การออกแบบและพฒนาผลตภณฑแจกนดอกไมสดรวมสมยจากเสอกกในวถชวตมอญ กรณศกษา ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร

นายณฐพล เอบโชคชย นางสาวปทมพร แซเตย

ปรญญานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา ปการศกษา 2552

บทคดยอ

หวขอปรญญานพนธ : การออกแบบและพฒนาผลตภณฑแจกนดอกไมสดจากเสอกกในวถชวต

มอญ กรณศกษา ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร โดย : นายณฐพล เอบโชคชย นางสาวปทมพร แซเตย ทปรกษาปรญญานพนธ : อาจารยวงศทอง เขยนวงศ

อาจารยพเชฐ มมะแม

อาจารยชชนนท อนเอยม

สาขาวชา : ออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม ปการศกษา : 2552

กก เปนพชใบเลยงเดยวสวนใหญพบขนไดทวไปตามทลม ชนแฉะ หนอง บง ฯลฯ

กระจายพนธอยในหลายพนทของโลกในประเทศไทยมกกทงสน 36 สายพนธ คนไทย-รามญ

(มอญ) ไดเรยนรการน าวชพชประเภทกกมาใชในงานหตถกรรม เพอผลตสงของเครองใชใน

ครวเรอนมาตงแตโบราณสบทอดตองานฝมอกนมาเปนมรดกทางวฒนธรรมในวถชวตมอญ

ปจจบนงานหตถกรรมทท าจากตนกกไดมการผลตเพอจ าหนายมากขนเรอย ๆ เหตเพราะวาตนกก

เปนพชน าหาไดงายในทองถนและหากตองการปลกเพอเพมปรมาณกสามารถท าได คณสมบตของ

กกโดยทวไปเหมาะกบงานหตถกรรม แตกยงประสบกบปญหาในดานตาง ๆ ทท าใหไมสามารถ

พฒนาไปไดดเทาทควร และตนกกทเหมาะสมกบการใชในงานหตถกรรมเสอกกในจงหวด

สมทรสาคร พบวากกทใชท าผลตภณฑ คอ ตนกกทมลกษณะของล าตนเหลยม จากการส ารวจ

ขอมลผลตภณฑจากตนกกทมการน ามาประยกตใชงานสามารถจ าแนกผลตภณฑออกไดเปน

3 ลกษณะ คอ 1) จ าแนกตามกรรมวธการผลตดวยวธการทอและการผลตดวยวธการสาน 2) จ าแนก

จากวสดทใชในการผลตประกอบดวย การใชวสดจากตนกกในการผลตอยางเดยว และการใชตนกก

รวมกบวสดอน 3) จ าแนกตามลกษณะการน าไปใช ประกอบดวยผลตภณฑทใชในการอปโภคและ

ผลตภณฑทใชในการบรโภค การศกษาวจยครงน ผวจยไดก าหนดวตถประสงคในการวจยไว 3

ข

ประการ คอ 1) ศกษารวบรวมขอมลพนฐานทเกยวกบกกในวถมอญความเปนมาภมปญญาและการ

สบทอดตงแตอดตจนถงปจจบน ตลอดจนสภาพปญหาของผลตภณฑ 2) ศกษาขอมลทเกยวของ

กบวตถดบ/วสด กรรมวธ กระบวนการผลต และขอมลทางการตลาด 3) ศกษาแนวทางในการ

ออกแบบผลตภณฑกกในวถมอญ ใหมความสอดคลองเหมาะสมกบสภาพปญหาและวถชวตสงคม

ในปจจบนการศกษาวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพโดยไดด าเนนการศกษาคนควาขอมลดาน

เอกสารทเกยวของและการส ารวจกลมตวอยางดวยวธการสมกลมตวอยางแบบเจาะจง ประกอบดวย

ผผลตหตถกรรมเสอกก จ านวน 3 คน แบบสมภาษณ และผใชผลตภณฑ จ านวน 30 คน เกบขอมล

โดยใชแบบสอบถาม โดยเฉลย ( = 4.53) ระดบความคดเหนอยในระดบมากทสด

จากการศกษาและส ารวจปญหาจากกลมตวอยางทเปนกลมชาวบานผผลตงานผลตภณฑ

จากตนกก พบวาสภาพปญหาโดยทวไป คอ การเกดเชอราบนเสนกก และรปแบบผลตภณฑทซ า ๆ

ไมมรปแบบใหมซงเปนปญหาหลก ๆ ทท าใหการพฒนาผลตภณฑประเภทนไมสามารถพฒนาไป

ไดมากนก ผลการวจยพบวา การเลอกประเภทของกกในการน าไปใชท าผลตภณฑใหเหมาะสมจะ

ท าใหไดผลตภณฑทดและมคณคา ซงจากประเภทของกกทใชท าผลตภณฑ พบวา กกสามเหลยม

จะมความเหนยว แตมความทนทานนอยและมความออนนม จงควรน ามาพจารณาประกอบในการ

ท าผลตภณฑดวย วธการปองกนไมใหเกดเชอราม 2 วธ คอ 1) ไมน ากกทเปนโรคในขนตอนการ

เกบเกยวหรอการปลกมาใช 2) ในขนตอนการเกบรกษาเสนกก และหลงจากการผลตควรท าใหเสน

กกหรอผลตภณฑนน ๆ แหงสนทจะดวยวธการใดกได ซงวธการตาง ๆ ทมการท ากนอยไมมความ

แตกตาง ซงจากการทดลองและจ าแนกเสนใยกกพบวา กกมเสนใยประเภทเซลลโลส เมอม

ความชนเปนเวลานานๆ จงท าใหเกดเชอราได และดวยเหตทกกมเสนใยประเภทเซลลโลสจงควร

หลกเลยงการน ากกไปใชท าผลตภณฑทเกยวของกบความชนในลกษณะตาง ๆ

จากการทดลองน ากกไปใชรวมกบวสดอนทมความแขงแรงในการท าโครงสรางเพอให

ไดผลตภณฑใหม พบวา ไดผลดสามารถสรางสรรคผลตภณฑแบบใหม ๆ ไดด ซงผลจากการวจย

ขางตนสามารถน าไปเปนแนวทางในการพฒนาผลตภณฑจากตนกกไดตามผลการทดลอง

ประกอบการศกษาวจยในครงน

กตตกรรมประกาศ

ปรญญานพนธเรองการออกแบบและพฒนาผลตภณฑแจกนดอกไมสดรวมสมยจากเสอกก

ในวถชวตมอญ ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร นไดส าเรจลลวงดวยดเพราะไดรบความกรณาจากอาจารยวงศทอง เขยนวงศ อาจารยพเชฐ มมะแม อาจารยสวสด ทองสนอาจารยชชนนท อนเอยมและอาจารยทก ๆ ทาน ทใหความอนเคราะหใหค าแนะน า และค าชแนะรวมถงค าปรกษาตางๆตอคณะผวจยมาโดยตลอด คณะผวจยขอกราบขอบพระคณอาจารยในความกรณาของทานเปนอยางสงไว ณ ทน

ขอกราบขอบพระคณปาชศร ประธานกลมสตรเจดรวรงเรอง และปามะยม ชาวรามญ(มอญ) สมทรสาคร ตลอดจนผทเกยวของเปนอยางสง ทกรณาเออเฟอสถานทในการจดสรางตลอดจนการอ านวยความสะดวกในทกๆดานจนท าใหคณะผวจยสามารถด าเนนงานจนบรรลวตถประสงคตามทตงไว

ขอขอบคณพๆ เพอนๆ นอง ๆ นสตสาขาวชาออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม ทใหก าลงใจในการท างานและคอยชวยเหลอซงกนและกนดวยดเสมอมารวมถงผทไมไดกลาวถงในทนดวย สงทส าคญทสด คอ ขอกราบขอบพระคณบดา มารดา และญาตพนองของคณะผวจย ทไดใหค าแนะน า ชวยเหลอทกสงทกอยาง และใหก าลงใจแกคณะผวจยจนส าเรจการศกษา

การวจยปรญญานพนธในครงน ถงแมจะประสบปญหาในหลายๆดานแตดวยความเพยรพยายาม ความสามคคกนความตงใจท างานและชวยเหลอกนท าใหการด าเนนการบรรลตามวตถประสงคดวยด หากคณะผวจยมขอบกพรอง หรอผดพลาดประการใด กตองขออภยไว ณ ทนดวย และคณะผวจยยนดจะรบค าตชม และน าไปแกไขในจดทบกพรองใหดยงขนตอไป ขอบพระคณ คณะผวจย

ฉ

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ก บทคดยอภาษาองกฤษ ค กตตกรรมประกาศ จ สารบญ ฉ สารบญตาราง ซ สารบญภาพ ญ บทท

1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงค 2 1.3 วธการวจย 2 1.4 ขอบเขต 3 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3 1.6 นยามศพทเฉพาะ 4 2 การส ารวจสภาพปญหาผลตภณฑชมชนและเอกสารทเกยวของ

2.1 ขอมลทวไปของชมชนมอญ ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร

5

2.2 ศกษาผลตภณฑและภมปญญา 10 2.3 การส ารวจสภาพปญหาผลตภณฑ 12 2.4 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 13 2.5 สรปแนวคดในการศกษาเพอหาแนวทางการพฒนาหตถกรรมเสอกก 15 3 ขอมลกกทมสวนเกยวของกบการออกแบบผลตภณฑ 3.1 ขอมลทวไปของกก 16 3.2 กกทพบในประเทศไทย 19 3.3 การศกษากรรมวธและกระบวนการผลต 22 3.4 การศกษารปแบบลวดลายผลตภณฑ 33

ช

สารบญ (ตอ)

หนา 3.5 การศกษาทดลองวสดและการวางต าแหนงผลตภณฑในตลาด 46

4 การออกแบบและพฒนาผลตภณฑ 4.1 ทวไป 63 4.2 การศกษาแนวทางการพฒนากลมผลตภณฑเดม 64 4.3 การศกษาแนวทางการพฒนากลมผลตภณฑเดม 65 4.4 การออกแบบผลตภณฑ 78 4.5 การประเมนผลตภณฑ 104 5 สรปผล การอภปรายผล และขอเสนอแนะ 5.1 การสรปผลการวจย 106 5.2 การอภปรายผล 108 5.3 ขอเสนอแนะ 109 บรรณานกรม 111 ภาคผนวก ก ผใหขอมลส าหรบการพฒนาผลตภณฑและผเชยวชาญในการรวมพฒนา

ผลตภณฑ 115

ข เอกสารและแบบฟอรมทเกยวของในงานวจย 117 ค แผนทการออกส ารวจและเกบขอมล 131 ง ประมวลกจกรรมการส ารวจ 134 จ ประมวลภาพกจกรรมการแจกแบบประเมนผลตภณฑ 137 ฉ ประมวลภาพการพฒนาผลตภณฑ 148 ประวตผวจย 166

ซ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2.1 แสดงการส ารวจผลตภณฑชมชน 12 2.2 แสดงผลสรปแนวทางการแกไขปญหาชมชน หตถกรรมเสอกก “มอญเจดรว” 13 3.1 แสดงสายพนธกกทพบในประเทศไทย 21 3.2 แสดงวธการผสมสและอตราสวนผสมสยอมกก 31 3.3 แสดงการส ารวจผลตภณฑจากกกทองถน 38 3.4 แสดงการศกษาทดลองวสด 47 3.5 แสดงการศกษาผลตภณฑจากกก 56 4.1 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสม

ของผลตภณฑจากกกแบบท 1 (แจกน) 90 4.2 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสม

ของผลตภณฑจากกกแบบท 2 (แจกน) 91 4.3 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสม

ของผลตภณฑจากกกแบบท 3 (แจกน) 92 4.4 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสม

ของผลตภณฑจากกกแบบท 4 (แจกน) 93 4.5 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสม

ของผลตภณฑจากกกแบบท 5 (เกาอ) 94 4.6 แสดงขนาดสดสวนมอของผชายและผหญง 96 4.7 แสดงสภาพปญหาและอปสรรคทเกดขนในระหวางการพฒนาผลตภณฑ 98 4.8 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสม

ของผลตภณฑจากกก 104 ก.1 แสดงรายชอและกลมผผลตผลตภณฑจากกก ผใหสมภาษณ 116 ก.2 แสดงรายชอผรวมพฒนาผลตภณฑในฐานะผเชยวชาญช านาญการท าผลตภณฑ

จากเสอกก 116

ฌ

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท หนา ฉ.1 แสดงความหมายของสตางๆในแตละวน ตามต ารามหาภตะมอญโบราณ 164

ญ

สารบญภาพ

ภาพท หนา 2.1 แสดงแผนทจงหวดสมทรสาคร 6 2.2 แสดงการโกนจกของชาวมอญ 7 2.3 แสดงการบวชของชาวมอญ 8 2.4 แสดงการแตงงานของชาวมอญ 8 2.5 แสดงพธร าผของชาวมอญ 9 2.6 แสดงการท าบญขนบานใหมของชาวมอญ 10 3.1 แสดงลกษณะทางพฤกษศาสตรของกก 17 3.2 แสดงลกษณะนเวศวทยาของกก 18 3.3 แสดงการปลกกก 22 3.4 แสดงการเตรยมดน 23 3.5 แสดงการขยายพนธของกก 24 3.6 แสดงพนทในการปลกกกในทดอน 25 3.7 แสดงพนทในการปลกกกในทลม 26 3.8 แสดงการเกบเกยวกก 27 3.9 แสดงการจกกก 28 3.10 แสดงการตากกก 29 3.11 แสดงการเกบกก 30 3.12 แสดงการยอมสกก 32 3.13 แสดงลายพน 33 3.14 แสดงลายจบหนง 34 3.15 แสดงลายจบสอง 34 3.16 แสดงลายจบส 35 3.17 แสดงลายจบแปด 35 3.18 แสดงลกษณะการสานลายขดยก 36

ฎ

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา 3.19 แสดงลกษณะการสานลายพฒนา 36 3.20 แสดงลกษณะการสานลายประดษฐ 37 3.21 แสดงกระบวนการผลตผลตภณฑจากกก “กลมสตรเจดรว” 45 3.22 แสดงโครงสรางกลมผลตภณฑในทองตลาด 59 3.23 แสดงขอบเขตกลมผลตภณฑ 60 4.1 แสดงแผนภมแสดงกลมผลตภณฑหลงการศกษาผลตภณฑ เพอหาแนวทางการ

พฒนา 65 4.2 แสดงเสอกกมอญ 66 4.3 แสดงแผนรองภาชนะบนโตะอาหารจากเสนใยกก 67 4.4 แสดงเปรยบเทยบลกษณะของพนผวผลตภณฑเดมและใหม 68 4.5 แสดงผลตภณฑจากกระบวนการตดเยบ 68 4.6 แสดงลกษณะการอดของผลตภณฑแผนรองแกว 69 4.7 แสดงการผสมผสานกนของวสดใหสอดคลองกบพนทใชสอย 70 4.8 แสดงรปรางทจดวางใหประหยดพนท 71 4.9 แสดงแนวคดการออกแบบผลตภณฑโคมไฟกกและเลอกผลตภณฑ 72 4.10 แสดงการวเคราะหขนาดสดสวนของโคมไฟตงพนดวยการเปรยบเทยบขนาดจาก

ผลตภณฑมาตรฐาน 72 4.11 แสดงการวเคราะหวสดกรองแสงจากเสนกกสาน 73 4.12 แสดงการออกแบบผลตภณฑโคมไฟจากเสอกก 74 4.13 แสดงผลตภณฑทใสปากกาจากเสอกกทอ 75 4.14 แสดงลกษณะทางกายภาพของวสดทไดรบการพฒนา 75 4.15 แสดงกระบวนการปรบปรงผลตภณฑรปแบบเดมดวยวสดประยกต 76 4.16 แสดงภาพแสดงตวอยางลกษณะรปรางตางๆของผลตภณฑทสามารถผลตเปนทใส

ปากกาได 77

ฏ

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา 4.17 แสดงกระบวนการคดในการประยกตรปแบบผลตภณฑใหสอดคลองกบ

องคประกอบตางๆ 78 4.18 แสดงกระบวนการการออกแบบผลตภณฑ 79 4.19 แสดงพฤตกรรมผบรโภคของกลมวยท างานชวงอาย 25-35 ป 80 4.20 แสดงการถอดรปรางรปทรงจาก MOOD BOARD 81 4.21 แสดงการตอยอดความคดจากภาพทเลอกมาในรปแบบการSKETCH

แบบ 2 มต 82 4.22 แสดงการตอยอดความคดจากภาพทเลอกมาในรปแบบการSKETCH

แบบ 3 มต 83 4.23 แสดงFINAL DESIGN เพอการออกแบบแจกน 84 4.24 แสดงFINAL DESIGN เพอการออกแบบแจกน 85 4.25 แสดงFINAL DESIGN เพอการออกแบบแจกน 86 4.26 แสดงFINAL DESIGN เพอการออกแบบแจกน 87 4.27 แสดงFINAL DESIGN เพอการออกแบบเกาอ 88 4.28 แสดงผลตภณฑตนแบบจากกกทง 5 แบบ 89 4.29 แสดงขนาดสดสวนมอและการจบสงของ 95 4.30 แสดงการทดลองความแขงแรงผลตภณฑดวยวธการทงลงในแนวดงระดบความสง

90 ซ.ม. 96 4.31 แสดงการหยบจบสงของของมนษย 97 4.32 แสดงกระบวนการผลตผลตภณฑแจกน 97 4.33 แสดงรายละเอยดผลตภณฑแจกน 100 4.34 แสดงการจดวางผลตภณฑในทพกอาศย 101 4.35 แสดงการจดวางผลตภณฑในทพกอาศย 102 4.36 แสดงรายละเอยด ขนาด จ านวนวสดและราคาทใชในการพฒนาผลตภณฑ 103

ฐ

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา ค.1 แสดงแผนทการเดนทางสกลมสตรเจดรวรงเรอง ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว

จงหวดสมทรสาคร 132 ค.2 แสดงแผนทการเดนทางสบ านสานเส อกกมอญบางกระด แขวงแสมด า

เขตบางขนเทยน กรงเทพมหานคร 133 ง.1 แสดงกลมสตรเจดรวรงเรอง ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร 135 ง.2 แสดงกลมสตรเจดรวรงเรอง ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร 136 จ.1 แสดงการประเมนผลตภณฑ 138 จ.2 แสดงการประเมนผลตภณฑ 139 จ.3 แสดงการประเมนผลตภณฑ 140 จ.4 แสดงการประเมนผลตภณฑ 141 จ.5 แสดงการประเมนผลตภณฑ 142 จ.6 แสดงการประเมนผลตภณฑ 143 จ.7 แสดงการประเมนผลตภณฑ 144 จ.8 แสดงการประเมนผลตภณฑ 145 จ.9 แสดงการประเมนผลตภณฑ 146 จ.10 แสดงการประเมนผลตภณฑ 147 ฉ.1 แสดงวสดอปกรณในการพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ 149 ฉ.2 แสดงการพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ 150 ฉ.3 แสดงการพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ 151 ฉ.4 แสดงการพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ 152 ฉ.5 แสดงการพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ 153 ฉ.6 แสดงการพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ 154 ฉ.7 แสดงการพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ 155 ฉ.8 แสดงผลตภณฑจากเสอกกมอญ (แจกน) 156

ฑ

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา ฉ.9 แสดงผลตภณฑจากเสอกกมอญ (แจกน) 157 ฉ.10 แสดงผลตภณฑจากเสอกกมอญ (แจกน) 158 ฉ.11 แสดงการพฒนาผลตภณฑตนแบบ 159 ฉ.12 แสดงการตอยอดผลตภณฑจากผลตภณฑตนแบบ (โคมไฟ) 160 ฉ.13 แสดงการตอยอดผลตภณฑจากผลตภณฑตนแบบ (ถงขยะ) 161 ฉ.14 แสดงการตอยอดผลตภณฑจากผลตภณฑตนแบบ (แจกน) 162 ฉ.15 แสดงการตอยอดผลตภณฑจากผลตภณฑตนแบบ (ทเสยบปากกา) 163 ฉ.16 แสดงลายขดยกใชสตามต ารามอญโบราณ 165

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา การสรางหตถกรรมของพนบานภาคตางๆ ไดมปจจยพนฐานมาจากสภาพภมศาสตรของ

ทองถนขนบประเพณความเชอ และวฒนธรรมของกลมชนผสรางงานหตถกรรม ปจจยทท าให

หตถกรรมพนบานแตละภาคแตละถนแตกตางกนไป นอกจากนยงไดกลาวถงวตถประสงคส าคญ

ของการสรางงานหตถกรรมสองประการ คอ สรางขนเพอใชสอยในชวตประจ าวน และสรางขน

ตามประเพณ ความเชอแตละกลมชน หตถกรรมทสรางขนมากมายหลายประเภทมกรรมวธในการ

ผลตการเลอกใชวสดทตางกน และมรปแบบตางกนไปตามความนยมของแตละทองถน แตละกลม

ชนทสบตอกนมาชานาน (วบลย ลสวรรณ, 2539 หนา 1-69) เสอกก (ฮะ -กอ ฮะ-โหรก) ในวถชวตชมชนมอญแตละครอบครวของคนมอญจะมเสอกก

ประจ าตวทกคนเสอกกทจดเตรยมไวนนกเพอใชหอศพของตนเอง เพอความไมประมาทชาวมอญ

จงสานหรอซอเสอกกเกบไวในกรณทมกจการงานในบานกสามารถน าเสอกกนนมาใชไดถาช ารด

เสยหายตองซอมแซมใหสมบรณพรอมใชอยเสมอเสอกกของมอญจงไมใชผลงานทางศลปะเพยง

อยางเดยวเทานนแตเปนสญลกษณแสดงถงความเปนสญลกษณแสดงถงความเปนชาวพทธของคน

มอญทเขาใจในสจธรรมของชวต : เกดแลวตาย ตายแลวเกด (อะตา-ตอย-ชอด-ชอด-ตอย-อะตา)

ปจจบนสงคมโลกมการววฒนาการกาวหนาสสงคมวตถนยม ชวตความเปนอยบนวถชวต

ทรบเรงแขงขนกนอยางรนแรง มการผลตเครองมอเครองใชตางๆ ดวยเทคโนโลยททนสมย รวดเรว

ตอบสนองตอผบรโภค ราคาถก ทนทานและสวยงามเปลยนแปลงไปตามสมยนยมอยางไมสนสด

เขาไปแทนทงานหตถกรรมทมแตเดมจงถกลดความส าคญลง และปญหาของหนมสาวในหมบาน

เดนทางเขาส เมองหลวง เพอหาปจจยท 5 คอ เงน ในการด ารงชวตตามสงคมวตถนยม

(จตร ภตระกล,2546:1)

2

ดงนนโครงการวจยเรอง “การออกแบบและพฒนาผลตภณฑแจกนดอกไมสดรวมสมย

จากเสอกกในวถมอญ” จงเปนการศกษาอกรปแบบหนงซงมเปาหมายท าใหคนทองถนสามารถ

ยกระดบตนเอง อยางมศกยภาพในการประกอบอาชพทเหมาะสมกบทองถนใชภมปญญาทไดรบ

การถายทอดมาแตบรรพบรษ มาพฒนาเปนผลตภณฑทสอดคลองกบยคสมยและวถชวตความ

เปนอยของคนในปจจบน

1.2 วตถประสงคของการวจย

1.2.1. เพอศกษารวบรวมขอมลพนฐานทเกยวกบกกในวถชวตมอญ ภมปญญาและการสบ

ทอดงานหตถกรรมตงแตอดตจนถงปจจบน ตลอดจนสภาพปญหาของผลตภณฑ 1.2.2. เพอศกษาขอมลทเกยวของกบวตถดบ/วสด กรรมวธ กระบวนการผลต และขอมลทาง

การตลาด

1.2.3. เพอศกษาแนวทางในการออกแบบผลตภณฑกกในวถมอญ ใหมความสอดคลองเหมาะสมกบสภาพปญหาและวถชวตสงคมในปจจบน

1.3 วธการวจย ศกษาขอมลจากแหลงขอมลและผทมความรในดานตางๆ ทเกยวของกบการวจย ศกษา

ขอมลเสอกกและวตถดบหลกในลกษณะตางๆ จากชาวบานกลมผผลต โดยใชวธการสมภาษณ

สงเกตการณ ทดสอบ และทดลองรวมกนระหวางผวจยและกลมชาวบานผผลต เพอวเคราะหเปน

ขอมลประกอบการก าหนดการออกแบบพฒนาเสอกก

1.3.1 การศกษาจากแหลงขอมลทวไป เชน เอกสาร บทความ วารสาร ขอมลออนไลน ฯลฯ

1.3.2 ส ารวจสภาพปจจบนในพนทจรง เชน วถชวตความเปนอย สภาพพนท สภาพปญหา

ของผลตภณฑ ฯลฯซงน าไปสแนวทางในการศกษาและพฒนา

1.3.3 การศกษาวเคราะหขอมล กระบวนการผลต ทดสอบ/ทดลองวสด ก าหนดแนวทางใน

การพฒนาและก าหนดต าแหนงของผลตภณฑเพอน าไปสการสรางแนวคดในการออกแบบ

1.3.4 ศกษาและท าการออกแบบผลตภณฑใหมความสอดคลองเหมาะสมกบสภาพความ

เปนอยของผบรโภคในปจจบน

ซงขอมลทไดจากการศกษาวจย จะเปนแนวทางในการพฒนาเสอกก โดยจะเปนการ

พฒนารวมกบกลมชาวบาน ซงเปนกลมผผลต เพอใหเปนไปตามวตถประสงคหลกของงานวจย

3

1.4. ขอบเขตของการวจย

ในการศกษาตามโครงการวจย เรอง “การออกแบบและพฒนาผลตภณฑเสอกกในวถชวตมอญ” น คณะผวจยไดก าหนดขอบเขตของการวจย โดยด าเนนการดงน

1.4.1 ดานพนทงานวจยครงน มงศกษาผลตภณฑกก โดยเกบรวบรวมขอมลจาก “มอญเจดรว”ต.เจดรว อ.บานแพว จ.สมทรสาคร

1.4.2 ขอบเขตดานเนอหา ผวจยไดก าหนดขอบเขตดานเนอหาดงน 1. วตถดบ ขนตอนและวธการผลตผลตภณฑเสอกก

ชนดประเภท และการกระจายพนธกก ขนตอนผลตภณฑกก รวมถงอปกรณ

2. ประเภทรปแบบและการตลาด ประเภทรปแบบผลตภณฑกก ผลตภณฑในทองตลาด

3. คณคาผลตภณฑกก 1.5. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.5.1 ไดทราบขอมลพนฐานทเกยวกบกกในวถมอญความเปนมา ภมปญญาและการสบทอด

ตงแตอดตจนถงปจจบน ตลอดจนสภาพปญหาของผลตภณฑ 1.5.2 ไดศกษาขอมลทเกยวของกบวตถดบ/วสด กรรมวธ กระบวนการผลต และขอมลทาง

การตลาด 1.5.3 ไดศกษาแนวทางในการออกแบบผลตภณฑกกในวถมอญ ใหมความสอดคลอง

เหมาะสมกบสภาพปญหาและวถชวตสงคมในปจจบน

4

1.6. ค านยามศพทเฉพาะทใชในงานวจย

1.6.1 อะตา-ตอย-ชอด-ชอด-ตอย-อะตา หมายถง การเวยนวายตายเกด (การเกดแลวตาย

การตายแลวเกด)

