kryesor dhe, m pas, n momentin kur ti ulesh n karrige de jure ke mundsi t veprosh me shpejtsi pr realizimin e programit. Un e shoh kt si kryetar i nj partie q nuk sht n koalicion, por ajo q na ka interesuar dhe vazhdon t na interesoj sht shtja e funksionimit t shtetit. Pra ti nuk mund t jesh n politik pr t konsumuar beneficet q t jep pushteti politik, por mund t jesh dhe jasht qeverisjes, por t jesh po aq i interesuar sa nj q e ka mazhorancn pikrisht pr sht-jet e shtetit. Ne kemi programe t ndryshme, por n pjesn m sub-stanciale t filozofis politike t nj partie, sht shtja e shtetit.

- Le t flasim pak m konkretisht, zoti Topi, pasi nga qeverisja e kaluar jan trashguar mjaft probleme

me t cilat prballet qeverisja aktuale. Pra nga duhej filluar

ndryshimi?

Kini t drejt. Le t shiko-jm disa nga m prioritaret. Cilat jan shqetsimet e qytetarve? Ata jan ankuar dje, ankohen sot, do ankohen edhe n vazhdim pr shtjet e siguris publike. do qytetar do t jet i sigurt

ku jeton, ti lr fmijt n nj mjedis normal. E dyta sht shtja e sistemit t drejtsis. Ka mjaft shtje q ti i dgjon rrugs nga qytetar t niveleve t ndryshme kulturore, por q fokusohen t gjith te nj prob-lem; ska drejtsi, thon. Kur ti shikon q politika e bn prezent shqetsimin e qytetarve, vihet re se te aktort e drejtsis ka mijra probleme, t mnyrs s komuni-kimit, t mnyrs s vendosjes s standardeve, t funksionimit. Pra jan gjra thelbsore pr shtetin dhe mund t thuash shum n kt drejtim. Nga kjo pikpamje un do t thoja q gjrat brenda ksaj periudhe mund t kishin ecur shum m shpejt. Un nuk jam n pjesn e njerzve q bj kundrshtarin vend e pa vend. Un kam tendencn q duke punuar n imazhin e shtetit edhe duke qen n nj pozicion tjetr politik, bj rolin e oponentit, nj oponent pr t cilin Shqipria ka shum nevoj. Nuk do t isha kurr n pozicionin e asaj opozite kaprioze, e cila n do moment preferon t thot menjher Jo, pa u futur n argumentin e shtjes.

-Folt m sipr pr mazho-rancn aktuale, e cila mund

t kishte br m shum gjat ksaj periudh. Po opozita ka fituar, apo ka humbur pik n

kto muajt e par?

-N kndvshtrimin tim kjo sht nj opozit, e cila do dit e m shum futet n kaos. S pari, kemi nj opozit, e cila sht formatuar pr t qen negativiste n t gjith komuni-kimet. Un nuk do ta mendoja kt opozit q sht opozit institucionale e vendit t thot pr t gjitha gjrat JO. Q t jet kritikuese e menjhershme e qeveris, sikurse ka ndodhur n t vrtet duke u br nj opozit e pabesueshme, ndrkoh q trashgimia jote nuk sht aspak pozitive. ti nuk mund t jesh selektiv. Gjrat q i konsideron pozitive kur ke qen n pushtet, ti i hiperbolizon, ndrsa gjrat q jan negative me njher ia vesh kundrshtarit.

-Mirpo opozita kt pun ka, t kritikoj qeverin, apo

jo?

-Jo. Ka nj problem shum t madh me opozitn institucionale. Opozita aktuale sht nj opozit q trhiqet pr hundsh, trhiqet zvarr nga ai q sht arkitekti i shkatrrimit t s Djathts n Shqipri. Ky sht jo vetm problem, por nj fatkeqsi pr partin q ai vazhdon ta dre-jtoj, por edhe pr at q un e quajta opozit institucionale. Me kt dua t them se sht nj parti q un shikoj se po shkon drejt degradimit t misionit politik dhe t moskrijimit t asnj lloj shansi q ky vend t drejtohet nga nj gjenerat e re politikansh. Un e kam shprehur me z t lart q sa koh ish-Kryeministri ka t gjitha fijet pr ta drejtuar at parti sipas filozofis s tij, kjo opozit nuk ka shans rigjenerimi.

-Tabloja juaj duket shum dshpruese pr Partin

Demokratike

Po, e till sht. Pse e them kt? Ne shikojm q u b gati nj vit q ata doln nga nj humbje spektakolare n zgjedhje dhe, jo vetm q skan br asnj lloj analize n PD, por tentojn t bjn riformatim t nj opozite n tavolin, ndrkoh q ky sht ogur i keq pr de-mokracin n Shqipri. Nga kjo pikpamje un sigurisht q nuk do t merrem me opozitn, sepse ka plot gjra t tjera m t rndsishme Shqipria, por pr ta fokusuar dhe pr t qen m sintetik n prgjigjen time, shoh nj opozit t vjetr n mentalitet dhe filozofi. Me t njjtat skema t komunikimit publik, si n kohn e komunizmit, sikurse ka qen opozita e shum viteve m par. Tashm jemi n vitin 2014. Shqipria jo vetm sht vend antar i NATO-s, por me aspirat t madhe pr tu antarsuar n BE. Nuk mund t ecsh me t njjtin tonalitet dhe retorik politike, sepse koha ecn shum shpejt. Shikoni parlamentin: n vend q t ofroj nj profil tjetr

t kulturuar dhe t prgjegjshm komunikimi, t ofron vulgaritet, dhe kjo sigurisht ka disa aktor. Por gjuha e shprehur vjen nga nj q ka qen prezent aty dhe e ka br shum pis at parlament duke sulmuar pa fund institucio-net dhe personat konkret. Nga kjo pikpamje duhet thn se e keqja mbetet aty. Ne jemi pjes e nj spektri politik me filozofi tjetr politike. Si n mnyrn e komunikimit edhe n shtjen e pritshmris s gjrave pr t ndryshuar. Ne jemi kategorikisht kundr ksaj sjelljeje t opozits institucionale.

-Ju zoti Topi krijuat mod-elin si presidenti i par q

krijuat nj parti politike. A e shikoni FRD-n si brtham e nj t Djathte t reformuar. Mund t themi se jeni duke u prpjekur pr krijimin e nj fronti t bashkuar t s Djathts, duke iu referuar edhe disa takimeve q keni

zhvilluar s fundmi, si ishte ai me zotin Ngjela?

-Pr t qen m korrekt n kt shtje, duhet t them se e vrteta sht se un i jam bash-kngjitur ktij faktori politik n shtatorin e vitit 2012, ndrkoh q pata mbaruar misionin tim si president. Un iu afrova ksaj partie duke iu bashkngjitur ides pr reformim t nj partie dhe pr t zgjidhur disa shtje q lidhjen me t Djathtn, si shtja e t prndjekurve poli-tik, shtja e prons, q nuk duhet par vetm si problem q duhet ta zgjidh e Djathta, por si nj element substancial i t drejtave legjitime t individit n demokraci. Por mbi t gjitha shprben pr zhvillimin eko-nomik t vendit. Pa pron nuk ka as bujqsi moderne, as in-dustri, asgj. Nga kjo pikpamje, FRD mendon se gjrat m t rndsishme q kan t bjn me pronn dhe shtetin, ne kemi tjetr kndvshtrim. Kur fola pr ndryshimet kushtetuese pata parasysh funksionimin e shtetit. Ne kemi futur disa propozime konkrete n programin ton q nuk i kan partit e tjera.

-Pr shembull?

-Ne jemi q presidenti t zgjidhet drejtprdrejt nga populli. Ne jemi q Kuvendi i Shqipris t mos ket 140 de-putet, por vetm 100 deputet. Ne jemi q organet kushtetuese t zgjidhen me votim t cilsuar, pra t ket nj lloj rregullimi jo segmentar t nj institucioni, por nj rregullim q t ket fluiditet n gjith komunikimin e insti-tucioneve dhe q t prkthehet m pas si nj shtet q vlen pr qytetart. Ne jemi q sistemi i drejtsis patjetr ti nnshtrohet nj reforme t thell e trsore. Ne kemi eksperienca dhe kto lloj eksperiencash vazhdojn t shikohen edhe sot. Fjala vjen, mnyra se si funksionon KLD. sht krijuar nj ide shum e gabuar se Presidenti i Re-publiks, duke qen kryetari i Kshillit t Lart t Drejtsis, sht omnipotent (pra q ka pushtet t pakufizuar) te ky institucion. Nuk sht kshtu, sepse KLD kompozohet nga disa pushtete, nj pjes e ka parlamenti, pjesn m t madhe e ka konferenca gjyqsore, q ska t bj fare me Presidentin dhe n mekanizmin e votimit Presidenti ka vetm nj vot, si t gjith antart e tjer. Pra kemi parimin primus inter paris (i par mes t barabartve). Un mendoj se KLD duhet t kompo-zohet n mnyr t till q t mos ket m influenca politike n at institucion. Ju keni par dhe kon-tradiktat q ekzistojn gjithmon midis ministrit t Drejtsis dhe nnkryetarit t KLD-s, sepse n koh t ndryshme njri sht i nj grupi politik dhe tjetri sht i nj grupi tjetr politik. Drejtsia nuk duhet t interferohet nga interesat politike t astit, por q t mos interferohet duhet q pushteti i presidentit t mos jet pushteti i nj presidenti, i cili zgjidhet me 71 vota n Kuvend. Nse ai zgjidhet nga populli, vrtet mund t mos i ndryshojn shum kom-petencat, por ka pushtetin moral me vete. Un men-doj se ky vend nuk vuan pr pushtetet

FAQE 5 E Premte, 25 prill 2014Fryma e Re

Politik / Intervista... Gjrat nuk mund t vazhdojn me fjal, por duhet reform dhe kt e ka n dor politika

nuk sht pushteti, por shtetipolitike, madje i ka ardhur n maj t hunds nga ar-roganca dhe pre-

potenca e pushteteve t radhs.

-Zoti Topi, pak jav m par ju patt nj takim me Kryeministrin Rama, i cili sht kryetar i nj partie t majt, ndrkoh partia q ju drejtoni sht nj parti e qendrs s djatht. N kto momente q flasim, Fryma e re Demokratike sht n

mazhoranc apo n opozit?

-Ne e kemi thn qart q jemi nj parti e qendrs s djatht. Nj parti n opozit, me nj fizionomi t nj partie q bn nj opozit shum konstruk-tive. sht n natyrn ton q takimet mes politikanve jan nj nevoj n demokraci. Un nuk e shikoj si armik at q e konsideroj kundrshtar politik. Nuk jemi me filozofin, ose je aleat, ose je armik. sht nj lloj psikologjie primitive kjo q i ka ikur koha. Kjo lloj psikoze sjell dhe ato skena q shohim n parlament. Ju nuk e dini, por duhet t kesh eksperienc parlamentare q n kafenet e kuvendit shikohesh me dyshim nga njerzit q kan n bazamen-tin e tyre vetm militantizm, kur kundrshtart politik rrin n nj tavolin s bashku. Kjo psikologji nuk sht n popull, madje ndodh e kundrta edhe pse ka prpjekje pr t futur prarje midis njerzve q se kan pasur kurr. Pra, vrtet un jam takuar me Ramn dhe nuk prjashtoj asnj lloj takimi me asknd tjetr. Ne kemi tezat tona politike dhe un e shoh t domosdoshme bashkpunimin sepse kemi nj sr shtjesh q duhen br pavarsisht nse je n pozit apo opozit. Kontributi ndaj vendit sht gjithmon i mir dhe jan qytetart q t vlersojn.

