Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
T U G
2011Gök Olayları Yıllığı
TÜBİTAK ULUSAL GÖZLEMEVİ
BT ve
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:48 AM Page 1
Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2
3 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 23
24/31 25 26 27 28 29 30
Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 1213 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30
HA
ZİR
AN
2
2011 Takvimi ve Ay’ın Halleri
Yeniay İlkdördün Dolunay Sondördün
Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1
2 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 2223/30 24/31 25 26 27 28 29
MA
YIS
Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa2 3 4
5 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30
EYLÜ
L
Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728
ŞUB
AT
Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31
AR
ALI
K
Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30
Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3
4 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30
AĞ
UST
OS
OC
AK
NİS
AN
Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31
MA
RT
Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3
4 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 31
TEM
MU
Z
Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2
3 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 23
24/31 25 26 27 28 29 30
EKİM
Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4 5 6
10 11 12 1314 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30
KA
SIM
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:48 AM Page 2
3
Yer
karşıkonum
Güneş üstkavuşumaltkavuşum
iç gezegen yörüngesi(Merkür, Venüs)
dış gezegen yörüngesi(Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün)
kavuşum
en büyükuzanım
Göktaşı Etkin olduğu En etkin En yüksekyağmuru zaman aralığı olduğu tarih sayı/saatDörtlük 1–5 Ocak 3–4 Ocak 120Lir 16–25 Nisan 22 Nisan 18Eta Kova 19 Nisan–28 Mayıs 5–6 Mayıs 70+Delta Kova 12 Temmuz–19 Ağustos 27 Temmuz 20Perse 17 Temmuz–24 Ağustos 12–13 Ağustos 100Orion 2 Ekim–7 Kasım 21 Ekim 30Aslan 10–23 Kasım 17–18 Kasım 20+İkizler 7–17 Aralık 13–14 Aralık 120Büyük Ayı 17–26 Aralık 22 Aralık 10
Göktaşı Yağmurları
4 Ocak 2011 Parçalı Güneş Tutulması
15 Haziran 2011 Tam Ay Tutulması
2011’in Önemli Gök Olayları
Karşıkonum: Gezegen - Yer - Güneş dizilişiAltkavuşum: Yer - Gezegen - Güneş dizilişiÜstkavuşum: Yer - Güneş - iç Gezegen dizilişiKavuşum: Yer - Güneş - dış Gezegen dizilişiEn büyük uzanım: İç gezegenin Güneş’le en büyük
görünür uzaklığıEnberi: Ay’ın Yer’e en yakın olduğu konumEnöte: Ay’ın Yer’e en uzak olduğu konumGünberi: Gezegenlerin Güneş’e en yakın oldukları konumGünöte: Gezegenlerin Güneş’e en uzak oldukları konum
Ay’ın ve Gezegenlerin Konumlarıyla İlgili Bilgiler
Avrupa, Kuzey Afrika, Rusya ve Orta Asya'dan gözlenebilecek bu tutulma ülkemizdende ortalama 09:10-12:10 saatleri arasında 3 saat süre ile gözlenebilecek. Tutulmanın or-tasında Güneş'in yaklaşık % 70'i Ay tarafından örtülmüş olacak ve hava hayli kararacak.Tutulmayla ilgili ayrıntılı bilgi için:http://eclipse.gsfc.nasa.gov/OH/OH2011.html#SE2011Jan04P
2011'deki ilk tam Ay tutulmasının tamamı Türkiye’den, Orta Asya, Doğu Afrika ve BatıAvustralya'dan gözlenebilecek. Tam tutulma evresi yaklaşık 100 dakika sürecek olanbu tutulma Türkiye saati ile 20:24 - 02:00 arasında gerçekleşecek. 22:22 - 00:02 saatleriarasındaki tam tutulma evresinde Ay gökyüzünde bakır rengini alacak. Tutulma ile il-gili ayrıntılı bilgi için:http://eclipse.gsfc.nasa.gov/OH/OH2011.html#LE2011Jun15T
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:48 AM Page 3
4
Gezegenler
Jüpiter
Venüs
10 Ocak akşamı güneybatı ufku 30 Ocak sabahı doğu ufku
Ay
Ay
Ocak 2011Merkür: Ay boyunca sabahları doğu
ufku üzerinde Güneş doğmadan öncegözlenebilecek. Ancak gezegen gökyü-zünde Güneş'ten 23 derece kadar uzak-laşabildiği için hava aydınlanırken ufuk-tan yüksekliği en fazla 10 derece kadarolacak. Bu nedenle şehir içinden gözlen-mesi zor olabilir. 9 Ocak, o sırada en bü-yük uzanımda olacak Merkür'ü gözlemekiçin uygun bir zaman. Bu sırada gezege-nin parlaklığı yaklaşık 0 kadir olacak.
Venüs: Sabahları doğu ufkundaki enparlak (-4,5 kadir) gökcismi olarak ay bo-yunca gözlenebilecek. Gezegenin Gü-neş’e açısal uzaklığı ay boyunca ortalama45 derece olacağından hava aydınlan-maya başladığında ufuktan 25 derecekadar yüksekte bulunacak. Venüs 30Ocak'ta yeniay evresine doğru ilerlemek-te olan Ay’la yakın görünümde olacak.
Mars: Güneş ile birlikte gökyüzündeYay Takımyıldızı’nda olacağından gözle-nemeyecek.
Jüpiter: Günbatımında meridyenigeçmiş olan gezegen yaklaşık gece yarı-sına kadar gözlenebilecek. Ancak güngeçtikce gezegen daha erken batacak.Bu ay Uranüs Jüpiter'in hemen yakınındasönük bir yıldız gibi görünüyor. Jüpiter-Uranüs yakınlaşması gökyüzü fotoğrafçı-ları için güzel bir fırsat olabilir. 10 Ocak'tabatı ufku üzerinde Jüpiter ve Ay yakın ko-numda olacak.
Satürn: Ayın başında geceyarısı civa-rı, ilerleyen günlerdeyse giderek daha er-ken doğacak ve gündoğumuna kadargözlenebilecek. Son birkaç yıldır yandanbaktığımız için çizgi gibi görünen halka-ları, bakış açımız değiştiği için bu yıl gide-rek daha belirgin görünecek.