1.6.2 ฮะ-โหรก หมายถง กกสามเหลยม

1.6.3 ฮะ-กอ ฮะ-โหรก หมายถง เสอกกสานในวถชวตชมชนมอญลวดลายการสานกกของ

ชาวมอญมกเปนลายตารางมสสนสดใสสนยมกนไดแก สชมพ สเหลองสเขยว สมวง ฯลฯ

1.6.4 จออะโป หมายถง การโกนจก และการตงชอ เปนประเพณทนยมท ากนมากทวไปใน

ประเทศไทย มอญเนนหนกเรองท าขวญเชนเดยวกบของไทย

1.6.5 เลอะอะนา หมายถง การร าผ ผทมผนน ถาท าผดผตองท าการร าผเสมอๆ ตามประเพณ

1.6.6 มอญขวาง หมายถง บานมอญมกจะสรางใหหนหนาไปทางทศเหนอ เนองจากใน

ประเทศไทยนมแมน าตาง ๆ มแนวทางจากเหนอไปใตทงนน เพราะฉะนนมอญทปลกบานอยรม

แมน าอยากจะใหบานหนหนาไปทางทศเหนอ จงตองปลกบานขวางแมน าโดยไมมทางเลอก

บทท 2

การส ารวจสภาพปญหาผลตภณฑชมชนและเอกสารทเกยวของ

ในการศกษาตามโครงการวจยเรอง “การออกแบบและพฒนาผลตภณฑ๑แจกนดอกไมสดรวมสมยจากเสอกกในวถชวตมอญ ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร” ครงน คณะผวจยไดมงประเดน ศกษาเฉพาะกรณ “เสอกกวถชวตมอญ” ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร โดยท าการศกษาขอมลดงน

2.1 ขอมลทวไปของชมชนมอญ ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพวจงหวดสมทรสาคร

2.2 ศกษาผลตภณฑ๑และภมปญญา

2.3 การส ารวจสภาพปญหาผลตภณฑ๑

2.4 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 2.1 ขอมลทวไปของชมชนมอญ ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร

2.1.1 ประวตความเปนมา ในอดตกาลนานมาแลวมอยวนหนงชาวบานในพนทไดไปหาปลาและไดปลามามากมายทเหลอจากท าอาหารรบประทาน กไดน ามาท าเปนปลาเคมไว เลากนวาปลาชอนตวหนงตวโตมากเมอผาออกแลวท าเปนรว ๆ เพอสะดวกในการทาเกลอและท าใหแหงเรวปรากฏวานบไดถงเจดรว ตงแตนนพนทบรเวณน จงถกขนานนามวา "เจดรว"ต าบลเจดรวเปนทตงของชมชนชาวมอญ(รามญ)ซงจะมขนบธรรมเนยมประเพณและวถชวตแตกตางจากชมชนไทยอน ๆ ก า รส าน เ ส อ ไ ว ใ ช ภ า ย ในค ร ว เ ร อนม อ ย ท ว ไป ในครอบค ร ว ช า วมอญ ( ร า ม ญ )

6

ภาพท 2.1แสดงแผนทจงหวดสมทรสาคร(ศาลากลางจงหวดสมทรสาคร : 2545)

2.1.2 สภาพภมศาสตร๑ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร มอาณาเขตตดตอดงน ทศเหนอ ตดตอกบ ต าบลตลาดจนดา อ าเภอสามพรานจงหวดนครปฐม ทศใต ตดตอกบ ต าบลหลกสอง อ าเภอบานแพวจงหวดสมทรสาคร ทศตะวนออก ตดตอกบ ต าบลเกษตรพฒนา อ าเภอบานแพวจงหวดสมทรสาคร

ทศตะวนตก ตดตอกบ ต าบลหลกสอง อ าเภอบานแพวจงหวดสมทรสาคร

2.1.3 สภาพภมประเทศเปนทราบลม มความอดมสมบรณ๑ของดนและมโครงขายแมน าล า

คลองเชอมโยงถงกนกระจายอยทวพนทกวา 170 สาย จงเหมาะทจะท าการเพาะปลกพชนานาชนด

การตงบานเรอนของประชากรอาศยอยตามแนวคลองเจดรว และคลองพาดหมอน และกระจายอย

ตามพนทสวนของตนเอง

2.1.4 สภาพภมอากาศ มลกษณะภมอากาศเปนแบบฝนเมองรอน เนองจากไดรบอทธพลจาก

ลมบก ลมทะเลและมลมมรสมตะวนตกเฉยงใตพดผาน ในชวงฤดรอน จงท าใหมความชนในอากาศ

7

สงมฝนตกปานกลาง ปรมาณเฉลย 1,120 มลลเมตรตอป อณหภมเฉลยประมาณ 26-28 องศา

เซลเซยส มความชนสมพทธ๑ต าสด 50 สงสด 95

2.1.5 สภาพสงคมและวฒนธรรม

2.1.5.1 ประชากรรวมทงหมดในต าบลเจดรว 3,784 คน และจ านวนหลงคาเรอน815

หลงคาเรอน

2.1.5.2 อาชพหลก ประชากรสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม ไดแก การปลก

พชผก ไมดอก ไมผลและไมประดบ

2.1.5.3 ศาสนาทชาวไทย-รามญนบถอ คอ ศาสนาพทธชาตมอญเปนชาตทนบถอ

พระพทธศาสนาโดยเครงครดชาตหนง เชน การเลาเรยน พระปรยตธรรม กเรยนคมภร๑วนยเปน

ใหญและประเพณพระภกษสงฆ๑ถอวนยเปนหลก

2.1.5.4 ประเพณ พธกรรม ความเชอ

1. การโกนจก และการตงชอ เปนประเพณทนยมท ากนมากทวไปในประเทศไทย มอญเนนหนกเรองท าขวญเชนเดยวกบของไทย (เปนการท าขวญครงแรกของชวตมอญ คอ มอญมกพดกนตดปากวา ผชายมการท าขวญ 3 ครง ผหญงม 2 ครง การท าขวญ 3 ครง คอ ท าขวญโกนจก แตงงานและบวช ส าหรบผหญงไมมโอกาสบวชจงมการท าขวญเพยง 2 ครง) การท าขวญไมวาจะเปนอยางใดสวนทมอญเนนมาก คอในแงของโวหารและภาษาทไพเราะและมวาจาสทธ ขวญทใหโดยมากมถง 9 ประการ ความหมายของการใหขวญหรอใหพรกเปนไปในทางทดโดยเฉพาะประเพณมอญเมอมบตรชายหวป ตองท าการโกนผมไฟ แตมอญเขาเรยกกนวา“จออะโป” รดน าขมน น าสมปอย โกนผมไปแลวรดน าขมน น าสมปอย 5 หมอใหม

8

ภาพท 2.2แสดงการโกนจกของชาวมอญ (ครอบครวดารา :5ตลาคม 2547) 2. การบรรพชาและการอปสมบทน มอานสงส๑สามารถชวยบรรเทาทกข๑ให

บดามารดา หรอผเปนเจาภาพบวชทละจากโลกนไป ซงทนทกข๑ทรมานในอบายภม มเปรตจ าพวกปะระทตตปะชวอยขณะนน ดวยเดชานภาพแหงผลบญของลกทไดบรรพชาและอปสมบทในพระพทธศาสนาชวยดลบนดาลใหพนจากอบายภม แลวไปบงเกดในสคตภาพ มมนษย๑และสวรรค๑ตลอดถงพรหมโลก จะสมบรณ๑พลผลไปดวย รปสมบต ทรพย๑สมบต ปญญาสมบต อายสมบต ทงได ชอวาเปนทายาทสบตออายพระพทธศาสนา เปนบญกศลล าเลศประเสรฐนก

ภาพท 2.3 แสดงการบวชของชาวมอญ (วงศ๑ทอง:30 เมษายน 2553)

3. ประเพณหนมสาวและการแตงงานนน อาจกลาววามหลกฐานคลายคลงกบของชนชาตอน ๆ ทอยใกลเคยง เชน ไทย เปนตน อยางเชน เรมตนดวยการท าความรจกกน การสขอการแตงงาน การกนเชอก ซงเนนทางโวหารและภาษา เชนเดยวกบการโกนจกทกลาวมาแลว

9

ภาพท 2.4 แสดงการแตงงานของชาวมอญ (ครอบครวดารา :4 พฤศจกายน 2548)

4. มอญมกถอผป ยา ตา ยาย และมผเรอนอกอยางหนง ผนนถาผใดมบตรชายหวปบตรชายนนตองรบเอาผไวเพราะผนนตองตกอยกบบตรชายใหญทกคน ถาไมมบตรชายใหญหวปผนนเปนอนขาดจากสกลวงศ๑นนวธมอบผนน มแหวนทองค าวงหนงเรยกวา แหวนผ แหวนวงนถาผใดรบไวจะท าลายเสยไมได มกจะเกดเภทภยท ามาหากนไมเจรญ และไมมความสข ผทมผนน ถาท าผดผตองท าการร าผเสมอเนอง ๆ ตามประเพณ การร าผนน ตองออกเงนมาก ซงมอญเรยกวา “เล๏อะอะนา”

ภาพท 2.5 แสดงพธร าผ(www.monstudies.com)

5. การปลกเรอนใหมของมอญกตองมเกณฑ๑ทถกโฉลกนานาประการ เรมตงแตการเลอกเวลาทจะลงมอปลก เลอกต าแหนงทจะปลก ขดเสาเรอน ตงเสาเรอน ขนาดของสวนประกอบของบาน รวมทงการปลกบานใหหนาบานหนไปสทศเหนอตาง ๆเหลาน ไมมโอกาสทจะอธบายโดยละเอยดได เมอคนมอญจะสรางบานมกจะไปปรกษาผใหญ สมภารเจาวด หรอศกษาเอาเองจากต าราทมชอวา “โลกะสทธ” อนเปนต าราเกา และอธบายถงเกณฑ๑โฉลกในการสราง

10

บานไวทกแงทกมม จะขอกลาวแตเพยงวาบานมอญมกจะสรางใหหนหนาไปทางทศเหนอ เมอยายมาอยในแวนแควนมอญในปจจบนกระลกถงถนฐานเดม จงท าเชนนน เนองจากในประเทศไทยนมแมน าตาง ๆ มแนวทางจากเหนอไปใตทงนน เพราะฉะนนมอญทปลกบานอยรมแมน าอยากจะใหบานหนหนาไปทางทศเหนอ จงตองปลกบานขวางแมน าโดยไมมทางเลอก จงถกเรยกวา “มอญขวาง”

ภาพท 2.6 แสดงการท าบญขนบานใหม (ครอบครวดารา :1 มนาคม2539)

2.2 ศกษาผลตภณฑและภมปญญา

2.2.1 การศกษาคนควาขอมล เสอกก (ฮะ -กอ ฮะ-โหรก) ในวถชวตชมชนมอญแตละ

ครอบครวของคนมอญจะมเสอกกประจ าตวทกคนเสอกกทจดเตรยมไวนนกเพอใชหอศพของ

ตนเอง เพอความไมประมาทชาวมอญจงสานหรอซอเสอกกเกบไวในกรณทมกจการงานในบานก

สามารถน าเสอกกนนมาใชไดถาช ารดเสยหายตองซอมแซมใหสมบรณ๑พรอมใชอยเสมอเสอกกของ

มอญจงไมใชผลงานทางศลปะเพยงอยางเดยวเทานนแตเปนสญลกษณ๑แสดงถงความเปนชาวพทธ

ของคนมอญทเขาใจในสจธรรมของชวต : เกดแลวตาย ตายแลวเกด (อะต๐า-ตอย-ชอด-ชอด-ตอย-

อะต๐า) มเสอกกมอญสกผนไวเตอนใจ ในการด าเนนชวตดวยความไมประมาทกกสามเหลยม

เรยกวาฮะ-โหรก ทนยมใชกกสามเหลยมเพราะสามารถสานเปนลายตารางไดสวยงามตามความ

นยมและเมอสานเปนเครองใชแลวมความออนนมลวดลายสานกกของชาวมอญมกเปนลายขาว

หลามตดมสสนสดใส สนยมกนไดแก สชมพ สเหลองสเขยว สมวง สสม สน าเงน

11

เสอเปนเครองจกสานทชาวมอญใชกนอยางแพรหลายและเปนเครองใชทตอบสนอง

ความตองการใชสอยในชวตประจ าวนของชาวมอญไดเปนอยางด แตในปจจบนวธการหรอ

รปแบบตลอดจนการน าวสดมาใชท าเสอมการเปลยนแปลงไปบาง เพอใหสมพนธ๑กบสภาพ

ภมศาสตร๑ การเปลยนแปลงทางสงคมและประโยชน๑ใชสอยตามวถชวตความเปนอยในปจจบน

อยางไรกตาม ถาพจารณาจากเหตผลในการน าเอาเสอกกเขามาในชวตประจ าวน จะเหนไดวาเสอเกดขนไดเพราะความจ าเปนในการด ารงชวต ทมผลจากการผลกดนจากสาเหตทส าคญ 3 ประการ คอ

1. ความเปนตามสภาพภมอากาศทท าใหเกดสงแวดลอมจากธรรมชาตและมนษย๑รจก

น าวตถดบทเกดจากธรรมชาตมาใชประโยชน๑ได เชน การน าตนกก ทขนเองตามธรรมชาตใน

ทองถนนนๆ มาสานหรอทอเสอ ซงในบางทองทเราอาจไมพบเหนเสอทท าจากวสดชนดนก

เปนได ซงอาจเรยกไดวาเปนเครองจกสานทเกดขนตามสภาพแวดลอมของแตละทองถน อกทง

รปแบบกมลกษณะเฉพาะหรอลกษณะเฉพาะทองถนนนๆ หรอเรยกอกอยางหนงวาลกษณะ

เฉพาะตวและตองเหมาะสมสอดคลองกบประโยชน๑ใชสอยดวย

2. ความจ าเปนในการด ารงชวต การด ารงชวตในชนบทจ าเปนอยางยงทตองอาศย

เครองมอเครองใชพนบานทผลตขนใชไดเองเขามาชวย เพอใหเกดความสะดวกสบายยงขน

โดยเฉพาะเครองจกสานทผลตจากวสดธรรมชาต เชน การน าใบไม กงไม ตนไมประเภททเปน

เถามาสานขดเขารปทรงงายๆ เพอใชเปนภาชนะหรอมาสานขดกนเปนผนทเรยกวา “เสอ” แลว

น าไปใชในการพกอาศย เชน เสอล าแพน เปนเสอทสานดวยไมไผส าหรบท าฝาบาน เสอส าหรบ

ปนง ปนอน สานดวยหวาย ตนกก กระจด หรอใบล าเจยก เปนตน

3. ความจ าเปนในการท าเครองจกสานเพอใชในงานตางๆ เชนเกดจากความเชอ

ประเพณ พธกรรม และศาสนาของแตละทองถน เชน เสอกกสาน เปนเสอชนดหนงซงเกดขน

จากผลของความเชอตามประเพณ และศาสนาของทองถนเพอใชในงานประเพณตงแตเกดจน

เสยชวต โดยเฉพาะในหมของชาวมอญ(รามญ)

แมกระทงในปจจบนในการท าพธกรรมตางๆ เสอยงคงเปนเครองใชชนดหนงในการประกอบพธกรรมนนๆ เชน ประเพณการโกนผมไฟ ประเพณการบวช เปนตน หรอการน า

12

เสอมาปนง ปนอนเลน รวมไปถงผลตภณฑ๑ตางๆ ทแปรรปมาจากเสอผนและเปนทนยมใช เชน กลองทชช กระเปา แฟม ฯลฯ

2.2.2 ผลตภณฑ๑เสอกกต าบลเจดรว อ าเภอบานแพวจงหวดสมทรสาคร

จากการศกษาขอมลและส ารวจพนทชมชนแลวนน ผลตภณฑ๑หตถกรรมมเพยง 1 ผลตภณฑ๑ คอ เสอกกสานดงตารางท 2.1 ตารางท 2.1 แสดงการส ารวจผลตภณฑ๑ชมชน

รปแบบผลตภณฑ

รปแบบผลตภณฑ๑ชมชน “มอญเจดรว” (2543)

13

2.3 การส ารวจสภาพปญหาผลตภณฑ

การศกษาชมชนผลตภณฑ๑กก ผวจยไดศกษารวบรวมวเคราะห๑ขอมลจากการลงพนทโดยการสอบถามสมภาษณ๑แบบมสวนรวม ขอมลทไดสามารถสะทอนสภาพทแทจรงของชมชนตลอดจนแนวคดในการแกปญหาฯ สามารถสรปขอมลตามตารางท 2.2 ตารางท 2.2แสดงผลสรปแนวทางการแกไขปญหาชมชน หตถกรรมเสอกก “มอญเจดรว”

สภาพปญหาและอปสรรค แนวทางการแกปญหา

ดานการผลต 1.ในชวงฤดรอน กกจะเกดการแตกและในฤดฝน กกโดนน าจะเกดเชอรา

1.สรางสถานทเกบกกทผานการยอมสและตากแหงเรยบรอยแลว โดยสถานทตองมอากาศถายเทมหลงคาปกคลมแสงแดดและฝนไดเปนอยางด

2.การใชทกษะทสง(ความช านาญ) ท าใหผลตผลตภณฑ๑ยาก

2.การใชทกษะอนมาผสมผสานในการสรางผลตภณฑ๑

ดานผลตภณฑ 1.รปแบบของผลตภณฑ๑จากกกขาดรปแบบและเทคนคในการผลตผลตภณฑ๑แบบใหมๆ

1.จดหาวทยากรมาอบรมเพมเตมดานรปแบบและเทคนคในการผลตผลตภณฑ๑แบบใหมๆ 2.ใชเทคโนโลยใหมๆ

ดานการตลาด 1.ผลตผลตภณฑ๑เพอใชในงานประเพณ พธกรรมตางๆ ในทองถนเทานน

1.สรางรปแบบใหมความหลากหลาย และทนสมย เพอใหบคคลทวไปสามารถใชได

2.4 เอกสารงานวจยทเกยวของ

วบลย๑ ลสวรรณ(2539 : 1-69)ไดกลาววาการสรางหตถกรรมของพนบานภาคตางๆ ไดม

ปจจยพนฐานมาจากสภาพภมศาสตร๑ของทองถนขนบประเพณความเชอ และวฒนธรรมของกลม

ชนผสรางงานหตถกรรม ปจจยทท าใหหตถกรรมพนบานแตละภาคแตละถนแตกตางกนไป

14

นอกจากนยงไดกลาวถงวตถประสงค๑ส าคญของการสรางงานหตถกรรมสองประการ คอ สรางขน

เพอใชสอยในชวตประจ าวน และสรางขนตามประเพณ ความเชอแตละกลมชน หตถกรรมทสราง

ขนมากมายหลายประเภทมกรรมวธในการผลตการเลอกใชวสดทตางกน และมรปแบบตางกนไป

ตามความนยมของแตละทองถน แตละกลมชนทสบตอกนมาชานาน เมอมความเขาใจพนฐานแลว

จงน าเสนอหตถกรรมประเภทตางๆ โดยใชชอเปนตวก าหนดเรยงกนไปตามแบบและชอทใชกนใน

ภาษากลาง ทงนโดยพจารณาตามความเหมาะสมวาชอใดสอความเขาใจไดดกวา

วนยวรยะปานนท๑(2527 : 1-12)พบวาทงเดกและผใหญมความสามารถในการจกสานได

เปนอยางด ซงไดรบการสบทอดมาจากบรรพบรษหลายชวอายคน ปจจบนจดมงหมายในการผลต

เปลยนแปลงไปจากท าเพอประโยชน๑ใชสอยในครวเรอน เปนหตถกรรมประยกต๑โดยดดแปลงให

กาวหนาตามกาลสมยและผลตใหไดปรมาณมาก เปนไปตามความตองการของตลาด การศกษาจะ

ใชวธการสมภาษณ๑ รวบรวมตวอยางของจรง ภาพถาย นอกจากนยงไดแบงเครองจกสานออกเปน

ประเภทตางๆ ไดแก เครองจกสานทเปนเครองภาชนะกระบง กระจาด กระตบ กระทาย ตะกรา

เครองจกสานทใชเปนเครองตกตวง เชน กระออม กระช เครองจกสานทใชในครวเรอน เชน

กระชอน กระดง พด เครองจกสานทใชในการขนสงสนคา เชน เขง หลว เครองจกสานท เปน

เครองจบและดกสตว๑ เชน กระจ สม เฝอก กก กระชง ของ และเครองจกสานทเปนเครองเรอน

เครองปลาด เครองเลน เปนตน

วบลย๑ ลสวรรณ(2540 : 1-79)ไดกลาววาเครองจกสานเปนเครองใชของไทยทมใชกน

ทวไปทกครวเรอนมาตงแตสมยโบราณ นอกจากเปนภาชนะตางๆ แลวยงเปนเครองมอเครองใช

ในชวตประจ าวนอกมากมาย วตถดบหรอสงทจะน ามาท าเครองจกสานของไทยมหลายชนดใน

ภาคเหนอมกจะท าเครองจกสานดวยไมไผ โดยการท าเปนตอกกอนสานสงตางๆ แตภาคใตท า

เครองจกสานดวยตนกระจด ใบล าเจยกและยานลเภา ภาคกลางและภาคอสานสวนมากท าจากไม

ไผมากกวาวสดอน วตถดบในประเทศไทยมหลายชนดการท าเครองจกสานจะตองน าวตถดบมา

แปรรปใหเปนเสนตอกตามตองการ การท าเครองจกสานเปนศลปหตถกรรมพนบานของไทยทใช

ประโยชน๑ในชวตประจ าวนมาชานานแลว ถงแมปจจบนภาชนะทท าดวยพลาสตก และวตถดบ

อยางอนเขามาทดแทนกตาม แตเครองจกสานหลายชนดกยงคงเปนงานศลปหตถกรรมทท าขนตาม

15

สภาพแวดลอมขนบประเพณ และวฒนธรรมดงนนเครองจกสานไทย ซงเกดจากความคด

สรางสรรค๑และภมปญญาของไทย จงสะทอนใหเหนวฒนธรรมหรอวถชวตความเปนอยของคน

ไทยจากอดตสบมาจนถงปจจบน

เกษณผลประพฤตและคณะ(2547 : 4)ไดท าการศกษาวจยเรองการพฒนาคณภาพ

ผลตภณฑ๑เสอกกใหไดมาตรฐานโดยการมสวนรวมของชมชนบางสระเกา ซงเปนการวจยเชง

คณภาพทมวตถประสงค๑เพอพฒนาคณภาพผลตภณฑ๑เสอกกของศนย๑ศลปเสอบางสระเกาใหไดการ

รบรองมาตรฐานผลตภณฑ๑ชมชน และท าการทดลองปลกกกและยอมสกกดวยวธธรรมชาต รวม

ไปถงศกษาพฤตกรรมผบรโภคเพอน ามาหาแนวทางในการออกแบบและพฒนารปแบบผลตภณฑ๑

เสอกก ซงผลจากการศกษาวจย พบวาผวจยและชาวบานไดรวมมอกนพฒนารปแบบผลตภณฑ๑

เสอจนทบรใหเปนเครองเรอนและเครองใชตางๆ เชน ฉาก เกาอเอน โต๏ะ รองเทา กลอง

เอนกประสงค๑ เปนตน และไดท าการศกษาลวดลายในอดตของกลมอตสาหกรรมบานแกวใน

สมเดจพระนางเจาร าไพพรรณและลายเสอรานประสทธพาณชย๑ผจ าหนายในจงหวดจนทบร โดย

ผวจยไดท าการรวบรวมลายในอดตไวจ านวน 120 ลาย

2.5 สรปแนวคดในการศกษาเพอหาแนวทางการพฒนาหตถกรรมเสอกก

จากการศกษาคนควาเอกสารจากผวจยทเกยวของทง 4 ทาน และขอมลทเกยวของ

ขางตน สรปไดวาการออกแบบและพฒนาหตถกรรมเสอกก นอกจากความสวยงามแลวตอง

ค านงถงความสมพนธ๑ทางการตลาด ประโยชน๑ใชสอย คณภาพด มความดงดดความสนใจจากการ

ออกแบบทแปลกใหม และมเอกลกษณ๑ ซงแนวทางการออกแบบและพฒนาหตถกรรมเส อกก

พจารณาจากองค๑ประกอบ 2 สวน ไดแก

2.5.1 การวจยขอมลดานวสดและกรรมวถการผลตทมตอผลตภณฑ๑ ประกอบดวยขอมลดาน

ความเหมาะสมของกระบวนการผลตกบผลตภณฑ๑เดม เงอนไขของกระบวนการผลตทเกยวของ

และเงอนไขของวสดทมผลตอกระบวนการผลต

2.5.2 การวจยขอมลดานการตลาดทมผลตอผลตภณฑ๑ ประกอบดวยขอมลดานพฤตกรรม

ผบรโภค กลมเปาหมาย ผลตภณฑ๑ทผบรโภคตองการ ผลตภณฑ๑เดมของผผลต ผลตภณฑ๑ของ

16

คแขง โอกาสทางการตลาดทเหมาะสม ต าแหนงผลตภณฑ๑ในการท าตลาด หมายถง การสราง

จดเดนเฉพาะของผลตภณฑ๑ทจะสรางภาพพจน๑ใหผซอยอมรบและจดจ า

จากองค๑ประกอบ 2 ทงสวน ท าใหเกดแนวทางและเงอนไขการออกแบบและพฒนา

ผลตภณฑ๑ใหมทสอดคลองกบความตองการของตลาด และความเปนไปไดในการผลต โดย

ประโยชน๑ทไดรบ คอ การเพมคณภาพผลตภณฑ๑ เพมความสามรถในการแขงขนดานการตลาด

ผลตภณฑ๑ทตรงกบความตองการของผบรโภค การเพมคณคาผลตภณฑ๑และการสงเสรมภาพลกษณ๑

ผลตภณฑ๑ของกลมเปาหมาย

บทท 3 ขอมลกกทมสวนเกยวของกบการออกแบบผลตภณฑ

ในการศกษาวจยครงน ผวจยไดท าการศกษาและคนหาขอมลทเกยวของ เพอเปนแนวทาง

ในการก าหนดกรอบการพฒนาผลตภณฑจากกก ประกอบดวย การศกษาและคนหาขอมลดานวตถดบ การส ารวจ กรรมวธการผลต รปแบบผลตภณฑและต าแหนงตลาด

3.1 ขอมลทวไปของกก

3.1.1. ลกษณะทางพฤกษศาสตร ล าตน ล าตนกกมอย 3 สวน ไดแก 3.1.1.1 ล าตนใตดนมลกษณะเปนแงงสนๆ หรอเหงาแขงคลายเหงาขง สน าตาลด า

เรยกวา “Rhizome” 3.1.1.2 ล าตนททอดยาวอยบนพนดนมลกษณะเปนทอนขนาดเลกสน าตาล ซงมความ

ยาวตางๆ กนตามชนดของกก เรยกวา “Stolon” บางครงล าตนสวนใหญนจะบวมโตขนเปนทสะสมอาหารได แตไมสามารถใชขยายพนธได

3.1.1.3 ล าตนทเปนกานยาวแขง สเขยว ชขนไปในอากาศ เรยกวา “Arialstem” บรเวณปลายสดเปนจดทใหก าเนดดานหนาตดขวางล าตนสวนนจะมลกษณะเปนรปสามเหลยมกลมหรอเกอบกลม เชน กกรงกา มรปรางกลม กกสามเหลยม มรปรางสามเหลยม เปนตน

