Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin…
Gün Öncesi Piyasası
18 Kasım 2011
WOW - İstanbul
Abdülkadir ONGUN
Gün Öncesi Piyasası Müdürlüğü
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 2
Elektrik Piyasası Genel Bakış
Gün Öncesi Planlama
Dengeleme Güç Piyasası
01 Aralık 2011
Gün Öncesi Piyasası
Dengeleme Güç Piyassı
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 3
Neden Gün Öncesi Piyasası
Gün Öncesi Piyasasının Amacı
Piyasa katılımcılarına, ikili anlaşmalarına ek olarak bir sonraki gün için enerji alış ve satışı yapma fırsatı tanıyarak, üretim ve/veya tüketim ihtiyaçları ile sözleşmeye bağlanmış yükümlülüklerini gün öncesinde dengeleme olanağını sağlamak,
Sistem İşletmecisine gün öncesinden dengelenmiş bir sistem sağlamak,
Elektrik enerjisi referans fiyatını belirlemek,
Teklif bölgeleri oluşturularak, Sistem İşletmecisine gün öncesinden kısıt yönetimi yapabilme imkanı sağlamak.
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 5
GÖP Karşılaştırma
Gün Öncesi Planlama Gün Öncesi Piyasası
Satış İA=50 MWh;TT=10 MWh;
GÜP=80 MWh; Satış Teklifi=30 MWh
Satış İA=500 lot; Satış Teklifi=200 lot(Fiyattan Bağımsız)Satış Teklifi =300 lot
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 6
Gün Öncesi Piyasası Genel Esaslar (1/1)
Gün Öncesi Piyasası
Katılım zorunlu değildir.Portföy bazlıdırTalep tarafı tüketeceği yükü fiyat seviyelerine göre ayarlayabilir.İşlemler günlük olarak, saatlik bazda gerçekleştirilir
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 7
Gün Öncesi Piyasası Teklif Setleri (1/5)
Saatlik Teklifler
Enerji miktarı LOT (0,1 MWh) olarak teklif edilir.
Pozitif miktarlar alışı, negatif miktarlar ise satışı ifade etmektedir
Fiyatların artan sıra ile dizilmesi esastır
Asgari ve azami fiyat limitleri, Piyasa İşletmecisi tarafından belirlenir.Azami fiyat limitlerinin, piyasada beklenen en yüksek fiyattan çok daha yüksek bir seviyede belirlenmesi esastır.
SaatFiyat (TL/MWh)
0 50 80 120 200 500
0 – 1 (Lot) 600 400 0 -200 -500 -1000
1 – 2 (Lot) 300 300 200 0 -2000 -2000
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 8
Gün Öncesi Piyasası Teklif Setleri (2/5)
Saatlik Teklifler
İki fiyat/miktar arasındaki boş alanlar doğrusal interpolasyon ile Piyasa İşletmecisi tarafından doldurulur.
Alış ve satış yönünde ayrı ayrı olmak üzere en fazla 32 seviyeden oluşur
Aynı fiyat seviyesi için geçerli hem saatlik alış teklifi, hem de saatlik satış teklifi bulunamaz
SaatFiyat (TL/MWh)
0 50 80 120 200 500
0 – 1 (Lot) 600 400 0 -200 -500 -1000
1 – 2 (Lot) 300 300 200 0 -2000 -2000
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 9
Gün Öncesi Piyasası Teklif Setleri (3/5)
Blok Teklifler
Enerji miktarı LOT (0,1 MWh) olarak teklif edilir.
Belli bir zaman dilimini kapsayan tekliflerdir. Ardışık tam saatlerden meydana gelir
Teklif, kapsadığı zaman aralığı için bütünüyle kabul edilebilir
Standart blok teklif periyotları Sİ tarafından belirlenip Pİ tarafından uygulanır. PK lar yeni periyot tanımlayabilirler.
