Giáo trình thực hành điện căn bản

Th c hanh in cn ban NI DY DN IN - LM KHOEN ......................................................................... 2 HN DY- SI CH ................................................................................................... 9 S DNG NG H V.O.M ................................................................................... 11 S DNG AMPE - K KP ..................................................................................... 16 XC NH CC TNH MY BIN P MT PHA ........................................................ 20 XC NH CC TNH MY BIN P BA PHA .......................................................... 24 XC NH CC TNH NG C BA PHA SU U DY ......................................... 28 XC NH CC TNH NG C KHNG NG B 3 PHA 9 U DY ..................... 31 XC NH CC TNH NG C KHNG NG B 3 PHA 12 U DY .................... 35 XC NH CC TNH B DY NG C MT PHA ................................................ 41 CC MCH N C BN ...................................................................................... 45 MCH N HUNH QUANG .................................................................................. 51 MCH N CAO P THU NGN CHUNG IN .................................................... 51

PH N I

THAO TC C B N

Trang1

Th c hanh in cn ban BI TH C HNH S 1:

N I DY D N I N - LM KHOEN

I.M C CH YU C U:

- Nh m gip HSSV lm quen v i d ng c c m tay v thnh th o k nng n i dy, lm khoen.- M i n i ph i t yu c u k thu t l: ch c v c , ti t di n d n dng, c th m m .

II.D NG C V T LI U:

- B ngh th i n. - Dy d n i n cc lo i: dy n, dy nhi u li, dy cp. - Bng keo cch i n ho c ng gen.

I.PH NG PHP TH C HNH:

1. Gi i thi u: Trong qu trnh s d ng i n nng, ng i ta t ng k t c 70 %

nh ng h h ng c a thi t b ldo b t dy. V v y cho nn vi c n i dy l r t quan tr ng vr t nhi u khi ta ph i s d ng cc ph ng php n i dy. Tu t ng tr ng h p m ta s d ng cc ki u n i dy khc nhau nh :n i th ng ( n i giao u), n i r (n i ki u ch T), n i ki u ui chu t, n i b ng min, n i b ng thau n i, n i b ng b si t dy.

2. M t s ki u n i dy:

Tr c khi ti n hnh n i dy, ta ph i th c hi n nh ng b c sau: - Xc nh ph m vi dy d n c n n i. - Chu t b l p v b c cch i n bn ngoi dy d n. - Lm s ch b m t dy d n ( ch c m i n i ).

Trang2

Th c hanh in cn ban

a. N i dy n :

N i th ng ( n i giao u): - B t cho hai u dy A v B ( chu t v v lm s ch) c n n i l i

v i nhau. ( Ch : nh ch a ph n qu n A ln B v B ln A). - Qu n dy A ln thn dy B ( st nhau kho ng 10 vng). - Qu n dy B ln thn dy A ( st nhau kho ng 10 vng). - Dng k m si t ch t l i m i n i.

N i r nhnh ( n i hnh ch T): - t u dy A vung gc v i thn dy B ( c chu t v v lm

s ch).- Qu n u dy A quanh thn dy B v pha sau u dy A, qu n u

dy A quanh dy A ra pha tr c dy A r i qu n ln thn dy B kho ng 7 n 10 vng st nhau.

Trang3

Th c hanh in cn ban - Dng k m si t ch t l i m i n i.

i v i dy n s i l n ( ng knh dy d > 20/10), ta n i r b ng cch sau:

Cch 1: - B vung gc 2 u dy A ( chu t v v lm s ch), t st v i thn

dy B ( c chu t v v lm s ch). - Dng dy ng nh ( ng knh d = 20 %) t dy d c, p st theo

m i n i t u ny t i u kia, u u d ra m t cht. Qu n dy theo chi u ng c l i cho n khi h t m i n i, g p u u, ta so n 2 u l i v i nhau.

