1

GELOOF IN HET LEVEN

Orde van dienst voor

Witte Donderdag 13 april 19.30 uur Goede Vrijdag 14 april 19.30 uur Stille Zaterdag 15 april 22.00 uur

2017

2

3

Witte Donderdag 13 april 19.30 uur Maaltijd van de Heer

Een meester op zijn knieën Voor het laatst gaat Jezus met zijn leerlingen aan tafel om maaltijd te houden. Hij weet wat hem te wachten staat. Om te laten zien dat hij zijn weg zou gaan uit liefde voor de mensen, geeft hij zijn leerlingen een teken mee. Hij gaat op zijn knieën en wast hen de voeten. En hij zegt: ‘Ik heb een voorbeeld gegeven; wat ik voor jullie heb gedaan, moeten jullie ook doen’. Bloemschikking Op Witte Donderdag is de bokaal in gebruik als wasbekken. Er staat een glazen kan om de kom te vullen met helder water. We gedenken hoe Jezus et zijn eigen handen de voeten van zijn leerlingen waste. Zo laat hij zien dat zij ook elkaar zullen dienen. Discipel Judas denkt echter aan andere dingen. Hij zal Jezus verraden in ruil voor 30 zilverlingen, de Judas-penningen.

Voorganger: ds. Bert de Wit Ouderling van dienst: dhr. Hans Verhoeff Orgel en piano: dhr. Ger van Eersel M.m.v. cantorij Carnisse Haven o.l.v. dhr. Jan van Dijk

4

VOORBEREIDEN Welkom en mededelingen: door de ouderling van dienst Tijdens een moment van stilte wordt de paaskaars aangestoken (gemeente gaat staan) Bemoediging en groet:

v. Onze hulp is in de naam van de Heer a. DIE HEMEL EN AARDE GEMAAKT HEEFT v. Genade zij u en vrede van God, onze Vader,

En van de Heer Jezus Christus a. AMEN

Aanvangspsalm: ‘Jubel God ter eer’ (Lied 81: 1, 2, 3)

2 Laat de harpen slaan, / klinken de trompetten. Vier bij volle maan / met muziek en mond een hernieuwd verbond / volgens oude wetten. 3 Dit is ingezet / als een eeuwig teken Jozef tot een wet, / toen des Heren hand aan Egypteland / machtig is gebleken. (allen gaan zitten) Gebed om ontferming

v. ..zo roepen wij U aan en zingen uit: a. ‘Kyrië eleison’ (Lied 367d)

5

Loflied: ‘Glorie zij U, Christus’ (Lied 574: 1, 3)

3 Glorie zij U, Christus, licht in onze nacht, U verbreekt het donker, alles is volbracht; geef dat wij een volk zijn dat U toebehoort, één van ziel en levend bij uw heilig woord. Kyrie eleison, Christe eleison, Kyrie eleison.

6

HOREN Lezing uit het Oude Testament: Exodus 12:1–11 Lied: ‘Op de avond toen de uittocht’ (Lied 395: 1, 4)

7

4 Op die maaltijd van het paasfeest, Op de avond voor zijn dood Zei Hij: zelf zal Ik er bij zijn Op het feest waar jullie vrij zijn, Op de maaltijd die God aanricht, En dat feest wordt groot! Refrein: Lezing uit het Nieuwe Testament: Johannes 13:1-15 Lied: ‘Nu legt Gij in de paaszaal’ (Dirk Zwart/Ria Borkent) 1 (cantorij) Nu legt Gij in de paaszaal met liefdevol geduld uw leven in de waagschaal als Gij het bekken vult. Een meester in gehoorzaamheid, zo wast Gij onze voeten, tot slavendienst bereid. 2 (cantorij) Gij komt om te bevrijden het volk onder de knoet. Op U de plaag, het lijden – het water wordt tot bloed. Gij redt van alle slavernij en reinigt ons van zonden. Aan U de heerschappij. 3 (allen)

8

Lied

3 Heer Je-zus die als min - ste neer - kniel-de in het stof, het min-ste of ge-

ring - ste zal stra - len in uw hof. Uw waar-heid is als zon - ne-

schijn en glin-stert in het wa - ter: er moet ge - rei - nigd zijn. Preek

Geloofsbelijdenis: ‘In God de Vader op zijn troon’ (Lied 342) 1 (cantorij) In God de Vader op zijn troon geloven wij, en in de Zoon, uit God geboren voor de tijd, Hem zij de macht, de majesteit! 2 (allen)

