3

WWW.SAUER.DE

THE NEW .

SAUER 100.PREMIUM.

COMES.STANDARD.

Rifl

es c

an o

nly

be s

old

to p

erm

it h

olde

rs.

SAUER_AD_S100_Holz_Huntex_200x270_3mm.indd 1 19.02.16 10:06

L&O Group SA Importer & Distributor Tel: 012 819 7811 infosa@lo-int.com

Inhoud

WILD & JAG is ’n onafhanklike maandelikse publikasie vir die breë wildbedryf in Suid-Afrika, wat die sinergie tussen wildproduksie, jag en bewaring bevorder. Jagters, wildboere en natuurbewaarders word bedien met gehalte- informatiewe artikels en rubrieke. Hoewel WILD & JAG nou saamwerk met die georganiseerde jagters-, wildproduksie- en natuurbewaringsorganisasies, is dit redaksioneel en finansieel onafhanklik.Alle kopiereg van die inhoud word voorbehou. Geen deel mag

op enige wyse gereproduseer word sonder skriftelike toe-stemming van die uitgewer nie. Kort uittreksels (maksimum60 woorde) mag sonder toestemming gebruik word, mits volledige erkenning aan die skrywer en die publikasienaam en -datum gegee word.Die redakteur behou die reg voor om artikels te verander en/of te verkort. Die uitgewer aanvaar geen verantwoorde-likheid vir die inhoud van advertensies nie. Die mening van medewerkers is nie noodwendig die mening van die blad nie.

Uit die WoordIemand wat die waarheid verdraai, veroorsaak twis, iemand wat skinder, bring

verwydering tussen vriende – Spreuke 16:28.

ALLERLEI / MISCELLANEOUSWILD & JAG – Toeka se dae / Days of Yore:14 Jag 115 Wild

WILD / GAME16 Die blouwildebees

JAG / HUNTING22 WILD & JAG PMP Pro-Amm-skietdag24 Bullet Talk 36 Hunting the blue wildebeest41 Jagwenke – Omgewingsiektes 45 Chasa: 43 − Chasa declares its stance on wildlife utilisation, hunting & conservation 88 − Is geld die wortel van alle kwaad? 89 − Noordwes Jagters & Wildbewaringsvereniging48 Wildman Roadshow 201650 ’n Oggendram en ’n middagbul 54 Jag kan sleg wees …60 IWA Outdoor Classic 201664 The mechanics of lethal wounding90 Jaggeleenthede92 Jagfotogalery

BIG GAME CORNER77 Letter from the editor78 The lion and the revolver83 Basa – Offhand shooting skills improve the hunting experience84 A half-life of buffalo hunting87 Basa-kalender

GEWERE & AMMUNISIE / GUNS & AMMUNITION31 Veldskiet – WP Ope, Saldanha33 ‘Hartklop van Namibiese Veldskiet’34 Browning’s X-Bolt – “Off-the-shelf” custom rifle 46 Swarovski – See the unseen62 Krieghoff – Hunting and Sporting Arms68 Die beginsels van ballistiek – Deel 2

71 Toonbankstories – Lees die dekselse handleiding!73 Swarovski Staalghong-uitdaagkompetisie

WILDPRODUKSIE, -BESTUUR & -BEMARKING / GAME PRODUCTION, RANCHING & MARKETING 97 Veilingsuitslae104 Afskop van die 2016-wildveilingseisoen124 − Hunt Essential 148 − Lasarus 162 − Erindi 175 – Kroon Boma108 Economy – Rating South Africa 111 Horison − Die teel van ’n legende114 IWRS: Wildlife – the key to prosperity in rural communities 116 Risikobestuur van wild (10) – Sosiale orde en populasie-dinamika120 Jimie Malan – “Ingenieur sonder papiere”126 Nuwe president vir WRSA128 South Africa – The road ahead130 Wildbedryf SA vier tien jaar136 WRSA & hunters138 Hoekom biosekuriteit?140 Weidingsriglyne vir die Kalahari – Deel 3143 International Labour Organisation report on conditions on farms145 Intensiewe en semi-intensiewe wildproduksie – Die springbok150 Proactive Anti-poaching – Reactive operations – Contact!153 Gehalte-wildsvleis (12) – Wors156 Legislation – Crime reporting to the Hawks157 Onteieningswetsontwerp in die parlement158 Grondhervorming – Jongste verwikkelinge160 Game viewing tips164 Boer in die Ekobos