Cch 2: - t u dy A vung gc v i thn dy B, dng k m k p ch t 2 dy

chu n b n i l i. - Qu n u dy A quanh thn dy B kho ng 5 n 6 vng. - Dng k m si t ch t l i m i n i.

Trang4

Th c hanh in cn ban

N i th ng ( n i giao u) - Tch cp ra t ng s i ring r r i n n th ng thnh hnh nn

( ch a l i ph n qu n A ln B, qu n B ln A). - C t b s i gi a, dng s i c t b bu c c nh ph n ch a l i c a

u dy A.- an 2 u cp tch st l i v i nhau. - Qu n l n l t t ng s i A ln B. Khi qu n xong, g ph n dy bu c ra,

qu n l n l t t ng s i B ln A. - Dng k m si t ch t m i n i l i.

N i th ng ( n i giao u):

Trang5

Th c hanh in cn ban

N i r nhnh: N i r nhnh:

Khi n i u dy A ln thn dy B, ta ti n hnh nh sau: Cch 1:

- Tch u dy A ( chu t v v lm s ch) ra 2 ph n, n n th ng t ng s i.

- t thn dy B ( chu t v , lm s ch) vo gi a u A ( tch i). - Qu n l n l t t ng ph n u A ln thn B ra 2 pha 2 bn. - Dng k m si t ch t l i m i n i. C ch 2: - Chu t v thn dy B m t o n

L = 10 D dy- Tch thn dy B ra 2 ph n ( o n g t v , c o s ch). - N n th ng u dy A ( o n g t v , c o s ch). - Lu n u A vo gi a thn B. - Tch u A thnh 2 ph n, m t ph n qu n v bn tri, m t ph n qu n

v bn ph i thn B. - Dng k m si t ch t l i m i n i.

Trang6

Th c hanh in cn ban 3. Lm khoen:

- Chu t l p v cch i n 1 kho ng (ty theo ng knh vt b t khoen) v lm s ch b m t dy.

L = Dvt + 5D dy

- Xo n dy l i thnh vng trn v xo n ch t dy l i. - Dng k m si t ch t l i nh ng vng xo n.

II.CU H I:

Cau 1: Nu cc b c chu n b tr c khi n i dy? Cau 2: Trnh by ph ng php n i th ng ( dy n)? Cau 3: Trnh by ph ng php n i r ( dy n)? Cau 4: Trnh by ph ng php n i th ng ( dy cp)? Cau 5: Trnh by ph ng php n i r ( dy cp)?

II.D TR V T T (cho 1 sinh vin):

- 2 o n dy n: d1=16/10, d2 = 20/10, l= 45 cm. - 1 o n dy cp l= 45 cm lo i 7 x1,4. - 50 cm dy ng nh lo i 20 %.

Trang7

Th c hanh in cn ban

Trang8

Th c hanh in cn ban S BI TH C HNH 2:

HN DY- SI CH

I. M C CH YU C U:

- Lm quen v i m hn v thnh th o k nng hn. - Lm ch c m i n i, tng c ng s d n i n, b o v m i n i khng b oxy ha b i mi tr ng xung quanh. - M i hn ph i ch c, khng c b t, u, p. - V t sau khi si ph i bm ch, u, khng b t.

II. D NG C - V T T :

- B ngh th i n. - M hn, ch hn, nh a thng. - Dy n, dy cp ( n i).

III. PH NG PHP TH C HNH:

1. H n ch: - C m m hn cho t t i nhi t t i a. - Lm s ch b m t n i b ng gi y nhm. - Ch m m hn vo nh a thng ( lm s ch u m hn nh axit c trong

nh a thng).- t u m hn nghing m t gc 45 v i m i n i kho ng 3 n 5

pht (ty theo lo i m hn 40W hay 60W) cho m i n i nng ln. - t ch hn cch m hn 1 n 2 mm ch t ch y quanh m i n i.

