24
d[Xko{ g;{nK dh ykd y[oke g;{nK bJh bVhAd/ y[okeh sZs ;kok ;kb jok ukok g?dk eoB pko/ j/n ns/ ;kJhb/i (nuko pBkT[Dk) g;{nK bJh dkDk fsnko eoBk v/noh ftek; ftGkr, gzikp n?;H;hHUH BzH 1106-07, ;?eNo 22-ph, uzvhrVQ cB L 0172&2700228, 2700055

gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

d[Xko{ g;{nK dh ykd y[oke

g;{nK bJh b'VhAd/ y[okeh sZs

;kok ;kb jok ukok g?dk eoB pko/

j/n ns/ ;kJhb/i (nuko pBkT[Dk)

g;{nK bJh dkDk fsnko eoBk

v/noh ftek; ftGkr, gzikp

n?;H;hHUH BzH 1106-07, ;?eNo 22-ph, uzvhrVQ

c'B L 0172&2700228, 2700055

Page 2: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

gô{nK dh y[okey[oke

y[oke T[j j? fi; Bz{ yk e/ d[Xko{ gô{ fiT[Adk j?, tXdk-c[bdk j?, d[ZX g?dk eodk ns/ tzô ftu tkXk eodk j?. gô{ B{z y[oke s'A ôesh fwbdh j?. y[oke ukok xkj, ;zs[bs dkDk, yZb nkfd dk fwôoD$;w/b j?.

wjZssk L

1H gô{ Bz{ fiT[Adk oZyD iK ôohoe fefonk Bz{ ekfJw oZyD ns/ gô{ Bz{ szdo{;s oZyD bJh.

2H i/eo wZM$rK rZGD j't/ sK T[;d/ g/N ftZu gbd/ eZNV{$tSV{ dh pDso ns/ tkX/ bJh.

3H d[Xko{ gô{nK ftZu d[ZX g?dk eoB bJh.

4H nkT[D tkb/ (GftZy) ;[J/ ;w/A ftZu d[Xko{ gô{ ftZu B;bh r[D iK fto;/ ftZu fwb/ r[Dk nB[;ko tZX d[ZX d/D dh ôesh$;woEk poeoko oZyD bJh.

5H gô{nK d/ ôohoe tkX/ bJh.

6H B;beôh bJh tos/ ik oj/ M'fNnK$;kBQK bJh ôohoe ôesh s'A fJbktk thoi g?dk eoB bJh th tX/o/ (sZs Gog{o) y[oke dh b'V j?.

fe;wK

1H r[iko/ dh y[oke

2H g?dktkoh y[oke

1H r[iko/ dh y[oke

fJj T[j y[oke j? fi;dh gô{ dh ihtB ôesh ns/ ;oho dhnK wk; g/ôhnK (gZm/) dh pDso, N[ZN GZi dh w[owzs bJh tos'A ftZu nkT[Adh j?. fJ; soQK d/ ok;B dh jo gqeko d/ gô{ Bz{ b'V g?Adh j?. r[iko/ dh y[oke gô{ Bz{ ;koh T[wo d/Dh g?Zdh j?.

2H g?dktkoh y[oke

d[Xko{ gô{nK (wZM, d/;h$d'rbh B;b dhnK rktK$tb/sh rktK) s'A d[ZX b?D bJh, GZfty ftZu B;bh r[D w[skfpe tZX s'A tZX d[ZX g?dk eoB dh ôesh poeoko oyD bJh, pZu/ g?dk eoB bJh, ;kBQK s/ M'fNnK s'A B;be;h tk;s/ uzrh fe;w dk thoi b?D bJh, g?dktkoh y[oke tZb ftô/ô fXnkB d/D dh tZX b'V j?. T[dkjoD d/ s"o s/ wZM$rK s'A fJe t/b/ d/ d[ZX dh u[nkJh ;w/A d[ZX okjhA gô{ d/ ôoho$y{B ftZu'A d[ZX okjhA gkDh s'A fJbktk fEzdnkJh, b?eN'i (d[ZX dh yzv) XksK, ftNkfwB ns/ j'o eJh fe;w d/ gdkoE eZY bJ/ iKd/ jB. ;', gô{ d/ ôoho ftZu fJBQK uhiK dh g{osh bJh gô{ Bz{ y[oke d/D t/b/ ekch fXnkB s/ ;ktXkBh tosD dh b'V j?. w[Zedh rZb sK fJj j? fe gô{ Bz{ g?dktkoh y[oke sK T[;dh g?dktkoh ôesh d/ nXko s/ jh fdZsh ikDh ukjhdh j?.

