Geriatrik travmalar

7/31/2019 Geriatrik travmalar

1/31


2/31

Yalanma ile ortaya kan fizyolojik deiikliklernedenli yallarn travma eilimi, travma oranlar artar.

Dk enerji mekanizmalarnda bile ciddi yaralanmalargrlebilmekte.

Kompanzasyon yeteneklerinin az olmas nedenletedaviye cevap daha kt ve travmayla altta yatantbbi sorunlarn iddetlenmesi nedenli tedavi veiyilemesrasnda komplikasyon olasl daha yksektir

MORTALTE DAHA YKSEK


3/31

EPDEMYOLOJ

Travma yallarda yedinci lm sebebi

Yal poplasyonda sklkla grlen yaralanmanedenleri;

Dme ADTK Motorlu ara kazalar

Gnlk yaam aktiviteleri sonucu yaralanma.


4/31

EPDEMYOLOJ Dmeler 65 ya st hastalarda

travmann % 40 orannda nedeninidir.

ou evde meydana gelen ve ayndzeyde dme

Dmelerin drtte bir kadar altta

yatan bir tbbi sorun sonucuoluur.Denge, motor gc, koordinasyonkaybyallardmeye daha eilimli hale

getirir.


5/31

Dmelerin dier nedenleri

Azalm grmekeskinliiArtan hafza kayb

Senkop, sekonder:aritmilerVenz gllenmeOtonom dengesizlikHipoksiAnemiHipoglisemiAlkol tketimi

En nemlisi lalar:SedatifAntihipertansifler

AntidepresanlarDiretiklerHipoglisemik ajanlar


6/31

EPDEMYOLOJ

Dme ile en sk grlen yaralanmalar, kafa

travmas ve krklardr. Yal hastalardaantikoaglan kullanmonlar kafa travmassonras intrakranial kanamaya daha duyarl

hale getirir, ayn seviyeden dmede bileciddi kranial patolojiler grlebilir.


7/31

EPDEMYOLOJ

Motorlu tat kazalar--Kognitif bozukluk,iitme ve grmede azalma ve azalanrefleksler , bu ya grubundaki motorlu

tatkazalar iin nemli risk faktrleridir. Yanklar iddet

Yal hastalardaki suistimal en azocuklardaki kadar sktr, sklkla yalsuistimali gzden kaar ve rapor edilmez.


8/31

PATOFZYOLOJ-DEERLENDRME

Merkezi sinir sistemi

Yalanma ile duramater kafatasna daha ok yapr, bu nedenleyallarda daha az oranda epidural hematom geliir.

Ya ilerledike atrofi nedenli beyin travma srasnda kafatasiinde daha mobil haldedir ve kpr venlerindeki gerilme sonucuminimal travmalarda bile, subdural hematom riski yksektir.

Beyin atrofisi ile intrakraniyal bo alan artar ve bu durum kanbirikmini tolere edip balangta belirgin klinik belirtivermeyebilir, bu nedenle intrakraniyal kanama tans gecikebilir.


9/31


Kranial Yaralanmalar

Yal hastalarda travma ile ilgili dorudan mortalitenin en sknedenidir.

Bu hastalarn bilin durumlar geni bir yelpazede karmzagelebilir.

Ruhsal durumu deerlendirirken, mental durumdadeiiklikler sadece altta yatan herhangi bir demans veya

yallk nedeniyle olduunu varsaymak bir yanltc olacaktr .Cranial BT tarama beyin iin tercih tansal testtir.


10/31

PATOFZYOLOJ-DEERLENDRMEKardiyovaskler Sistem

Kardiyovaskler rezerv yala birlikte azalr. Buna ekolarak, hipovolemi dekompansasyonu daha az, ok ileartan dolamdaki katekolamin yant daha az. Beta-

blokerler, kalsiyum kanal blokerleri ve digoksin kullanmokdaki taikardikyantbasklar.

Kan hacim deiikliine azalan yant ve ek olarak artm

periferik vaskler direncin neden olduu kronik durum,kardiyak ve sonunda serebral, renal ve periferik oksijendalmn snrlayp altta yatan serebrovaskler vekardiyovaskler hastal iddetlendirebilir. Koroner arterhastal temelinde hipotansiyon ve kan kayb ilemiyokardiyal iskemi riski artar.