กก แตละชนดอาจมล าตนไมครบทง 3 สวนกได แลวแตสายพนธของ กก ใบ กกทน ามาใชทอเสอสวนมากมใบทลดขนาดลงไปเปนแผนเลกๆ มรปรางตางกน และมใบเพยงจ านวนเลกนอยเทานนอยตดกบปลายกาบหมใบ (Leaf sheath) ซงหอหมสวนของล าตนสเขยวอย ดอก ดอกมทงดอกสมบรณเพศ และไมสมบรณเพศ แตสวนใหญเปนดอกสมบรณเพศ เกสรตวผมตงแต 1-6 อน โดยมากจะม 3 อน เกสรตวเมยม 1 อน ยอดเกสรตวเมยแยกออกเปน 2-3 แฉก กลบเลยงและกลบดอกมกเปลยนรปไปทขน หรอเปนเสนเลกๆ หรออาจไมปรากฏใหเหนเลยกได ในแตละดอกจะมแผนใบประดบรองอยเรยกวา “Glumes” ดอกมขนาดเลกอยรวมกนเปนชอดอกยอย (Spike let) แตละชอดอกยอยจะอยตดกบแกนกลางของชอดอก (Rachis) รวมกนเปนชอดอกใหญ ( Inflorescence) ซงดานใตของชอดอกน จะมใบประดบ

17

ทมลกษณะเปนแผนใบยาวรองรบอกทหนง ใบประดบเหลานมความยาวแตกตางกนไปตามสายพนธของกกอาจยาวหรอสนกวาความยาวของชอดอกกได

ภาพท 3.1 แสดงลกษณะทางพฤกษศาสตรของกก

18

3.1.2. ลกษณะนเวศวทยาของกก กกเปนพชทชอบขนตามพนทชนแฉะ แหลงน าขง หนองน า ขางตลง คนคน า รมคลอง จนถงน าลก 60-100 เซนตเมตร มอายตงแตฤดเดยว หนงป ถงหลายป กกจดวาอยในประเภทวชพช ดงไดแสดงไวในภาพแสดงลกษณะนเวศวทยาของกกดงกลาวในภาพท 3.2

ภาพท 3.2 แสดงลกษณะนเวศวทยาของกก

3.1.3. การใชประโยชนจากกก กกเปนพชน าทมความส าคญตอเศรษฐกจทงทางดานทกอใหเกดความเสยหาย และการ

น ามาใชประโยชนในดานตางๆ ซงมรายละเอยดดงน

19

1) เปนวชพช กกบางชนดเปนวชพชทส าคญทท าความเสยหายใหกบพชทปลกเปนอยางมาก โดยเฉพาะการปลกในพนทเขตรอน (tropical area) ชนดกกทมความส าคญและจดวาเปนวชพชทท าความเสยหายในระดบโลกจนไดฉายาวา “the world’s worst weed” นนกคอ Cyperusrotundus(แหวหม)

2) ใชเปนอาหาร กกบางชนดสามารถน ามาใชเปนอาหารคนและสตวได โดยน าเอาสวนหวหรอล าตนใตดนมาบรโภค เชน CyperusesculentusEleocharicdulcis(กกทรงกระเทยม) และ EleocharistuberoaSchult. (แหวจน) เปนตน นอกจากนยงมบางประเทศน ากกมาใชเปนอาหารในการเลยงสตวอกดวย

3) ใชบ าบดน าเสย กกสามารถน ามาปลกเพอบ าบดน าเสยจากโรงงานเนองจากสามารถดดซบกาซคารบอนไดออกไซดจากน าเสยไดด เชนCyperuscorymbosus(กกจนทบรหรอกกกลม) และกกในสกล Eleocharis sp. เปนตน

4) ใชเปนไมดอกไมประดบ กกบางชนดมลกษณะทรงพมของตนและดอกทสวยงาม จงนยมน ามาปลกเปนไมประดบภายในและภายนอกอาคาร เชน Cyperus papyrus (กกอยปต) และ Cyperusalternifolius L. (กกรงกา) เปนตน

5) ใชเปนพชสมนไพร กกบางชนดสามารถน ามาใช เปนยาสมนไพรเพอบ าบดโรคตางๆ เชน Cyperusrotundus(แหวหม) เปนตน

6) ใชในการทอและจกสาน กกบางชนดสามารถน ามาใชในการทอ และจกสาน เชนCyperus papyrus corymbosusScirupsgrossus(กกสามเหลยมใหญ) เปนตน

7) ใชเปนแหลงพลงงาน กกบางชนดมความส าคญทน ามาใชเปนเชอเพลงและก าลงไดรบความสนใจเพมมากขน เชน Cyperus papyrus เปนตน

8) อนๆ กกน ามาใชประโยชนใชในการท ากระดาษ เชอก หรอวสดทใชในการหอ และกกยงมศกยภาพในการน ามาใชเปนพชทปองกนการชะลางพงทลายของดน นอกจากนกกยงมความส าคญตอการพฒนาใหเกดอาชพตาง ๆ เชน อาชพการปลกกก การจกกก การยอมกก การทอกก และการท าผลตภณฑจากกก เปนตน

3.2. กกทพบในประเทศไทย จากการศกษา คนควา รวบรวมขอมล พบวา กก ทมอยในโลกมากมายหลายชนดและหลายสายพนธ เนองจากกกจดอยในกลมวชพชจงสามารถขนไดทกพนททมลกษณะนเวศทเหมาะสมกบกก และส าหรบในประเทศไทยเทาทมการส ารวจพบมอยประมาณ 36 สายพนธ กระจายอยตามภาคตาง ๆ และทยงไมพบกยงมอกมาก รวมถงทส ารวจพบแลวแตยงไมขนทะเบยนจงไมไดกลาวถง ส าหรบรายชอกกทส ารวจพบในประเทศไทย ดงตารางท 3.1

20

ตารางท 3.1 แสดงสายพนธกกทพบในประเทศไทย (กองวชพช กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ)

ชอวทยาศาสตร ชอพนเมอง แหลงทพบ 1. CyperusAlternifolius Linn กกรงกา กรงเทพฯ 2. CyperusBrevifoliusHassk หญากกดอกขาว,หญาหว

โมง กรงเทพฯ,สราษฏรธาน

3. CyperusCorymbosusRottb กกจนทบ ร ,กกสานเสอ,ไหล

ก ร ง เทพฯ , จ นทบ ร ,อบลฯ

4. CyperusCuspidatusKunth กกรงกาปา ล าปาง 5. CyperusCyperinusSuringar หญาเหลยม เชยงใหม 6. CyperusCyperoidesKtze หญารงกา รอยเอด 7. CyperusDifformis Linn กกขนาก ภาคกลาง 8. CyperusDiffususVahl หญาตนกา นครราชสมา 9. CyperusDigitatusRoxb กกดอกแดง,กกรงกา,หญา

รงกา กรงเทพฯ,อยธยา

10. CyperusDubiusRoxb หญาหวหงอก,แหวหมหน น ค ร ร า ช ส ม า,กาญจนบร

11. CyperusEsculentus Linn มะนว,แหวจน,แหวไทย ภาคเหนอ,ภาคกลาง 12. CyperusFlabelliformissRottb หญากก กรงเทพฯ 13. CyperusHaspan Linn กกนา,หญากกชาย ตรง,ปราจนบร 14. CyperusImbricatus Retz กกหวแดง,หญาหวแดง

,ผอ,หญา อยธยา,อบลฯ

15. CyperusIria Linn กกทราย,หญากกเลก,หญารงกาขาว,ฮงกาขาว

สงหบร,นครสวรรค, อางทอง,รอยเอด

16. CyperusKyllingiaEndl หญาตมห,หญาหนวยฝาย กรงเทพฯ 17. CyperusLeucocephalus Retz หญาแฝกไหม,หญาหางกา

นอย,แหวหมปา

รอยเอด,ศรสะเกษ

21

ตารางท 3.1 แสดงสายพนธกกทพบในประเทศไทย (ตอ) (กองวชพช กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ)

ชอวทยาศาสตร ชอพนเมอง แหลงทพบ 18. CyperusMalaccensisLamk หญาสามเหลยม กรงเทพฯ 19. CyperusNiveus Retz หญาขนเหลอง นครสวรรค 20. Cyperus Papyrus Linn กกอยปต กรงเทพฯ 21. CyperusPolystachyosRoxb กกขหมา,แพรกทราย ตรง,ชมพร 22. CyperusProcerusRottb กกตะกรบ,หญาตะกรบ ภาคกลาง 23. CyperusPulcherrimusCyperusWilld&Kunth กกเลก,หญาฮงกา กรงเทพฯ,รอยเอด 24. CyperusCompactus Retz หญาใบคม,ไหล,ผอ รอยเอด 25. CyperusRotundus Linn หญาขนหน,หญาแหวหม แมฮองสอน,ภาคกลาง 26. CyperusLindricusKuek หญาดอกขาว เชยงใหม 27. CyperusTegetiformisRoxb กกกลม,กกเสอ ภาคกลาง 28. CyperusTenuiculmisBoeck หญากกรงกา,หญาดอก

แดง ส ร า ษ ฏ ร ธ า น,เชยงใหม

29. CyperusTrialatus Kern ห ญ า ค ม บ า ง , ห ญ าสามเหลยม

จนทบร,ศรสะเกษ

30. Cyperus Triceps Endl สามปบอแหง ศรสะเกษ 31. CyperusScripusJuncoidesRoxb พรงกลมใหญ,ปลองคม

ใหญ,อดนอย พษณโลก

32. CyperusFimbristylisMiliacea (L) Vahl หญาหนวดแมว,หญารดเขยด

พษณโลก

33. CyperusEleocharisSpiralis R.br อดสามเหลยม พษณโลก 34. CyperusGrossus L.F ก ก ส า ม เ ห ล ย ม แ ห ง

กระดาน,กก,ผอ พษณโลก,อบลฯ

35. CyperusFuirenaCiliarisL.Roxb ป ร อ , ก ก ค ม บ า ง , กกตะกรบ

พษณโลก

36. CyperusFimbristylisdichotomaVahe กกตาแดง,กกสามเหลยม, หญาคมบางกลม

พษณโลก

22

จากตารางท 3.1 สรปไดวา สายพนธกกชนดตางๆ ลกษณะทางพฤกษศาสตร,ลกษณะนเวศวทยาและประโยชนของกกนน มลกษณะคลายคลงกน

3.3. การศกษากรรมวธและกระบวนการผลต

3.3.1. การปลกกก กกเปนพชทปลกงายงอกเรวโดยไมตองระวงรกษามากนก เพราะเมอตนกกเจรญงอกงามตนหญาทขนอยจะตายหมด โดยทวไปเกษตรกรนยมปลกกนประมาณรายละ 1 -2 ไร เกษตรกรจะใชสวนหวหรอเหงากกซงเปนล าตนใตดนตดสวนบนออกใหเหลอยาวประมาณ 50 ซม.แลวแบงเหงาออกเปนสวน สวนละประมาณ 2-3 เหงา เรยกวา 1 ปก หวกกเหลานอาจรอมาจากแปลงเกาหรอซอมาเปนก า ๆ หนงมประมาณ 50 ปก เวลาด าใชระยะปลกประมาณ 1 คบ หรอ 20 ซม. ดงนน ตนกก 1 ไร จะใชหวกกประมาณ 800 ก า หรอ 40,000 ปก การปลกกก หรอทเรยกวา “การด านากก” นน ตามปกตจะตองไถพนดนใหซย แบบท านาขาวแลวน าหนอกกซงมรากเหงาสงประมาณ 1 คบ แลวแชน าไวแลวมาปลกลงในดนทไถแบบด านา ในระยะตนหางกนประมาณ 1 คบ นากกนเมอปลกครงหนงแลวจะงอกงามไปหลายปจนดนจดหรอรากเหงาเลอยกายจนเกนไป ปลกแลวประมาณ 6 เดอน กงอกงามพอทจะตดกกไปใชได ปหนงตดได 3 ค รง เปนอยางมาก กกใน 1 ไร จะไดกกประมาณ ปละ 10-12 ตน การปลกกกโดยทวไปแลว ยงเปนการปลกโดยอาศยน าตามธรรมชาต ตนกกจะปลกไดดและเจรญงอกงามในฤดฝน ราว ๆ ตนฤดฝนประมาณเดอนเมษายน หรอเดอนพฤษภาคม หรอตลอดจนฤดฝน คอประมาณเดอนพฤศจกายน แตถาปลกชาเกนไป ตนกกจะไมสงหรอไมงาม เพราะตนกกเปนพชทตองการน ามาก จงตองรอใหงอกใหมในตนฤดฝนของปตอไป

ภาพท 3.3 แสดงการปลกกก (มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ. http://www.rbru.ac.th/org/mat: 2553)

23

3.3.2. การเตรยมดน

ส าหรบขนตอนในการเตรยมดนเพอการปลกนน ลกษณะของการเตรยมดนนนจะคลายคลงกบการท านาขาว และการเตรยมดนใหดมากนอยเพยงใดตองขนอยกบสภาพของดนและฝนฟาอากาศ ฉะนนควรมการไถคราดพนดนเชนเดยวกบการท านา โดยทวไปจะไถ 2 ครง โดยวธการไถดะ ไถแปร คราดหญา เกบหญา และวชพชตาง ๆ ออกใหหมด แตในบางแหงถาเปนดนทราย อาจจะท าการไถเพยงครงเดยว การเตรยมดนควรจะท าการไถในขณะทดนยงชน ๆ ไมมน าขงแฉะ และควรพจารณาถงทลมและทดอนดวย โดยขณะทท าการไถนน กพลกขไถจากทดอนเขาหาทลม ๆ เพอชวยปรบระดบพนใหเสมอกนหลงจากนนกตากดนทงไวประมาณ 5-10 วน เพอใหดนไดรบออกซเจน และใหวชพชทสามารถงอกในดนแหง งอกเปนตนออนกอน แลวจงท าการไถแปรและไถคราด หรอใชลกทบตจะชวยท าลายวชพชทงอกมาเปนตนออนได ท าการคราดหญา เกบหญาและวชพชตาง ๆ ออกใหหมด การเตรยมดนทดจะชวยลดปญหา และคาใชจายในการก าจดวชพช ซงเปนปจจยทส าคญอยางหนงในการท านากกถามหญาเหลออยเหงากกอาจตายไดไมสามารถงอกใหมและเจรญเตบโตในฤดถดไปได การเตรยมดนปลก หลงจากคราดหญาแลว ควรใชปยเคมหรอปยคอกรองพน บางแหงใชปยกากน าปลา ประมาณ 300-500 กก./ไร

ภาพท 3.4 แสดงการเตรยมดน (มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ. http://www.rbru.ac.th/org/mat: 2553)

24

3.3.2. การขยายพนธ ตนกกขยายพนธจากเหงาหรอหว ซงเปนสวนของล าตนใตดน

ภาพท 3.5 แสดงการขยายพนธของกก

3.3.3. การดแลและรกษาตนกก

การปลกกกใหเจรญงอกงามและไดผลดนน ควรจะตองใหการดแลรกษาทดดวย โดยอาศยองคประกอบหลายอยาง เชน ดน น า ปย ลมฟาอากาศ เรองดงกลาวเปนสงทจ าเปนในการปลก แมวาการปลกกกจากอดตมาจนถงปจจบนเปนการปลกโดยอาศยน าจากธรรมชาตกตาม

3.3.4. พนทในการปลก ทพบเหนโดยทวไป อาจจ าแนกได 2 ลกษณะ คอ 3.3.4.1 การปลกกกในทดอน เชน ทนาตองมการบ ารงรกษาบาง จงจะไดตนกกทงาม

คอ เมอเสรจสนการเกบเกยวขาวในทองนาแลว แลวกน าฟางมาเผาในทเตรยมปลกกกหรอจะใชปยคอก (ขววขควาย) กไดมการไถคราดพนดนเชนเดยวกบการท านา เมอเตรยมดนเสรจกน าหนอกกทช าไวส าหรบท าพนธปลก ตอนเรมปลกตองคอยระวงหญา ถาปลอยใหตนหญาขนเบยดกก จะท าใหแตกหนอชาหรอไมงามเทาทควร เมอตนกกโตพอสมควรแลวกปลอยได หญางอกงามไมทนกกจะถกเบยดและคลมตายไป เหลอแตตนกกลวน ๆ การปลกกกในทดอนบนนาน จ าเปนตองมการใหน าหลอเลยง ตนกกจงจะเจรญงอกงามด กกทปลกบนทนาน ปหนง ๆ จะตดไดถง 3 ครง เพราะปลกไดตลอดป คอ ปลกเดอน 3 ตดใชงานไดประมาณเดอน 5 แลวปลอยใหขนจากตอเกา

ล าตนใตดน(เหงา)

ราก

25

อกรนหนงและจะตดไดอกครงหนงประมาณเดอน 7 แลวเรมเขาหนาฝนหนานา กอนหนาน าหลาก จะตดไดอกครงหนงเปนครงท 3 แลวปลอยไวท าพนธในปตอไปส าหรบตนกกพนธทปลกในทนา จะมโอกาสใชท าพนธในระยะเวลาประมาณ 2 ป แลวแยกหนอไวท าพนธ สวนตนตอเกากไถทงไป

ภาพท 3.6 แสดงพนทในการปลกกกในทดอน

(มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ. http://www.rbru.ac.th/org/mat: 2553)

3.3.4.2 การปลกกกในทลมหรอล าคลอง กกชอบทลมโคลนเลน เชน รมแมน า ล าคลอง ยงน ากรอยยงงามด กกในล าคลองมคณภาพในการทอเสอดกวากกทปลกบนดอนเพราะไดกกทมล าตนสง เนอนมจกเปนเสนไดงาย และเนอของเสนกนมกวากกบนดอน จงไดกกทมเนอแนนไดดกวา กอนปลกตองเตรยมดนกอน โดยยกคนกนน าไปตามชายคลองกกน าใหลกประมาณ 1 คบ จะใชปยคอกเทใสลงในแปลงปลกดวยกด ทงไวประมาณ 2-3 วน จงน าพนธกกลงปลกใหหางกนพอสมควรเรมปลกเดอน 2 จะท าการตดใชไดในเดอน 5 แลวปลอยใหขนใหมจากตอเดมอกรนหนง แลวจะไปตดใชใหมไดอก ครงหนงในราวเดอน 7 เปนครงท 2 แลวขดน าไปช าไวในทนา เพราะเขาหนาฝนน าจะหลากทวมเปนระยะเวลานานจะท าใหกกทปลกในล าคลองตายหมด กกทน ามาช าไวในทนาน กอนน าหลากทวม อาจจะตดใชไดอกครงหนง แลวปลอยทงไวท าพนธส าหรบปตอไป ส าหรบผทปลกทงบนดอนและในล าคลอง สวนมากมกจะปลอยทงสวนทปลกในล าคลองถกทวมตายทงไป เมอปลกเสรจแลวไขน าเขาแปลงใหทวมหวกก แตอยาใหทวมยอดของล าตน ตนกกจะคอย ๆ เจรญงอกงามยาวขนมา มนดแลก าจดวชพชในชวงทตนกกยงไมสงเตมท กกจะเตบโตแตกกอมาชนกนในทสดโดยทวไปกกจะชอบน าลกประมาณ 20 ซม. ถาลกมากจะโตชาถาน านอยหญาจะงอก ในปหนงจะใชปยประมาณ 2-3 ครง ครงท 1 และ2 ใสปยอนทรย เชน ปยกากน าปลา หรอใสปยเคมสตรทว ๆ ไป เชน ปยนา แตครงท 3 นยมใหไนโตรเจนกอนเกบ

26

เกยวจะท าใหตนกกยาวอวบและออนนม มคณภาพด เหมาะตอการทอเสอ ไมควรใหปยไนโตรเจนในระยะแรก เพราะจะท าใหตนกกยาวออนและลมงาย ซงจะเนาเสยตดไมทน เมอกกมอายมากขนจ านวนเหงาหรอตนจะเจรญเบยดกนขนท าใหกกไมสมบรณ ตนสน ดงนน กกทปลกกนจงนยมถอนหนาลางแปลงเพอปลกใหม หรอปลกพชอนหมนเวยนเสยทหนง แตบางครงพบวาแปลงกกบางแปลงมอาย 10-12 ป กยงสามารถใหผลผลตไดพอใชตลอดป

ภาพท 3.7 แสดงพนทในการปลกกกในทลม (มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ. http://www.rbru.ac.th/org/mat: 2553)

3.3.5. การเกบเกยวกก

โดยปกตจะตดตนกกเมออายประมาณ 3-4 เดอน คะเนความสงประมาณ 2 เมตร กตดได ทงนขนอยกบความอดมสมบรณของดนและน า การดแลรกษา อายของแปลงกกวตถประสงคในการใชกกความสะดวกและเวลาวางของผตด เวลาตดเกษตรกรจะใชมดหรอเคยวรวบตดล าตนเหนอดนประมาณ 1 คบ ถาเปนกกยาวปหนงจะตดได 1-2 ครง ถาเปนกกสน ปหน ง จะต ดได 2-4 ค ร ง โดย เฉล ย แล ว จะได ผลผล ต กก เส นแห งจ ก แล วประมาณ 300-600 กโลกรมตอไร เมอตดตนกกแลวกตดสวนใบทงไป แลวน าไปแยกขนาดความยาวของล าตน เพอใหไดตนกกทมความยาวใกลเคยงกน ท าการคดเลอกความยาวของตนกกกอนท าการจกกก โดยรวบยอดกกมดหรอก าไวแลวสลดอกปลายหนง ตนกกทสนกวาจะหลดออกจากก าท าการรวมตนกกทรวงลงไปใหม โดยวธเดยวกนจนหมดกจะไดกกทมความยาวใกลเคยงกนเปนพวกเดยวกนตามล าดบ จากนนเกบกกเหลานไวรอการจกกก ซงตองการใหความชมชนอยเสมอ ถามเวลาควรจกกกหลงจากทตดมาทนท กกสดจะจกงายไดเสนกกทมเกณฑทมคณภาพด การตดกกครงหนงไมจ ากดจ านวน แลวแตโอกาสให ซงกะเอาวาจะจกท าเสนไดขนาดไหนกขนอยกบก าลงคนและเนอ

27

ทส าหรบตากเสนกก น าตนกกทตดไปแยกขนาดความยาวแลวจกท าเสนดวยมดปลายแหลมหรอแผนเหลกชบสงกะสตดใหปลายแหลม

ภาพท 3.8 แสดงการเกบเกยวกก

(มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ. http://www.rbru.ac.th/org/mat: 2553)

3.3.6. การจกกก เมอเราตดกกจากนากกมาแลวเอามากองรดน าใหชม ปดกนแดดปองกนตนกกเหยวแหง จากนนกน าตนกกในมดมาจก น ากกทงหมดนนมาแกมดออก แลวใชมดจกกกซงมลกษณะเปนมดปลายแหลมขนาดเลกผาตนกกออกเปนเสยว ๆ ใหมขนาดเทา ๆ กน แลวขดอาไสในของกกออกโดยวธจกกกมขนตอนดงน

1) นงลงตรงกองกกตรงสวนโคง หนหนาเขาหากองกก 2) จบกกดวยมอซายตรงหางจากโคนตนประมาณ 1 คบดงมาใกลตว 3) แทงกกดวยใบมดปลายซงอยในมอขวาตรงทใกล ๆ กบมอจบ กะใหไดขนาดตาม

ความช านาญ สวนมากกกตนหนง ๆ จกแบง 4 เสน ตนใหญแบงได 4-5 เสน

28

4) เหยยดมอขวากรดใบมดไปจนสดปลายกก หรอถาไมสดกเหยยดมอซายทจบกกชวยดวย รอยจกจะขาดแยกไปตามเสนเนอของตนกก

5) เมอจกไดรอบตนแลวตดไสในตรงทหางจากรอยแทงกรดประมาณ 1 คบทงไป 6) พงกกทกรดสวนปลายล าตนเสรจแลวทงไปกองไวทางซายมอดานขางรวมไวเปน

กองกะวาไดขนาดรวบดานปลายไดก ามอใหญ 7) รวบปลายผกดวยไสกกไวเปนก า 8) ยอนไปเอาไสทางหวกกออกโดยกรดตามรอยกรดเดม โดยแยกสวนทกรดไส

หมดแลวไวบนตกเมอหมดก าทรวบไวกเอาไปตากแดดเลยแลวกกรดตนกกสวนทยงเหลอตอไป ท าอยางนจนหมดตนกกทตดมาครงหนง กกขนาด 6 คบ (1 คบ = 20 ซม.) กรดแบง 4 ตนหนงกนเวลากรดทงสวนปลายและสวนโคนประมาณ 25 วนาท โดยแบงเปนกรดปลาย 15 วนาท กรดโคน 10 วนาท

9) น ากกทกรดส าเรจทมดปลายรวมไวนไปตามผงแดดบนราวไมไผ โดยตากแขวนคอมเสนกกไวบนราว

ภาพท 3.9 แสดงการจกกก (มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ. http://www.rbru.ac.th/org/mat: 2553)

3.3.7. การตากกก น าเสนกกทจกแลวมาผงใหแหง โดยแผเสนกกบาง ๆ ไวบนพนดนและหมนพลกกลบวนละ 2-3 ครง ตากตดตอกนประมาณ 3-5 วน จนกกแหงสนท ซงสงเกตไดจากเสนกกเปลยนเปนสขาวนวลไมมสเขยวปน เสนกกจะมวนตวเอาผวด าดานนอกออก ท าใหดเปนมนเรยบสวยงาม กกทแหงสนทจะเกบไวไดนานไมมเชอราขน การผงเสนกกในลกษณะตาง ๆ กน บางรายใชผงเกลยกระจายไปบนราวไมไผในแนวนอน หรอบางรายใชผงราบบนพนถนนประเภทมด

29

รวบหวดานหนงไว กกทผงโดยวธแขวนราว เมอสวนหวแหงมสขาวกผกรวบหวแลวแกดานปลายปลอยใหกระจายออกแลวแขวนผงราวโดยเอาหวขน ถาแดดด ๆ ประมาณ 5-6 แดด (วน) กใชได กกแหงดแลว น ากกรวมไวตามขนาด มดเปนก า ๆ เกบรวบรวมไวบนขอบาน ถามกกทมอายตดไดอกกตดท าเสนกกเกบไวเมอมโอกาสจะท าได เพอทจะไดใชในวนขางหนา ชาวบานรายหนง ๆ เกบเสนกกไวไมขาดตามฤดกาล เวนแตประเภททซอเสนกกเทานน

3.3.7.1 ขอควรระวงในการตากกก 1) การตากกลางแดดนนจะท าใหกกแหงเรว และกกนนมวนตวเรวขน การ

ตากแดดประมาณ 3-4 แดดจด ๆ กเกบไวได กกแหงดแลวน ตองมดเปนมด ๆ เกบไวปดใหดอยาใหชนกกจะเปอยได กกทแหงดจะเกบไวคางปนานเทาไรกไมเสย ไมเปอย ไมเนา

2) การตากกกดวยการผงลมนนจะแหงชา และบางทอาจไมมวนตวทงหมด และในคอก าทถกมดไวนนไมคอยแหงแลวเกบไว 2 คน กจะมราขนในคอก ากกท าใหกกนนเนาเปอยไดงาย ฉะนนการตากกกในวธนควรระวงดวย

3) การตากกกทจะท าการยอมสทก ๆ คราว ควรตากโดยใชกบราวไมเชอกขงใหตงกบหลกเสา หรอตนไมทมความแนนพอ และการตากโดยเอาโคนหอยลงมา เพอจะไดความหอตวของกกนนเรวขน

4) การตากกก เมอเหนวาแหงดแลว ควรเกบไปมดไวใหเรยบรอย อยาใหถกน าในขณะทยงมไดท าการยอม เพราะจะท าใหกกนนขนรา

