Upload
silyaen
View
11
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Genji monogatari emakimono
Jednym z najwybitniejszych artystycznych osiągnięd środkowej i późnej epoki Heian było
wykształcenie rodzimego stylu zasadniczo świeckiego malarstwa, które osiągnęło szczyt rozwoju w
narracyjnych zwojach obrazkowych z XII wieku. Dzieła utrzymane w tym stylu nazywane są
„malarstwem yamato” (japooskim), w odróżnieniu od „malarstwa chioskiego”.
Większośd wczesnych obrazów yamato wykonywano na składanych parawanach bądź przesuwanych
drzwiach. Niestety, przepadły razem z domami shinden, w których je przechowywano.
Kiedy pojawiły się sylabariusze kana, które wykorzystywano do pisania poezji waka, malarze yamato
zaczęli do swych obrazów dodawad wiersze pasujące do przedstawianej pory roku i pejzażu. W ten
sposób połączyli trzy dziedziny sztuki – poezję, kaligrafię i malarstwo. Wzbogacenie dzieł o elementy
narracyjne i opisowe sprawiło, że zaczęto malowad już nie tylko pojedyncze sceny zdobiące drzwi i
parawany, ale również ilustracje książek. Na przełomie XI i XII wieku pojawiły się zwoje obrazkowe,
zwane emaki.
Chociaż w Chinach od dawna używano rozwijanych poziomo zwojów dla potrzeb malarskich, dopiero
Japooczycy uczynili z nich osobną gałąź sztuki. Najstarszym i pod wieloma względami
najznakomitszym przykładem emaki z okresu Heian jest Genji monogatari. Początkowo mogło liczyd
ono nawet dwadzieścia zwojów, jednak do dzisiejszych czasów przetrwały zaledwie cztery. Genji
monogatari to niezupełnie narracja obrazkowa, ponieważ rysunki nie są ułożone poziomo, a kolejne
sceny nie nakładają się na siebie (zabieg ten charakteryzuje późniejsze emaki). Zwoje Genji
monogatari zawierają pojedyncze ilustracje porozdzielane fragmentami tekstu.
Autorstwo Genji monogatari emakimono zwyczajowo przypisuje się Fujiwarze no Takayoshi. Styl
zwojów jest mocno dekoracyjny oraz dośd abstrakcyjny – elementy narracyjne dostosowane są do
formy. Rysunki są uproszczone i spłaszczone - główny nacisk kładziony jest na ich kolorystykę, przez
co układają się one w niemalże ornamentalne wzory. Kształty są wyraźnie zarysowane i odcinają się
od tła. Sama kolorystyka jest jasna, ale subtelna – w tłach dominują: srebrny, brązowy i oliwkowy,
natomiast postaci namalowane są za pomocą: zielonego, jasnoniebieskiego, czerwonego i
pomaraoczowego oraz białego i czarnego. Nie znajdziemy tutaj za wiele cieniowania czy plastycznych
kompozycji, kształty ułożone są często wzdłuż linii równoległych.
Cechy charakterystyczne stylu Genji monogatari emakimono to na przykład „otwarte” budynki,
malowane bez dachów – w ten sposób artysta mógł przedstawid ich wnętrze (fukinuki yatai).Twarze
ludzi rysowane były ze stylizowanymi „kreskami zamiast oczu i haczykami zamiast nosów” (hikime
kagibana). Nie dostrzegamy na nich żadnych gwałtownych emocji, co było prawdopodobnie celem
twórców ilustracji, którym zależało im bardziej na ukazaniu serii wydarzeo i nastrojów, a nie losów i
osobowości konkretnych osób.
Atmosfera Genji monogatari emakimono przywodzi na myśl ducha samej powieści. Ukazywane sceny
są spokojne i melancholijne, a wszelkie, nawet z założenia silne emocje są mocno stonowane.
Charakter i uczucia postaci przedstawiane są za pomocą tak subtelnych środków, jak ułożenie dłoni
czy pochylenie głowy. Wiele jest także scen ukazujących krajobrazy.