11/31


Pulmoner Sistem Yalanma ile PaO2, saniye (FEV1) zorlu ekspiratuarhacim ve vital kapasite azalma olur, solunum kaslarzayflar. Sonu olarak yallar ressitasyonuna daha az

toleransldr.Buna ek olarak, gs duvar osteoporoz ve rijidite

nedenli ok krlgandr, bu da onlar kot krlmalar vesekonder akcier patolojilerine (hemopnmotoraks,pulmoner kontzyon, yelken gs ve kalp kontzyonu)daha yatkn klar.

Solunum yetmezlii ve travma sonras entbasyon

gereksinimi olasl daha yksektir


12/31


Batn Yaralanmalar

Yal travma hastalarnda anlaml intra-abdominalyaralanmada bile abdominal muayenedebulgularnda patoloji saptanmayabilir.

Potansiyel yaralanmalar dikkate alnmaldr. (Kostalkrklar olan hastalarda intra-abdominal yaralanmalaphesi). Sk tekrarlayan muayenelere zengsterilmelidir.

FAST ve hemodinamik stabiliteye gre CT taramaplanlanmaldr.


13/31

PATOFZYOLOJ

riner sistem

Kreatinin klirensi nemli derecede

azalmtr bu nedenle bbrekler,hipovolemi, ila ve dier nefrotoksinlerin

sebep olduu yaralanma ve zararlara karok daha hassas duruma gelmitir.


14/31


Vertebral-Ekstremite YaralanmalarOsteoporoz minr travmalarda bile nemli bir riskfaktrdr. Krklar nadiren hayat tehdit edici olsa da,yal hastann gnlk aktivitelerini ciddi derecede

snrlar

Osteoartrit vertebral hareket kstll ve zelikleservikal blgede kanal stenozlarna neden olmaktata budaminr travmalarda dahi spinal kord hasar riskiniarttrmaktadr, bu durum direkt grafide grnen kemikkr olmadan bile gerekleebilir.iddetli osteofitik

hastalklar nedenli krklarn tehisi glemektedir.


15/31


st ekstremite krklar sktr. (Distal radius krklar en sk)

Pelvik krk olasl ayn dzeyinden dmelerde dahi yksek.Ar kontrol ve yrme eitimi iin yat gerekebilir.

Sklkla ramus pubis krklar oluur.Yksek riskli yaralanmalarda sklkla open book tipiyaralanmalar grlr ve ykdek mortalite ile ilikilidir.

Kala krklar en sk grlen alt ekstremite krklardr. Dzgrafilerde genellikle tan konur, ancak dme sonras kalaars olan ve direk grafi ile aklanamayan durumlarda CTveya MRI taramas dnlmeli.


16/31


Yalanma ile cilt incelir minr travmalarda biledebridman gerektiren yaralanmalar olabilir.

Yal hastalar sklkla tetanoz proflaksisini dzenliolarak yaptrmazlar bu nedenle proflaksilerinin

mutlaka yaplmas gerekmektedir.

Yallarda incelmi deri nedenli yanklarda mortaliteoran (% 30) yksektir.

Yumuak Doku Yaralanmalar


17/31

PATOFZYOLOJ-DEERLENDRMElalar

Yal hastalar sklkla birok farmakolojik ajan bir arada kullanrlar.la etkileimleri ve yan etkiler daha sk grlr

Beta adrenerjik blokerler, kronotrotik aktiviteyi azaltabilir.

Kalsiyum kanal blokerleri periferik vazokontrksiyonu nleyebilirve hipotansiyona yol aabilir. NSA ilalar, trombosit fonksiyonu zerine olumsuz etki

gstererek kanamaya yol aabilir. Steroidler ve dier ilalar enflamatuvar cevab azaltabilirler. Kronik antikoaglan kullanm kan kaybn arttrabilir. Kronik diretik kullanm dehidratasyona, Na ve K kaybna yolaabilir. Hipoglisemik ajanlar serum glukozunun kontroln zorlatrabilir


18/31

FM-RESUSTASYON

Yal hastalarda ayrntl tbbi yk alnmal

(ilalar-kr.hastalklar..)

Geriatrik travma travma medikal


19/31

FM-RESUSTASYON

Primer bak Havayolu ynetimi:

protezler !! -hava yolu tkankl???

servikal artrit pozisyon vermeyi zorlatrr temporomandibular eklem artriti az aklna engelolabilir

HAE yaparken verilecek dozlara kardiyovaskler stabiliteyi

etkileyebileceinden dikkatli olunmaldr. Bu ilalarndaha dk dozlarda verilmesi dnlebilir.


