Giao an BDHSG Sinh Avt

Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9TuÇn 1:

Çc thÝ nghiÖm cña Men§enCh¬ng I: Çc thÝ nghiÖm cña Men®enI/ Môc tiªu:- KiÕn thøc:+ Nªu ®îc ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn cña Men®en.+ Nªu ®îc çc thÝ nghiÖm cña Men®en vµ rót ra nhËn xÐt.+ Ph¸t biÓu ®îc néi dung quy luËt ph©n tÝnh vµ ph©n li ®éc lËp.+ Nªu ®îc ý nghÜa cña quy luËt ph©n tÝnh vµ quy luËt ph©n li ®éc lËp+ NhËn biÕt ®îc biÕn dÞ tæ hîp xuÊt hiÖn trong phÐp lai 2 cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.+ Nªu ®îc øng dông cña quy luËt ph©n li trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng.+ ViÕt ®îc s¬ ®å lai.- KÜ n¨ng: + RÌn luyÖn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh, gi¶i thÝch ®-îc thÝ nghiÖm theo quan ®iÓm cña Men®en.+ BiÕt vËn dông kÕt qu¶ tung ®ång kim lo¹i ®Ó gi¶i thÝch kÕt qu¶ cña Men®en.- Th¸i ®é: Cã th¸i ®é nghiªm tóc trong qu¸ tr×nh häcII/ §å dïng d¹y häc:

- S¸ch kiÕn thøc c¬ b¶n vµ n©ng cao sinh häc 9.- S¸ch gi¸o khoa vµ s¸ch bµi tËp sinh häc 9.- S¸ch bµi tËp di truyÒn.- S¸ch kiÕn thøc c¬ b¶n sinh häc THCS.

III/ TiÕn tr×nh d¹y häc:1. Çc thuËt ng÷ vµ mét sè kÝ hiÖu c¬ b¶n:

+ TÝnh tr¹ng: Çc ®Æc ®iÓm, sinh th¸i, cÊu t¹o, sinh lÝ cña mét c¬ thÓ.+ CÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n: Hai tr¹ng th¸i biÓu hiÖn tr¸i ngîc nhau cña cïng mét tÝnh tr¹ng.+ Nh©n tè di truyÒn( gen): Lµ vËt chÊt di truyÒn quy ®Þnh çc tÝnh tr¹ng cña sinh vËt.+ Gièng(dßng), thuÇn chñng : Lµ gièng cã ®Æc tÝnh di tryÒn æn ®Þnh, thèng nhÊt, cã kiÓu gen ®ång hîp, çc thÕ hÖ sau gièng thÕ hÖ tríc. Tuy nhiªn trong thùc tÕ nãi ®Õn gièng thuÇn chñng lµ nãi ®Õn sù thuÇn chñng vÒ mét hoÆc mét vµi tÝnh tr¹ng ®ang nghiªn cøu.+ Alen, cÆp alen. + KiÓu h×nh: Lµ tæ hîp çc tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ+ TÝnh tr¹ng tréi: Lµ tÝnh tr¹ng ®îc biÓu hiÖn ë F1 cã kh¶ n¨ng lÊn ¸t tÝnh tr¹ng lÆn.

GV: Hµ thÞ huyÒn tr©m N¨m häc: 2012- 20131

Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9+ TÝnh tr¹ng lÆn: Lµ tÝnh tr¹ng kh«ng ®îc biÓu hiÖn ë F1 mµ ®Õn F2 míi ®îc biÓu hiÖn.2. KÝ hiÖu:+ P: CÆp bè mÑ xuÊt ph¸t+ X: KÝ hiÖu phÐp lai+ G: Giao tö+ O: Giao tö ®ùc (c¬ thÓ ®ùc)+ F: ThÕ hÖ con

+ O: Giao tö çi (c¬ thÓ çi)C©u 1: T¹i sao Men®en chän çc cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n khi thùc hiÖn çc phÐp lai?§Ó sù biÓu hiÖn cña çc tÝnh tr¹ng râ rµng, dÔ nh×n thÊy ®Ó kÕt qu¶ xö lÝ sè liÖu ®óng h¬n.C©u 2: Tr×nh bµy çch tiÕn hµnh phÐp lai cña Men®en trªn ®Ëu Hµ Lan khi lai mét cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n vµ gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm?Men®en cho giao phÊn gi÷a çc gièng ®Ëu Hµ Lan thuÇn chñng kh¸c nhau bëi çc cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n ®Ó t¹o ®êi lai F1. ¤ng tiÕp tôc cho F1 giao phÊn víi nhau thu ®îc F2 víi kÕt qu¶ nh sau:P( thuÇn chñng) F1 F2

Hoa ®á x hoa tr¾ng Hoa ®á 705 hoa ®á: 224 hoa tr¾ngTh©n cao x th©n thÊp Th©n cao 487 th©n cao: 177 th©n thÊpQu¶ lôc x qu¶ vµng Qu¶ lôc 428 qu¶ lôc: 152 qu¶ vµng.TØ lÖ kiÓu h×nh F2: 3 hoa ®á: 1 hoa tr¾ng3 th©n cao: 1 th©n thÊp3 qu¶ lôc: 1 qu¶ vµng.- Gi¶i thÝch: Mçi tÝnh tr¹ng do mét cÆp nh©n tè di truyÒn quy ®Þnh, ngêi ta gäi lµ gen.Ch÷ çi in hoa kÝ hiÖu gen tréi, ch÷ çi thßng kÝ hiÖu gen lÆn.VD: Hoa ®á lµ tÝnh tr¹ng tréi( A), hoa tr¾ng lµ tÝnh tr¹ng lÆn( a)P(t/c): Hoa ®á( AA) x hoa tr¾ng( aa)GP: A aF1: 100% hoa ®á( Aa)F1x F1: Hoa ®á(Aa) x hoa ®á (Aa)GF1: A, a A, aF2:

A aAA AA( hoa ®á) Aa( hoa ®á)a Aa( hoa ®á) Aa( hoa tr¾ng)


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9Do sù ph©n li cña cÆp alen Aa ë F1 ®· t¹o ra 2 lo¹i giao tö víi tØ lÖ ngang nhau 1A: 1a. Sù tæ hîp çc lo¹i giao tö trong thô tinh ®· t¹o ra tØ lÖ ë F2 lµ : 1AA: 2Aa: 1aa.C©u 3:Ph©n biÖt tréi hoµn toµn vµ tréi kh«ng hoµn toµn:§Æc ®iÓm so s¸nh

Tréi hoµn toµn Tréi kh«ng hoµn toµn

F1 100% tÝnh tr¹ng tréi

100% tÝnh tr¹ng trung gian

F2 3 tréi: 1 lÆn 1 tréi: 2 trung gian: 1 lÆnC©u 4: T¬ng quan tréi, lÆn cña çc tÝnh tr¹ng cã ý nghÜa g× trong thùc tiÔn s¶n xuÊt. Muèn x¸c ®Þnh ®îc kiÓu gen cña ç thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cÇn ph¶i lµm g×?ý nghÜa: Çc tÝnh tr¹ng tréi thêng lµ çc tÝnh tr¹ng tèt cßn nh÷ng tÝnh tr¹ng lÆn lµ çc tÝnh tr¹ng xÊu do ®ã trong chän gièng ngêi ta thêng tËp trung çc gen tréi vµo mét c¬ thÓ ®Ó tËp trung çc tÝnh tr¹ng tèt vµo mét gièng ®Ó t¹o ra çc gièng tèt cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao.Muèn x¸c ®Þnh kiÓu gen cña c¬ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cÇn thùc hiÖn phÐp lai ph©n tÝch. NÕu kÕt qu¶ ®ång tÝnh th× c¬ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cã kiÓu gen ®ång hîp.NÕu kÕt qu¶ ph©n tÝnh th× c¬ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cã kiÓu gen dÞ hîp. C©u 5:Tr×nh bµy ®Þnh lu¹t lai hai tÝnh cña Men®en. §iÒu kiÖn nghiÖm ®óng cña ®Þnh luËt.* Néi dung:Khi lai hai c¬ thÓ bè mÑ thuÇn chñng kh¸c nhau bëi 2 hay nhiÒu cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n th× sù di truyÒn cña cÆp tÝnh tr¹ng nµy kh«ng phô thuéc sù di truyÒn cña cÆp tÝnh tr¹ng kia. F2 cã tØ lÖ kiÓu h×nh b»ng tÝch cña çc tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã.* Gi¶i thÝch:+ XÐt riªng tõng cÆp tÝnh tr¹ng:XÐt sù di truyÒn cña tÝnh tr¹ng mµu s¾c h¹t:F2( rgtlgt): 3 vµng: 1 xanh vµng lµ tÝnh tr¹ng tréi, xanh lµ tÝnh tr¹ng lÆn.Quy íc: Vµng – A, xanh – a.P( t/c): Vµng( AA) x xanh( aa)F1: 100% vµng ( Aa)F1 xF1 F2: 3 vµng: 1 xanhXÐt sù di truyÒn cña tÝnh tr¹ng h×nh d¹ng h¹t:F2( rgtlgt): 3 tr¬n: 1 nh¨n tr¬n lµ tÝnh t¹ng tréi, nh¨n lµ tÝnh tr¹ng lÆn.Quy íc: Tr¬n – B, Nh¨n- bF1: Bb( tr¬n) x tr¬n( Bb)F2: 1 BB: 2 Bb: 1bb 3 tr¬n: 1 nh¨nTæ hîp gen F1: Aa, Bb.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9XÐt ®ång thêi sù di truyÒn cña 2 tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ h×nh d¹ng h¹t:F2: 9 vµng, tr¬n: 3 vµng, nh¨n: 3 xanh, tr¬n: 1 xanh, nh¨n.= ( 3 vµng: 1 xanh) x( 3 tr¬n: 1 nh¨n)TØ lÖ trªn chøng tá çc gen di truyÒn theo quy luËt ph©n li ®éc lËp.* §iÒu kiÖn nghiÖm ®óng:- Bè mÑ ph¶i thuÇn chñng- Mçi gen quy ®Þnh mét tÝnh tr¹ng.- TÝnh tr¹ng tréi ph¶i tréi hoµn toµn.- Çc gen n»m trªn NST thêng.- Sè lîng ç thÓ ®em lai ph¶i lín.C©u 6: BiÕn dÞ tæ hîp cã ý nghÜa g× víi tiÕn ho¸ vµ chän gièng?- Trong tiÕn ho¸: Loµi nµo cµng cã nhiÒu biÕn dÞ tæ hîp th× cµng t¨ng kh¶ n¨ng tån t¹i, ph©n bè vµ thÝch nghi ngµy cµng réng víi sù thay ®æi cña ®iÌu kiÖn tù nhiªn.- Trong chän gièng: Nhê biÕn dÞ tæ hîp mµ çc quÇn thÓ vËt nu«i, c©y trång lu«n xuÊt hiÖn çc d¹ng míi gióp con ngêi dÔ lùa chän vµ gi÷ l¹i nh÷ng d¹ng c¬ thÓ mang çc ®Æ ®iÓm phï hîp h¬n víi lîi Ých cña con ngêi ®Ó lµm gièng hoÆc ®a vµo s¶n xuÊt thu ®îc n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ cao h¬n.C©u 7: §Ëu Hµ Lan cã nh÷ng thuËn lîi g× mµ ®îc Men§en chän lµm ®èi tîng nghiªn cøu di truyÒn?- Thêi gian sinh trëng ph¸t triÓn ng¾n- Cã nhiÒu tÝnh tr¹ng ®èi lËp nhau vµ ®¬n gen( 1 gen quy ®Þnh 1 tÝnh tr¹ng)- Cã kh¶ n¨ng tù thô phÊn cao do vËy tr¸nh ®îc sù t¹p giao trong lai gièng nhê ®ã ®¶m b¶o ®îc ®é thuÇn chñng nhÊt cña phÐp lai.C©u 8: T¹i sao Men®en l¹i chän çc cÆp tÝnh tr¹ng ®éc lËp lai víi nhau ®Ó t×m çc quy luËt di truyÒn?§Ó sù di truyÒn cña cÆp tÝnh tr¹ng nµy kh«ng phô thuéc vµo cÆp tÝnh tr¹ng kia tõ ®ã cho kÕt qu¶ nghiªn cøu chÝnh x¸c h¬n.Ph¬ng ph¸p lai cña Men®en lµ ®em lai çc cÆp bè mÑ kh¸c nhau vÒ çc cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n ®Ó tiÕp tôc ph©n tÝch sù di truyÒn cña mçi cÆp tÝnh tr¹ng ë thÕ hÖ F1 vµ F2. Sau khi xem xÐt xong sù di truyÒn cña mçi cÆp tÝnh tr¹ng «ng l¹i xÐt sù di truyÒn cña nhiÒu tÝnh tr¹ng cïng mét lóc ®Ó thÊy ®îc sù tæ hîp ngÉn nhiªn cña çc cÆp tÝnh tr¹ng riªng rÏ.C©u9:Dßng thuÇn chñng lµ g×?Lµ dßng ®ång hîp tö vÒ kiÓu gen vµ ®ång nhÊt vÒ 1 lo¹i kiÓu h×nh. Tuy nhiªn trong s¶n xuÊt khi ®Ò cËp tíi dßng thuÇn lµ chØ ®Ò cËp tíi 1 hay 1 sè tÝnh tr¹ng liªn quan ®Õn n¨ng suÊt, phÈm chÊt vµ kh¶ n¨ng thÝch nghi mµ ®îc çc nhµ chän gièng quan t©m tíi.C©u 10: PhÐp lai ph©n tÝch lµ g× vµ ®îc sö dông trong chän gièng nh»m môc ®Ých g×?


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9Lai ph©n tÝch lµ phÐp lai gi÷a c¬ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cÇn kiÓm tra kiÓu gen víi ç thÓ mang tÝnh t¹ng lÆn t¬ng øng. NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ®ång tÝnh th× bè mÑ thuÇn chñng. NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ph©n tÝnh th× bè mÑ cha thuÇn chñng.- §Ó kiÓm tra ®é thuÇn chñng cña çc cÆp bè mÑ tríc khi thùc hiÖn çc thÝ nghiÖm lai: NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ®ång tÝnh th× bè mÑ thuÇn chñng. NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ph©n tÝnh th× bè mÑ cha thuÇn chñng.- Ph©n tÝch kÕt qu¶ lai gièng ë ®êi lai F2 tõ sù ph©n tÝch nµy lµ c¬ së cho Men®en ®Ò xuÊt gi¶ thuyÕt nh©n tè di truyÒn vµ giao tö thuÇn khiÕt gi¶i thÝch cho c¬ chÕ cña çc tÝnh tr¹ng. Hai gi¶ thuyÕt nµy vÒ sau ®îc khoa häc hiÖn ®¹i x¸c ®Þnh lµ hoµn toµn ®óng ®¾n...............................................................o0o.........................................................................TuÇn 2:NS: 15/8/2012

Ch¬ng I: Çc thÝ nghiÖm cña Men®en( TT)I/ Môc tiªu:

- KiÕn thøc: + Nªu ®îc néi dung ®Þnh luËt lai mét cÆp tÝnh tr¹ng vµ hai cÆp tÝnh tr¹ng+ Gi¶i thÝch ®îc ®Þnh luËt lai mét cÆp tÝnh tr¹ng vµ hai cÆp tÝnh tr¹ng.+ øng dông ®Ó gi¶i bµi tËp ®èi víi 2 quy luËt.+ X¸c ®Þnh ®îc diÒu kiÖn nghiÖm ®óng cña 2 ®Þnh luËt.+ C¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓu h×nh ®Ó quy íc ®îc kiÓu gen vµ viÕt ®îc s¬ ®å lai phï hîp.- KÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch.- Th¸i ®é: Cã ý thøc nghiªm tóc khi lµm bµi.II/ §å dïng d¹y häc:


III/ TiÕn tr×nh d¹y häc:Lai 1 cÆp tÝnh tr¹ngC©u 1: Nªu néi dung ®Þnh luËt ®ång tÝnh cña Men®en, gi¶i thÝch.Khi lai 2 c¬ thÓ bè mÑ thuÇn chñng kh¸c nhau bëi 1 cÆp tÝnh tr¹ng t-¬ng ph¶n t× ëp ®êi lai F1 biÓu hiÖn 1 bªn tÝnh tr¹ng bè hoÆc mÑ. TÝnh tr¹ng ®îc biÓu hiÖn ë F1 lµ tÝnh tr¹ng tréi, tÝnh tr¹ng kh«ng ®îc biÓu hiÖn lµ tÝnh tr¹ng lÆn.VD: Lai ®Ëu Hµ Lan hoa ®á víi hoa tr¾ng ®Òu thuÇn chñng thu ®îc F1 ®Òu hoa ®á.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9¤ng kÕt luËn tÝnh t¹ng hoa ®á tréi hoµn toµn so víi hoa tr¾ng. Së dÜ cã hiÖn tîng ®ã v× F1 chøa cÆp nh©n tè di truyÒn dÞ hîp tö. Nh©n tè di truyÒn tréi lÊn ¸t hoµn toµn nh©n tè di truyÒn lÆn. Dï thay ®æi vÞ trÝ bè mÑ cho nhau kÕt qu¶ vÉn kh«ng thay ®æi chøng tá vai trß bè mÑ ®ãng gãp trong di truyÒn lµ ngang nhau.- S¬ ®å lai:P( t/c): Hoa ®á( AA) x hoa tr¾ng( aa)GP: A aF1 Aa( hoa ®á)C©u 2: Ph¸t biÓu néi dung ®Þnh luËt ph©n tÝnh cña Men®en:- Néi dung: Khi lai 2 c¬ thÓ bè mÑ thuÇn chñng kh¸c nhau bëi 1 cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n th× F2 thu ®îc tØ lÖ t¬ng ®¬ng 3 tréi: 1lÆn.- VD: Lai 2 thø ®Ëu Hµ Lan hoa ®á víi hoa tr¾ng thuÇn chñng thu ®-îc F1 toµn hoa ®á. TiÕp tôc cho F1 tù thô phÊn thu ®îc F2 theo tØ lÖ 3 hoa ®á: 1 hoa tr¾ng.- Gi¶i thÝch: V× bè mÑ ®Ò thuÇn chñng nªn F1 chøa cÆp nh©n tè di truyÒn dÞ hîp tö biÓu hiÖn tÝnh tr¹ng tréi lµ hoa ®á. Nh©n tè di truyÒn tréi lÊn ¸t hoµn toµn nh©n tè di truyÒn lÆn. F2 cã tÝnh tr¹ng hoa tr¾ng lµ tÝnh tr¹ng lÆn. TÝnh tr¹ng lÆn chØ biÓu hiÖn ra kiÓu h×nh khi cã kiÓu gen ®ång hîp lÆn nªn tÝnh tr¹ng hoa tr¾ng do aa quy ®Þnh. Tõ ®ã cã s¬ ®å lai:P( t/c): AA( hoa ®á) X aa( hoa tr¾ng)GP: A aF1: Aa( hoa ®á)F1 X F1: Aa( hoa ®á) x Aa( hoa ®á)F2: 1 AA: 2 Aa: 1 aa

3 hoa ®á : 1 hoa tr¾ng.C©u 3: Ph¸t biÓu néi dung ®Þnh luËt tÝnh tr¹ng trong gian( tréi kh«ng hoµn toµn)Khi lai 2 c¬ thÓ bè mÑ kh¸c nhau bëi 1 cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n, thÕ hÖ con lai F1 biÓu hiÖn tÝnh tr¹ng trung gian gi÷a bè vµ mÑ. NÕu tiÕp tôc cho F1 tù thô F2 thu ®îc tØ lÖ t¬ng øng 1 tréi: 2 trung gian: 1 lÆn.VD: Cho lai 2 thø ®Ëu Hµ Lan hoa ®á víi hoa tr¾ng thu ®îc F1 toµn hoa hång. Cho F1 tù thô thu ®îc F2 theo tØ lÖ 1 hoa ®á: 2 hoa hång: 1 hoa tr¾ng.KÕt qu¶ trªn chØ ®îc gi¶i thÝch khi c«ng nhËn nh©n tè di truyÒn tréi lÊn ¸t kh«ng hoµn toµn nh©n tè di truyÒn lÆn. F2 cã tÝnh tr¹ng hoa tr¾ng lµ tÝnh tr¹ng lÆn, hoa ®á lµ tÝnh tr¹ng tr«Þ tuy nhiªn l¹i tréi kh«ng hoµn toµn víi tÝnh tr¹ng hoa tr¾ng nªn nh©n tè di truyÒn dÞ hîp sÏ biÓu hiÖn tÝnh tr¹ng trung gian gi÷a ®á vµ tr¾ng.Tõ ®ã cã s¬ ®å lai:P: AA( hoa ®á) x aa ( hoa tr¾ng)F1: Aa( hoa hång)F1 x F1: Aa( hoa hång) x Aa( hoa hång)


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9F2: 1 AA : 2 Aa : 1 aa 1 hoa ®á : 2 hoa hång : 1 hoa tr¾ngC©u 4: Quy luËt ®ång tÝnh vµ ph©n tÝnh cã nh÷ng ý nghÜa g×?- §èi víi tiÕn ho¸: Gãp phÇn gi¶i thÝch tÝnh nguån gèc vµ ®a d¹ng cña giíi tù nhiªn.- §èi víi chän gièng: + Lµ c¬ së khoa häc vµ ph¬ng ph¸p t¹ u thÕ lai khi dõng l¹i ë ®êi lai F1

+ Gi¶i thÝch t¹i sao ®èi víi ph¬ng ph¸p t¹o gièng lai b»ng lai h÷u tÝnh, muèn sù chän läc cã hiÖu qu¶ ngêi ta ph¶i chän dßng F2 cã sù ph©n li tÝnh tr¹ng.C©u 5: Muèn x¸c ®Þnh kiÓu gen cña c¬ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi lµ ®ång hîp hay dÞ hîp tö ngêi ta ph¶i lµm thÕ nµo?Sö dông phÐp lai ph©n tÝch ®Ó kiÓm tra kiÓu gen cña c¬ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi.C©u 6: Trong 2 trêng hîp tréi hoµn toµn vµ tréi kh«ng hoµn toµn tr-êng hîp nµo phæ biÕn h¬n? V× sao?Tréi kh«ng hoµn toµn phæ biÕn h¬n v× m«i trêng lu«n t¸c ®éng vµo kiÓu gen kh«ng ph¶i lóc nµo còng thuËn lîi hoµn toµn, nh©n tè di truyÒn tréi thêng kh«ng lÊn ¸t nh©n tè di truyÒn lÆn hoµn toµn nªn con lai thêng biÓu hiÖn tÝnh tr¹ng trung gian.§iÒu ®ã chøng tá sù biÓu hiÖn cña 1 kiÓu gen lµ kÕt qu¶ sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a kiÓu gen vµ c¶ m«i trêng trong vµ ngoµi c¬ thÓ.C©u 7: §iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a tréi hoµn toµn vµ tréi kh«ng hoµn toµn?* Gièng nhau: Lµ phÐp lai 1 tÝnh, gi÷a c¬ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi víi c¬ thÓ mang tÝnh tr¹ng lÆn.* Kh¸c nhau:

Tréi hoµn toµn Tréi kh«ng hoµn toµnKiÓu h×nh F1 100% tÝnh tr¹ng

tréi100% tÝnh tr¹ng trung gian

TØ lÖ kiÓu h×nh F2 3 tréi: 1 lÆn 1 tréi: 2 trung gian: 1 lÆn

Cã cÇn sö dông phÐp lai ph©n tÝch ®Ó x¸c ®Þnh kiÓu gen cña c¬ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi kh«ng

Kh«ng cÇn sö dông

Ph¶i sö dông ®Ó kiÓm tra xem kiÓu gen tÝnh tr¹ng tréi ®· tréi hoµn toµn cha, ®· thuµn chñng cha.