Page 3: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

y[okeh sZsfJj T[j y[oke dh wksok j? fi; ftZu gô{ bJh b'VhAd/ (r[iko/ dh y[oke ns/ T[gikT{ y[oke) ;ko/ nzô fwb

ikD ns/ gô{ mhe soQK 24 xzfNnK ftu yk ;e/$jiw eo ;e/. i/eo gô{ dh y[oke n;zs[bs j't/rh, tZX oj/ gô{ dk tkXk xZN j't/rk, gô{ mhe ;w/A s/ rowh ftZu BjhA nkt/rk, f;jswzd pZu/ g?dk BjhA eo ;e/rk. gô{ dk ;{nk uZeo ftrV ikt/rk, d[ZX tZX g?dk BjhA eo ;e/rk. fi; dk Bshik gqsh bhNo d[ZX g?dk eoB dk youk ekch tZX ikt/rk s/ v/noh dk feZsk fJe xkN/ dk feZsk j' ikt/rk.

;' y[oke ftZu ;ko/ nz; fJ; nB[;ko Bkb fwb/ j'D/ ukjhd/ jB fe gô{ dh mhe ;zGkb j' ;e/ noEks T[;dhnK b'VK mhe soQK g{ohnK j' ;eD fit/A fe L-

g'qNhB L

fJ; dh gô{ bJh pj[s wjZssk j?. gq'NhB s'A ôoho ftZu gZm/ s/ wk; pDdk j?. fJj ôoho Bz{ ekfJw oZyD bJh skes dk ;'wk j?. rZGD j'J/ gô{ Bz{ eNV{$tSV{ g?dk eoB ftZu S'N/ gô{nK bJh tZXD c[bD ftZu ns/ d[ZX d/ oj/ gô{nK Bz{ d[ZX dh gq'NhB pDkT[D ftu nfjw fjZ;k gkT[Adh j? fJj yZbK ns/ j'o jo/ gZm/ (yk; s"o s/ cbhdko ukfonK) s'A fwbdh j?.

fBôkôsk L

fJj r?o cbhdko ukfonK iK T[jBK d/ nBki ftZu finkdkso j[zdk j?. fJj gô{ d/ ôoho Bz{ ekfJw oZyD bJh, fjbZD i[bD bJh ns/ ezw eoB bJh ôesh, T{oik iK rowh gqdkB eodk j?. fJj g"fdnK d/ m'; gdkoE dk 3$4 fjZ;k j[zdk j? s/ gô{nK Bz{ e[Zb y[oke s'A fwbD tkbh ôesh dk brGr 70 gqshôs j[zdk j?. fJj finkdkso r?o cbhdko ukfonK ftZu gkfJnk iKdk j?.

fEzdk iK fueBkJh

fJj gô{ d/ ôoho ftZu ôesh g?dk eodh j?. fJj jo/ gZm/ fit/A fe ;oQ'A, s'ohnK ns/ tzv fit/A fe ybQK, tV/t/ nkfd s'A fwbdh j?. fJj gô{ d/ ôoho ftZu ftNkfwB s/ e?bôhnw Bz{ jiw j'D ftZu ekch wdd eodh j?. y[oke okjhA fdsk frnk tkX{ fEzdk gô{ d/ ôoho ftZu (pZB;gsh fueBkJh s/ uoph) d/ o{g ftZu iwQk j' iKdk j? ns/ b'V g?D s/ gô{ fJ;Bz{ tos ;edk j?. Gko d/ gZy'A fueBkJh ftu ekop'jkJhvo/N; Bkb'A d[ZrDh s'A th finkdk skes j[zdh j?.