9

3 (cantorij) Lof zij de Vader, die ons schiep en licht uit nacht tevoorschijn riep. Lof zij de Zoon, die onze nood, ons kruis verdroeg en onze dood. 4 (allen) Die onderging en overwon en als de zon ten hemel klom, die aan de dag treedt op zijn tijd en eenmaal recht van onrecht scheidt. 5 (allen) Lof zij de Geest die wereldwijd ons kerk maakt: Christus toegewijd tot wij, van alle kwaad bevrijd, God zien in alle eeuwigheid. (allen)

DELEN Dankgebed en voorbeden Inzameling van de gaven Lied: ‘Toen Jezus wist: nu is gekomen’ (Lied 569)

10

2 Hij gaf ons zwijgende een teken en kwam ons voet voor voet nabij, Hij deed het water van zich spreken, het stort zich uit en reinigt mij. 3 Zo is de Heer een knecht geworden en tot de bodem toe gegaan om ons met ootmoed te omgorden, Hij doet ons zijn geringheid aan. 4 Heer van mijn hart, U bent gekomen de nacht door naar uw grote dag, ik heb in eenvoud aangenomen dat ik U daarin volgen mag. Inzettingswoorden: uit 1 Korintiërs 11:23-26 Lied/Tafelgebed: ‘Wees mijn brood en mijn beker’ (Dirk Zwart/Ria Borkent) - cantorij zingt de verzen, allen het refrein 1 (cantorij) Als het lam wordt gegeten, het laatste Pascha gevierd, moeten allen het weten: het Lam van God is hier. Jezus deelt bij de maaltijd een beker wijn en een brood. Die voor eens en voor altijd zich offert in de dood.

11

refrein (allen)

2 (cantorij) Zoals brood wordt gebroken zo breekt uw lichaam, o Heer, zoals wijn wordt vergoten zo vloeit uw bloed terneer. Laat mij U niet verkopen, zoals uw leerling en vriend, met zijn hand aan de schotel, wiens hart de vijand dient. refrein (allen) 3 (cantorij) Drink de wijn van bevrijding en eet het levende brood. Vier de vrolijke tijding, de zegen van zijn dood. Zonde is ons vergeven, de dood voor eeuwig voorbij. Delen wij in uw leven, o Heer, dan leven wij. refrein (allen) Nodiging Lied: ‘Ubi caritas’ (Lied 568a) – terwijl wij aan tafel gaan

12

Vredegroet v. De vrede van Christus! a. Zijn vrede met u! v. Wensen wij elkaar met een handdruk zijn vrede… Uitdelingswoorden Delen van brood en wijn (Tijdens het delen speelt de organist koralen van J.S. Bach. Bij het brood: ‘Herzlich tut mich verlangen’. Bij de wijn het slotkoraal uit de Johannespassion: ‘Ach Herr, lass Dein lieb’ Engelein’). Dankgebed

GAAN Opdracht en zegen: gemeente zingt ‘amen’

13

Slotlied: ‘Blijf met uw genade nabij’ (Lied 256)

- we verlaten zingend de kerk

14

15

Goede Vrijdag 14 april 19.30 uur De lijdensweg

‘Hier zien wij op naar het kruis’ Wij gedenken op deze dag het lijden en sterven van Jezus. Het hele verhaal van Jezus' laatste gang wordt gelezen door verschillende voorlezers, afgewisseld met koor- en samenzang. De paaskaars wordt gedoofd na het bericht van Jezus' sterven. Bloemschikking De wereld, gesymboliseerd in de lege bokaal, staat op z’n kop. Het kruis is gehuld in een rouwsluiter. Aan de voet staan drie rode bloemen als symbool voor Christus’ bloed.

Voorganger: mw.Anne Mieke van Oost Ouderling van dienst: mw. Jo Luijendijk-Tanis Orgel en piano: dhr. Ger van Eersel M.m.v. Cantorij Carnisse Haven o.l.v. Jan van Dijk

16

De paaskaars brandt. Bij binnenkomst is het stil in de kerk.