Blok teklifler minimum KPTF ve NPTF elde edilecek şekilde PYS tarafından optimize edilir.
SaatFiyat
(TL/MWh)Miktar(Lot)
2 – 6 110 -1800
6 – 12 60 1500
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 10
Gün Öncesi Piyasası Teklif Setleri (4/5)
Blok Teklifler
Piyasa katılımcıları bir günde toplam en fazla 50 adet blok teklif verebilirler
En fazla üç adet blok teklif için geçerli olmak üzere blok teklifler arasında ilişki kurulabilir.
Birbiri ile ilişkilendirilmiş olan blok tekliflerin tamamının alış ya da satış blok teklifi olması ve aynı satış portföyü ve teklif bölgesi ile ilişkili olması esastır.
SaatFiyat
(TL/MWh)Miktar(Lot)
2 - 6 110 -1800
6 – 12 60 1500Bölge1
Bölge2
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 11
Gün Öncesi Piyasası Teklif Setleri (5/5)
Esnek Teklifler
Enerji miktarı LOT (0,1 MWh) olarak teklif edilir.
Bir saat için saatlik miktar ve fiyat bilgilerinden oluşur
Belirli bir saat ile ilişkili değildir
Sadece sistem satış yönünde verilebilirler.
Esnek satış teklifleri minimum KPTF ve NPTF elde edilecek şekilde PYS tarafından optimize edilir
Saatlik ve Blok teklifler Esnek tekliflerden önceliklidir
PKFiyat
(TL/MWh)Miktar(Lot)
A 115 -1200
B 130 -1500
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 12
Piyasa Takas Fiyatının Belirlenmesi (1/4)
Ticaret Alanı
Fiyat (TL/MWh)
Miktar (Lot)
Arz(satış)
Talep(alış)
KPTF
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 13
Piyasa Takas Fiyatının Belirlenmesi (4/4)
Özel Durumlar
Arz ve talep eğrilerinin kesişmemesi durumunda alış teklif miktarları tüm PK ları eşit oranda etkileyecek şekilde azaltılarak kesişme sağlanır
Eğriler birden fazla noktada kesişiyorsa ortalama değer PTF nı oluşturur.
Fiyat (TL/MWh)
Miktar (Lot)
Arz(satış)
Talep(alış)
Fiyat (TL/MWh)
Miktar (Lot)
PTF
NPTF
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 14
İkili Anlaşmalar
Enerji miktarı LOT (0,1 MWh) olarak teklif edilir.
PK lar sadece kendi bölgelerindeki PK lar ile ikili anlaşma yapabilirler.
Üretim Lisansına sahip PK lar ikili anlaşma ile enerji alamazlar. Ancak yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim yapan üretim lisansına sahip PK’lar yıllık üretimleri kadar ikili anlaşma ile enerji alabilirler.
PK lar kapasitelerinin üzerinde ikili anlaşma yapabilirler. Kapasitelerinin üzerindeki kısmı sistemden alabilir ya da satabilirler.
SaatSatıcı PK
(Lot)Alıcı PK
(Lot)
1 – 2 -1200 1200
2 – 3 -500 500
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 15
Gün Öncesi Piyasası Süreci
9:30 11:30 12:00 13:00 13:30 14:00 16:00
12:00 13:00 13:30 14:00
Nihai Sonuç Duyurma
Ek Teklif Doğrulama
Teklif Doğrulama
Fiyat Belirleme
İtiraz
İtiraz Fiyat Belirleme
Ek Sonuç Duyurma
Ek Teklif Bildirimi
Ek Fiyat Belirleme
ATC
Teklif Bildirimi
İkili Anlaşma Bildirimi
Erken Teklif Bildirimi (D+5)
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 16
Teklif Verme Yaklaşımları (1/4)
PK-A (Toptan Satış Şirketi)
Yük(MW)
Ekonomik PTF (TL/MWh)
Açıklama
Baz yük 40 Fiyattan bağımsız
Ayarlanabilir yük 20 PTF>35 PTF 35 ‘i geçerse fabrikanın bir bölümü kapatılabilir.