-Meqnse jeni nj parti e qendrs s djatht, e keni

menduar nj bashkpunim me Partin Demokratike?

-Problemi sht m i thell. S pari pjesa kryesore e njerzve q jan n drejtimin e ksaj partie, kan qen pjes e asaj partie dhe kan pasur arsye t forta q kan marr nj drejtim tjetr. Fakti q kjo lloj filozofie e jona sht ndryshe dhe ajo lloj psikologjie e vjetr vazhdon t funksionoj akoma n at partin e tyre, kjo do t thot se ska arsye pr t bashkpunuar. Sa koh n PD ska ndryshuar kursi, kemi t njjtn betej politike shpeshher t paprincipt, sa koh vazhdon ofeza ndaj atyre q skan t njjtin mendim me at q mendon lideri real i tyre, sa koh gjithmon kemi reminish-enca t periudhs s komunizmit, ku vazhdon dhuna brenda struk-turave, pr far duhet ky lloj bashkpunimi. Sot pr sot nuk mendoj se kemi mundsi bash-kpunimi pa ndryshuar gjrat q iu fola pak m lart.

- Ju folt pak m lart me kritika pr sistemin e dre-

jtsis, ku pr pes vjet keni dhe qen dhe kreu i Kshillit t Lart t Drejtsis. far

duhet t bj kjo mazhoranc pr t reformuar sistemin e

drejtsis?

- Pr sistemin e drejtsis un mendoj se duhet t merren ekspertt m t mir botror dhe ne kemi pasur vazhdimisht asistencn e tyre dhe pr shtjet e nj reforme n drejtsi duhet q t gjith, pra mazhoranca dhe opozita, duhet t jen n nj mendje q t gjith t pranojn se ky sistem drejtsie ka nevoj pr nj reformim t thell dhe trsor, ku pushtetet t jen t garantuara dhe autoriteti dhe pavarsia e gjy-qsorit duhet t jet e plot. Nga ana tjetr kjo lloj pavarsie duhet t shoqrohet me masa jashtza-konisht t rrepta pr shtjet e korrupsionit n drejtsi.

Gjrat nuk mund t vazh-dojn me fjal, por duhet refor-m dhe kt e ka n dor politika. N rast se kjo politik nuk ecn me standardet e Evrops dhe nuk sht gj e mir q shum vendime t gjykatave tona rrzo-hen n Gjykatn e Strasburgut. Un them se ka shum kapital njerzor brenda sistemit t dre-jtsis, t cilt japin premisat q ky sistem t mos reformohet thjesht n terma juridik, por t ket n vetvete njerz q e marrin prsipr ta bjn kt reformim. Vet brenda ktyre viteve un kam kontak-tuar mjaft njerz q kan studiuar n universitetet m t famshme t plan-etit, duke filluar me Harvardin, duke vazh-duar me Oksfordin, me Kembrixhin e me radh, q jan t paangazhuar, ndrkoh q edhe kur thirren pr tu punsuar ktu, iu vihet nj shef q vjen nga strukturat e par-ties, i cili n shumicn e rasteve sht nj militant i pakualifikuar. N rast se do t ishte e nevojshme edhe pr referendum, jam i bindur q qytetart e kan nj shtje imedi-ate sistemin e drejtsis.

- Ju prmendt si nj nga defektet e qeverisjes

s kaluar uzurpimin e t gjithave pushteteve. Sot

dgjojm do dit opozitn t akuzoj Ramn se po pr-

piqet t marr nn kontroll t gjitha pushtetet. Sa qn-

dron akuza e opozits dhe e Berishs, pra a kemi realisht nj revansh t qeveris pr t

kapur institucionet kush-tetuese?

- Un besoj q sht e kundrta. Kemi nj lloj sta-tuskuoje me at q ka qen prpara. N mnyr absolute asgj nuk ka ndryshuar. Ajo q nuk ndryshon dhe sht kon-stante sht gjithmon aftsia e

ktyre njerzve pr t akuzuar, pr ta mbuluar dshtimin vetm me fjal q statuskuoja t mos ndryshoj. Un, n rast se akuzoj sot qeverisjen aktuale, e akuzoj pikrisht pr mosarritjen pr t qen e qart dhe e kthjellt n vendimmarrjet e veta politike sipas programit politik. Ndrsa, prsa i prket aftsis, dema-gogjis, lufts publike, un them q nuk jan n gjendje q t ekuilibrojn at betej q krijon ish-Kryeministri n parlament. N rast se diskutojm pr akuza t mundshme pr prfshirje t mundshme t forcave t arma-tosura n trafikun e drogs, un jam i ktij parimi dhe pr sa koh ky parim nuk realizohet, n Shqipri nuk ka drejtsi.

Pavarsisht kush je ti, n rast se hedh nj akuz, kur ti i krijon vendit nj ton t jashtza-konshm dhe fut n kaos insti-tucionet dhe opinionit publik, ti nuk mund t fshihesh pas asaj q kjo ishte nj betej politike. Ti duhet t mbash prgjegjsi juridike dhe kjo sht arsyeja q un kam thn prpara disa ditve se, ai q hedh akuza pr forcat e armatosura, duhet t llogaris fatin e vet politik, por edhe fatin e tij juridik. Pr sa koh kta jan msuar q hedhin akuza monstruoze dhe pastaj heshtin, duke thn se, shiko kto ishin akuza politike, ather qenka shum e thjesht puna. Ksaj praktike djallzore i duhet dhn fund njher e mir. Dhe kt mund dhe duhet ta bj qeverisja aktuale.

- Sapo hym n zyrn tuaj, zoti Topi, na ra n sy mbi

kokn tuaj qndron portreti i Ismail Qemalit. Si e vler-soni faktin q n institucio-net shtetrore sht hequr

fotografia e presidentit dhe si e vlersoni sot figurn e presi-dentit, a sht ai mbi palt?

-Ndoshta n kt prgjigje un do t jem m i rezervuar, sepse gjithmon kam dashur q t jem mbshtets i nj in-stitucioni, ku un kam shrbyer pr 5 vjet. Ka nj rregull dhe ka nj format ligjor dhe un nuk mund t jem prgjegjs nga

nj ndryshim q vjen nga nj mazhoranc e caktuar. Un mbaj nj piktur t Ismail Qemalit dhe ju siguroj q e kam patur kt pa dal problemi i fotografis s presidentit. shtja e mar-rdhnieve t institucionit krye-sor t shtetit me mazhorancn e radhs nuk duhet t jet e influencuar politikisht, n rast se ndodh kjo, gabimi duhet par te ky raport dhe ky raport ka vler, jan emrat e kryetarve t ktyre institucioneve dhe pastaj gjykimi mbetet subjektiv. Un jam munduar, ndonse dola nga nj mazhoranc e caktuar t jem institucional. Pr shembull, kam qen president i Sport Klub Tirans, hoqa dor se thash tani un jam tifoz i Kombtares, jo se nuk kam qen, por jam ekskluz-ivisht i kombtares. Kur je jasht atij institucioni, pastaj ti mund t zgjedhsh t jesh president i klubit t zemrs.

-N kohn tuaj, mazhoranca krkonte largimin e kreut t SHISH, duket se e njjta his-tori po prsritet. Ju ather nuk e pranuat. far duhet t bj presidenti Nishani

tani?

-Besoj se sht ndryshe. sht ndryshe sepse un gjeta si kreun e Shrbimit Informativ nj individ, i cili nuk ishte emruar rishtazi, ishte emruar vite m par, madje ishte emruar nga nj mazhoranc tjetr politike. Por, un gjeta aty konsiderata t larta nga vendet partnere dhe meqense un dua t jem n

sintoni me sa thash m par, nuk ka rndsi pushteti q t pro-pozon apo zgjedh, rndsi ka se far performance ke n detyr. Sepse shefi i Shrbimit Informa-tiv Shtetror, sht ura lidhse prsa i prket marrdhnieve juridike me vendet partnere. Un duke mos pasur arsye pr ta hequr dhe duke qen i mendimit se njeriu mund ti shrbej shtetit pr sa koh nuk sht e limituar nga ligji dhe kushtetuta edhe pafundsisht, kur ai sht me nj performanc t besueshme nga partnert, vazhdova t punoj m z. Shaqiri. N rastin konkret, pr t cilin m pyesni, menjher ktu kan filluar betejat politike

pr shkak t aludimeve q vijn pr kt shrbim, sepse duhen par koha kur ka shrbyer, si ka shrbyer, a sht i besueshm pr bashkpunim me institu-cionin e Kryeministrit. Sepse sht nj institucion q duhet t punoj n mnyr paralele me institucionin e Kryeministrit dhe t Presidentit, apo jo! Pr sa koh ka aludime dhe kredibilitet relativisht t ult n marrdhnie me Kryeministrin, pastaj sht nj shtje q duhet t zgjidhet me harmoni. N rast se nuk do Presidenti i Republiks, ai nuk lviz. N rast se duhet t ndryshoj, duhet gjetur gjuha e prbashkt mes Presidentit dhe Kryeministrit, duke dhn arsye t qensishme pse ka nevoj q ky institucion t ndryshoj drejtim. Un nuk kisha arsye politike pr qndrimin q mbajta n at koh, un kisha arsye q qndronin te shteti dhe rndsia e institucioneve.