XksK iK yfDi gdkoE iK fwBobi L

nkw d/yD ftZu nkfJnk j? fe d[Xko{ gô{nK d/ ôoho ftZu XksK dh ekch xkN gkJh ik ojh j?. XksK, gô{ Bz{ e[M jZd sZe sK gZfmnK ns/ tzv ftu'A fwb iKdhnK jB. d[ZX d/ oj/ gô{ s'A d[ZX okjhA j'o pj[s ;ko/ sZsK s'A fJbktk ;'vhnw, g'Nkôhnw, e?b;hnw, w?rBh;hnw d/ eb'okJhvi, ;bco, ck;c'o; ns/ wjhB wksok ftZu b'jk, sKpK ns/ nkT[vhB b?Ad/ jK. i'o dk ezw eoB tkb/ gô{nK d/ ôoho ftu'A XksK g;hB/ okjhA fBeb iKdhnK jB. fJ; s'A fJbktk iwhB ftZu th sZs fit/A fe fi;s, sKpK dh xkN, ukfonK (gô{nK dh y[oke) ftZu xkN pD iKdh j? ns/ fJj xkN gô{ d/ ôoho ftZu nkT[D eoe/ gô{nK dh f;js, d[ZX dh e[nkbNh ns/ d[ZX dh g?dktko Bz{ fe;/ o{g ftZu jkBhekoe f;ZX j[zdh j?. fJ; dh xkN dk gô{ d/ ôoho s/ wkVk n;o g?Adk j? fit/A fe L

TH gô{nK dk ;{nk tZvh T[wo ftZu g?Dk. ;{D s/ d[ZX skg j' ikDk. gô{ dk tko-tko j/j/ ftZu nkT[Dk. ;{nk GzBDk.

nH fgôkp ftZu y{B nkT[D bZr g?Dk, y[o s/ g{zS MVB bZr g?D/.

Page 4: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

JH b'j/ ns/ sKp/ dh xkN ekoB gô{ d/ ôoho ftZu phwkoh dk Nkeok eoB dh skes dk xNDk. feT[Afe gô{ dk y{B gsbk g? iKdk j?.

;H ck;c'o; s/ e?b;hnw dh xkN ekoB eJh tko gô{ fwZNh, oZ;/, eZgV/ tr?ok uZpD/ ô[o{ eo fdzdk j?.

jH d[ZX d/ oj/ ikBto dk d[ZX g{ok g?dk Bk eoBk ns/ finkdk ;wK d[ZX Bk d/Dk. Bshi/ ti'A ;[Zeh ;/tk tZX eokT[Dh (Gkt vokJh ghohnv tZX ikDk)

eH roG fro ikD dk ysok pfDnk ofjDk.

yH tZX c[Zb oj/ eZNV{$tZSV{ bJh e?bôhnw s/ ck;c'o; dh xkN eoe/ dzd ns/ ôohoe gZm/ ewi'o j' iKd/ jB jZvhnK ewi'o s/ N/vhnK j' iKdhnK jB.

rH gô{ dk jkiwk ewi'o j' iKdk j? ns/ ;zukbB ôesh xZN iKdh j?.

xH gô{ d/ BZe, rodB, bZsK d[nkb/ uwVh d/ o'r bZr ikD/. rb EZb/ frbQV fBebD/ th XksK dh xkN dh d/D j?.

CH gqsh feb' d[ZX dh pDso bJh 3 rqkw e?bôhnw ns/ 2 rqkw ck;c'o; ukjhdk j? BjhA sK d[ZX dh g?dktko xZN iKdh j?.

gô{nK dh y[oke ftZu j/m nB[;ko XksK io{o j'DhnK ukjhdhnK jB. XksK d/ fwôoD dh pDso fJ; gqeko j? i' fe fJZe feb'rqkw tiB dh j? L

bVh t;s{ tiB BzH (feb'rqkw)1H vkJh e?bôhnw ck;c/N 0H55002H ;'vhnw eb'okJhv 0H30003H uke 0H11044H w?rBhôhnw ekop'B/N 0H03005H c?o; (nkfJoB) ;bc/N 0H00506H ekgo ;bc/N 0H00077H w?rBhi vkfJn"e;kJhv 0H00078H e'pkbN eb'okJhv 0H00059H g?Nkôhnw nkfJT[vkJhv 0H000110H ;'vhnw cb'okJhv 0H000111H fize ;bc/N 0H0025

XksK dh fwedko iK XksK dh fwôoD dh tos'A

tZy-tZy ô/qDh nXhB gô{nK Bz{ j/m nB[;ko XksK dk fwôoD d/D dh f;cko; ehsh iKdh j? LbVh gô{ dk t/otk XksK dh fwôoD dh wksok BzH

gqsh fdB1H itkB j' oj/ gô{nK bJh 15-20 rqkw2H xZN d[ZX d/D tkb/ (5 feb') sZe 25-30 rqkw3H dofwnkBk d[ZX (6-10 feb') se 30-50 rqkw

Page 5: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

4H finkdk d[ZX (11 s'A 20 feb') sZe 50-70 rqkw5H rZGD gô{ Bz{ T[go do;kJh wksok s'A fJbktk 30 rqkw tkX{ XksK dk fwôoD d/D dh f;ckoô ehsh iKdh j?.