C©u 8: ThÕ nµo lµ lai thuËn nghÞch?Lµ ph¬ng ph¸p thay ®æi vÞ trÝ bè mÑ cho nhau trong phÐp lai, khi th× dïng d¹g nµy lµm bè d¹ng kia lµm mÑ vµ ngîc l¹i nh»m ph¸t hiÖn ra vai trß cña bè mÑ ngang nhau trong di truyÒn hay kh«ng.C©u 9: Nãi r»ng F1 ®ång tÝnh th× P thuÇn chñng cã ®óng kh«ng? T¹i sao?GV: Hµ thÞ huyÒn tr©m N¨m häc: 2012- 20137

Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9Kh«ng ®óng v× trêng hîp tréi kh«ng hoµn toµn F1 vÉn ®ång lo¹t biÓu hiÖn 1 kiÓu h×nh nhng bè mÑ kh«ng thuÇn chñng v× tÝnh tr¹ng tréi ®ã tréi kh«ng hoµn toµn nghÜa lµ tÝnh di truyÒn kh«ng æn ®Þnh.Lai hai cÆp tÝnh tr¹ngC©u 1: Ph¸t biÓu néi dung ®Þnh luËt ph©n li ®éc lËp cña Men®en?- Néi dung: Khi lai 2 c¬ thÓ bè mÑ thuÇn chñng kh¸c nhau bëi 2 hay nhiÒu cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n th× sù di truyÒn cña cÆp tÝnh tr¹ng nµy kh«ng lÖ théc vµo sù di truyÒn cña cÆp tÝnh tr¹ng kia.- VD: Lai 2 thø ®Ëu Hµ Lan thuÇn chñng kh¸c nhau bëi 2 cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n: h¹t vµng, vá tr¬n víi h¹t xanh, vá nh¨n thu ®îc F1 ®Òu h¹t vµng, vá tr¬n. TiÕp tôc cho F1 tù thô thu ®îc F2 tØ lÖ: 9 vµng tr¬n: 3 vµng nh¨n: 3 xanh tr¬n: 1 xanh nh¨n.- Gi¶i thÝch thÝ nghiÖm:P( t/c), F1 thu ®îc toµn h¹t vµng, vá tr¬n chøng tá h¹t vµng, vá tr¬n lµ tÝnh tr¹ng tréi. Quy íc: H¹t vµng: AA, vá tr¬n: BB.XÐt sù di truyÒn tÝnh tr¹ng mµu s¾c h¹t: F2: 3 vµng: 1 xanh. TØ lÖ trªn chøng tá tÝnh tr¹ng mµu s¾c h¹t di truyÒn theo quy luËt lai ph©n tÝnhF1: Aa( h¹t vµng) x Aa( h¹t vµng)XÐt sù di truyÒn tÝnh tr¹ng h×nh d¹ng h¹t:F2: 3 tr¬n: 1 nh¨n. TØ lÖ trªn chøng tá tÝnh tr¹ng h×nh d¹ng h¹t di truyÒn theo quy luËt lai ph©n tÝnh.F1: Bb( h¹t tr¬n) x Bb( h¹t tr¬n)Tæ hîp gen: Aa, Bb x Aa, Bb.XÐt ®ång thêi sù di truyÒn cña 2 cÆp tÝnh tr¹ng:F2 thu ®îc tØ lÖ: 9 vµng tr¬n: 3 vµng nh¨n: 3 xanh tr¬n: 1 xanh nh¨n = ( 3 vµng: 1 xanh) x ( 3 tr¬n: 1 nh¨n)§iÒu nµy chøng tá trong sù di truyÒn mçi tÝnh tr¹ng vÉn ®éc lËp víi nhau, kh«ng phô thuéc vµo nhau.Ta cã s¬ ®å lai:P( t/c): AABB( vµng, tr¬n) x aabb( xanh, nh¨n)GP: AB abF1: AaBb( vµng, tr¬n) x AaBb( vµn, tr¬n)F2: 9 A-B-: vµng, tr¬n 3A-bb: vµng, nh¨n 3 aaB- : xanh, tr¬n 1 aabb: xanh, nh¨n.C©u 2: §iÒu kiÖn ®óng cña ®Þnh luËt ph©n li ®éc lËp:- Bè mÑ ®em lai ph¶i thuÇn chñng vÒ cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n ®îc theo dâi.- TÝnh tr¹ng tréi ph¶i tréi hoµn toµn.- Sè lîng ç thÓ ®em lai ph¶i lín.§iÒu kiÖn nghiÖm ®óng cña ®Þnh luËt ®ång tÝnh vµ ®Þnh luËt ph©n tÝnh:- Çc cÆp bè mÑ ®em lai ph¶i thuÇn chñng vÒ cÆp tÝnh tr¹ng ®em lai.- TÝnh tr¹ng tréi ph¶i tréi hoµn toµn.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9C©u 3: ThÕ nµo lµ biÕn dÞ tæ hîp? Lo¹i biÕn dÞ nµy xuÊt hiÖn trong h×nh thøc sinh s¶n nµo? Gi¶i thÝch.BiÕn dÞ tæ hîp lµ sù tæ hîp( s¾p xÕp l¹i) l¹i çc tÝnh tr¹ng ®· cã ë bè mÑ lµm xuÊt hiÖn tÝnh tr¹ng míi kh¸c tÝnh tr¹ng bè mÑ. TÝnh tr¹ng míi xuÊt hiÖn ®îc gäi lµ biÕn dÞ tæ hîp.XuÊt hiÖn trong h×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh ë çc loµi giao phèi. ChÝnh sù ph©n li ®éc lËp cña çc cÆp tÝnh tr¹ng ®· dÉn tíi sù tæ hîp l¹i çc tÝnh tr¹ng cña bè mÑ lµm xuÊ hiÖn biÕn dÞ tæ hîp.C©u 4: §Þnh luËt ph©n li ®éc lËp cã ý nghÜa g× trong tiÕn ho¸ vµ chän gièng?- Gãp phÇn gi¶i thÝch tÝnh nguån gèc vµ sù ®a d¹ng cña sinh giíi trong tù nhiªn. nÕu lai 1 tÝnh F2 t¹o ra 3 kiÓu gen vµ 2 kiÓu h×nh( tèi ®a lµ 3 kiÓu h×nh nÕu tréi kh«ng hoµn toµn) th× trong lai 2 tÝnh t¹o ra 9 kiÓu gen vµ 4 kiÓu h×nh.- Lµ c¬ së khoa häc, lµ ph¬ng ph¸p t¹o ra gièng míi trong lai h÷u tÝnh.- H×nh thµnh nguån biÕn dÞ tæ hîp phong phó ë çc loµi sinh s¶n giao phèi.Mét sè c«ng thøc bæ sung: NÕu gäi n lµ sè cÆp gen dÞ hîp th×:+ Sè lo¹i giao tö: 2n +TØ lÖ ph©n li kiÓu gen: ( 1+ 2+ 1)n

+ Sè hîp tö: 4n + TØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh:( 3+ 1)n

+ Sè lo¹i kiÓu gen: 3n

+ Sè lo¹i kiÓu h×nh: 2n

§èi víi kiÓu h×nh, n ®îc hiÓu lµ sè cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n tu©n theo sù di truyÒn tréi hoµn toµn.C©u 5: V× sao h×nh thøc sinh s¶n v« tÝnh kh«ng cho nhiÒu biÕn dÞ nh h×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh giao phèi?V× h×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh cã sù ph©n li ®éc lËp vµ tæ hîp tù do cña çc gen t¹o ra nhiÒu biÕn dÞ tæ hîp cßn sinh s¶n v« tÝnh kh«ng cã qu¸ tr×nh nµy.

.................................................................o0o........................................

...................TuÇn 3:NS: 25/9/2012.

Bµi tËp:I/ Môc tiªu:- Lµm ®îc mét sè bµi tËp theo híng dÉn cña GV.- Còng cè l¹i mét sè ph¬ng ph¸p gi¶i bµi tËp vµ kÜ n¨ng tÝnh to¸n, lËp luËn.- KiÓm tra çch lËp luËn vµ lµm bµi cña HS trªn c¬ së ®ã s÷a ch÷a nh÷ng chç çc em cßn thiÕu sãt.II/ §å dïng d¹y häc:M¸y tÝnh bá tói, s¸ch bµi tËp sinh häc, s¸ch n©ng cao kiÕn thøc sinh häc9, bót, dông cô häc tËp cÇn thiÕt.GV: Hµ thÞ huyÒn tr©m N¨m häc: 2012- 20139

Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9III/ TiÕn tr×nh d¹y häc:Bµi 1: ë cµ chua c©y cao( A) lµ tréi so víi c©y thÊp( a).a) T×m kiÓu gen cña d¹ng c©y cao.b) Cho c©y cao thuÇn chñng lai víi c©y thÊp kÕt qu¶ kiÓu h×nh F1 vµ F2 nh thÕ nµo? ViÕt s¬ ®è lai.Bµi 2: Cho dßng ruåi giÊm thuÇn chñng th©n x¸m lai víi th©n ®en. F1

thu ®îc toµn ruåi giÊm th©n x¸m. Cho çc ç thÓ F1 t¹p giao víi nhau ë ®êi lai F2 thu ®îc 902 con th©n x¸m, 302 con th©n ®en.a. Cho biÕt F1 ruåi th©n x¸m lµ tréi hay lÆn?b. KiÓu gen cña P vµ F1

c. VÕt s¬ ®å lai tõ F1 ®Õn F2

d. Cho F1 lai ph©n tÝch kÕt qu¶ kiÓu h×nh ë ®êi lai nh thÕ nµo?Bµi 3: ë lóa c©y cao( A) lµ tréi so víi c©y thÊp( a), chÝn sím( S) lµ tréi so víi chÝn muén( s). Hai cÆp gen nµy tån t¹i trªn 2 cÆp NST thêng.a. ViÕt kiÓu gen cã thÓ cã cña c¬ thÓ c©y cao, chÝn muén; c©y thÊp, chÝn sím; c©y cao, chÝn sím.b. §em lai lóa c©y cao, chÝn sím víi c©y thÊp, chÝn muén thu ®îc F1:204 c©y cao, chÝn sím201 c©y cao, chÝn muén203 c©y thÊp, chÝn sím200 c©y thÊp, chÝn muén.BiÖn luËn t×m kiÓu gen c©y bè mÑ.Bµi 4: ë chuét, mµu s¾c vµ chiÒu dµi l«ng di truyÒn ®éc lËp víi nhau, mçi tÝnh tr¹ng do 1 gen quy ®Þnh. Khi cho giao phèi 2 dßng chuét thuÇn chñng l«ng ®en, dµi víi chuét l«ng tr¾ng, ng¾n ®îc F1 toµn chuét l«ng ®en, ng¾n. TiÕp tôc cho chuét F1 giao phèi víi nhau ®îc F2

cã tØ lÖ kiÓu gen, kiÓu h×nh nh thÕ nµo?Bµi 5: ë ngêi, gen quy ®Þnh tãc xo¨n, gen a quy ®Þnh tãc th¼ng, gen B quy ®Þnh m¾t ®en, gen b quy ®Þnh m¾t xanh. Çc gen nµy ph©n li ®éc lËp víi nhau.Bè cã tãc th¼ng, m¾t xanh. MÑ ph¶i cã kiÓu gen vµ kiÓu h×nh nh thÕ nµo ®Ó con sinh ra ®Òu m¾t ®en, tãc xo¨n.Bµi 6: ë cµ chua c©y cao lµ tr«Þo so víi c©y thÊp a, qu¶ ®á B tréi so víi qu¶ vµng b. Hai cÆp gen quy ®Þnh 2 tÝnh tr¹ng nãi trªn tån t¹i trªn 2 cÆp NST kh¸c nhau. §em lai 2 thø cµ chua thuµn chñng c©y cao, qu¶ vµng víi c©y thÊp, qu¶ ®á thu ®îc F1.a. Cho F1 tù thô phÊn th× kÕt qu¶ ph©n li kiÓu gen vµ kliÓu h×nh ë F2 nh thÕ nµo?b. Cho F1 lai ph©n tÝch víi c©y thÊp, qu¶ vµng th× kÕt qu¶ ë ®êi lai FB sÏ nh thÕ nµo?Bµi 7: ë gµ, gen A quy ®Þnh ch©n thÊp, a quy ®Þnh ch©n cao, BB quy ®Þnh l«ng ®en, Bb quy ®Þnh l«ng ®èm, bb quy ®Þnh l«ng tr¾ng. Cho biÕt çc gen quy ®Þnh chiÒu cao ch©n vµ mµu s¾c l«ng di truyÒn ®éc lËp.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9Cho nßi gµ thÇn chñng ch©n thÊp, l«ng tr¾ng giao phèi víi gµ l«ng ®en, ch©n cao ®îc F1. TiÕp tôc hco gµ F1 giao phèi víi nhau. TØ lÖ kiÓu h×nh nµo sau ®©y lµ cña F2.a. 9 ch©n thÊp, l«ng ®en: 3 ch©n thÊp l«ng ®èm: 3 ch©n cao, l«ng ®èm: 1 ch©n cao, l«ng tr¾ng.b. 6 ch©n thÊp, l«ng ®èm: 2 ch©n thÊp, l«ng ®en: 2 ch©n thÊp, l«ng tr¾ng: 2 ch©n cao, l«ng ®èm: 1 ch©n cao, l«ng ®en: 1 ch©n cao, l«ng tr¾ng.c. 6 ch©n thÊp, l«ng ®èm: 3 ch©n thÊp, l«ng ®en: 3 ch©n thÊp, l«ng tr¾ng: 2 ch©n cao, l«ng ®èm: 1 ch©n cao, l«ng ®en: 1 ch©n cao, l«ng tr¾ng.d. 4 ch©n thÊp, l«ng ®èm: 2 ch©n thÊp, l«ng ®en: 2 ch©n thÊp, l«ng tr¾ng: 1 ch©n cao, l«ng ®èm: 1 ch©n cao, l«ng ®en: 1 ch©n cao, l«ng tr¾ng.

........................................................................o0o.................................

..............................TuÇn 4:NS: 25/8/2012

NhiÔm s¾c thÓI/ Môc tiªu:- Néi dung:+ Nªu ®îc tÝnh chÊt ®Æc trng cña bé nhiÔm s¾c thÓ( NST) cña mçi loµi.+ Tr×nh bµy ®îc sù biÕn ®æi cña NST trong chu k× tÕ bµo.+ M« t¶ ®îc cÊu tróc hiÓn vi cña NST vµ nªu ®îc chøc n¨ng cña NST.+ Tr×nh bµy ®îc ý nghÜa sù thay ®æi h×nh d¹ng( ®¬n, kÐp) biÕn ®æi sè lîng( ë tÕ bµo mÑ vµ tÕ bµo con), sù vËn ®éng cña NST qua çc k× cña nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n.+ Nªu ®îc ý nghÜa cña nguyªn ph©n, gi¶m ph©n vµ thô tinh.+ Nªu ®îc mét sè ®Æc ®iÓm cña NST giíi tÝnh vµ vai trß cña nã ®èi víi sù x¸c ®Þnh giíi tÝnh.+ Gi¶i thÝch ®îc c¬ chÕ x¸c ®Þnh giíi tÝnh vµ tØ lÖ ®ùc- çi ë mçi loµi lµ 1: 1+ Nªu ®îc çc yÕu tè m«i trêng trong vµ ngoµi ¶nh hëng ®Õn sù ph©n ho¸ giíi tÝnh.+ Nªu ®îc thÝ nghiÖm cña Moocgan vµ nhËn xÐt ®îc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm ®ã.+ Nªu ®îc ý nghÜa thùc tiÔn cña di truyÒn liªn kÕt.- KÜ n¨ng:+ RÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông kÝnh hiÓn vi.+ BiÕt çch quan s¸t tiªu b¶n hiÓn vi h×nh th¸i NST.GV: Hµ thÞ huyÒn tr©m N¨m häc: 2012- 201311

Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9- Th¸i ®é: RÌn luyÖn th¸i ®é nghiªm tóc khi quan s¸t tiªu b¶n nhiÔm s¾c thÓ díi kÝnh hiÓn viII/ §å dïng d¹y häc:


II/ TiÕn tr×nh d¹y häc:C©u 1: TÝnh ®Æc trng cña bé NST ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo?- Trong tÕ bµo sinh dìng, NST tån t¹i thµnh tøng cÆp t¬ng ®ång gièng nhau vÒ h×nh d¹ng, kÝch thíc. Mét chiÕc cã ngån gèc tõ bè, 1 cã nguån gèc tõ mÑ. Gen trªn mçi cÆp NST t¬ng ®ång còng tån t¹i thµnh tõng cÆp t¬ng øng, mçi cÆp cã 2 alen, mét alen cã nguån gèc tõ bè, 1 cã nguån gèc tõ mÑ. NST tån t¹i hµnh tõng cÆp t¬ng ®ång gäi lµ bé NST lìng béi 2n.- Trong giao tö cña çc c¬ thÓ 2n, NST tån t¹i thµnh tõng chiÕc cã 1 nguån gèc gäi lµ NST ®¬n béi.- ë çc loµi ®¬n tÝnh cã sù kh¸c nhau gi÷a ç thÓ ®ùc vµ ç thÓ çi ë 1 cÆp NST giíi tÝnh: XX vµ XY, XX vµ XO.- TÕ bµo cña mçi loµ sinh vËt ®îc ®Æc trng vÒ sè lîng, h×nh d¹ng vµ kÝch thíc còng nh sù ph©n bè çc gen trªn tõng NST trong mçi nhãm gen liªn kÕt.VD: Ruåi giÊm: 2n = 8 trong ®ã 2 cÆp NST h×nh ch÷ V, mét cÆp NST h×nh chÊm, 1 cÆp h×nh gËy( XX) ®èi víi ruåi çi, nÕu lµ ruåi ®ùc cÆp nµy gåm 1 NST h×nh gËy, 1 NST h×nh mãc lµ XY.C©u 2: CÊu tróc cña NST ë sinh vËt nh©n chuÈn( sinh vËt cã nh©n chÝnh thøc)- ë k× gi÷a, mçi NST gåm 2 cromatit g¾n víi nhau ë t©m ®éng.- T©m ®éng lµ n¬i nèi d©y t¬ v« s¾c ®Ó gióp NST di chuyÓn vÒ 2 cùc tÕ bµo.- Eo s¬ cÊp vµ eo thø cÊp- 2 çnh NST chøa vËt chÊt di truyÒn( ADN). T©m ®éng cã thÓ n»m gi÷a 2 çnh, n»m lÖch vÒ 1 phÝa, n»m tËn ®Çu mót cña NST.VÒ cÊu tróc ho¸ häc mçi NST gåm 2 thµn phÇn chñ yÕu ®ã lµ sîi ADN vµ Pr lo¹i histon. ADN + 8 ph©n tö Pr lo¹i histon t¹o thµnh chuçi polinucleoxom. Chuçi polinucleoxom cuén xo¾n t¹o thµnh sîi c¬ b¶n hay sîi nhiÔm s¾c. Sîi nhiÔm s¾c cuén xo¾n t¹o thµnh cromatit.C©u 3: Nªu vai trß cña NST ®èi víi sù di truyÒn çc tÝnh tr¹ng.NST lµ cÊu tróc mang gen vµ tù nh©n ®«i ®îc. Nhê ®ã mµ th«ng tin di truyÒn quy ®Þnh çc tÝnh tr¹ng ®îc sao chÐp l¹i qua çc thÕ hÖ c¬ thÓ.C©u 4: Chøc n¨ng cña NST:- NST lµ cÊu tróc mang gen, trªn ®ã mçi gen n»m ë 1 vÞ trÝ x¸c ®Þnh. Nh÷ng biÕn ®æi vÌ cÊu tróc vµ sè lîng NST sÏ g©y ra çc biÕn ®æi ë çc tÝnh tr¹ng di truyÒn.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9- NST cã ®Æc tÝnh tù nh©n ®«i, nhê ®ã th«ng tin di truyÒn quy ®Þnh çc tÝnh tr¹ng ®îc sao chÐp qua çc thÕ hÖ c¬ thÓ. - NST nh©n ®«i ®îc v× nã chøa ADN cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi di truyÒn.ChÝnh sù t¸i b¶n cña ADN t¹o ra sù nh©n ®«i cña NSTNguyªn Ph©nC©u 5: VÏ s¬ ®å qu¸ tr×nh nguyªn ph©n:

- GV híng dÉn HS s¬ ®å ho¸ qu¸ tr×nh nguyªn ph©n sang s¬ ®å h×nh häc ph¼ng cho dÔ nhí, dÔ häc.

- K× trung gian: NST nh©n ®«i thµnh 1 NST kÐp, mét NST kÐp gåm 2 cromatit dÝnh nhau ë t©m ®éng. Vµo cuèi k× trung gian mµng nh©n hoµ tan.- K× ®Çu:Çc NST cã xu híng co rót ng¾n l¹i vµ tËp trung vÒ mÆt ph¼ng xÝch ®¹o, trung tö chia ®«i vµ tiÕn vÒ 2 cùc tÕ bµo.- K× gi÷a: çc NST kÐp ®· tiÕn vÒ mÆt ph¼ng xÝch ®¹o, trung tö vÒ 2 cùc cña tÕ bµo. Tõ trung tö h×nh thµnh thoi t¬ v« s¾c. Trong NST kÐp, cã 1 NST dÝnh víi t¬ v« s¾c cùc nµy, cßn 1 NST dÝnh víi thoi v« s¾c cùc kia.- K× sau: Çc sîi t¬ v« s¾c co rót l¹i, kÐo çc NST ph©n chia ®ång ®Òu vÒ 2 phÝa.- K× cuèi: T¹i mçi cùc cña tÕ bµo, mµng nh©n h×nh thµnh. Sau ®ã tÕ bµo chÊt ph©n chia h×nh thµnh nªn çc tÕ bµo con. KÕt qu¶ cña nguyªn ph©n lµ tõ 1 tÕ bµo mÑ t¹o ra 2 tÕ bµo con gièng hÖt tÕ bµo ban ®Çu.C©u 6: Mét tÕ bµo sinh dìng cña ng« 2n = 20 NST, nguyªn ph©n liªn tiÕp 10 ®ît, ®êi hái m«i trêng tÕ bµo cung cÊp nguyªn liÖu ®Ó t¹o nªn çc NST t¬ng ®¬ng víi bao nhiªu NST ®¬n vµ t¹o ®îc bao nhiªu tÕ bµo míi?C©u 7: ë lóa níc 2n = 24.a. Trong tÕ bµo sinh dìng ë k× gi÷a cã bao nhiªu cromatit?b. Trong tÕ bµo sinh dìng ë k× sau cã bao nhiªu cromatit?c. Sè t©m ®éng ë k× gi÷a cña nguyªn ph©n.d. Sè t©m ®éng ë k× sau cña nguyªn ph©ne. Sè NST ë k× trung gian, k× gi÷a, k× sau.§¸p ¸n: + Sè cromatit ë k× gi÷a: 24 x 2= 48 do mçi NST ®· tù nh©n ®«i thµnh 1 NST kÐp gåm 2 cromatit.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9+ Sè cromatit ë k× sau lµ 48 do mçi NST kÐp t¸ch thµnh 2 NST.+ Sè t©m ®éng ë k× gi÷a cña nguyªn ph©n:+ Sè t©m ®éng ë k× sau cña nguyªn ph©n:+ Sè NST ë k× gi÷a:24 x 2 = 48( gåm NST kÐp ®ãng xo¾n)K× trung gian: 24 NST ë d¹ng sîi m¶nh.K× sau: 48 NST ®¬n do çc NST kÐp chÎ däc ë t©m ®éng thµnh 2 NST ®¬n.B¶ng: Møc ®é ®ãng, duçi xo¾n cña NST qua ç k× cña nguyªn ph©n:H×nh th¸i NST

K× trung gian

K× ®Çu K× gi÷a K× sau K× cuèi

Møc ®é duçi xo¾n

NhiÒu nhÊt

Ýt NhiÒu

Møc ®é ®ãng xo¾n

Ýt Cùc ®¹i

B¶ng: Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST ë çc k× cña nguyªn ph©n:Çc k× Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NSTK× ®Çu

- NST kÐp b¾t ®Çu ®ãng xo¾n vµ co ng¾n nªn cã h×nh th¸i râ rÖt.- Çc NST kÐp ®Ýnh çc sîi t¬ cña thoi ph©n bµo ë t©m ®éng.