-N kohn q ju ishit President i Republiks, kan

ndodhur disa ngjarje t rnda, t cilat iu uan ju n

arjen e madhe me Kryemin-istrin Berisha. Pr shembull, ndodhi 21 Janari. 21 Janari vazhdon t jet i pandsh-kuar. Si e konsideroni tani

kt fakt?Un kam qen vazhdi-

misht prezent pr shtjen e 21 janarit. Ajo ngjarje duhet par n dy kndvshtrime. I pari, natyrisht q sht juridik, sepse n datn 21 janar u vran

katr qytetar dhe familjeve t tyre kta t dashur nuk u kthehen m. Politika ka aftsin ta dredh e prdredh fjaln si t doj, por jeta e tyre nuk kthe-het m. E dyta, q ne pak e pr-mendim, at dit ka pasur shum t plagosur q kan qen n fije t perit mes jets dhe vdekjes, ose q probabiliteti ka qen shum i lart q ata t mbeteshin t vrar at dit. Kshtu q drejtsia pr t respektuar dhe

at q askush nuk duhet t futet pr t interpretuar vendimet e drejtsis, pavar-sisht far konsiderate kemi ne, drejtsia ka linjn e vet pr t zbardhur deri n fund shtjen e 21 janarit. Linja tjetr m pas sht linja politike. Un ndjehem jashtzakonisht i pezmatuar q, mir ai q hodhi akuza pa fund kundr institucioneve, duke e konsideruar grusht shteti, apo q prbalti t gjith institucionet m t rndsishme q jan baza e shtetit. Mbetet realisht pr t par kush e ka br grushtin e shtetit, ata q e mbajtn shtetin, apo ai q e prbalti shtetin?! Prderisa sht nj proces politik, ndje-hem gjithashtu i pezmatuar, por

jo nga ai q hodhi balt ndaj institucioneve, por i pezmatuar shum nga mazhoranca aktuale, e cila sa her vjen 21 janari bn at ritualin e prkujtimit dhe nuk i kthehet disa shtjeve t rnd-sishme, pse u ngrit komisioni hetimor parlamentar, pse ktij komisioni iu zgjat koha sesion mbas sesioni dhe n prfundim t legjislaturs mbaroi s funk-sionuari si i vetmi komision i cili, nuk e mbylli punn e tij me nj raport final. Si dihet, komisionet parlamentare dalin me nj raport, i cili nuk sht i unifikuar sepse ka pozicionin e mazhorancs dhe at t opozits. Pse nuk u rimor n konsiderat se far ndodhi me kt komision dhe kjo sht nj prgjegjsi e mazhorancs s re q t dal n nj prfundim se ky komision u ngrit pr t sulmuar institucionet, pr ti prbaltur dhe pr ti br ata pis para publikut. do individ, duke filluar nga ish-kreu i shtetit dhe krert e atyre institucioneve q u denigruan nga politika kan t drejt t thon q a sht ky insti-tucion q duhet t vazhdoj pr t nxjerr t vrtetn pr kt pun? Un sot nuk jam n parlament, nuk kam asnj lloj mekanizmi juridik pr t vn n lvizje kt lloj komisioni, apo pr t mbajtur nj qndrim pr komis-ionin dhe pr t ashtuquajturin grusht shteti.

-Zoti Topi pr ta prfunduar kt bised, cili sht men-dimi juaj pr reformn ter-

ritoriale? Mazhoranca duket se po shkon drejt miratimit e vetme, ndrsa opozita km-bngul se nuk do t ulet n

tryezn e diskutimeve. Si do t zgjidhet kjo shtje?

-Ne jemi shprehur q n fillim q sht nj reform mjaft e rndsishme. Koh mbas kohe un kam qen konstant se n Shqipri gjat 20 viteve kan ndodhur ndryshime demografike t mdha dhe n rast se do qndrojm n mnyr statike, do t thot se na ka ln koha mbrapa. Pas kaq kohsh kemi domosdoshmri t bjm ndry-shime dhe kam thn q se kto lloj ndryshimesh, sht e mira t bhen kur jan n konsensus t gjitha palt, aq m shum pr ata q e kan pr detyr dhe kan marr votn e njerzve, pr ti prfaqsuar n Kuvend. Por n rast se ti n mnyr kaprioze thua nuk marr pjes dhe nuk jep arsye, ndrkoh q i ke t gjitha mekanizmat t marrsh pjes dhe krkon ta prdorsh si casus belli pr t paralajmruar destabilitet, ather un mendoj se kjo nuk sht normale. Un them se kjo reform duhet br dhe n rast se nuk e bjn ata q kan detyrim t jen pjesmarrs, ather mazhoranca duhet ta bj e vetme nse i ka votat dhe, me sa kam dgjuar prej tyre, thon se i kan 84 votat. Kjo sht e vetmja zgjedhje pr kt reform kaq t rndsishme.

FAQE 6 E Premte, 25 prill 2014Fryma e ReEkonomi ...

Pr inkurajimin e grave biznesmene Grat n biznes...

Mimoza PREKU

shqipria renditet ndr dhjet vendet m t korruptuara n

evrop

Sipas Indeksit t Perceptimit t Korrupsionit 2012 nga Transparency International, Shqipria renditet ndr dhjet vendet m t korruptuara n Evrop. Problemi i nivelit t lart t korrupsionit n gjyqsor sht vn n dukje edhe n Strategjin e Reforms s Gjyqsorit 2011. Komisioneri vren me shqetsim se nj perceptim i till i publikut pr shkalln e lart t korrupsionit n siste-min e drejtsis, pengon seriozisht funksionimin e duhur t ktij t fundit, si dhe minon besimin e publikut te drejtsia dhe shteti ligjor. Komisioneri mbetet i shqetsuar n lidhje me mungesn e efektshmris s deritanishme n luftn kundr korrupsionit, veanrisht n gjyqsor. Komisioneri nxit autoritetet q t shtojn prpjekjet pr t siguruar q t gjitha rastet e korrupsionit n gjyqsor t hetohen dhe t ndiqen penalisht n mnyrn e duhur. Komisioneri thekson se roli i ministrit t Drejtsis n procedimet disiplinore ndaj gjyqtarve sht t ngrej shqetsime serioze q kan t bjn me ndrhyrjen ose me at q duket si ndrhyrje e ekzekutivit n pavarsin e gjyqsorit.

sht detyr e prhershme e institucioneve

profesionale, por edhe e forcave politike, ti inkurajojn femrat pr nj prfshirje

edhe m t madhe n biznes dhe n jetn ekonomike, sociale

dhe politike t vendit.

Shoqria shqiptare, ka qen dhe vazh-don t mbetet nj shoqri me vlera t kufizuara dhe deri diku edhe e prapambetur. Kjo mund t thuhet edhe prsa i takon pozits s gruas dhe pjesmarrjes s saj n jetn aktive shoqrore, pra edhe n biznes. Nuk mund t mo-hojm q gjat ksaj kohe, ka gra t cilat jan prfshir n biznes, ose kan treguar aftsit e tyre n fushn e ekonomis. Jan tashm nj numr i konsiderueshm i grave shqiptare aktive dhe t suksesshme, sidomos n biznesin e mesm, por ato nuk mungojn edhe n biznesin e madh.

Ekziston madje edhe nj shoqat e grave biznes-mene, q zhvillon nj sr aktivitetesh, brenda dhe jasht vendit, e cila duhet te mbeshtetet dhe t inkurajohet.

Kto dit, gazetarja Nini Mano, ka promovuar librin e vet Pasioni i bizne-sit, botim i par n llojin e tij dhe q sht publikuar nga ana e Qendrs s Medias Ekonomike dhe Sociale, n bashkpunim me Agjensin Telegrafike Shqiptare. Libri i bn jehon kontributit t 57 grave shqiptare t suksesshme dhe protagoniste si siprmar-rse, jo vetm n Shqipri, por edhe n Kosov, Maqe-doni dhe Evrop.

sht detyr e prher-shme e institucioneve profe-sionale, por edhe e forcave politike, ti inkurajojn femrat pr nj prfshirje edhe m t madhe n biznes dhe n jetn ekonomike, sociale dhe poli-tike t vendit. Pr fat t keq, vihet re q ky inkurajim iu bhet m tepr dhe sidomos grave q jan thjesht mili-tante partiake, duke e kthyer procesin n njlloj shprb-limi, apo duke e orientuar vetm politikisht shtjen.

Kryetari i FRD, Prof. Dr. Bamir Topi, n nj nga takimet e tij me prfaqsues t siprmarrjes, ka trhequr vmendjen mbi at q akoma bizneset jan pre e politikave preferenciale t aplikuara nga shteti dhe in-stitucionet e tij. Pra, l pr t dshiruar edhe ajo q mund ta quajm gjithprfshirje e grave n biznes e n jetn politike dhe ekonomike t vendit. E ndrkaq, duhet t kujtojm q nj nga krkesat

e vazhdueshme t partnerve tan perndimor ndaj Shq-ipris, n kuadrin e afrimit t saj me Evropn e Bash-kuar, sht nxitja e rolit t femrs n t gjitha aspektet. Ndrkaq, ka edhe institucione si Dhomat e Tregtis q pr hir t s vrtets nuk ndihen

dhe q do t duhej t bnin m shum pr inkurajimin e grave biznesmene.

FRD ka treguar me fak-te, drejtpeshim dhe drejtsi mbshtetjen pr prfshirjen e grave n jetn shoqrore, si ka ndodhur n organet drejtuese t saj, ku jan nj

numr i madh femrash. FRD kmbngul gjithnj pr poli-tika t drejta dhe me piksyn-ime konkrete, q emri i fem-rs biznesmene t ngrihet m lart, n vendin q i takon. Kto krkesa prputhen edhe me idealet dhe mendsin e djatht, s cils FRD i qn-

dron si pakkush n Shqipri. N kt kuptim, FRD ka t drejtn morale t krkoj nga Qeveria aktuale, nga institu-cionet prgjegjse dhe nga i gjith komuniteti i biznesit, t tregohen m t vmendshm ndaj grave biznesmene, duke i inkurajuar dhe mbeshtetur

Guvernatori, Ardian Fullani, prezantoi raportin vjetor t Banks s Shqipris pr vitin 2013. Ai pranoi para deputetve se masat e Banks s Shqipris pr t nxitur kredin dhe rritjen ekonomike, nuk dhan efektin q pritej. Por sipas tij, arsyet se, pse kredia po tkurret, gjenden prtej Banks Qendrore. Ndrkaq, deputeti socialist Anastas Angjeli, deklaroi se edhe Banka Qendrore ka prgjegjsit e saj pr krizn e kredive. Sipas tij banka duhet t bnte m shum edhe pr t frenuar Qeverin pr t mos rritur borxhin. Guvernatori Fullani u tha deputetve se sektori bankar sht solid dhe i shndetshm, pavarsisht nga sfidat e shumta me t cilat sht prballur n vitet e fundit. Sipas tij borxhi publik mbetet nj problem i thell strukturor pr ekonomin, ndrsa marrveshja me Fondin Monetar Ndrkombtar sht nj baz e mir pr t orientuar konsolidimin fiskal,

Ishujt prball Ksamilit do t lirohen nga t gjitha ndrtimet pa leje. Aksioni pr prishjen e tyre nisi kt jav, ku INUK-u ka shembur dy objekte prmes shprthimit t kontrolluar me tritol. Pronar t ktyre objek-teve nuk kan reaguar pr prishjet, ndrsa m par ata kan hequr nga objektet ato q mund t hiqeshin. Aksioni nga INUK n ishujt pr-ball qytezs jugore nga m t frekuentuarat pr turizmin veror do t vijoj deri n prishjen

e t gjitha ndrtesave t paligjshme. N Po-gradec prishjet e ndrtimeve pa leje nisn nga fshati Lin. Fadromat kan shkatrruar kryesisht ndrtime me konstruksione t lehta buz dhe brenda liqenit.

Jan lokale q preferohen kryesisht gjat stins s vers nga kalimtart si dhe pushuesit. Operacioni i INUK do t vijoj me prishjen n ditt e ardhshme t s paku 30 objekteve t ndrtuara pa leje.

ato me projekte t ndryshme, pasi ato jan partnere t denja. Kjo gj nuk sht thjesht nj inkurajim pr femrat e prfshira n biznes dhe n jetn ekonomike, por m s pari, sht nj mnyr pr ta emancipuar edhe m shum vet shoqrin shqiptare.