XksK d/ fwôoD Bz{ tosD dh ftXh L

fJ; fw;ôD B{z f;cko; nB[;ko jo/ uko/ iK tzv/ ftZu fwbke/ fdZsk ik ;edk j? iK XksK d/ fw;oD dh gô{ ukN gô{ dh y[obh ftZu fJZe gk;/ bNek d/t' sK i' gô{ b'V nB[;ko uZNd/ ofjD iK fi; soQK th gô{ yk ;e/.

Bwe LBwe (;'vhnw eb'okJhv) gô{ d/ jkiw/ Bz{ ;jh jkbs ftZu oZyD ftZu pj[s ;jkJh j?. fJj gô{ d/ fwjd/ ftZu

yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?.ftNkfwB L

ftNkfwB th gô{nK d/ ôohoe tkX/ s/ skes bJh pj[s io{oh jB. d[ZX d/ oj/ ikBto d/ ôoho ftu'A d[ZX okjhA ftNkfwB-J/, vh, Jh, ph-1, ph-2 ns/ ftNkfwB ;h n;hA eZY b?Ad/ jK. ftNkfwB-J/ gô{nK Bz{ seohpB 40 feb' jo/ uko/ ftu'A b'V nB[;ko fwb iKdk j?. ftNkfwB-vh X[Zg ftu'A ns/ pkeh ftNkfwB gô{ d/ fwjd/ ftZu fsnko j' iKd/ jB. fco th d[Xko{ gô{nK ftZu ftNkfwB dh xkN ne;o ofjzdh j?. ;', gô{nK dh y[oke ftZu yk; s"o s/ tX/o/ d[ZX d/D tkb/ gô{nK dh y[oke ftZu ftNkfwB fw;oD (o"th fwe;) 15 rqkw gqsh eftzNb io{o gk d/Dk ukjhdk j?.gkDh L

fJj gô{ d/ ôoho dk nBfyVtK nzr j? ns/ 60 gqshôs s'A 70 gqsh;s d/ brGr j[zdk j?. fJ; ftZu e'Jh ;esh BjhA j[zdh.

gkDh gô{ d/ y{B, d[ZX ns/ ôoho d/ j'o sob gdkoEK dk w[Zy fjZ;k j?. gkDh dh E[V ekoB gô{ xZN wksok ftZu y[oke ykt/rk. i' fe jkBhekoe j?. fJj gô{ dh fgnk; Bz{ p[MkT[Adk j? ns/ y[oke jiw eodk j?. gkDh dh xkN ekoB eZNV{$tSV{ d/ ôoho dk tZXDK c[ZbDK xZN iKdk j?. gkDh ;oho ftu'A nD b'VhAd/ gdkoE ns/ nZD gu/ gdkoE ;oho ftu'A r'po ns/ fgôkp dh ôeb ftZu pkjo eYdk j? ns/ ôoho dh nzdo'A ;ckJh eodk j?.

finkdk rowh ns/ ;odh d/ w";w ftZu gkDh gô{ d/ ôoho d/ skgwkB Bz{ mhe (Bkowb) oZyD ftZu pj[s tZvk fjZ;k gkT[Adk j? ns/ g;hB/ okjhA nDb'VhAd/ gdkoE (Bwe) pkjo eZYdk j? ns/ ôoho dk skgwkB pkjobh rowh Bkb'A j/mK oydk j?. d[Xko{ gô{ Bz{ 24 xzN/ skik ik trdk gkDh fwbdk ofjDk ukjhdk j? sK i' T[j b'V nB[;ko gkDh gh ;e/ feT[Afe fJe feb'A d[ZX dh g?dktko bJh xZN'A-xZN 4-5 feb' ski/ ;kc-;[Eo/ gkDh dh b'V j?.