Trang9

Th c hanh in cn ban

2. Si ch:- C m m hn cho t t i nhi t t i a. - Chu t v o n dy c n si. - Lm s ch b m t dy. - Ch m m hn vo nh a thng ( lm s ch u m hn nh axit c trong

nh a thng).- t u m hn nghing m t gc 45 v i o n dy kho ng 3 n 5

pht (ty theo lo i m hn 40W hay 60W) cho o n dy nng ln. - t ch hn cch m hn 1 n 2 mm ch t ch y quanh o n dy.

IV. CU H I: 1. Trnh by ph ng php hn ch?

Cau 2: Trnh by ph ng php si ch?

Trang10

Th c hanh in cn ban V. D TR V T T ( Cho m i sinh vin):

- 50 cm ch hn.- Dng l i nh ng m i n i v dy bi tr c.

BI TH C HNH S 3:

S D NG NG H V.O.M

I.M C CH YU C U:

1. M c ch:- Lm quen v thnh th o k nng s d ng, c ng h o v n nng

VOM.

2. Yu c u:- M c ng h o vo m ch i n ng cch, ch n ng thang o. - c ng gi tr hi n th trn ng h .

Trang11

Th c hanh in cn ban II.D NG C THI T B :

- ng h o VOM- Ngu n i n, i n tr , ph t i ( ng c ), dy d n i n.

III.KI N TH C C B N: - ng h o VOM c g i l ng h v n nng v n c nhi u

ch c nng s d ng. - ng h o VOM c th dng o dng i n, i n p, i n tr .

Ngoi ra, VOM c th dng o th Transistor, xc nh c c tnh c a Diode

M t chia c a VOM

Thang (A): Chia cho Ohm (t ph i l -0 qua tri l -). Thang (B) v (C): chia cho Volt, Ampere m t chi u, xoay chi u

(DC.V.A & AC.V) tri s 0 qua ph i c c i. Thang (D) c h s khu ch i c a Trasistor (hFE = Ic/Ib). Thang (E) v cung (F): c dng i n phn c c thu n ho c ngh ch (r )

c a Diode. Thang (G): ICEO l cung c dng r c a Transistor.

IV.PH NG PHP TH C HNH:

1. o i n p:

Trang12

Th c hanh in cn ban - Khi mu n o in p xoay chi u (AC) ho c m t chi u (DC), ta i u

ch nh cng t c trn ng h v nh ng giai o c k hi u AC.V hoc DC.V

- Ch n giai o cho ph h p (l n h n) v i c p i n p c n o. - M c ng h song song v i ngu n c n o. - c gi tr i n p o c trn thang o.

+ Thang o 10 volt: m i v ch l 0,2 n v . + Thang o 50 volt: m i v ch l1 n v . + Thang o 250 volt: m i v ch l 5 n v .

VD: ch n giai o 250 th ta c ch s trn thang AC.V 250.

C h : Khi o i n p xoay chi u, ch ch n t m o ph h p, trnh ch n t m nh h n i n p c n o ho c ch n nh ng t m o khc khi o i n p.

2. o dng in DC: - Khi mu n o in m t chi u m t chi u (DC), ta i u ch nh cng t c trn

ng h v nh ng giai o c k hi u DC.mA - Ch n giai o cho ph h p v i dng i n c n o. - M c ng h n i ti p v i ngu n c n o. - c gi tr i n p o c trn thang o t ng ng v i t m o.

3. o i n tr : - Khi mu n o i n tr R, ta i u ch nh cng t c v nh ng t m o c k

hi u .- Ch n t m o ph h p v i i n tr c n o. - Ch p 2 que o l i r i i u ch nh nm quy chu n cho kim ch 0 .- t 2 u que o vo 2 u i n tr c n o. - c ch s o c trn thang o t ng ng v i t m o.

V.CU H I:

Cau 1: Trnh by ph ng php o i n p?

Trang13

Th c hanh in cn ban Cau 2: Trnh by ph ng php o dng i n? Cau 3: Trnh by ph ng php o i n tr ?

VI.D TR V T T THI T B :

Ngu n m t chi u, xoay chi u, ph t i, i n tr .