20/31

FM-RESUSTASYON

Zayflam solunum kaslar ve gs duvarndakidejeneratif deiiklikler nedenli hipoksi ve

hiperkarbi daha sk grlr -yksek miktardaoksijen maskeyle verilmeli >% 95 oksijendoygunluunda korunmaya allmal.

Ykselmi PCO2den dolay somnolans olursaentbasyon gerekebilir.


21/31

FM-RESUSTASYON

Kot ve sternum krklarnn dahayatkndrdrlar ve mutlaka bu durum gzdengeirilmeli.

Sk nefes alma ve ar enerji harcanmasylasolunum yetersizlikleri grlmekte ve buyeterince fark edilememektedir bu nedenlear kontrol salanmaldr.


22/31

FM-RESUSTASYON

Yaralanmalardan sonra, ileri yatakihastalarndeerlendirmesindeki ortak tehlike, normal deerlerdeki

kan basnc ve kalp hz gibi parametreler ile hastaynormovolek olarak kabul etmektir.

Yetersiz kardiyopulmoner rezerv, kristalloid infzyonu

ile akcier deminin artmasna ve pulmonerhasarlanmann daha ktye gitmesine neden olacaktr


23/31

FM-RESUSTASYON

Sv gereksinimleri gen hastalarabenzemektedir. Istlm izotonik tercihedilmeli.

Optimal hemoglobin seviyesi, ileri yatakiyaral hastalar iin tartmaldr. Genel kan,65 ya civarndaki insanlarda 10 gr stndekihemoglobin konsantrasyonu maksimum oksijen

tama kapasitesi ve datmn devam ettirdii

ynndedir


24/31

FM-RESUSTASYON

Koroner arter hastalskl nedenli

minimal hipovolemiye bal hipotansiyonkardiyak fonksiyonu ok ciddi etkiler.

Bylece kardiyojenik ve hipovolemikok bir arada grlebilir.


25/31

FM-RESUSTASYON

Yal hastalarda kk pelvis ve kala kklarndansonra retroperitoneal kanamalar geliebilir. Pelvik,kala, bel, omurga kr bulunan, belirli bir

kayna olmayan ve devam eden bir kan kaybnasahip bir hastada, zellikle negatif TPL veya FAST

sonucundan sonra, hzla anjiyografi yaplmaldr,

ilk izlemde ciddi yaralanma grlmeyenlerde dahiretroperitoneal kanama nedenli lm

bildirilmitir.


26/31

FM-RESUSTASYON

Hipotermi yalnzca oka balanmaz,zellikle;sepsis, pankreatit, hipotiroidiye kar dikkatli

olunmaldr.

Yal travma hastalar scak tutmak nemlidir

ve hipotermi travmasna bal lm riskiniartrr.


27/31

TANI STRATEJLER

LABORATUVAR

Endikasyon varsa ila dzeyleriKoagulasyon testleri

Serum elektrolitleriYatak ba glukoz lmRutin biyokimyaSeri hemoglobin- hematokritBaz a ve laktat dzeyleri

Elektrokardiyogram da travma nedenli oluanherhangi bir kardiyak iskemiyi deerlendirmek iindnlmeli.


28/31

TANI STRATEJLER

Radyoloji Servikal -Torakal-pelvis X-Ray (Yorumlamave gvenilirlik? nedenli BT dnlebilir.) Ar olmas veya dme mekanizmasnabal olarak torako-lomber grafiler istenebilir. Ekstremite filmleri travna ve ar ile ilikili

olarak istenir. Belirgin intra-abdominal yaralanma ekarteetmek iin FAST ve hastann kliniine bal

olarak CT tarama dnlr.


29/31

FM-RESUSTASYON

Sekonder bakKapsaml bir ikincil muayene ile daha azciddi yaralanmalar ortaya karmaknemlidir. Bu yaralanmalar ilk ressitasyonsrasnda sorunlara neden olacak kadariddetli olmayabilir, fakat kmlatifnemli morbidite ve mortaliteye nedenolabilir. Stabil grnen hastalarda aslndalmcl yaralanmalar olabilir. Grntestabil geriatrik travma hastalarnda hzlve uyar bulgular olmadan bozulabilir.


30/31

Yallk travmadan olan mortaliteyi belirgin bir

ekilde arttrr ancak zellikle de yal travmahastasnn deerlendirilmesi ve resssitasyonusrasnda gsterilecek agresif bakm yaam

sresini uzatabilir.


31/31

Documents

Geriatrik travmalar