:{ohnk

i[rkbh eoB tkb/ gô{ fit/A fe wZMK, rT{nK nkfd d/ fwjd/ d/ fjZ;/ fi; Bz{ foT{wB iK g"u fejk iKdk j? ftu ofj oj/ wjhB ehNK Bkb gq'NhB, BkJhNq'iB iK :{ohnK Bz{ S/sh (ibdh) gZuD :'r gq'NhB (eZuh gq'NhB) ftZu pdb fdzd/ jB i' fe gô{ bJh fJe skesto y[oke j?. gqzs{ y[oke ftZu f;cko; ehsh wksok s'A tZX gkfJnk :{ohnk ijohbk n;o g?dk eo fdzdk j?. fJ;Bz{ y[oke d/ s"o s/ tos'A ftu fbnkT[D bJh nsh ;ktXkBh dh b'V j? feT[Afe g"u ftZu :[oh J/i fJBikJhw j[zdk j? i' :[ohJ/ Bz{ GzB s'V e/ nw'Bhnk r?; fsnko eodk j?. fJj r?; foT[wB d/ ehNkD{ nkgD/ ;oho d/ tkX/ bJh tos'A ftZu b? nkT[Adk j?. fJ; bJh gô{nK Bz{ finkdk gq'NhB tkbhnK wfjzrhnK yZbk gkT[D dh b'V BjhA. :{ohnk ykd d[Xko{ gô{ Bz{ tZy tZy wksok ftZu tZy-tZy y[okeK ftu fwbke/ d/D dh f;ckoô ehsh iKdh j?. fit/A fe :{ow/b, cow?fNv$:{ohnK fwbh s{Vh nkfd. :{ohnk dh wksok gô{ y[oke ftZu 1 gqshôs s'A finkdk BjhA j'Dh ukjhdh.

jo/ uko/ dh wjZssk

Page 6: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

uko/ v/noh d/ Xzd/ bJh ohVQ dh jZvh jB feT[Afe jo/ ukfonK ftZu gq'NhB, ftNkfwB J/, ftNkfwB vh, yfDi ns/ jiw j'D tkb/ sZs ekch wksok ftZu j[zd/ jB. gzikp oki ftZu 7H8 bZy j?eN/no oep/ ftZu jok ukok phfink iKdk j? ns/ fJ; oep/ s'A brGZr 556 bZy NZB jok ukok g?dk j[zdk j?. oki ftZu 36 bZy wZMk ns/ 12 bZy rktK (pohv/pb) dh frDsh j?. w"i{dk jo/ uko/ dh g?dktko d/ fj;kp Bkb fJZe gô{ d/ fjZ;/ 18 feb' jok ukok nkT[Adk j? id'A fe fJZe d[Xko{ gô{ Bz{ 40 feb' gqsh fdB d/ fj;kp Bkb jo/ uko/ dh b'V g?Adh j?. GftZy ftZu nkT[D tkbk fuZNk fJBebkp th jo/ ukfonK dh g?dktko s/ fBoGo eodk j? feT[Afe finkdk d[ZX d/D tkb/ gô{nK dh iZd dk sK jh bkG T[mkfJnk ik ;edk j? i/eo T[BQK Bz{ tXhnk fe;w d/ uko/ b'V nB[;ko mhe wksok ftZu fwbD. jo/ uko/ s'A d[ZX dk T[sgkdB t?;/ th ;;sk g?Adk j?. feT[Afe jo/ uko/ s'A fwbD tkb/ e[Zb jiw j'D sZs s{Vh ns/ e?Nbchv s'A fwbD tkb/ jiw j'D :'r sZs fJBQK dh ehws d/ nkXko s/ jo/ uko/ tkb/ jh ;;s/ g?Ad/ jB.ukfonK dh tzv

jo/ ukfonK Bz{ d' sohfenK Bkb tzfvnk ik ;edk j? L-T) jkVh d/ uko/ ns/ ;kT[Dh d/ uko/.n) cbhdko uko/ ns/ r?o-cbhdko uko/.T) jkVh d/ uko/ L- po;hw, b{;D, ;csb, ;/Aih, ;o'A, okJh xkj, ith, i"A nkfd.

;kT[Dh d/ uko/ L- uoh, wZeh, pkiok, B/ghno pkiok, frzBh xkj, wZe uoh, b'phnk r[nkok, ;{v/e; uoh nkfd.n) cbhdko uko/ L fJjBK ukfonK ftZu po;hw, b{;D, ;/Aih, ôcsb, ;o', r[nkok, b'phnk nkfd uko/ nkT[Zd/ jB.r?o cbhdko uko/ L- wZeh, uoh, pkiok, B/ghno pkiok, ithA, i"A, okJh xkj, frzBh-xkj, wZe uoh ns/ ;{v/e; uoh nkfd.;[Ze/ uko/ L

s{Vh, NKv/, NKro, eVph gokbh nkfd. ;[Ze/ uko/ nBki dhnK c;bK s'A MkV b?D T[gozs fwbd/ jB. fJZe e[ftzNb jo/ uko/ ftZu 10 feb' jiw j'D tkb/ sZs j[zd/ jB id'A fe s{Vh ns/ e?Nbchv ftZu jiw j'D tkb/ fJj sZs eqwtko 35 ns/ 70 feb' j[zd/ jB.;ktXkBhnK L