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:49 AM Page 4
5
Gök Olayları
1 Ocak 22:0015 Ocak 21:0031 Ocak 20:00
03 Ocak Yer günberi (Güneş'e en yakın) konumunda (147 milyon km)04 Ocak Dörtlük göktaşı yağmuru (bkz. sayfa 3)04 Ocak Parçalı Güneş Tutulması (09:10-12:10, bkz. sayfa 3)08 Ocak Venüs en büyük uzanımda (47°)08 Ocak Merkür en büyük uzanımda (23°)10 Ocak Jüpiter Ay'ın 7° güneyinde (akşam)30 Ocak Venüs Ay'ın 3° kuzeyinde (sabah)
Kraliçe
Kral
Kuğu
Andromeda
Balıklar
Balina
Kanatlı At
Aldebaran
Kapella
Deneb
Büyük AyıKüçük Ayı
KUZEY
GÜNEY
BATI
DO
ĞU
Ejderha
Zürafa
Arabacı
Boğa
Koç
Üçgen
Vaşak
Yengeç
Aslan
Suyılanı
İkizler
KüçükKöpek
BüyükKöpek
Avcı
Irmak
Irmak
Tavşan
Perseus
Kutupyıldızı
Akyıldız(Sirius)
Procyon
Regulus
Tekboynuz
Jüpiter
Dolunay14 Ocak
Sondördün26 Ocak
Yeniay4 Ocak
İlkdördün12 Ocak
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:49 AM Page 5
6
Gezegenler
Şubat 2011
Ay
Jüpiter
8 Şubat akşamı güneybatı ufku
AySpika
Satürn
21 Şubat gecesi 23:00’de güneydoğu ufku üzeri
Merkür: Gökyüzünde giderek Gü-neş'e yaklaşan bu gezegen ayın ilk hafta-sına kadar sabahları gündoğumundanönce kısa sürelerle doğu ufku üzerindegörülebilir. Yüksekliği 10 dereceden dahaaz olacağından ufku açık, yüksek bir yer-den, iyi hava koşullarında gözlem yap-mak gerekecek.
Venüs: Geçtiğimiz ay olduğu gibi buay boyunca da sabahları doğu ufkundakien parlak gökcismi. Gezegen gündoğu-mundan önce yaklaşık 2 saat boyuncagörülebilir.
Mars: Bu ay Güneş’e çok yakın ko-numda olduğundan gözlenemeyecek.
Jüpiter: Ayın ilk günleri saat 20:30’akadar gökyüzünde. Ancak ilerleyen gün-lerle birlikte gözlenebileceği süre gide-rek kısalan gezegen ay sonuna doğrugünbatımından sonra ancak 2 saat kadargökyüzünde kalacak. 7 Şubat akşamı ba-tı ufkunda hilal evresindeki Ay ile yakıngörünür konumda olacak.
Satürn: Ayın başında geceyarısındanyaklaşık 2 saat önce doğuyor. İlerleyengünlerde giderek daha da erken doğaca-ğı için giderek artan sürelerle gözlenebi-lecek. 21 Şubat akşamı doğuda Ay’la ya-kın görünür konumda olacak.
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:49 AM Page 6
7
Gök Olayları07 Şubat Jüpiter ile Ay yakın görünümde (akşam)21 Şubat Satürn ile Ay yakın görünümde (gece)28 Şubat Vesta küçük gezegeni (7,8 kadir) Ay'ın 0,9° kuzeyinde (sabah)
1 Şubat 22:0015 Şubat 21:0028 Şubat 20:00
Kraliçe
Kral
Andromeda
Balıklar
Balina
Aldebaran
Kapella
Büyük Ayı
ÇobanKüçük Ayı
KUZEY
GÜNEY
BATI
DO
ĞU
Ejderha
Zürafa
Arabacı
Boğa
Koç
ÜçgenVaşak
Yengeç
Aslan
Başak
Yelken
Suyılanı
Kupa
İkizler
KüçükKöpek
BüyükKöpek
Avcı
Irmak
Irmak
Tavşan
Perseus
Kutupyıldızı
Akyıldız(Sirius)
Procyon
Regulus
Tekboynuz
Dolunay18 Şubat
Sondördün25 Şubat
Yeniay3 Şubat
İlkdördün11 Şubat
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:49 AM Page 7
8
Gezegenler
Mart 2011
Merkür
VenüsAy
1 Mart sabahı batı ufku 16 Mart akşamı batı ufku
Jüpiter
Merkür: Geçtiğimiz iki ay gündoğu-munda gözlenen bu gezegen bu ay Gü-neş'in diğer tarafına geçerek ayın ortala-rına doğru akşam günbatımından sonrakısa sürelerle gökyüzünde olacak. Par-laklığı ve ufuktan yüksekliği Ocak ayın-daki kadar olmayacağından gözlenmesizor olabilir.
Venüs: Ay boyunca sabahları doğuufku üzerinde yer alıyor. Parlaklığı saye-sinde dikkati çeken Venüs’ü görebilece-ğimiz süre giderek kısalacak ve ay sonu-na doğru 1 saate kadar düşecek. Ayın ilkgünü hilal evresindeki Ay ile Venüs şafaksökerken doğu ufkunda güzel bir "Ay-Yıl-dız" görüntüsü oluşturacak.
Mars: Bu ay Güneş’e çok yakın ko-
numda olduğundan gözlenemeyecek.Jüpiter: Ayın ilk günleri günbatımın-
dan sonra batı ufkunda yaklaşık bir saatkadar gözlenebiliyor. Ancak ayın ortala-rından sonra gezegen Güneş’e iyice ya-kınlaşmış olacağından görülmesi zorla-şacak. 16 Mart günbatımından hemensonra batı ufkunda Merkür ile Jüpiter ya-kın görünümde olacak.
Satürn: Ayın başında günbatımın-dan yaklaşık 2 saat sonra doğacak olangezegen ay sonuna doğru tüm gecegökyüzünde olacak. Bu ay teleskopla Sa-türn ve halkalarının gözlenmesi için iyibir dönem. Satürn, 21 Mart geceyarısıDolunay evresindeki Ay’la yakın görü-nümde olacak.