Trang14

Th c hanh in cn ban

Trang15


S D NG AMPE - K K P

I. M C CH YU C U:

- S d ng thnh th o Ampe k k p. - o ng v c ng ch s o c hi n th trn Ampe k .

II. D NG C THI T B :

- Ampe k k p. - Ngu n i n xoay chi u, ph t i ( ng c 1 pha, 3 pha).

III. KI N TH C C B N:

Lo i Ampe k th ng ph i m c n i ti p v c nh trong m ch. ti n cho vi c s d ng, ng i ta ch t o ra lo i Ampe k k p (Amprobe) o c ng dng i n m khng c n m c n i ti p trong m ch.

1.C u t o:

Ampe k k p c c u t o c b n g m c m t khung m ch t khp- m d dng nh l xo. Trn m ch t c qu n nhi u vng dy l y i n c m ng lm ngu n i n cung c p cho i n k khung dy quay sau khi ch nh l u.

2. Nguyn l ho t ng:

Ampe k k p lm vi c d a trn nguyn l c a my bi n p. Khi c dng i n xoay chi u ch y qua dy d n, xung quanh dy c t tr ng, t tr ng ny bi n thin ch y trong m ch t c a Ampe k k p,

Trang16

Th c hanh in cn ban lm pht sinh dng i n c m ng trong cu n dy. Dng i n c m ng ny c b ch nh l u n n dng thnh dng i n m t chi u cung c p cho i n k ho t ng ch tr s c ng dng i n trong dy d n chnh trn b ng thang o.

Ngoi ch c nng chnh l o c ng dng i n xoay chi u, Ampe k k p cn c thi t k o i n p xoay chi u ho c o i n tr .

C c u Ampe- k k p

IV. PH NG PHP TH C HNH:

2. o dng i n xoay chi u:

- B t cng t c v nh ng t m o c k hi u AC.A ( Ampe).- Ch n thang o thch h p thch h p v i dng i n c n o. - K p Ampe k vo dy d n c n o.

Trang17

Th c hanh in cn ban - c ch s trn nh ng thang o t ng ng. N u dng i n ch y qua dy d n qu nh , gy kh khn cho vi c

c, ta qu n dy d n m t vi vng xung quanh khung c a Ampe k k p tng dng c m ng. Khi , ch s dng s tng ln t l thu n v i s vng dy qu n. V v y, ta l y ch s c c chia cho s vng dy qu n th c ch s th c c a dng i n c n o.

3. o i n p xoay chi u:

- B t cng t c v nh ng t m o c k hi u AC.V.- Ch n thang o thch h p thch h p v i i n p c n o. - Dng hai que o o p c n o.- c ch s trn thang o t ng ng v i t m o.

4. o i n tr R: - B t cng t c v nh ng t m o c k hi u - Ch n thang o thch h p thch h p v i i n tr c n o. - Dng hai que o o i n tr c n o. - c ch s trn thang o t ng ng v i t m o.

Trang18

Th c hanh in cn ban

V. C U H I:

i. Trnh by ph ng php o dng i n?

ii. Trnh by ph ng php o i n p?

iii. Trnh by ph ng php o i n tr ?

Trang19


XC NH C C TNH MY BI N P M T PHA

I. M C CH- YU C U: M c ch:

- N m v ng c u t o, nguyn l ho t ng c a my bi n p (MBA) - Xc nh cun lin l c, u u, u cu i, cu n s c p, th c p c a

MBA.

Yu c u:- Xc nh ng, v d a vo u ng.

II. D NG C - THI T B : D ng c :

ng h o VOM, pin 1,5 volt, dy n i, ngu n xoay chi u 220 volt.

Thi t b : My bi n p m t pha.

III. KI N TH C C B N: 1. C u t o:

C u t o c a MBA g m hai ph n c b n l m ch t v dy qu n.

M ch t :

Trang20

Documents

Giáo trình thực hành điện căn bản