jo/ uko/ dh ekôs ;pzXh f;ckoôk ;koDh (T) ftZu ns/ ukfonK dh eNkJh dk Y[ZetK ;wK ;koDh (n) ftZu fdZsk frnk j?. ;koDh (J) ftZu jo/ uko/ dh T[gbZpXsk ;pzXh do;kfJnk frnk j?. ;koDh (n) ftZu jo/ ukfonK dh eNkJh d/ Y[Zet/A ;w/A dh yk; wjsZsk j?. e[M uko/ fit/A fe pkiok, B/ghno pkiok ns/ frzBh xkj fiBQK ftZu jkBhekoe o;kfJD n'rib/N j[zdk j? ns/ ;{v/e; uoh ns/ uoh ftZu go{f;e J/f;v j[zdk j?, Bz{ mhe ;w/A s/ jh eZND dh f;ckoô ehsh iKdh j? BjhA sK fJj jkBhekoe o;kfJD ikBtoK Bz{ B[e;kB gj[zuk ;ed/ jB ns/ T[jBK dh f;js s/ wkVk n;o gkT[Dr/.

Page 7: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

j/n(;[Zek ukok)

jo/ uko/ Bz{ id'A ;[ek e/ oZy fbnk ikt/ sK fJ; Bz{ j/n nkyd/ jB. wkou, ngq?b ftZu id'A po;hw$b{;D iK ithA dk tkX{ ukok j[zdk j? sK fJ; dk j/n pDk b?Dk ukjhdk j?.

j/n pDkT[D tk;s/ c;bK

j/n nkw s"o s/ cbhdko c;bK fit/A po;hw, b{;D, r[tkok, otKj s'A pj[s tXhnk pDdk j?. wkou-ngq?b ftu id'A po;hw ns/ b{;D d/ b'n 20-25 fdBK ftZu fsnko j' iKd/ jB ns/ t/b/ f;o BjhA eZN/ iKd/ sK uko/ d/ y[okeh sZs xZN iKd/ jB ns/ c;b d/ b"N th xZN iKd/ jB. i/eo fJ; ;w/A fJjBK Bz{ eZN e/ fJ; s'A j/n pDk fbnk ikt/ sK c;b d/ sZsK dh g{oh tos'A th j' iKdh j? ns/ MkV th tZX fwbdk j? ns/ xkN d/ ;w/A tos e/ d[ZX dh g?dktko th tXkJh ik ;edh j?.

j/n pDkT[D ;w/A fJjBK rbK dk fXnkB oZyDk pj[s jh finkdk io{oh j? L-

1H uko/ dh c;b ftZu y[okeh sZs id'A tZX s'A tZX gZXo s/ gjz[u ikD sK fJ; Bz{ eZN bt'A.

2H eZN/ j'J/ uko/ Bz{ brGr 3 fdB y/s ftu jh ;[Zek b?Dk ukjhdk j?.

3H fco fJ; Bz{ w'Nh ukb tkbh wôhB Bkb e[so bt'A.

4H e[so/ j'J/ uko/ Bz{ fgV tkbh Ek iK gZeh EK s/ 5-6 fJzu dh w'NkJh dh sfj ftZu X[Zg ftZu fybko fdU.

5H fdB ftZu 2-3 tko ;[Ze oj/ e[so/ Bz{ sozrbh Bkb c'b fdT[ sK i' Bhu/ tkbk e[sok yokp Bk j't/.

6H ôkw d/ ;w/A e[so/ d/ Y/o pDk e/ T[BQK T[Zs/ fsogkb d/ d/t' BjhA sK sq/b g?D Bkb j/n xNhnk e[nkbNh dk fsnko j't/rk.

7H 3-4 fdBK ftZu e[sok uzrh soQK ;[Ze ikt/rk. id'A fJ; ftZu gkDh dh wksok 15 gqshôs s'A xZN ikt/ sK fJ; Bz{ s{Vh tkb/ e'm/ ftZu ;N'o eo bt'. gkDh dh wksok Bz{ u?e eoB bJh ;[Ze/ uko/ Bz{ jZE Bkb w;bD s/ i/eo G[o ikt/ sK ;wM' fe fJ; ftZu gkDh dh fwedko 15 gqsh;s s'A xZN j?.

uzr/ j/n dh goy L

uzr/ j/n dk ozr jok jh ofjzdk j? ns/ gZs/ ns/ NkjDhnK nkg; ftZu i[V/ ofjzd/ jB.