Ayarlanabilir yük 20 PTF>55 PTF 55’i geçerse alternatif yakıtla ısınabilir.
Toplam 80
İkili anlaşma 20 1 yıllık alış anlaşması mevcuttur
Saatmin Fiyat (TL/MWh) max
0 35.00 35.01 55.00 55.01 500
0 – 1 (Lot) 600 600 400 400 200 200
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 17
Teklif Verme Yaklaşımları (2/4)
PK-B (Parakende Satış Şirketi)
Yük(MW)
Ekonomik PTF (TL/MWh)
Açıklama
Baz yük 80 Fiyattan bağımsız
Ayarlanabilir yük 0
Toplam 80
İkili anlaşma 60 1 yıllık alış anlaşması mevcuttur
SaatFiyat (TL/MWh)
0 500
0 – 1 (Lot) 200 200
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 18
Teklif Verme Yaklaşımları (3/4)
PK-C (Otoprodüktör Grubu)
Yük(MW)
Ekonomik PTF (TL/MWh)
Açıklama
Baz yük 40 Fiyattan bağımsız
Santral 1 20 PTF=20 PTF = 20 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 2 20 PTF=30 PTF = 30 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 3 40 PTF=40 PTF = 40 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 4 20 PTF=45 PTF = 45 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 5 60 PTF=55 PTF = 55 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Toplam 120
SaatFiyat (TL/MWh)
0.00 19.99 20.00 29.99 30.00 39.99
0 – 1 (Lot) 400 400 200 200 0 0
SaatFiyat (TL/MWh)
40.00 44.99 45.00 54.99 55.00 500
0 – 1 (Lot) -400 -400 -600 -600 -1200 -1200
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 19
Teklif Verme Yaklaşımları (4/4)
PK-D (Üretim Şirketi)
Yük(MW)
Ekonomik PTF (TL/MWh)
Açıklama
Santral 1 50 PTF=30 PTF = 30 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 2 30 PTF=40 PTF = 40 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 3 20 PTF=45 PTF = 45 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 4 100 PTF=50 PTF = 50 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Toplam 200
İkili anlaşma 100 6 aylık satış anlaşması mevcuttur
SaatFiyat (TL/MWh)
0.00 29.99 30.00 39.99 40.00 44.99
0 – 1 (Lot) 1000 1000 500 500 200 200
SaatFiyat (TL/MWh)
45.00 49.99 50.00 500
0 – 1 (Lot) 0 0 -1000 -1000
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 20
PTF Hesabı
Fiyat 0.00 19.99 20.00 29.99 30.00 35.00 35.01 39.99 40.00
PK -A 600 600 600 600 600 600 400 400 400
PK -B 200 200 200 200 200 200 200 200 200
PK -C 400 400 200 200 0 0 0 0 -400
PK -D 1000 1000 1000 1000 500 500 500 500 200
Alış (Lot) 2200 2200 2000 2000 1300 1300 1100 1100 800
Satış(Lot) 0 0 0 0 0 0 0 0 -400
Fiyat 44.99 45.00 49.99 50.00 54.99 55.00 55.01 500.00
PK -A 400 400 400 400 400 400 200 200
PK -B 200 200 200 200 200 200 200 200
PK -C -400 -600 -600 -600 -600 -1200 -1200 -1200
PK -D 200 0 0 -1000 -1000 -1000 -1000 -1000
Alış (Lot) 800 600 600 600 600 600 400 400
Satış(Lot) -400 -600 -600 -1600 -1600 -2200 -2200 -2200
PTF:47.50 TL/MWh
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 21
PTF Hesabı
Fiyat 0.00 19.99 20.00 29.99 30.00 35.00 35.01 39.99 40.00
Alış (Lot) 2200 2200 2000 2000 1300 1300 1100 1100 800
Satış(Lot) 0 0 0 0 0 0 0 0 -400
Fiyat 44.99 45.00 49.99 50.00 54.99 55.00 55.01 500.00
Alış (Lot) 800 600 600 600 600 600 400 400
Satış(Lot) -400 -600 -600 -1600 -1600 -2200 -2200 -2200
PTF:47.50 TL/MWh
Miktar:600 Lot= 60 MWh
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 22
GÖP Süreci Kapandığında PK-A İçin Durum Analizi
PK-A (Toptan Satış Şirketi)
Yük(MW)
Ekonomik PTF (TL/MWh)
Açıklama
Baz yük 40 Fiyattan bağımsız
Ayarlanabilir yük 20 PTF>35 PTF 35 ‘i geçerse fabrikanın bir bölümü kapatılabilir.