177 Wildbemarking-advertensies−Indeks

NATUUR & BEWARING / NATURE & CONSERVATION 166 Weskusbetowering – Cederberge169 EWT – Our national bird goes high tech in Western Cape170 Die wonders van die Kgalagadi-Oorgrenspark en sy mense173 Natuurlewe-pitkos – Eendrag maak mag174 Public support for game rangers can help conservation

GEREELD / REGULAR & ALGEMEEN / GENERAL9 Briewe 28 Teken in en wen! / Subscribe and win! 29 WILD & JAG digitaal en op Facebook! 271 Kook saam – Wildsalami-pasta 272 4x4 – Skedelkus − Daar waar niks groei nie ... 275 Boeke 276 Organisasies – Kontakbesonderhede

Cover / Voorblad

Blue wildebeest / BlouwildebeesDie swartwildebees het eerste uit ’n gemeenskaplike voorouer van die hartbees, basterhartbees, blesbok, bontebok, gevolg deur die blouwildebees, ontstaan, waarvan fossiele wyd in Suidelike en Oos-Afrika voorkom. Swart- en blouwildebeeste deel steeds 98 persent van hul genetiese samestelling. Blouwil-debeeste is nie die sogenaamde dom en lui dier as wat die wilde-beesjagter soms dink nie. Hy raak slu, geheimsinnig en paraat, as hy gejag word! Volg Jokl le Roux se riglyne op bl 36 oor hoe om dié taai dier te uitoorlê.Photo: © Nigel Dennis / AfriPics Rifle: Browning X-bolt – more on p 34

Contents

WILD & JAG MEI 2016 5

CommentKommentaar

GAME & HUNT is an independent monthly publication for the broad game industry in South Africa, promoting the sin-ergy between game production, hunting and conservation. Hunters, game ranchers and nature conservationists are served with quality informative articles and columns.While GAME & HUNT operates in close cooperation with or-ganised hunters, game production and nature-conservation organisations, it is editorially and financially independent.Copyright of all content is reserved. No part of the publica-

tion may be reproduced in any way without the written per-mission of the publisher. Short text extracts of not more than 60 words may be used without prior permission provided the author, the magazine name and date of publication are acknowledged.The editor reserves the right to change and/or shorten articles. The publisher accepts no responsibility for the content of advertisements. The opinions of contributors are not necessarily those of the magazine.

A perverse person stirs up conflict, and a gossip sepa-

rates close friends – Proverbs 16:28.

REDAKSIONEEL • EDITORIALHoofredakteur & Uitgewer • Editor-in-chief & Publisher

Jan van der Waltjanlouis@wildlifehunt.co.za / editor@wildlifehunt.co.za

Bestuurder • Manager:Advertensies, Bemarking, TV-reeks & MASTERSHOTAdvertising, Marketing, TV Series & MASTERSHOT

Hennie van der WaltTel: (012) 348-5550 / Sel/Cell: 083 452 2145

hennie@wildlifehunt.co.zaRedakteur: Jag, Wapens & Ammunisie Editor: Hunting, Guns & Ammunition

Stefan Fouchéstefan@wildlifehunt.co.za

Redakteur: Spesiale artikels • Editor: Special articlesIlse Davis, ilse@wildlifehunt.co.za

Produksieredakteur • Production editorLynette van Hoven

Tel: (012) 348-5550 / editor@wildlifehunt.co.zaAssistentproduksieredakteur •

Assistant Production editorItha Kieser

Mederedakteurs • Co-editorsVoertuie • Vehicles: Francois Rossouw

Dieregesondheid • Animal Health: Dr Johan KriekWildbestuur • Wildlife Management: Prof Wouter van Hoven

PRODUKSIE • PRODUCTIONHoof: Grafiese & Mediaontwerpdienste • Head: Graphic &

Media Design Services: André van Schaik Tel: (012) 348 5550

Uitleg & reproduksie • Design & reproduction: Karen vd Merwe

Taalversorging • Language Editing: Lynette van Hoven / Elfriede Ainslie

Kunskonsultant • Art consultant: Alan AinslieDrukker • Printer: Paarl Media Midrand

Webwerf • Website: Johan Meintjies / johan@infinit8.co.za

Inligting & navrae • Information & enquiries Santie Liebenberg Tel: (012) 348 5550

ADVERTENSIES & BEMARKING • ADVERTISING & MARKETING

Jan van der Walt / Hennie van der Walt / Ann Olivier Tel: (012) 348-5550 / Faks/Fax: 086 502 5526

janlouis@wildlifehunt.co.zaKLEINADVERTENSIES / SMALLS

Lindie van der Westhuizen082 471 8272 / Tel: (012) 348 5550

lindie@wildlifehunt.co.za

BESTUURDER: Administrasie, rekeninge & intekeningMANAGER: Administration, accounts & subscription