Page 8: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

;kJhb/i (nuko)f;b dh jkbs ftZu oZy/ jo/ uko/ Bz{ nuko nkyd/ jB. fJj nkw s"o s/ ;kT[Dh d/ukfonK fit/A fe wZeh, uoh,

pkiok, B/ghno pkiok ns/ frzBh ykj dk pDkfJnk iKdk j?. fJjBK c;bK ftZu ekop'jkJhvo/N; dh wksok tZX ns/ gq'NhB dh wksok xZN j[zdh j?. ;kb ftZu i[bkJh s'A ;spzo wjhBhnK ftZu tkX{ gZm/ j[zd/ jB. fJ; soQK jh Btzpo ns/ d;zpo ftZu jo/ gZfmnK dh xkN nk iKdh j?. fJ; Bz{ xkN tkb/ ;w/A i[bkJh s'A ;szpo ftub/ tkX{ jo/ uko/ dk nuko pDk e/ tos'A ehsh iK ;edh j?.

;kJhb/i pDkT[D bJh ukfonK Bz{ eZND dk mhe ;wK L

bVh uko/ uko/ eND dk mhe ;wK gZm/ fsnko j'D BzH ftZu bZr/ fdB

1H wZeh rzvK pDB s'A d[ZX dkfDnK sZe 55 s'A 65 fdB2H uoh r'G tkb/ f;ZN/ s'A dkfDnK ftZu 65 s'A 85 fdB

d[ZX pDB sZe

3H pkiok f;ZN/ fBebD s'A gfjbK 50 s'A 55 fdB

4H ithA r'G tkb/ f;ZN/ s'A d[ZX dkfDnk sZe 110 s'A 120 fdB

5H B/ghno p{N/ dh T[ukJh 75 s'A 90 ;?HwhH gfjbh eNkJh

pkiok j'D sZe 60 fdB pknd

tXhnk fe;w dk ;kJhb/i pDkT[D bJh uko/ ftZu gkDh dh wksok 65 s'A 70 gqsh;s d/ ftueko j'Dh ukjhdh j? i/eo gkDh dh wksok finkdk wfj;{; j't/ sK uko/ Bz{ eZND s'A fgZS'A fJe fdB y/s ftu jh ;[ek bt'A. gkDh dh wksok ;jh j'D s/ jh e[sok eoe/ gkT[Dk ukjhdk j?.

;kJhb'fgN bJh irQk dh u'D L

e?Nb-ô?v d/ B/V/ T[Zuh s/ YbkD tkbh EK, fiE'A ;kJhb'fgN ftZu gkDh nzdo BK ik ;e/.

;kJhb/i pDkT[D dk Yzr L

fi; irQK s/ ;kJhb/i pDkfJnk iKdk j? T[;Bz{ ;kJhb' fgN nkyd/ jB. fJj eJh gqeko d/ j[zd/ jB fit/A fe No?Au-;kJhb', Nkto ;kJhb', fEibhxo-;kJhb' s/ ;kJhb'fgN. ;G s'A tXhnk ns/ ;;sk ;kJhb' ykJh d/ nkeko dk j[zdk j?. ;kJhb' gô{nK dh fojkfJ; d/ B/V/ T[uh EK s/ pDkT[Dk ukjhdk j? fiE/ whAj iK j'o gkDh Bk nkt/, BjhA sK gkDh Bkb ;kJhb/i d/ yokp j'D dk vo ofjzdk j?. ykJh dk neko gô{nK dh frDsh E[Vd/ ;w/A ns/ tkX{ jo/ uko/ dh wksok s/ fBoGo eodk j?. nkw s"o s/ fJe feT[fpe whNo ftZu 5 s'A 6 eftzNb gZm/ gkJ/ ik ;ed/ jB. fw;kb d/ s"o s/ 10 whNo bzph, 3 whNo u"Vh ns/ 2 whNo vz[xh ykJh ftZu 325 s'A 360 eftzNb e[so/ gZm/ g? ;ed/ jB i' fe 10 wZMK$rktK Bz{ E{V tkb/ uko wjhfBnK d"okB 20-30 feb' jo o'i d/ fj;kp Bkb gkT[D bJh ekch jB.