Banka Qndrore premton politika t reja pr rigjallrim t ekonomis

INuK shmb objekte pa leje n Ksamil dhe Pogradec

FAQE 7 E Premte, 25 prill 2014Fryma e Re

Drejtsi...

Fetishizimi i Gjykatave dhe piedestali i parasPrsri raportet e Kshillit t Europs thon se drejtsia n Shqipri vazhdon t jet e korruptuar, duke i br thirrje Qeveris t ndrhyj

Nga Lorenc SHEHU

N njrin nga raportet e fundit pr funksionimin dhe korrupsionin n sistemin e drejtsis n Shqipri, komisioneri pr t Drejtat e Njeriut n Kshillin e Europs (KiE), Muinieks ka thn se: Niveli i lart i korrupsionit n gjyqsor pengon seriozisht funksionimin normal t gjyqsorit dhe shkatrron besimin

e publikut n drejtsi dhe sundimin e ligjit n Shqipri.

emrimet e gjyqtarve nuk kan qen transparente

Komisioneri ka pasur n vmendje raportet q trego-jn se procesi i emrimit t gjyqtarve nuk ka qen transpar-ent dhe se mungon qartsia n arsyetimin e vendimeve pr emrim. Nevoja pr depolitizimin e emrimit t gjyqtarve, veanrisht t atyre t Gjykats s Lart, sht vrejtur n disa progres-raporte t njpasnjshme t KE-s, si dhe nga ekspert t ndryshm. Vlersimi i gjyqtarve, i kryer nga KLD-ja, sht kritikuar si i pabazuar n kritere objektive dhe merita. Megjithat, pr vitin 2013, KE-ja vuri n dukje se n vlersimin e gjyqtarve ka nj prirje t prgjithshme pr ti dhn m shum pesh meritave t aplikantit dhe kritereve t tjera objektive. Komisioneri vren me shqetsim se sistemi aktual i emrimit t gjyqtarve t Gjykats s Lart dhe i Prokurorit t Prgjithshm mbart rrezik serioz pr ushtrimin e nj ndikimi t paprshtatshm politik. Ai u bn thirrje autoriteteve t marrin n konsiderat kryerjen e ndryshimeve t nevojshme kushtetuese q do t siguronin q KLD t kishte rolin kryesor n emrimin e gjyqtarve t Gjykats s Lart, n prputhje me qndrimin e shprehur nga Komisioni i Venecias pr kt shtje.

Kryetari i Gjykats s Lart, ZaganjoriNdrsa Kryetari i Gjykats s Lart, Xhezair Zaganjo-

ri, theksoi se besueshmria n drejtsi vjen nprmjet rritjes s prformancs. Sipas tij, sot hasen shum vendime t paargumentuara mir, ka sjell ulje t besueshmris, cil-sis s puns, zgjatje t proceseve, kthim t vendimeve dhe ky ngr krkon reform. Zaganjori tha se koha imponon reform dhe korrupsioni n drejtsi duhet kuruar. Korru-pisoni n drejtsi sht nj plag q gjunjzon demokracin e nj vendi. N vendin ton ka ende t meta n procesin gjyqsor dhe lufta ndaj ktij fenomeni sht nj nga 5 prioritet e BE-s, prandaj ne mendojm se reforma sht e domosdoshme, tha Zaganjori.

Sipas tij, Gjykata e Lart nuk duhet t punoj nn presionin e numrit t madh t shtjeve. Kjo gjykat nuk sht fabrik. Numri i shtjeve q shqyrton n seanc duhet t jet i kufizuar. Kto problematika shtrojn nevojn pr vijimin e reformave n sistemin e drejtsis.

Tashm sht br e mods n vendin ton nj slogan i ri politik, Dre-jtohu n Gjykat. Deri ktu, n pamje t par jemi n rregull, gjithmon duke e par nga jasht. Por a mund t thuhet n kushtet kur niveli i korrupsionit n gjykata ka arritur majat, se do konflikt mund t zgjidhet n gjykata? T mos harrojm se ka edhe shteti sektort e tij pr t vendosur drejtsin, ose m

mir edhe pr ta kontrolluar kt pushtet tepr t prfolur. Jan disa institucione, duke nisur nga policia e krimit ekonomik, sektort e lufts kundr infor-malitetit, sektor t Ministris s Drejtsis, t cilt duhet t godasin korrupsionin n rradht e togave t zeza. Por goditja e korrupsionit duhet zhvilluar n mnyr t vazhdueshme dhe jo vetm duke folur npr konfer-enca. N rradh t par goditja

e korrupsionit bhet nprmjet nj procesi auditimi me ann e kontrolleve t vazhdueshme t dosjeve dhe vendimeve t dhna nga gjyqtart. N se nj dit do t shqyrtohen t gjitha vendimet e dhna nga gjyqtart, do t dal ajo ka sht thn deri tani nga publiku se: Gjy-qin n Shqipri e fiton ai q ka m shum para.

Nse vazhdohet si sht vepruar deri m tani, me terma populiste, denonconi kor-rupsionin, nuk bhet gj tjetr vetm se fetishozohet gjyqsori dhe i jepet dor forcimit t pied-estalit t paras, q shkon gjith-mon n favor t gjyqtarve t korruptuar. Duhet br nj terapi shoku n kt system, t kapet dashi nga brirt, duke br edhe nj skanim t pasuris s togave t zeza, pasi ka shum raste kur pasuria e gjyqtarve nuk korespondon aspak me t ardhurat q ata prfitojn nga pagat q marrin. Apo edhe shqyrtimi rasteve t tje4ra q tregojn se si ata u ngjitn n majat e sistemit t drejtsis, n saj t prfundimit t nj kursi tre apo gjasht mujor n plepa. Athere far presim? T kor-

ruptuarit n sistemin e drejtsis e kan t shkruar n ball, shtetit i mbetet vetm ti penalizoj pr t gjitha shkeljet dhe prfitimet q ata i kan br n mnyr krejt abuzive. Nj gj sht aktuale dhe e vrtet, publiku shqiptar e ka humbur besimin se mund t gjej t drejtn n gjykatat shqiptare.

Kshilli i Europs ka shprehur shqetsimin serioz n lidhje me gjendjen n t ciln sht sistemi i drejtsis n Shqipri. Komisioneri pr t Drejtat e Njeriut n Kshillin e Europs (KiE), Nils Muinieks, ka paraqitur raportin mbi bazn e misionit faktmbledhs t realizuar nga 23-27 shta-tori i vitit t kaluar. Kor-rupsioni dhe ndrhyrjet e politiks e pengojn dhe e dmtojn efektivitetin e siste-mit gjyqsor n Shqipri, ka raportuar Komisioneri Muzhnieks. M tej n kt raport thuhet: Niveli i lart i korrupsionit n gjyqsor pengon seriozisht funksioni-min normal t gjyqsorit dhe shkatrron besimin e publikut n drejtsi dhe sundimin e ligjit n Shqipri.

NAO PR ReFORmN N DReJTsI: Gjyqtart q jan antar t KLD-s, shfrytzojn pozicionin pr t

promovuar vetenMinistri i Drejtsis Nasip Nao ka krkuar nga Konferenca Gjyqsore prpunimin e rregullave t etiks n vijim t ndryshimeve n ligjin pr

konferencn gjyqsore pr shmangien e konfliktit t interesit t antarve t KLD, kur ka thn se

edhe ju e konsideroni t papranueshm faktin q t zgjedhurit tuaj n KLD t shfrytzojn mandatin

dhe vlersimin duke promovuar vetveten.

Reforma n sistemin e drejtsis dhe vlersimi pr Kshillin e Lart t Drejtsis prplasn Presidentin Bujar Nishani me ministrin e Drejtsis Nasip Nao. Konfer-enca Gjyqsore Kombtare, e cila u prshndet nga Nao dhe Nishani ka rikthyer edhe njher vlersimet e ndryshme q ekzistojn mes Kreut t Shtetit dhe ministrit t Drejtsis, prsa i takon Kshillit t Lart t Drejtsis. E ndrsa Nao vlerson se gjyqtart q jan antar t KLD-s shfrytzojn pozicionin pr t promovuar veten, Nishani thot se prgjegjshmria dhe ndjeshmria profesionale tek antart e KLD-s mbisundon tek ata dhe kjo sht arritje pozitive.

ministri Nao Do t krkoja nga Konferenca Gjyq-sore prpunimin e rregullave t etiks n vijim t ndryshi-meve n ligjin pr konfer-encn gjyqsore pr shman-gien e konfliktit t interesit t antarve t KLD. Besoj se edhe ju e konsideroni t papranueshme faktin q t zgjedhurit tuaj n KLD t shfrytzojn mandatin dhe vlersimin duke promovuar vetveten. sht gjithashtu e pandershme t prdoren arti-fica ligjore pr tiu shmangur fryms s ligjit dhe pr t lejuar konfliktin e interesit midis antarve t KLD-s. Nj frym e till jo vetm nuk ndihmon n prmirsi-min e besimit t qytetarve te

sistemi, por e dmton at, iu drejtua ministri Nao pjes-marrsve n konferenc.

N vijim ai krkoi bash-kpunim t plot pr nj re-form gjithprfshirse n dre-jtsi pr tu dhn shqiptarve nj drejtsi t shndoshe e t drejt. Duke vlersuar si mjaft t rndsishme Konferencn Gjyqsore, Nao ka nnvizuar se sistemi i drejtsis sht themeli i shtetit t s drejts. Duke risjell n vmendje krkesat e BE-s, Nao thek-soi se progres raporti i vitit 2013 adreson si t nevojshme plotsimin e kuadrit ligjor pr reformn gjyqsore, duke thek-suar se disa masa jan ende t paprfunduara dhe kjo pengon zhvillimin t mtejshm t

reforms. Pr ministrin e Dre-jtsis lufta ndaj korrupsionit ka br progres t kufizuar dhe kjo sipas tij, vjen se shpesh gjy-qtart prfshihen n praktika korruptive, t cilat nuk marrin ndshkim. Sipas tij, klima e mosbesimit q ka prfshir sistemin e drejtsis duhet t ndryshohet me reforma. Nao solli n vmendje krkesat q ka ngritur pr prmirsimin e gjyqsorit, si sht nisma pr rishikimin e vlersimit t gjyqtarve, prmbyllja e pro-cesit t emrimeve n gjykatat administrative dhe zgjidhja e mosemrimit t magjistratve.

Nevojitet rritja e trans-parencs dhe efiencs s siste-mit, pasi besueshmria sht n nivelet m t ulta. Kjo situat

duhet t pranohet si nj realitet q duhet ndryshuar dhe duhet t koordinojm prpjekjet tona n kt drejtim. Reforma n kt drejtim duhet t ndrmer-ren s bashku dhe kt ia kam krkuar edhe KLD-s, theksoi ministri i Drejtsis.