Wendy Greeff Tel: (012) 348-5550Faks/Fax: (012) 348-5551 / 086 656 4217

wendy@wildlifehunt.co.za

VERSPREIDING • DISTRIBUTIONHazel Luüs RNA Tel: (011) 248-3542 / hazelh@rnad.co.za

UITGEWER • PUBLISHERJLO UITGEWERS • JLO Publishing vir Jan Louis

Ondernemings BK • for Jan Louis Enterprises CC(CK/92/19549/23)

Posbus / P.O. Box 35299, Menlo Park 01021ste Vloer/ 1st Floor, The Hillside 318, Lynnwood, Pretoria

Tel: (012) 348-5550 (Ma-Vry / Mo-Fri)Faks/Fax: (012) 348-5551

E-pos/E-mail: janlouis@wildlifehunt.co.zaWeb: www.wildlifehunt.co.za

Jan van der WaltHoofredakteur / Editor-in-chief

Benutting van wildleweDie aankondiging van die Suid-Afrikaanse Jagterskonfedera-sie (Chasa) se Beleid op Wildbenutting, Jag en Bewaring het betrekking op die huidige tydvak waar die groei in kommersiële wildboerdery die hele bedryf op ’n ongekende vlak van ontwik-

keling geplaas het.Die Chasa-standpunte behels ook nuwe en beslis omstrede kwessies soos die doel-

bewuste teel van kleurvariante. Hier moet ook kennis geneem word van die standpunt van die president van Chasa, prof Pieter van Niekerk, ook in hierdie uitgawe, “dat die bewaring wat die privaat wildbedryf vir ons inhou, baie groter is as die moontlike bekom-mernisse wat daaruit mag voortspruit”. Hy gun ook die wildboer om geld te maak en meen dat die onderlinge verskille op ’n verantwoordelike wyse aangespreek moet word.

Die SA Jagters- en Wildbewaringsvereniging (SAJWV) het hulle ook die afgelope jaar in die openbaar sterk uitgespreek oor etiese kwessies in die wildbedryf. By Wild-bedryf SA (WRSA) se onlangse jaarvergadering het ook ’n paneelbespreking plaasge-vind oor wanpersepsies oor die rol van WRSA in die Suid-Afrikaanse jagbedryf.Die bespreking het in ’n positiewe gees van samewerking plaasgevind. Onderlinge wanpersepsies is inderdaad ’n groot struikelblok in die weg van groter samewerking in die wildbedryf.

Die volhoubare benutting van ons natuurreserwes as bewaring in praktyk is ’n saak wat reeds die afgelope meer as 21 jaar sterk deur WILD & JAG bevorder word.

In belang van die wildbedryf in Suid-Afrika moet WRSA, SAJWV, Chasa en instan-sies soos die Natuurlewevereniging van Suid-Afrika (Wessa) dringend om die tafel byeenkom en hierdie omstredenhede uitklaar.

Wildlife utilisationThe announcement of the South African Hunters’ Confederation’s (Chasa) Policy on Wildlife Utilisation, Hunting and Conservation is relevant to the current time where the growth in commercial game ranching has taken the entire industry to an unprecedented level of development.

The Chasa viewpoints also address new and undoubtedly controversial issues such as the deliberate breeding of colour variants. In this respect cognisance should also be taken of the viewpoint of Chasa president, Prof Pieter van Niekerk, also in this issue, namely “that the conservation brought about by the private game industry is far bigger than the possible concerns that may result from it”. He also grants game ranchers to make money and believes that mutual differences should be addressed in a responsible manner.

The South African Hunters and Game Conservation Association (SAHGCA) also publicly spoke out strongly against ethical issues in the game industry over the past year. At the recent AGM of Wildlife Ranching SA (WRSA), a panel discussion was held about misperceptions regarding the role of WRSA in the South African hunting industry. The discussion took place in a positive spirit of cooperation. Mutual misperceptions are indeed a huge stumbling block in the way of bigger cooperation within the game industry.

The sustainable utilisation of our natural reserves as conservation in practice is a matter that GAME & HUNT has been promoting strongly for more than 21 years.

In the interest of the game industry in South Africa, WRSA, SAHGCA, Chasa and organisations such as the Wildlife and Environment Society of South Africa (Wessa) should urgently meet around the round table to resolve these controversial issues.

From the Scriptures

Look out for your unique product registration sticker attached to your Swarovski product.

A0xxxx

w

ww.whylo.co.zaRegister @

Uni

que P

roduct Registration No.