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:49 AM Page 8
9
Gök Olayları01 Mart Venüs ile Ay yakın görünümde (sabah)16 Mart Merkür ile Jüpiter yakın görünümde (akşam)21 Mart Satürn ile Ay yakın görünümde (gece)23 Mart Merkür en büyük uzanımda (19°)
1 Mart 22:0015 Mart 21:0031 Mart 20:00
KraliçeKral
Andromeda
Balina
Aldebaran
KapellaBüyük AyıÇoban
Berenices’inSaçı
Kuzeytacı
Küçük Ayı
KUZEY
GÜNEY
BATI
DO
ĞU
Ejderha
Zürafa
ArabacıBoğa
Koç
Üçgen
Vaşak
Yengeç
AslanBaşak
Yelken
Suyılanı
KupaKarga
İkizler
KüçükKöpek
BüyükKöpek
AvcıIrmak
Tavşan
Perseus
Kutupyıldızı
Akyıldız(Sirius)
ProcyonRegulus
Spika
Tekboynuz
Arkturus
Satürn
Dolunay19 Mart
Sondördün26 Mart
Yeniay4 Mart
İlkdördün13 Mart
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:50 AM Page 9
10
Gezegenler
Nisan 2011
Satürn
Merkür
SpikaAy
Venüs
Ay
17 Nisan akşamı batı ufku 30 Nisan sabahı doğu ufku
Merkür: Ayın ilk haftası günbatımın-da batı ufkundaki yüksekliği 10 derece-den az olan gezegenin görülmesi haylizor. Ayın 11'inden sonra gökyüzünde Gü-neş'in öteki tarafına geçmeye başlayacakolan gezegenin sabah gökyüzünde göz-lenebilecek kadar yükselmesi için sonhaftayı beklemek gerekecek. Ancak yinede ufuktan fazla yükselemeyecek olangezegenin görülebilmesi için temiz birgökyüzü ve doğu ufku açık bir gözlemyeri gerekiyor.
Venüs: Geçtiğimiz ayın sonundagözlem süresi azalan Venüs ayın başındahilal halindeki Ay’la birlikte gündoğma-dan önce doğu ufkunda yer alıyor. Gün-
ler ilerledikçe ufuktan yüksekliği 15 dere-ceyi geçmeyecek olan Venüs bir süre da-ha gündoğumundan önce doğu ufku-nun en parlak gezegeni olacak.
Mars: Bu ay Güneş’e çok yakın ko-numda olduğundan gözlenemeyecek.
Jüpiter: Bu ay Jüpiter gökyüzündeGüneş'e yakın bir konumda olacağındangözlenemeyecek.
Satürn: Satürn bu ay gözlem için çokuygun durumda. Gezegen ayın ilk hafta-sı günbatımıyla birlikte doğu ufkundabeliriyor ve tüm gece gökyüzünde bulu-nuyor. 17 Nisan'da Ay’la yakınlaşan geze-gen ayın sonuna doğru Güneş doğma-dan yaklaşık bir saat önce batıyor.
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:50 AM Page 10
11
Gök Olayları04 Nisan Satürn karşıkonumda (tüm gece gökyüzünde)17 Nisan Satürn ile Ay yakın görünümde (akşam)19 Nisan Merkür ile Mars çok yakın görünümde (sabah)22 Nisan Lir göktaşı yağmuru (bkz. sayfa 3)30 Nisan Venüs ile Ay yakın görünümde (sabah)
1 Nisan 23:0015 Nisan 22:0030 Nisan 21:00
KraliçeKral
Aldebaran
Kapella
Büyük Ayı
Çoban
Yılan
Terazi
Herkül
Lir
Berenices’inSaçı
Kuzeytacı
Küçük Ayı
KUZEY
GÜNEY
BATI
DO
ĞU
EjderhaZürafa
ArabacıBoğa
Vaşak
Yengeç
AslanBaşak
Yelken
SuyılanıKupa
Karga
Pompa
İkizler
KüçükKöpek
BüyükKöpek
Avcı
Perseus
Kutupyıldızı
Akyıldız(Sirius)
ProcyonRegulus
Spika
Vega
Arkturus
TekboynuzSatürn
Dolunay18 Nisan
Sondördün25 Nisan
Yeniay3 Nisan
İlkdördün11 Nisan
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:50 AM Page 11
12
Gezegenler
Mayıs 2011
VenüsJüpiter
Merkür
10 Mayıs sabahı doğu ufku 31 Mayıs sabahı doğu ufku
AyMars
Jüpiter
Venüs
Merkür
Merkür: Geçtiğimiz ay olduğu gibiufuktan yine en fazla 10 derece kadaryükselecek olan Merkür'ün gözlenebil-mesi için doğu ufkunun açık, hava koşul-larının uygun olması gerekiyor. Giderekgökyüzünde Güneş'e yaklaşacak geze-genin ayın sonuna doğru gözlenmesi ol-dukça zor.
Venüs: Gezegen bu ay gündoğu-mundan önce doğu ufkunda giderek da-ha alçakta gözlenecek. Ayın büyük bölü-münde Merkür ile yakın konumda bulu-nan gezegene ayın ortasında Mars ve Jü-piter de eşlik edecek ve gezegenler gün-doğumuna yakın gökyüzünde güzel birgörüntü oluşturacaklar. Bu yakınlaşmaufka yakın gerçekleşeceği için ufku temizve açık bir gözlem yeri seçmek gerekiyor.
Mars: Geçtiğimiz ay Güneş'in batısı-na geçmeye başlayan Mars, gökyüzündegiderek Güneş'ten uzaklaşarak gözlem
için uygun konuma gelmeye başlıyor.Ayın ortalarından itibaren ufuktan fazlayükselmese de gündoğumundan he-men önce, kısa sürelerle doğu ufku üze-rinde gözlenebilir.
Jüpiter: Gökyüzünde Güneş'in batı-sına geçerek ondan uzaklaşmaya başla-yan gezegen artık gündoğumundan ön-ce doğu ufkunda görülebilir. Ayın ortası-na kadar ufuktan yeterince yükseleme-yeceği için gözlenmesi zor olsa da, ayınsonuna doğru ufuktan 20 derece kadaryükseleceğinden gözlem için uygun ola-cak.