5) การน ากกมาท าการแปรรปทกครง ตองใชน าพรมใหกกเปยกพอสมควรแลวควรหาผาชบน าใหเปยกมาคลมกกอกครงหนง เพอใหกกนนมความออนตวอยเสมอหรอจะใชกาบกลวยมาหอหมกได

6) การน าไปแชน าเพอใชแปรรปนน ไมควรน าไปแชน าใหมากเกนไป ควรใหมจ านวนเพยงพอทจะใชในวนนน เพราะในเมอใชในวนนนไมหมดแลว จะท าใหกกนนเสยไดงาย

ภาพท 3.10 แสดงการตากกก (มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ. http://www.rbru.ac.th/org/mat: 2553)

30

ภาพท 3.11 แสดงการเกบกก (http://www.rbru.ac.th/org/mat)

3.3.9. การยอมสกก ขนแรกน ากกซงแหงดทมดเกบไวมาคลายมดใหหลวม แลวน าไปแชในน าเยนไวประมาณ 12ชวโมงหรอแชทงไวทงคนกได กกจะพองตวและออนนม ภาชนะทจะใชในการแชกกนน จะแชในถงหรอโองหรอบอทมน าในบอพอสมควร หรอแลวแตจะมภาชนะชนดอน ๆ ทเหนสมควร แตทางทดควรใชภาชนะทคอนขางโต และสามารถจกกไดทละมาก ๆ และจมลงในน าจรง ๆ เพอใหกกนนอมน าทว ๆ กน จากนนกน าเอากกทแชน าไวขนมาผงลมใหน าหยดจนหมดพอหมาด ๆ จะแบงยอมทละครงมด หรอทงหมดมดกได (มดละ 5 ก า) แกมดกกใหหลวม ๆ เหมอนแชน า แตเฉพาะปลายกกตองมดใหแนนตรงหวแยกออกใหหมดเพอกกจะไดตดน าทวถงกนทกเสน เตรยมลงในภาชนะทจะใชยอม เมอเตรยมกกเปนทเรยบรอยแลวกตมดวยภาชนะทจะใชยอม พอน าเดอด (ตมน ารอนใหมอณหภมประมาณ 60 องศาเซลเซยส) น าสทผสมตามความตองการทเตรยมไวนนใสลงไปในภาชนะยอม โดยสยอมกกเปนสเบสคและสแอสค เปนชนดเดยวกบสทใชยอมเสนไหม ซงมลกษณะเปนเกลดกบเปนผง ใหใสสลงไปทละนอย ๆ จนหมด ระหวางการเตมสนนกใหใชไมกวนใหสเขากนละลายใหหมด (วธผสมสและอตราสวนผสม) ตมตอไปจนน าสเดอดแลวเตมน าสมสายช สารสม หรอใสเกลอบางพอสมควรกได ผสมใสลงไปในน ายอมเลกนอย แลวใชไมกวนใหเขากน น าเสนกกทเตรยมไวใสลงไปในน ายอม ขณะยอมสกกตองน าเดอดจรง ๆ เสนกกเบาจะลอยตวขนมา ตองใชไมขนาด 2” x 28” จ านวน 2 อน ส าหรบคอยกดกกใหจมน า หรอใชไมทมน าหนกพอสมควรใชวางทบบนกกทท าการยอมสอยนน และตองหมนกลบกกบอยครงประมาณ 5 นาท/ครง เพอสจะไดจบเสนกกไดทวถงกน และสตดเสนกกเสมอกนไมดาง และถาตองการใหสนนตดเขม กใชเวลาในการตมใหนานขนโดยใชเวลายอมสประมาณ 30 นาท ถาไมตองการใหสเขมกใชเวลาตมเพยง 10-15 นาทกพอ ขอส าคญในการตมครงหนง ๆ ใชเวลาตมควรใหเทา ๆ กนทกครงไป มฉะนนจะท าใหสดางเปนตอน ๆ เมอเหนวาสสวยดแลว และ

31

ไดสตามทตองการจงเอากกออกจากภาชนะทยอม เสรจแลวจงน าไปผงแดดใหเสนกกเหยยดตรงหรอผงลม (การผงกกในแดดกบการผงกกดวยลมแตกตางกน เพราะวาการผงกกในแดดจะท าใหกกกรอบและหกงาย) ซงสวนใหญนยมผงกกดวยลมมากกวา เมอตากกกแหงแลวกใหใชน า เยนลางเสนกกหลาย ๆ ครง แลวน าไปตากใหแหงควรจะตากในทรมประมาณ 1-2 วน และพยายามอยาใหถกละอองฝนหลงจากการยอมส เพราะจะท าใหขนรา

ตารางท 3.2 แสดงวธผสมสและอตราสวนผสมสยอมกก

ส สทตองผสม สวนหรอชอน วธผสม น าตาล เหลองแกแดง

น าเงน แดง

3 2 1

กก 1 มด น า 1 ปบครง (ลดสเหลองแก 2 ชอน แดง 1 ชอน น าเงน 1 ชอน) ใสน ากรดหรอน าสมสายช หรอสารสม 3 ชอน และใสเกลอ1 ชอน

เขยว เขยว เหลอง

3 2

กก 2 มด น า 2 ปบครง ไมตองลดสวนส ใสน ากรด หรอน าสมสายช หรอสารสม 7 ชอน

น าเงน น าเงน ด า

2 1

กก ครงมด น า 1 ปบ น ากรด 4 ชอน ถาตองการสออน ไมตองเคยวทงไว 5 นาท เอาลง

เหลอง เหลอง 3 กก 3 มด น าครงปบ สารสม 3 ชอน ไมตองผสมส ถาใหสแกเพมสใหออนลดสวนไมตองเคยว พลกกลบใหทวแลวเอาลง

แดงสด แดง เหลองแก เหลองออน

3 1 1

สแดงเขมไมตองผสมส ใสสแดงอยางเดยว ไมเคยวนานหนอย ใหแดงสด พลกกลบไปมาใหทวแลวหาของหนก ๆ ทบไวประมาณ 5 นาทเอาลง

สด าผสม น าเงน ด า เขยว แดง

3 1 2 1

กกมดครง น า 2 ปบ น าสมสายช 10 ชอน

น าตาลแดง เหลองแก แดง น าเงน

1 2 1

กกมดครง น า 2 ปบ น าสมสายช 10 ชอน

32

ภาพท 3.12 แสดงการยอมสกก

(มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ. http://www.rbru.ac.th/org/mat: 2553)

3.3.10. วสดอปกรณในการผลต วสดอปกรณทใชในการผลตในทนจะกลาวถงวสดอปกรณทใชในการแปรรปของชาวบาน หรอกลมผผลตใชกน ซงนนกหมายถงวสดอปกรณทใชกนโดยทวไป แตละทองถนอาจจะใชไมเหมอนกนกได เพราะฉะนนผวจยจงขอกลาวโดยรวมซงไดแบงวสดอปกรณในการผลตออกเปนสองประเภท คอ วสดอปกรณในการผลตประเภททอ และวสดอปกรณในการผลตประเภทสาน

3.3.10.1 วสดอปกรณในการผลตประเภททอ 1. กกหรอเสนกกตากแหง 2. มดจกกก(มลกษณะเปนมดปลายแหลมขนาดเลก) 3. สยอมกก,ภาชนะส าหรบตมสยอม 4. ก ามะถน,ภาชนะส าหรบอบก ามะถน 5. ราวตากกก

33

6. เชอกไนลอน(ส าหรบใชเปนเสนยนในการทอ) 7. กทอกกมสามแบบ คอ กนอน,กยนหรอกตง,กพฒนา

3.3.10.2 วสดอปกรณในการผลตประเภทสาน 1. กกหรอเสนกกตากแหง 2. มดจกกก(มลกษณะเปนมดปลายแหลมขนาดเลก) 3. สยอมกก,ภาชนะส าหรบตมสยอม 4. ราวตากกก 5. เครองรดเสนกก (ท าใหเสนเรยบ) 6. อปกรณส าหรบฉดพรมน าขณะสาน 7. น ายาเคลอบผว (ยรเทน) และแปรงส าหรบทา 8. ถงและกลองกระดาษส าหรบบรรจผลตภณฑทเสรจแลว

หมายเหต วสดอปกรณทไดกลาวมาขางตนบางพนทอาจจะมมากกวาหรอนอยกวานกได เพราะบางพนทอาจมขนตอนการท าทหลายขนตอนจงใชวสดอปกรณมาก ในขณะทบางพนทอาจมขนตอนการท าทนอยกวา การใชวสดอปกรณจงนอยไปตามลกษณะการท างาน

3.4. การศกษารปแบบลวดลายผลตภณฑ

จากการเกบขอมลลวดลาย ในผลตภณฑจากตนกกเพอศกษาลกษณะของลายทพบ ลกษณะของการท าใหเกดลาย วธการท าใหเกดลายเพอทจะไดน าไปเปนขอมลในพฒนาผลตภณฑตอไป และจากขอมลทไดพบวาลายในผลตภณฑจากกกสามารถแบงออกเปนสองกลมดงน

3.4.1. ลวดลายทไดจากการทอ มลกษณะของลายดงน 1) ลายพน หมายถง การใชสกกสเดยว พงสลบการคว าหงายของกตดตอกน กจะได

เปนสพนเชน พนเขยว พนแดง พนขาว เปนตนทอไปเรอยๆจนไดความยาวตามตองการ

ภาพท 3.13 แสดงลายพน (วงศทอง,2550 : 44)

34

2) ลายจบหนง หมายถง การใชกกสองสหรอจะเปนสามสกได สหนงจะเปนสพนอก

สองสจะเปนสท าตา เรมดวยการทอสพนตดตอกน 2 เสน สลบกนกบสท าตา ทอไปเรอยๆจนไดความยาวตามตองการ

ภาพท 3.14 แสดงลายจบหนง (วงศทอง,2550 : 44)

3) ลายจบสอง หมายถง การใชกกสามสๆใดกได สหนงจะเปนสพนอกสองสจะเปนส

ท าตาเรมดวยการทอสท าตาสลบกนกบสพนเวลาจะสลบตากทอสพน 1 เสน สท าตาสละ 2 เสน ตา

ของเสอกจะสลบ ทอไปเรอยๆจนไดความยาวตามตองการ

ภาพท 3.15 แสดงลายจบสอง (วงศทอง,2550 : 45)

35

4) ลายจบส หมายถง การใชกกสองสๆใดกได สหนงจะเปนสพนอกสหนงจะเปนสท าตา เรมดวยการทอสพนสลบกนกบสท าตาเวลาจะสลบตากทอสพน 4 เสน สท าตาสละ 3 เสน ตาของเสอกจะสลบ ทอไปเรอยๆจนไดความยาวตามตองการ

ภาพท 3.16 แสดงลายจบส (วงศทอง,2550 : 45)

5) ลายจบแปด หมายถง การใชกกสองสๆใดกได สหนงจะเปนสพนอกสหนงจะเปนสท าตาเรมดวยการทอสพนสลบกนกบสท าตาโดยทอสพน 2 เสน สท าตาสละ 1 เสน สพน 1 เสน สท าตาสละ 1 เสน จนไดสท าตาครบ 8 เสนจงเรมนบใหม ตาของเสอกจะสลบ ทอไปเรอยๆจนไดความยาวตามตองการ

ภาพท 3.17 แสดงลายจบแปด (วงศทอง,2550 : 45)

36

3.4.2. ลวดลายทไดจากการสาน มลกษณะของลายดงน 1) ลายแมบท คอ ลายทมลกษณะประจ าตวเดนชด มกฎเกณฑการสานแนนอน เชน

ลายขดยก หนงขมหนง หรอลายขดสองยกสองขมสอง ลายสามยกสามขมสามเหลาน เปนตน ลายแมบทตางๆ เหลานเปนตนก าเนดทท าใหคนรจกน าวสดในทองถนจ าพวก ไมไผ ใบลาน กระจด กก ฯลฯ น ามาสานเปนสงของเครองใชในชวตประจ าวนมานานจนถงปจจบน

ภาพท 3.18 แสดงลกษณะการสานลายขดยก

2) ลายพฒนา คอ ลายพฒนามาจากลายแมบท มกฎเกณฑการสานแนนอน แตมรายละเอยดเพมขน ลกษณะเดนของลายแมบทยงปรากฏชด สวนลายจะเปลยนแปลงเปนรปรางงายขน ลายดงกลาวแสดงใหเหนถงความฉลาดของชางสานไทยแตโบราณกาลทรจกดดแปลงและพฒนาลายสานตางๆ เหลานใหมรปแบบทจะน าไปใชประโยชนไดอยางเหมาะสมและสวยงาม

ภาพท 3.19 แสดงลกษณะการสานลายพฒนา

ลายหนงขมหนง ลายขดสองยกสองขมสอง ลายสามยกสามขมสาม

ลายกางปลา

37

3) ลายประดษฐ คอ ลายสานทชางสานประดษฐขนใหเปนลวดลายตางๆ โดยอาศยลายแมบท และลายพฒนาเปนหลกในการสาน ซงยงคงยดการสานลายแมบท และลายพฒนาแตไมแนนอนคงทเสมอไป ใชตอกสขนาดตางๆ สานและประดษฐใหเปนดอกดวง และลวดลายเปนหลกในการสาน แสดงออกถงศลปะและวฒนธรรมของทองถน ตลอดจนอารมณและรสกนกคดไวในลายสานไดอยางงดงาม เชน ลายขดตามแนว ขดดอกจน ขดขอ ลายพด เปนตน

ภาพท 3.20 แสดงลกษณะการสานลายประดษฐ

3.4.3. การศกษารปแบบผลตภณฑและแนวทางการพฒนาผลตภณฑ 3.4.3.1 รปแบบผลตภณฑจากกก ปจจบนปจจยส าคญทท าใหวถชวตเปลยนไปซงจะ

หมายถง การทผลตภณฑจากกกกจะตองเปลยนแปลงตาม สภาวะเศรษฐกจทเปลยนไปคาเงนทสงขน การใชชวต การกน การอย เทคโนโลยทเปลยนไป ปจจยเหลานมผลทท าใหผลตภณฑจากกกเปลยนแปลงตามไปดวย ซงจะเหนไดจากการทชาวบานเคยผลตเพอใชเองภายในครวเรอน เปนผลตภณฑทผลตขนโดยเนนการใชงานเปนหลก ตอมากเปนการผลตเพอการประดบตกแตงเพมความสวยงามเขามาเกยวของ

ซงมสนคาหลายรปแบบตามวตถประสงคการใชงาน เชน เกาอ,หมอน,กระเปา, กลองทชช,ทรองจาน-รองแกว,ถาดรองแกว,ถาดผลไม,แจกนหมกก,โคมไฟ,พด,ตะกราไวน,ซองใสจดหมายกลองใสของ,หมวก,ตลบใสของ เปนตน

3.4.3.2 การส ารวจผลตภณฑจากกกทองถน จากการศกษาผลตภณฑจากกกขางตน วเคราะหเปรยบเทยบรวบรวมขอมลผลตภณฑหลายประเภท จากภาคสนามและขอมลจากศนยขอมลผลตภณฑชมชน สรปไดดงตารางท 3.3

ลายขดดอกจน

38

ตารางท 3.3 แสดงการส ารวจผลตภณฑจากกกทองถน

(หนงต าบลหนงผลตภณฑ. www.thaitambon.com : 2553)

จงหวด รปแบบผลตภณฑ 1. ขอนแกน

- เสอ - กระตบขาว

2. จนทบร - กระเปาถอ - กลองทชช - กระเปาใสเอกสาร - กลองเครองประดบ - รองเทา - เสอ,หมอนอง - ตะกราใสของ - หมวก - ปายตกตาเดก

3. ปราจนบร - ท ร อ ง จ าน -ท ร อ งแกว

- ทเสยบเอกสาร - พด - กลองทชช - กระเปาถอ - เสอ - อาสนะ - แฟมเอกสาร - หมอนอง

4. รองเทา

39

ตารางท 3.3 แสดงการส ารวจผลตภณฑจากกกทองถน (ตอ)

จงหวด รปแบบผลตภณฑ 5. มหาสารคาม

- เสอ - เสอบฟองน า - ทเสยบจดหมาย - หมอนอง - ทบงแดดรถ - ท ร อ ง จ าน -ท ร อ งแกว

- กลองใสของ - กลองทชช - ทรองนง

6. ยโสธร - เสอ - กลองทชช - แฟมใสเอกสาร

7. สมทรปราการ - เสอ

40

ตารางท 3.3 แสดงการส ารวจผลตภณฑจากกกทองถน (ตอ)

จงหวด รปแบบผลตภณฑ 8. ระยอง

- กลองทชช - กลองใสของ - แจกน - ตะกราใสของ - หมวก - กระเปา - หมอน - ตะกราใสผลไม - รองเทา - เสอ

41

ตารางท 3.3 แสดงการส ารวจผลตภณฑจากกกทองถน (ตอ)

จงหวด รปแบบผลตภณฑ 9. รอยเอด

- เสอ - ซองใสผา - กระเปา - แจกน - กระตบขาว - หมวก

42

ตารางท 3.3 แสดงการส ารวจผลตภณฑจากกกทองถน (ตอ)

จงหวด รปแบบผลตภณฑ 10. อ านาจเจรญ

- เสอ - ทรองจาน - ทรองแกว - กระตบขาว - หมวก - กระเปา - ทใสซองจดหมาย

11. อดรธาน - กระเปา - เสอ - ท ร อ ง จ าน -ท ร อ ง

แกว

43

ตารางท 3.3 แสดงการส ารวจผลตภณฑจากกกทองถน (ตอ)

จงหวด รปแบบผลตภณฑ 12. สมทรสาคร

- เสอ

จากขอมลตารางท 3.3 การส ารวจผลตภณฑจากกกทองถนและเมอน ากลมผลตภณฑทไดมาประมวลผลขางตน สรปไดวา ดานรปแบบผลตภณฑของแตละชมชนไมแตกตางกนมากเทาไรจากทองตลาด ซงในทนยงรวมไปถงความสะดวกดานการขนสงดวยดงตารางท 3.3 สวนดานกระบวนการผลตผลตภณฑ ผลตภณฑมกระบวนการผลตทหนกนไมมากดไดจากรปแบบ นอกจากนจากตารางยงสรปไดวาแหลงผลตผลตภณฑจากกกนนมทวทกภมภาคของประเทศและโดยเฉพาะบรเวณทมการปลกกกมาก แบงวธการผลตผลตภณฑจากกกไดเปน 2 ประเภท ไดแกผลตภณฑทไดจากการทอ และผลตภณฑทไดจากการสาน ดงนนผลตภณฑจงจ าเปนตองหาแนวทางในการพฒนาผลตภณฑจากกกใหแตกตางไปจากเดม

3.4.3.3 การส ารวจการผลตและเทคโนโลยการผลต

การส ารวจผผลตผลตภณฑกก ผวจยไดศกษารวบรวม วเคราะหจากการลงพนท โดยสอบถามแบบมสวนรวม ขอมลทไดสามารถสะทอนสภาพทแทจรงของกลมและสามารถสรปกลมผผลตภณฑไดดงน

1) กลมสตรเจดรวรงเรองเลขท 11/2 หมท 3 ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร กอตงเมอปพทธศกราช 2543 จากระยะเวลา 10 กวาปในการผลตผลตภณฑกกน คณชศร ชาวใต เปนผรเรมการรวมกลมกนผลตผลตภณฑกกซงอยทจงหวดสมทรสาครลกษณะ

44

ของอาชพคอ แยกกนผลตภายในครวเรอนและรวมกนอนรกษ ทงนยงไดรบคดเลอกเปนผลตภณฑโครงการหนงต าบลหนงผลตภณฑ ปจจบนอยเลขท 11/2 หมท 3 ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาครรหสไปรษณย 74000 พนทสวนใหญทใชในการผลตผลตภณฑกกนน เปนบานเรอนทตงอยรมน า และเปนบรเวณพนทสวนของตนเองทรมรน สภาพพนดนเปนทราบลม มล าคลองไหลผานหลายสายโดยสมาชกในการประกอบอาชพคอ กลมชาวบานทรวมกนผลตเพออนรกษชวยด าเนนการผลตผลตภณฑกกซงความรทน ามาผลตผลตภณฑจากกกนน คณชศรชาวใต และสมาชก ไดมความคดมาจากขนบธรรมเนยมประเพณและวถชวตแตกตางจากชมชนอน ๆ การสานเสอไวใชภายในครวเรอนมอยทวไปในครอบครวชาวรามญซงในสวนน เปนสงทนาชนชม และเปนแบบอยางแกชมชนอนๆ ทนาจะน ามาเปนแบบอยางได เนองจากคณชศรชาวใต และสมาชก มอาชพท าสวนเปนหลก แตเมอเกดการเปลยนแปลงในยคสงคมนยม ท าใหวถชวตในชมชนเปลยนแปลงไปวยรนหนมสาวในชมชนเดนทางเขาสเมองหลวง เพอหาปจจยท 5 คอ เงน ในการด ารงชวตตามสงคมวตถนยม จงท าใหเกดการรวมกลมชาวบานทรวมกนผลตผลตภณฑจากกกเพออนรกษ โดยสวนมากกลมประชากร ในจงหวดสมทรสาครนนไมคอยนยมผลตภณฑจากกกซงสวนมากจะเปนทนยมในกลมชาวรามญโดยสวนใหญจะผลตผลตภณฑแบบเดยว คอ เสอ คณชศรชาวใต และสมาชก จงไดรเรมการรวมกลมกนผลตผลตภณฑจากกก ดวยกระบวนการผลตทใชมาแตบรรพบรษ

(1) วตถดบ วสดอปกรณการผลต กระบวนการผลตมดงน (1.1) วตถดบทน ามาผลตผลตภณฑจากกกของชมชนนสวนใหญจะเปนสาย

พนธ CyperusImbricatus Retz หรอ กกสามเหลยมซงผวจยจะขอกลาว ดานคณสมบต และกระบวนการผลตในภาพรวมคอ กกทเหมาะแกการน ามาท าเสอนน ควรมอาย 3- 4 เดอนหรอเมอพอกกนนแกพอตวแลว สงเกตไดคอกกมดอกออกสจะเหลอง โดยมากมกจะตดกกกนในชวงปลายฤดฝนคะเนความสงประมาณ 2 เมตร

(1.2) วสดและอปกรณทใชในการผลต มดจกกก(มลกษณะเปนมดปลายแหลมขนาดเลก)สยอมกกภาชนะส าหรบตมสยอม ราวตากกก ไมรดเสนกก (ท าใหเสนเรยบ) อปกรณส าหรบฉดพรมน าขณะสานน ายาเคลอบผว (ยรเทน) และแปรงส าหรบทาถงและกลองกระดาษส าหรบบรรจผลตภณฑทเสรจแลว

(1.3) กระบวนการผลต การศกษาผลตภณฑจากกกของกลมสตรเจดรวรงเรองต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร สรปกระบวนการผลต

45

ภาพไดอะแกรมท 3.21 แสดงกระบวนการผลต สรปไดวา กระบวนการผลตผลตภณฑจากกก“มอญเจดรว” เรมตนจากการปลกตนกกสามเหลยม อาย 3 เดอนจงตดได จากนนคดเลอกขนาดสน-ยาวทตองการ เมอแยกเปนขนาด ๆ แลวจงเขาสการกรด-จกกกเพอเอาไสในของกกออก เมอกรด-จกกกเสรจแลวกท าการตากแดด 5-6 แดดใหแหง เพอท าการน าน าทมอยในกกออก ซงเปนตนเหตจากการขนรา เมอกระบวนการตากแดดเสรจเรยบรอยแลวกเกบไวในบรเวณทมอากาศถายเท และมหลงคาเพอปองกนน าและความชน เพอรอการยอมสในขนตอนตอไป โดยการยอมสนนตองน ากกไปแชน าเยนทงไว 12 ชวโมงกอนทจะน าไปยอมส จากนนกน าเอากกทแชน า

ภาพท 3.21 แสดงกระบวนการผลตผลตภณฑจากกก “กลมสตรเจดรว”

46

ไวขนมาผงลมใหน าหยดจนหมดพอหมาด ๆ โดยสยอมกกเปนสเบสคและสแอสค เปนชนดเดยวกบสทใชยอมเสนไหม ซงมลกษณะเปนเกลดกบเปนผง ใหใสสลงไปทละนอย ๆ จนหมด ระหวางการเตมสนนกใหใชไมกวนใหสเขากนละลายใหหมด (วธผสมสและอตราสวนผสม) ตมตอไปจนน าสเดอดแลวเตมน าสมสายช สารสม หรอใสเกลอบางพอสมควรกได โดยใชเวลายอมสประมาณ 30 นาท เสรจแลวจงน าไปผงแดดใหเสนกกเหยยดตรงหรอผงลม เมอตากกกแหงแลวกใหใชน าเยนลางเสนกกหลาย ๆ ครง แลวน าไปตากใหแหงควรจะตากในทรมประมาณ 1-2 วน พยายามอยาใหถกละอองฝนหลงจากการยอมส เพราะจะท าใหขนรา กอนทจะผลตผลตภณฑจากกกนน กตองมการคดแยกกกทขนราออกดวยและตองพรมน าพอสมควรเพอใหกกออนตวอยเสมอ เมอท าการคดแยกกกทขนราออกไปแลวก เขาสกระบวนการสรางผลตภณฑโดยการสาน ซงการสานนนกม 3 ลาย คอ ลายทบ ลายโปรง และลายทบสลบโปรง แตในการผลตผลตภณฑจากกก“มอญเจดรว” นนจะสานลายทบ เมอสรางผลตภณฑเสรจเรยบรอยแลวกทายรเทน ผงลมใหแหง ตรวจสอบความเรยบรอยและบรรจหบหอ 3.5. การศกษาทดลองวสดและการวางต าแหนงผลตภณฑในตลาด

การศกษาในขนตอนนคณะผวจยท าการศกษาทดลองวสดและไดแยกการวเคราะหรปแบบผลตภณฑ กรรมวธการผลตออกเปน 2 รปแบบ คอ การศกษาผลตภณฑรปแบบเดม และการศกษาประยกตผลตภณฑรปแบบใหม ดงมรายละเอยดดงตอไปน

3.5.1. วเคราะหวสด กรรมวธการผลตและแปรรปเปนผลตภณฑ การศกษาประยกตวสดและรปแบบใหมดงตารางท 3.4

47

ตารางท 3.4 แสดงการศกษาทดลองวสด

รปแบบวสด กรรมวธ ผลตภณฑ

ผลตโดยการตดชนสวนกกและน ามายดตดกบผามสลน โดยใชกาวลาเทกซเปนตวประสานและเยบขอบดวยผา

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ ทบแสง ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรตกแตงในครวเรอน ฯลฯ

ผลตโดยการตดชนสวนกกและน า ม า ย ด ต ด ก บ แผ นพลาสตกใสทง 2 ดาน โดยใ ช ก า ว ล า เ ท ก ซ เ ป น ต วประสานและเยบขอบดวยผา

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ ทบแสงมนวาว ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก ท รองจาน -รองแกว กระเปาเปนตน

48

ตารางท 3.4 แสดงการศกษาทดลองวสด(ตอ)

รปแบบวสด กรรมวธ ผลตภณฑ

ผลตโดยการตดชนสวนกกและน า ม า ย ด ต ด ก บ แผ นพลาสตกใสและหนง โดยใชกาวลาเทกซเปนตวประสานและเยบขอบดวยผา

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ ทบแสงมนวาว ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก ท รองจาน -รองแกว กระเปาเปนตน