Ai inkurajoi KLD t ec sipas prioriteteve. Krkoj t prmbyllet procesi i emri-meve n gjykatat administra-tive. Kam krkuar zbatimin e dekretit t Presidentit pr caktimin e numrit t gjyqtarve t Shkalls s Par Admin-istrative dhe t Apelit. Kam krkuar t zgjidhet absurdi i mosemrimit t magjistratve. Kam krkuar rishikimin e sistemit t vlersimit t gjy-qtarve, nnvizoi ai.

FAQE 8 E Premte, 25 prill 2014Fryma e ReMedia...

- vijon nga numri i kaluar -

Kontribut pr median

Xherom Xherom: T thuash t vrtetn, sht politika m e mir. Prjashtoni rastin, kur politikani dhe gazetari bhen

bashkfajtor n krimin e t brit gnjeshtr

sKem ORGANIZImI Dhe DReJTImI N meDIAT PuBLIKe

Arben KARAPICI

Volteri thoshte, se nj politik e keqe mbulohet me informacion t rrem n astin e duhur

Le t vijm tani te shtja titullare, pse politika editoriale sht infor-macioni standard. Prgjigjja pohuese merr parasysh faktin se kjo politik editoriale ma-terializohet tek informacioni standard, i cili sht rezultante logjike e politiks editoriale si-pas prkufizimit. Shpjeguar m qart, puna me standardin fillon nga informacioni bruto dhe prfundon tek informacioni neto, q sht lajmi, ose rapor-timi n shrbim t shoqris dhe publikut. sht gjithashtu, kronika e thjesht raportuese, kronika analitike dhe ajo sinte-tike, deri te bisedat, ose intervi-stat n mikrofon dhe n ekran, ku redaktori prgjegjs n pult, ose vet kryeredaktori, orien-ton moderatorin, duke i hapur horizont m t gjer intervists, ose biseds, apo debatit n Ra-dio dhe n Televizion.

N kt kontribut t dyt pr median, le ti kthehemi edhe njher prkufizimit, si-pas t cilit politika editoriale shpreh paanshmrisht, interpre-

ton dhe prfaqson n mnyr t paanshme, interesat publike dhe t publikut n raport me t vrtetn. I rikthehemi pr ta patur n vemendje, sepse nga ky prkufizim buron dhe

funksionon skema universale e organizimit dhe e drejtimit n median publike, si kjo m posht:

Nga skema e msiprme

dshmohet dhe vrtetohet roli vendimtar, ose jo, i kryereda-ktorit n procesin progresiv, prkatsisht regresi, t puns s drejtorit n sektor, rrjedhimisht

t drejtorit n Radio dhe n Televizion. Ata zbatojn dhe garantojn politikn editoriale, sipas prkufizimit, ose e kan n dor ta prdhosin fare poli-tikn editoriale.

Skema m sipr tregon, gjithashtu, se kryeredaktori emrohet vetm pas nj procesi t plot przgjedhjeje profesio-nale mes m t mirve dhe i t trajnuarve si t till.

Skema tregon dhe vrte-ton n t gjitha rastet, se puna e kryeredaktorit e paraprin dhe udhheq punn e mir, (ose jo t mir dhe t prdhosur, ca m keq,) t drejtorit n sektor, rrjedhimisht t drejtorit n Ra-dio dhe n Televizion.

N skemn e msiprme, pika e gjasht mbetet pr tu arritur edhe nga mediat m t njohura pr profesionalizmin. Ato vazhdojn t punojn pr t kapur klasifikimin, ku organizimi do t vlersohej i shklqyer dhe drejtimi i tejpr-sosur. Gjithnj, i harmonizuar me krkesat e politiks edito-riale sipas prkufizimit, n ra-port t plot me qllimin pr t dhn informacionin standart, n shrbim t interesave pub-like dhe t publikut.

Trhiqet vemendja, se pika 6-t e ktij klasifikimi n skem mbetet ideale dhe shrben vetm pr t nxitur, konkurrencn profesionale mes drejtuesish profesionist. Po ashtu, mes gazetarsh profe-sionist n nj media, q punon n shrbim t shoqris dhe t publikut. Domethn, vetm n at media publike ku politika editoriale hartohet dhe zbatohet rigorozisht, sipas prkufizimit.

N organizimin dhe dre-jtimin e puns n Radio dhe n Televizion shihet e domos-doshme t trhiqet vemendja, se informacioni antistandard buron edhe nga nj praktik shum e dmshme dhe anti-profesionale. E till praktik sht, pikrisht, marrja e in-formacionit nga Interneti dhe paraqitja e tij sikur t ishte lajm. Si mund t konstatohet shum leht, npr faqet online t institucioneve n admin-istratn publike n Shqipri,

shrbehet jo me lajme, por me njoftime dhe me informacione t prgjithshme. Pr nj gazetar profesionist, kto shrbejn si nj burim fillestar bruto, prej nga fillon edhe procesi i standardizimit t informa-cionit, q plotsohet domos-doshmrisht me informacione themelore dhe t nevojshme pr prgatitjen e informacionit standard vetm n shrbim t interesave publike dhe t publikut.

Kjo rradh pune sht e domosdoshme t ndiqet, sidomos t respektohet, edhe kur gazetarit n Radio, apo Televizion i jepet e gatshme pr transmetim kaseta me prmbajtje politiko-elektorale t partive. Pr t gjith ata q e din, kshilla thot ta zbatojn kt rradh pune. Pr t tjert, q nuk e din, kshilla sht pr ta msuar dhe pr ta zbatuar drejt at.

Ti japsh publikut t konsumoj pr informim nj kaset t montuar deklaratash, cilado qoft prmbajtja e tyre, veprimi do t ishte, publikisht nj mashtrim. Pr rrjedhoj, veprimi do t ishte atentat ndaj profesionit dhe ndaj profesion-alizmit. Informacioni i plot dhe i argumentuar, pr t cilin ka nevoj dhe i duhet publikut, sht tjetr gj. Kujtoni, se far ka thn Xherom Xherom dhe mbajeni mend: T thuash t vrtetn, kjo sht politika m e mir. Prjashtoni rastin, kur politikani dhe gazetari bhen bashkfajtor n krimin e t brit gnjeshtr.

Kujtojeni edhe Volterin kur thoshte, se nj politik e keqe mbulohet me informacion t rrem n astin e duhur.

Mos harroni as Molierin, q thot se politika sht si nj shfaqje, ku aktort luajn vetm pr publikun n galeri. Mos besoni n far dgjoni dhe ve gjysmn far shiko-ni, sht porosia proverbiale e Molierit pr publikun e gjer t galeris.

(Jo pr at t przgje-dhurin, q e ka vendin n plate dhe i beson t gjitha far dgjon dhe far sheh).

Artistt n Tiran protest pr kontratat e puns

Artistt e Teatrit Kombtar t Operas dhe Baletit u mblod-hn para institucionit, pasi kundrshtojn reformn q po propozohet nga Ministria e Kulturs. Ata kan pasur nj takim n t cilin iu sht komunikuar firmosja e nj kontrate 3-mujore me

secilin prej tyre. Sipas dokumentit ligjor, askush nga artistt nuk do ket nj pun fikse, por riprtritja e kontratave do t bhet n baz t audicioneve. Por, sipas drejtorit Ilir Kerni, askush nga artistt nuk do t largohet nga puna. T njjtin shqetsim kan edhe aktort e Teatrit Kombtar, t cilt ndryshe nga artistt e Teatrit t Opers, kan pasur nj takim me prfaqsues t Ministris s Kulturs dhe presin prgjigje.

shIsh, drejt kontrollit parlamentar

Ngritja e nj grupi kontrolli pr t kon-trolluar veprimtarin e SHISH, ka qen srisht objekt debati n mbledhjen e zhvilluar nga Komisioni i Siguris n Parlamentin shqiptar. Opozita ndrmorri hapin e largimit nga mbledhja, pasi nuk ishte dakort me qndrimin e mazhorancs pr t ngritur nj grup kontrolli, e cila prcaktoi tre deputet t mazhorancs si antar t grupit t kontrollit dhe pr opozitn u lan dy vende bosh.

FAQE 9 E Premte, 25 prill 2014Fryma e Re

Sociale...

nga Qemal CENAJ Kryetar i FRD, Mat

T VARFR JO, shPRDORues PO

T'i themi vetes t varfr, kur pr t tjer jemi t lakmueshm, t marrsh "mri" vendin tnd e t largohesh nga syt kmbt, kur t tjer e lakmojn pr klim e panoram shlodhjeje, kjo

ngjet vetm me ne

N Mat nuk mungojn prvojat, nuk mungojn as specialistt.

Ajo q ka munguar dhe q ka ndikuar negativisht, ka

qen mosgjetja e nj gjuhe t prbashkt, lnia e punve n

dor t drejtuesve me pak njohje e aftsi organizimi, pse

jo dhe dora e shtrir pr t zhvatur e prfituar nga fondet e

dhna pr komunitetin

sht nj e vrtet e pamohueshme q t gjith e pranojm: Varfria te ne sht ulur kmbkryq. Megjithse nuk kemi statis-tika t sakta t klasifikimit pr shkalln e jetess e as t nj minimumi jetik, eshtja e varfris mbetet thelbsore dhe e dgjojm kudo e do dit. N politikn shqiptare ky sht problemi m shqetsues i opozits 23-vjeare dhe i jep asaj nj angazhim e frym pr ta ngritur zrin n qiell. Jemi populli m i varfr

N opinionin e prdit-shm e dgjon kt z kudo, te shumica e shqiptarve, e ndjen n tiktakun e zemrs e t shpirtit q dhemb aq shum. Dhemb se varfria sht pesh e rnd. Populli thot se e mospasmja sht der hekuri! T rinjt dhe moshat e afta pr pun e ndjejn, pasi tr ditn shkelin trotuaret e rrugt, kjo edhe pr ata q zbresin nga zonat rurale, ashtu si marrin plag n t ndenjurat, duke ndrruar karriket nga nj klub n tjetrin. Prindrit m keq se kta, i ha meraku edhe pr kohn q kalojn kot fmijt e tyre, por dhe pr vuajtjet shpirtrore, t ardhmen e zymt e pse jo, mosangazhimi n nj pun mbetet premis pr t sjell mbrapshtira. N t gjith kto nuanca gri, ajo q na len me vesh ngritur e sy hapt, sht politika e politikant, t cilt sreshtin n media dhe, pa e tepruar mund t themi se ka sjell nj oroditje e habi, ashtu si mosbesimi sht prezent te njerzit e ktij vendi. Nuk do dshironim q ky mosbesim t vazhdoj. Kt mesazh e dha vet votuesi n zgjedhjet e 23 Qershorit t kaluar, nxorri

nj mazhoranc me numra t plot pr t drejtuar me kom-petenc, tek e cila ka shpresn, q si thuhet ndonjher, sht e e fundit, por a duket se jus-tifikohet vrtet kjo? Varfria sht prezente, e shohim dhe e ndjejm. Ajo q kaprcen kt jan vetm premtimet e qeverisjes, pas t cilave rron shpresa, se vrtet nj dit do t bhet m mir.