K× gi÷a

- Çc NST kÐp ®ãng xo¾n cùc ®¹i.- Çc NST kÐp xÕp thµnh hµng ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo.

K× sau

- Tõng NST kÐp chÎ däc ë t©m ®éng thµnh 2 NST ®¬n ph©n li vÒ 2 cùc cña tÕ bµo.

K× cuèi

Çc NST ®¬n d·n xo¾n dµi ra, ë d¹ng sîi m¶nh dÉn thµnh chÊt nhiÔm s¾c.

C©u 8: ý nghÜa qu¸ tr×nh nguyªn ph©n:- Nhê nguyªn ph©n mµ t¨ng nhanh sinh khèi tÕ bµo, ®¶m b¶o ph©n ho¸ m« c¬ quan h×nh thµnh nªn c¬ thÓ, ®¶m b¶o cho c¬ thÓ kh«ng ngõng lín lªn.- §¶m b¶o truyÒn ®¹t bé NST æn ®Þnh, ®Æc trng cña loµi qua çc thÕ hÖ tÕ bµo trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh ç thÓ.C©u 9: Ruåi giÊm 2n= 8. Mét tÕ bµo ruåi giÊm ®ang ë k× sau cña nguyªn ph©n, sè NST trong tÕ bµo ®ã lµ bao nhiªu? 16C©u 10: Mét tÕ bµo sinh dìng 2n cña mét loµi sinh vËt nguyªn ph©n liªn tiÕp 8 ®ît, m«i trêng ®· cung cÊp nguyªn liÖu t¹o ra NST t¬ng ®-¬ng 11730 NST ®¬n. T×m bé NST lìng béi cña loµi?Sè NST m«i trêng cung cÊp: 2n( 28- 1) = 117302n= 46.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9........................................................................o0o.........................................................TuÇn 5:NS: 5/9/2012.

Gi¶m ph©n:Gåm 2 lÇn ph©n bµo liªn tiÕp, mçi lÇn cã 4 k×, gi÷a 2 lÇn kh«ng cã k× trung gian. Trong ®ã lÇn ph©n bµo thø nhÊt lµ ph©n bµo gi¶m nhiÔm, lÇn 2 lµ ph©n bµo nguyªn nhiÔm.LÇn ph©n bµo I:- K× ®Çu I: Mçi NST nh©n ®«i thµnh 1 NST kÐp, mçi NST kÐp gåm 2 cromatit dÝnh nhat t¹i t©m ®éng vµ ho¹t ®éng nh 1 thÓ thèng nhÊt. Tõ 1 cÆp NST t¬ng ®ång, sau khi tù nh©n ®«i t¹o thµnh 1 nhãm gäi lµ tø tö. Trong qu¸ tr×nh nµy x¶y ra hiÖn tîng b¾t chÐo dÉn ®Õn ho¸n vÞ gen.- K× gi÷a I: Çc NS kÐp dån vÒ mÆt ph¼ng xÝch ®¹o, trung tö chia ®«i vÒ ®Õn 2 cùc cña tÕ bµo. Trong nhãm “ Tø tö” cã 1 NST dÝnh víi t¬ v« s¾c cùc nµy, 1 NST dÝnh víi t¬ v« s¾c cùc kia. §©y chÝnh lµ c¬ së cña hiÖn tîng ph©n li ®éc lËp, tæ hîp tù do cña çc NST trong qu¸ tr×nh gi¶m ph©n.- K× sau I: Çc sîi t¬ v« s¾c co rót kÐo çc NST kÐp ph©n li vÒ 2 phÝa.- K× cuèi I: t¹i mçi cùc, tÕ bµo chÊt ph©n chia, h×nh thµnh 2 tÕ bµo con. Trong tÕ bµo con cã bé NST gi¶m ®i 1 nöa.LÇn ph©n bµo thø II:- K× ®Çu II: Çc NST kÐp dån vÒ mÆt ph¼ng xÝch ®¹o.- K× gi÷a II: Trong 1 NST kÐp, cã 1 NST dÝnh víi t¬ v« s¾c cùc nµy, 1 NST dÝnh víi t¬ v« s¾c cùc kia.- K× sau II: T¬ v« s¾c co rót kÐo çc NST ph©n li ®ång ®Òu vÒ 2 phÝa.- K× cuèi II: TÕ bµo chÊt ph©n chiaKÕt qu¶ sau 2 lÇn ph©n bµo tõ 1 tÕ bµo mÑ 2n t¹o ra 4 tÕ bµo con, trong mçi tÕ bµo con mang bé NST ®¬n béi n.* ý nghÜa qu¸ tr×nh gi¶m ph©n: Qu¸ tr×nh gi¶m ph©n cã qu¸ tr×nh ph©n li ®éc lËp, tæ hîp tù do cña çc NST, cã hiÖn tîng b¾t chÐo dÉn ®Õn ho¸n vÞ gen. §iÒu nµy cã ý nghÜa lµm t¨ng biÕn dÞ tæ hîp t¹o nguån nguyªn liÖu cho qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ vµ chän gièng.Gi¶m ph©n cïng víi qu¸ tr×nh thô tinh lµ c¬ chÕ ®¶m b¶o sù di truyÒn qua çc thÕ hÖ c¬ thÓ.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9

C©u 11: Nªu nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n?

Nguyªn ph©n Gi¶m ph©n- Gåm 1 lÇn ph©n bµo, tr¶i qua 5 k×: Trung gian, ®Çu, gi÷a, sau, cuèi.

- KÕt qu¶ t¹o ra 2 tÕ bµo con gièng hÖt tÕ bµo mÑ.- Bé NST trong tÕ bµo con lµ 2n.- T¨ng sè lîng tÕ bµo sinh dìng do ®ã cã ý nghÜa cho sù sinh trëng cña ç thÓ.

- Gåm 2 lÇn ph©n bµo x¶y ra liªn tiÕp, mçi lÇn cã 4 k×, gi÷a 2 lÇn ph©n bµo kh«ng cã k× trung gian.- KÕt qu¶ t¹o ra 4 tÕ bµo con víi bé NST gi¶m ®i 1 nöa.- Bé NST rong tÕ bµo con lµ n.- Cïng víi qu¸ tr×nh thô tinh lµ c¬ chÕ ®¶m b¶o cho sù di truyÒn qua ç thÕ hÖ c¬ thÓ.

C©u 12: ë gµ, bé NST 2n= 78, mét tÕ bµo sinh dôc cña gµ ®ang ë k× sau cña gi¶m ph©n II cã bao nhiªu NST ®¬n?K× sau cña gi¶m ph©n II tõng NST kÐp chÎ ®«i ë t©m ®éng hµnh 2 NST ®¬n ph©n li vÒ 2 cùc cña tÕ bµo. Do ®ã sè NST ®¬n lµ: 78 x 2= 156 NST.C©u 13: Mét tÕ bµo sinh dôc ®ùc cña ruåi giÊm 2n= 8 nguyªn ph©n 7 ®ît liªn liÕp t¹i vïng sinh s¶n råi chuyÓn qua vïng sinh trëng vµ bíc vµo vïng chÝn ®Ó t¹o thµnh çc tinh trïng.a. M«i trêng tÕ bµo ®· cung cÊp nguyªn liÖu t¬ng ®¬ng víi bao nhiªu NST ®¬n cho qu¸ tr×nh nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n cña TB sinh dôc nãi trªn?b. Sè lîng tinh trïng cã thÓ t¹o ®îc?HD: a. Sè lîng NST ®¬n m«i trêng néi bµo cung cÊp cho nguyªn ph©n:2. 8( 27 – 1) = 2032(NST)Sè lîng NST ®¬n m«i trêng tÕ bµo cung cÊp cho gi¶m ph©n:4.8( 27 – 1) = 4064( NST)


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9C©u14: §iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a ph¸t sinh giao tö ë ®éng vËt vµ thùc vËt cã hoa?* Gièng nhau:* Kh¸c nhau:- Ph¸t sinh giao tö ®ùc ë thùc vËt cã hoa: Tõ tÕ bµo mÑ tiÓu bµo tö 2n sau khi gi¶m ph©n t¹o 4 tiÓu bµo tö ®¬n béi. Mçi tiÓu bµo tö nguyªn ph©n cho ra 2 nh©n ®¬n béi, 1 nh©n thµnh èng phÊn, 2 nh©n ph©n chia, s¶n sinh t¹o thµnh 2 giao tö ®ùc( 2 tinh tö).- Ph¸t sinh giao tö çi ë thùc vËt cã hoa: Mçi tÕ bµo mÑ ®¹i bµo tö kÕt thóc gi¶m ph©n cho 4 tÕ bµo ®¬n béi ®¹i bµo tö, 3 tÕ bµo cã kÝch thíc bÐ bÞ tho¸i ho¸, tÕ bµo cã kÝch thíc lín nguyªn ph©n liªn tiÕp 3 lÇn t¹o ra tÕ bµo ®¬n béi h×nh thµnh tói ph«i gåm 3 tÕ bµo ®èi cùc, 2 nh©n cùc, 2 trî bµo vµ 1 tÕ bµo trøng.KÕt luËn: Qua gi¶m ph©n, ë §V, mçi tinh bµo bËc 1 cho ra 4 tinh trïng cßn mçi no·n bµo bËc 1 chØ cho ra 1 trøng cã kÝch thíc lín. ë c©y cã hoa phøc t¹p h¬n, cã sù kÕt hîp gi÷a nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n, qua ®ã mçi tÕ bµo mÑ tiÓu bµo tö cho ra 4 h¹t phÊn, tõ mçi h¹t phÊn l¹i sinh tiÕp 2 giao tö ®ùc, mçi tÕ bµo ®¹i bµo tö cho ra 1 trøng.C©u 15: Nªu ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a ph¸t sinh giao tö ®ùc vµ giao tö çi:* Gièng nhau:+ Çc tÕ bµo mÇm( no·n nguyªn bµo, tinh nguyªn bµo) ®Òu nguyªn ph©n liªn tiÕp nhiÒu lÇn.+ No·n bµo bËc 1 vµ tinh bµo bËc 1 ®Òu gi¶m ph©n ®Ó t¹o ra giao tö.* Kh¸c nhau:Ph¸t sinh giao tö çi Ph¸t sinh giao tö ®ùc- No·n bµo bËc 1 qua gi¶m ph©n 1 cho thÓ cùc thø nhÊt cã kÝch thíc nhá vµ no·n bµo bËc 2 cã kÝch thíc lín.- No·n bµo bËc 2 qua gi¶m ph©n 2 cho 1 thÓ cùc thø 2 cã kÝch thíc bÐ vµ 1 tÕ bµo truqøng cã kÝch thíc lín.- Tõ mçi no·n bµo bËc 1 qua gi¶m ph©n cho 2 thÓ cùc vµ 1 tÕ bµo trøng, trong ®ã chØ cã 1 tÕ bµo trøng trùc tiÕp thô tinh.

- Tinh bµo bËc 1 qua gi¶m ph©n cho 2 tinh bµo bËc 2

- Mçi tinh bµo bËc 2 qua gi¶m ph©n II cho 2 tinh tö, çc tinh tö ph¸t triÓn thµnh tinh trïng.- Tõ mçi tinh bµo bËc 1 qua gi¶m ph©n cho 4 tinh trïng, çc tinh trïng nµy ®Òu tham gia vµo thô tinh.

C©u 16: T¹i sao nãi çc loµi sinh s¶n h÷u tÝnh cã u viÖt h¬n çc loµi sinh s¶n sinh dìng?V× çc loµi sinh s¶n h÷u tÝnh cã sù kÕt hîp th«ng tin di truyÒn cña giao tö ®ùc vµ giao tö çi ®Ó t¹o ra hîp tö lìng béi ®¶m b¶o sù kÕ tôc


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9vËt chÊt di truyÒn æn ®Þnh t¬ng ®èi qua çc thÕ hÖ c¬ thÓ cña loµi, cã thÓ t¹o ra ®îc c¬ thÓ míi cã søc sèng, phÈm chÊt, n¨ng suÊt tèt h¬n.Sinh s¶n sinh dìng chØ kÕ thõa nh÷ng g× cã tõ mÑ, kh«ng cã sù ®æi míi vËt chÊt di truyÒn. Con çi cã søc sèng, kh¶ n¨ng chÞu ®ùng, n¨ng suÊt... gièng mÑ hoÆc thÊp h¬n mÑ

................................................................o0o.........................................

...........................TuÇn 6:NS: 10/9/2012.

NhiÔm s¾c thÓ( TT)I/ Môc tiªu:II/ §å dïng d¹y häc:III/ TiÕn tr×nh d¹y häc:C©u 17:a. NÕu trong tÕ bµo cña mét loµi giao phèi, xÐt 2 cÆp NST t¬ng ®ång lµ Aa vµ Bb th× khi gi¶m ph©n vµ thô tinh b×nh thêng sÏ cho ra mÊy lo¹i tinh trïng?b. Gi¶ sö chØ cã 1 no·n bµo bËc 1 chøa 3 cÆp NST: AaBbCc. Gi¶m ph©n sÏ cho ra mÊy lo¹i trøng?HD: a. 2 lo¹i tinh trïng AB vµ ab hoÆc Ab, aB v× sù ph©n li ®éc lËp vµ tæ hîp tù do chØ x¶y ra ë gi¶m ph©n I.b. Mét tÕ bµo sinh trøng chØ cho trøng( vµ 3 thÓ cùc) do ®ã chØ cho ra 1 trong 8 lo¹i trøng: ABC, ABc, AbC, Abc, aBC, aBc, abC, abc. C©u1 8: Cã 10 tinh nguyªn bµo ë gµ tr¶i qua gi¶m ph©n h×nh thµnh giao tö.a. TÝnh sè lîng giao tö ®ùc ®îc h×nh thµnhb. M«i trêng ®· cung cÊp nguyªn liÖu ®Ó t¹o ra çc NST t¬ng ®¬ng víi bao nhiªu NST cho 10 tÕ bµo trªn gi¶m ph©n?HD: a. Mét tinh nguyªn bµo t¹o thµnh 4 giao tö ®ùc. Do ®ã sè giao tö ®ùc t¹o ra lµ: 10 .4 = 40( giao tö ®ùc)b. Sè NST m«i trêng cung cÊp: 39. 40 =1560( NST) trong ®ã 2n= 78.C©u 19: Nªu nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau gi÷a NST thêng vµ NST giíi tÝnh.NST thêng NST giíi tÝnh- Thêng tån t¹i 1 cÆp trong tÕ bµo lìng béi.- Tån t¹i thµnh cÆp t¬ng ®ång( XX) hoÆc kh«ng t¬ng ®ång( XY)- Chñ yÕu mang gen quy ®Þnh giíi tÝnh cña c¬ thÓ.

- Thêng tån t¹i víi cÆp lín h¬n 1 trong tÕ bµo lìng béi.- Lu«n lu«n tån t¹i thµnh cÆp t-¬ng ®ång.- ChØ mang gen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng thêng cña c¬ thÓ.

C©u 20: YÕu tè nµo ¶nh hëng ®Õn sù ph©n ho¸ giíi tÝnh?GV: Hµ thÞ huyÒn tr©m N¨m häc: 2012- 201318

Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9- Hormon sinh dôc: T¸c ®éng vµo nh÷ng giai ®o¹n sím trong sù ph¸t triÓn ç thÓ cã thÓ lµm biÕn ®æi giíi tÝnh tuy cÆp NST giíi tÝnh vÉn kh«ng thay ®æi.VD: Metyl testosterol t¸c ®éng vµo ç vµng çi cã thÓ lµm ç çi biÕn thµnh ç ®ùc.- NhiÖt ®é: Mét sè loµi rïa trøng ë nhiÖt ®é < 280C sÏ në thµnh con ®ùc, > 320C sÏ në thµnh con çi.¸ThÇu dÇu trång n¬i ¸nh s¸ng yÕu th× sè hoa ®ùc gi¶m. Da chuét hun khãi tríc khi ra hoa tØ lÖ hoa çi t¨ng. Lîn n¸i cho ¨n uèng ®Çy ®ñ chÊt dinh dìng( Pr, vitamin) tríc khi thô tinh tØ lÖ lîn con çi nhiÒu h¬n lîn con ®ùc kg lîn n¸i sinh con.C©u 21: ThÕ nµo lµ hiÖn tîng di truyÒn liªn kÕt? Di truyÒn liªn kÕt ®· bæ sung cho ®Þnh luËt ph©n li ®éc lËp cña Men®en nh thÕ nµo?Di truyÒn liªn kÕt lµ hiÖn tîng çc gen cïng n»m trªn 1 NST th× di truyÒn liªn kÕt cïng nhau t¹o thµnh nhãm gen liªn kÕt, chóng cïng ph©n li trong qu¸ tr×nh ph©n bµo. Sè nhãm gen liªn kÕt b»ng sè NST ®¬n béi cña loµi.Bæ sung cho ®Þnh luËt PL§L: Trong c¬ thÓ sè lîng gen rÊt lín cßn sè lîng NST Ýt nªn mét NST ph¶i mang nhiÒu gen. NÕu sù ph©n li ®éc lËp t¹o ra nhiÒu biÕn dÞ tæ hîp th× liªn kÕt gen l¹i h¹n chÕ sù xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp. Di truyÒn liªn kÕt b¶o ®¶m sù di truyÒn bÒn v÷ng cña çc nhãm tÝnh tr¹ng ®îc quy ®Þnh bëi çc gen trªn 1 NST. Nh×n bÒ ngoµi chóng lµ 2 qu¸ tr×nh ®èi lËp nhng thùc chÊt chóng l¹i thèng nhÊt, bæ sung cho nhau ®Ó ®¶m b¶o sù di truyÒn vµ thÝch nghi cña c¬ thÓ.C©u 22: ý nghÜa cña hiÖn îng liªn kÕt gen trong di truyÒn vµ chän gièng:- Trong c¬ thÓ sè lîng gen rÊt lín cßn sè lîng NST Ýt nªn mét NST ph¶i mang nhiÒu gen.Çc gen ph©n bè theo chiÒu dµi NST vµ t¹o thµnh nhãm gen liªn kÕt. Sè nhãm gen liªn kÕt thêng b»ng sè NST ®¬n béi cña loµi.VD: Ruåi giÊm cã 4 nhãm gen liªn kÕt. Ngêi cã 23 nhãm gen liªn kÕt.- NÕu sù ph©n li ®éc lËp t¹o ra nhiÒu biÕn dÞ tæ hîp th× liªn kÕt gen l¹i h¹n chÕ sù xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp. Di truyÒn liªn kÕt b¶o ®¶m sù di truyÒn bÒn v÷ng cña çc nhãm tÝnh tr¹ng ®îc quy ®Þnh bëi çc gen trªn 1 NST.Nhê ®ã trong chän gièng ngêi ta cã thÓ chän ®îc nh÷ng nhãm tÝnh tr¹ng tèt ®i kÌm víi nhau.C©u 23:Cho 2 thø ®Ëu thuÇn chñng lµ h¹t tr¬n, kh«ng cã tua cuèn vµ h¹t nh¨n, cã tua cuèn giao phÊn víi nhau ®îc F1 toµn h¹t tr¬n cã tua cuèn. Cho F1 tiÕp tôc giao phÊn víi nhau ®îc F2 cã tØ lÖ: 1 h¹t tr¬n, kh«ng cã tua cuèn: 2 h¹t tr¬n, cã tua cuèn: 1 h¹t nh¨n , cã tua cuèn. Mçi cÆp tÝnh tr¹ng ®îc x¸c ®Þnh bëi 1 cÆp gen.a. BiÖn luËn vµ viÕt s¬ ®å lai cho phÐp lai trªn.b. Cho c¬ thÓ F1 nãi trªn lai ph©n tÝch, kÕt qu¶ sÏ nh thÕ nµo?


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9c. NÕu cho F1 nãi trªn lai víi c©y h¹t tr¬n, kh«ng cã tua cuèn thuÇn chñng th× kÕt qu¶ thu ®îc ë ®êi lai nh thÕ nµo? Gi¶i thÝch, viÕt s¬ ®å lai.