Gebed voor Goede Vrijdag v. Hier gedenken wij Jezus Messias in zijn lijden, zijn dood. In de dagen van zijn leven heeft hij onze zwakheid gedragen, Onze leegte onder ogen gezien. Hier zien wij op naar het kruis. Laat dit uur voor ons zijn als een waken en bidden met Hem. a. Hoor ons en wees onze hulp. In uw handen bevelen wij ons leven. Amen. Lied: Psalm 22: 1, 4

17

2 Nochtans, op U, o God die heilig zijt en troont op lofgezangen, U gewijd door Israël dat Gij hebt uitgeleid, steunt ons vertrouwen, immers, de vaderen bleven op U bouwen, dat Gij hen nam in heilige bescherming: Gij hebt, als zij U riepen om ontferming, hen niet beschaamd.

LIJDENSEVANGELIE MARCUS Cantorij: ‘Jezus in Getsemane’ (Dirk Zwart/Ria Borkent)

(bij Marcus 14:32-42) Jezus in Getsemané neemt de lijdensbeker mee Die Hij drinken zal ten dode, Hij moet gaan tot op de bodem van zijn Vaders wil. Jezus in Getsemané ziet de diepte van de zee- al Gods toorn in deze beker, die Hem weet Hij angstig zeker, overspoelen zal. Jezus in Getsemané proeft de geur van aloë, levensgeur en dodenbalsem. In de kelk wordt het tot alsem die Hij drinken moet. Lezing: Marcus 14:41-52 Het verraad van Judas Lied: ‘Jezus, om uw lijden groot’ (Lied 558: 1, 2)

18

2 Heer, om uw zachtmoedigheid, vorst die op een ezel rijdt en om Sions onwil schreit, Kyrie eleison. Lezing: Marcus 14:53-72 Jezus verhoord en verloochend Cantorij: ‘Driemaal vergeefs’ (uit: ‘Als de graankorrel sterft…’) Driemaal vergeefs gezocht naar een reden, driemaal opnieuw zijn schuld niet bewezen.

Driemaal beticht van kwaad niet bedreven, driemaal de wet der liefde geketend. Driemaal gevraagd om met Mij te waken, driemaal zo moe, zijn jullie gaan slapen. Driemaal gevraagd of jij Hem zou kennen, driemaal gevlucht in bange ontkenning. Lezing: Marcus 15:1-15 Jezus voor Pilatus Lied: ‘Licht voor de wereld’ (Lied 587: 1, 2, 3)

19

2 Eén mens moet sterven om een volk te redden. Door uw gehoorzaam lijden kan ik verder, warm ik mij aan uw liefde die niet loochent. Open mijn ogen. 3 Hemelse koning, door God uitgekozen, waarom staat U terecht als rechteloze? U hebt geen schuld, de waarheid is geschonden. U draagt mijn zonden. Lezing: Marcus 15:16-38 Kruisiging De Paaskaars wordt gedoofd Stilte Lezing: Marcus 15:42-46a Graflegging Cantorij: ‘Laten we dan nu begraven’ (uit: ‘Als de graankorrel sterft’) Laten wij dan nu begraven wie zijn taak hier heeft gedaan, toevertrouwen aan de aarde met zijn woorden verder gaan. Stof uit stof en as uit as

20

Laten wij dan nu de tranen van verdriet en van gemis, laten vallen op de aarde die ons wieg en woning is. Laten wij dan nu verzorgen wat er bleef van deze mens, weten dat zijn geest geborgen bij de Bron van alles is. Het beklag van God v. Mijn volk, wat heb Ik u misdaan of waarmee heb ik U bedroefd? Ik heb de aarde voor de dag geroepen en aan uw handen toevertrouwd, maar van mijn tuin is een wildernis gemaakt, mijn levenswerk wordt een dodenakker. Waarom laat gij dit toe? allen: Kyrie eleison (Iona L&G,11)

v. Ik heb u onder mijn regenboog gesteld, een teken van vrede en toekomst, maar dodelijke wapens staan gericht op mensen en bedreigen mijn dierbare schepping. Waarom laat gij dit toe? allen:

