Garvan Institute of Medical Research, Sydney, Australia

Nguyễn Văn Tuấn là một nhà khoa học y khoa chuyên về dịch tễ học và di truyền loãng xương. Ông hiện là giáo sư thỉnh giảng cao cấp tại Đại học New South Wales, Úc.

Trưởng nhóm nghiên cứu tại Viện nghiên cứu Y khoa Garvan, Úc và là Nghiên cứu viên cao cấp Hội đồng quốc gia về nghiên cứu y khoa và y tế Úc (NHMRC).

Cách trình bày một báo cáokhoa học bằng Powerpoint

Nguyễn Văn TuấnGiáo sư y khoa

Đại học New South WalesGarvan Institute of Medical Research

Sydney, Australiahttp://nguyenvantuan.net/english/1269-chi-dan-cach-trinh-bay-powerpoint-trong-hoi-nghi-khoa-hoc-

Nội dung1. Nguyên tắc, nguyên lí

2. Chữ: kiểu, kích thước, màu

3. Biểu đồ

4. Bảng số liệu

1Nguyên tắc trình bày

• Planning (dàn bài)– Strategy (chiến lược)– Structure (cấu trúc)– Style (phong cách)• Preparation (chuẩn bị)• Practice (thực hành)– practice, practice, and practice!

Nguyên tắc 3P và 3S

Dàn bài: quan tâm đến người nghe• Hiểu và biết được người nghe– Họ đã biết điều gì?– Họ sẽ biết gì sau báo cáo này?• Nội dung phong phú– Phong cách không bù được nội dung nghèo nàn.• Được phép nói bao lâu?– Thời gian điều khiển nội dung câu chuyện.• Trình bày ở đâu và sử dụng kĩ thuật gì?– Không gian và kĩ thuật có ảnh hưởng đến hiệu quả.

Dàn bài: trong sáng và khúc chiết• Tập trung vào điểm chính và “message”.

– Đơn giản: không phải là đọc hết tài liệu viết.

– Cấu trúc: cho thính giả nắm được cấu trúc chính.

– Thông điệp: nhập đề “hấp dẫn” + kết luận “kêu”.

• Biểu đồ là vũ khí lợi hại nhất trong trình bày,

nhưng nói rõ ràng.

• Thực hành -- giống như biên tập tài liệu.

– Vấn đề không chỉ nói cái gì mà còn phải nói như thế nào.

• Cần phải biết được cách mình đã trình bày và nỗi lo của mình.

• Mục đích là để tạo sự tự tin, ổn định và tạo được sự tin cậy.

Thực hành: giảm lo lắng

• Nhìn và tương tác với thính giả• Biểu lộ sự HÀO HỨNG của mình qua giọng điệu• Phải THỰC HÀNH trước khi trình bày• Nhờ bạn bè nghe và đánh giá• Cần THƯ GIÃN và tỏ THÍCH THÚ khi trình bày.

Chuẩn bị slide tốt, nhưng cách trìnhbày còn quan trọng hơn nhiều!

• Lắng nghe kĩ câu hỏi, nếu cần thì hỏi lại.

• Suy nghĩ trước khi trả lời.

• Chuẩn bị giải thích cách khác nếu nhiều người chưa nắm được câu trả lời.

• Trả lời ngắn gọn, đầy đủ cho tất cả các thính giả. Không lên lớp!

• Cố gắng đừng chống chế và bảo thủ ý.

Chuẩn bị câu trả lời

(Paradi D, 2003)

Những gì làm người nghe chán? %N=159

Báo cáo viên đọc slide 60.4Chữ quá nhỏ, tôi không đọc được 50.9Câu dài, không có gạch đầu dòng 47.8Chọn màu khó đọc 37.1Chữ chạy lòng vòng, hoạt cảnh nhiều 24.5Dùng âm thanh đệm vào chữ 22.0Biểu đồ, hình minh họa quá phức tạp 22.0

2Chữ - text

Emk1 knockdown inhibits lumen formation inMDCK cells:

-RT-PCR: EMK1 is effectively knocked down inMDCK cells 24 hours after transfection with P- SUPER (control) or P-SUPER-siEMK1 plasmid;knockdown confirmed on the right with antibodies toEMK1.

- Collagen overlay assay: cells cultured 24 h oncollagen I before being overlaid with additionalcollagen on the apical surface, analyzed 24 h later.Note the lack of lumen in EMK1-KO cultures.

- Ca switch: control or EMK1-KO cells were platedin low Ca medium 24 h upon transfection withpSUPER or pSUPER-KO. After 12 h, cultures wereswitched to normal medium for 24 h. TransmissionEM of cells sectioned perpendicular to thesubstratum shows lack of microvilli in EMK1-KOcells.

Những lỗi chính

Chọn font và kích thước (size) không hợp.

Chọn màu nền (background color) không hợp.

Quá nhiều dữ kiện trong một trang.

Quá nhiều dòng trong một đoạn.