Ch¬ng III: ADN vµ genI/ Môc tiªu:- Néi dung:+ Nªu ®îc thµnh phÇn ho¸ häc, tÝnh ®Æc thï vµ ®a d¹ng cña ADN.+ M« t¶ ®îc cÊu tróc kh«ng gian cña ADN chó ý tíi nguyªn t¾c bæ sung cña çc cÆp nucleotit.+ Nªu ®îc c¬ chÕ tù nh©n ®«i cña ADN theo nguyªn t¾c bæ sung vµ b¸n b¶o toµn.+ Nªu ®îc chøc n¨ng cña gen+ BiÕt ®îc sù t¹o thµnh ARN dùa trªn m¹ch khu«n cña gen vµ diÔn ra theo nguyªn t¾c bæ sung.+ Nªu ®îc thµnh phÇn ho¸ häc vµ chøc n¨ng cña protein( biÓu hiÖn thµnh tÝnh tr¹ng)+ Nªu ®îc mèi quan hÖ gi÷a gen- tÝnh tr¹ng th«ng qua mèi quan hÖ: Gen( ADN)- ARN- Protein- tÝnh tr¹ng.- KÜ n¨ng: BiÕt quan s¸t m« h×nh cÊu tróc kh«ng gian cña ph©n tö ADN ®Ó nhËn biÕt thµnh phÇn cÊu t¹o.II/ Néi dung:C©u 1: Nªu ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ho¸ häc cña ADN:- ADN lµ ph©n tö ®¹i ph©n tö cÊu t¹o theo nguyªn t¾c ®a ph©n, ®¬n ph©n lµ çc nucleotit.- Cã 4 lo¹i nu cÊu thµnh nªn ADN, mçi nu cã 3 thµnh phÇn:+ §êng pentoza( C5 H10O4)+ Axit photphoric.+ Bazonito gåm 1 trong 4 lo¹i: A, T, G, X- Trong 1 nu th× nhãm photphat g¾n víi ®êng ë vÞ trÝ C sè 5, cßn bazonito g¾n víi ®êng ë vÞ trÝ C sè 1.- Çc nu trªn 1 m¹ch ®¬n liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt photpho®ieste,. ®ã lµ liªn kÕt gi÷a ph©n tö ®êng cña nu nµy víi axit photphoric cña nu kÕ tiÕp.- Ngõ¬i ta quy íc lÊy tªn bazo nito ®Ó gäi nu.- Mçi m¹ch ®¬n cã chiÒu 5’ – 3’ .C©u 2: Nªu cÊu tróc kh«ng gian cña ADN:- ADN gåm 2 m¹ch ®¬n quÊn song song quanh 1 trôc tëng tîng trong kh«ng gian theo 2 chiÒu ngîc nhau theo chiÒu tõ tr¸i sang ph¶i( xo¾n ph¶i)- Hai m¹ch ®¬n xo¾n l¹i víi nhau thµnh 1 chuçi xo¾n kÐp, trong ®ã 1 bazonito cã kÝch thíc bÐ cña m¹ch ®¬n nµy ®îc bæ sung víi 1 bazonito cã kÝch thíc lín cña m¹ch ®¬n kia. Cô thÓ lµ A liªn kÕt víi T b»ng 2 liªn kÕt hi®ro, G liªn kÕt víi X b»ng 3 liªn kÕt hi®ro. Nguyªn


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9t¾c nµy ®îc gäi lµ nguyªn t¾c bæ sung. V× vËy khi biÕt sè lîng, thµnh phÇn, tr×nh tù s¾p xÕp cña m¹ch ®¬n nµy ta dÔ dµng suy ra m¹ch ®¬n kia.- Theo NTBS A= T, G = X vµ A + G = T+ X. TØ sè A+ G/ T + X trong çc ADN kh¸c nhau vµ ®Æc trng cho tõng loµi.Tõ ®ã ta cã 1 sè c«ng thøc sau:A = T, G = X. % A+ %G = 50%.Sè liªn kÕt hi®ro = 2A + 3GTæng sè nu cña gen N = A+ T + G + X = 2A + 2G.- Mçi chu k× xo¾n cã chiÒu dµi 34A0 gåm 10 cÆp nu. Kho¶ng çch gi÷a 2 nu kÕ tiÕp lµ 3.4 A0., §êng kÝn vßng xo¾n lµ 20A0.( 1 mm = 107A0, 1μm= 104A0)Tõ ®ã cã 1 sè c«ng thøc:L = N/2 x 3.4 = sè vßng xo¾n x 34A0

C©u 3: V× sao ADN cã cÊu tróc ®a d¹ng vµ ®Æc thï?* CÊu tróc ®a d¹ng v×:- Tõ 4 lo¹i nu s¾p xÕp theo tr×nh tù kh¸c nhau t¹o nªn vo sè ADN kh¸c nhau.- Mçi ADN cã sè lîng, thµnh phÇn çc nu kh¸c nhau t¹o nªn nhiÒu ADN kh¸c nhau.- ADN cã thÓ bÞ biÕn ®æi ®Ó t¹o nªn ADN míi.* CÊu tróc ®Æc thï v×: - TÝnh ®Æc thï cña ADN ®îc chi phèi chñ yÕu do ADN cÊu t¹o theo nguyªn t¾c ®a ph©n víi 4 lo¹i ®¬n ph©n lµ A, T, G, X.- §Æc thï do sè lîng, thµnh phÇn, tr×nh tù s¾p xÕp çc nu trªn ADN.- §Æc thï bëi sè lîng A+ T/ G + X trong ph©n tö.- Hµm lîng ADN trong nh©n tÕ bµo.C©u 4: Gi¶i thÝch v× sao hai ADN con qua c¬ chÕ nh©n ®«i l¹i gièng hÖt ADN mÑ?- Qu¸ tr×nh tù nh©n ®«i diÔn ra trªn 2 m¹ch ®¬n cña gen.- Trong qu¸ tr×nh tù nhan ®«i, çc nu trªn m¹ch khu«n vµ m«i trêng néi bµo kÕt hîp víi nhau theo NTBS: A- T, G – X- Sù h×nh thµnh m¹ch míi ë 2 ADN con ®ang dÇn h×nh thµnh ®Òu dùa trªn m¹ch khu«n cña ADN mÑ vµ ngîc hciÒu nhau.- CÊu t¹o cña 2 ADN con gièng hÖt mÑ trong ®ã cã 1 m¹ch cña ADN mÑ vµ 1 m¹ch míi ®îc tæng hîp tõ nguyªn liÖu cña m«i trêng néi bµo theo NTBS. Nh vËy sù sao chÐp cña ADN theo nguyªn t¾c b¸n b¶o toµn( gi÷ l¹i 1 nöa)* Qóa tr×nh tù nh©n ®«i cña ADN:DiÔn ra trong nh©n tÕ bµo t¹i çc NST ë k× trung gian, lóc nµy NST ë d¹ng sîi m¶nh cha th¸o xo¾n.Díi t¸c dông cña enzim ADN- polimeraza, ADN th¸o xo¾n, 2 m¹ch ®¬n t¸ch nhau vµ lÇn lît liªn kÕt víi çc nu tù do trong m«i trêng néi bµo theo NTBS ®Ó h×nh thµnh m¹ch míi.Khi qu¸ tr×nh tù nh©n ®«i kÕt thóc, ADN ®ãng xo¾n.



KÝ duyÖt gi¸o ¸n ®Çu tuÇn 6:

Ngµy 24/9/2012

TTCM: NguyÔn V¨n LiÖu.............................................................o0o...............................................................

TuÇn 7:NS: 20/9/2012

ADN Vµ gen( TT)I/ Môc tiªu:II/ §å dïng d¹y häc:III/ TiÕn tr×nh d¹y häc:C©u 5: Nªu b¶n chÊt ho¸ häc vµ chøc n¨ng cña gen:* B¶n chÊt ho¸ häc:- Gen lµ vËt chÊt di truyÒn n»m trªn NST quy ®Þnh tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ. B»ng thùc nghiÖm çc nhµ khoa häc ®· x¸c ®Þnh ®îc b¶n chÊt cña gen lµ mét ®o¹n cña ph©n tö ADN cã chøc n¨ng di truyÒn. Túu theo chøc n¨ng mµ gen ®îc ph©n thµnh nhiÒu lo¹i, chñ yÕu lµ gen cÊu tróc quy ®Þnh cÊu tróc cña Pr.- Trung b×nh mçi gen cã 600- 1500 cÆp nu cã tr×nh tù x¸c ®Þnh. Mçi tÕ bµo cña mçi loµi chøa nhiÒu gen: VK. E.coli chøa 2500 gen, ruåi giÊm 500 gen...- Ngµy nay ngêi ta ®· hiÓu kh¸ s©u vÒ cÊu tróc cña gen vµ ®· x©y dùng ®îc b¶n ®å di truyÒn vÒ sù ph©n bè çc gen trªn NST.* Chøc n¨ng cña gen:- ADN mang th«ng tin DT: ADN lµ n¬i lu tr÷ th«ng tin DT nghÜa lµ th«ng tin vÒ cÊu tróc Pr.- ADN truyÒn th«ng tin DT: Nhê ®Æc tÝnh nh©n ®«i mµ ADN truyÒn ®¹t TTDT qua çc thÕ hÖ tÕ bµo vµ c¬ thÓ.- ADN tÝch luü th«ng tin DT: ADN cã thÓ bÞ biÕn ®æi t¹o ra nhiÒu d¹ng kh¸c nhau, ®iÒu nµy cã ý nghÜa tÝch luü th«ng tin DT cho loµi.C©u 6: Mét ®o¹n cña ph©n tö ADN cã chiÒu dµi 5100 A0, cã A = 600 nu.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9a. TÝnh sè lîng çc lo¹i nu cßn l¹i cña ADN.b. Sè lîng chu k× xo¾n cña ®o¹n ph©n tö ADN ®ã.C©u 7: Mét ®¹on ph©n tö ADN cã A = 600 nu, X = 2A.a. T×m sè lîng nu lo¹i T vµ G.b. ChiÒu dµi cña ®o¹n ADN ®ã.c. Khi ®o¹n ADN tù nh©n ®«i t¹o ra 4 ®o¹n míi cÇn ®êi hái m«i trêng cung cÊp mçi lo¹i nu lµ bao nhiªu?C©u 8: §iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a cÊu tróc ARN vµ ADN?

ADN ARNSè m¹h ®¬n: 2Çc lo¹i ®¬n ph©n: A, T, G, XKhèi lîng, kÝch thíc, sè lîng nu trªn ph©n tö lín h¬n

1A, U, G, XKhèi lîng, kÝch thíc, sè lîng nu trªn ph©n tö nhá h¬n .

C©u 9: V× sao nãi ADN lµ vËt chÊt di truyÒn ë cÊp ®é ph©n tö?- ADN lµ thµnh phÇn chÝnh cña NST mµ NST lµ c¬ së vËt chÊt ë cÊp ®é tÕ bµo nªn ADN lµ VCDT ë cÊp ®é ph©n tö.- ADN mang th«ng tin DT: TTDT ®îc ®Æc trng bëi thµnh phÇn, sè lîng vµ tr×nh tù s¾p xÕp çc lo¹i nu- ADN truyÒn th«ng tin DT: ADN cã kh¶ n¨ng tù nh©n ®«i do ®ã cã thÓ truyÒn th«ng tin tõ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kh¸c.- ADN cã thÓ bÞ ®ét biÕn( mÊt, thªm, thay thÕ, ®¶o vÞ trÝ çc cÆp nu) t¹o ra v« sè d¹ng ADN kh¸c nhau, ®iÒu nµy cã ý nghÜa tÝch luü th«ng tin DT cho loµi.C©u 10: ARN ®îc tæng hîp nh thÕ nµo? §iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a c¬ chÕ tæng hîp ADN vµ ARN lµ g×?* C¬ chÕ tæng hîp ARN:Díi t¸c dông cña enzim ARN polimeraza çc liªn kÕt hi®ro tren mét ®o¹n ng¾n ph©n tö ADN t¬ng øng víi mét gen lÇn lît bÞ c¾t ®øt, hai m¹ch ®¬n cña gen t¸ch nhau ra. Trªn m¹ch gèc cña gen, çc nu cña nã lÇn lît liªn kÕt víi ribonu tù do cña m«i trêng theo nguyªn t¾c bæ sung( A- U, T- A, G- X, X- G)KÕt qu¶ mçi lÇn tæng hîp trªn khu«n mÉu cña gen sÏ t¹o ra mét ph©n tö ARN cã sè lîng, thµnh phÇn, trËt tù ph©n bè çc ribonu gièng víi m¹ch bæ sung cña gen, chØ kh¸c lµ T ®îc thay thÕ b»ng U. C¶ 3 lo¹i mARN, rARN, tARN ®Òu ®îc tæng hîp theo c¬ chÕ trªn.* §iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n:En zim xóc t¸c cho tæng hîp ADN lµ ADN polimeraza.KÕt qu¶ t¹o ra 2 ADN con gièng hÖt ADN mÑ.Çc ribonu trong ph©n tö ARN míi tæng hîp gièng mÑ thay T b»ng U cßn ADN th× hoµn toµn gièng ADN mÑ.* Chøc n¨ng cña ARN:+ mARN: TruyÒn ®¹t th«ng tin DT tõ gen sang s¶n phÈm ®Ó h×nh thµnh tÝnh tr¹ng, quy ®Þnh cÊu tróc ph©n tö Pr.+ tARN: VËn chuyÓn, l¾p r¸p çc aa vµo chuçi polipeptit dùa trªn nguyªn t¾c bæ sung gi÷a bé ba ®èi m· vµ bé ba m· sao.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9+ rARN: Liªn kÕt mét sè ph©n tö Pr ®Ó t¹o ra riboxom, tiÕp xóc víi mARN mµ tæng hîp nªn Pr.Qu¸ tr×nh tæng hîp ARN lµ c¬ së ®¶m b¶o cho gen thùc hiÖn tæng hîp Pr ë tÕ bµo chÊt, tõ ®ã s¶n phÈm Pr ®Ó h×nh thµnh tÝnh tr¹ng.C©u 11: Ph©n tö mARN cã mA = 150, mU = 300, mG = 600, mX = 450.a. X¸c ®Þnh mçi lo¹i nu cña gen tæng hîp nªn ph©n tö mARN nãi trªn.b. ChiÒu dµi cña gen lµ bao nhiªu A0.C©u 12: CÊu tróc cña ph©n tö protein:- Pr lµ ph©n tö ®¹i ph©n tö cã cÊu tróc ®a ph©n víi ®¬n ph©n lµ çc axit amin. Cã kho¶ng 20 lo¹i aa c¬ b¶n t¹o nªn 1014- 1015 lo¹i Pr lµm cho Pr cã tÝnh ®a d¹ng vµ ®Æc thï kh¸c nhau bëi sè lîng, thµnh phÇn, tr×h tù s¾p xÕp çc aa.- §îc cÊu t¹o tõ 4 lo¹i nguyªn tè chÝh lµ C, H, O, N. ngoµi ra cßn cã thªm çc nguyªn tè kh¸c S, P, Ca...- Mçi aa gåm 3 thµnh phÇn: mét gèc hidro cacbon( quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt cña aa), nhãm amino( - NH2), nhãm cacboxin( -COOH)R- CH- NH2

COOH- Çc aa nèi víi nhau b»ng liªn kÕt peptit lµ liªn kÕt ®îc h×nh thµnh gi÷a nhãm amino cña aa nµy víi nhãm cacboxin cña aa bªn c¹nh ®ång thßi gi¶i phãng mét ph©n tö níc.R- CH- NH2 H2N- CH- COOH COOH R TÝnh ®a d¹ng vµ ®Æc thï cña Pr ®îc quy ®Þnh bëi sè lîng, thµnh phÇn, tr×nh tù s¾p xÕp çc aa trong ph©n tö Pr. Ngoµi ra ßn ®îc quy ®Þnh bëi cÊu tróc kh«ng gian cña Pr víi 4 bËc cÊu tróc+ CÊu tróc bËc 1: Lµ chuçi pp ®¬n gi¶n do çc aa s¾p xÕp theo mét trËt tù nhÊt ®Þnh, liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt peptit. CÊu tróc bËc 1 t¹o nªn tÝnh ®Æc trng cho mçi lo¹i Pr.+ CÊu tróc bËc 2: Cho chuçi pp xo¾n lß xo ®Òu ®Æn, çc vßng xo¾n ë Pr d¹ng sîi cßn bÖn l¹i víi nhau kiÓu d©y thõng t¹o cho sîi chÞu lùc khoÎ h¬n.+ CÊu tróc bËc 3: Do chuçi bËc 2 xo¾n l¹i, lµ h×nh d¹ng kh«ng gian 3 chiÒu cña Pr coa d¹ng cuén xo¾n xÕp theo kiÓu ®Æc trng cho tõng lo¹i Pr.+ CÊu tróc bËc 4: Cho 2 hay nhiÒu sîi cÊu tróc bËc 3 cuén xo¾n t¹o thµnh d¹ng cÇu.* Chøc n¨ng cña Protein: 6 chøc n¨ng c¬ b¶n:+ Chøc n¨ng cÊu tróc: Lµ thµnh phÇn cÊu t¹o nªn chÊt nguyªn sinh, lµ thµnh phÇn t¹o nªn çc bµo quan vµ mµng sinh chÊt( mµng lipo protein) tõ ®ã h×nh thµnh nªn çc ®Æc ®iÓm gi¶i phÉu, h×nh th¸i cña çc m«, c¬ quan, hÖ c¬ quan, hÖ c¬ quan vµ c¬ thÓ.VD: Keratin lµ thµnh phÇn cÊu t¹o nªn l«ng, tãc, mãng, sõng+ Chøc n¨ng xóc t¸c( thµnh phÇn cÊu t¹o nªn enzim)


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9HiÖn cã kho¶ng 35000 lo¹i enzim tham gia xóc t¸c cho çc ph¶n øng kh¸c nhau trong c¬ thÓ.VD: Tæng hîp ARN cÇn sù tham gia cña enzim ARN polimeraza, khi ph©n gi¶i ARN thµnh ribonu cÇn enzim ribonucleaza.+ Chøc n¨ng ®iÒu hoµ( Pr lµ thµnh phÇn cÊu t¹o cña hormon) qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt trong c¬ thÓ.Çc hormon phÇn lín lµ Pr cã ho¹t tÝnh sinh häc rÊt cao.VD: Insulin cã vai trß ®iÒu hoµ hµm lîng ®êng trong m¸u, tiroit ®iÒu hoµ søc lín cña c¬ thÓ.+ Chøc n¨ng b¶o vÖ:Pr lµ thµnh phÇn cÊu t¹o cña kh¸ng thÓ.+ Chøc n¨ng vËn ®éng: Pr t¹o nªn çc lo¹i c¬ cã vai trß vËn ®éng c¬ thÓ thùc hiÖn chøc n¨ng çc cö ®éng nuèt, co bãp cña tim, vËn ®éng çc c¬ ch©n, c¬ tay, c¬ liªn sên... t¹o nªn çc thoi t¬ v« s¾c gåm çc d©y t¬ v« s¾c nèi víi çc NST vµ co rót çc sîi t¬ ®Ó di chuyÓn çc NST vÒ 2 cùc cña tÕ bµo.+ Chøc n¨ng cung cÊp n¨ng lîng: ThiÐu hôt G, L c¬ thÓ cã thÓ huy ®éng Pr cung cÊp n¨ng lîng cho tÕ bµo ho¹t ®éng.C©u 12: Gi¶i thÝch v× sao tr©u bß ¨n cá nhng thÞt tr©u l¹i kh¸c thÞt bß?V× sè lîng, thµnh phÇn çc aa s¾p xÕp trong chuçi pp kh¸c nhau ë tr©u vµ bß dÉn ®Õn Pr ë tr©u vµ bß kh¸c nhau do ®ã çc tÝnh tr¹ng do Pr biÓu hiÖn ë tr©u kh¸c ë bß.C©u 13:Nªu mèi quan hÖ gi÷a ADN- ARN- Protein. ADN ARN Protein Sè lîng, thµnh phÇn tr×nh tù s¾p xÕp çc nu trong ph©n tö ADN sÏ quy ®Þnh sè lîng, thµnh phÇn, tr×nh tù s¾p xÕp çc ribonu trong ph©n tö ARN tõ ®ã quy ®Þnh sè lîng, thµnh phÇn, tr×nh tù çc aa trong ph©n tö Pr tõ ®ã quy ®Þnh tÝnh tr¹ng.V× vËy tõ cÊu tróc cña gen cã thÓ suy ra cÊu tróc cña ARN theo nguyªn t¸c bæ sung vµ cÊu tróc cña Pr. Pr t¬ng t¸c víi m«i trêng ®Ó h×nh thµnh çc tÝnh tr¹ng ®Æc trng. Nh vËy gen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng.C©u 14: Mét gen dµi 5100A0 cã thÓ phiªn m· mét mARN cã bao nhiªu ribonu vµ m· ho¸ ®îc bao nhiªu aa trong ph©n tö Pr?Gi¶i:Sè nu cña gen = 5100/ 3,4 x 2 = 3000( nu)Sè ribonu = 3000/2 = 1500( ribonu)Sè aa = 1500/ 3 = 500( aa)C©u 15: NÕu cho r»ng mçi nu cña gen nÆng 300®vC, mçi aa nÆng 110®vC th× gen vµ Pr do gen m· ho¸ çi nµo nÆng h¬n? V× sao? BiÕt r»ng tÊt c¶ çc nu cña gen ®Òu m· ho¸ çc aa.Khèi lîng ADN nÆng h¬n. Gi¶ sö gen cã 3000 nu th× khèi lîng gen = 3000 x 300= 9.105®vC. Tõ 3000 nu t¹o ra 500aa. Do ®ã khèi lîng Pr = 500x 110 = 55000®vC


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9KÝ duyÖt gi¸o ¸n ®Çu tuÇn

7:Ngµy 01/10/2012.

TTCM: NguyÔn V¨n LiÖu.............................................................................o0o...................................................TuÇn 8:NS: 01/10/2012.

Ch¬ng IV/ BiÕn dÞI/ Môc tiªu:- Néi dung:+ Nªu ®îc kh¸i niÖm biÕn dÞ+ Ph¸t biÓu ®îc kh¸i niÖm ®ét biÕn gen vµ kÓ ®îc çc d¹ng ®ét biÕn gen.+ KÓ ®îc çc d¹ng ®ét biÕn cÊu tróc vµ sè lîng NST( thÓ dÞ béi, thÓ ®a béi)+ Nªu ®îc nguyªn nh©n ph¸t sinh vµ mét sè biÓu hiÖn cña ®ét biÕn gen vµ ®ét biÕn NST.+ §Þnh nghÜa ®îc thêng biÕn vµ møc ph¶n øng.+ Nªu ®îc mèi quan hÖ kiÓu gen, kiÓu h×nh vµ ngo¹i c¶nh, nªu ®îc mét sè øng dông cña mèi quan hÖ ®ã.- KÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng thu thËp tranh ¶nh, mÉu vËt liªn quan ®Õn ®ét biÕn vµ thêng biÕn.II/ Néi dung:C©u 1:§ét biÕn gen lµ g×? Cho vÝ dô minh ho¹.§ét biÕn gen lµ nh÷ng biÕn ®æi trong cÊu tróc cña gen do ¶nh hëng phøc t¹p cña m«i trêng trong vµ ngoµi c¬ thÓ tíi ph©n tö ADN, cuÊt hiÖn do tù nhiªn hoÆc con ngêi.VD: §ét biÕn mÊt kh¶ n¨ng tæng hîp chÊt dÖp lôc ë lóa, lîn cã ®Çu vµ ch©n sau dÞ d¹ng, ®ét biÕn c©y cøng vµ nhiÒu b«ng ë lóa...C©u 2: Mét gen cã A = 600 nu, G= 900nu.a. nÕu khi ®ét biÕn gen ®ét biÕn cã A= 601nu, G= 900nu.§©y lµ ®ét biÕn g×?b. NÕu khi ®ét biÕn gen ®ét biÕn cã A= 599nu, G= 901nu§©y lµ ®ét biÕn g×?c. nÕu khi ®ét biÕn gen ®ét biÕn cã A= 599 nu, G= 900nu.§©y lµ ®ét biÕn g×?d. NÕu khi ®ét biÕn sè lîng, thµnh phÇn çc nu kh«ng ®æi, chØ thay ®«i tr×nh tù ph©n bè çc nu th× ®©y lµ ®ét biÕn g×. BiÕt r»ng ®ét biÕn chØ liªn quan ®Õn 1 cÆp nu.GV: Hµ thÞ huyÒn tr©m N¨m häc: 2012- 201326

Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9C©u 3: Cã nh÷ng lo¹i ®ét biÕn gen nµo? Cho vÝ dô minh ho¹? Nguyªn nh©n g©y ®ét biÕn gen lµ g×?MÊt, thªm, thay thÕ, ®¶o vÞ trÝ cña çc cÆp nu.Gen ban ®Çu: A T G X X X G T T A

T A X G G G X A A TGEN I: A T X X X G T T A

T A G G G X A A T ( mÊt cÆp G- X)GEN II: A T G X G X X G T T A ( thªm cÆp G- X)

T A X G X G G X A A TGEN III: A T G A X X G T T A( thay cÆp G- X b»ng cÆp A- T)

T A X T G G X A A TGEN IV: A G T X X X G T T A( ®¶o vÞ trÝ cÆp T- A víi cÆp G- X)