THE NEW EL RANGETHE PEAK OF PERFECTION

Ahead of you: challenges in the form of long distances and steep terrain. In your hand: the perfect combination of ergonomic design and outstanding optics. The EL Range makes an impression with razor-sharp images and precise angle and range measurement. Carefully designed in every detail, these binoculars, combined with the new FieldPro package, also set a new benchmark in terms of comfort and functionality. When seconds are crucial – SWAROVSKI OPTIK.

SEE THE UNSEENWWW.SWAROVSKIOPTIK.COM

YOU CAN FIND OUR PRODUCTS AT EXCLUSIVE SPECIALIST RETAILERS AND ONLINE AT WWW.SWAROVSKIOPTIK.COM

For your closest stockist, please contact Brad on 0861-005903

H18_ZA_Andrew_A4_EN_Lo.indd 1 16.09.15 14:19

Barnes Vortex | Federal | HORNADY | NORMA | PMP | PPU | Remington | Sellier & Bellot | Winchester | Barnes Vortex | Federal | HORNADY | NORMA | PMP | PPU | Remington | Sellier & Bellot | Winchester | Barnes Vortex | Federal | HORNADY | NORMA | PMP | PPU | Remington | Sellier & Bellot | Winchester | Barnes Vortex | Federal | HORNADY | NORMA | PMP | PPU | Remington | Sellier & Bellot | Winchester | Barnes Vortex | Federal | HORNADY | NORMA | PMP | PPU | Remington | Sellier & Bellot | Winchester | Barnes Vortex | Federal | HORNADY | NORMA | PMP | PPU | Remington | Sellier & Bellot | Winchester | Barnes Vortex | Federal | HORNADY | NORMA | PMP | PPU | Remington | Sellier & Bellot | Winchester | Barnes Vortex | Federal | HORNADY

Subscribe to our mail list at www.zimbi.co.za and enter our monthly R500.00 gift voucher draw.Congratulations Johann Vorster Our April R500 gift voucher winner.

Your passion, our business

T: 012 349 1662 / 5222 | E: orders@zimbi.co.zaBuilding 1A, Persequor Close, 49 De Havilland Crescent, Persequor Technopark, Persequor, 0020, Pretoria

GPS: 25° 44. 733’ and 28° 16. 473’

Prices valid from 1 May 2016 to 301 May 2016 while stocks last. Should items need to be mailed or couriered, mailing/courier costs will be incurred, which are excluded from the prices quoted. www.zimbi.co.za

6

Look out for your unique product registration sticker attached to your Swarovski product.

A0xxxx

w

ww.whylo.co.zaRegister @

Uni

que P

roduct Registration No.

THE NEW EL RANGETHE PEAK OF PERFECTION

Ahead of you: challenges in the form of long distances and steep terrain. In your hand: the perfect combination of ergonomic design and outstanding optics. The EL Range makes an impression with razor-sharp images and precise angle and range measurement. Carefully designed in every detail, these binoculars, combined with the new FieldPro package, also set a new benchmark in terms of comfort and functionality. When seconds are crucial – SWAROVSKI OPTIK.

SEE THE UNSEENWWW.SWAROVSKIOPTIK.COM

YOU CAN FIND OUR PRODUCTS AT EXCLUSIVE SPECIALIST RETAILERS AND ONLINE AT WWW.SWAROVSKIOPTIK.COM

For your closest stockist, please contact Brad on 0861-005903

H18_ZA_Andrew_A4_EN_Lo.indd 1 16.09.15 14:19

WILD & JAG MEI 2016 9

The wildlife farmer and tax – very helpful advice

I refer to the very special article in the April edition, “The Wildlife Farmer

and Tax” by tax consultant Piet Nel. I truly found it informative and helpful.

Tax is such a complicated subject and as detailed and explicit as the article was, there are some things about game breeding and the taxation thereof that I just cannot get my head around. I contacted Piet Nel, however, and I am sure that he will be able to help me.

I must say, apart from the spe-cialised articles such as this one, the magazine is full of so many other interesting and colourful articles that I am convinced game breeders and hunters alike cannot wait for it to arrive in their postboxes every month!

Donald Mackenzie

Hartlik geluk!

Hartlik geluk met ’n puik tydskrif – dit is opmerklik dat WILD & JAG

die afgelope tyd ’n duidelike verande-ring ondergaan het.

Hierdie tydskrif se uitleg is opval-lend goed; die artikels is interessant

en spreek van ’n wye verskeidenheid; die taalgebruik is keurig en goed versorg; die foto’s is van hoogstaande gehalte en die pragtige, helderkleurige voorblad maak dit ’n “moet-hê” as jy voor die tydskrifrakke in die super-mark staan!