Satürn: Bu ay da neredeyse tüm ge-ce gökyüzündeki tek gezegen Satürn.Günbatımından önce doğmuş olan ge-zegen gece boyunca gökyüzünde. Ay so-nuna doğru gündoğumundan yaklaşıkiki saat önce batacak olan gezegeninparlaklığı 0,5 kadir civarında olacak.
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:50 AM Page 12
13
Gök Olayları01 Mayıs Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Ay yakın görünümde (sabah)05 Mayıs Eta Kova göktaşı yağmuru (bkz. sayfa 3)07 Mayıs Merkür en büyük uzanımda (27°)10 Mayıs Merkür, Venüs ve Jüpiter çok yakın görünümde (sabah)20 Mayıs Merkür, Venüs ve Mars yakın görünümde (sabah)30 Mayıs Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Ay yakın görünümde (sabah)
1 Mayıs 23:0015 Mayıs 22:0031 Mayıs 21:00
Kraliçe
Kral
Kapella
Büyük Ayı
Küçük Ayı
Çoban
Berenices’inSaçı
Kuzeytacı
YılanYılancı
Herkül
Kuğu
Lir
Akrep
Erboğa
Terazi
KUZEY
GÜNEY
BATI
DO
ĞU
Ejderha
Zürafa
Arabacı
Vaşak
Yengeç
Aslan
Başak
Suyılanı
Kupa
Karga
Pompa
İkizler
KüçükKöpek
Perseus
Kutupyıldızı
Procyon
Regulus
Spika
Antares
Deneb
Vega
Arkturus
Tekboynuz
Satürn
Dolunay17 Mayıs
Sondördün24 Mayıs
Yeniay3 Mayıs
İlkdördün10 Mayıs
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:51 AM Page 13
14
Gezegenler
Haziran 2011Merkür: Güneş'e çok yakın konumda
bulunan gezegen Haziran'da gözlene-meyecek.
Venüs: Ayın ilk birkaç günü gündo-ğumundan hemen önce doğu ufku üze-rinde beliren gezegenin yüksekliği gün-ler ilerledikçe daha da azalacak. Venüsbundan sonra Güneş'e iyice yakın konu-ma geleceğinden Aralık ayına kadar göz-lem için uygun durumda olmayacak.
Mars: Sabahları gündoğumundanönce kısa sürelerle doğu ufkunda gözle-nebilecek Mars’ın konumu ay boyuncafazla değişmeyecek ve gezegen ufuktanfazla yükselmeyecek. Mars 28 Haziran'dagündoğumundan önce, doğuda hilal ev-resindeki Ay ile yakın görünecek.
Jüpiter: Gökyüzünde Güneş'in batı-sına geçtikten sonra uzanımı giderek ar-tan Jüpiter ay boyunca gündoğumun-dan önce yaklaşık 1,5 saat süreyle batı uf-ku civarında gözlenebilecek. Jüpiter veAy, 25 Haziran sabaha karşı doğu ufkun-da yakın görünür konumda olacaklar.
Satürn: Akşam gökyüzündeki tek ge-zegen olan Satürn, ayın başında günbatı-mı sırasında meridyen (güney yönündeen yüksek konumunda) civarında. Ayınsonuna doğru geceyarısından sonra birsaat daha gözlenebilecek gezegen 10Haziran'da güney yönünde Ay’la yakıngörünümde olacak.
Ay
Jüpiter
Mars
Venüs Venüs
Ay
Jüpiter
Mars
Aldebaran
Aldebaran
26 Haziran sabahı doğu ufku 29 Haziran sabahı doğu ufku
M2 Küresel Yıldız Kümesi (TUG)
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:51 AM Page 14
15
Gök Olayları01 Haziran Satürn Ay ile yakın görünümde (akşam)15 Haziran Tam Ay tutulması (bkz. sayfa 3)21 Haziran Yaz gündönümü (en uzun gündüz)26 Haziran Jüpiter ile Ay yakın görünümde (sabah)28 Haziran Mars ile Ay yakın görünümde (sabah)
1 Haziran 23:0015 Haziran 22:0030 Haziran 21:00
Kraliçe
Kral
Büyük Ayı
ÇobanBerenices’inSaçı
Kuzeytacı
Yılan
Yılancı
Yay
Kalkan
Kartal
Yunus
Herkül
Kuğu
Lir
Akrep
Erboğa
Terazi
Küçük Ayı
KUZEY
GÜNEY
BATI
DO
ĞU
Ejderha
Zürafa
Vaşakİkizler
Aslan
Başak
Suyılanı
Kupa
Karga
Kutupyıldızı
Regulus
Spika
Arkturus
Antares
Altair
Deneb
Vega
Satürn
Dolunay15 Haziran
Sondördün23 Haziran
Yeniay1 Haziran
İlkdördün9 Haziran
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:51 AM Page 15
Çize
lgen
inKu
llanı
mı:
Bugr
afik
ileül
kem
iziç
inG
üneş
'inve
parla
kge
zege
nler
inyı
liç
inde
doğm
a,ba
tma
veen
büyü
kyü
ksek
liğe
eriş
tikle
ri(m
erid
yen)
zam
anla
rya
klaş
ıkol
arak
kola
yca
bulu
nabi
lir.S
ayfa
saat
ler
üstv
eal
ttar
afta
olac
akşe
kild
eku
llanı
ldığ
ında
,ay
ların
vegü
nler
inye
ral
dığı
sağ
veso
ldak
iiki
eğri
alan
aras
ında
kibö
lge
Gün
eş'in
ufku
nal
tında
oldu
ğuge
ceza
man
ını
göst
erm
ekte
dir.
Seçi
len
bir
tarih
tepa
rlak
geze
genl
erin
Örn
ek:
30M
ayıs
2011
gece
sige
zege
nler
indu
rum
unu
öğre
nmek
için
,sol
daki
eğri
alan
daM
ayıs
ayın
ın30
'una
aitç
izgi
yisa
ğado
ğru
izle
yelim
.G
ezeg
enle
reai
tren
kli
çizg
ilerin
bu30
May
ısçi
zgis
inik
estiğ
ino
ktal
arıy
ukar
ıdan
veya
aşağ
ıdan
zam
anla
rile
çakı
ştırd
ığım
ızda
her
geze
gen
için
gere
kli
bilg
iye
ulaş
ırız.