ผลตโดยการตดชนสวนกก น ามาท าการเวนชองไฟของลายเสอ และน ามายดตดกบหนง โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ ทบแสงมนวาว มระยะเกดขน ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรเบาะรองนง เปนตน

49

ตารางท 3.4 แสดงการศกษาทดลองวสด (ตอ)

รปแบบวสด กรรมวธ ผลตภณฑ

ผลตโดยการตดชนสวนกก น ามาท าการเวนชองไฟของลายเสอเพยงดานเดยว และน ามายดตดกบผามสลน โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ โปรงแสงมนวาว มระยะเกดขน ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรตกแตงเปนตน

ผลตโดยการตดชนสวนกก น ามาท าการเวนชองไฟของลายเสอเทาๆกน และน ามายดตดกบผามสลน โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ โปรงแสงมนวาว มระยะเกดขน ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรตกแตงผลตภณฑตกแตงภายในเปนตน

50

ตารางท 3.4 แสดงการศกษาทดลองวสด (ตอ)

รปแบบวสด กรรมวธ ผลตภณฑ

ผลตโดยการตดชนสวนกกและน า ม า ย ด ต ด ก บ แผ นพลาสตกใสและหนง โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ ทบแสงมนวาว ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก ท รองจาน -รองแกว กระเปาเปนตน

ผลตโดยการตดชนสวนกกและน า ม า ย ด ต ด ก บ แผ นพลาสตกใสดานเดยว โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ ทบแสงมนวาว ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก กระเปา เฟอรนเจอรเปนตน

51

ตารางท 3.4 แสดงการศกษาทดลองวสด (ตอ)

รปแบบวสด กรรมวธ ผลตภณฑ

ผลตโดยการตดชนสวนกกและน ามายดตดกบแผนหนงดานเดยว โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ ทบแสงมนวาว ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรเปนตน

ผลตโดยการตดชนสวนกกและน ามายดตดกบผามสลน โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ ทบแสงมนวาว ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรเปนตน

52

ตารางท 3.4 แสดงการศกษาทดลองวสด (ตอ)

ผลตโดยการตดชนสวนกก น ามาท าการเวนชองไฟของลายเสอเทาๆกน และน ามายดตดกบกระดาษสา โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ โปรงแสงมนวาว มระยะเกดขน ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรตกแตงผลตภณฑตกแตงภายในเปนตน

ผลตโดยการตดชนสวนกก น ามาท าการเวนชองไฟของลายเสอเทาๆกน และน ามายดตดกบแผนโพลคารบอเนต โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ โปรงแสงมนวาว มระยะเกดขน ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรตกแตงผลตภณฑตกแตงภายในเปนตน

53

ตารางท 3.4 แสดงการศกษาทดลองวสด (ตอ)

ผลตโดยการตดชนสวนกก น ามาท าการเวนชองไฟของลายเสอเทาๆกน และน ามายดตดกบแผนกระจกใส โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ โปรงแสงมนวาว มระยะเกดขน ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรตกแตงผลตภณฑตกแตงภายในเปนตน

ผลตโดยการตดชนสวนกก น ามาท าการเวนชองไฟของลายเสอเทาๆกน และน ามายดตดกบแผนอะครลคเขยวใส โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ โปรงแสงมนวาว มระยะเกดขน ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรตกแตงผลตภณฑตกแตงภายในเปนตน

54

ตารางท 3.4 แสดงการศกษาทดลองวสด (ตอ)

ผลตโดยการตดชนสวนกก น ามาท าการเวนชองไฟของลายเสอเทาๆกน และน ามายดตดกบแผนอะครลคใส โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ โปรงแสงมนวาว มระยะเกดขน ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรตกแตงผลตภณฑตกแตงภายในเปนตน

ผลตโดยการตดชนสวนกก น ามาท าการเวนชองไฟของลายเสอเทาๆกน และน ามายดตดกบแผนอะครลคสด า โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ โปรงแสงมนวาว มระยะเกดขน เกดการแทนทสชองวางดวยสพนหลงสด า ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรตกแตงผลตภณฑตกแตงภายในเปนตน

55

ตารางท 3.4 แสดงการศกษาทดลองวสด (ตอ)

ผลตโดยการตดชนสวนกก น ามาท าการเวนชองไฟของลายเสอเทาๆกน และน ามายดตดกบแผนอะครลคสแดง โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ โปรงแสงมนวาว มระยะเกดขน เกดการแทนทสชองวางดวยสพนหลงสแดง ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรตกแตงผลตภณฑตกแตงภายในเปนตน

ผลตโดยการตดชนสวนกก น ามาท าการเวนชองไฟของลายเสอเทาๆกน และน ามายดตดกบแผนอะครลคสน าเงน โดยใชกาวยางแบบสขาวใสเปนตวประสาน

ลกษณะพเศษทพบ คอ แบน เรยบ โปรงแสงมนวาว มระยะเกดขน เกดการแทนทสชองวางดวยสพนหลงสน าเงน ล กษณะง านท เ หม าะสม ไดแก เฟอรนเจอรตกแตงผลตภณฑตกแตงภายในเปนตน

การศกษาและพฒนารปแบบผลตภณฑ จากตารางสรปไดวา จากกรรมวธการผลตขางตนสามารถน าไปประยกตเปนผลตภณฑในรปแบบตาง ๆ อาทเชน โซฟา เกาอ เปนตน และสามารถน ามาท าเปนผลตภณฑตกแตงบานเครองใชในครวเรอน เชน โคมไฟ ถาดใสของ ทรองจาน-รองแกว ทปโตะ เปนตน จากการศกษาและวเคราะหลกษณะเดนและดอยของผลตภณฑ เสอกก ตามตารางการศกษาทดลองวสด

56

1. การศกษารปแบบผลตภณฑจากกกในปจจบน ซงสรปไดวาผลตภณฑจากกกมกรรมวธการผลต 2 วธ คอ ผลตภณฑทไดจากการทอ และผลตภณฑทไดจากการสาน รปแบบผลตภณฑทไดจะมลกษณะทแตกตางกน ดงตารางท 3.5

ตารางท 3.5 แสดงการศกษาผลตภณฑจากกก (หนงต าบลหนงผลตภณฑ. www.thaitambon.com : 2553)

รปแบบผลตภณฑ การวเคราะหผลงาน

รปแบผลตภณฑจากกก (หมอนอง)ขนาด 35x35ซม. ลกษณะเปนผลตภณฑท ไดจากการทอ ดวยลายผสมทเรยบงาย มการประยกตน าผาทมคณสมบตการถายเทอากาศไดด มความยดหยน เพอความรสกสบายตอการสมผส โดยใชรปแบบผลตภณฑใหม

รปแบผลตภณฑจากกก (ทเสยบเอกสาร) ขนาด 22x30ซม. ลกษณะเปนผลตภณฑทไดจากการทอ ดวยลลายพนทเรยบงาย มการประยกตน ากกมาตดทอน และน าผ า ตอ เต ม โดยใช รปแบบผลตภณฑใหม

รปแบผลตภณฑจากกก (ตะกราใสผลไม) ขนาด 20x20ซม. ลกษณะเปนผลตภณฑทไดจากการสาน ดวยลายพนท เรยบงาย โดยใชรปแบบผลตภณฑเดม

57

ตารางท 3.5 แสดงการศกษาผลตภณฑจากกก (ตอ)

รปแบบผลตภณฑ การวเคราะหผลงาน

รปแบผลตภณฑจากกก (แจกน) ขนาด 10x25ซม. ลกษณะเปนผลตภณฑทไดจากการสาน ดวยลายผสมท เ รยบงายแตดโดดเดน โดยใช รปแบบผลตภณฑใหม

รปแบผลตภณฑจากกก (รองเทา) ขนาดมตงแตเดกจนถงผใหญ ลกษณะเปนผลตภณฑทไดจากการสานและการทอ ดวยลายพนท เ รยบงาย มการประยกตน ากกมาตดทอน และน าผาตอเตม โดยใชรปแบบผลตภณฑใหม

รปแบผลตภณฑจากกก (หมวก) ขนาดมตงแตเดกจนถงผใหญ ลกษณะเปนผลตภณฑทไดจากการทอและการสาน ดวยลายผสมและลายพนทเรยบงาย มการประยกตน ากกมาตดทอน และน าผาตอเตม โดยใชรปแบบผลตภณฑใหม

58

ตารางท 3.5 แสดงการศกษาผลตภณฑจากกก (ตอ)

รปแบบผลตภณฑ การวเคราะหผลงาน

รปแบผลตภณฑจากกก (ทรองจาน-ทรองแกว) ลกษณะเปนผลตภณฑทไดจากการทอ ดวยลายผสมและลายพนท เรยบงายแตโดดเดน มการประยกตน ากกมาตดทอน และน าผาตอเตม โดยใชรปแบบผลตภณฑใหม

รปแบผลตภณฑจากกก (กระเปา) มทงแบบสเหลยมและรปไข ลกษณะเปนผลตภณฑทไดจากการทอและการสาน ดวยลายผสมและลายพนทเรยบงายแตโดดเดน มการประยกตน ากกมาตดทอน และน า ผ าตอ เต ม โดยใช รปแบบผลตภณฑใหม

59

จากตารางสรปไดวาควรพฒนาเพมมลคาใหกบผลตภณฑ การด าเนนครงน คณะผวจยไดคดเลอกใช เฉพาะกกสายพนธCyperusImbricatus Retzหรอ กกสามเหลยม เนองจากหาไดงายในทองถน มาท าการพฒนาประยกตกรรมวธการผลต โดยการแปรรปผลตภณฑ ใหมเทคนคในการสานกกมากขน โดยกระบวนการผลตแบบปกต ซงรปแบบทจะผลตนนตอง ค านงถงการยศาสตรของผบรโภค และรวมถงความสวยงาม ความคงทน และ ความสะดวกในการขนสง เนองจากรปแบบทมขนาดใหญเกนความจ าเปน และไมสวยงาม เปนสงทสนเปลอง พลงงาน เนอท ทรพยากร

3.5.2. วเคราะหแนวทางการพฒนาผลตภณฑ และการก าหนดต าแหนงตลาด จากกการศกษาผลตภณฑ ผวจยสามารถว เคราะหแบงกลมผลตภณฑจากกก

ในทองตลาดเปน 4 กลม คอ 1. กลมเครองใชในครวเรอน 2. กลมของตกแตง 3. กลมสนคาดงเดม 4. กลมของใชเบดเตรด ดงภาพท 3.22

ภาพท 3.22 แสดงโครงสรางกลมผลตภณฑในทองตลาด

หรหรา

60

จากภาพแสดงต าแหนงผลตภณฑในทองตลาดปจจบน สามารถวเคราะหไดดงน GROUP A (สมวง) กลมเครองใชในครวเรอน ผลตภณฑ รปแบบ รปทรง และความสวยงาม มงเนนในหนาทใชสอย เพอความสะดวกสบายแกผบรโภค GROUP B (สชมพ) กลมของตกแตง รปแบบรปทรง มงเนนในดานความสวยงาม เปนทนยมในปจจบน GROUP C (สเขยว) กลมผลตภณฑดงเดม รปแบบรปทรง ความสวยงาม รวมไปถงเทคนคการผลต มความดงเดม และพนบานในปรมาณมาก ซงผลตภณฑกลมนในปจจบนคอยๆลดเลอนความนยมไป GROUP D (สสม) กลมของใชเบดเตรด เนนความเรยบงาย รปแบบ รปทรง และการตกแตง ตามยคสมย มงเนนประโยชน ดานความสวยงาม เปนทนยมในปจจบนในระดบหนง

จากภาพท 3.22 คณะผวจยไดศกษาคนควา จงทราบวากลมผลตภณฑแตละกลม มขอบเขต ในดานรปแบบ รปทรง รวมไปถงขอบเขตดานเทคนคการผลตทสงผลในปจจบน ซงแสดงขอบเขตไดดงภาพท 3.23

ภาพท 3.23 แสดงขอบเขตกลมผลตภณฑ

61

จากภาพท 3.23 สามารถสรปไดวาผลตภณฑสามารถแบงกลมผลตภณฑได 4 ประเภท คอ กลมเครองใชในครวเรอน กลมของตกแตง กลมผลตภณฑดงเดม กลมของใชเบดเตรด ซงมหวขอในการแบงแยกผลตภณฑ 4 หวขอคอ ทนสมย หรหรา ดงเดม และแปลกใหม ดวย 4 หวขอในการแบงแยกผลตภณฑ จงทราบไดวาผลตภณฑแตละกลมมขอบเขตในดานรปแบบ และเทคนคการผลตอยกลมทมความนยมในปจจบน สามารถวเคราะหไดดงน GROUP A (สมวง)กลมเครองใชในครวเรอน ค านงถงความสะดวกสบายของผบรโภค ไมมความสวยงาม เทคนคการผลตทนสมย รปแบบผลตภณฑเปนทนยมในปจจบน, รปแบบผลตภณฑมความหรหรา เทคนคการผลตแบบดงเดม, รปแบบและเทคนคการผลตแบบดงเดม GROUP B (สชมพ) กลมของตกแตง รปแบบผลตภณฑมความแปลกใหม ค านงถงความรสกและอารมณของผผลต, รปแบบและเทคนคการผลตแบบดงเดม เปนทนยมในปจจบนในระดบหนงเทานน, รปแบบมความหรหรา แตยงคงเทคนคการผลตแบบดงเดมไว, รปแบบผลตภณฑมความหรหรา เปนทนยมในปจจบน GROUP C (สเขยว) กลมผลตภณฑดงเดม รปแบบผลตภณฑและเทคนคการผลตยงคงความดงเดมแบบพนบานไว GROUP D (สสม) กลมของใชเบดเตรด รปแบบผลตภณฑมความหรหรา ค านงถงประโยชนเพยงดานเดยว, เทคนคการผลตแบบดงเดม รปแบบผลตภณฑเปนทนยมในปจจบน, รปแบบผลตภณฑและเทคนคการผลต เปนแบบดงเดม

จากการวเคราะหขอมลผลตภณฑ คณะผวจยมความเหนทจะพฒนาผลตภณฑใน GROUP B ซงเปนกลมผลตภณฑกลมใหญในตลาด เพอเพมความหลากหลายของผลตภณฑมากขนโดยน าลกษณะเดนทางดานรปแบบ เทคนคการผลต ในแตละกลมผลตภณฑและเนนความส าคญกบการยศาสตรของผบรโภค ในการก าหนดรายละเอยดสดสวนของลกษณะการใชงานสงของ ซงจะน ามาสรางเปนผลตภณฑ โดยประยกตรปแบบผลตภณฑใหมใหสอดคลองกบองคประกอบตางๆ ดงนคอ

1. ดานวสด โดยการใชลกษณะเดนดานรปแบบ ไดแก ความแปลกใหม 2. ดานเทคนค สรางลกษณะพเศษของผลตภณฑเพอตอบสนองทางดานรางกายและ

จตใจ 3. ดานเครองมออปกรณ โดยกระบวนการผลตอยบนพนฐานของเทคโนโลยของ

ทองถน และภมปญญาทองถนเปนหลก แตมการน าเทคนคการผลตแบบใหมๆ เขามาเพอสรางความหลากหลายในการผลตมากขน

62

4. ดานรปแบบ มความเรยบงาย ไมมความซบซอน มเอกลกษณเฉพาะ ใหความสะดวกสบาย ในการใชสอย

5. กลมเปาหมาย มงเนนวยท างานฐานะระดบกลาง ซงในทนหมายถง ผทมอายอยในชวง 25-45 ป กาลญ วรพทยต (2548 : 140) กลาววา กลมคนท างานทมการศกษาสงทมอายระหวาง 25-45 ป คอ คนกลมทถอเปนคนกลมใหญในสงคมทมพฤตกรรมของตนเองอยางเดนชด เปนกลมทมอทธพลตอเพอรวมงาน กลมบคคลนจะเรมซอของชนใหญทมมลคาสง เชน รถยนต เครองประดบ เครองใชไฟฟา ทอยอาศย เปนตน นอกจากนนคนกลมนยงเปนกลมทหาความสขใหตวเองมากทสดเพราะมพลงในการท างาน และมรายไดสง จงใชจายเพอหาความสขใหกบตวเองอยเสมอเพอเปนรางวลใหกบชวต ดงนนจงถอเปนกลมเปาหมายทควรใหความส าคญ

63

บทท 4 การออกแบบและการพฒนาผลตภณฑ

4.1 ทวไป จากการศกษาขอมลทวไปของกก ปญหาและอปสรรคในการพฒนาผลตภณฑชมชนจากกก ตลอดจนการศกษาแนวทางการพฒนา วสด กระบวนการ กรรมวธการผลต และรปแบบผลตภณฑ ขอมลทไดคณะผวจยไดน ามาท าการวเคราะหเพอใชเปนแนวทางในการออกแบบและพฒนาเปนผลตภณฑ สรปไดดงน

4.1.1 การศกษาขอมลกก ปญหาและอปสรรคในการพฒนาผลตภณฑชมชนจากกกผลการศกษามดงน

4.1.1.1 การศกษาขอมลกก สรปไดวา กกเปนพชใบเลยงเดยว มอายอยไดหลายปจดอยในตระกล Cyperaceous สวนใหญพบขนไดทวไปตามทลม ชนแฉะ หนอง บง ฯลฯ ตลอดจนดนเลนตามชายทะเล ล าตน ล าตนกกมอย 3 ชนด ไดแก 1.ล าตนใตดนมลกษณะเปนแงงสน ๆ หรอเหงาแขงคลายเหงาขง สน าตาลด า เรยกวา “Rhizome” 2.ล าตนททอดยาวอยบนพนดนมลกษณะเปนทอนขนาดเลกสน าตาล ซงมความยาวตางๆ กนตามชนดของกก เรยกวา “Stolon” 3.ล าตนทเปนกานยาวแขง สเขยว ชขนไปในอากาศ เรยกวา “Arialstem”กก แตละชนดอาจมล าตนไมครบทง 3 ชนดกได แลวแตชนดของกก ใบมรปรางตางกน และมใบเพยงจ านวนเลกนอยเทานนอยตดกบปลายกาบหมใบ (Leaf sheath) ซงหอหมสวนของล าตนสเขยวอย ดอก ดอกมทงดอกสมบรณเพศ และไมสมบรณเพศ แตสวนใหญเปนดอกสมบรณเพศการกระจายพนธ ส าหรบในประเทศไทยเทาทมการส ารวจพบมอยประมาณ 36 ชนด กระจายอยตามภมภาคตางๆของประเทศ และสายพนธทนยมน ามาใชในงานหตถกรรมของชมชนในทองถนม 5 สายพนธ คอ 1.กกสามเหลยมใหญ 2.กกกลม 3.กกใบคม 4.กกสามเหลยมเลก 5.กกสามเหลยม ล าตนกกเปนสวนทนยมน ามาเปนวตถดบเพอผลตเปนสนคาหตถกรรม เนองจากมลกษณะทางกายภาพทด คอ ผวเปนมนเงา เรยบเนยน เหนยวทนทาน และยอมสตดใหสสนสวยงาม

4.1.1.2 ปญหาและอปสรรคในการพฒนาผลตภณฑชมชนจากกก สรปไดวาผลตภณฑจากกกของชมชนสวนใหญ มกประสบปญหาดานตางๆ ดงน 1. ดานการผลตไมสามารถผลตงานไดในชวงฤดฝนเนองจากกกจะขนราเพราะความชน และในชวงฤดรอนเนองจากกกจะแตกเพราะ

64

อากาศรอน 2. ดานผลตภณฑ ขาดการสงเสรมและขอมลในการประยกต พฒนารปแบบผลตภณฑใหมๆ อยางตอเนอง 3. ดานการตลาด คแขงขนทางการตลาดมมาก ขาดบคลากรดานการตลาดผลตภณฑไมมตราสนคา ไมมบรรจภณฑขาดงบประมาณในการน าสนคาออกจ าหนายและการประชาสมพนธ

4.1.2 การศกษาเพอหาแนวทางการพฒนาวสด กระบวนกรรมวธการผลตและรปแบบผลตภณฑจากกก สรปดงน

4.1.2.1 ขอมลดานวสด สรปไดวา ล าตนของกกเปนสวนทเหมาะสมทสดส าหรบเปนวตถดบหลกในการผลตสนคาหตถกรรมจากกก เนองจากล าตนมลกษณะผวมความมนเงา เสนใยยาวตลอดล าตนซงชวยใหเสนใยมความแขงแรงมาก

4.1.2.2 ดานผลตภณฑจากกก ปจจบนแบงเปนประเภทตามประโยชนใชสอย ดงนคอ ผลตภณฑประเภทอปโภคและผลตภณฑประเภทบรโภค

4.1.2.3 ดานกรรมวธการผลตเปนผลตภณฑ พบวาม 2 วธ คอ 1.การสานพบมากในพนทภาคใตและภาคกลาง(จงหวดกรงเทพมหานครและสมทรสาคร)ของไทย ภาคใตนยมใชตนกระจดซงเปนกกชนดหนง เปนวตถดบหลกรอยละ 95-100 ผลตภณฑมหลากหลายรปแบบทผลตมการพฒนาอยตลอด และภาคกลางนยมใชกกสามเหลยมและกกกลม เปนวตถดบหลก รอยละ 100ผลตภณฑทผลตมนอยรปแบบไมหลากหลายไมมการพฒนาจะท าตามแบบดงเดมเพอใชในพธกรรมของชาวรามญ และ2.การทอพบมากทภาคอสานและภาคตะวนออกของไทย ภาคอสานนยมใชกกสามเหลยมเปนวตถดบหลกรอยละ95-100 ผลตภณฑมหลากหลายรปแบบทผลตมการพฒนาอยตลอดและภาคตะวนออกนยมใชกกกลมและกกรงกาเปนวตถดบหลกรอยละ95-100 ผลตภณฑมหลากหลายรปแบบทผลตมการพฒนาอยตลอดเวลา

4.1.2.4 การพฒนาดานวสด สรปไดเปน 2 ดาน คอ 1. ดานกายภาพ พบวา ล าตนกกมความเหนยวปานกลางเมอเทยบกบพชชนดอนๆ จะมความเหนยวมากขนขณะเปยกผลผลตสามารถสรางพนผวงานเปนมนเงา และ2. ดานเคม พบวา ล าตนกกจะทนความเปนดางได แตไมทนความเปนกรดทเขมขน การยอมสถากกผานการฟอกขาวจะยอมสตดดกวายงไมฟอกขาว และท าใหสสม าเสมอตลอดทงเสน

4.2 การศกษาแนวทางการพฒนากลมผลตภณฑเดม จากการศกษาผลตภณฑ และการทดลองเพอหาแนวทางการพฒนาผลตภณฑจากกก ผลการศกษาสรปไดดงน

65

1) การเลอกใชวสด ส าหรบการผลตผลตภณฑในชมชน สรปไดวา กกสามเหลยม เหมาะส าหรบการน ามาใชมากทสด เนองจากเปนพชทหาไดงายในทองถน มคณสมบตทผานการทดลองจากกลมผผลตวาทนทานกวากกชนดอน

2) การเลอกระบวนการผลต จากการศกษา สรปไดวา กระบวนการยอมสและการสาน เปนกระบวนการทมความหลากหลายในการผลต ทงนยงสามารถพฒนาเปนผลตภณฑแนวทางใหม

3) กลมผลตภณฑ ผลการศกษาพบวา สามารถสรางใหเกดความหลากหลาย ทางดานรปแบบผลตภณฑไดเพมขน น าไปสการประยกตพฒนากลมผลตภณฑเดม และสรางแนวทาง สรางกลมผลตภณฑใหม ดงภาพท 4.1

ภาพท 4.1 แผนภมแสดงกลมผลตภณฑหลงการศกษาผลตภณฑ เพอหาแนวทางการพฒนาผลตภณฑ

จากแผนภมแสดงกลมผลตภณฑหลงการพฒนาวสด กระบวนการและกรรมวธผลตสามารถก าหนดแนวทางการพฒนาผลตภณฑกลมตาง ๆ ไดดงภาพเพอน าไปสแนวทางการออกแบบและพฒนาผลตภณฑตอไป

4.3 การศกษาแนวทางการพฒนากลมผลตภณฑเดม

การศกษาการพฒนาผลตภณฑ คอ การสาน แบงตามลกษณะของผลตภณฑออกเปน 3 ประเภท คอ 1)ผลตภณฑแผนเรยบ2)ผลตภณฑการหอหม3)ผลตภณฑขนรป ตามล าดบดงน

การสานและยอมส

การพฒนาวสด

ผลตภณฑของตกแตง

66

4.3.1 ผลตภณฑแผนเรยบเปนผลตภณฑทปลาดลงบนพนผวตางๆ เชน พนดน พนหญา เปนตน เพอปองกนอนตรายใหแกรางกายมนษยและปองกนความเสยหายใหกบวตถสงของ เชน ปองรางกายมนษยจากสงสกปรกและแมลงมพษ ปองกนเฟอรนเจอรจากรอยขดขด เปนตน ผลตภณฑทพบมากไดแก เสอ และผลตภณฑแปรรปจากเสอ พบมาก คอ ทรองภาชนะบนโตะอาหาร เพอเปนแนวทางในการพฒนาตอกลมผลตภณฑขางเคยง ผวจยไดวเคราะหผลตภณฑกลมตวอยางขางตนตามแนวทางของธระชย สขสด(2544:151-192)ดงน

4.3.3.1 การวเคราะหขอมลผลตภณฑเสอกกดงภาพท 4.2 เปนผลตภณฑโดยทวไป

ภาพท 4.2 แสดงเสอกกมอญ (หนงต าบลหนงผลตภณฑ. www.thaitambon.com : 2553)

1) ขอมลผลตภณฑ โดยทวไปจะมขนาดตงแต 50 x 200 เซนตเมตร 2) ดานประโยชนใชสอย ใชส าหรบนง นอน และประกอบกจกรรมเปนหม

คณะ หรอแบบครอบครว 3) ดานวสด ลกษณะวสดทใชเปนเสนใยแบนเรยบ นมและไมระคายเคองตอ

ผวหนงจงเหมาะสมเปนผลตภณฑทใชกบการสมผสรางกายมนษย 4) กรรมวธการผลต โดยทวไปเรมจากการตดตนกก คดเลอกขนาดสน-ยาวท

ตองการ เมอแยกเปนขนาด ๆ แลวจงเขาสการกรด-จกกกเพอเอาไสในของกกออก เมอกรด-จกกกเสรจแลวกท าการตากแดด 5-6 แดดใหแหง โดยการยอมสนนตองน ากกไปแชน าเยนทงไว 12 ชวโมงกอนทจะน าไปยอมส จากนนกน าเอากกทแชน าไวขนมาผงลมใหน าหยดจนหมดพอหมาดๆ โดยใชเวลายอมสประมาณ 30 นาท เสรจแลวจงน าไปผงแดดใหเสนกกเหยยดตรงหรอผงลม เมอตากกกแหงแลวกใหใชน าเยนลางเสนกกหลาย ๆ ครง แลวน าไปตากใหแหงควรจะตากในทรมประมาณ 1-2 วน กอนทจะผลตผลตภณฑจากกกนน กตองมการคดแยกกกทขนราออกดวยและ

67

ตองพรมน าพอสมควรเพอใหกกออนตวอยเสมอ เมอท าการคดแยกกกทขนราออกไปแลวก เขาสกระบวนการสรางผลตภณฑโดยการสาน

5) พฤตกรรมผบรโภค โดยปกตผบรโภคมกจะซอเพอน าไปใชงาน ส าหรบนง-นอนพกผอน ใชในกจกรรมทางศาสนา-พธกรรม ใชในการท ากจกรรมของครอบครว เชน นงทานขาว ตอนรบแขก หรอเปนของฝาก เปนตน