Pavarsisht dallimeve n rrethe e zona t ndryshme t vendit, diku m shum e diku m pak, ankesat jan nj-soj, situatat ngjajn dhe pesha e s keqes i ka lodhur njerzit. Nj fjal e vjetr n Mat thot: Secila nn qan Zenelin e vet. Ka nj domethnie q njeriu aty ku jeton duhet t jap kontributin e vet pr pun e jetes, por edhe pr t ln sadopak gjurm pr brezat q vijn. Kjo t paktn sht tradita shqiptare, q edhe nse nuk sht uar n vend sa duhet, prmendet e mbetet si objektiv prindror. Pavarsisht nga thuhet, qllimi e dshira te ne kan ngelur ndrra t parealizuara te shumica e kjo jo m shum prej t papasurit. Rrethi i Matit sht nga vendet me resurse pr zhvillimet ekonomike, ndrkoh q sht nga rrethet me probleme, si pr punsim, ashtu dhe pr nivelin e jetess. N sistemin monist shifrat n bilancin ekonomiko-financiar dshmonin se Mati mbulon 22-23% t produktit industrial t vendit dhe se n kt sistem punonin mesatarisht 10 mij puntor e specialist. Shum kuadro e specialist t lart nga rrethe t tjera t vendit, q kan punuar e derdhur djers n Mat, e kan at n kujtes, kan ln gjurm mundi e djerse dhe ia din mir vlerat ksaj krahine, ashtu si dhe rndsin q ka n kohn e sotme t ekonomis s tregut investimi e shfrytzimi i k-tyre resurseve.

Burimet minerare t Matit jo vetm n krome, por dhe mermer, kuarce e minerale t rralla, jan me interes pr tregun e jashtm,

prve nevojave q ka vendi yn. sht keqardhje e mad-he kur shikon uzinn e fer-rokromit, n t ciln ishin pu-nsuar 1300 punonjs m par dhe sot dergjet nn brejtjen e erozionit e shkatrrimin e dors s paprgjegjshme t ndonjrit. Mendimi dhe dora e specialistve metalurg matjan sht e freskt edhe n ngritjen e vnien n pun t nj uzine t dyt ferrokromi n Elbasan, q si pr ironi t fatit t tyre, sht n aktivitet pune, edhe pse lnda e par, kromi, transportohet dhjetra

km larg nga minierat e Matit e t Bulqizs. Mati njihet pr pasurit pyjore dhe nxjerrjen prej tyre t mobilerive e puni-met dekorative nga prpunimi i drurit, q mbulonin nj pjes t tregut vendas, por dhe q eksportoheshin. T gjitha kto ishin nga dora e pun-torve e specialistve matjan dhe inxhinierve t aft e t prgatitur, t cilt u shquan edhe n nj koh t hekurt diktature. Po mund t jepnin sot n kushtet e inisiativs s lir, nse mbshtetja politike dhe dora e qeveris do t ishte m e ngroht e bujare pr ta? Sigurisht shum. Kshtu mund t themi edhe pr ndr-tuesit e Matit, q me dorn e tyre ngritn pallate e vepra kulturore funksionale, me nj arkitektur t lakmueshme, si dhe nj kantier parafabri-katesh, q n kushtet e sotme mund t ishte me efektivitet pr nevojat e ekonomis, por dhe pr punsimin e shum t rinjve.

Mati ka qen i njohur pr cilsin e prodhimeve t verrave e t rakis, ndrkoh q kjo sot ka rn, edhe pse n Mat, si rrall kund jan kush-

tet e favorshme klimaterike pr prodhimin e t gjith kultivarve t rrushit. Ktu mund t cilsojm se vari-etete t veanta si Gjalishi, Cruja, Tajga e Kuqe vetm n Mat i gjen. Pr kt, studiues e shkenctar me emr, kan br studime dhe e kan pasuruar fondin bib-liotekar shkencor me veprat e shkruara.

N Mat ka patur pjesn e vet Instituti i Misrit, i cili pati dhn efektivitet jo vetm studimor, por edhe n rendi-mente, ashtu dhe n fushn

e frutikulturs. Me koh kjo zon njihet pr plantacionet e gshtenjave, t arrave e pr kultivar t tjer, q klima e favorshme i jep mundsi t shumta pr t rritur numrin e tyre. Si rezultat, rendimentin q vjen nga puna e njerzve dhe q sot jan t etur e u han duart, paka se oroditjet se mund t merrnim do gj t gatshme, n kto periudha kan ndikuar pr keq. Resurse t rralla, t lakmueshme kan ktu prodhimet blektorale, t cilat jan mjaft t krkue-shme, pasi kan vlera kura-tive, konkurojn me ato q shiten n farmcit tona. Kshtu thuhet edhe pr prod-himet e bletaris, llojshmrin e bimve mjeksore e shum t tjera, q Mati i ka dhurata t natyrs, por q format pr ti marr e pr ti kthyer n dobi t njeriut nuk jan gjetur n rrugn e duhur.

N Mat nuk mungon prvoja e trashguar, as specialistt e prgatitur n shkollat prkatse. Ajo q ka munguar dhe q ka ndikuar negativisht, ka qen mosgjetja e nj gjuhe t prbashkt, lnia e problemeve n dor t dre-

jtuesve me m pak njohje, m pak aftsi organizimi, pa dashur t theksojm dorn e keqe t shtrir pr t zhvatur e prfituar nga fondet, klanet dhe familjariteti i keq, dshmi e nj botkuptimi t ult e t paprgjegjshm. Pr e ksaj situate jan shum dmtime t bra kudo. T udit fakti se si n Derjan ekziston linja e furnizimit me uj brenda fshatit, ndrkoh q linja krye-sore e furnizimit sht e dm-tuar dhe nuk ekzistojn as tu-bacionet. Si prfundim, fshati vazhdon t jet pa uj. Kshtu ka dhe t tjer fshatra, si ka shkatrrime t sistemeve n kanalet ujitse, ku edhe pse jan dhn herpashere fonde, uji sht afruar vetm m afr burimit a rrjedhs! Fakt sht se nga mugesa e ujit ujits, por edhe mosintersimit, tokat jan ln djerr n mas e shum nga siprfaqet jan degraduar nga erozioni i ko-hs. Si mund mos t t shkoj mendja tek administrimi i keq i fondeve nga komunart, kur shikon shkolla t restauruara disa her dhe gjendja e tyre sht n kushte jo normale pr zhvillimin e msimit, apo ndonjra ka dal jasht funksionit? Ashtu dhe ndonj cop rrug (n Mat sht br shum pak pr kto), gjoja e rregulluar, sht dmtuar brenda vitit, kur pr projekte e parametra bashkkohore as q bhet fjal.

Ka kshtu plot fakte n Mat, si dhe n rrethe t tjera, q jan pasqyr e puns s dobt t nj pushteti apatik, ndrkoh q ka dal si do-mosdohmri reformimi i tij, shumkush krkon pretekst pr t qen penges, q kjo t mos realizohet. Kjo sht mse shprdorim, pse jo dhe mosmirnjohje. Drejtuesit, kshillat e komunave, nse nuk kan patur njohurit e duhura kur kan marr pr-sipr drejtimin dhe admin-istrimin e vlerave e pr tua kthyer ato njerzve, pas kaq shum kohe n pushtet, i njohin hallet e nevojat, si njohin resurset. Me q vet

nuk e patn mundsin ti ven n vij, skan pse t tentojn t jen penges e ndryshimit t pushtetit me format e reja t ndrtimit q po tentohet. Nuk mund t anashkalojm edhe kalimin e lists nga ana e qeverive pr fondet ndaj Matit. Ashtu si nuk jan afruar kuadro n drejtim n institucionet qndrore, ka munguar dhe interesimi pr investimet me nxitje nga lart. Vet partit politike, prfaquesit e ksaj treve i kan ln n fund t listave. Kt e dshmon edhe mosprfaqsimi me deputett e vet matjan n Kuvendin e Shqipris. Megjithat pasur-it e Matit, si sht shprehur nj njeri i letrave, jan pa mim. Kjo nuk do t thot se ska pse t themi q jemi t varfr. Jemi t varfr, si jan shqiptart t varfr, si politika e trumbeton me t madhe kt varfri, por q n fakt sht nj varfri e ardhur prej vetes. sht nga keqqeverisja, menaxhimi i dobt, n fund t fundit nga shprdorimet. Tani kur ekonomia e tregut n vendin ton sht modeluar e aplikuar, koha n t ciln kemi kaluar, nuk justifikon m asnj arsyetim mbi realitetin e varfris.

Qeveritarve aktual, t cilt jan n mnyr t vullnetshme siprmarrs t nisms pr ta nxjerr vendin nga varfria, u bie detyra t hapin syt e t tregohen t vmendshm q t ndalet dora e shprdorimit. Kjo, m s pari te rruga pr t ndalur shprdorimin me detyrn. Ti themi vetes t varfr, kur pr t tjer jemi t lakmueshm, t marrsh mri vendin tnd e t largohesh nga syt-kmbt, kur t tjer e lakmojn pr klim e panoram shlodhjeje, kjo ngjet vetm me ne. A thua do t vazhdoj m?! Nse do t luftojm shejtanin, q na e ha pasurin, si thot populli, me siguri jo. Mati dhe e gjith Shqipria kan m shum se kaq kapacitete intelektuale q ta parandalojn kt t keqe t madhe.

FAQE 10 E Premte, 25 prill 2014Fryma e Re

Politik...

shteti sht shpallur n krkimNj shtet q egziston vetm fizikisht n letr, po funsionon keq,

Sknder S. KAPITI

Duke mos mundur ta gjej shtetin tek institucionet e tij, qytetari e krkon at te mediat e guximshme, t pavarura dhe t mosvarura nga politika dhe paraja e pushtetit

Qeverisja q punon e mbron vetm in-teresin e vet pr pushtet, q bn politik vetm pr prfitim dhe pr biznes pr vete, sht nj qeverisje kundrpublike q prbn krcnim dhe rrezikon egzistencn e shtetit. Nga ana tjetr, shteti q i shrben vetm qeveris dhe jo shoqris, sht I destinuar t falimentoj e ky sht dhe kuptimi i titullit t shkrimit. N nj shtet t till formal dhe inercial, shoqria nuk e gjen e nuk mund t marr shrbime prej atij shteti pavarsisht se ajo paguan pr at shtet t kapur nga kjo lloj qeverisje. Jemi msuar ta dg-jojm prmbajtjen e titullit t ktyre rradhve vetm pr ata q shpallen n krkim nga ligji, si hajdut, kriminel dhe keqbrs t ndryshm. Ktu sht fjala pr shtetin ton keq-funksional dhe q nuk zbaton ligjin, pr shtetin e kapur nga pushteti i paprgjegjshm e i korruptuar dhe, nj i till sht nj shtet i keq, pasi drejtohet nga keqbrs t pandshkuar, ndrsa populli m kot e krkon at shtet, pasi nuk e gjen dot.