T X A G G G X A A T Nguyªn nh©n g©y ®ét biÕn gen:- Trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn lµ do rèi lo¹n sù sao chÐp ADN d¬Ý ¶nh h-ëng phøc t¹p cña m«i trêng ngoµi vµ m«i trêng trong c¬ thÓ.- Trong thùc nghiÖm: G©y ®ét biÕn b»ng çc t¸c nh©n vËt lÝ( chiÕu tia anpha, tia gamma....), çc t¸c nh©n ho¸ häc( 5- brom uraxin...)C©u 4: Çc d¹ng ®ét biÕn NST:- MÊt ®o¹n: Do t¸c nh©n ®ét biÕn lµm mÊt mét ®o¹n NST.VD: MÊt mét ®o¹n ë NST 21 g©y bÖnh ung th m¸u.- §¶o ®o¹n: T¸c nh©n §B lµm ®øt ra 1 ®o¹n mang gen, ®o¹n nµy quay trë l¹i 1800 g¾n vµo chç bÞ ®øt lµm thay ®æi vÞ trÝ ph©n bè trªn gen trªn NST.- LÆp ®o¹n: Do t¸c nh©n §B, NST ®îc l¾p thªm 1 hoÆc 1 sè ®o¹n gièng mét trong nh÷ng ®o¹n vèn cã cña NST ®ã v× vËy lµm t¨ng mét sè gen cïng lo¹i.VD: LÆp ®o¹n 16A ë ruåi giÊm lµm m¾t h×nh cÇu trë thµnh m¾t dÑt, nÕu lÆp nhiÒu ®o¹n sÏ lµm ruåi giÊm mÊt h¼n m¾t. LÆp ®o¹n còng cã trêng hîp lµm t¨ng cêng ®é biÓu hiÖn cña tÝnh tr¹ng nh ë lóa ®¹i m¹ch lÆp mét ®o¹n lµm t¨ng ho¹t tÝnh cña enzim amilaza øng dông trong s¶n xuÊt bia.- ChuyÓn ®o¹n t¬ng hç: Cã sù t¸ch ra cña mét ®o¹n trªn c¶ 2 NST kh«ng cïng nguån vµ 2 ®o¹n nµy trao ®æi cho nhau. ChuyÓn ®o¹n kh«ng t¬ng hç: 1 ®o¹n NST nµy ®øt ra vµ g¾n vµo 1 NST nguyªn vÑn kh«ng cïng nguån. C¶ 2 çch chuyÓn ®o¹n ®Òu lµm cho gen trªn NST ph©n bè l¹i, nh÷ng chuyÓn ®o¹n lín thêng g©y chÕt, lµm gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng sinh s¶n.VD: ChuyÓn ®o¹n tõ NST sè 4 sang NST sè 14 ë lîn Lan®rat lµm gi¶m 56% kh¶ n¨ng sinh s¶n.Nguyªn nh©n g©y §B: Do çc t¸c nh©n vËt lÝ vµ ho¸ häc ë m«i trêng ngo¹i c¶nh ®· ph¸ vì cÊu tróc NST hay lÆp l¹i çc gen trªn NST.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9Vai trß: G©y ra çc rèi lo¹n hoÆc bÖnh liªn quan ®Õn cÊu tróc NST. Tuy nhiªn vÉn cã 1 sè §B cã lîi.C©u 5: C¬ chÕ ph¸t sinh ®ét biÕn sè lîng NST:P: 2n x 2n P: XX x XYGP n 2n GP: X XY 0F1: 3n n F1: XXY XDo kh«ng ph©n li trong qu¸ tr×nh gi¶m ph©n t¹o ra giao tö chøa 2 NST vµ giao tö 0 NST. 2 giao tö nµy kÕt hîp víi giao tö b×nh thêng t¹o ra thÓ 1 nhiÔm vµ thÓ 3 nhiÔm.VD: ë ngêi cã 3 NST sè 21 g©y bÖnh §ao, cÆp NST giíi tÝnh mÊt ®i 1 NST giíi tÝnh t¹o d¹ng XO h×nh thµnh triÖu chøng T¬cn¬.- C¬ chÕ h×nh thµnh thÓ ®a béi: Xö lÝ b»ng çc t¸c nh©n vËt lÝ( tia phãng x¹, thay ®æi nhiÖt ®é ®ét ngét), ho¸ chÊt( consixin, 5 brom uraxin...) vµo tÕ bµo lóc nguyªn ph©n hoÆc gi¶m ph©n hoÆc ¶nh h-ëng phøc t¹p cña m«i trêng trong c¬ thÓ g©y rèi lo¹n ph©n bµo.C©u 6: Cho 2 thø cµ chua lìng béi thuÇn chñng, mét thø cã qu¶ ®á vµ 1 thø cã qu¶ vµng thu ®îc F1 toµn qu¶ ®á lìng béi. Cho t¸c ®éng consixin ®Ó tø béi qu¸ c©y lai F1. Cho F1 tø béi qu¶ ®á tù thô phÊn ®îc F2: 1750 c©y qu¶ ®á: 50 c©y qu¶ vµng.Tr×nh bµy s¬ ®å lai tõ P ®Õn F2 biÕt r»ng qu¶ ®á A, vµng a, c©y tø béi khi gi¶m ph©n cho giao tö 2n cã søc sèng.Gi¶i: P( t/c): AA( qu¶ ®á) x aa( qu¶ vµng)

F1: 100% Aa( qu¶ ®á) consixin AAaa( qu¶ ®á)F1 x F1: AAaa( qu¶ ®á) x AAaa( qu¶ ®á)GF1: AA, aa, A, a AA, aa, A, a

F2: 1 AAAA: 2 AAA: 2 AAaa:2 AAa: 2 Aaa:1 AA: 2 Aa: 1 aaaa:2 aaa: 1 aa.

KÝ duyÖt gi¸o ¸n ®Çu tuÇn 8:

Ngµy 08/10/2012.

TTCM: NguyÔn V¨n LiÖu.........................................................o0o.........................................................................TuÇn 9:NS: 08/ 10/ 2012.

Ch¬ng IV/ BiÕn dÞ( TT)I/ Môc tiªu:- KiÕn thøc: + Ph©n biÖt ®îc thuowngf biÕn víi ®ét biÕn.+ Ph©n biÖt ®îc trÎ ®ång sinh cïng trøng vµ ®ång sinh kh¸c trøng.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9+ Nªu ®îc kh¸i niÖm møc ph¶n øng, kÜ thuËt gen, c«ng nghÖ sinh häc, ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ph¶ hÖ vµ ý nghÜa.- KÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng kh¸i qu¸t ho¸ kiÕn thøc vµ ph¬ng ph¸p lµm bµi.- Th¸i ®é: Cã th¸i ®é nghiªm tóc khi häc tËp.II/ Néi dung:C©u 7: Ph©n biÖt ®ét biÕn víi thêng biÕn:Thêng biÕn: Lµ nh÷ng biÕn ®æi cña kiÓu h×nh ph¸t sinh trong ®êi sèng cña ç thÓ díi ¶nh hëng trùc tiÕp cña m«i trêng. Thêng biÕn biÓu hiÖn ®ång lo¹t theo mét híng x¸c ®Þnh t¬ng øng víi ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh, kh«ng cã kh¶ n¨ng di truyÒn.

Thêng biÕn §ét biÕn- Lµ nh÷ng biÕn ®æi cña kiÓu h×nh ph¸t sinh trong ®êi sèng cña ç thÓ díi ¶nh hëng trùc tiÕp cña m«i trêng.- Kh«ng di truyÒn cho thÕ hÖ sau.- XuÊt hiÖn víi tÇn sè cao.

- Thêng cã lîi, gióp cho c¬ thÓ thÝch nghi tèt h¬n víi ®iÒu kiÖn sèng cña m«i trêng.

- Lµ nh÷ng biÕn ®æi trong vËt chÊt di truyÒn( ADN, NST) díi t¸c ®éng cña m«i trêng.

- Di truyÒn ®îc.- XuÊt hiÖn víi tÇn sè thÊp mét çch ngÉu nhiªn.- Thêng cã h¹i

Møc ph¶n øng: Lµ giíi h¹n thêng biÕn cña mét kiÓu gen( 1 nhãm gen) tríc nh÷ng ®iÒu kiÖn m«i trêng kh¸c nhau. Møc ph¶n øng do kiÓu gen quy ®Þnh. Kh«ng cã kh¶ n¨ng di truyÒn.C©u 8:ThÕ nµo lµ nghiªn cøu ph¶ hÖ? Nghiªn cøu ph¶ hÖ cã ý nghÜa g×?Nghiªn cøu ph¶ hÖ lµ ph¬ng ph¸p theo dâi sù di truyÒn cña mét tÝnh tr¹ng nhÊt ®Þnh cña nh÷ng ngêi thuéc cïng mét dßng hä qua nhiÒu thÕ hÖ ®Ó x¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm di truyÒn cña tÝnh tr¹ng ®ã.- ý nghÜa: T×m hiÓu sù di truyÒn cña mét tÝnh tr¹ng nµo ®ã.

Sù di truyÒn cña tÝnh tr¹ng cã liªn quan ®Õn giíi tÝnh hay kh«ng.

X¸c ®Þnh ®îc tÝnh tr¹ng nµo lµ tÝnh tr¹ng tréi. TÝnh tr¹ng nµo phô thuéc m«i trêng, tÝnh tr¹ng nµo do gen

quy ®Þnh.VD: TÝnh tr¹ng mµu m¾t ë F2 xuÊt hiÖn ë c¶ nam vµ n÷ do ®ã gen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng nµy kh«ng n»m trªn NST giíi tÝnh mµ n»m trªn NST thêng.* §ång sinh cïng trøng: §îc sinh ra tõ 1 trøng ®îc thô tinh víi 1 tinh trïng. Qua çc lÇn nguyªn ph©n hîp tö ®îc h×nh thµnh 2, 3, 4, 5... tÕ bµo riªng lÎ ph¸t triÓn thµnh 1 c¬ thÓ. TrÎ ®ång sinh cïng trøng gièng nhau vÒ ph¬ng diÖn di truyÒn, cã kiÓu gen ®ång nhÊt Ýt nhÊt lµ ®èi víi hÖ gen trong nh©n, cïng giíi tÝnh, cïng nhãm m¸u, mµu tãc, mµu da, d¹ng tãc, dÔ m¾c cïng 1 lo¹i bÖnh.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9* §ång sinh kh¸c trøng: §îc sinh ra tõ 2 hay nhiÒu trøng rông cïng 1 lóc ®îc thô tinh bëi çc tinh trïng kh¸c nhau. Do ®ã chóng thêng kh¸c nhau vÒ ph¬ng diÖn di truyÒn, kh¸c nhau vÒ kiÓu gen, cã thÓ cïng giíi tÝnh hay kh¸c giíi tÝnh, cã thÓ m¾c çc bÖnh di truyÒn kh¸c nhau.*Vai trß cña nghiªn cøu trÎ ®ång sinh: Nu«i trÎ ®ång sinh trong cïng mét ®iÒu kiÖn gièng nhau hay kh¸c nhau d· cho phÐp nghiªn cøu ¶nh hëng cña m«i trêng ®èi víi cïng 1 kiÓu gen ë çc giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau. So s¸nh trÎ ®ång sinh cïng trøng vµ trÎ ®ång sinh kh¸c trøng khi cïng sèng trong m«i trêng gièng nhau cho phÐp x¸c ®Þnh ®îc vai trß di truyÒn trong sù ph¸t triÓn tÝnh tr¹ng.C©u 9: KÜ thuËt gen: Lµ tËp hîp nh÷ng ph¬ng ph¸p t¸c ®éng ®Þnh híng lªn ADN cho phÐp chuyÓn gen tõ mét ç thÓ cña loµi nµy sang ç thÓ loµi kh¸c.Gåm 3 bíc:+ T¸ch ADN tõ c¬ thÓ cho vµ ADN dïng lµm thÓ truyÒn( ADN cña plasmid)+ C¾t nèi ®Ó t¹o ADN t¸i tæ hîp.+ §a ADN t¸i tæ hîp vµo c¬ thÓ nhËn vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù biÓu hiÖn cña gen ghÐp.Vµo tÕ bµo §V, TV, nÊm men, ®o¹n ADN ®îc chuyÓn g¾n vµo NST tÕ bµo nhËn tù nh©n ®«i truyÒn qua çc tÕ bµo tiÕp theo qua c¬ chÕ ph©n bµo chØ huy qu¸ tr×nh tæng hîp protein cho çc gen m· ho¸ trong ®o¹n ®ã.øng dông kÜ thuËt gen:+ T¹o ra çc chñng vi sinh vËt míi s¶n xuÊt nhiÒu s¶n phÈm sinh häc víi sè lîng lín vµ gi¸ thµnh rÎ.+ T¹o ra gièng c©y trång biÕn ®æi gen: TËp trung çc gen cã n¨ng suÊt cao, hµm lîng dinh dìng cao, kh¸ng s©u bÖnh, kh¸ng thuèc diÖt cá d¹i vµ chÞu ®îc çc ®iÒu kiÖn bÊt lîi, t¨ng thêi h¹n b¶o qu¶n, khã bÞ dËp n¸t khi vËn chuyÓn....+ T¹o ra ®éng vËt biÕn ®æi gen: ChuyÓn gen sinh trëng tõ bß vµo lîn gióp cho hiÖu qu¶ tiªu thô thøc ¨n cao h¬n, Ýt mì h¬n lîn b×nh th-êng.C©u 10: C«ng nghÖ sinh häc: Lµ ngµnh c«ng nghÖ sö dông tÕ bµo sèng vµ çc qu¸ tr×nh sinh häc ®Ó t¹o ra c ¸c s¶n phÈm sinh häc cÇn thiÕt cho con ngêi.VD: C«ng nghÖ lªn men ®Ó s¶n xuÊt chÕ phÈm vi sinh dïng trong ch¨n nu«i trång trät vµ b¶o qu¶n.C«ng nghÖ tÕ bµo §V vµ TV.C«ng nghÖ chuyÓn nh©n vµ chuyÓn ph«i.C«ng nghÖ sinh häc xö lÝ m«i trêng.C«ng nghÖ gen....C©u 11:


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9- u thÕ lai: Khi lai gi÷a çc loµi, çc thø, çc gièng hoÆc çc dßng thuÇn cã kiÓ gen kh¸c nhau, c¬ thÓ lai F1 thêng cã çc ®Æc ®iÓm vît tréi bè mÑ vÒ søc sèng, sinh trëng, t¨ng kh¶ n¨ng chèng chÞu víi ®iÒu kiÖn bÊt lîi cña m«i trêng, t¨ng kh¶ n¨ng sö dông chÊt dinh d-ìng.- Nguyªn nh©n t¹o u thÕ lai: + Do F1 dÞ hîp theo nhiÒu gen trong ®ã gen lÆn kh«ng ®îc biÓu hiÖndo ®ã søc sèng ®îc t¨ng cêng, ®ång ho¸, dÞ ho¸ m¹nh, c¬ thÓ lai cã n¨ng suÊt, phÈm chÊt tèt.VD: P: AABBcc x aabbCC F1: AaBbCc.Nhng cµng vÒ sau tØ lÖ gen dÞ hîp cµng gi¶m do ®ã u thÕ lai cµng gi¶m.+ Do sù céng gép cña çc gen tréi cã lîi: PhÇn lín çc gen tréi lµ çc gen cã lîi, hiÖn tîng nµy thÊy râ ë çc tÝnh tr¹ng ®a gen nh chiÒu cao c©y, n¨ng suÊt thêng phô thuéc vµo sè lîng çc gen tréi cã trong kiÓu gen.- Ph¬ng ph¸p t¹o u thÕ lai:+ Lai kh¸c dßng kÐp: A x B C C x F H.

D x E F+ Lai kh¸c dßng ®¬n: Cho 2 dßng thô phÊn liªn tôc qua 5- 7 thÕ hÖ ®Ó t¹o ra ç dßng lai thuÇn råi lai chóng víi nhau sÏ ®îc d¹ng u thÕ lai kh¸c dßng. A x B C.+ Lai thuËn vµ lai nghÞch: u thÕ lai phô thuéc vµo c¶ ®Æc tÝnh cña tÕ bµo chÊt. V× vËy kÕt qu¶ phÐp lai thuËn nghÞch kh«ng gièng nhau.+ Lai kh¸c loµi: Thêng tiÕn hµnh ®èi víi thùc vËt. Cho lai 2 loµi víi nhau sau ®ã tø béi ho¸ c¬ thÓ lai thu ®îc c©y lai cã u thÕ lai lín h¬n.- Giao phèi gÇn: Lµ sù giao phèi gi÷a çc ç thÓ cã quan hÖ hä hµng gÇn nh anh chÞ em cïng bè mÑ hoÆc gi÷a bè mÑ víi con çi cña chóng.Giao phèi gÇn qua nhiÒu thÕ hÖ lµm gi¶m tØ lÖ dÞ hîp, ®ång hîp tö t¨ng lªn, çc gen lÆn bÊt lîi cã thÓ biÓu hiÖn ra kiÓu h×nh. V× giao phèi gÇn sÏ lµm xuÊt hiÖn çc kiÓu gen ®ång hîp tö t¹o ra çc dßng thuÇn cã vai trß trong tiÕn ho¸.Sinh ra hiÖn tîng tho¸i ho¸ dÉn ®Õn søc sèng kÐm, sinh trëng vµ ph¸t triÓn kÐm, n¨ng suÊt vµ phÈm chÊt gi¶m, tÝnh chèng chÞu víi ®iÒu kiÖn bÊt lîi kÐm. ë ®éng vËt thêng xuÊt hiÖn qu¸i thai, dÞ h×nh.

KÝ gi¸o ¸n ®Çu tuÇn 9:Ngµy 15/10/2012.



TTCM: NguyÔn V¨n LiÖu.TuÇn 10:NS: 10/ 10/ 2012.I/ Môc tiªu:- KiÕn thøc: + Gi¶i ®îc çc bµi tËp mang tÝnh chÊt tæng hîp.+ Kh¸i qu¸t ®îc kiÕn thøc ®· häc, gi¶i ®îc çc d¹ng bµi tËp di truyÒn.- KÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi vµ ph¬ng ph¸p lµm bµi thi qua gi¶i ®Ò.- Th¸i ®é: Cã th¸i ®é nghiªm tóc khi lµm bµi.II/ §å dïng d¹y häc:§Ò kiÓm tra, ®¸p ¸n.M¸y tÝnh bá tói.III/ TiÕn tr×nh d¹y häc:1. KiÓm tra bµi cò: TiÕn hµnh trong qu¸ tr×nh d¹y häc2. Bµi míi:ĐỀ THI HSG CẤP HUYỆN Cam Lé Năm học 2007-2008

Môn thi: Sinh học – Lớp 9Thời gian làm bài: 150 phút

Câu 1.( 2đ ) So sánh kết quả lai phân tích F1 trong 2 trường hợp di truyền độc lập và di truyền liên kết của 2 cặp tính trạng?Câu 2.( 3đ ) Câu trúc điển hình của NST được biểu hiện rõ nhất ở kì nào của quá trình nguyên phân? Mô tả cấu trúc đó? Phân biệt bộ NST đơn bội và bộ NST lưỡng bội?Câu 3.(3đ ) Khi cho cây cà chua F1 giao phấn với nhau, người ta thu được F2 có: 450 cây quả đỏ và 150 cây quả vànga. Hãy dựa vào 1 quy luật di truyền nào đó của Menđen để xác định tính trội tính lặn và lặp quy ước gen.

b. Lập sơ đồ giao phấn của F1.c. Xác định kiểu gen của P đã tạo ra các cây F1 nói trên và viết sơ đồ lai minh

họa.Câu 4.(3đ ) Cho một đoạn mạch đơn ( mạch khuôn mẫu ) của gen có trình tự các nuclêôtit là – A – X – T – T – A – X – X – G – A – A – T – X – a. Hãy xác định trình tự các nuclêôtit của đoạn mạch đơn bổ sung với nó? Giải thích vì sao?b. Đoạn mạch ARN thông tin ( mARN ) được tổng hợp từ mạch khuôn mẫu của gen có trình tự các nuclêôtit như thế nào? Giải thích?c. Phân tử Prôtêin được tổng hợp do gen đó quy định có bao nhiêu axit amin, giải thích?Câu 5.( 3đ ) Một đoạn ADN bình thường, có số nuclêôtit loại Ađênin là 27 và loại Guanin là 63. Do tác nhân phóng xạ, đoạn ADN này bị đột biến và có số nuclêôtit loại Ađênin là 26 và loại Guanin vẫn giữ nguyên.

a. Đây là dạng đột biến nào?b. Chiều dài của đoạn ADN bị đột biến thay đổi như thế nào so với đoạn ADN

bình thường?


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9c. Biểu thức A + G = T + X còn đúng hay không đối với đoạn ADN bị đột biến?

Vì sao?Câu 6.( 3đ ) Một hợp tử ở người có 2n = 46 thực hiện nguyên phân:

a. Khi ở kì trung gian, sau khi tự nhân đôi hợp tử trên có bao nhiêu tâm động, bao nhiêu Crômatit?

b. Khi chuyển sang kì đầu, hợp tử trên có bao nhiêu NST kép?c. Khi chuyển sang kì giữa, hợp tử trên có bao nhiêu NST kép, bao nhiêu tâm

động, bao nhiêu Crômatit?d. Khi ở kì sau, hợp tử trên có bao nhiêu NST đơn, bao nhiêu tâm động?

Câu 7.(3đ ) Ở người, gen D quy định lông mi dài là trội hoàn toàn so với gen d quy định lông mi ngắn. Các gen này nằm trên NST thường. Bố và mẹ đều có lông mi dài, sinh được 1 con gái có lông mi dài và một con trai có lông mi ngắn. Xác định kiểu gen của bố, mẹ, con trai và con gái?

ĐÁP ÁN ĐỀ THI HSG huyÖn cam léCâu 1.(2đ ) So sánh kết quả lai phân tích F1 trong trường hợp di truyên độc lập và di truyền liên kết của 2 cặp tính trạng theo bảng sau:

Di truyền độc lập Di truyền liên kếtF1 lai phân tích.