6) การว เคราะหขอมลเสอสานเปนผลตภณฑทมลกษณะเดน คอ เปนผลตภณฑทผลตโดยคนทองถนมเอกลกษณเฉพาะ สวนลกษณะดอย คอการสรางมลคาจากตวผลตภณฑไดในระดบหนงเทานน มการน าไปแปรรปเปนผลตภณฑกพบวามการพฒนารปแบบซ าๆ ไมแตกตางไปจากเดม

4.3.2 แผนรองภาชนะบนโตะอาหารดงภาพท 4.3 เปนผลตภณฑทแปรรปจากเสอกกทอ ซงใชรองภาชนะบนโตะอาหารทงรอนและเยน ซงวเคราะหดานตาง ๆ ตามล าดบดงน

ภาพท 4.3 แสดงแผนรองภาชนะบนโตะอาหารจากเสนใยกก (หนงต าบลหนงผลตภณฑ. www.thaitambon.com : 2553)

4.3.2.1 ดานรปแบบและรปรางผลตภณฑ สวนใหญมกมลกษณะเปนรปแบบทเปนผน

ทออดแนน รปทรงสวนใหญเปนรปทรงเรขาคณตมขนาดเฉลย (กวาง x ยาว) คอ แผนรองจาน ขนาด 34 x 41 เซนตเมตร และแผนรองแกว ขนาด 9 x 9 เซนตเมตร

4.3.2.2 ดานประโยชนใชสอย ใชส าหรบภาชนะรอนและเยน เชน จาน ชาม แกว น า ชอน สอม ตะเกยบ เปนตน

4.3.2.3 ดานความสอดคลองของวสดกบหนาทใชสอยของผลตภณฑและพฤตกรรมเสนใยเรยบอดแนน ขอเสยคอการระบายน าและความชนไดชา เชน จากแกวน าเยนและชอน-สอม

68

ทเปยก ผลทเกดขน คอ 1)ท าใหผลตภณฑแผนรองภาชนะสกปรกเกดการสะสมของเชอโรค เกดการเสอมสภาพเรวขน 2)อปกรณรบประทานอาหารไดรบสารปนเปอนจากแผนรองภาชนะได

ดงนนรปแบบวสดและลวดลาย ทเหมาะสมกบการใชสอย สามารถก าหนดแนวทางการพฒนาไดโดยวธ การเปลยนสภาพของพนผวก าหนดใหโปรงมากขนไมเกบกกความชนและการผสมวสดทกนน าเขาไปดวย ดงภาพท 4.4

รปแบบวสดเดม รปแบบวสดใหม

แสดงลกษณะพนผวผลตภณฑเดมทแปรรป จากกระบวนการทอทลกษณะอดแนน ท าการระบายความน าและความชนไดชา

พนผวแบบใหมทพฒนาทมความโปรง แทนการใชวสดแบบเดม

ภาพท 4.4 แสดงการเปรยบเทยบลกษณะของพนผวผลตภณฑเดมและใหม

4.3.2.4 การศกษาเทคนคและวธการผลต ทเหมาะสมกบรปแบบวสดทน ามาใชใหม สามารถท าได 2 เทคนค คอ 1)การตดเยบ ดงภาพท 4.5 และ2)การอด ดงภาพท 4.6

เวนระยะชองไฟแคบ เวนระยะชองไฟหาง

ภาพท 4.5 แสดงผลตภณฑจากกระบวนการตดเยบ

69

ภาพแสดงผลตภณฑแผนรองภาชนะจากเทคนคการตดเยบ ซงวธการน เรมตนจากการตดแบบ ท าการเวนระยะหางของแบบ และเยบกนขอบ

จากภาพการผสมผสานกนของวสดใหสอดคลองกบพนทใชสอยบนแผนรองภาชนะบนโตะอาหารซงมลกษณะเฉพาะทแตกตางจากรปแบบเดม คอ การใชรปแบบของการเวนระยะหางทมลกษณะดานพนผวเขามาใชในการก าหนดพนทใชสอย

ภาพแสดงผลตภณฑแผนรองแกวจากเทคนคการอดบนแผนอะครลค เพอประยกต ดงภาพท 4.6

ภาพท 4.6 แสดงลกษณะการอดของผลตภณฑแผนรองแกว

จากภาพแสดงลกษณะการอดบนแผนอะครลคของผลตภณฑแผนรองแกว โดยก าหนดใหแผนรองแกว(ชนท 2)อยระหวางกลางของแผนอะครลค ชนท 1 และชนท 3 ลอยเหนอพนโตะ โดยก าหนดตามความหนาแผนอะครลค ระหวาง 3 – 6 มลลเมตร เพอใหมความสามารถกนความชนและกนน าได

จากวธขางตนเมอน าการเวนระยะหางมาผสมผสานกนกจะสามารถสรางคณคาผลตภณฑแผนรองภาชนะบนโตะอาหารทสามารถก าหนดลกษณะพนผวเฉพาะทสอดคลองกบพฤตกรรมของผบรโภค ซงจะแตกตางจากรปแบบเดมดงตวอยางแนวคด ตามภาพท 4.7

70

ลายสานเวนระยะชองไฟแคบ มคณสมบตระบายความชน ปองกนและระบายความรอนจากแผนรอง

ลายสานเวนระยะชองไฟหาง มคณสมบตระบายความชนและน าออกจากแผนรอง เนองจากเปนพนส าหรบวางชอนและสอม

ภาพท 4.7 แสดงการผสมผสานกนของวสดใหสอดคลองกบพนทใชสอย

71

4.3.2.5 การศกษารปรางรปทรงทเหมาะสมกบการประยกตเปนผลตภณฑมอยดวยกนหลายรปแบบ แตรปรางทประหยดพนทในการจดอยางตอเนอง การเขาชด การผลตซ าๆ กนและงายตอการจดวาง ทรงเรขาคณตจงรปทรงทเหมาะสมทสด ดงภาพท 4.8

ภาพท 4.8 แสดงรปรางทจดวางใหประหยดพนท

4.3.3 ผลตภณฑประเภทการหอหม จากการศกษาในครงนทคณะผวจยเลอกกลมผลตภณฑโคมไฟเปนผลตภณฑในกรณศกษา ในการประยกตผลตภณฑเพอน าไปสการพฒนาผลตภณฑขางเคยงชนดตาง ๆ โดยใชแรงบนดาลใจจากวสดใหมทไดท าการศกษาขางตน

โคมไฟ คอ ผลตภณฑทมหนาทใหแสงสวาง มมากมายหลายรปแบบและวตถประสงคการใชงาน เชน โคมไฟตงพน โคมไฟตงโตะ โคมไฟตดผนง และโคมไฟตดเพดาน เปนตน ซงมดวยกนหลายขนาดตางกนไปตามความตองการ สวนวสดทใชในการผลตเปนผลตภณฑมความหลากหลาย เชน กระดาษ ไม พลาสตก แกว โลหะ และเสนใยพช เปนตน

ดงนนผลตภณฑใหมจงใชแรงบนดาลใจจากวสดเสนกก น าวสดทผานการพฒนาจากขางตนมาเปนสวนประกอบในการออกแบบผลตภณฑโคมไฟ กรอบแนวคดการออกแบบ คอ เปนผลตภณฑโคมไฟตงพนใหแสงสวาง และสรางบรรยากาศภายในอาคารใหนาอยอาศย มโครงสรางหลกเปนไมไผทหาไดในทองถนแผนอะครลคใส ผา และกระดาษ โดยมกระบวนการหลก คอ ตดขนาด เจาะ และการดดใหเกดรปรางรปทรง จากนนน าสวนทเปนเสนกกสานมาหอห ม ซงตองน ามาตดตามแบบ น าไปกนขอบ จากนนท าการประกอบตามวธทเหมาะสม เชน การเยบ การขง เปนตน อาจตดตงหลอดไฟกอนหรอภายหลงกไดตามความเหมาะสมของรปแบบผลตภณฑ โดยมล าดบขนตอนการวเคราะหผลตภณฑตามแนวทางของธระชย สขสด (2544 : 151-192) ดงน

4.3.3.1 ดานรปราง ประกอบดวย รปทรงทแปลกใหม สมดล และสวยงาม

72

ภาพท 4.9 แสดงแนวคดการออกแบบผลตภณฑโคมไฟกกและเลอกผลตภณฑ (ผออกแบบ : นายณฐพล เอบโชคชย)

4.3.3.2 ดานขนาดของผลตภณฑโคมไฟตงพนพจารณาจากการเปรยบเทยบกบขนาดผลตภณฑภายในอาคาร ดงภาพท 4.10

ภาพท 4.10 แสดงการวเคราะหขนาดสดสวนของโคมไฟตงพนดวยการเปรยบเทยบขนาดจากผลตภณฑมาตรฐาน

73

4.3.3.3 ดานความสอดคลองกบวสด วสดโครงสรางการน าไมไผ แผนอะครลค ผา และกระดาษ มาเปนโครงสรางหลกของผลตภณฑเนองจากสามารถขนรปไดงาย ดานวสดกรองแสงทใชหอหมภายนอกพจารณาจากคณสมบตและลวดลายของเสนกกสาน ดงภาพท 4.11

ปรมาณแสงนอย

ปรมาณแสงมาก

ลกษณะลวดลาย จ าลองระดบการยอมใหแสงผาน

ภาพท 4.11 แสดงการวเคราะหวสดกรองแสงจากเสนกกสาน

74

ภาพท 4.12 แสดงการออกแบบผลตภณฑโคมไฟจากเสอกก

การศกษาและพฒนาเสอกกวถชวตมอญ ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร ผลตภณฑตนแบบ โคมไฟจากเสนใยกกประยกต

74

75

4.3.4 ผลตภณฑประเภทขนรป การศกษาในครงนผวจยเลอกกลมผลตภณฑทปากกาเปนผลตภณฑกรณศกษาในการประยกตผลตภณฑเพอน าไปสการพฒนาผลตภณฑขางเคยงชนดตางๆโดยใชแรงบนดาลใจจากวสดใหมทไดท าการศกษามาจากขางตน

4.3.4.1 การวเคราะหผลตภณฑทใสปากกา ดานรปแบบและรปรางผลตภณฑ สวนใหญมกมลกษณะเปนรปแบบทเปนผนทออดแนน รปทรงสวนใหญเปนรปทรงเรขาคณตมขนาด

เฉลย (กวาง xสง) ขนาด Ø8 x11 เซนตเมตร

ภาพท 4.13 แสดงผลตภณฑทใสปากกาจากเสอกกทอ (หนงต าบลหนงผลตภณฑ. www.thaitambon.com : 2553)

4.3.4.2 ดานประโยชนใชสอย ใชส าหรบใสสงของ เชน ปากกา ดนสอ ดนสอส และอปกรณการเขยน เปนตน

4.3.4.3 ด านความสอดคลองของวสดกบหนาท ใชสอ ยของผลตภณฑ วสดประกอบดวยผา กระดาษแขงและเสอทอ วสดในการรวมกนลงตวดมากเหมาะสมกบประโยชนใชสอย ปญหาพบวาดวยเปนผลตภณฑไดจากการแปรรปผลตภณฑจากงานทอ คอ การแขงขนสงจากผลตภณฑทงในกลมเดยวกนและขางเคยงเพราะมรปแบบและรปทรงทไมดงดดความสนใจของผบรโภคไดเทาทควร

ดงนนจากการศกษาการออกแบบและพฒนาผลตภณฑครงน พบวาการสานและวสดของทองถนสามารถปรบปรงพฒนาใหมลกษณะทางกายภาพตางๆ ดงภาพท 4.13

ภาพท 4.14 แสดงลกษณะทางกายภาพของวสดทไดรบการพฒนา

76

4.3.4.4 การศกษาวเคราะหรปแบบของลวดลายทเหมาะสมกบการประยกตใชบนผลตภณฑตนแบบสามารถพฒนาได โดยการเปลยนแปลงวสดบนผลตภณฑเดม โดยการใชวสดประยกตแทนวสดรปแบบเดมดงภาพท 4.14

ภาพท 4.15 แสดงกระบวนการปรบปรงผลตภณฑรปแบบเดมดวยวสดประยกต จากภาพแนวทางการพฒนาผลตภณฑ ดวยวธการใชรปแบบลวดลายและลกษณะทางกายภาพของพนผวมาประกอบเปนผลตภณฑ ผลทไดสามารถก าหนดเปนผลตภณฑกลมใหมไดอกหนงกลม

วสดประยกต

ผลตภณฑเดม

ผลตภณฑส าเรจรป

77

จากภาพแสดงใหเหนถงล าดบขนตอนกระบวนการปรบปรงผลตภณฑรปแบบเดมดวยลวดลายอนซงจะเหนไดวาการน าลายสานอนๆมาประยกตในการผลต เพอเพมมลคาใหกบผลตภณฑมากยงขน ซงแนวทางการผลตดงกลาวสามารถน ามาผลตเปนผลตภณฑในรปรางตางๆไดดงภาพท 4.15

ภาพท 4.16 แสดงตวอยางลกษณะรปรางตางๆของผลตภณฑทสามารถผลตเปนทใสปากกาได

(ผออกแบบ : นายณฐพล เอบโชคชย)

78

4.4 การออกแบบผลตภณฑ จากการศกษาแนวคดในการออกแบบและพฒนา การศกษาแนวทางการพฒนากลม

ผลตภณฑเดมและการวเคราะหขอมลผลตภณฑ คณะผวจยมความเหนทจะพฒนาผลตภณฑใหเกดความหลากหลายแกผลตภณฑ โดยเนนลกษณะเดนทางดานรปแบบ เทคนคการผลต เนนความสะดวกสบายใหกบผบรโภค โดยประยกตรปแบบผลตภณฑใหมใหสอดคลองกบองคประกอบตางๆ ดงภาพท 4.16

ภาพท 4.17 แสดงกระบวนการคดในการประยกตรปแบบผลตภณฑใหสอดคลองกบองคประกอบ

ตางๆ

ดานวสด ดานเครองมออปกรณ

ดานรปแบบ

ดานเครองมออปกรณ

79

จากภาพแสดงแนวคดดงกลาวขางตน สามารถสรปแนวทางในการออกแบบและพฒนาผลตภณฑไดหลากหลายรปแบบ แตในการออกแบบหรอพฒนาผลตภณฑนน จะตองค านงถงองคประกอบในดานตางๆ ตามแนวคดในการออกแบบของ รฐไท พรเจรญ ( เสนและแนวคดในการออกแบบ 2,2546 )เพอใหผลตภณฑนนๆตรงตามความตองการของผบรโภค ดงนนส าหรบกระบวนการออกแบบและพฒนาผลตภณฑ คณะผวจยไดก าหนดขนตอนในการสรางแนวคดเพอใชในการพฒนาและออกแบบผลตภณฑตามกระบวนการตอไปน

ภาพท 4.18 แสดงกระบวนการการออกแบบผลตภณฑ

จากภาพท 4.18 สามารถสรปไดวา กอนทออกแบบผลตภณฑตางๆ จะตองศกษาพฤตกรรมของผบรโภค และแสดงลกษณะตางๆของผบรโภคในรปแบบ MOOD BOARD จากแรงบนดาลใจและแนวคดในรปแบบ MOOD BOARDท าการ SKETCH IDEA ในภาพรวม จากนนเลอกมา 5 แบบ แลว SKETCH DESIGNโดยก าหนดวตถประสงค แนวความคดตางๆและเลอกมา 1 แบบ เปน FINAL DESIGN และศกษาองคประกอบตางๆ เพอทจะผลต NEW PRODUCT ชนนขน

4.4.1. การศกษาพฤตกรรมผบรโภคและการออกแบบผลตภณฑ กลมเปาหมายทคณะผวจยไดก าหนด คอ มงเนนวยท างานฐานะระดบกลาง ซงในทน

หมายถง ผทมอายอยในชวง 25-45 ป กาลญวรพทยต (2548. หนา 140) กลาววา กลมคนท างานทมการศกษาสงทมอายระหวาง 25-45 ปคอ คนกลมทถอเปนคนกลมใหญในสงคมทมพฤตกรรมของตนเองอยางเดนชด เปนกลมทมอทธพลตอเพอรวมงาน กลมบคคลนจะเรมซอของชนใหญทมมลคา

MOOD BOARD

SKETCH IDEA

SKETCH DESIGN

NEW DESIGN

กระบวนการออกแบบ

80

สง เชนรถยนต เครองประดบ เครองใชไฟฟา ทอยอาศย เปนตน นอกจากนนคนกลมนยงเปนกลมทหาความสขใหตวเองมากทสดเพราะมพลงในการท างาน และมรายไดสง จงใชจายเพอหาความสขใหกบตวเองอยเสมอเพอเปนรางวลใหกบชวต ซงคณะผวจยไดแสดงลกษณะตางๆของพฤตกรรมผบรโภคในรปแบบ MOOD BOARD ดงภาพท 4.19

ภาพท 4.19 แสดงพฤตกรรมผบรโภคของกลมวยท างานชวงอาย 25-45 ป(นตยสารตางๆ,2553)

จากภาพ MOOD BOARD ขางตน ท าใหเกดแนวความคดในการออกแบบจากสงทพบ

ใน MOOD BOARD ในดานตางๆดงน -รปแบบทพบ คอ เปนรปแบบทเรยบงาย แตดด -สทพบ คอแดง เหลอง เขยว น าตาล น าเงน ชมพ สม ด า มวง ขาวเทา และฟา -รปรางรปทรงทพบ คอ มทงรปทรงเรขาคณต และรปทรงอสระ -อารมณทพบ คอ สนกสนาน ครกครน ราเรง รนเรง สขม นมลก มเสนห นาคนหา

เงยบขรม ลกลบ เซกซ เยายวน เราใจ เฉย สงบนง เศรา เหงา และรก -เอกลกษณทพบในกลมน คอ การใชชวตททนสมย เรยบงาย หรหรา

81

จากการทไดศกษาพฤตกรรมผบรโภค คณะผวจยไดท าการถอดรปรางรปทรงจาก MOOD BOARDดงภาพท 4.20

ภาพท 4.20 แสดงการถอดรปรางรปทรงจาก MOOD BOARD

หลงจากทไดถอดรปรางรปทรงออกจาก MOOD BOARD แลว คณะผวจยไดท าการ

เลอกมาหนงภาพ จากนนน าภาพทเลอกมาตอยอดความคดในการ SKETCH แบบ 2 มต ดงภาพท 4.21

82

ภาพท 4.21 แสดงการตอยอดความคดจากภาพทเลอกมาในรปแบบการSKETCH แบบ 2 มต

จากนน คณะผวจยเลอกภาพSKETCH แบบ2 มต มา 1 ภาพ เพอตอยอดความคด และไดมการศกษาการออกแบบในรปแบบของOrgonomic Style (การลนไหลไปกบสรระในรปทรงอสระ) คอ เสนสายทพลวไหวไดแรงบนดาลใจมาจากธรรมชาต ผสมผสานแนวความคดของรปแบบงาน Op Art ทเลนเสนสายกบมมมองทางสายตาจากงาน 2 มต ส 3 มต ไดกลบมาสรางบรรยากาศสสนอนทนสมยอกครง ผสมผสานกบการใชวสด เทคโนโลยและไอเดยใหม ๆ สอดคลองกบหลกสรระศาสตร (Ergonomic) ทางรางกายไดอยางนาประทบใจ ผลงานทโดดเดนแปลกตาทงเครองเรอนและของตกแตง (รองศาสตราจารยเอกชาต จนอไรรตน,2551) จากนนน าแนวคดทไดมา SKETCHIDEA ในรปแบบ 3 มต ดงภาพท 4.22

83

ภาพท 4.22 แสดงการตอยอดความคดจากภาพทเลอกมาในรปแบบการSKETCH แบบ 3 มต

จากนน คณะผวจยเลอกภาพ SKETCH แบบ 3 มต มา 5 แบบ และไดน าภาพSKETCH 5

แบบทเลอกมาปรบปรงเปลยนแปลงใหเขากบOrgonomic Style (การลนไหลไปกบสรระในรปทรง

อสระ)เมอรปแบบลงตวแลว น าแบบทไดมาFINAL DESIGNซงในแตละแบบมรายละเอยด ดงภาพ

ท 4.23- 4.27

84

ภาพท 4.23 แสดงFINAL DESIGN เพอการออกแบบแจกน

84

85

ภาพท 4.24 แสดงFINAL DESIGN เพอการออกแบบแจกน

85

86

ภาพท 4.25 แสดงFINAL DESIGN เพอการออกแบบแจกน

86

87

ภาพท 4.26 แสดงFINAL DESIGN เพอการออกแบบแจกน

87

88

ภาพท 4.27 แสดงFINAL DESIGN เพอการออกแบบเกาอ

88

89

สรปผลจากการส ารวจความเหนจากผใชผลตภณฑ ดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสมของผลตภณฑตนแบบจากกกทง 5 แบบ ดงภาพท 4.28

ภาพท 4.28 ผลตภณฑตนแบบจากกกทง 5 แบบ

รายละเอยดเกยวกบขอมลทวไปของกลมเปาหมายทงหมด 30 คน โดยจ าแนกตามเพศชาย 17 คนและเพศหญง 13 คนอายระหวางอายต ากวา 20 ป 1 คน, 21-25 ป 2 คน,26-30 ป 9 คน, 31-35 ป 6 คน, 36-40 ป 5 คน และ40 ปขนไป7 คน ระดบการศกษา ปวส./เทยบเทา 2 คน, ปรญญาตร 12 คนและปรญญาโทหรอสงกวา 16 คน อาชพรบราชการ 19 คน, เอกชน 4 คน, ธรกจสวนตว 2 คน และ อน ๆ 5 คนรายไดตอเดอน 7,501-8,500 บาท 1 คน, 8,501- 9,500 บาท 1 คน, 9,501-10,500 บาท 6 คน, 10,501 - 11,000 บาท 4 คน และ 11,001 บาทขนไป 18 คน

การส ารวจการประเมนดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสมของผลตภณฑ

วเคราะหโดยการหาคาเฉลยคาเบยงเบนมาตรฐาน เปนรายประเดนและรายรปแบบโดยแบงเกณฑ (ธรยทธ พงเทยร, 2543 : 35) 4.50-5.00 หมายถง มความเหมาะสมมากทสด 3.50-4.49 หมายถง มความเหมาะสมมาก 2.50-3.49 หมายถง มความเหมาะสมปานกลาง 1.50-2.49 หมายถง มความเหมาะสมนอย 1.00-1.49 หมายถง มความเหมาะสมนอยทสดดงตารางท 4.1-4.5

1.แจกน 2.แจกน

3.แจกน

4.แจกน 5.เกาอ

90

ตารางท 4.1 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสมของผลตภณฑจากกกแบบท 1 (แจกน)

รายการประเมน กลมเปาหมาย (n=30)

S.D ระดบ

1.รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว

4.60 23.59 มากทสด

2.รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความทนสมยไมลาสมย 4.37 0.72 มาก 3.ผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในระดบชมชนได 3.63 0.67 มาก 4.ผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในเชงธรกจได 4.47 0.73 มาก 5.ผลงานการออกแบบโดยรวมมความสวยงามเปนทนาสนใจแกผพบเหน

4.47 0.78 มาก

6.ผลงานการออกแบบมการแสดงถงผลตภณฑทองถน 3.67 0.71 มาก 7.ผลงานการออกแบบโดยรวมมความเหมาะสม ไมยงยากแกผใช 4.17 0.53 มาก 8.ผลงานการออกแบบมรปแบบ และโครงสรางทเหมาะสมตอการเกบรกษา

3.77 0.63 มาก

9.ผลงานการออกแบบมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายใน

4.60 0.67 มากทสด

10.การจดองคประกอบของผลตภณฑมความสมพนธกนด 4.13 0.73 มาก คาเฉลย 4.19 7.24 มาก

จากตารางการประเมนความเหมาะสม 10 ประเดน โดยภาพรวมอยในระดบมากโดยคาความเหมาะสมของผลตภณฑทไดรบการพฒนาแลวในสอนดบแรก คอ ดานรปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว โดยเฉลย ( = 4.60) ระดบความคดเหนอยในระดบมากทสด ดานผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในระดบชมชนได โดยเฉลย ( = 3.63) ระดบความคดเหนอยในระดบมาก ดานผลงานการออกแบบมการแสดงถงผลตภณฑทองถน โดยเฉลย ( = 3.67) ระดบความคดเหนอยในระดบมาก และดานผลงานการออกแบบมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายใน โดยเฉลย ( = 4.60) ระดบความคดเหนอยในระดบมากทสด

91

ตารางท 4.2 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสมของผลตภณฑจากกกแบบท 2 (แจกน)

รายการประเมน กลมเปาหมาย (n=30)

S.D ระดบ 1.รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว 4.63 0.56 มากทสด 2.รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความทนสมยไมลาสมย 4.30 0.65 มาก 3.ผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในระดบชมชนได 3.80 0.55 มาก 4.ผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในเชงธรกจได 4.43 0.73 มาก 5.ผลงานการออกแบบโดยรวมมความสวยงามเปนทนาสนใจแกผพบเหน 4.20 0.66 มาก 6.ผลงานการออกแบบมการแสดงถงผลตภณฑทองถน 3.47 0.78 ปานกลาง

7.ผลงานการออกแบบโดยรวมมความเหมาะสม ไมยงยากแกผใช 4.10 0.66 มาก 8.ผลงานการออกแบบมรปแบบ และโครงสรางทเหมาะสมตอการเกบรกษา 3.77 0.63 มาก 9.ผลงานการออกแบบมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายใน 4.63 0.56 มากทสด

10.การจดองคประกอบของผลตภณฑมความสมพนธกนด 4.03 0.72 มาก

คาเฉลย 4.14 0.08 มาก

จากตารางการประเมนความเหมาะสม 10 ประเดน โดยภาพรวมอยในระดบมากโดยคาความเหมาะสมของผลตภณฑทไดรบการพฒนาแลวในสอนดบแรก คอ ดาน รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว โดยเฉลย ( = 4.63) ระดบความคดเหนอยในระดบมากทสด ดานผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในระดบชมชนได โดยเฉลย ( = 3.80) ระดบความคดเหนอยในระดบมาก ดานผลงานการออกแบบมการแสดงถงผลตภณฑทองถน โดยเฉลย ( = 3.47) ระดบความคดเหนอยในระดบปานกลางและดานผลงานการออกแบบมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายในโดยเฉลย ( = 4.63) ระดบความคดเหนอยในระดบมากทสด

92

ตารางท 4.3 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสมของผลตภณฑจากกกแบบท 3 (แจกน)

รายการประเมน กลมเปาหมาย (n=30) S.D ระดบ

1.รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว 4.53 0.82 มากทสด 2.รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความทนสมยไมลาสมย 4.20 0.81 มาก 3.ผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในระดบชมชนได 3.83 0.79 มาก 4.ผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในเชงธรกจได 4.53 0.78 มากทสด 5.ผลงานการออกแบบโดยรวมมความสวยงามเปนทนาสนใจแกผพบเหน 4.03 0.76 มาก 6.ผลงานการออกแบบมการแสดงถงผลตภณฑทองถน 3.63 0.72 มาก 7.ผลงานการออกแบบโดยรวมมความเหมาะสม ไมยงยากแกผใช 4.17 0.65 มาก 8.ผลงานการออกแบบมรปแบบ และโครงสรางทเหมาะสมตอการเกบรกษา 3.83 0.59 มาก 9.ผลงานการออกแบบมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายใน 4.60 0.62 มากทสด 10.การจดองคประกอบของผลตภณฑมความสมพนธกนด 4.03 0.72 มาก