Không có ý chính rõ ràng.

Font chữSử dụng các kiểu chữ không chân (sans serif)

Đây là font Arial.Đây là font Comic Sans.Đây là font Papyrus.

Kiểu chữ có chân đọc lâu hơn…Đây là font Times New Roman.Đây là font Courier.Đây là font Script ET Bold

Nên dùng từ 18 points trở lên:18 point20 point

24 point

28 point

32 point

36 point* Tài liệu tham khảo có thể dùng 14 point font

Kích thước font chữ

TRÁNH VIẾT TOÀN BỘ CHỮ IN HOA,VÌ KHÓ ĐỌC!

Chữ viết

Viết như thế này dễ đọc và canh lề trái cho những câu dài hơn một hàng, như thế sẽ dễ đọc hơn là canh giữa hoặc canh lề phải.

(Hét vào mặt người ta)

Chữ tối trên nền sáng là thích hợp nhất cho phòng nhỏ và cho giảng dạy.

Màu sắc

Chữ sáng trên nền tối thích hợp hơn cho các bài báo cáo khoa học và trong các giảng đường rộng.

Màu sắc

Màu sáng trên nền tối cũng rất thích hợp

Nhiều chuyên gia cho rằng màu xanh đen hoặc đen màu nền tốt nhất trong các buổi nóichuyện khoa học ở một giảng đường rộng.

• Reds và oranges là màu “high energy” nhưng rất khó tập trung.

• Greens, blues, và browns là những màu “ngọt dịu”, nhưng khó gây chú ý.

• Reds và Greens có thể khó thấy đối với những người mù màu.

Màu

–Green on Blue

Ví dụ:

–Dark Yellow on Green

–Purple on Blue

–Orange on Green

–Red on Green

–Green on Blue

–Dark Yellow on Green

–Purple on Blue

–Orange on Green

–Red on Green

Khôngnên!

Màu sắcTránh kết hợp màu đỏ và xanh lá vì rất nhiều người bị

mù màu với sự kết hợp này

Rất nhiều người không đọc được đâu –ngay cả khi đọc được thì cũng nhức mắt lắm!

Rất nhiều người không đọc được đâu –ngay cả khi đọc được thì cũng nhức mắt lắm!

Ngộ độc Powerpoint!

Cẩn thận khi chọn màu nền và màu chữ!

Không hợp

TốtKhông tốt

TốtTàm tạmKhông tốtTệ nhất

TốtKhông tốt

TốtTốtTốt

Không tốtTệ nhất

Hội trường rộng: Tránh nền trắng

Màn ảnh trắng có thể “mù” trong phòng tối.

Slide nền tối với chữ màu sáng có hiệu quả cao nhất

Màu

Slide nền tối với chữ màu sáng có hiệu quả cao nhất

Màu nền (background color)Nên nhớ: Readability! Readability! Readability!

Đây là một pha màu dễ đọc! (Readable)

Độ tương phản (contrast) thấp: khó đọc!

Pha màu quá dở. Tránh màu sáng trên nền trắng.Khó đọc!

Đây là một pha màu dễ đọc! (Readable)

• Các màu gần nhau hòa hợp (harmony như: xanh lá và vàng)

• Các màu cách nhau bởi 1-2 màu khác là bổ sung (additional)

• Các màu cách nhau bởi 3-4 màu khác là tương phản (contrasting colors)

• Các màu đối diện là màu xung đột (clash)

• Màu clash dễ đọc nhất

Chọn màu

• Nhất quán: Giữ một cách trình bày từ đầu đến cuối.

• Tiêu đề cho mỗi slide.

• Tránh: Đặt vấn đề, Kết quả hay Bàn luận...

• Theo nguyên tắc n x n 6 x 6, 7 x 7, 8 x 8… với n < 9.

• Hạn chế số hàng, đoạn: <3 hàng/đoạn, <3 đoạn/trang.

• Mục tiêu: để khán giả hiểu mỗi slide trong vòng 4 giây!

Trình tự + sắp xếp ý tưởng

Trình bàyLí do phải giới hạn số lượng hàng trong mỗi đoạn từ hai đến ba dòng là vì nếu cứ viết liên tục, tràng giang đại hải, thính giả phải mất rất nhiều thời gian và công sức để đọc được hết chữ. Và như thế họ sẽ không tập trung được vào những gì mình nói. Mỗi giây thiếu tập trung của một thính giả thì buổi nói chuyện sẽ mất chất lượng, thậm chí sẽ không đem lại hiệu quả.

Slide này phải trả giá đó!!!

Trình bày

Chạy từng dòng điểm chính, đôi khi cũng có hiệu quả.

Đừng quá lạm dụng hoạt hình (animations)và KHÔNG sử dụng âm thanh chạy theo chữ!

Trình bày

Đừng nhồi nhét quá nhiều trong 1 trang.

Cố gắng đơn giản trong mỗi trang.