F1: Hạt vàng, trơn x Hạt xanh, nhăn AaBb aabbGF1:AB, Ab, aB, ab abFB: 1AaBb: 1 Aabb : 1aaBb : 1 aabbKiểu hình : 1 vàng, trơn : 1 vàng, nhăn 1 xanh, trơn : 1 xanh, nhăn- Kết quả xuất hiện biến dị tổ hợp: vàng, nhăn và xanh, trơn

F1 lai phân tíchF1: Thân xám, cánh dài x thân đen, cánh cụt

BVbv

bvbv

GF1 : BV , bv bv

FB : 1BVbv : 1

bvbv

Kiểu hình : 1 thân xám , cánh dài . 1 thân đen , cánh cụt .- Kết quả không xuất hiện biến dị tổ hợp

Câu 2.( 3đ ) Cấu trúc điển hình của NST được biểu hiện rõ nhất ở kì giữa của quá trình nguyên phân. Ở kì giữa: NST gồm 2 Crômatit ( nhiễm sắc tử chị em ) gắn với nhau ở tâm động. Tâm động là nơi nối tơ vô sắc để giúp cho NST di chuyển về 2 cực của tế bào ( 1,5 đ )Bộ NST chứa các cặp NST tương đồng gọi là bộ NST lưỡng bội ( 2n ). Bộ NST mà trong giao tử chỉ chứa 1 NST của mỗi cặp tương đồng gọi là bộ NST đơn bội ( n ). ( 1,5đ )Câu 3.( 3đ )

a. Xác định tính trội, lặn và quy ước gen ( 1đ )


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9 Xét kết quả F2 có: 450 quả đỏ : 150 quả vàng 3 quả đỏ : 1 quả vàng. F2 có tỉ lệ kiểu hìnhcủa quy luật phân li của Menđen.Dựa vào quy luật này suy ra tính trạng quả đỏ trội hoàn toàn so với quả vàng Quy ước: Gen A – Quả đỏ; gen a – quả vàng

b. Sơ đồ giao phấn của F1 (1đ ) F2 có tỉ lệ 3 trội : 1 lặn suy ra F1 đều có kiểu gen dị hợp Aa Sơ đồ lai: F1: Aa( quả đỏ ) x Aa( quả đỏ ) GF1: A, a A, a F2: 1AA : 2Aa : 1aa Kiểu hình: 3 quả đỏ: 1 quả vàng

c. Kiểu gen của P (1đ ) F1 đều dị hợpAa suy ra kiểu gen của P phải thuần chủng về cặp tính trạng tương phản nên cây quả đỏ có kiểu gen AA, cây quả vàng có kiểu gen aa Sơ đò minh họa: P: AA( quả đỏ ) x aa( quả vàng ) GP: A a F1: Aa( quả đỏ )Câu 4.(3đ )

a. Trình tự các nuclêôtit trên mạch bổ sung là:- T – G – A – A – T – G – G – X – T – T – A – G –

Vì các nuclêôtit giữa 2 mạch đơn liên kể với nhau theo nguyên tắc bổ sung; - A – T - , - X – G – và ngược lại.b. Mạch mARN có trình tự các nuclêôtit là:

- U – G – A – A – U –G – G –X – U – U – A – G –Vì trong quá trình tổng hợp mARN, các nuclêôtit của gen liên kết với các nuclêôtit tự do trong môi trường nội bào theo nguyên tắc bổ sung: A – U, T – A, X – G, G – X

c. Trong quá trình tổng hợp axit amin của Prôtêin, ta có căn cứ cứ 3 nuclêôtit kế tiếp nhau quy định 1 axit amin nên ta có số axit amin là 12 : 3 = 4 axit aminCâu 5.( 3đ )

a. Số nuclêôtit loại Ađênin của đoạn ADN bị đột biến so với đoạn ADN bình thường giảm: 27 – 26 = 1 nuclêôtit. Do vậy đây là đột biến mất 1 cặp nuclêôtit, cụ thể là cặp A - T b. Mỗi cặp nuclêôtit có chiều dài là 3,4 A0. Do mất 1 cặp nuclêôtit nên chiều dài

của đoạn ADN bị đột biến giảm đi 3,4 A0 so với đoạn ADN bình thường.c. Biểu thức A + G = T + X vẫn còn đúng với đoạn ADN bị đột biến vì theo

nguyên tắc bổ sung: A = T, X = G.Câu 6.( 3đ )

a. Kì trung gian có 46 tâm động, 92 Crômatitb. Kì đầu có: 46 NST képc. Kì giữa có: 46 NST kép, 46 tâm động, 92 Crômatitd. Kì sau có: 92 NST đơn, 92 tâm động

Câu 7.( 3đ ) - Bố và mẹ đều có lông mi dài cho nên trong kiểu gen của con họ đều có mặt của 1 gen D- Con trai có lông mi ngắn nên có kiểu gen là dd tức là con trai đã nhận 1 gen d từ bố và 1 gen d từ mẹ- Từ 2 dữ liệu trên suy ra: Kiểu gen của bố là DdGV: Hµ thÞ huyÒn tr©m N¨m häc: 2012- 201334

Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9 Kiểu gen của mẹ là Dd- Người con gái có lông mi dài nên trong kiểu gen có mặt ít nhất 1 gen D. Vậy kiểu gen của người con gái là DD hoặc Dd.

KÝ gi¸o ¸n ®Çu tuÇn 10:

Ngµy 22/10/2012.

TTCM: NgyuyÔn V¨n LiÖu................................................................o0o....................................................................TuÇn 11:NS: 20/ 10/ 2012.I/ Môc tiªu:- KiÕn thøc: + Gi¶i ®îc çc bµi tËp mang tÝnh chÊt tæng hîp.+ Kh¸i qu¸t ®îc kiÕn thøc ®· häc, gi¶i ®îc çc d¹ng bµi tËp di truyÒn.+ BiÕt ®îc çch viÕt çc lo¹i giao tö víi sè lîng cÆp gen lín.- KÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi vµ ph¬ng ph¸p lµm bµi thi qua gi¶i ®Ò.- Th¸i ®é: Cã th¸i ®é nghiªm tóc khi lµm bµi.II/ §å dïng d¹y häc:§Ò kiÓm tra, ®¸p ¸n.M¸y tÝnh bá tói.III/ TiÕn tr×nh d¹y häc:

®Ò thi HSG m«n sinh häc líp 9 thµnh phè h¶i d¬ngThêi gian: 150 phót (Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò) Ngµy thi: 28/3/2010C©u 1 (1.5 ®iÓm):Cho 2 loµi sinh vËt, loµi thø nhÊt cã kiÓu gen AaBb, loµi thø hai cã

kiÓu gen (chØ xÐt trong trêng hîp kh«ng cã ®ét biÕn vµ ho¸n vÞ gen)

a. Nªu ®Æc ®iÓm chung vµ riªng vÒ kiÓu gen cña hai loµi ®ã.b. Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt ®îc hai kiÓu gen nãi trªn?

C©u 2 (2.0 ®iÓm): a. Nªu c¬ chÕ duy tr× sù æn ®Þnh bé NST 2n cña loµi sinh s¶n

h÷u tÝnh.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9b. ë ruåi giÊm: CÆp NST sè 1 vµ 3 mçi cÆp chøa mét cÆp gen dÞ

hîp, cÆp NST sè 2 chøa hai cÆp gen dÞ hîp, cÆp sè 4 lµ cÆp NST giíi tÝnh.

- ViÕt kÝ hiÖu bé NST cña ruåi giÊm çi. - Khi gi¶m ph©n b×nh thêng, kh«ng cã hiÖn tîng trao ®æi ®o¹n

cã thÓ t¹o ra bao nhiªu lo¹i giao tö? ViÕt kÝ hiÖu cña çc giao tö ®ã. C©u 3 (1.5 ®iÓm):

a. H·y viÕt tªn cña ph©n tö lµ b¶n sao cña gen cÊu tróc vµ ph©n tö mang ®¬n ph©n cÊu t¹o nªn pr«tªin?

b. So s¸nh hai ph©n tö ®ã vÒ cÊu tróc vµ chøc n¨ng.C©u 4 (1.0 ®iÓm):

Ph©n biÖt thÓ ®a béi víi thÓ dÞ béi? Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt ®îc thÓ ®a béi?C©u 5 (1.0 ®iÓm):

Lai kinh tÕ lµ g×? T¹i sao kh«ng dïng con lai kinh tÕ ®Ó lµm gièng? ë níc ta lai kinh tÕ ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc nµo lµ phæ biÕn? Cho 1 vÝ dô minh häa.C©u 6 (1.5 ®iÓm):

a. Nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña quÇn x·.b. Ph©n biÖt quÇn thÓ víi quÇn x·.

C©u 7 (1.5 ®iÓm): Tõ mét phÐp lai gi÷a hai c©y ngêi ta thu ®îc:

- 250 c©y th©n cao, qu¶ ®á.- 248 c©y th©n cao, qu¶ vµng.- 251 c©y th©n thÊp, qu¶ ®á.- 249 c©y th©n thÊp, qu¶ vµng.

BiÕt mçi gen quy ®Þnh mét tÝnh tr¹ng vµ th©n cao, qu¶ ®á lµ hai tÝnh tr¹ng tréi. H·y biÖn luËn vµ viÕt s¬ ®å lai.

Híng dÉn chÊm thi HSG tØnh - m«n sinh líp 9N¨m häc 2009 – 2010

C©u Néi dung §iÓm

C©u1

1.5 ®

a. §Æc ®iÓm chung- §Òu lµ 2 cÆp gen dÞ hîp, ®Òu lµ c¬ thÓ lìng béi, cã u thÕ lai cao, tÝnh di truyÒn kh«ng æn ®Þnh,- Cã tÝnh phæ biÕn trong tù nhiªn, cã kh¶ n¨ng t¹o nhiÒu lo¹i biÕn dÞ qua con ®êng sinh s¶n

0.25

* §Æc ®iÓm riªngKiÓu gen AaBb

KiÓu gen - 2 cÆp gen dÞ hîp tån t¹i trªn 2 cÆp NST kh¸c nhau, ph©n ly ®éc lËp, tæ hîp tù

- 2 cÆp gen cïng tån t¹i trªn 1 NST trong nhãm gen liªn kÕt, ph©n ly phô

0.25


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9do thuéc vµo nhau- T¹o nªn 4 lo¹i giao tö cã tØ lÖ 1AB : 1Ab : 1aB :1 ab- XuÊt hiÖn nhiÒu biÕn dÞ tæ hîp.

- T¹o nªn 2 lo¹i giao tö cã tØ lÖ 1AB :1 ab- H¹n chÕ xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp.

0.25

b. §Ó nhËn biÕt hai kiÓu gen nãi trªn dïng 2 ph¬ng ph¸p sau:- Cho tù thô phÊn ë thùc vËt (hay giao phèi gÇn ë ®éng vËt) ®èi víi tõng kiÓu gen råi c¨n cø vµo kÕt qu¶ ë ®êi con lai: NÕu kÕt qu¶ t¹o 16 tæ hîp, 9 kiÓu gen, 4 KH th× KG lµ AaBb. NÕu kÕt qu¶ t¹o 4 tæ hîp, 3 kiÓu gen, 2 KH th× KG

lµ .

0.25

0.25

- Cho çc ç thÓ ®ã lai ph©n tÝch NÕu kÕt qu¶ cho tØ lÖ KH 1:1:1:1 th× KG lµ AaBb

NÕu kÕt qu¶ cho tØ lÖ KH 1:1 th× KG lµ

0.25

C©u 2

2.0 ®

a. C¬ chÕ duy tr× sù æn ®Þnh bé NST 2n cña loµi sinh s¶n h÷u tÝnh gåm nguyªn ph©n, gi¶m ph©n, thô tinh.- Nguyªn ph©n: Lµ sù sao chÐp chÝnh x¸c bé NST 2n cña loµi qua çc thÕ hÖ tÕ bµo.

0.25

- Gi¶m ph©n: Bé NST gi¶m ®i 1 nöa trong çc giao tö (n NST)- Thô tinh: Sù tæ hîp ngÉu nhiªn gi÷a 2 giao tö mang n NST t¹o thµnh hîp tö chøa 2n NST, bé NST 2n cña loµi ®îc kh«i phôc l¹i

0.250.25

b. KÝ hiÖu bé NST cña ruåi giÊm çi :

Aa EeXX hoÆc Aa EeXX0.5

- Gi¶m ph©n b×nh thêng cho 2n = 23 = 8 lo¹i giao tö 0.25

- KiÓu gen Aa EeXX cho 8 lo¹i giao tö:ABDEX, ABDeX, AbdEX, AbdeX, aBDEX, aBDeX, abdEX, abdeX

- KiÓu gen Aa EeXX cho 8 lo¹i giao tö: ABdEX, ABdeX, AbDEX, AbDeX, aBdEX, aBdeX, abDEX, abDeX

0.25

0.25

a. Tªn cña ph©n tö lµ b¶n sao cña gen cÊu tróc lµ ARN 0.25



C©u 3

1.5®

CÊu t¹o

Chøc n¨ng

th«ng tin (mARN)Ph©n tö mang ®¬n ph©n cÊu t¹o nªn pr«tªin lµ ARN vËn chuyÓn(tARN).

0.25

b. So s¸nh hai ph©n tö mARN vµ tARN vÒ cÊu tróc vµ chøc n¨ng* Gièng nhau:- §Òu ®îc cÊu t¹o theo nguyªn t¾c ®a ph©n, gåm nhiÒu ®¬n ph©n lµ çc rinuclªotit. Mçi ®¬n ph©n gåm 3 thµnh phÇn: 1ph©n tö H3PO4, 1ph©n tö ®êng C5H10O5, 1 trong 4 lo¹i rinu: A, U, G, X. ChØ cã 1 m¹ch ®¬n.- §ªu tham gia vµo qu¸ tr×nh tæng hîp pr«tªin.* Kh¸c nhau

0.25

0.25

mARN tARN- Ph©n tö dµi h¬n, chØ cã cÊu tróc bËc 1 gåm 1 m¹ch ®¬n.

- Ph©n tö ng¾n h¬n, cã thÓ tù xo¾n thµnh cÊu tróc bËc cao h¬n cã çc thïy trßn. Cã liªn kÕt hi®r«.

- Mang çc bé 3 m· sao chøa th«ng tin di truyÒn, truyÒn ®¹t th«ng tin di truyÒn

- Mang bé 3 ®èi m·, vËn chuyÓn aa

0.25

0.25

C©u 4

1.0®

Ph©n biÖt thÓ ®a béi vµ thÓ dÞ béiThÓ dÞ béi ThÓ ®a béi

- Thay ®æi sè lîng NST x¶y ra ë 1 hay 1 sè cÆp NST nµo ®ã theo híng t¨ng hay gi¶m nh: 2n-1. 2n+1, 2n-2…

- TÕ bµo cã sè NST lu«n t¨ng theo béi sè cña n vµ lín h¬n 2n nh 3n, 4n, 5n…

- Thay ®æi kiÓu h×nh ë 1 sè bé phËn nµo ®ã trªn c¬ thÓ, thêng g©y ra çc bÖnh hiÓm nghÌo.

- Thùc vËt ®a béi thêng cã c¬ quan sinh dìng to, sinh trëng m¹nh, vµ chèng chÞu tèt víi §K m«i trêng

0.25

0.25

* Cã thÓ nhËn biÕt ®îc thÓ ®a béi b»ng m¾t thêng qua çc dÊu hiÖu h×nh th¸i, sinh lÝ cña c¬ thÓ, ®a béi thêng cã kÝch thíc tÕ bµo to, çc c¬ quan sinh dìng lín h¬n d¹ng lìng béi.- Lµm tiªu b¶n, ®Õm sè lîng bé NST cña loµi.

0.25

0.25

* Lai kinh tÕ lµ phÐp lai cho giao phèi gi÷a çc vËt nu«i bè mÑ thuéc 2 dßng thuÇn kh¸c nhau thu ®îc con lai F1

råi ®a vµo s¶n xuÊt ®Ó thu s¶n phÈm, kh«ng dïng nã lµm gièng.

0.25



C©u 5

1.0®

- Kh«ng dïng con lai kinh tÕ ®Ó lµm gièng v× khi giao phèi gi÷a 2 bè mÑ thuéc 2 dßng thuÇn kh¸c nhau th× con lai F1 chøa çc cÆp gen dÞ hîp vµ kiÓu h×nh biÓu hiÖn tèt nhÊt, nÕu dïng F1 ®Ó lµm gièng th× ë thÕ hÖ sau tû lÖ dÞ hîp gi¶m dÇn, nªn u thÕ lai còng gi¶m, cÆp gen ®ång hîp t¨ng dÇn trong ®ã cã gen ®ång hîp lÆn g©y h¹i.

0.25

- ë níc ta lai kinh tÕ ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc phæ biÕn lµ dïng gièng çi tèt trong níc giao phèi víi con ®ùc cao s¶n thuéc gièng nhËp néi ®îc con lai thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu vµ ch¨n nu«i cña gièng mÑ vµ søc t¨ng s¶n cña gièng bè.

0.25

- VÝ dô: Lîn lai kinh tÕ Ø Mãng çi x §¹i b¹ch cã søc sèng cao, lîn con míi ®Î ®· nÆng tõ 0.7 ®Õn 0.8 kg, t¨ng träng nhanh (10 th¸ng tuæi ®¹t 80 – 100 kg), tû lÖ thÞt n¹c cao h¬n.

0.25

C©u 6

1.5 ®

a. Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña quÇn x· ®îc c¨n cø vµo:- Sè lîng loµi ®¸nh gi¸ qua çc chØ sè: §é ®a d¹ng, ®é nhiÒu, ®é thêng gÆp.- Thµnh phÇn loµi ®¸nh gi¸ qua çc chØ sè: Loµi u thÕ vµ loµi ®Æc trng.b. Ph©n biÖt quÇn thÓ vµ quÇn x·

QuÇn thÓ sinh vËt QuÇn x· sinh vËt- TËp hîp çc ç thÓ cïng loµi

- TËp hîp çc quÇn thÓ cña çc loµi kh¸c nhau.

- §¬n vÞ cÊu tróc lµ ç thÓ, cã cÊu tróc nhá h¬n, mèi quan hÖ chñ yÕu lµ quan hÖ sinh s¶n vµ di truyÒn

- §¬n vÞ cÊu tróc lµ quÇn thÓ, cã cÊu tróc lín, mèi quan hÖ chñ yÕu lµ quan hÖ dinh dìng, cïng loµi SS, kh¸c loµi kh«ng SS.

- ChiÕm 1 m¾t xÝch trong chuçi thøc ¨n. Kh«ng cã hiÖn tîng khèng chÕ sinh häc

- Gåm 1 ®Õn nhiÒu chuçi thøc ¨n vµ lµ bé phËn chñ yÕu cña sinh th¸i. Cã hiÖn tîng khèng chÕ sinh häc.

- §é ®a d¹ng thÊp, ph¹m vi ph©n bè réng.

- §é ®a d¹ng cao, ph¹m vi ph©n bè réng.

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

0.25

C©u 7

1.5 ®

Quy íc: A - Th©n cao, a - th©n thÊp B - Qu¶ ®á, b - qu¶ vµng- XÐt sù di truyÒn tõng cÆp tÝnh tr¹ng Cao : ThÊp = (250 + 248) : (251 + 249) 1 : 1. §©y lµ kÕt qu¶ phÐp lai ph©n tÝch. KiÓu gen cña P lµ : Aa x aa

0.25


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9 §á : Vµng = (250 + 251) : (248 + 249) 1 : 1. §©y lµ kÕt qu¶ phÐp lai ph©n tÝch. KiÓu gen cña P lµ: Bb x bb- XÐt sù di truyÒn ®ång thêi cña 2 cÆp tÝnh tr¹ng ë F1

Cao, ®á : ThÊp, vµng : ThÊp, ®á : ThÊp vµng = 250 : 248 : 251 : 249 1 : 1 : 1 : 1(1 cao : 1 thÊp) (1 ®á : 1 vµng) = 1: 1: 1: 1 nªn hai cÆp tÝnh tr¹ng vÒ chiÒu cao th©n vµ mµu s¾c qu¶ di truyÒn ®éc lËp víi nhau.

0.25

- Tæ hîp 2 cÆp tÝnh tr¹ng ta cã kiÓu gen vµ kiÓu h×nh cña P cã 2 trêng hîp sau: TH 1: P: AaBb (cao, ®á) x aabb (thÊp, vµng) GP: AB, Ab, aB, ab ; ab F1: 1AaBb : 1Aabb : 1aaBb : 1 aabb TØ lÖ KH: 1 cao, ®á : 1 cao, vµng : 1 thÊp, ®á : 1 thÊp, vµng

0.25

0.25

TH 2: P: Aabb (cao, vµng) x aaBb (thÊp, ®á) GP: Ab, ab ; aB, ab F1: 1AaBb : 1Aabb : 1aaBb : 1 aabb TØ lÖ KH: 1 cao, ®á : 1 cao, vµng: 1 thÊp, ®á : 1 thÊp, vµng

0.25

0.25

KÝ gi¸o ¸n ®Çu tuÇn 11:

Ngµy 29/10/2012.

TTCM: NguyÔn V¨n LiÖu........................................................o0o.............................................................TuÇn 12:NS: 28/10/2012.I/ Môc tiªu:- KiÕn thøc: + Gi¶i ®îc çc bµi tËp mang tÝnh chÊt tæng hîp.+ Kh¸i qu¸t ®îc kiÕn thøc ®· häc, gi¶i ®îc çc d¹ng bµi tËp di truyÒn.+ N¾m ch¾c kiÕn thøc vÒ cÊu tróc cña ADN ®Ó vËn dông lµm bµi tËp.+ N¾m ®îc çc d¹ng bµi tËp c¬ b¶n cña di truyÒn ngêi.


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9- KÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi vµ ph¬ng ph¸p lµm bµi thi qua gi¶i ®Ò.- Th¸i ®é: Cã th¸i ®é nghiªm tóc khi lµm bµi.II/ §å dïng d¹y häc:§Ò kiÓm tra, ®¸p ¸n.M¸y tÝnh bá tói.III/ TiÕn tr×nh d¹y häc:

SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC

--------------ĐỀ CHÍNH THỨC

KỲ THI CHỌN HSG LỚP 9 THCS NĂM HỌC 2009 – 2010

ĐỀ THI MÔN: SINH HỌCThời gian 150 phút (Không kể thời gian giao đề)

Câu 1.a. Nguyên tắc bổ sung thể hiện như thế nào trong các cơ chế di truyền ở cấp độ phân tử ? b. Nêu bản chất mối quan hệ giữa gen và tính trạng. Câu 2. a. Giả sử 1 mạch đơn của phân tử ADN có tỉ lệ (A+G): (T+X) = 0,5 thì tỉ lệ này trên mạch bổ sung và trên cả phân tử ADN là bao nhiêu?b. Người ta làm thí nghiệm, sử dụng 2 loại enzym khác nhau để cắt đôi một đoạn phân tử ADN theo một đường thẳng sao cho số lượng nuclêôtit của 2 nửa bằng nhau.- Với enzym 1 thu được số nuclêôtit của một nửa là: A = T = G = 1000, X = 1500.- Với enzym 2 thu được số nuclêôtit của một nửa là: A = T = 750, X = G = 1500. Hãy xác định cách cắt của mỗi loại enzym trên ?Câu 3. a. Trong hình vẽ một tế bào có 28 nhiễm sắc thể đơn đang phân li về 2 cực. Hãy cho biết: - Hình vẽ muốn mô tả tế bào đang ở kì nào của hình thức phân bào nào? - Bộ nhiễm sắc thể 2n của loài có tế bào mô tả trong hình vẽ nói trên là bao nhiêu?b. Ở một số loài giao phối, đôi khi bắt gặp cá thể đực có 3 nhiễm sắc thể giới tính, kí hiệu XXY. Hãy trình bày các cơ chế có thể dẫn tới trường hợp sinh ra những cá thể như trên? Câu 4. Bệnh máu khó đông ở người do gen đột biến lặn (kí hiệu h) nằm trên nhiễm sắc thể X gây ra, người có gen trội (kí hiệu H) không bị bệnh này; gen H và h đều không có trên nhiễm sắc thể Y. a. Một người bị bệnh máu khó đông có người em trai đồng sinh không mắc bệnh này, cho rằng trong giảm phân ở bố và ở mẹ không xẩy ra đột biến . Hãy cho biết - Cặp đồng sinh này là cùng trứng hay khác trứng? Giải thích? - Người bị bệnh máu khó đông thuộc giới tính nào? Vì sao? b. Giả thiết hai người nói trên đều là nam giới và cùng bị bệnh máu khó đông thì có thể khẳng định được họ là đồng sinh cùng trứng hay không? Vì sao?Câu 5. Người ta thực hiện hai phép lai khác nhau ở một loài động vật:


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9- Phép lai 1: Lai bố mẹ thuần chủng: lông dài, mắt thỏi với lông ngắn, mắt bình thường được F1 toàn lông dài, mắt bình thường. Tiếp tục lai F1 với nhau ở F2 có 25% lông dài, mắt thỏi, 50% lông dài, mắt bình thường, 25% lông ngắn, mắt bình thường.- Phép lai 2: Lai bố mẹ thuần chủng: lông dài, mắt bình thường với lông ngắn, mắt thỏi được F1 toàn lông dài, mắt bình thường. Tiếp tục lai F1 với nhau được F2 có 75% lông dài, mắt bình thường, 25% lông ngắn, mắt thỏi . Biện luận xác định kiểu gen của các cặp bố mẹ trong hai phép lai trên và viết sơ đồ lai từ P đến F2. Biết rằng cấu trúc của các nhiễm sắc thể không thay đổi trong giảm phân.Câu 6. a. Thế nào là giới hạn sinh thái? Sinh vật sẽ sinh trưởng và phát triển như thế nào khi chúng sống trong khoảng thuận lợi, khi sống ngoài khoảng thuận lợi nhưng trong giới hạn chịu đựng và khi sống ngoài giới hạn chịu đựng về một nhân tố sinh thái nào đó?b. Trong các quần xã trẻ, số lượng cá thể mỗi loài sẽ như thế nào khi độ đa dạng loài còn thấp và khi độ đa dạng loài tăng cao dần? c. Độ phức tạp của lưới thức ăn ở rừng vùng nhiệt đới và rừng vùng ôn đới khác nhau như thế nào? Giải thích vì sao có sự khác nhau như vậy?