Yaz
saat
iiç
in1
saat
ekle
yere
kya
klaş
ıkol
arak
:Gün
eş
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:52 AM Page 16
göst
erm
ekte
dir.
Seçi
len
bir
tarih
tepa
rlak
geze
genl
erin
duru
mun
uöğ
renm
ekiç
in,
belir
lita
rihle
rive
saat
leri
tem
sile
den
yata
y-di
key
çizg
ilerin
,gez
egen
lere
aitr
enkl
içiz
gile
rike
stik
leri
nokt
alar
ıku
llanm
akye
terli
dir.
Yaz
saat
iuy
gula
mas
ının
oldu
ğugü
nler
de,
kulla
nıla
nza
man
lara
birs
aat
ekle
nmes
ige
reki
r.
için
1sa
atek
leye
rek
yakl
aşık
olar
ak:G
üneş
20:2
0'de
bata
cak,
Satü
rn21
:15'
teen
yüks
ekte
bulu
naca
k(m
erid
yen)
vesa
baha
karş
ı03
:10'
daba
taca
k.03
:45'
teJü
pite
r,04
:20'
deM
ars,
04:3
0'da
Venü
s,04
:50'
deM
erkü
rve
ardı
ndan
05:3
0ci
varın
dada
Gün
eşdo
ğaca
k.
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:52 AM Page 17
18
Gezegenler
Temmuz 2011
Satürn
Ay
Ay
Jüpiter
Mars
Spika
Aldebaran
8 Temmuz akşamı batı ufku 27 Temmuz sabahı doğu ufku
Merkür: Yavaş yavaş gökyüzündeGüneş'e olan uzaklığı artmaya başlayanMerkür ayın ilk haftası ufuktan fazla yük-selmese de giderek gözlem için daha iyibir konuma gelecek ve günbatımındansonra batı ufkunda kısa sürelerle gözle-nebilecek. Özellikle ayın son haftası ge-zegenin parlaklığı biraz azalmış olsa daMerkür'ü görmek için iyi bir zaman.
Venüs: Geçtiğimiz ay Güneş ile uza-nımı giderek azalmaya başlayan VenüsAralık’a kadar gözlem için uygun değil.
Mars: Güneş'ten batı yönündeki uza-nımı giderek artan Mars sabaha karşı Bo-ğa Takımyıldızı’nda gözlem için daha iyibir konuma geliyor. Gezegen ayın sonhaftası gündoğumundan önce yaklaşık 3saat gökyüzünde kalacak. 27 Temmuz
sabaha karşı gökyüzünde Ay’la yakın gö-rünecek.
Jüpiter: Geçen ay gözlem için uygunyüksekliğe ulaşan Jüpiter ayın başındageceyarısından yaklaşık 2 saat sonra do-ğuyor ve gündoğumuna kadar gökyü-zünde kalıyor. Parlaklığı da yavaş yavaşartacak olan Jüpiter ay sonuna doğru ge-ceyarısı civarı doğacak ve gündoğumunakadar gözlenebilecek. 24 Temmuz saba-ha karşı ilkdördün evresindeki Ay’la ya-kın görünümde olacak.
Satürn: Akşam gökyüzünde gözlemiçin iyi konumda olan Satürn’ün gözlene-bileceği süre giderek azalıyor. Ay sonunadoğru geceyarısına varmadan gözdenkaybolacak olan Satürn 8 Temmuz'da Ayile yakın görünecek.
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:52 AM Page 18
19
Gök Olayları01 Temmuz Dünya günöte (Güneş'ten en uzak) konumunda (152 milyon km)08 Temmuz Satürn ile Ay yakın görünümde (akşam)20 Temmuz Merkür en büyük uzanımda (27°)24 Temmuz Jüpiter ile Ay yakın görünümde (sabah)27 Temmuz Delta Kova göktaşı yağmuru (bkz. sayfa 3)27 Temmuz Mars ile Ay yakın görünümde (sabah)
1 Temmuz 23:0015 Temmuz 22:0031 Temmuz 21:00
Kraliçe
Oğlak
Andromeda
Kanatlı At
Kral
Büyük Ayı
Çoban Berenices’inSaçı
Kuzeytacı
Yılancı
Yılan
Yay
Kalkan
Kartal
Yunus
Herkül
KuğuLir
Akrep
Erboğa
Terazi
Küçük Ayı
KUZEY
GÜNEY
BATI
DO
ĞU
Ejderha
Zürafa
Vaşak
Aslan
Başak
Karga
Kutupyıldızı
Spika
Arkturus
Antares
Altair
Deneb
Vega
Satürn
Dolunay15 Temmuz
Sondördün23 Temmuz
Yeniay1 Temmuz
Yeniay30 Temmuz
İlkdördün8 Temmuz
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:53 AM Page 19
20
Gezegenler
Ağustos 2011Merkür: 20 Temmuz'da en büyük
uzanıma ulaştıktan sonra batı ufku üze-rinde fazla yükselmeyen Merkür ayın ilkhaftası günbatımında kısa sürelerle gö-rülebilir. Ay sonuna doğru uzanımı iyiceazalan gezegen Güneş'in batısına geç-meye başlayacak. Merkür, 25 Ağus-tos'tan itibaren gündoğumundan öncedoğu ufkunda yükselmeye başlayacak.
Venüs: Güneş’e çok yakın görünürkonumda bulunan Venüs bu ay da gözle-nemeyecek.
Mars: Ayın başında geceyarısından 3saat sonra doğacak. İkizler, Avcı ve Boğatakımyıldızlarının kesiştiği bölgede gün-doğumuna kadar gözlenebilir. Günlerilerledikçe gökyüzünde İkizler Takımyıl-dızı’na geçecek olan Mars 25 Mart’ta sa-
baha karşı Ay’la yakın görünür konumdaolacak. Ay boyunca Mars'ın parlaklığıyaklaşık 1,5 kadir olacak.
Jüpiter: Giderek parlaklaşan geze-gen ayın başında geceyarısı civarı doğu-yor. Ay sonuna doğru giderek erken do-ğan Jüpiter bundan sonra gecenin bü-yük bölümünde gökyüzünde kalmayabaşlıyor. -2,5 kadir parlaklıktaki JüpiterKoç Takımyıldızı’nda bulunuyor. Jüpiter,20 Ağustos geceyarısına doğru Ay ile ya-kın görünümde doğuyor.