คาเฉลย 4.14 0.08 มาก

จากตารางการประเมนความเหมาะสม 10 ประเดน โดยภาพรวมอยในระดบมากโดยคาความเหมาะสมของผลตภณฑทไดรบการพฒนาแลวในสอนดบแรก คอ ดาน รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว โดยเฉลย ( = 4.53) ระดบความคดเหนอยในระดบมากทสด ดานผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในระดบชมชนได โดยเฉลย ( = 3.83) ระดบความคดเหนอยในระดบมาก ดานผลงานการออกแบบมการแสดงถงผลตภณฑทองถน โดยเฉลย ( = 3.63) ระดบความคดเหนอยในระดบมาก และดานผลงานการออกแบบมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายใน โดยเฉลย ( = 4.60) ระดบความคดเหนอยในระดบมากทสด

93

ตารางท 4.4 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสมของผลตภณฑจากกกแบบท 4 (แจกน)

รายการประเมน กลมเปาหมาย (n=30)

S.D ระดบ

1.รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว 4.50 0.90 มากทสด 2.รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความทนสมยไมลาสมย 4.53 0.82 มากทสด 3.ผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในระดบชมชนได 3.70 0.70 มาก 4.ผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในเชงธรกจได 4.47 0.78 มาก 5.ผลงานการออกแบบโดยรวมมความสวยงามเปนทนาสนใจแกผพบเหน 4.50 0.73 มากทสด 6.ผลงานการออกแบบมการแสดงถงผลตภณฑทองถน 3.67 0.71 มาก 7.ผลงานการออกแบบโดยรวมมความเหมาะสม ไมยงยากแกผใช 4.07 0.58 มาก 8.ผลงานการออกแบบมรปแบบ และโครงสรางทเหมาะสมตอการเกบรกษา 3.87 0.63 มาก 9.ผลงานการออกแบบมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายใน 4.63 0.61 มากทสด 10.การจดองคประกอบของผลตภณฑมความสมพนธกนด 4.13 0.78 มาก

คาเฉลย 4.21 0.10 มาก

จากตารางการประเมนความเหมาะสม 10 ประเดน โดยภาพรวมอยในระดบมากโดยคาความเหมาะสมของผลตภณฑทไดรบการพฒนาแลวในสอนดบแรก คอ ดาน รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว โดยเฉลย ( = 4.50) ระดบความคดเหนอยในระดบมากทสด ดานผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในระดบชมชนได โดยเฉลย ( = 3.70) ระดบความคดเหนอยในระดบมาก ดานผลงานการออกแบบมการแสดงถงผลตภณฑทองถน โดยเฉลย ( = 3.67) ระดบความคดเหนอยในระดบมาก และดานผลงานการออกแบบมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายใน โดยเฉลย ( = 4.63) ระดบความคดเหนอยในระดบมากทสด

94

ตารางท 4.5 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสมของผลตภณฑจากกกแบบท 5 (เกาอ)

รายการประเมน กลมเปาหมาย (n=30)

S.D ระดบ

1.รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว 4.57 0.77 มากทสด 2.รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความทนสมยไมลาสมย 4.40 0.56 มาก 3.ผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในระดบชมชนได 3.47 0.78 ปานกลาง 4.ผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในเชงธรกจได 4.60 0.50 มากทสด 5.ผลงานการออกแบบโดยรวมมความสวยงามเปนทนาสนใจแกผพบเหน 4.47 0.63 มาก 6.ผลงานการออกแบบมการแสดงถงผลตภณฑทองถน 3.47 0.63 ปานกลาง 7.ผลงานการออกแบบโดยรวมมความเหมาะสม ไมยงยากแกผใช 4.53 0.63 มากทสด 8.ผลงานการออกแบบมรปแบบ และโครงสรางทเหมาะสมตอการเกบรกษา 4.20 0.66 มาก 9.ผลงานการออกแบบมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายใน 4.33 0.48 มาก 10.การจดองคประกอบของผลตภณฑมความสมพนธกนด 4.03 0.72 มาก

คาเฉลย 4.21 0.10 มาก

จากตารางการประเมนความเหมาะสม 10 ประเดน โดยภาพรวมอยในระดบมากโดยคาความเหมาะสมของผลตภณฑทไดรบการพฒนาแลวในสอนดบแรก คอ ดาน รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว โดยเฉลย ( = 4.57) ระดบความคดเหนอยในระดบมากทสด ดานผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในระดบชมชนได โดยเฉลย ( = 3.47) ระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง ดานผลงานการออกแบบมการแสดงถงผลตภณฑทองถน โดยเฉลย ( = 3.47) ระดบความคดเหนอยในระดบปานกลาง และดานผลงานการออกแบบมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายในโดยเฉลย ( = 4.33) ระดบความคดเหนอยในระดบมาก

95

ขอเสนอแนะเพมเตมวเคราะหโดยการรวบรวมขอมลขอเสนอแนะตางๆจากผใชผลตภณฑดงน

1. แบบท 5 ใหศกษาลกษณะการใชงานใหรบกบการใชงานดวย 2. ผลตภณฑมความแปลกใหมแตยงขาดรปแบบทสอความหมายทชดเจน 3. ออกแบบผลตภณฑเปนแนวคดใหมเหนควรอยางยงในการพฒนาภมปญญาทองถน

ใหมความทนสมยอกทงยงเพมมลคาใหกบสนคาทองถน 4. มลกษณะดแตเปนเหลยมเกนไป

จากผลการส ารวจผลตภณฑจงสรปไดวาผลตภณฑรปแบบท 4 เปนผลตภณฑทเหมาะสมทสดตอการน ามาศกษาและพฒนาเปนผลตภณฑตนแบบ โดยท าการศกษาและก าหนดรายละเอยดจากขอมลทเกยวของเพอการออกแบบเปนผลตภณฑใหมตามล าดบ ดงน

1) การพจารณาขนาดทเหมาะสมส าหรบการใชงาน โดยอางองขอมลมาตรฐานกายวภาคมนษยชาย และ หญง ท 50% Tile เพอใชเปนขอมลในการก าหนดขนาดสดสวนของผลตภณฑใหเหมาะสมสอดคลองกบรางกายของผบรโภค ดงภาพท 4.29

ภาพท 4.29 แสดงขนาดสดสวนมอและการจบสงของ (สาคร คนธโชต : 58)

96

ตารางท 4.6 แสดงขนาดสดสวนมอของผชายและผหญง (สาคร คนธโชต : 58)

HAND DATA MAN WOMAN

50% Tile 50% Tile Hand length 7.5 cm. 6.9 cm. Hand breadth 3.5 cm. 2.9 cm.

3d.finger lg. 4.5 cm. 4.0 cm.

Dorsum lg. 3.0 cm. 2.9 cm. Thumb length 2.7 cm. 2.4 cm.

2) ก าหนดรปแบบผลตภณฑ ค านงถงความสะดวกสบายในการใชงาน

ความสะดวกในการเคลอนยาย ความปลอดภยและการจดเกบ ผวจยจงไดก าหนดรปแบบผลตภณฑ ดงภาพท 4.30

ภาพท 4.30 แสดงการทดลองความแขงแรงผลตภณฑดวยวธการทงลงในแนวดงระดบความสง 90 ซ.ม.

97

3) ก าหนดลกษณะเฉพาะผลตภณฑ ค านงถงความสะดวกสบายเวลาน าไปใชงานเพอการหยบจบไปใชงานไดงาย และการท าใหโปรงแสงเพอการดแลวสบายตา พรอมทงท าใหผใชรสกถงความเรยบงาย ดงภาพท 4.31

ภาพท 4.31 แสดงการหยบจบสงของของมนษย

4) การก าหนดกระบวนการผลต ประกอบดวยล าดบขนตอนตามล าดบ ดงภาพท 4.32

ภาพท 4.32 แสดงกระบวนการผลตผลตภณฑแจกน

98

สภาพปญหาและอปสรรคทเกดขนในระหวางการพฒนาผลตภณฑ แสดงดงตารางท 4.7 ตารางท 4.7 แสดงสภาพปญหาและอปสรรคทเกดขนในระหวางการพฒนาผลตภณฑ

สภาพปญหาและอปสรรคทเกดขน แนวทางการแกไข

1. รอยประสานแผนอะครลคมรอยคราบของ

น ายาประสาน

ขนตอนการหยอดน ายาประสานอะครลค ควรท าการงางแผนอะครลคออกเลกนอย และ ในจดทเขาไมถงใหใชเขมฉดยาฉดเขาไปจะท าใหไมเกดรอยคราบของน ายาประสานอะครลค

2. ตดแบบแผนอะครลคไมเทากน

ใชมดคตเตอรในการกรดน ารองกอน และใชกระดาษทรายขดเพอเกบงานใหไดรปทรงตามแบบทตองการ

3. การสานลายเสอในการเวนระยะหางไม

เทากน

ท าการก าหนดจด โดยใชเขมหมดปกตามลายเสอทตองการ จะท าใหไดระยะหางทเทากน

99

ตารางท 4.7 แสดงสภาพปญหาและอปสรรคทเกดขนในระหวางการพฒนาผลตภณฑ (ตอ)

สภาพปญหาและอปสรรคทเกดขน แนวทางการแกไข

4. เมอสานลายเสอไดเตมแผนทตดกาว

แลว มกจะมลายเสอหลดออกเมอท าการตดแบบ

เพมปรมาณกาวตามจดทลายเสอขมกน และรอกาวใหแหงสนทกอน แลวจงคอยทะการตดแบบ

5. การน าลายเสอเขาตดกบแผนอะครลค

ลายเสอเกยกนไมตรงตามแบบ

ท าการวดขนาดของลายเสอ โดยการใชตนแบบแผนอะรคลควางทาบ ก าหนดจดและตดตามรอย

6. การตดขอบอะครลคตดโคงไมตรง

แบบ

ท าตนแบบจากวสด เชน ไม ปนปลาสเตอร เปนตน ใชความรอนสง และความไวในการดดโคง ตองรอใหแผนอะครลคเยนแลวน าออกจากแบบ

100

ภาพท 4.33 แสดงรายละเอยดผลตภณฑแจกน

100

101

ภาพท 4.34 แสดงการจดวางผลตภณฑในทพกอาศย

101

102

ภาพท 4.35 แสดงการจดวางผลตภณฑในทพกอาศย

102

103

ภาพท 4.36 แสดงรายละเอยด ขนาด จ านวนวสดและราคาทใชในการพฒนาผลตภณฑ

103

104

4.5 การประเมนผลตภณฑ การประเมนผลความคดเหนทมตอผลตภณฑจากกกทไดรบการพฒนาแลวจากกลมประชากรเปาหมาย โดยท าการประเมนรายดาน และรวมทกดาน น าเสนอในรปแบบตารางประกอบความเรยงโดยแบงเกณฑ (ธรยทธ พงเทยร, 2543 : 35) 4.50-5.00 หมายถงมความเหมาะสมมากทสด 3.50-4.49หมายถง มความเหมาะสมมาก 2.50-3.49 หมายถง มความเหมาะสมปานกลาง 1.50-2.49 หมายถง มความเหมาะสมนอย 1.00-1.49 หมายถง มความเหมาะสมนอยทสด ตารางท 4.8 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสมของ

ผลตภณฑจากกก

รายการประเมน กลมเปาหมาย (n=30)

S.D ระดบ

1.รปแบบของผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว 4.50 0.68 มากทสด 2.รปแบบของผลตภณฑมความทนสมยไมลาสมย 4.53 0.63 มากทสด 3.รปแบบของผลตภณฑไมกอใหเกดอนตรายในการใชงาน 4.50 0.73 มากทสด 4.ผลตภณฑสามารถน าไปผลตในระดบชมชนได 3.80 0.89 มาก 5.ผลตภณฑสามารถน าไปผลตในเชงธรกจได 4.27 0.74 มาก 6.ผลตภณฑโดยรวมมความสวยงามเปนทนาสนใจแกผพบเหน 4.43 0.73 มาก 7.ผลตภณฑมสสนเปนทนาสนใจแกผพบเหน 4.03 0.61 มาก 8.ผลตภณฑมการแสดงถงความเหมาะสมในการน ากกมาประยกตใช 3.63 0.93 มาก 9.ผลตภณฑโดยรวมมความเหมาะสม ไมยงยากแกผใช 4.43 0.73 มาก 10.ผลตภณฑมรปแบบ และโครงสรางทเหมาะสมตอการเกบรกษา 3.80 0.76 มาก 11.ผลตภณฑมรปแบบและโครงสรางทโดดเดนเมอน าไปใชสอย 4.43 0.73 มาก 12.ผลตภณฑมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายใน 4.53 0.63 มากทสด 13.ผลตภณฑมความสะดวกตอการท าความสะอาด 3.63 0.81 มาก 14.ผลตภณฑมขนาดทเหมาะสมตอการใชงาน 4.27 0.69 มาก 15.การจดองคประกอบของผลตภณฑมความสมพนธกนด 4.30 0.60 มาก

คาเฉลย 4.21 0.09 มาก

105

จากตาราง แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานดานรปแบบผลตภณฑและความเหมาะสมของผลตภณฑจากกกทผสมผสานระหวางเทคนคงานสาน งานฉล และงานเชอมอะครลค ทผานการพฒนาแลวของผผลต ผจ าหนาย และผใชผลตภณฑ โดยคาความเหมาะสมของผลตภณฑภาพรวมอยในระดบมาก โดยคาความเหมาะสมของผลตภณฑทไดรบการพฒนาแลวในสองอนดบแรก คอ ดานรปแบบของผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว โดยเฉลย ( = 4.50) ระดบความคดเหนอยในระดบมากทสด ดานผลตภณฑมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายใน โดยเฉลย ( = 4.53) ระดบความคดเหนอยในระดบมากทสด หมายเหต ถงแมผลการประเมนจะออกมาเปนทนาพอใจ แตผวจยยงพบขอบกพรองในการท าการทดลองผลตผลตภณฑตนแบบอย ซงพบปญหาทความชนของผลตภณฑ เนองจากสวนนอกของผลตภณฑนนไมไดรบการหอหมดวยวสดกนน า ท าใหเมอเกดความชนจะเกดการขนราทผลตภณฑได แตอยางไรกดผลจากการประเมนและทดสอบของผใชผลตภณฑสวนใหญ พบวา สวนใหญมความพงพอใจอยางมนยส าคญ

บทท 5 การสรปผล การอภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาขอมลของกก ปญหาและอปสรรคในการพฒนา

เปนผลตภณฑชมชน เพอศกษาแนวทางการพฒนาวสดกรรมวธการผลตและรปแบบผลตภณฑ เสอกก และเพอศกษาถงแนวทางการออกแบบผลตภณฑ เสอกก ทสอดคลองกบวถชวตความเปนอยในสงคมปจจบนทใชหลกของการออกแบบอยางยงยน โดยด าเนนการวจยดวยวธการเกบรวบรวมขอมลจากการศกษาเอกสาร ต ารา และเกบขอมลภาคสนามโดยการสงเกต แบบสมภาษณ และการตอบแบบสอบถาม กลมประชากรเปาหมายคอ กลม “กลมสตรเจดรวรงเรอง” ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร ผผลตผลตภณฑเสอกกสานและผใชผลตภณฑ น ามาจ าแนกเปนหมวดหม ท าการวเคราะหขอมลตามวตถประสงค และสามารถสรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะดงน 5.1. การสรปผลการวจย

5.1.1. การศกษาขอมลของกก ปญหาและอปสรรคในการพฒนาผลตภณฑชมชน สรปไดวา กกเปนพชใบเลยงเดยว มอายอยไดหลายปจดอยในตระกล Cyperaceous สวนใหญพบขนไดทวไปตามทลม ชนแฉะ หนอง บง ฯลฯ ตลอดจนดนเลนตามชายทะเล ล าตน ล าตนกกมอย 3 สวน ไดแก 1.ล าตนใตดนมลกษณะเปนแงงสน ๆ หรอเหงาแขงคลายเหงาขง สน าตาลด า เรยกวา “Rhizome” 2.ล าตนททอดยาวอยบนพนดนมลกษณะเปนทอนขนาดเลกสน าตาล ซงมความยาวตางๆ กนตามชนดของกก เรยกวา “Stolon” 3.ล าตนทเปนกานยาวแขง สเขยว ชขนไปในอากาศ เรยกวา “Arialstem”กก แตละชนดอาจมล าตนไมครบทง 3 ชนดกได แลวแตชนดของกก ใบม รปรางตางกน และมใบเพยงจ านวนเลกนอยเทานนอยตดกบปลายกาบหมใบ (Leaf sheath) ซงหอหมสวนของล าตนสเขยวอย ดอก ดอกมทงดอกสมบรณเพศ และไมสมบรณเพศ แตสวนใหญเปนดอกสมบรณเพศการกระจายพนธ ส าหรบในประเทศไทยเทาทมการส ารวจพบมอยประมาณ 36 ชนด กระจายอยตามภมภาคตางๆของประเทศ และสายพนธทนยมน ามาใชในงานหตถกรรมของชมชนในทองถน คอ กกสามเหลยม ล าตนกกเปนสวนทนยมน ามาเปนวตถดบเพอผลตเปนสนคาหตถกรรม เนองจากมลกษณะทางกายภาพทด คอ ผวเปนมนเงา เรยบเนยน เหนยวทนทานและยอมสตดใหสสนสวยงาม การด าเนนการผลตของผประกอบการ

107

ทงหมดท าอยในตวบานหรออาคารของตนเอง มถนนและไฟฟาใช เครองมอและอปกรณทใชในการผลตผลตภณฑเปนเครองมอแบบงายๆ และดงเดม ซงสามารถหาซอไดงาย การผลตสวนใหญจะใชเครองมอรวมไปกบแรงงานและใชวตถดบ ไดแกตนกกซงมอยในทองถน มลคาของผลตภณฑทผลตแตกตางกนไปตามแตก าหนด สภาพการผลตสวนใหญยงเปนการผลตแบบดงเดม มหนวยราชการชวยเหลอไมมากนก ดงนนสนคาทออกมาจงมรปแบบทไมคอยไดรบการพฒนามากนกตลาดจงแคบ ราคาสนคาไมสงมากนก

แรงงานในการผลตสนคาหตถกรรม พบวาจะใชแรงงานในครอบครว โดยไดรบการถายทอดวธการผลตมาจากบดามารดา ซงปญหาส าหรบแรงงานไดแก แรงงานสวนใหญมความรในการออกแบบและการผลตนอย แรงงานทอยในวยหนมสาวไมนยมประกอบอาชพงานหตถกรรม เนองจากไดรบคาตอบแทนต า เปนอาชพไมถาวร และขาดความรความช านาญในการผลต

5.1.2. การศกษาแนวทางการพฒนาวสดกรรมวธการผลตและรปแบบผลตภณฑจากกก สรปผลไดวา ดานวสดสวนล าตนเปนสวนทเหมาะสมทสดส าหรบเปนวตถดบหลกในงานผลตภณฑจากกก เนองจากล าตนกกมความเหนยว ผวมความมนวาว และเสนใยยาวตลอดเรยงตวอยในทศทางเดยวกนจงชวยใหเสนใยมความแขงแรงมาก เรยกวาเสนใยนนมการจดเรยงโมเลกลทด

ผลตภณฑจากเสนใยพชปจจบนแบงเปนประเภทไดดงน คอ ประเภทผลตภณฑเครองใชภายในบาน ผลตภณฑของใชสวนตว อปกรณเครองนอน ผลตภณฑเฟอรนเจอรและอปกรณตกแตงตาง ๆ กรรมวธการผลตผลตภณฑจากกกพบวาม 2 วธคอ 1) การสาน พบมากในพนทภาคกลางและภาคใตของไทยนยมใชกกสามเหลยม 2) การทอ พบมากในพนทภาคตะวนออกและภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทยนยมใชกกรงกาหรอกกกลม

การพฒนาดานวสด สรปดานกายภาพตนกกมลกษณะทางกายภาพทด ผลการทดสอบดวยกรรมวธการสาน พบวา ตนกกเมอน ามาแปรรปเปนตอกกกและน ามาสานโดยเวนระยะหางแลวจะเกดการโปรงแสง ระบายอากาศและน าได เพราะเกดชองวางระหวางเสนกก หลงการสานเมอท าการทดสอบการวางบนวสดอน เชน ผา กระดาษสา หนง กระจก อะครลค พลาสตกใส ผลการทดลองสรปไดวา เกดการแทนทของระยะหางดวยลกษณะของวสดนน ๆ และน ามาประยกตเปนผลตภณฑตาง ๆ ไดเพมขน และดานเคม คณสมบตทวไปจะทนดาง แตไมทนกรดเขมขน การยอมสตดทนทานสสดสวยงาม

5.1.3. การศกษาถงแนวทางการออกแบบผลตภณฑจากกก ทสอดคลองกบวถชวตความเปนอยในสภาพสงคมปจจบน

สรปไดวา แนวทางการออกแบบและการพฒนาผลตภณฑตองค านงในเรองของการตอบสนองความตองการและความพงพอใจของกลมผบรโภคสงสด สดสวนมนษย พฤตกรรมการ

108

ใชงานของผบรโภค โดยตองค านงความสมพนธระหวางการตลาด ศลปะการออกแบบ และกระบวนการผลต ซงสงทท าใหเกดแนวทางและเงอนไขการออกแบบพฒนาผลตภณฑใหมทสอดคลองกบความตองการของตลาด สอดคลองกบความเปนไปไดในการผลต และผลประโยชนทไดรบมองคประกอบ 2 สวน คอ 1) การวจยขอมลทางดานการตลาดทมตอผลตภณฑ ประกอบดวยขอมลดานพฤตกรรมผบรโภค กลมเปาหมาย ผลตภณฑทผบรโภคตองการ ผลตภณฑเดมของกลมผผลต ผลตภณฑของคแขง โอกาสทางการตลาดทเหมาะสม ต าแหนงผลตภณฑ ในการท าตลาดซงหมายถงสรางจดเดนเฉพาะของผลตภณฑทจะสรางภาพพจนใหผซอยอมรบและจดจ า 2) การวจยขอมลดานวสดและกรรมวธการผลตทมตอผลตภณฑ ประกอบดวยขอมลดานความเหมาะสมของกระบวนการผลตกบผลตภณฑเดม เงอนไขของกระบวนการผลตทเกยวของ และเงอนไขของวสดทมผลตอการลงทนและกระบวนการผลต 5.2. การอภปรายผล การพฒนาผลตภณฑจากกก สามารถด าเนนการไดหลายวธ แตความส าคญอยทตววสด หมายความวา หากจะน ากกไปใชงานจะตองรถงลกษณะคณสมบตเฉพาะ ขอบเขตและขอจ ากดในการน ากกไปใชกอนดวยเหตนการน ากกไปใชท าผลตภณฑทไมเหมาะสมกบคณสมบตของกก ผลตภณฑนน ๆ กไมมประโยชนอะไร เชน การน าตนกกไปใชเปนผลตภณฑในหองน า ซงหากไดรบความชนอยางตอเนองทกวนกท าใหเสนใยจะเสอมสภาพอยางรวดเรว อายการใชงานสนลง สดทายผลตภณฑนนกไมมประโยชน การออกแบบและพฒนาผลตภณฑกก เปนสงหนงทแสดงใหเหนถงอารยธรรม และวฒนธรรมบงบอกถงรสนยมทดของผใชผลตภณฑตามการเปลยนแปลงของสงคมทแปรผน ดงนนสงทส าคญทสดคอผบรโภค ซงสอดคลองกบการศกษาของระพพรรณ ทองหลอและคณะฯ (2546 : 29-31) ตามหลกทฤษฎการจงใจของแมกไกรดงน 1) ความตองการความสอดคลองกน (Need for Consistency) เปนความตองการของผบรโภคทตองการใหทกดานทกสวนของตนเอง สอดคลองกลมกลนกนและกน ไดแก ทศนคต พฤตกรรมการแสดงออกตางๆ ความคดเหน ภาพลกษณเกยวของกบตนเอง 2) ความตองการทราบเหตผลทไปทมาของสงตางๆ (Need to Attribute Causation) เปนความตองการเพอทจะทราบวาใครหรออะไรเปนสาเหตทท าใหสงตางๆเกดขน และสงทเกดขนผลในทางทดหรอไมดกบตวเองหรอสงอนๆ อยางไร 5.3. ขอเสนอแนะ

109

5.3.1. การใชประโยชนจากผลการวจยในครงน กอใหเกดความรจากการศกษาในสองดานไดแก ดานทหนงคอความรความเขาใจในผลตภณฑ กระบวนการผลตผลตภณฑจากกก ในภาพรวมดานทสอง คอหลกการและแนวทางในการพฒนาผลตภณฑจากกก โดยใชตวอยางการศกษาวจยในครงน นอกจากนผศกษางานวจยสามารถน าผลการวจยครงนไปเปนแนวทางในการออกแบบและพฒนาผลตภณฑจากกก หรอผลตภณฑใกลเคยงได โดยการศกษาขอมลความเปนมาของผลตภณฑจากอดต (แบบดงเดม) หรอผลตภณฑในแงของวสดกระบวนการผลตขอบเขตและหลกการน าตนกกไปใชงานในลกษณะตางๆ เชนการน าสงทเปนจดเดนในดานวสด หรอผลตภณฑทมอยแลวน ามาปรบปรงและพฒนาตอ การน าวสดอนๆ เขามารวมประยกตดดแปลงเพอเพมความแปลกใหมในดานความรสกและมมมอง ค านงถงความตองการ และพฤตกรรมผบรโภคมากทสด ซงท าใหไดผลตภณฑตรงกบวตถประสงค

5.3.2. ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป จากสภาวะสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอมทเกดขนในปจจบน กระแสความตองการ

ผลตภณฑจากธรรมชาตของผบรโภคมมากขน ผลตภณฑธรรมชาตจงไดรบความสนใจมากขนเพราะไมท าลายสงแวดลอม จ าเปนตองการพฒนาผลตภณฑปรบปรงเปลยนแปลงอย เสมอ จากการศกษาของคณะผวจยพบวาผลตภณฑจากตนกก ควรไดรบการพฒนา ดงน

1) ดานวสด ปญหาทคณะผวจยพบคอ การสานลายเสอกก เมอสานไปเรอยๆจะท าใหเกดชองไฟทไมเทากนเนองจากการดงตอกตนกกไมชด และขนาดตอกตนกกไมเทากน ท าใหลายออกมาไมเทากน ขณะทสานควรเลอกตอกตนกกทมขนาดคอนขางใกลเคยงกนมากทสด ขณะสานควรดงตอกตนกก ใหระยะหางเทากนมากทสดท าใหไมเกดชองไฟทหางเกนไป และเมอสานเสรจควรตรวจดความเรยบรอยใหรอบครอบ เพราะอาจเกดความผดพลาดของลายได

2) ดานกระบวนการผลตมการเสรมแผนอะครลคเขาไปประกบกบตวของลายเสอกก ท าใหโครงสรางของแจกนมความแขงแรงคงทน มากยงขนลดปญหาการกระแทกและสามารถกนน าไดเปนอยางด การประสานเสอกกเขากบแผนอะครลคท าโดยการใชน ายาประสานอะครลคชนดพเศษ ขนตอนนควรท าการงางแผนของอะครลค 2 แผนทจะประกบกนขนเลกนอยจะท าใหไมเกดรอยของน ายาประสานและแลดมความสวยงามเรยบรอย ชนสวนแผนอะครลคควรตดใหมขนาดทเทากนใหมากทสดเพราะเราไมสามารถขดตรงสวนทเวาไดจะท าใหเกดฝนแทรกเขาไปในตวลายเสอทไดจากการขด ควรท าขอบอะครลคขนตรงกลางของชองสามเหลยมทเวาเขาไปดวย จะสามารถท าใหเกบลายละเอยดความสวยงามของแบบทมากยงขนและจะไมมเศษฝนเขาไปแทรกซมในตวลายกกไดหลงเสรจขนตอนการประกบลายเสอเขากบแผนอะครลคควรตรวจดความเรยบรอย

110

การดดชนสวนของขอบอะครลคควรใชความช านาญของชางเปนอยางสงเราสามารถดดเองไดโดยท าบลอกขนมาตามแบบและดดโคงเขาตามแบบทก าหนดไดและสดทายตรวจดความเรยบรอย

3) ดานรปแบบผลตภณฑผลตภณฑจากกกชนน สามารถตอยอดในการพฒนาตอไปไดอก โดยค านงถงสดสวนมนษย พฤตกรรมผบรโภค การเพมประโยชนใชสอยในดานอนๆ การน าเทคโนโลยใหมๆ เขามารวมพฒนา เพอเพมความแขงแรงและรปแบบ การน าตนกกไปใชทดแทนวสดอนในการผลต เนนลกษณะเดนของตนกกซงจะท าใหเกดประโยชนกบการพฒนาผลตภณฑจากกก เชน ผลตภณฑตกแตงภายในหรอเฟอรนเจอรทวไปทสามารถเคลอนยายสะดวกและใชภายนอกและภายในอาคารไดเปนตน

จากผลการวจยในครงน สรปไดวา การออกแบบและพฒนาผลตภณฑจากกก สามารถท าไดหลากหลายรปแบบการศกษาขอมลทหลากหลายและมากพอจะท าใหการพฒนาผลตภณฑเปนไปอยางกาวกระโดดและเนองจากสภาพสงคมวถชวตมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลาผลตภณฑจากกกตองปรบตวเปลยนแปลงอยตลอดเพอใหทนตอความตองการของมนษย

บรรณานกรม

112

บรรณานกรม กรมสง เสรมอตสาหกรรม กระทรวง อตสาหกรรม. รปแบบผลตภณฑหตถกรรมไทย .