Ayarlanabilir yük 20 PTF>55 PTF 55’i geçerse alternatif yakıtla ısınabilir.
Toplam 80
İkili anlaşma 20 1 yıllık alış anlaşması mevcuttur
Saatmin Fiyat (TL/MWh) max
0 35.00 35.01 55.00 55.01 500
0 – 1 (Lot) 600 600 400 400 200 200
PTF:47.50 TL/MWh
Miktar:400 lot= 40 MWh
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 23
GÖP Süreci Kapandığında PK-B İçin Durum Analizi
PK-B (Parakende Satış Şirketi)
Yük(MW)
Ekonomik PTF (TL/MWh)
Açıklama
Baz yük 80 Fiyattan bağımsız
Ayarlanabilir yük 0
Toplam 80
İkili anlaşma 60 1 yıllık alış anlaşması mevcuttur
SaatFiyat (TL/MWh)
0 500
0 – 1(Lot) 200 200
PTF:47.50 TL/MWh
Miktar:200 Lot= 20 MWh
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 24
GÖP Süreci Kapandığında PK-C İçin Durum Analizi
PK-C (Otoprodüktör Grubu)
Yük(MW)
Ekonomik PTF (TL/MWh)
Açıklama
Baz yük 40 Fiyattan bağımsız
Santral 1 20 PTF=20 PTF = 20 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 2 20 PTF=30 PTF = 30 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 3 40 PTF=40 PTF = 40 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 4 20 PTF=45 PTF = 45 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 5 60 PTF=55 PTF = 55 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Toplam 120
SaatFiyat (TL/MWh)
0.00 19.99 20.00 29.99 30.00 39.99
0 – 1(Lot) 400 400 200 200 0 0
Saat\FytFiyat (TL/MWh)
40.00 44.99 45.00 54.99 55.00 500
0 – 1(Lot) -400 -400 -600 -600 -1200 -1200
PTF:47.50TL/MWH
Miktar:-600 Lot= -60 MWh
Güçlü, Gelişen, Şeffaf Bir Piyasa İçin… 25
GÖP Süreci Kapandığında PK-D İçin Durum Analizi
PK-D (Üretim Şirketi)
Yük(MW)
Ekonomik PTF (TL/MWh)
Açıklama
Santral 1 50 PTF=30 PTF = 30 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 2 30 PTF=40 PTF = 40 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 3 20 PTF=45 PTF = 45 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Santral 4 100 PTF=50 PTF = 50 olduğunda üretim yapması ekonomiktir.
Toplam 200
İkili anlaşma 100 6 aylık satış anlaşması mevcuttur
SaatFiyat (TL/MWh)
0.00 29.99 30.00 39.99 40.00 44.99
0 – 1(Lot) 1000 1000 500 500 200 200
SaatFiyat (TL/MWh)
45.00 49.99 50.00 500
0 – 1(Lot) 0 0 -1000 -1000
Bu kapasitesini DGP ye sunabilirYa da ikili anlaşma ile satabilir.
PTF:47.50 TL/MWh Miktar: 0