Satürn: Akşamları gözlem süresi gi-derek azalmayı sürdüren Satürn artık ge-ceyarısından önce batıyor. Başak Takım-yıldızı’nda yaklaşık 1 kadirle parlayan Sa-türn, 4 ve 31 Ağustos akşamları Ay’la ya-kın görünümde olacak.
Procyon
Betelgeuse
20 Ağustos geceyarısı doğu ufku
Ay
JüpiterAy
Mars
25 Ağustos sabahı doğu ufku
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:53 AM Page 20
21
Gök Olayları04 Ağustos Satürn ile Ay yakın görünümde (akşam)08 Ağustos Antares ile Ay yakın görünümde (akşam)13 Ağustos Perse göktaşı yağmuru (bkz. sayfa 3)20 Ağustos Jüpiter ile Ay yakın görünümde (sabah)25 Ağustos Mars ile Ay yakın görünümde (sabah)31 Ağustos Satürn ile Ay yakın görünümde (akşam)
1 Ağustos 23:0015 Ağustos 22:0031 Ağustos 21:00
Kraliçe
Perseus
Üçgen
Oğlak
Balıklar
Kova
Andromeda
Kanatlı At
Güneybalığı
Kral
Büyük Ayı
Berenices’inSaçı
Kuzeytacı
Yılan
Yay
Kalkan
Kartal
Yunus Herkül
Yılancı
Kuğu Lir
Akrep
Terazi
Küçük Ayı
KUZEY
GÜNEY
BATI
DO
ĞU
Ejderha
Zürafa
Başak
Kutupyıldızı
Arkturus
Antares
Deneb
Altair
Vega
Sondördün21 Ağustos
Yeniay29 Ağustos
İlkdördün6 Ağustos
Dolunay13 Ağustos
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:53 AM Page 21
22
Gezegenler
Eylül 2011Merkür: Sabahları gözlem için uygun
konuma gelen Merkür özellikle ayın ilkhaftası gündoğumundan önce ufuktan15 derece kadar yükseliyor. 9 Eylül saba-ha karşı Aslan Takımyıldızı’nın en parlakyıldızı olan Regulus’la çok yakın konum-da görülebilecek. Ayın ikinci yarısındanitibaren uzanımı giderek azalacak olanMerkür'ün bundan sonra gözlenmesimümkün olmayacak.
Venüs: Ay boyunca Güneş'e göreuzanımı çok az olan Venüs bu ay gözle-nemeyecek.
Mars: Geceyarısından yaklaşık 2 saatsonra doğan Mars, sabah gündoğumunakadar gökyüzünde. Ayın 23'ünde Ay’laMars yakın görünümde doğacaklar.
Jüpiter: Bu ay ve gelecek ay gerekgözlenebileceği süre, gerekse parlaklığıbakmından gecenin en gözde gezegeni.Ayın başında günbatımından yaklaşık 2,5saat sonra Koç Takımyıldızı’nda doğacakolan gezegen Dünya'ya iyice yaklaştığıiçin yaklaşık -3 kadir parlaklığıyla göz-lemciler için iyi bir fırsat sunuyor.
Satürn: Ayın ilk haftası çok kısa süre-lerle akşam alacakaranlığında gözlenebi-lecek. İlerleyen günlerde gökyüzündeGüneş'e yakın olacağı için gözlenemeye-cek.
Regulus
Merkür
9 Eylül sabahı doğu ufku
Jüpiter
Ay
16 Eylül gecesi doğu ufku
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:53 AM Page 22
23
Gök Olayları03 Eylül Merkür en büyük batı uzanımında (sabah)09 Eylül Merkür ile Regulus çok yakın görünümde (sabah)15 Eylül Ay enöte konumunda16 Eylül Jüpiter ile Ay yakın görünümde (akşam)23 Eylül Mars ile Ay yakın görünümde (sabah)23 Eylül Sonbahar ılımı (gündüz ve gece süresi eşit)
1 Eylül 23:0015 Eylül 22:0030 Eylül 21:00
KraliçePerseus
Üçgen
Oğlak
Balıklar
Arabacı
Koç
Balina
Kova
Andromeda
Kanatlı At
Güneybalığı
Kral
Büyük Ayı
Kuzeytacı
Yılan
Yay
Kalkan
Kartal
Yunus
Herkül
Yılancı
KuğuLir
Küçük Ayı
KUZEY
GÜNEY
BATI
DO
ĞU
Ejderha
Çoban
Zürafa
Vaşak
Kutupyıldızı
Arkturus
Deneb
Altair
Vega
Kapella
Fomalhaut
Jüpiter
Sondördün20 Eylül
Yeniay27 Eylül
İlkdördün4 Eylül
Dolunay12 Eylül
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:54 AM Page 23
24
Gezegenler
Ekim 2011Merkür: Günbatımında batı ufkunda
olmasına karşın, ufuktan yeterince yük-selmeyeceği için ay boyunca gözlenmesizor.
Venüs: Gökyüzünde Merkür’le yakınkonumda bulunan gezegen, Merkür gibiufuktan fazla yükselmeyeceğinden göz-lem için uygun konumda olmayacak.
Mars: Güneş'ten uzaklaşmayı sürdü-ren Mars’ın parlaklığı da yavaş yavaş artı-yor. Yengeç Takımyıldızı’nda bulunanMars, ayın başında geceyarısından 1 saatsonra ufuktan yükselmeye başlıyor. Marsay boyunca gecenin ikinci yarısında göz-lenebilir. Gezegen 22 Ekim'de Ay’la yakınkonumda olacak.
Jüpiter: Bu ay yılın en iyi konumun-da, çünkü tüm gece gökyüzünde olacak.Günbatımından yaklaşık 1 saat sonra do-ğacak gezegenin parlaklığı -3 kadir oldu-ğundan Ay'dan sonra gecenin en parlakgökcismi. Jüpiter 13 Ekim akşamı dolu-nay evresindeki Ay’la yakın konumdaolacak.
Satürn: Güneş’e çok yakın konumdaolduğundan bu ay gözlenemeyecek.