v. Ik heb mij laten kennen als uw bevrijder, de bondgenoot van alle onderdrukten, maar tallozen worden getergd en geteisterd door terreur en tirannie Waarom laat gij dit toe? allen:

v. Ik heb u met overvloed gezegend, met dagelijks brood en meer dan dat,

21

maar op mijn akker sterven mensen onverzadigd en kinderhanden blijven ongevuld. Waarom laat gij dit toe? allen:

v. Ik heb mijn woord aan u gegeven en u mijn hartsgeheimen toevertrouwd, maar afgoden vinden overal gehoor en mensen kiezen voor doodlopende wegen. Waarom laat gij dit toe? allen:

v. Ik heb mijn eigen Zoon tot u gezonden, mijn sprekend evenbeeld, mijn uitgestrekte hand, maar hij is afgewezen, uitgestoten, vernederd tot de laagste dood. Ik heb hem bij u teruggebracht, de levende, de bron van alle leven, maar hij gaat dood aan alle kruisen waaraan mijn mensen worden vastgespijkerd. Waarom laat gij dit toe? allen:

v. Mijn volk, wat heb Ik u misdaan of waarmee heb Ik u bedroefd? Ik heb u geëerd als kroon van de schepping, Ik heb u gezocht als mijn kostbaarste sieraad, Ik heb u bewaard in mijn hand, in mijn hart, Ik heb u mijn trots, mijn Zoon, geofferd. Wat had ik nog meer moeten doen dat ik niet heb gedaan? Stil gebed

In de stilte kan ieder die dat wil naar voren komen om een kaarsje aan te steken aan de voet van het kruis.

22

Uitgeleide Slotlied: ‘Nu valt de nacht’ (Lied 590)

2 De wereld gaf / Hem slechts een graf, zijn wonen was Hem zwerven; al zijn onschuld werd Hem straf en zijn leven sterven. 3 Hoe slaapt Gij nu, / die men zo ruw aan ’t kruishout heeft gehangen. Starre rotsen houden U, rots des heils, gevangen. 4 ’t Is goed, o Heer, / Gij hoeft de eer van God niet meer te staven. Leggen wij ons bij U neer, in uw dood begraven. 5 Hoe wonderlijk, / uitzonderlijk een sabbat is gekomen: eens voor al heeft Hij het juk van ons afgenomen.

23

Stille Zaterdag 15 april 22.00 uur Paasnacht

Wake en lof van het licht Vandaag is het Stille Zaterdag. En we herinneren ons Jezus’ woorden: ‘Blijf hier met mij waken’. We doen dat met zeven lezingen, met zingen en bidden, met de doopgedachtenis, het wisselen van de kleuren en het binnenbrengen van het nieuwe licht. Eigenlijk is de wake pas afgelopen als de nieuwe morgen is aangebroken. Maar het echte waken, vanaf middernacht, zullen we overlaten aan de jongeren. Bloemschikking In de Paasnacht breekt het licht door. Langzaam verdwijnt het donker. De zon, het teken van geloof in het leven, gaat steeds helderder stralen. De rouwsluier van Goede Vrijdag is vervangen door een wit feestkleed. Jezus leeft!

Voorganger: ds. Joma Boers-de Jong Ouderling van dienst : mw. Margot Bouterse-Weggemans Orgel en piano: dhr. Ger van Eersel M.m.v. Cantorij Carnisse Haven o.l.v. Jan van Dijk

24

VOORBEREIDEN

Voor de dienst zijn we nog stil, er is nog weinig licht

De cantorij zingt Taizéliederen: ‘Blijf met uw genade bij ons’ ‘Blijf bij Mij en waak hier met Mij’ ‘God, U bent liefde’ ‘Wait for the Lord’ ‘Heel het duister’ Vanuit het duister klinkt: vg. Vannacht is het stil,

dit is de nacht van stilte en dood. Vannacht weten we niets, doen we alsof we niets weten. Er is alleen nog maar een graf. Waken zullen we tot de nieuwe morgen. Maar de stilte van deze nacht is vervuld met verwachting: Er gaat iets gebeuren!