Duke mos mundur ta gjej shtetin tek institucionet e tij, qytetari e krkon at te mediat e guximshme, t pa-varura dhe t mosvarura nga politika dhe paraja e pushtetit (sigurisht nga taksat e popul-lit), e krkon shtetin te media e vrtet q pasqyron realitetin e padshirueshm t fshehur nga pushteti. Populli i krkon shtetit sigurin pr jetn, punn, pr pronn, shndetin, ushqimin, shkollimin, strehimin, ujin, ndriimin, shkolln, pensionin, prkrahjen sociale, i krkon drejtsi kundr padrejtsive t drejtsis dhe t pushtetit. T gjitha kto prbjn at q prmblidhet n dy fjal: I krkojn minimumin jetik n nj shtet demokratik. Por, kur pushteti zhytet n korrup-sion dhe kur ai bn tradhtin publike, athere shteti humbet funksionin e tij dhe bhet pron private e vegl e pushtetit dhe qytetari, shoqria e deri dhe shteti vet e humbasin sovra-nitetin. Athere zhgnjimi dhe mosbesimi pr shtetin bhet masiv dhe qytetart e krkojn shtetin n emigrim, ku vetm n kto 20 vite paskomunizm nga Shqipria kan emigruar mbi 1 milion shqiptar. Dhe

kjo hemoragji pr fatin e keq vazhdon edhe n Kosovn e pas shpalljes s pavarsis.

Aq i thell sht zhn-jimi i qytetarve shqiptar n dy shtetet tona pr politikn dhe pushtetin, sa njerzit n momente dshprimi kan filluar t shprehin nostalgji pr t shkuarn komuniste Nj shtet q egziston vetm fiziki-sht (n letr), po funsionon keq, sht i korruptuar e kjo do t thot se ai sht i destinuar t falimentoj. Nj shtet i till pr qytetart sht shum larg pr t qn shtet real i s drejts. Politika dhe sidomos pushteti duhet ti shrbejn ligjit, shtetit dhe popullit, por n shtetin ton ndodh e kundrta pasi ligji, populli dhe shteti e drejtsia, i shrbejn pushtetit dhe poli-tiks. Ky sht absurdi m i madh te ne. Shteti i kapur nga pushteti fshihet dhe i largohet popullit si ai borxhliu i keq, fshihet si hajduti prej atij q e ka vjedhur, si keqbrsit q i fshihen drejtsis.

Shteti q i shrben push-tetit t korruptuar, paras, kor-rupsionit, ryshfetit , mikut , mi-kut t mikut dhe servilve, fa-natikve e besnikve t kryetar-it e pushtetarit i heq besimin n t sovranit q e formon prmes vots s lir. Dhe sht m keq mosfunksionimi i shtetit ligjor sht ndihmuar fatkeq-sisht dhe nga pjesa drrmuese e intelektualve q e shesin lir pr pak gj personalitetin, por edhe nga shumica e me-diave mercenare, kur t dyja s bashku mbrojn, shprehin e flasin dhe mashtrojn duke lehur pr pushtetin. Mkatart n pushtet guxojn t mka-tojn pasi kan si mash dhe mburoj shtetin dhe strukturat e tij, pasi pr gjynahet e tyre paguan vetm populli, t cilit i grabisin pronat, mundin e deri dhe drejtsin e krenarin. Kshtu, kur shteti nuk funk-sionon ,do thot se ai mungon, apo si tashm dhe po thuhet n Shqipri nuk vjen era shtet, pra aq larg sht ai n shrbim t qytetarit. Kjo vjen si pasoj e asaj se politikani, deputeti e pushtetari shkon te populli dhe votuesi sa pr t marr votn, pushtetin dhe postin e pastaj nuk u bie ndrmnd pr ta. Ata, pra politikant, pushtetart, deputett, t zgjedhurit dhe jo vetm ata, jan shmblltyrat m t sakta si mirnjohs, sipas asaj q thot nj proverb shqiptar: kalova lumin t dhje kalin. Ata shkojn aq larg nga premtimet, hallet dhe takimi me votuesit, a thua

se kan dal n kozmos, sa as me valt e celularit nuk i gjen dot m, pasi ose i mbyllin, ose ndrrojn numrat.

Ky pra sht problemi dhe kjo sht kryereforma q krkohet, q shteti dhe pushteti duhet ti shrbejn qytetarit, duke sunduar ligji dhe jo si n dy shtetet tona, ku sundojn maliqi, vetgjyqsia, tarafi, miku, paprgjegjshmria, rysh-feti, paraja, korrupsioni dhe tradhtia, ku drejtsia sht avokate e korrupsionit dhe e vetgjyqsis s pushtetit, ku drejtsia jep padrejtsin si drejtsi dhe lviz n kahje dhe favor t korrupsionit, paras dhe ryshfetit. Prandaj them se aty ku asfiksohet drejtsia, aty nuk funsionon ligji dhe as demokracia, q do t thot se falimenton shteti dhe pr pasoj nuk funksionon as shoqria. Kt trashguam nga tranzicio-ni n Shqipri, po fatkeqsisht sht marr si model, format apo yrnek edhe n Kosov. N 100 vite, Shqipria e mitizuar nga shqiptart n Kosov dhe kudo n trojet shqiptare jasht saj si shteti Am, n t gjith kohn ka lnguar nga politika e saj e brndshme, historikisht e motivuar vetm nga interesat e ngushta pr pushtet jo vetm se nuk ka br ndonj gj t madhe pr shqiptart jasht ter-ritorit t saj, por ajo ka qen nj politik intrigash, hipokrizish e konfliktesh.

Shqiprin e ka mbajtur n gjndje paqndrueshmrie sociale, politike, ekonomike etj. e deri dhe krcnuese pr vet sovranitetin e saj vetm politika. Dhe, n vend t prku-jdesej pr shqiptart jasht saj, prkundrazi, sa her q shqip-tart e Kosovs n momentet m kritike prballeshin me poli-tikn kolonialiste t mohimit t lirive dhe t drejtave kombtare dhe ato civile, juridike, kul-turore, me dbimet, prndjekjet e genocidin nga ana e Serbis, n Shqipri ndodhnin ngjarje t rnda kompromentuese pr politikn e Tirans, q trhiqnin vmendjen e opinionit botror nga problemi kombtar i shq-iptarve t Kosovs e duke i ln kshtu dor t lir veprimi shovinizmit sllavo-serb.

Le tia lm kto t shkuars, por duke i kujtuar pr tu ndrequr e korigjuar n mnyr q t punojm pr t shpresuar pr lartsimin e kombit, duke konsoliduar pa-varsin dhe duke standartizuar demokracin, t shpresojm duke u prkushtuar te ngritja e shtetit dhe vendosja e sundimit

t ligjit pr sfidat e mdha q na presin. S pari, si kryedetyr sht ndrtmi i shtetit modern me standarde moderne, pasi jemi shum larg akoma dhe po-pulli e krkon pr ti shrbyer, por ai ka ikur n drejtim t pa-ditur, sht br pal e njsuar dhe me qeverit dhe pushtetin q e privatizojn dhe e pron-sojn shtetin, duke e asgjesuar at dhe q kan instaluar n Shqipri nj far gati si repub-lik t korrupsionit, drogs, bixhozit, atentatit, friks dhe paprgjegjshmris, borxhit, mosintegrimit dhe varfris, t monopoleve dhe t kontra-bands. sht ngritur n sistem republika e gnjeshtrave dhe e mashtrimeve, ku mashtrimi m i madh i shtetit e politiks s tij sht br demokracia q mi-tizon popullin pr t maskuar tradhtn dhe antidemokracin, korrupsionin dhe paturpsin q bn pushteti i mbishtetit.

Shtetin e ka kapur push-teti dhe politika e paskrupullt e hipokrizive dhe e intrigave q flasin e flasin edhe pr integrimin e evropianizimin e proamerikanizmin, duke manipuluar edhe me aspiratn evropiane t kombit tone, por q bjn t kundrtn, si ishte rasti i protestave n Shqipri kundr propozmit amerikan pr demontimin e armve kimike t Asadit t Siris, kur edhe opozita e Partis Demokratike e shprehu antiamerikanizmin e saj me protesta n parlament e te protestuesit e manipuluar n shesh, gj t ciln prfundi-misht e shprehu me qndrimin kundr propozimit amerikan edhe Qeveria socialiste.

Hipokrizi e intrig jan gjithashshtu edhe politika e politikant tan q manipulojn me patriotizmin dhe me vlerat kombtare, po dhe me historin e deri manipulojn edhe me korrupsionin madje, vetm e vetm pr t mashtruar opinio-nin sa pr t rrmbyer pushtetin q kan si t vetmin qllim tinzar. Kur shteti mbron e merr vetm ann e pushtetit q qeveris dhe t korrupsionit t politiks, kjo do t thot se shteti sht kapur nga pushteti, duke u shndrruar n vegl e verbr e tij, e interesit personal

t grupit qeveritar, pra q do t thot se Qeveria nuk i shrben publikut dhe nuk mban asnj prgjegjsi ekonomike, sociale, arsimore, kulturore, morale etj. Kt lloj qeverisje keqbrese e dmsjellse publike, bashk me shtetin e gllabruar prej saj, qytetari dhe publiku i ka shpal-lur n krkim dhe minimumi q mund t bj populli sht dbimi i keqbrsve t kor-ruptuar pushtetar nga pushteti, duke pritur rastin m t par, at t dits s votimit, q sht dita e gjykimit q bn populli me votn e tij t lir.

ILDKP: Gjykatsi Gjin Gjoni fshehu dhe fallsifikoi pasurin

Inspektoriati i lart i deklarimit e kontrollit t pasurive ka br kallzim penal ndaj gjyqtarit t Gjykats s Apelit, Tiran dhe antarit t Kshillit t Lart t Drejtsis, Gjin Gjoni, pr shkak t dyshimeve pr pasuri t shumta t

fshehura dhe t padeklaruara, si e parashikon ligji. Sipas njoftimit bhet fjal pr fshehje t burimeve t pasurive, falsifikime t kontrat-ave t ndryshme me vlera t larta financiare pr blerje automjeti, apo banesave tepr t shtrenjta, deklarime t rreme, apo fshehje t aktiviteteve t bizneseve n pronsi t bashkshortes.

Vetm pr udhtimet jasht vendit gjykatsi Gjoni dhe bashkshortja e tij rezultojn t ken shpenzuar, sipas Inspektoriatit, rreth 250 mij euro, burimi i t cilave vlersohet gjithashtu i dyshimt.

Pas verIfikimit t shkeljeve t shumta lidhur me pasurit qindra mijra euroshe t tij dhe bashkshortes, gjykatsi Gjoni sht prpjekur ti hedh posht akuzat, duke thn se parat jan t bashkshortes e t krijuara n vite. Ai i cilsoi akuzat fars politike q prmes tij t goditet Kshilli i Lart i Drejtsis dhe t justifikohen ndrhyrjet q sipas tij shumica n pushtet krkon t realizoj n Drejtsi.