Groot dank en waardering vir die spesiale fokus wat in die Maart-uitgawe op Namibië geplaas is. Wat ’n uitsonderlike stuk Afrika is dit nie. Met sulke mooi artikels en foto’s van hier-die besonderse wêreld met sy unieke mense en diere kan mens nie anders nie – ’n ekspedisie op die spore van WILD & JAG deur Namibië is beslis nou onvermydelik.

Ria Pretorius

Die jagter en die wildbedryf

Dit is met ’n swaar hart dat ek hierdie brief aan julle stuur. Ek

wil onder geen omstandighede enig-iemand in ’n slegte lig stel nie, maar ek glo dat talle medejagters met my sal saamstem.

Ek vestig graag u aandag op dr Flippie Cloete se artikel “Past and Future Perspectives in Terms of Growth in the Wildlife Industry” in die April-uitgawe en ek haal aan: “Future growth and development have to be guided by the principles of long-term sustainability and not by potential short-term gains that may be at the cost of other segments in the indus-try.” Ek dink wat dr Cloete hiermee bedoel is heel van toepassing. As geleentheidsjagter kan ek dit nie meer bekostig om so gereeld te gaan jag as byvoorbeeld twee jaar gelede nie. Om dit beter te verduidelik, gaan ek nie plase of instansies se name noem nie, net pryse.

Drie jaar gelede het ek koedoe-koeie teen R2 900 stuk gekry en rooibokke teen R800 tot R1 200 stuk. Blouwildebeeste kon ek kry teen

R2 500 tot R3 000 stuk. Soos julle weet, is hierdie die gewildste spesies om te jag, dus gaan ek nie verder oor ander spesies uitwei nie. Verblyf vir ’n selfsorgeenheid was R150 per per-soon wat dan dagfooie, jagvoertuig en gids insluit. Dit sluit natuurlik nie die brandstof, kos en drankies in wat jy saamvat of nodig het om daar te kom nie.

Nou word dit interessant, want dr Cloete noem dat die “jagter” tot 400% meer gespandeer het tussen 2005 en 2015 op verwante biltongjag en 30% op wild self, maar 33% minder wild is gejag tydens dié tydperk. So ook het die jag van trofeewild met 31% afgeneem.

Nou dit is waar ons probleem lê. Ek kan nie meer soos drie jaar gelede twee koedoes, vyf rooibokke en een blouwildebees jag nie, want die kostes verbonde daaraan is belaglik. Op dieselfde wildplaas kos ’n koedoekoei nou R4 500 stuk, rooibokke R1 500 tot R2 500 en blouwildebeeste R3 000tot R5 000 stuk. Verblyf is nog steeds selfsorg maar kos my R350 per persoon per dag; dan moet ek nog ’n jagfooi van R250 per dag betaal asook R500 vir die gids en R1 000 vir die jagvoertuig. Ek is nie ’n wiskundemeester nie, maar almal kan seker duidelik sien dat dit die rede is waarom plaaslike jagters nie meer so dikwels jag nie.

Ek wil graag die volgende punt aan wildplaaseienaars maak: As julle nog steeds ’n vaste inkomste uit jul wild-plase wil hê, sal julle regtig moet plan maak en jul medelandgenote wat by julle wil kom jag, moet akkommodeer, want nie almal kan 30 000 dollar vir ’n jagsessie bekostig nie.

Dankie aan die redakteur en sy span vir ’n wonderlike tydskrif propvol inligting en voorstelle. Ek kan nie wag vir elke maand se uitgawe nie!

Pieter G van TonderLydenburg (MP) 3

Stuur gerus enige kommentaar aan die redakteur van WILD & JAGby: editor@wildlifehunt.co.za

Please send any feedback to the editor of GAME & HUNT at:editor@wildlifehunt.co.za

Ons verwys Pieter van Tonder se brief na WRSA – Redakteur

GAME & HUNT MAY 201610

BRANCHES NATIONWIDE!Bethlehem - 058 303 0510 East London - 043 111 0130Ellisras - 014 763 1811Ermelo - 017 819 3415Graaf Reinett - 049 891 1265Groblersdal - OPENING SOONKathu - 053 723 3581

Kimberley - 053 831 5284 Nelspruit - 013 741 5330Pretoria (Montana) - 012 548 2368 Rustenburg - 014 537 2520Upington - 054 331 1780Vanderbijlpark - 016 933 6382Western Cape - 021 981 8180

WEES ‘N WILDMANHou die pers en ons facebook blad dop vir promosies

Kry die nodige kennis en toerusting wat jy mag nodig hê vir jou volgende avontuur by jou naaste Wildman tak.