Stilte

INTOCHT VAN HET LICHT Lied: ‘Als alles duister is’ (Taizé 37 Lezing: Genesis 1:1–5

allen gaan staan Lied: ‘Wachters op de morgen’ (Lied 594)

Solo – Cantorij Allen: herhalingen ‘Licht van Christus’

De nieuwe Paaskaars wordt ontstoken

De paaskaars en de bloemen worden binnengedragen tijdens het zingen van ‘Licht van Christus’. De paaskaars wordt op de kandelaar gezet terwijl wij zingen:

25

Lied: ‘Licht dat terug komt’ (uit: ‘Als de graankorrel sterft…’)

vg. Het licht van Christus die in heerlijkheid verrezen is, moge de duisternis uit ons leven verdrijven. De nacht is voorbij gegaan, de dag is aangebroken: de zon der gerechtigheid gaat over ons op

a. AMEN allen gaan zitten

Gebeden: Voorbeden, stil gebed, gezongen ‘Onze Vader’ Lied: ‘Onze Vader’ (Lied 369b)

WAKE Gebed om de Geest De zeven lezingen: vg. Dit is de nacht waarin de chaos wordt overwonnen,

waarin de oervloed wordt herschapen tot een leefbaar oord voor mens en dier, waarin Gods scheppende woord de duisternis overwint en er licht wordt geboren.

Eerste lezing: Genesis 2:4b–8 en 15–23 - De schepping Lied: ‘Heel de schepping, prijs de Heer!’ (Lied 154b: 1a, 2a, 3a, 4 vrouwen, 5 mannen, 6v, 7m, 8a, 9a, 10a) Gebed vg. God, Schepper van hemel en aarde

hoe wonderbaarlijk bent U met de mens begonnen. hoe wonderbaarlijk heeft U de mens in het licht gezet. Schenk ons een wakend oog om uit te zien naar uw nieuwe schepping door Jezus Christus, de opgestane Heer

a. Amen

26

vg. Dit is de nacht waarin ons de dood voor ogen staat, waarin de donkere zee alles lijkt te vernietigen.

Maar waar de machtige hand van God ons vastgrijpt en nieuw leven geeft.

Tweede lezing: Genesis 7:6–12 en 8:1–5 - Ondergang en nieuw begin Lied: ‘De vloed van vóór de tijd’ (Lied 603: 1c, 2a, 3c, 4a, 5a)

4 Gebed vg. God, onze Redder

U hebt uw aarde niet totaal vernietigd, maar Noach geroepen om een nieuw begin te maken. Geef dat ook wij ons geroepen weten, uw stem verstaan om de aarde niet ten onder te laten gaan door Jezus Christus, de opgestane Heer.

a. Amen vg. Dit is de nacht waarin we horen

dat God een verbond sloot met de mens, met Abram en alle komende geslachten. Een verbond, sterk en vast, waarin God belooft niet los te laten wat zijn hand begon.

Derde lezing: Genesis 17:1–8 - Het verbond Lied: ‘God roept de mens op weg te gaan’ (Lied 542: 1, 2, 3) Gebed vg. God, die uw verbond bewaart,

van geslacht op geslacht, uw uitverkoren dienaar Abraham gehoorzaamde vol vertrouwen aan uw roepstem en verheugde zich in uw belofte dat in hem alle geslachten der aarde gezegend zouden zijn. Doe ons delen in dat vertrouwen, opdat ook in ons uw beloften worden vervuld door Jezus Christus, de opgestane Heer

a. Amen

27

vg. Dit is de nacht waarin de bevrijding wordt gevierd, bevrijding uit het duister van kwade machten, bevrijding uit bittere tijden in Egypte, waarin Gods bevrijdende woord zijn volk meevoerde en leidde door het duister naar het licht.

Vierde lezing: Exodus 12–14 (bew. H. Oosterhuis) – De uittocht Lied: ‘Wie voor Gods weg gekozen heeft’ (Zingenderwijs 158) Gebed vg. God, onze Verlosser,

U hebt het roepen van uw volk gehoord en uw dienaar Mozes gezonden om het weg te roepen uit de slavernij. Bevrijd ook ons van de tirannie van zonde en dood en breng ons onder geleide van uw Geest naar het land dat U ons hebt beloofd door Jezus Christus, de opgestane Heer

a. Amen vg Dit is de nacht dat wij horen

dat de wegen van de Heer heilzame wegen zijn. Dat de Heer een ruimhartige God is, vol liefde en trouw, rechtvaardig en goed.