Ay
Ay
Jüpiter
Mars
13 Ekim akşamı güneybatı ufku 22 Ekim sabahı doğu ufku
Regulus
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:54 AM Page 24
25
Gök Olayları12 Ekim Ay enöte konumunda13 Ekim Jüpiter ile Ay yakın görünümde (akşam)21 Ekim Orion göktaşı yağmuru (bkz. sayfa 3)22 Ekim Mars ile Ay yakın görünümde (sabah)
1 Ekim 23:0015 Ekim 22:0031 Ekim 21:00
KraliçePerseus
BoğaÜçgen
Oğlak
Balıklar
Arabacı
Koç
BalinaKova
Andromeda
Kanatlı At
Güneybalığı
Kral
Büyük Ayı
Yay
Kalkan
Kartal
Yunus
Herkül
Yılancı
Kuğu
Lir
Küçük Ayı
KUZEY
GÜNEY
DO
ĞU
Ejderha
Çoban
Zürafa
Vaşak
Kutupyıldızı
Deneb
Altair
Vega
Kapella
Aldebaran
Fomalhaut
BATI
Jüpiter
Sondördün20 Ekim
Yeniay26 Ekim
İlkdördün4 Ekim
Dolunay12 Ekim
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:54 AM Page 25
26
Gezegenler
Kasım 2011Merkür: Geçtiğimiz ay ufuktan fazla
yükselmeyen Merkür'ün konumunda buay da fazla değişiklik olmayacağındangezegen gözlenemeyecek.
Venüs: Bu ay da Merkür ile yakın ola-cak gezegenin konumu gözlem için uy-gun değil.
Mars: Aslan Takımyıldızı’nda bulunanve geceyarısı doğan Mars, gündoğumu-na kadar gökyüzünde. Dünya'ya yaklaştı-ğı için parlaklığı da yavaşça artan geze-gen 10 Kasım'da Regulus, 19 Kasım'da daAy ile yakın konumda olacak.
Jüpiter: Geçtiğimiz ay olduğu gibibu ayda da Balıklar Takımyıldızı’nda ve
neredeyse gecenin tamamında gökyü-zünde. 9 Kasım'da dolunay evresindekiAy’la yakın görünecek gezegen, ay sonu-na doğru Güneş doğmadan yaklaşık 2,5saat önce batmış olacak. Gezegen hâlâçok parlak (-2,8 kadir).
Satürn: Gökyüzünde Güneş'in batısı-na geçen Satürn giderek Güneş'tenuzaklaşıyor. Gözlenebilmesi için ayın or-talarından sonra, sabaha karşı doğu uf-kuna bakmak gerekiyor. 22 Kasım sabahıBaşak Takımyıldızı’nın en parlak yıldızıSpika ve yeniay evresine doğru ilerleyenAy’la yakın konumda olacak.
Mars Satürn
19 Kasım saat 02:00’da doğu ufku
SpikaAy
Ay
22 Kasım sabahı doğu ufku
Regulus
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:54 AM Page 26
27
Gök Olayları08 Kasım Ay enöte konumunda09 Kasım Jüpiter ile Ay yakın görünümde (akşam)10 Kasım Mars ile Regulus yakın görünümde (sabah)17 Kasım Aslan göktaşı yağmuru (bkz. sayfa 3)19 Kasım Mars ile Ay yakın görünümde (sabah)22 Kasım Satürn, Ay ve Spika yakın görünümde (sabah)
1 Kasım 22:0015 Kasım 21:0030 Kasım 20:00
Kraliçe
Perseus
BoğaAvcı
İkizler
Irmak
Irmak
Tavşan
Üçgen
Oğlak
Balıklar
Arabacı
Koç
Balina
Kova
Andromeda
Kanatlı At
Güneybalığı
Kral
Büyük Ayı
Kartal
Yunus
Herkül
Kuğu
Lir
Küçük Ayı
KUZEY
GÜNEY
DO
ĞU
Ejderha
Zürafa
Vaşak
Kutupyıldızı
Deneb
Altair
Vega
Kapella
Aldebaran
Fomalhaut
BATI
Jüpiter
Sondördün18 Kasım
Yeniay25 Kasım
İlkdördün2 Kasım
Dolunay10 Kasım
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:54 AM Page 27
28
Gezegenler
Aralık 2011Merkür: Giderek Güneş'ten uzaklaş-
sa da ay boyunca ufuktan fazla yüksel-meyecek. Bu yıl Merkür’ü son kez gör-mek isteyen gözlemciler ayın son haftasıgezegeni gündoğumundan hemen öncegüneydoğu ufkunda arayabilirler. Ancakgezegeni görebilmek için ufkun açık ol-ması, hava koşullarının uygun olması ge-rekiyor.
Venüs: Akşamları batı ufku üzerindeolmakla birlikte ufuktan fazla yükselmi-yor. Ay sonuna doğru Güneş battıktan kı-sa bir süre sonra ufuktan yaklaşık 10 de-rece yüksekte görülebilir.
Mars: Gezegen artık geceyarısındanönce gökyüzünde ve sabaha kadar AslanTakımyıldızı’nda bulunuyor. Dünya'yayaklaştığı için parlaklığı da artmaya de-vam edecek olan gezegenin parlaklığı ay
sonunda 0 kadir civarında olacak. 17 Ara-lık geceyarısına doğru Ay’la yakın ko-numda olacak.
Jüpiter: Yavaş yavaş gözlenebileceğisüre kısalsa da gündoğumundan yakla-şık 3 saat öncesine kadar gökyüzündekalıyor. Günbatımında doğudan 20 dere-ce kadar yükselmiş olan Jüpiter, BalıklarTakımyıldızı’nda bulunuyor. Hâlâ çok par-lak olan gezegen 6 Aralık'ta Ay’la yakınkonumda olacak.
Satürn: Geceyarısından yaklaşık 2 sa-at sonra doğuyor ve sabaha kadar gök-yüzünde. Gezegenin halkaları da uygunaçıda olduğundan teleskoplu gözlemci-ler yılın son ayında bu güzel gezegeni ra-hat rahat gözleyebilir. Satürn ve Ay, 20Aralık'ta sabaha karşı yakın konumdaolacaklar.