HƯỚNG DẪN CHÊM Môn SINH HOC THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 THCS - Tỉnh VÜnh Phúc (Năm học 2009 –

2010)Câu ý Nội dung Điểm

1(1,0 đ)

a Nguyên tắc bổ sung thể hiện trong các cơ chế di truyền…+ Cơ chế nhân đôi của ADN : Các nuclêôtit ở mỗi mạch khuôn liên kết với các nuclêôtit tự do của môi trường nội bào theo nguyên tắc bổ sung ( A -T, G - X)+ Cơ chế tổng hợp ARN: Các nuclêôtit ở mạch khuôn liên kết với các nuclêôtit tự do của môi trường nội bào theo nguyên tắc bổ sung (U của môi trường chỉ liên kết với A của mạch gốc, A của môi trường liên kết với T của mạch gốc ; G của môi trường liên kết với X mạch gốc và ngược lại)+ Trong cơ chế tổng hợp chuỗi axit amin: Các nuclêôtit ở bộ ba đối mã (anticôdon ) khớp bổ sung với các nuclêôtit của bộ ba mã sao (côđon) trên mARN ( A -U, G -X)

0,25

0,25

0,25

b Bản chất của mối quan hệ giữa gen và tính trạng : Trình tự các nuclêôtit trên mạch gốc của gen quy định trình tự các nuclêôtit trên mARN từ đó quy định trình tự các axit amin trong cấu trúc bậc I của prôtêin và biểu hiện thành tính trạng

(Học sinh có thể trả lời bằng sơ đồ: Gen → mARN → Prôtêin → Tính trạng)

0,25

2(1,0đ)

a - Tỉ lệ (A + G): (T + X) trên mạch bổ sung:Giả sử mạch đã cho là mạch 1, theo nguyên tắc bổ sung ta có:(A1+G1): (T1+X1) = ( T2+X2): (A2+G2) = 0,5 => (A2+G2) : (T2+X2) = 2- Trong cả phân tử ADN : (A+G) : (T+X) = 1

0,250,25

b - Xác định cách cắt :+ Enzym 1 : Cắt dọc ADN vì G khác X => G và X không còn tuân theo


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9nguyên tắc bổ sung+ Enzym 2: Cắt ngang ADN vì A = T và G = X tuân theo nguyên tắc bổ sung

0,250,25

3(2,0 đ)

a - Trường hợp 1: + Hình vẽ mô tả tế bào đang ở kì sau của quá trình nguyên phân. + Bộ nhiễm sắc thể 2n của loài: Ở kì sau của quá trình nguyên phân trong mỗi tế bào có 4n nhiễm sắc thể đơn đang phân li nên 2n = 28 : 2 = 14 (NST- Trường hợp 2:+ Hình vẽ mô tả tế bào đang ở kì sau II của giảm phân+ Bộ nhiễm sắc thể 2n của loài: Ở kì sau II của giảm phân, trong mỗi tế bào có 2n nhiễm sắc thể đơn đang phân li nên 2n = 28 (NST)

0,25

0,25

0,25

0,25

b - Cơ chế thứ nhất: Khi giảm phân không bình thường ở người mẹ:+ Cặp NST giới tính XX ở mẹ sau khi đã nhân đôi không phân li 1 lần trong giảm phân , tạo ra loại trứng có 2 NST X , kí hiệu XX+ Trứng có XX được thụ tinh với tinh trùng bình thường mang Y có thể sinh ra con đực có 3 NST giới tính, kí hiệu XXY- Cơ chế thứ hai: Khi giảm phân không bình thường ở người bố:+ Cặp NST giới tính XY ở bố sau khi đã nhân đôi không phân li ở lần phân bào I, nhưng đến lần phân bào II thì phân li bình thường, tạo ra loại tinh trùng có 2 NST giới tính khác nhau, kí hiệu XY+ Tinh trùng có XY thụ tinh với trứng bình thường (mang X) có thể sinh ra con đực có 3 NST giới tính, kí hiệu XXY

0,25

0,25

0,25

0,254

(2,0 đ)

a - Dạng đồng sinh : + Cặp sinh đôi này là đồng sinh khác trứng + Giải thích: Hai người đồng sinh chỉ có 1 người bị bệnh chứng tỏkiểu gen của họ khác nhau, suy ra họ được sinh ra từ 2 hợp tử khác nhau- Giới tính của người bị bệnh: Có thể là nam hoặc nữGiải thích: Vì không biết kiểu hình của bố nên có 2 khả năng:+ Khả năng 1 : Người bị bệnh là nam (XhY) nếu nhận được NST Y từ bố và Xh từ mẹ.+ Khả năng 2: Người bị bệnh là nữ (Xh Xh) nếu nhận được NST Xh từ bố và NST Xh từ mẹ

0,25

0,50,25

0,25

0,25

b - Không thể khẳng định chắc chắn họ là đồng sinh cùng trứng được.- Giải thích : Chỉ giống nhau về giới tính và về 1 tính trạng (bệnh) do cùng có gen lặn trên X gây ra thì chưa đủ yếu tố để kết luận họ có kiểu gen hoàn toàn giống nhau

0,25

0,25

5(2,0 đ)

- Biện luận : + Ở cả 2 phép lai đều cho ra F1 toàn lông dài, mắt bình thường, đến F2 tỉ lệ : 3 lông dài : 1 lông ngắn ; 3 mắt bình thường :1 mắt thỏi, suy ra lông dài trội (kí hiệu A) so với lông ngắn (kí hiệu a); mắt bình thường trội (kí hiệu B) so với mắt thỏi (kí hiệu b)+ Tỉ lệ KH ở F2 là 1: 2 :1 hoặc 3 : 1 đều khác so với tích của 2 tỉ lệ : (3 : 1) ¿ (3 : 1) suy ra 2 cặp gen liên kết trên một cặp nhiễm săc thể Từ những lập luận ở trên ⇒ KG ở P là:

0,25

0,25



+ Phép lai 1 : Pt/c : AbAb (lông dài, mắt thỏi) và

aBaB (lông ngắn, mắt bình

thường)

+ Phép lai 2 : Pt/c : ABAB (lông dài, mắt bình thường) và

abab (lông ngắn,

mắt thỏi)(Học sinh có thể biện luận theo cách khác, nếu đúng vẫn cho điểm tối đa)

0,25

0,25

- Sơ đồ lai từ P đến F2 :+ Phép lai 1:

Pt/c : AbAb (lông dài, mắt thỏi) ¿

aBaB (lông ngắn, mắt bình thường)

GP: Ab ¿ aB F1 : AbaB (lông dài, mắt bình thường)

F2 : 1/4AbAb : 1/2

AbaB : 1/4

aBaB

25% lông dài, mắt thỏi : 50% lông dài, mắt bình thường : 25% lông ngắn, mắt bình thường = 1: 2 :1

+ Phép lai 2: Pt/c : ABAB (lông dài, mắt bình thường) ¿

abab (lông ngắn, mắt

thỏi)

GP: AB ¿ ab F1 : ABab (lông dài, mắt bình

thường)

F2 : 1/4ABAB : 1/2

ABab : 1/4

abab

75% lông dài, mắt bình thường : 25% lông ngắn, mắt thỏi = 3 : 1

0,25

0,25

0,25

0,25

6(2,0 đ)

a - Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nào đó; ở đó có giới hạn trên, giới hạn dưới và khoảng thuận lợi- Khi sinh vật sống trong khoảng thuận lợi: sẽ sinh trưởng và phát triển tốt nhất- Khi sống ngoài khoảng thuận lợi nhưng trong giới hạn: Sinh trưởng và phát triển kém hơn vì luôn phải chống chịu trước những yếu tố bất lợi từ môi trường- Khi sinh vật sống ngoài giới hạn chịu đựng: sẽ yếu dần và chết …..

0,250,25

0,250,25

b - Số lượng cá thể mỗi loài nhiều khi độ đa dạng loài còn thấp:- Số lượng cá thể mỗi loài giảm dần về mức tối thiểu khi độ đa dạng loài tăng dần…..

0,250,25

c - Khác nhau về độ phức tạp của lưới thức ăn: Ở rừng vùng nhiệt đới thường có lưới thức ăn phức tạp hơn nhiều so với ở rừng vùng ôn đới.- Giải thích : Vì ở rừng vùng nhiệt đới, chế độ khí hậu trong năm thay đổi nhỏ do đó có độ đa dạng về loài cao hơn ở rừng vùng ôn đới

0,25

0,25KÝ gi¸o ¸n ®Çu tuÇn 12:



TTCM: NguyÔn V¨n LiÖu...................................................................o0o.........................................................................TuÇn 13:NS:8/ 11/ 2010.I/ Môc tiªu:I/ Môc tiªu:- KiÕn thøc: + Gi¶i ®îc çc bµi tËp mang tÝnh chÊt tæng hîp.+ Kh¸i qu¸t ®îc kiÕn thøc ®· häc, gi¶i ®îc çc d¹ng bµi tËp di truyÒn.+ N¾m ch¾c kiÕn thøc vÒ cÊu tróc cña ADN ®Ó vËn dông lµm bµi tËp.+ N¾m ®îc çc d¹ng bµi tËp c¬ b¶n cña di truyÒn ngêi.- KÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi vµ ph¬ng ph¸p lµm bµi thi qua gi¶i ®Ò.- Th¸i ®é: Cã th¸i ®é nghiªm tóc khi lµm bµi.II/ §å dïng d¹y häc:§Ò kiÓm tra, ®¸p ¸n.M¸y tÝnh bá tói.Tµi liÖu BDHSG sinh häc 9 huyÖn Qu¶ng Tr¹ch.III/ TiÕn tr×nh d¹y häc:SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH LÂM ĐỒNG LỚP 9 THCS NĂM 2010

ĐỀ THI CHÍNH THỨC Môn: SINH HỌC Thời gian làm bài : 150 phút (Không kể thời gian giao đề )

Ngày thi: 01/4/2010 (Đề thi có 01 trang gồm 10 câu, mỗi câu 2 điểm)Câu 1:

Muốn xác định kiểu gen của một cơ thể mang tính trạng trội là đồng hợp tử cần phải làm gì? Giải thích cách làm và lập sơ đồ lai. Câu 2:

Chức năng của axít ribônuclêic. Sự khác nhau giữa axít ribônuclêic và axít đêoxiribônuclêic.Câu 3:

Trình bày sự biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kỳ tế bào. Vẽ hình. Câu 4:

a. Sự di truyền nhóm máu A, B, AB, O ở người do 3 gen chi phối I (A), I(B), I(o). Viết kiểu gen quy định sự di truyền các nhóm máu trên.

b. Người ta nói: bệnh Đao là bệnh có thể xảy ra ở cả nam và nữ, còn bệnh mù màu và bệnh máu khó đông là bệnh ít biểu hiện ở nữ, thường biểu hiện ở nam. Vì sao?


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9Câu 5:

Thành phần kiểu gen đời đầu: 50% AA : 50% Aa. Cho tự thụ phấn liên tiếp 10 thế hệ thành phần kiểu gen dị hợp tử đời I10 như thế nào?Câu 6:

Trình bày cơ chế phát sinh, hậu quả và cách nhận biết đột biến mất đoạn nhiễm sắc thể.Câu 7:

Người ta nhập nội 50 cây cỏ có chỉ số sinh sản /năm là 20 (một cây cỏ cho 20 cây cỏ con trong một năm) để phủ kín một sân vận động 6400m2 với mật độ 1000 cây/m2 thì cần thời gian tối thiểu bao lâu (biết hiệu suất sống của loài cỏ trên là 80%)Câu 8:

Ở ruồi giấm: 2n=8. Một tế bào sinh dục đực và một tế bào sinh dục cái nguyên phân một số lần ở vùng sinh sản, rồi chuyển qua vùng sinh trưởng bước vào vùng chín để tạo thành tinh trùng và trứng thì môi trường tế bào cung cấp 2544 nhiễm sắc thể đơn. Mỗi trứng thụ tinh với một tinh trùng tạo ra một hợp tử. Hiệu suất thụ tinh của tinh trùng là 3,125%. Tính số hợp tử tạo thành và hiệu suất thụ tinh của trứng.(Biết số lần nguyên phân của tế bào sinh dục cái nhiều hơn số lần nguyên phân của tế bào sinh dục đực).Câu 9:

Phân tích một đoạn mARN thu được kết quả: 10% Ađênin ; 20% Guanin; 30% Xitozin và 1500 đơn phân nuclêôtit.

a. Tính tỷ lệ phần trăm Timin trong gen tổng hợp mARN trên.b. Gen trên có bao nhiêu liên kết hidro?

Câu 10:Cho hai giống thuần chủng hạt tròn, màu trắng và hạt dài, màu đỏ lai với nhau

được F1 đồng loạt hạt tròn màu hồng. Cho các cây F1 tự thụ thu đựợc 2012 hạt với 3 kiểu hình. Tính số hạt mỗi lọai kiểu hình. (Cho biết mỗi tính trạng do một nhân tố di truyền quy định).

së gi¸o dôc vµ ®µo t¹oH¶i d¬ng

-----------

kú thi tuyÓn sinh líp 10 thpt chuyªnnguyÔn tr·i - n¨m häc 2009 - 2010

M«n thi: sinh häcThêi gian lµm bµi: 150 phót

Ngµy thi: Ngµy 8 th¸ng 7 n¨m 2009(§Ò thi gåm: 01 trang)

C©u 1 (1.5 ®iÓm) : Tr×nh bµy nh÷ng biÕn ®æi vµ ho¹t ®éng cña NST kÐp trong

nguyªn ph©n. Sù ®ãng xo¾n vµ th¸o xo¾n cña NST cã ý nghÜa g×? C©u 2 (1.0 ®iÓm) :

So s¸nh cÊu t¹o cña mARN víi cÊu t¹o cña gen.C©u 3 (1.0 ®iÓm):

Kü thuËt gen lµ g×? Nªu néi dung c¬ b¶n cña çc kh©u trong kü thuËt gen.C©u 4 (1.0 ®iÓm): GV: Hµ thÞ huyÒn tr©m N¨m häc: 2012- 2013

§Ò thi chÝnh thøc

46

Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9a) ThÕ nµo lµ hiÖn tîng khèng chÕ sinh häc? Cho 1 vÝ dô minh

häa.b) Ph©n tÝch mèi liªn quan gi÷a khèng chÕ sinh häc vµ c©n b»ng

sinh häc.C©u 5 (1.0 ®iÓm) :

H·y gi¶i thÝch vµ nªu vÝ dô vÒ çc mèi quan hÖ ®èi ®Þch gi÷a çc ç thÓ kh¸c loµi. C©u 6 (1.0 ®iÓm) :

Gi¶i thÝch c¬ së sinh häc cña nh÷ng quy ®Þnh trong LuËt H«n nh©n vµ gia ®×nh:

- Nam giíi chØ ®îc lÊy mét vî, n÷ giíi chØ ®îc lÊy mét chång.- Nh÷ng ngêi cã quan hÖ huyÕt thèng trong vßng 4 ®êi kh«ng ®îc

kÕt h«n víi nhau. C©u 7 (1.5 ®iÓm) :

ë mÌo, gen D quy ®Þnh mµu l«ng ®en, gen d quy ®Þnh mµu l«ng hung, kiÓu gen Dd quy ®Þnh mµu l«ng tam thÓ. Çc gen nµy n»m trªn NST giíi tÝnh X (kh«ng cã gen t¬ng øng trªn Y).

a) Khi kh«ng cã ®ét biÕn x¶y ra. H·y x¸c ®Þnh: - Çc kiÓu gen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng mµu l«ng ë mÌo. - KÕt qu¶ kiÓu gen, kiÓu h×nh cña F1 khi cho mÌo çi l«ng tam

thÓ giao phèi víi mÌo ®ùc l«ng hung.b) Gi¶i thÝch t¹i sao trong thùc tÕ mÌo ®ùc tam thÓ l¹i rÊt hiÕm?

C©u 8 (2.0 ®iÓm) : Gen A dµi 4080 A0, cã sè nuclª«tÝt lo¹i A chiÕm 30% tæng sè

nuclª«tÝt cña gen. Gen A bÞ ®ét biÕn mÊt ®i 3 cÆp nuclª«tÝt trë thµnh gen a lµm cho gen ®ét biÕn kÐm gen ban ®Çu 7 liªn kÕt hi®r«.

a) TÝnh sè lîng tõng lo¹i nuclª«tÝt cña gen A vµ gen a.b) Cho c¬ thÓ cã kiÓu gen Aa tù thô phÊn. X¸c ®Þnh sè lîng tõng

lo¹i nuclª«tÝt trong çc lo¹i hîp tö ®îc t¹o thµnh (BiÕt r»ng qu¸ tr×nh gi¶m ph©n x¶y ra b×nh thêng).

---------------HÕt----------------§¸p ¸n m«n sinh häc

C©u ý §¸p ¸n §iÓm

1

(1.5®)

1

*Nh÷ng biÕn ®æi vµ ho¹t ®éng cña NST kÐp trong nguyªn ph©n.-Trong nguyªn ph©n NST kÐp tån t¹i ë çc kú : Kú trung gian, kú ®Çu, kú gi÷a vµ kú sau.

0.25

- Kú trung gian: Sau khi nh©n ®«i thµnh NST kÐp th× NST kÐp b¾t ®Çu xo¾n vµ co ng¾n.- Kú ®Çu: NST kÐp tiÕp tôc xo¾n vµ co ng¾n l¹i

0.25

- Kú gi÷a: NST kÐp xo¾n, co ng¾n cùc ®¹i vµ xÕp 0.25GV: Hµ thÞ huyÒn tr©m N¨m häc: 2012- 201347

Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9thµnh 1 hµng trªn mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi t¬ v« s¾c.- Kú sau: NST kÐp t¸ch thµnh 2 NST ®¬n dµn ®Òu thµnh 2 nhãm ®îc d©y t¬ v« s¾c kÐo vÒ 2 cùc cña tÕ bµo, tÝnh chÊt kÐp mÊt ®i.

0.25

2

* ý nghÜa sù ®ãng xo¾n vµ th¸o xo¾n cña NST lµ:- Sù ®ãng xo¾n cña NSTgióp NST dÔ dµng ph©n ly vÒ 2 cùc cña tÕ bµo vµ øc chÕ sù tù nh©n ®«i cña NST.

0.25

- Sù th¸o xo¾n cña NST t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho NST nh©n ®«i ë lÇn ph©n bµo tiÕp theo.

0.25

2

(1®)

1

So s¸nh cÊu t¹o cña mARN vµ gen.* Gièng nhau:- §Òu cã cÊu tróc theo nguyªn t¾c ®a ph©n, ®îc cÊu t¹o tõ çc nguyªn tè C,H,O,N,P

0.25

- §¬n ph©n lµ çc Nu, cã 3 trong 4 lo¹i Nu gièng nhau (A, G, X), gi÷açc ®¬n ph©n cã liªn kÕt nèi l¹i thµnh m¹ch.

0.25

2

* Kh¸c nhauCÊu t¹o cña gen CÊu t¹o cña m ARN

- Gåm 2 m¹ch song song vµ xo¾n l¹i víi nhau.- Cã chøa Nu lo¹i T, kh«ng cã U

- ChØ cã 1 m¹ch ®¬n

- Cã chøa Nu lo¹i U, kh«ng cã T

- Cã liªn kÕt H theo nguyªn t¾c bæ sung gi÷a çc Nu trªn 2 m¹ch ®¬n- KÝch thíc vµ khèi lîng lín h¬n mARN

- Kh«ng cã liªn kÕt H

- KÝch thíc vµ khèi lîng nhá h¬n gen

0.25

0.25

3

(1®)

* Kh¸i niÖm kü thuËt gen:Kü thuËt gen lµ kü thuËt thao t¸c t¸c ®éng lªn ADN ®Ó chuyÓn 1 ®o¹n ADN mang 1 hoÆc 1 côm gen tõ tÕ bµo cho sang tÕ bµo nhËn nhê thÓ truyÒn.

0.25

* Néi dung c¬ b¶n cña çc kh©u trong kü thuËt gen:- Kh©u 1: T¸ch ADN NST cña tÕ bµo cho vµ t¸ch ph©n tö ADN dïng lµm thÓ truyÒn tõ vi khuÈn hoÆc vi rót.

0.25

- Kh©u 2: T¹o ADN t¸i tæ hîp. ADN cña tÕ bµo cho vµ ADN lµm thÓ truyÒn ®îc c¾t ë vÞ trÝ x¸c ®Þnh nhê çc enzim c¾t chuyªn biÖt, sau ®ã ghÐp ®o¹n ADN cña tÕ bµo cho vµo ADN thÓ truyÒn nhê enzim nèi.

0.25

- Kh©u 3: ChuyÓn ADN t¸i tæ hîp vµo tÕ bµo nhËn t¹o ®iÒu kiÖn cho gen ®· ghÐp ®îc biÓu hiÖn.

0.25

4

(1®)

* HiÖn tîng khèng chÕ sinh häc lµ:Sè lîng ç thÓ cña 1 quÇn thÓ bÞ sè lîng ç thÓ cña quÇn thÓ kh¸c k×m h·m.

0.25


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9* VÝ dô: HS lÊy ®óng 1 vÝ dô. 0.25b) Ph©n tÝch mèi liªn quan gi÷a khèng chÕ sinh häc vµ c©n b»ng sinh häc.- Sù khèng chÕ sinh häc lµm cho sè lîng ç thÓ cña mçi quÇn thÓ lu«n dao ®éng trong 1 thÕ c©n b»ng, t¹o nªn tr¹ng th¸i c©n b»ng sinh häc trong quÇn x·.

0.25

- §¶m b¶o cho kÝch thíc cña mçi quÇn thÓ trong quÇn x· trong chuçi vµ líi thøc ¨n gi÷ ®îc møc t¬ng quan chung ®¶m b¶o sù c©n b»ng sinh th¸i.