FAQE 11 E Premte, 25 prill 2014Fryma e Re

Reportazh... Shnime udhtimi n trojet arvanitase

Dit vere n luginn e Thivas. . .Nat z ndjeva

nj ngashrim shekullor, nj breng t madhe. Ai kishte nj shekull q fliste shqipen e t parve, e fliste vet, e flisnin edhe djemt, edhe niprit... ...Dy vjet t shkuara, kur u ulm t derdhim n shpirt fjaln e vjetr arvanitase pr-cjell me nj got ver m tha se jam njqind vjet e tre muaj ...M 30 nntor 2013 m mori n telefon. M ka marr malli, m tha, eja t t shoh. U ula t shkruaj dika, vura nj titull dhe formova nj fjali...

NJ BISED MALLI - T SHTUNN E 30 NNTORIT

2013...!

Lamin, Barba Lamin, e kishte marr malli. Kisha q n prillin e vitit t kaluar q nuk... Nuk e vazhdova. Desha t shkoj ta takoj, ta prafoj si do her, t flas me t, ta dgjoj tek nxjerr me nj dashuri t pashoqe fjalt e shqipes s vjetr t brezave t bjerrur, gjakut t shprishur. E vonova me sot me nesr. M pengoi vetvetja por edhe shoku im i viteve t mrgimit, Shpti-mi, rrfimet e t cilit pr Barba Lamin dhe arvanitasit e lugins s Thivas m kishin br aq pr vete sa shkrova nj libr t tr me 332 faqe, librin Rrfimet e komshiut. Shptimi nuk i bnte dy dit bashk t lira nga puna. Nuk i bnte dhe nuk i bn, ndaj udhtimi shtyhej jav pas jave. Pak koh m par Eqeremi, shoku im q banon tash m se nj dekad n Saranti, m tha se Barba Lami sht smur, sapo ka dal prej spitali. Nuk mund ta shtyja me sot e me nesr udhtimin. M 7 mars isha n Saranti.

Eqeremi m tha se nuk dilte si m par bregut t detit Barba Lami. Nuk shkonte as n sta-net ku dimronin delet. Me to merrej djali dhe nipi. Mbrm-jeve zbriste n lokalin e djalit pr tu takuar me njerzit q e duan dhe e respektojn jo thjesht pr moshn por pr zemrn e bardh dhe dashuri-n q prcjell.

E gjetm n shoqri me djalin dhe nipin, ulur me nj got ver n dor. U prqafuam me mall .

- Sa vje u bre?- e pyes ndr-sa bjm vend n tavolin. - Sa u bra? I drejtohet djalit. - Njqind edhe tre.- i thot djali. - Njqind edhe tre vjet- prsrit ai.

E zgjasim bisedn. E pyes pr shndetin, pr Kuku-rin, fshatin e tij t lindjes diku majmalesh ku nuk rritet as ulliri e as agrumet, e ku ple-qt me njeri tjetrin n gjuhn e t parve merren vesh. E pyes pr dashurin e jets s tij, delet, sa jan shtuar dhe sa qingja kan lindur. M thot se jan treqind... Ishte i lodhur Barba Lami. E kishte lodhur shekulli i viteve, smundja por m shum e kishte lodhur (do ta merrja vesh pasi u ndam) vdekja e djalit... Kur u takova pr her t par me t para gjasht vjetsh e kishte lodhur vdekja e gruas. Kishte kaluar statdhjet vjet me t. E kishin lodhur edhe kujtimet e hershme. Kishte qen n Shqipri ushtar n vjeshtn e vitit 1940 dhe mbante n gji shum kuj-time nga mikpritja shqiptare. Kishte dshir t shkonte edhe njher n ato vende. Nuk e mbshtesnin fmijt, kishin frik se mos mbetej peng i kujtimeve t largta. ...U ndava me Barba La-min duken marr me vete t fiksuar nj fotografi me t. ...U ndava me shpresn q do ta takoj dhe bj fotografi t tjera n vitet q vijn. Barba Lami sht nj mal

midis maleve q mbajn dhe prcjellin fjaln e bukur ar-vanite, fjal q ai e ka ngulitur fort tek bijt dhe niprit...

4. TAQI, NJ LEGJEND Q KOHA ST MJAFTON

TA LEXOSH

E kisha takuar edhe nj tjetr her. N nj ngjitje malit me nj makin t vogl q shtrzonte gropave t rrugs e krcente gurve t mpreht shkulur nga shkmbi e vn

apraz. Aso kohe, n prill dy vjet t shkuara, me shkenc-tarin Andrea Shundi shkonim t krkonim fjalt e prveme arvanite pr vreshtarin dhe vertarin. E kishim vjelur thjesht si degustohet rrushi diagonal vreshtit dit para se t vendossh ta kpussh bistakun e ta prcjellsh npr dhmbt e makins grirse e shtrydhse n dilemn e specialistit ta lsh edhe ca dit sa lngu t t ngjis gishtrinjt nga trashsia e sheqerit apo jo. ...At dit kisha br disa fotografi fokusuar pastr, i pata stampuar dhe futur n nj zarf doja tia jepja n sebep t nj bisede q m dukej se kishte mbetur n mes. Kjo sepse kur je me miq, ia le vendin atij n zinxhirin e pyetjeve. Pr m tepr kur miku kishte kaluar Atlantikun vetm e vetm q ta dgjonte, ta shkruante e ta jetonte fjaln e mome pr hardhin dhe prodhimet q i vijn pas. Taqin ma kishte prshkruar Shptimi, komshiu im i tregi-meve mbledhur e publikuar n Rrfimet e komshiut. Dhe sa her takohemi, tek gjerbim qet kafen e miq-sis , mes do t na futet Taqi me tr madhshtin e njeriut q e do me shpirt Shqiprin dhe shqiptart, q ka dshir t mendur t flas e kuven-doj shqip, q ti numron edhe gropat e rrugs pr n Shqipri n njqind udhtimet e tij bamirse pr mrgimtart.

Tregimet pr t, gur-gur, po m formojn nj mur legjende arvanite.

...At dit t 8 marsit 2014 ngjitjen nga Saranti n Ostja e prshkova n sediljen e maki-ns s Eqeremit, i cili, si edhe Shptimi e ka n goj Taqin n tregimet e gjata jetsore, e ka mik ashtu si e kan miq t gjith mrgimtart e fshatrave n skaj t lugins s bukur t Thivas. Bashkfshatart e Taqit, n mosh e n gjuh t lasht, prkushtimin e tij e kan shndrruar n llagap. I thrrasin Taqi i Shqiptarve. Pas kafes u ngushtova n ndenjsen e nj kamjoine me dy diferencial, apo katr her katr, si i thon rndom, dhe pasi lam fshatin iu ngjitm malit n nj rrug malore q ndrsa t lodhte nga vallja e rrotave her mbi gur aklli, her mbi kalldrm t hedhur mbase pesdhjet vjet m par, mbase edhe m shum, e her mbi tok t but. I m-suar me rrugt e Dibrs sime q ende jan si i kam ln, n gur e tok t but, syun e kisha tek pamja q sa m shum ngjiteshim aq n pl-lmb t dors m vinte, sa doja ta gjerbja me syun e ftoht t digitalit tim t vogl. Provova ta bj disa her por n t gjitha rastet pamja m vinte e shprfytyruar nga kr-cimet e makins. E lash detin q mu shfaq posht, fshatin me shtpit rradh-radh si n nj ngastr mbjell me prpik-mrin e makinave t kohs, luginn e gjelbruar, kanalin e madh q e merr ujin nga 180 kilometra larg pr ta sjell n gotn time t ujit n Athin, t pastr e t freskt...- Kto q sheh, m tha Taqi, gjith kto kodra t bukura, kan qen mbjell me vreshta. - far ndodhi?- e pyes dhe me njohurit e specialistit vazhdoj: - Mos i zhduku filok-sera?- Jo. I zhduku pleqria? - Pleqria!?- e pyes duke ngritur supet i habitur. - Jo pleqria e vreshtit por pleqria e njerzve. Vreshtin mund ta rinosh por njeriun q tr jetn qe plakur me

t nuk e rinon dot. Djemt morn kurbetin. Rinia mori qytetin. Vreshti, nuk rritet me urata, por me shata e lopata. E kam dgjuar edhe n Shq-ipri kt. E themi edhe ne. Kamjoina vazhdon t krcej gropave. Taqi si t doj ti imi-toj her hidhet n t kaluarn e her ndal vshtrimin e thot: - Kto pem i kam mbjell un. Shikoji cerasjet, dard-htt, pjeshkt, mollt...Kan mbushur degt me sythe e shpejt do t nxjerin lule... - Ky sht vreshti q mbolla para dy vjetsh. E mba mend? - E mbaj, bile e kam edhe n fotografi ku ti ke dal bashk me Shp t imin . - Sivjet do t marr vilat e para t rrushit...

euro. Nuk do t paguaj as uj e as energji elektrike... Nj zjarr n oxhak, flaka dhe prushi i t cilit na ngrohu n nj bised t gjat shqip, n shqipen e vjetr arvani-tase, n arvanitishten q mba-het gjall n shpirtin e tij. Vazhduam gjat pa e pikasur q shiriti e kishte prfunduar rrugtimin e tij rrotullues. Nuk e dgjova sinjalin e mbarimit q ta ktheja n ann tjetr... Ani, nj or e kam zrin e tij shqip mbi shirit. Do ta zbardh pr ta futur n zarfin kompjuterik arvanitas pr ta prcjell nj dit pr vete dhe pr t tjer q e kan pr-jetuar mallin arvanitas shqip. Zbritjen e bm npr nj

rrug tjetr, rrug q hidhej e prdridhej mbi nj kodr dikur pyll, djekur para nj gjysm shekulli, kodr q mbarte n bark nj prej dhjetra tune-leve t kanalit t madh t Mornos, konsideruar si vepra m e madhe greke, vepr e viteve tridhjet t shekullit t kaluar. Pr t kam shkruar n nj reportazh vite m par... Taqi kishte dal n pension nga puna n kt vepr t madhe. Ndrsa makina ecte n rrugn paralele me kanalin n beton dhjet metro mi kokn ton, Taqi m tha: - Kanali sot prcjell njzet metra kub uj n sekond... Grekt i vun lumit t Mor-nos nj dig, krijuan nj liqen artificial, e morn ujin npr nj kanal t betont mes shkmbejsh e tunelesh pr ti dhn uj Athins dhe t gjith hapsirs n t 180 kilometrat e rrjedhs s tij... Sikur...nga liqeni i Shkopetit, fill pasi uji prshkon tur-binat e del i shkumzuar t bhej nj kanal betoni...uji i pijshm do t mbyste tr hapsirn q nga Miloti, Lai, Fush-Kruja, Sukthi, Shijaku, Durrsi, Kavaja... Sikur ... t kishim nj shtet me kok!?

Ndrkoh kamjoina ndalet e ne marrim rrugs mes dy nga-strave me vresht, mes hardhive t krasitura me sythat fryr nga limfa pranverore.Ktu sht perandoria e re e jets s Taqit. Nj ndrtes q n katin prdhes ka mjetet mekanike t punimit t vreshtit e n katin e siprm nj dhom me oxhak t mermert, nj dhom me nj divan, nj ball-kon q ta jep n dor pamjen, rreshtat e hardhive si n nj qndism prike t mome vajzash.N krah t saj gica