Satürn
Satürn
Venüs
AyAy
27 Aralık akşamı batı ufku
Spika
20 Aralık sabahı güneydoğu ufku
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:54 AM Page 28
29
Gök Olayları06 Aralık Ay enöte konumunda06 Aralık Ay ile Jüpiter yakın görünümde (akşam)13 Aralık İkizler göktaşı yağmuru (bkz. sayfa 3)17 Aralık Mars ile Ay yakın görünümde (gece)20 Aralık Satürn ile Ay yakın görünümde (sabah)22 Aralık Kış gündönümü (en uzun gece)23 Aralık Merkür en büyük uzanımda (22°)23 Aralık Merkür ile Ay yakın görünümde (sabah)27 Aralık Venüs ile Ay yakın görünümde (akşam)
1 Aralık 22:0015 Aralık 21:0031 Aralık 20:00
Kraliçe
Perseus
Boğa
Avcı
İkizlerYengeç
Tekboynuz
Irmak
Irmak
Tavşan
Üçgen
Balıklar
Arabacı
Koç
Balina
Kova
Andromeda
Kanatlı At
Kral
Büyük Ayı
Yunus
Kuğu
Lir
Küçük Ayı
KUZEY
GÜNEY
DO
ĞU
Ejderha
ZürafaVaşak
Kutupyıldızı
Deneb
Vega
Kapella
Aldebaran
BATIKüçük
Köpek
BüyükKöpek
Akyıldız(Sirius)
Procyon
Jüpiter
Sondördün18 Aralık
Yeniay24 Aralık
İlkdördün2 Aralık
Dolunay10 Aralık
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:55 AM Page 29
30
Antalya’nın güneybatısında yer alanSaklıkent’te, Toroslar’ın uzantısı olan Bey-dağları dizisinde, 2500 m yüksekliktekiBakırlıtepe’de kurulu TÜBİTAK Ulusal Göz-lemevi (TUG), Türkiye'nin en büyük aynaçaplı teleskobuna ve gelişmiş gözlem do-nanımlarına sahiptir.
TUG, araştırma kurumlarımıza ve üni-versitelerimize gözlemsel astronomi veastrofizik araştırmaları için teleskop hiz-meti sunmakta ve çalışma ortamı sağla-maktadır. Halka yönelik olarak düzenle-nen gökbilim etkinlikleri ve bilimsel top-lantılara verilen desteklerle ülkemiz gök-biliminin gelişimi yönündeki öncülükgörevini başarıyla sürdürmektedir.
TeleskoplarBakırlıtepe Yerleşkesi’nde farklı ayna
çaplarında ve gözlemsel özelliklerdedört, Antalya Yerleşkesi’nde ise bir teles-kop bulunmaktadır.
RTT150: 1,5 m ayna çaplı bu teleskopTÜBİTAK ile Kazan Devlet Üniversitesi ve
Moskova Uzay Araştırmaları Enstitüsü(Rusya) arasında 1995’te imzalanan vegözlem zamanı paylaşımı esasına daya-nan bir anlaşma ile kurulmuştur. RTT150teleskobu ile yüksek uzaysal ve zamansalayırma gücünde görüntülemenin yanı sı-ra “TFOSC” ve “Coude” tayfçekerleriylegözlemsel astrofizik alanında önemli ça-lışmalar yapılmaktadır.
T60: 2010 yılı ortalarında bilimselgözlem projelerine açılan 60 cm aynaçaplı bir teleskoptur. Hızlı yönlenmesi vekendi kendine çalışacak şekilde program-lanabilme özelliklerinden dolayı TUG’unverimli teleskoplarından biridir.T60 teleskobunda 2048 x 2048 piksel for-matında CCD ile değişen yıldızların ışıköl-çümü projeleri tamamen robotik olarakyürütülmektedir.
T100: Tüm gözlem zamanı Türk araş-tırmacılara ait, 1 m ayna çaplı tam otoma-tik ve uzaktan idare edilebilen T100 teles-kobu 2010 yılı içerisinde bilimsel gözlemprojelerine açılmıştır. Büyük formatlı
TÜBİTAK Ulusal GözlemeviBakırlıtepe’deki Merkez Bina ile RTT150, T60 ve ROTSEIIId teleskop binaları
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:55 AM Page 30
31
(4096 x 4096 piksel) bir CCD kameraya sa-hip bu teleskobun geniş görüş alanı saye-sinde kalabalık yıldız alanlarında ışıköl-çüm çalışmaları ve Dünya’ya yaklaşangöktaşlarının izlenmesi gibi konulardaprojeler yürütülmektedir.
ROTSEIIId: Michigan Üniversitesi(ABD) ile TÜBİTAK arasında imzalanan birsözleşme çerçevesinde, gama ışını patla-malarının optik bölgede gözlenmesiamacıyla 2003 yılında TUG’a kurulan 45cm ayna çaplı robotik bir teleskoptur. T60teleskobu gibi programlanabilme özelli-ğinden dolayı kendi kendine gözlem ya-pabilen ve dünyada dört kıtada kurulu
(Amerika, Türkiye, Afrika ve Avustralya)dört ROTSE teleskobundan biri olan buteleskobun gözlem zamanının % 70’iTUG’un da dahil olduğu uluslararası birortaklığa, kalan % 30’u da Türk araştırma-cılara aittir.
BİTOM: Akdeniz Üniversitesi Yerleş-kesi içindeki TUG Yönetim Binası yanında2009 yılında kurulan Bilim ve ToplumMerkezi (BİTOM), 35 cm ayna çaplı oto-matik teleskobu (T35) ve görsel sunumolanakları ile her perşembe akşamı gök-yüzü meraklılarına açık olacaktır. Ayrıntılıbilgi için:
http://www.tug.tubitak.gov.tr/bitom.php
T100 teleskobu T60 teleskobu
RTT150 teleskobundan M101 Gökadası RTT150 teleskobundan Yengeç Bulutsusu (M1)
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:55 AM Page 31
TÜBİTAK ULUSAL GÖZLEMEVİhttp://www.tug.tubitak.gov.tr
Tel: (242) 227 84 01 Faks: (242) 227 84 00
Hazırlayanlar:Alp AKOĞLU (TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi)Dr. Tuncay ÖZIŞIK (TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi)
goy201.qxp:Layout 1 1/4/11 10:48 AM Page 2