0.25

5

(1®)

* H·y gi¶i thÝch vµ nªu vÝ dô vÒ çc mèi quan hÖ ®èi ®Þch gi÷a çc ç thÓ kh¸c loµi.- Quan hÖ c¹nh tranh kh¸c loµi: Çc sinh vËt kh¸c loµi tranh giµnh nhau vÒ thøc ¨n, n¬i ë vµ çc ®iÒu kiÖn sèng kh¸c cña m«i trêng, çc loµi k×m h·m sù ph¸t triÓn cña nhau. HS lÊy ®îc 1 vÝ dô ®óng

0.25

- Quan hÖ ký sinh vµ nöa ký sinh: Sinh vËt sèng nhê trªn c¬ thÓ sinh vËt kh¸c lÊy chÊt dinh dìng, m¸u... tõ sinh vËt ®ã. HS lÊy ®îc 1 vÝ dô ®óng.

0.25

- Quan hÖ sinh vËt ¨n sinh vËt kh¸c: Sinh vËt cña loµi nµy sö dông sinh vËt cña loµi kh¸c lµm thøc ¨n gåm: §V ¨n TV, §V ¨n TV, TV ¨n s©u bä. HS lÊy ®îc 1 vÝ dô ®óng.

0.25

- Quan hÖ øc chÕ c¶m nhiÔm: SV nµy øc chÕ sù ph¸t triÓn hoÆc sinh s¶n cña loµi SV kh¸c b»ng çch tiÕt ra m«i trêng nh÷ng chÊt ®éc. HS lÊy ®îc 1 vÝ dô ®óng.

0.25

6

(1®)

* Gi¶i thÝch c¬ së sinh häc cña nh÷ng quy ®Þnh trong LuËt H«n nh©n vµ gia ®×nh:

- Nam chØ ®îc lÊy mét vî, n÷ chØ ®îc lÊy mét chång v×: Trong cÊu tróc d©n sè tû lÖ nam : n÷ nãi chung xÊp xØ 1 : 1 vµ nÕu xÐt riªng ë kho¶ng tuæi trëng thµnh, cã thÓ kÕt h«n víi nhau theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× tû lÖ ®ã còng xÊp xØ 1 : 1 .

0.25

-NÕu nam lÊy nhiÒu vî, n÷ lÊy nhiÒu chång th× sÏ cã ngêi kh¸c kh«ng cã b¹n ®Ó kÕt h«n.

0.25

- Nh÷ng ngêi cã quan hÖ huyÕt thèng trong vßng 4 ®êi kh«ng ®îc kÕt h«n víi nhau v× di truyÒn häc chØ râ hËu qu¶ cña viÖc kÕt h«n gÇn lµm cho çc ®ét biÕn gen lÆn ®îc biÓu hiÖn ë c¬ thÓ ®ång hîp thµnh kiÓu h×nh g©y h¹i.

0.25

Tõ ®ã dÉn ®Õn suy tho¸i nßi gièng nh tû lÖ chÕt, m¾c bÖnh, tËt di truyÒn cao vµ lµm gi¶m søc sèng .

0.25

a * KiÓu gen cã thÓ cã cña mÌo b×nh thêng:- MÌo çi: XDXD : MÌo çi l«ng ®en XDXd : MÌo çi l«ng tam thÓ

0.25



7(1.5®)

XdXd : MÌo çi l«ng hung- MÌo ®ùc: XDY : MÌo ®ùc l«ng ®en XdY : MÌo ®ùc l«ng hung

0.25

* Cho mÌo çi l«ng tam thÓ giao phèi víi mÌo ®ùc l«ng hung. X¸c kÕt qu¶ kiÓu gen vµ kiÓu h×nh cña mÌo con F1:S¬ ®å lai: P : ♀XDXd ( L«ng tam thÓ) X ♂ XdY (l«ng hung) GP: XD , Xd Xd , Y F1 : XDXd ; 1XdXd ; 1 XDY ; 1XdY

0.25

* Tû lÖ kiÓu gen: 1XDXd : 1XdXd : 1 XDY : 1XdY * Tû lÖ kiÓu h×nh: 1 tam thÓ: 1 L«ng hung : 1 L«ng ®en :1 L«ng hung

0.25

b

* MÌo ®ùc tam thÓ rÊt hiÕm v×:- Khi gi¶m ph©n b×nh thêng th× mÌo çi chØ t¹o ra 2 lo¹i giao tö XD, Xd, mÌo ®ùc chØ t¹o ra 3 lo¹i giao tö XD, Xd

, Y . Khi thô tinh chØ t¹o ra 2 lo¹i mÌo ®ùc lµ: XDY ( L«ng ®en) vµ XdY (L«ng hung) nªn kh«ng cã mÌo ®ùc tam thÓ.

0.25

- MÌo ®ùc l«ng tam thÓ ph¶i cã kiÓu gen XDXdY chØ cã thÓ ®îc t¹o ra do ®ét biÕn sè lîng ë cÆp NST giíi tÝnh mµ trong thùc tÕ ®ét biÕn Ýt x¶y ra nªn mÌo ®ùc l«ng tam thÓ rÊt hiÕm.

0.25

8(2®)

a

* TÝnh sè lîng tõng lo¹i nuclª«tÝt cña gen A vµ gen a.- Tæng sè Nu cña gen A = ( 2 x 4080): 3,4 = 2400 ( Nu) 0.25

- Sè lîng tõng lo¹i Nu cña gen A : A = T = 2400 x 30% = 720 (Nu) G = X = 2400 : 2 - 720 = 480 ( Nu)

0.25

- Gen a kÐm gen A 2 cÆp A - T vµ 1 cÆp G - X do (2 x 2) + (1x3) = 7 (lkH)

0.25

- Sè lîng tõng lo¹i Nu cña gen a( Gen ®ét biÕn) : A = T = 720 - 2 = 718 (Nu) G = X = 480 - 1 = 479 ( Nu)

0.25

b * Cho c¬ thÓ cã kiÓu gen Aa tù thô phÊn. X¸c ®Þnh sè lîng tõng lo¹i nuclª«tÝt trong çc lo¹i hîp tö ®îc t¹o thµnh. - S¬ ®å lai: P : Aa x Aa GP: A , a A , a F1 : 1AA : 2 Aa : 1 aa

0.25


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9 - Sè lîng tõng lo¹i Nu trong çc lo¹i hîp tö : 1 AA : A = T = 720 x 2 = 1440 (Nu) G = X = 480 x 2 = 960 ( Nu)

0.25

2 Aa : A = T = 2 x ( 720 + 718) = 2876 (Nu) G = X = 2 x ( 480 + 479) = 1918 ( Nu)

0.25

1 aa : A = T = 718 x 2 = 1436 (Nu) G = X = 479 x 2 = 958 ( Nu) 0.25

KÝ gi¸o ¸n ®Çu tuÇn 13

TTCM: NguyÔn V¨n LiÖu.....................................................................o0o..........................................................................TuÇn 14:NS: 15/ 11/ 2010.I/ Môc tiªu:- KiÕn thøc: + Gi¶i ®îc çc bµi tËp mang tÝnh chÊt tæng hîp.+ Kh¸i qu¸t ®îc kiÕn thøc ®· häc, gi¶i ®îc çc d¹ng bµi tËp di truyÒn.+ N¾m ch¾c kiÕn thøc vÒ cÊu tróc cña ADN ®Ó vËn dông lµm bµi tËp.+ N¾m ®îc çc d¹ng bµi tËp c¬ b¶n cña di truyÒn ngêi.- KÜ n¨ng: RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi vµ ph¬ng ph¸p lµm bµi thi qua gi¶i ®Ò.- Th¸i ®é: Cã th¸i ®é nghiªm tóc khi lµm bµi.II/ §å dïng d¹y häc:§Ò kiÓm tra, ®¸p ¸n.M¸y tÝnh bá tói.Tµi liÖu BDHSG sinh häc 9 huyÖn Qu¶ng Tr¹ch.III/ TiÕn tr×nh d¹y häc:SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CHUYÊN

TUYÊN QUANG Năm học 2009-2010

MÔN CHUYÊN: SINH HỌC

Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề )

(Đề này có 01 trang)

Câu 1: (1 điểm). Vì sao ADN rất đa dạng nhưng lại rất đặc thù?

Câu 2: (1,5 điểm). Phân tử ADN tự nhân đôi theo những nguyên tắc nào?


ĐỀ CHÍNH THỨC

51

Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9Câu 3: (1,5 điểm). Một bé trai cổ rụt, má phệ, miệng hơi há, lưỡi hơi thè ra, cơ thể phát

triển chậm, si đần...Người mẹ đưa con tới bệnh viện nhờ bác sĩ khám và điều trị. Bác sĩ cho làm tiêu bản nhiễm sắc thể tế bào và nhận được kết quả: Cậu bé có 2n = 47, cặp nhiễm sắc thể số 21 có 3 chiếc.

Hãy cho biết cậu bé đã mắc bệnh gì? giải thích nguyên nhân sinh ra bệnh và phương hướng điều trị.

Câu 4: (1 điểm). Ưu thế lai là gì? Tại sao không dùng cơ thể lai F 1 để nhân giống? Ở thực vật muốn duy trì ưu thế lai thì phải dùng biện pháp gì?

Câu 5: (1 điểm). Giả sử trong một quần xã sinh vật có các quần thể sinh vật sau: Cỏ, thỏ, dê, chim ăn sâu, sâu ăn cỏ, hổ, vi sinh vật, mèo rừng.

Hãy xây dựng các chuỗi thức ăn có thể có, từ đó vẽ sơ đồ lưới thức ăn của quần xã sinh vật nêu trên.

Câu 6: (2 điểm). Ở chuột, hai cặp tính trạng về màu thân và hình dạng lông do hai cặp gen nằm trên hai cặp nhiễm sắc thể thường khác nhau quy định.

a) Cho giao phối giữa chuột thuần chủng thân xám lông xù với chuột thuần chủng thân đen lông thẳng thu được F1 đồng loạt thân xám lông xù. Giải thích kết quả và lập sơ đồ lai.

b) Trong một phép lai khác, người ta cho giao phối giữa hai chuột P và thống kê qua nhiều lứa đẻ, thu được ở con lai F1 có:

- 25% chuột thân xám lông xù. - 25% chuột thân xám lông thẳng.

- 25% chuột thân đen lông xù. - 25% chuột thân đen lông thẳng.

Biện luận để xác định kiểu gen, kiểu hình của hai chuột P và lập sơ đồ lai.

Câu 7: (2,0 điểm) Gen D có 186 Nuclêôtit loại Guanin và có 1068 liên kết Hiđrô. Gen đột biến d hơn gen D một liên kết Hiđrô, nhưng chiều dài của hai gen bằng nhau.

a) Đây là dạng đột biến nào và liên quan đến bao nhiêu cặp Nuclêôtit ?

b) Xác định số lượng từng loại Nuclêôtit trong gen D và gen d ?

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HƯỚNG DẪN CHẤM ĐÊ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 1O THPT CHUYÊN TUYÊN QUANG NĂM HỌC 2009-2010

MÔN CHUYÊN: SINH HỌC Thời gian làm bài: 150 phút ( không kể thời gian giao đề )

Câu Nội dung ĐiểmCâu 1

1 điểm

Câu 21,5điểm

- ADN có tính đa dạng vì ADN có cấu tạo theo nguyên tắc đa phân với đơn phân là 4 loại nuclêôtit (A,T,G,X). bốn loại nu này sắp xếp theo nhiều cách khác nhau tạo ra vô số loại phân tử ADNkhác nhau- Tính đặc thù: ADN của mỗi loài được đặc thù bởi thành phần, số lượng và trình tự sắp xếp của các nuclêôtit.

ADN nhân đôi theo các nguyên tắc:- Nguyên tắc khuôn mẫu: ADN có mạch mới được tổng hợp dữa

0,5 điểm

0,5 điểm

0,5 điểm



Câu 31,5 điểm

Câu 41,0 điểm

Câu 51,0 điểm

trên mạch khuôn của ADN mẹ.- Nguyên tắc bổ sung: Các nu tự do trong môi trường nội bào liên kết với các nu của mạch khuôn ADN mẹ theo nguyên tắc: một bazơnitric có kích thước lớn liên kết với 1 bazơnitric có kích thước bé ( A với T, G với X).- Nguyên tắc giữ lại một nửa: (Bán bảo toàn - tồn): trong mỗi phân tử ADN mới, có 1 mạch là mạch cũ của ADN mẹ, còn một mạch mới được tổng hợp từ nguyên liệu môi trường.a) - Cậu bé đã mắc bệnh Đao- Nguyên nhân: Do trong quá trình phát sinh giao tử, ở bố hay mẹ thường ở mẹ) của cậu bé có cặp NST tương đồng số 21 không phân li nên đã tạo ra loại giao tử mang 2 NST số 21 (n + 1).Giao tử này thụ tinh với giao tử bình thường (n) tạo nên hợp tử có 3 NST số 21, hợp tử này phát triển thành người bị bệnh Đao.( 2n +1)- Phương hướng điều trị : Đây là một bệnh di truyền mà y học hiện nay chưa có biện pháp chữa trị.

- Ưu thế lai là hiện tượng cơ thể lai F1 khoẻ hơn, sinh trưởng nhanh, phát triển mạnh, chống chịu tốt, các tính trạng hình thái và năng suất cao hơn trung bình giữa hai bố mẹ hoặc vượt trội hơn cả hai dạng bố mẹ.- Người ta không dùng cơ thể lai F1 làm giống vì nếu làm giống thì đời sau, qua phân ly, sẽ xuất hiện các kiểu gen đồng hợp về các gen lặn có hại dẫn đến ưu thế lai giảm.- Muốn duy trì ưu thế lai phải dùng biện pháp nhân giống vô tính (giâm, chiết, ghép...).

a) - Các chuỗi thức ăn có thể có:1. Cỏ Thỏ Vi sinh vật2. Cỏ Thỏ Hổ Vi sinh vật3. Cỏ Dê Vi sinh vật4. Cỏ Dê Hổ Vi sinh vật5. Cỏ Thỏ Mèo rừng Vi sinh vật6. Cỏ Sâu ăn cỏ Vi sinh vật7. Cỏ Sâu ăn cỏ Chim ăn sâu Vi sinh vật- Lưới thức ăn: Dê Hổ

Cỏ Thỏ Mèo rừng Vi sinh vật

Sâu ăn cỏ Chim ăn sâua) Gi ả i thích và s ơ đồ l ai :

- P : Xám xù (TC) x Đen thẳng (TC) F1 : đồng

0,5 điểm

0,5 điểm

0, 5 điểm

0, 5 điểm

0,25 điểm

0,25 điểm

0,5 điểm

0,25 điểm

0,25 điểm

0,75 điểm

0,25 điểm


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9Câu 6

2,0 điểm

Câu 72,0 điểm

loạt Xám xù. Suy ra:+ P phải thuần chủng, Xám xù là trội hoàn toàn so với đen

thẳng là lặn.+ quy định gen: Xám : A ; đen : a ; Xù : B ; thẳng : b.- P : Xám xù (TC) x Đen thẳng (TC)

AABB aabbGP : AB abF1 : 100% AaBb ( 100% Xám xù)b) Phép lai khác:Phân tích từng cặp tính trạng ở con lai F1, ta có:- Về màu thân: Xám / đen = 1 : 1 là tỷ lệ của lai phân tích.

Suy ra:P : Aa x aa

- Về hình dạng lông: Xù / thẳng = 1 : 1 là tỷ lệ của phép lai phân tích. Suy ra:

P : Bb x bb- Trường hợp 1: P : AaBb x aabb

GP: AB, Ab, aB, ab abF1 : Cho kết quả đúng

- Trường hợp 2: P : Aabb x aaBbGp: Ab, ab aB, abF1 : Cho kết quả đúng

Do gen đột biến d có chiều dài bằng gen bình thường D , nhưng gen d nhiều hơn gen D : 1 liên kết H. Vậy đây là đột biến thay thế 1 cặp Nuclêôtit.Cụ thể : Cặp A - T của gen D đã bị thay thế bởi cặp G - X của gen đột biến d.

a) Số lượng từng loại Nu của gen bình thường D là : Ta có : 2 A + 3 G = 1068Thay G = 186 == > 2 A + 3 .186 = 1068

Vậy : A = T = 255 NuG = X = 186 Nu

* Số lượng từng loại Nu của gen đột biến d là :A = T = 255 - 1 = 254 NuG = X = 186 + 1 = 187 Nu

0, 5 điểm

0, 5 điểm

0,25 điểm

0,25 điểm

0,25 điểm

0,25 điểm

0,5 điểm

0,5 điểm

0,25 điểm0,25 điểm

0,25 điểm

0,25 điểm

Đề tự luyệnĐỀ THI CHỌN HSG CẤP TỈNH LỚP 9 NĂM 09-10

MÔN: SINH HỌC 9Thời gian: 150 phút, không kể thời gian giao đề

Câu 1. Vật chất di truyền ở cấp độ phân tử là gì? Nêu những cơ chế di truyền có thể xẩy ra ở cấp độ phân tử?


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 9Câu 2.a. Cơ chế nào đảm bảo bộ nhiễm sắc thể ở tế bào giảm đi 1 nửa qua giảm phân?b. Nếu có S1, S2 ... Sn tế bào cùng nguyên phân liên tiếp tương ứng với số lần là K1, K2,...Kn. thì tổng số tế bào con xuất hiện qua quá trình nguyên phân là bao nhiêu?Câu 3.Vì sao ADN có cấu tạo rất đa dạng và đặc thù? Phân tử ADN tự sao theo những nguyên tắc nào?Câu 4.Giả sử 1 mạch đơn của phân tử ADN có tỉ lệ (A+G): (T+X) = 0,5 thì:- Tỉ lệ này trên mạch bổ sung là bao nhiêu?- Tỉ lệ này trên cả phân tử ADN là bao nhiêu?Câu 5.Giải thích vì sao tự thụ phấn và giao phối cận huyết dẫn đến thoái hoá giống? Tại sao ở chim bồ câu giao phối cận huyết lại không gây thoái hoá?Câu 6.Trẻ đồng sinh cùng trứng thường có đặc điểm nào giống nhau? Nêu ý nghĩa của việc nghiên cứu trẻ đồng sinh?Câu 7.Cho biết các phương pháp tạo giống mới đã và đang được áp dụng trong thực tế ở nước ta ?Câu 8.Ở người bệnh bạch tạng do alen a gây ra, alen A qui định người bình thường.Trong 1 gia đình bố mẹ bình thường sinh con trai đầu lòng bị bệnh. Xác suất bị bệnh của đứa con thứ hai là bao nhiêu?Câu 9. Theo quy luật phân li độc lập, trong đó tính trạng trội là trội hoàn toàn. Nếu P dị hợp tử về 4 cặp gen lai với nhau thì số loại kiểu gen, tỉ lệ phân li kiểu gen, số loại kiểu hình và tỉ lệ phân li kiểu hình ở đời F1 sẽ là bao nhiêu?C©u 10Ở đậu Hà Lan alen H qui định hạt trơn, alen h qui định hạt nhăn. Cho cây mọc từ hạt trơn thuần chủng thụ phấn với cây mọc từ hạt nhăn. Xác định tỉ lệ hình dạng hạt của cây F1

và F2. Biết ở đậu Hà Lan là tự thụ phấn bắt buộc.

HƯỚNG DẪN CHẤMMÔN : SINH HỌC 9

Câu

ý Nội dung trả lời Điểm

1 * Vật chất di truyền ở cấp độ phân tử là: Axit nuclêic * Các cơ chế di truyền ở cấp độ phân tử là:- Tự sao- Sao mã- Giải mã.

0,25

0,250,250,25


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 92 a

b

* Cơ chế đảm bảo bộ NST ở tế bào giảm đi 1 nửa qua GF là:- NST nhân đôi 1 lần ở kì trung gian- NST phân li đồng đều ở kì sau GF1 và kì sau GF2Số tế bào con xuất hiện qua quá trình nguyên phân là:(2k1 + 1

– 2).S1 + (2k1 + 1- 2). S2 + ... + (2kn + 1 – 2)

0,250,25

0,53 * ADN có cấu tạo đa dạng và đặc thù vì:

ADN có cấu trúc đa phân, đơn phân là 4 loại nuclêôtit -> Số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp khác nhau của 4 loại nuclêôtit tạo nên sự đa dạng đặc thù của ADN..* ADN tự sao theo những nguyên tắc sau:- Khuân mẫu.- Bổ sung- Giữ lại 1 nửa.

0,25

0,250,250,25

4 * Tỉ lệ này trên mạch bổ sung là: Theo nguyên tắc bổ sung ta có: (A1+G1): (T1+X1) = ( T2+X2): (A2+G2) = 0,5 -> (A2+G2) : (T2+X2) = 2* Trong cả phân tử ADN thì : (A+G) : (T+X) = 1

0,50,5

5 * Giải thích: Khi tự thụ phấn và giao phối cận huyết qua các thế hệ thì làm cho kiểu gen dị hợp giảm dần, kiểu gen đồng hợp tăng dần -> các alen lặn có hại sẽ được biểu hiện -> Gây thoái hoá giống* Ở chim bồ câu không thoái hoá vì chúng mang kiểu gen đồng hợp không gây hại..

0,50,5

6 * Trẻ đồng sinh có cùng kiểu gen trong nhân, có cùng nhóm máu, cùng giới tính, thường mắc cùng 1 loại bệnh di truyền( nếu có)* Ý nghĩa: Biết rõ được vai trò của kiểu gen và vai trò của môi trường đối với sự biểu hiện của kiểu hình.

0,5

0,57 Các phương pháp tạo giống:

- Lai tạo ( có thể kết hợp gây đột biến nhân tạo)- Gây đột biến nhân tạo ( Có thể kết hợp lai tạo)- Công nghệ tế bào- Công nghệ gen.

0,250,250,250,25

8 P: Bố (Aa) x Mẹ (Aa)G: 50% A; 50% a 50% A; 50% aF1: 25% AA: 50% Aa : 25% aa-> Xác suất bất kì đứa con ở lần sinh nào cũng là: 25%. 1,0

9 - Số loại kiểu gen là : 34 = 81- Tỉ lệ phân li kiểu gen là : (1:2:1)4

- Số loại kiểu hình là : 24 = 16- Tỉ lệ phân li kiểu hình là : (3 :1)4

0,250,250,250,25


Trêng THCS Qu¶ng ®«ng Gi¸o ¸n BDHSG sinh 910 Xác định tỷ lệ hạt của cây F1 và cây F2:

- Nhận xét: Tính trạng hạt di truyền không đồng thời với thế hệ cây. Cây F1 cho hạt F2, cây F2 cho hạt F3 -> phải xác định tỉ lệ phân li hạt F2 và hạt F3

- Pt/c : HH (trơn) × hh(nhăn) Gp : H ; h Hạt F1 Hh(Trơn)- Cho cây F1 tự thụ phấn: F1 : Hh (Trơn) × Hh (nhăn) GF1: 1/2H, 1/2h ; 1/2H, 1/2h Hạt F2: 1/4HH : 2/4Hh : 1/4hh (3/4 trơn: 1/4nhăn)- Cho cây F2 tự thụ phấn: F2 : 1/4HH × 1/4HH -> 1/4HH 2/4Hh × 2/4Hh -> 1/8HH : 2/8Hh : 1/8hh 1/4aa × 1/4aa -> 1/4aa. => Hạt F3: 3/8HH : 2/8Hh : 3/8hh(5/8 trơn : 3/8 nhăn)

0,25

0,25

0,25

0,25


Documents

Giao an BDHSG Sinh Avt