กรงเทพมหานคร:มลนธชางหตถศลปไทย.2537 กาลญ วรพทยต. รปแบบการด าเนนชวต และพฤตกรรมการเปดรบสอโฆษณาของกลมคนโสดใน

เขตกรงเทพมหานคร. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยหอการคาไทย.2548 อทธพล สงหค า.การประยกตใชระบบโมดลารเพอการออกแบบกรอบอาคารบานส าเรจรปโดยใช

แนวคดจากเรอนพนถนไทย. ปรญญาปรชญาดษฎบณฑต : มหาวทยาลยอบลราชธาน.2550

เสกสนต ศรสนต. การออกแบบพฒนาจากตนกกในภาคอสาน. คณะศลปประยกตและการออกแบบ : มหาวทยาลยอบลราชธาน.2549

จฑาทพย ประมงคล. การศกษาและพฒนาลวดลายเสอจนทบร.คณะครศาสตรอตสาหกรรม: สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง.2548

จตร ภตระกล.การบรหารจดการกลมอาชพหตถกรรมจากกกในเขตพนทจงหวดบรรมย.คณะศลปศาสตร : มหาวทยาลยรามค าแหง.2546

สถาพร ดบญม ณ ชมแพ.การศกษาการออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม.กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร.2550

ธระชย สขสด.การออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม. กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร.2544 ธรยทธ พงเทยร.สถตเบองตนและการวจย. กรงเทพมหานคร: สตรไพศาล.2543 รฐไท พรเจรญ.เสนและแนวคดในการออกแบบ 2. กรงเทพมหานคร: โอเดยนสโตร.2546 นกร นชเจรญผล.หนงสอลายสาน.กรงเทพมหานคร.2525 วบลย ลสวรรณ.ศลปหตถกรรมไทย. กรงเทพมหานคร:ปาณยา.2527 วบลย ลสวรรณ.เครองจกสานในประเทศไทย. กรงเทพมหานคร: โอเดยนสโตร.2532 วนย วรยะปานนท.เครองจกสาน. กรงเทพมหานคร: แพรวทยา.2527 ว บ ล ย ล ส ว ร รณ . เ ค ร อ ง จ กส านไทย . ก ร ง เ ทพมหานคร : ค ร ส ภ า ล าดพ ร า ว . 2 5 4 1 ชะวชชยภาตณธ.วถชวตไทยกบเครองจกสาน.กรงเทพมหานคร: องคการคาของครสภา.2545 สชาดา ศรเพญ,คณหญง. พรรณไมน าในประเทศไทย. กรงเทพมหานคร :ส านกพมพอมรนทรพรน

ตงแอนดพบลชชง.2542 เตม สมตนนท. ชอพรรณไมแหงประเทศไทย. กรงเทพมหานคร : ฟนนพบลชชง.2523

113

บรรณานกรม (ตอ) ระพพรรณ ทองหอ และคณะ.ลกษณะการใชจายเงนเพอซอผลตภณฑและความตองการใชบรการ

ของนกทองเท ยวตางประเทศเพอการทองเทยวในประเทศไทย. มหาวทยาลยรามค าแหง.2546

วนดา แกวเนตร. ปจจยในการเลอกซอสนคาของทระลกประเภทหตถกรรมพนบานของนกทองเทยวชาวไทย กรณศกษาบานถวาย อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม.การคนควาอสระปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการอตสาหกรรมการทองเทยว : มหาวทยาลยเชยงใหม.2545

เอกชาต จนอไรรตน,รองศาสตราจารย. Styles In(terior) Design : สไตลในงานดไซน. กรงเพพมหานคร : โอ.เอส.พรนตงเฮาส จ ากด.2551

ภาคผนวก

115

ภาคผนวก ก

ผใหขอมลส าหรบการพฒนาผลตภณฑและผเชยวชาญในการวมพฒนาผลตภณฑ

116

รายชอและกลมผผลตผลตภณฑจากกก ผใหสมภาษณ

ตารางท ก.1 แสดงรายชอและกลมผผลตผลตภณฑจากกก ผใหสมภาษณ

ล าดบท ชอ-นามสกล ทอย 1 นางชศร ชาวใต ผใหสมภาษณ นางสาวปทมพร แซเตย ผสมภาษณ

11/2 หมท 3 ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร 74000 โทรศพท 034-853357 เมอวนท 21 พฤศจกายน พ.ศ.2551

2 นายธวชพงศ มอญดะ ผใหสมภาษณ นายณฐพล เอบโชคชย ผสมภาษณ 112 ข หม 9 ซอยบางกระด ถนนพระราม 2 แขวงแสมด า เขตบางขนเทยน กรงเทพฯ 10150 โทรศพท081-1315722 เมอวนท 8 มนาคม พ.ศ.2553

3 นางฉว ตนสน ผใหสมภาษณ นางสาวปทมพร แซเตย ผสมภาษณ 94 หมท 6 ต าบลบางกระเจา อ าเภอเมองสมทรสาคร จงหวดสมทรสาคร 74000 เมอวนท 9 กมภาพนธ พ.ศ.2553

ผรวมพฒนาผลตภณฑในการวจย หวขอการออกแบบและพฒนาผลตภณฑจากเสอกกในวถมอญ

ตารางท ก.2 แสดงรายชอผรวมพฒนาผลตภณฑในฐานะผเชยวชาญช านาญการท าผลตภณฑจากเสอกก

ล าดบท ชอ-นามสกล อาย (ป) ประสบการณ (ป) หมายเหต 1 นางชศร ชาวใต 70 50 2 นางฉว ตนสน 76 54 3 รานววฒนพลาสตก - 30

117

ภาคผนวก ข

เอกสารและแบบฟอรมทเกยวของในงานวจย

118

แบบสมภาษณกลมชาวบานผผลตเสอกกสาน

ประกอบงานวจยหวขอ การออกแบบและพฒนาผลตภณฑแจกนดอกไมสดรวมสมยจากเสอกกในวถชวตมอญ

ผวจย นายณฐพล เอบโชคชย และนางสาวปทมพร แซเตย

ก. ขอมลพนฐาน

1. ชอกลม................................................................................................................................... 2. กอตงขนเมอป พ.ศ. ............................................................................................................... 3. สถานทตง...............................................................................................................................

............................................................................................................................................... 4. จ านวนแรงงานในกลมมเทาใด............คน ชาย.............คน หญง.............คน

ชวงอายเทาใดบาง........................................................................................... ข. ขอมลพนฐานบคคล

1. ชอผใหสมภาษณ....................................................เพศ...............อาย.............ป 2. ประสบการณในการท างาน....................ป 3. สถานทท างาน........................................................................................................................ 4. สถานภาพ...............................................................................................................................

ค. ขอมลผลตภณฑ 1. ผลตภณฑทผลตมอะไรบาง

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................... 2. แหลงวตถดบทน ามาใชในการผลตสนคาอยทใด

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

119

3. เครองมอ/อปกรณทใชในการผลตมอะไรบาง

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................... 4. กระบวนการและกรรมวธการผลตสนคามล าดบขนตอนการท างานอยางไร

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................... 5. ลวดลายทผลตมรปแบบใดบาง

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................... ง. การถายทอดองคความรท าอยางไรบาง

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................. จ. ขอมลการตลาด

1. ความตองการผลตภณฑในทองตลาด..................................................................................... 2. กลมลกคาเปาหมาย คอใคร.................................................................................................... 3. แนวคดในการพฒนาการตลาดเปนอยางไร............................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

120

ฉ. สภาพปญหาและความตองการในการแกไขปญหา

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

121

แบบสอบถามการวจย

เรองการออกแบบและพฒนาผลตภณฑแจกนดอกไมสดรวมสมยจากเสอกกในวถชวตมอญ

ค าชแจง

แบบสอบถาม มวตถประสงคเพอ ศกษาผลงานการออกแบบผลตภณฑทเหมาะสม ของผลตภณฑ

(ตนแบบ) โดยใหบคคลทวไป ประเมนผลงานการออกแบบของผลตภณฑเพอใหคณะผวจยได

ขอมลน าไปใชในการพฒนาผลตภณฑใหมลกษณะเหมาะสม แปลกใหม และตรงตามความตองการ

ของผบรโภค

แบบสอบถามแบงเปน3ตอน

ตอนท 1เปนแบบสอบถามชนดเลอกตอบ ( Check List )เกยวกบสถานภาพทวไปของผตอบ

แบบสอบถาม เรอง เพศอาย ระดบการศกษาอาชพ และรายไดตอเดอน

ตอนท 2ประเมนผลงานการออกแบบผลตภณฑ ตอนท 3 ค าถามปลายเปดเปนขอเสนอแนะเพมเตม

อนงผวจยขอความอนเคราะหทาน ตอบค าถามตามความเปนจรงหรอความคดเหนของทาน

ทกขอหากทานมความคดเหนหรอขอเสนอแนะใดเกยวกบผลงานการออกแบบผลตภณฑและเหน

วาเปนประโยชนตอการวจยเรองนกรณาเขยนขอเสนอแนะลงในตอนทายของแบบสอบถาม และ

ขอขอบคณทานอยางสงมา ณ โอกาสนดวย

ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสอบถามน

คณะผวจย

นกศกษาปรญญาตร สาขาวชาออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม

มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

122

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย ( / ) หนาขอความทตรงกบสถานภาพของทาน

1. เพศ ( ) 1.ชาย ( ) 2.หญง

2. อาย ( ) 1. ต ากวา 20 ป ( ) 2.21-25 ป

( ) 3.26-30 ป ( ) 4. 31- 35 ป

( ) 5.36 – 40 ป ( ) 6. 40 ปขนไป

3. ระดบการศกษา ( ) 1.ต ากวาม.6/ปวช.หรอเทยบเทา ( ) 2.ปวส./หรอเทยบเทา

( ) 3.ปรญญาตร ( ) 4.ปรญญาโทหรอสงกวา

4. อาชพ ( ) 1. รบราชการ ( ) 2.รฐวสาหกจ

( ) 3.เอกชน ( ) 4.ธระกจสวนตว

( ) 5.อนๆระบ.....................................

5. รายไดตอเดอน ( ) 1.ต ากวา 7,500บาท ( ) 2.7,501-8,500 บาท

( ) 3.8,501-9,500บาท ( ) 4.9,501-10,500บาท

( ) 5.10,501 –11,000 ป ( ) 6.11,001บาทขนไป

123

ตอนท2 แบบสอบถามการพฒนาและการออกแบบผลตภณฑ

ค าชแจงขอความขางลางนเปนค าถามเกยวกบผลงานการออกแบบผลตภณฑ โดยใสเครองหมาย

( / ) ลงในชองค าตอบทตรงกบความเปนจรงหรอสอดคลองกบความรสกของทานมากทสดดงน

5 หมายถง ดมากทสด

4 หมายถง ดมาก

3 หมายถง ปานกลาง

2 หมายถง นอย

1 หมายถง นอยทสด

1

2

3

4 5

แจกน แจกน แจกน

แจกน

เกาอ

124

การประเมน แบบท 1 แบบท 2 แบบท 3 แบบท 4 แบบท 5

5 4 3 2 1 5 4 3 2 1 5 4 3 2 1 5 4 3 2 1 5 4 3 2 1 1.รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว

2.รปแบบของการออกแบบผลตภณฑมความทนสมยไมลาสมย

3.ผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในระดบชมชนได

4.ผลงานการออกแบบสามารถน าไปผลตในเชงธรกจได

5.ผลงานการออกแบบโดยรวมมความสวยงามเปนทนาสนใจแกผพบเหน

124

125

6.ผลงานการออกแบบมการแสดงถงผลตภณฑทองถน

7.ผลงานการออกแบบโดยรวมมความเหมาะสมไมยงยากแกผใช

8.ผลงานการออกแบบมรปแบบ และโครงสรางทเหมาะสมตอการเกบรกษา

9.ผลงานการออกแบบมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายใน

10.การจดองคประกอบของผลตภณฑมความสมพนธกนด

125

126

ตอนท 3 ขอเสนอแนะเพมเตม

ขอคดเหนและขอเสนอแนะอนๆ

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ขอขอบคณทกทาน ทกรณาตอบแบบสอบถามในครงน

126

127

แบบสอบถามการวจย

เรอง การออกแบบและพฒนาผลตภณฑเสอกกในวถมอญ

ค าชแจง

แบบสอบถาม มวตถประสงคเพอ ศกษาผลงานการออกแบบผลตภณฑทเหมาะสม ของผลตภณฑ

(ตนแบบ) โดยใหบคคลทวไป ประเมนผลงานการออกแบบของผลตภณฑเพอใหคณะผวจยได

ขอมลน าไปใชในการพฒนาผลตภณฑใหมลกษณะเหมาะสม แปลกใหม และตรงตามความตองการ

ของผบรโภค

แบบสอบถามแบงเปน 3 ตอน

ตอนท 1เปนแบบสอบถามชนดเลอกตอบ ( Check List )เกยวกบสถานภาพทวไปของผตอบ

แบบสอบถาม เรอง เพศอาย ระดบการศกษาอาชพ และรายไดตอเดอน

ตอนท 2ประเมนผลงานการออกแบบผลตภณฑ ตอนท 3 ค าถามปลายเปดเปนขอเสนอแนะเพมเตม

อนงผวจยขอความอนเคราะหทาน ตอบค าถามตามความเปนจรงหรอความคดเหนของทาน

ทกขอหากทานมความคดเหนหรอขอเสนอแนะใดเกยวกบผลงานการออกแบบผลตภณฑและเหน

วาเปนประโยชนตอการวจยเรองนกรณาเขยนขอเสนอแนะลงในตอนทายของแบบสอบถาม และ

ขอขอบคณทานอยางสงมา ณ โอกาสนดวย

ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสอบถามน

คณะผวจย

นกศกษาปรญญาตร สาขาวชาออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม

มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

128

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย ( / ) หนาขอความทตรงกบสถานภาพของทาน

1. เพศ ( ) 1.ชาย ( ) 2.หญง

2. อาย ( ) 1. ต ากวา 20 ป ( ) 2.21-25 ป

( ) 3.26-30 ป ( ) 4. 31- 35 ป

( ) 5.36 – 40 ป ( ) 6. 40 ปขนไป

3. ระดบการศกษา ( ) 1. ต ากวาม.6/ปวช.หรอเทยบเทา ( ) 2.ปวส./หรอเทยบเทา

( ) 3. ปรญญาตร ( ) 4.ปรญญาโทหรอสงกวา

4. อาชพ ( ) 1. รบราชการ ( ) 2.รฐวสาหกจ

( ) 3.เอกชน ( ) 4.ธระกจสวนตว

( ) 5.อนๆระบ.....................................

5. รายไดตอเดอน ( ) 1.ต ากวา 7,500บาท ( ) 2.7,501-8,500 บาท

( ) 3.8,501-9,500บาท ( ) 4.9,501-10,500บาท

( ) 5. 10,501 –11,000 ป ( ) 6.11,001บาทขนไป

129

ตอนท 2 แบบสอบถามการพฒนาและการออกแบบผลตภณฑ

ค าชแจง ขอความขางลางนเปนค าถามเกยวกบผลงานการออกแบบผลตภณฑ โดยใสเครองหมาย

( / )ลงในชองค าตอบทตรงกบความเปนจรงหรอสอดคลองกบความรสกของทานมากทสดดงน

5 หมายถง ดมากทสด

4 หมายถง ดมาก

3 หมายถง ปานกลาง

2 หมายถง นอย

1 หมายถง นอยทสด

รายการประเมน แจกน

5 4 3 2 1 1.รปแบบของผลตภณฑมความแปลกใหมมเอกลกษณเฉพาะตว 2.รปแบบของผลตภณฑมความทนสมยไมลาสมย 3.รปแบบของผลตภณฑไมกอใหเกดอนตรายในการใชงาน 4.ผลตภณฑสามารถน าไปผลตในระดบชมชนได 5.ผลตภณฑสามารถน าไปผลตในเชงธรกจได 6.ผลตภณฑโดยรวมมความสวยงามเปนทนาสนใจแกผพบเหน 7.ผลตภณฑมสสนเปนทนาสนใจแกผพบเหน 8.ผลตภณฑมการแสดงถงความเหมาะสมในการน ากกมาประยกตใช 9.ผลตภณฑโดยรวมมความเหมาะสม ไมยงยากแกผใช 10.ผลตภณฑมรปแบบ และโครงสรางทเหมาะสมตอการเกบรกษา

แจกน

130

รายการประเมน แจกน

5 4 3 2 1 11.ผลตภณฑมรปแบบและโครงสรางทโดดเดนเมอน าไปใชสอย 12.ผลตภณฑมรปแบบและโครงสรางทเหมาะสมตอการเปนผลตภณฑตกแตงภายใน

13.ผลตภณฑมความสะดวกตอการท าความสะอาด 14.ผลตภณฑมขนาดทเหมาะสมตอการใชงาน 15.การจดองคประกอบของผลตภณฑมความสมพนธกนด

ตอนท 3 ขอเสนอแนะเพมเตม

ขอคดเหนและขอเสนอแนะอนๆ

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

ขอขอบคณทกทาน ทกรณาตอบแบบสอบถามในครงน

131

ภาคผนวก ค

แผนทการออกส ารวจและเกบขอมล

132

ภาพท ค.1 แสดงแผนทการเดนทางสกลมสตรเจดรวรงเรอง ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร (นายณฐพล เอบโชคชย : 5 ต.ค. 2553)

132

133

ภาพท ค.2 แสดงแผนทการเดนทางสบานสานเสอกกมอญบางกระด แขวงแสมด า เขตบางขนเทยน กรงเทพมหานคร (ศนยวฒนธรรมมอญบางกระด. http://www.bloggang.com : 2553)

134

ภาคผนวก ง

ประมวลกจกรรมการส ารวจ

135

ภาพท ง.1 แสดงกลมสตรเจดรวรงเรอง ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร

(นายณฐพล เอบโชคชย : 10 ต.ค. 2552)

136

ภาพท ง.2 แสดงกลมสตรเจดรวรงเรอง ต าบลเจดรว อ าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร

(นายณฐพล เอบโชคชย : 10 ต.ค. 2552)

137

ภาคผนวก จ

ประมวลภาพกจกรรมการแจกแบบประเมนผลตภณฑ

138

ภาพท จ.1 แสดงการประเมนผลตภณฑ (ผถายภาพ นายณฐพล เอบโชคชย : 15 กนยายน 2553)

139

ภาพท จ.2 แสดงการประเมนผลตภณฑ (ผถายภาพ นายณฐพล เอบโชคชย : 15 กนยายน 2553)

140

ภาพท จ.3 แสดงการประเมนผลตภณฑ (ผถายภาพ นายณฐพล เอบโชคชย : 15 กนยายน 2553)

141

ภาพท จ.4 แสดงการประเมนผลตภณฑ (ผถายภาพ นายณฐพล เอบโชคชย : 15 กนยายน 2553)

142

ภาพท จ.5 แสดงการประเมนผลตภณฑ (ผถายภาพ นายณฐพล เอบโชคชย : 15 กนยายน 2553)

143

ภาพท จ.6 แสดงการประเมนผลตภณฑ (ผถายภาพ นายณฐพล เอบโชคชย : 8 ตลาคม 2553)

144

ภาพท จ.7 แสดงการประเมนผลตภณฑ (ผถายภาพ นายณฐพล เอบโชคชย : 8 ตลาคม 2553)

145

ภาพท จ.8 แสดงการประเมนผลตภณฑ (ผถายภาพ นายณฐพล เอบโชคชย : 8 ตลาคม 2553)

146

ภาพท จ.9 แสดงการประเมนผลตภณฑ (ผถายภาพ นายณฐพล เอบโชคชย : 8 ตลาคม 2553)

147

ภาพท จ.10 แสดงการประเมนผลตภณฑ (ผถายภาพ นายณฐพล เอบโชคชย : 8 ตลาคม 2553)

148

ภาคผนวก ฉ

ประมวลภาพการพฒนาผลตภณฑ

149

ภาพท ฉ.1 แสดงวสดอปกรณในการพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ

(นายณฐพล เอบโชคชย : 3 ต.ค. 2553)

150

ภาพท ฉ.2 แสดงการพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ

(นายณฐพล เอบโชคชย : 3 ต.ค. 2553)

151

ภาพท ฉ.3 แสดงการพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ

(นางสาวปทมพร แซเตย : 3 ต.ค. 2553)

152

ภาพท ฉ.4 การพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ

(นางสาวปทมพร แซเตย : 3 ต.ค. 2553)

153

ภาพท ฉ.5 การพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ

(นางสาวปทมพร แซเตย : 5 ต.ค. 2553)

154

ภาพท ฉ.6 การพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ

(นางสาวปทมพร แซเตย : 5 ต.ค. 2553)

155

ภาพท ฉ.7 การพฒนาผลตภณฑจากเสอกกมอญ

(นายกตตศกด แมนศรนรา : 5 ต.ค. 2553)

156

ภาพท ฉ.8 ผลตภณฑจากเสอกกมอญ (แจกน)

(นางสาวปทมพร แซเตย : 22 ต.ค. 2553)

157

ภาพท ฉ.9 ผลตภณฑจากเสอกกมอญ (แจกน)

(นางสาวปทมพร แซเตย : 22 ต.ค. 2553)

158

ภาพท ฉ.10 ผลตภณฑจากเสอกกมอญ (แจกน)

(นางสาวปทมพร แซเตย : 22 ต.ค. 2553)

159

ภาพท ฉ.11 การพฒนาผลตภณฑตนแบบ (ผออกแบบ : นายณฐพล เอบโชคชย)

159

160

ภาพท ฉ.12 การตอยอดผลตภณฑจากผลตภณฑตนแบบ (โคมไฟ) (ผออกแบบ : นายณฐพล เอบโชคชย)

160

161

ภาพท ฉ.13 การตอยอดผลตภณฑจากผลตภณฑตนแบบ (ถงขยะ) (ผออกแบบ : นายณฐพล เอบโชคชย)

161

162

ภาพท ฉ.14 การตอยอดผลตภณฑจากผลตภณฑตนแบบ (แจกน) (ผออกแบบ : นายณฐพล เอบโชคชย)

162

163

ภาพท ฉ.15 การตอยอดผลตภณฑจากผลตภณฑตนแบบ (ทเสยบปากกา) (ผออกแบบ : นายณฐพล เอบโชคชย)

163

164

การเลอกสใหถกโฉลก ตามต ารามอญโบราณ ความหมายของสตางๆในแตละวน ตามต ารามหาภตะมอญโบราณ ดงตารางท ฉ.1 ตารางท ฉ.1 แสดงความหมายของสตางๆในแตละวน ตามต ารามหาภตะมอญโบราณ (http://horoscope.sanook.com)

วน ความหมาย

ความส าเรจ โชคลาภ ทะเลาะ, มปากเสยง

เจบปวย อ านาจ มรณะ บรวาร,

การชวยเหลอ อาทตย มวง ขาว สเขยว ด า,น าเงน ครม,เทา ชมพ เเดง จนทร ขาว,ครม,เทา ชมพ มวง ด า,น าเงน เขยว เเดง เหลอง,สม องคาร ด า,น าเงน เขยว ครม,เทา ขาว เเดง มวง,สม,เหลอง ชมพ พธ เเดง มวง,สม,เหลอง ด า,น าเงน ชมพ ขาว ครม,เทา เขยว

พฤหสบด ขาว ครม,เทา เเดง เขยว ชมพ ด า,น าเงน มวง,สม,เหลอง ศกร ชมพ ด า,น าเงน ขาว มวง,สม,เหลอง เขยว เเดง ครม,เทา เสาร เขยว เเดง ชมพ ครม,เทา มวง,สม,เหลอง ขาว ด า,น าเงน

164

165

ลายขดโครงหวาย ลายขดตอกค

ลายดดาน ลายบา

ลายสาม

ภาพท ฉ.16 แสดงลายขดยกใชสตามต ารามอญโบราณ (ผออกแบบ : นายณฐพล เอบโชคชย)

165

ประวตผวจย

167

ประวตผวจย

ชอ-นามสกล นายณฐพล เอบโชคชย

เกด วนจนทรท 8 กนยายนพ.ศ. 2529

ทอยปจจบน 12 ซ.ทาขาม 28 แยก 1 แขวงแสมด า

เขตบางขนเทยน กรงเทพมหานคร 10150

โทรศพท 0-249-6500-6,0-823-2699-49,0-816-2842-88

ประวตการศกษา

ระดบประถมศกษา โรงเรยนแสงอรณศกษา

ระดบมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนบางปะกอกวทยาคม

ระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลยเทคนคราชสทธาราม

ปจจบน ก าลงศกษาอยสาขาวชาออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏ

บานสมเดจเจาพระยา

168

ประวตผวจย

ชอ-นามสกล นางสาวปทมพร แซเตย

เกด วนองคารท 8 ธนวาคมพ.ศ.2530

ทอยปจจบน 42/54 หม 7 ต าบลทาทราย อ าเภอเมอง

จงหวดสมทรสาคร 74000

โทรศพท 0-890-7473-13

ประวตการศกษา

ระดบประถมศกษา โรงเรยนเอกชย จงหวดสมทรสาคร

ระดบมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนสมทรสาครวทยาลย จงหวดสมทรสาคร

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนสมทรสาครวทยาลย จงหวดสมทรสาคร

ปจจบน ก าลงศกษาอยสาขาวชาออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏ

บานสมเดจเจาพระยา