Vijfde lezing: Jesaja 55:1-11 - De weg van de Heer Lied: ‘Een rijke schat van wijsheid’ (Lied 313: 1, 2) Gebed vg. Machtige God, door de kracht van uw Woord

hebt U alle dingen geschapen en door uw Geest vernieuwt U de aarde. Geef nu het water dat leven doet aan allen die dorsten naar U, dat ook wij overvloedige vruchten mogen voortbrengen in uw koninkrijk door Jezus Christus, de opgestane Heer

28

a. Amen vg. Dit is de nacht dat de Heer het graf opent

de nacht van opstaan. Dit is de nacht dat wij opnieuw onze adem krijgen om te leven.

Zesde lezing: Ezechiël 37:1–14 - Dor en doods Lied: ‘Toen ik daar zat, verweesd’ (Lied 609: 1c, 2a, 3c, 4a, 5a)

Gebed vg. Eeuwige God, onuitputtelijke bron van kracht en licht

wij bidden U: laat heel de wereld ervaren hoe U opricht wat geknakt is, hernieuwt wat doods is en verdord en alles herstelt door uw trouw en genade door Jezus Christus, de opgestane Heer

a. Amen vg. Dit is de nacht waarin redding daagt,

zelfs voor wie beland zijn in de diepten van de zee, tot in de opperste duisternis en verlatenheid, zelfs dan wordt gehoor gevonden en klinkt de stem van de Eeuwige.

Zevende lezing: Jona 3: 1-10 - Gered uit het water en dan… Lied: ‘Jezus, meester aller dingen’ (Lied 352: 1, 2, 4, 5) Gebed vg. Barmhartige God,

U wilt door al wat wet en profeten verkondigen ons bemoedigen en versterken. Geef, bidden wij, dat wij blijven hopen en vertrouwen op uw belofte, dat wij ook in de diepste duisternis uw licht blijven zien. door Jezus Christus, de opgestane Heer

a. Amen

29

DOOPGEDACHTENIS Inleiding Lied: ‘Evenals een moede hinde’ (Psalm 42: 1, 7)

Terwijl psalm 42 wordt gezongen zal het doopwater worden binnengebracht en in de doopvont worden gegoten en zal de overgang naar het nieuwe leven verbeeld worden door het wisselen van de kleuren en door het binnenbrengen van beker en schaal voor wijn en brood van de maaltijd van de Heer..

Gebed bij het water Geloofsbelijdenis vg. IK-ZAL-ER-ZIJN is onze God God over de goden,

Schepper van hemel en aarde, die ons de aarde heeft toevertrouwd; Vader van zijn volk onderweg, Moeder van alle levenden

allen: DAT GELOOF IK vg. Zijn vrederijk is nabij gekomen

in Jezus van Nazareth, de Gezalfde. Hij roept ons Hem te volgen.

allen: DAT GELOOF IK Vg. De Geest is het die levend maakt,

die ons leidt in de waarheid, ons lokt met het visioen van een wereld waar het menselijk toegaat, die mét ons gaat naar de toekomst

allen: DAT GELOOF IK

30

Nodiging

Iedereen is welkom om een kaars aan te steken aan de nieuwe Paaskaars. Daarbij mogen we denken aan het teken van de doop, door met het water uit de doopvont het voorhoofd aan te raken of een kruisje te maken op het hoofd als gedachtenis aan de doop. Vervolgens stellen we ons op langs de wanden, tot er een grote kring gevormd is. (Route: bij doopvont via de trap het liturgisch centrum op, via de helling langs de zijkant er weer af)

Lied (tijdens dit ritueel): ‘Licht, geluid, beweging’

‘Alles wordt licht’ (uit: ‘Als de graankorrel’)

GAAN Lezing Paasevangelie: Matteüs 28:1-10 Wegzending en zegen Lied: ‘Laudate omnes gentes’ (Lied 117d )

Wij verlaten zingend de kerk en dragen het licht naar buiten.

31

Morgen beginnen we met een morgengebed om 7.30 uur als afsluiting van de Paaswake. Daarna is het Paasontbijt om 8.30 uur

en om 10.00 uur is de feestelijke Paasviering We zien u en jullie graag!

32