Emk1 knockdown inhibits lumen formation in MDCK cells:

-RT-PCR: EMK1 is effectively knocked down in MDCK cells 24 hours after transfection with P-SUPER (control) or P-SUPER-siEMK1 plasmid; knockdown confirmed on the right with antibodies to EMK1.

- Collagen overlay assay: cells cultured 24 h on collagen I before being overlaid with additional collagen on the apical surface, analyzed 24 h later. Note the lack of lumen in EMK1-KO cultures.

- Ca switch: control or EMK1-KO cells were plated in low Ca medium 24 h upon transfection with pSUPER or pSUPER-KO. After 12 h, cultures were switched to normal medium for 24 h. Transmission EM of cells sectioned perpendicular to the substratum shows lack of microvilli in EMK1-KO cells.

Không nên như thế này!

MDCK cells form a lumenfollowing a change in extracellular [Ca++]

MDCK cells

gp135 b-catenin ZO-1

Surface view from lumen

Side view of lumen

Chia nhỏ ra như thế này tốt hơn nhiều!

MDCK cells form a lumenfollowing a change in extracellular [Ca++]

MDCK cells

gp135 b-catenin ZO-1

Surface view from lumen

Side view of lumen

Lumen formation is blockedin EMK1 knockdown cells

MDCK cells

gp135 b-catenin ZO-1

EMK1 knockdown

Tóm lại:

• Kiểu chữ (arial) và kích thước chữ (18+)• Màu chữ và màu nền (đậm + sáng)• Số dòng và số đoạn: qui tắc n x x• Đừng lạm dụng hoạt hình• Trình bày hình và biểu đồ đơn giản• Đừng quá nhiều slides: 1 slide/1 phút

Chuẩn bị slide tốt, nhưng cáchtrình bày còn quan trọng hơn nhiều!• Đừng đọc slides!

• Đừng lạm dụng hiệu ứng hình ảnh (như video)

• Không đứng “như trời trồng” nhưng cũng đừng quá nhảy múa!

• Đừng vung bút chỉ (laser pointer) lòng vòng

• Đừng nói chuyện với slide, nói với thính giả

• Đừng ấp úng, đừng dùng từ đệm UMMH hoặc AHHH để đệm hoặc chuyển ý.

3Biểu đồ

Cố gắng làm sao đểkhán giả đọc và hiểu được!

Nguyên tắc làm biểu đồ

Tên của biểu đồ

X (trục hoành) luôn luôn là biến độc lập,

Y (tung) là biến phụ thuộc (depenedent variable)

Tên trục tung và hoành: rõ ràng

Chọn biểu đồ thích hợp

Biểu đồTránh dùng biểu đồ khó đọc. Biểu đồ dưới đây rất khó đọc!

Don't!

Quá nhiều thông tin!

Don't!

Biểu đồ tốt

Do!

Biểu đồ không nên làm!

Kinh Hoa Kh'mer Khác0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

4.5

5

Cấp 1Cấp 2Cấp 3

Don't!

Don't!

Biểu đồ thiết kế lại

Kinh Hoa Kh'mer Khác0

0.51

1.52

2.53

3.54

4.55

Cấp 1Cấp 2Cấp 3

Do!

4Bảng số liệu rõ ràng

Bảng số liệu rõ ràng

Thực hiện 2008 2009 2010 2011 2012

Săng-đan đế latex 53 73 83 85 71

Giày khuôn bột 22 25 29 30 57

Giày cho chân lết 1 0 3 5

Giày Bitis 208 141 218 326 331

Sửa chữa+thích nghi 57 49 45 78

Minh họa Chỉ sử dụng khi nào cần thiết

Minh họa phải liên quan đến chủ đề muốn nói

Tự hỏi thông điệp (message) rõ ràng?

Giản đồ rất quan trọng cho thông tin

47

Giữ đơn giản!The ligno-cellulose biomass fuel chain:

a review

A study on producing bread in

Andalucia with the acid moisture

technique

Development of a Portable Device for

Work Analysis to Reduce Human

Errors in Industrial Plants

Ligno-cellulose biomass fuel

chain

Producing bread in Andalucia with

acid moisture technique

A Portable Device for Work

Analysis to Reduce Human Errors

in Industrial Plants

Giữ đơn giản!Instructional Technology:

A complex integrated process involving

people, procedures, ideas, devices, and

organization, for analyzing problems

and devising, implementing, evaluating,

and managing solutions to those

problems in situations in which learning

is purposive and controlled

(HMRS 5th ed.)

Instructional Technology:

A process

involving people, procedures & tools

for solutions

to problems in learning

(HMRS 5th ed.)

Tóm lại• Nguyên tắc 3P, (Planning, Preparation, Practice)

3S (Strategy, Structure, Style)• Qui ước n x n (n<9)• Cẩn thận chọn màu nền và màu chữ thích hợp với

hội trường• Chọn kiểu chữ (không chân) và kích thước (>18)

cho dễ đọc• Biểu đồ đơn giản