N'nk jo/ uko/ Bkb fet/A GoBk ukjhdk j? L

1H N'n/ Bz{ xZN s'A xZN ;w/A ftZu (tZX s'A tZX 2 fdB) ftZu Go d/Dk ukjhdk j? fJ; bJh fJ; dh ftT[spzdh gfjbK jh eo b?Dh ukjhdh j?.

2H nuko jw/ôk y[ôe fdBK ftZu pBkT[DK ukjhdk j?.

Page 9: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

3H N'J/ Bz{ jo EK s/ pokpo dh w'NkJh ftZu uko/ dhnK s?jK Bkb Go'. GoB s'A pknd uzrh soQK bskV' sK fe fJ; ftZu jtk Bk oj/ i/ ykJh dh bsVkJh No?eNo Bkb ehsh ikt/ sK ;kJhb/i tXhnk pDdk j?.

4H N'n/ Bz{ g{oh soQK uko/ Bkb GoB ns/ bskVB s'A pknd T[go'A s{Vh$gokbh dh uko fJzu w'Nh sfj Bkb iK g'bhEhB ;hN Bkb uzrh soQK T[go''A YZe fdU. fJ; T[go g{oh bsVkJh eoB s'A pknd 2-3 fJzu w'Nh fwZNh dh sfj gkU[. fco r'j/ tkbh fwZNh Bkb uzrh soQK fbg fdU ns/ ftukb/ s'A irQK E'Vh fijh T[uh oZy' sK fe gkDh nzdo Bk ik ;e/. fe;/ th soQK dh so/V iK y[Zv nkfd g?D s/ fJ; Bz{ s[ozs pzd eo d/t'. fJ; soQK g{oh pzd ykJh Bz{ 45 fdB pzd oZy'. ;kJhb/i fsnko j' ikt/rk.

mhe ;kJhb/i dh goy L tZXhnk fe;w dk ;kJhb/i dk ozr uwedko jok ghbk j't/rk. i/eo fe;/ soQK dh nDrfjbh ofj iKdh j? sK fJ; dk ozr G[ok j't/rk.

y[ôp{ L tXhnk ;kJhb/i ftu'A f;oe/ torh y[ôp{ nkT[Adh j?.

nuko eZYD dk sohek L nuko eYD ;w/A u"VkJh tkb/ gk;/ s'A N'J/ Bz{ fJ; soQK y'b' fe jtk xZN s'A xZN bZr/.

;kJhb/i d/ bkG L

1H d[Xko{ ikBtoK Bz{ jo/ uko/ d/ xkN tkb/ wjhfBnK d"okB jo/ uko/ dh xkN BjhA nkT[Adh.

2H wfjzr/ dkD/ ns/ ybK dh pZus j't/rh. uko/ tkbh c;b finkdk s'A finkdk y[okeh sZsk t/b/ eZNh iKdh j?.

3H jo o'i gZfmnK dh tYkJh$e[sokJh dh wid{oh dk you ns/ ;wK pu/rk.

;kJhb/i ukoB ftZu ;ktXkBhnK L

1H gfjbK gfjbK j' ;edk j? fe gô{ fJ; Bz{ g;zd Bk eoB fJ; bJh fJ; Bz{ jo/uko/ ftZu fwbk e/ gô{ Bz{ fybkU.

2H d[ZX u'D ;w/A ;kJhb/i Bk gkU BjhA sK fJ; dh y[ôp{ d[ZX ftZu nk ikt/rh.

3H ;kJhb/i jw/;k d[ZX u'D s'A pknd iK 5-6 xzN/ gfjbK gkT[DK ukjhdk j?.

chfvzr ;?vhT{b

tfjVhnK$M'NhnK 10-12 feb' rZGD gô{ 15-20 feb'

d[Xko{ rktK 20-25 feb' ;QkB$M'N/ 20-25 feb'

d[Xko{ wZMK 25-30 feb'

Page 10: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

s{Vh$gokbh nkfd Bz{ :{ohJ/ Bkb ;'XD dh ftXhfJ; ;w/A gzikp oki ftZu jo/ uko/ dh g?dktko b'V Bkb'A xZN j? ns/ jo/ uko/ j/m j'o oepk tXkT[Dk th

n;zGt ikgdk j?. fJ; tk;s/ gô{nK Bz{ g{oh ns/ ;;sh y[oke d/D bJh io{oh j? fe s{Vh nkfd fiBQK dh tos'A fJ; ;w/A ekch wksok ftZu ehsh ik ojh j?, d/ y[okeh sZs tXkJ/ ikD ns/ Bkb jh fJjBK dh jiw j'D tkbh ôesh ftZu th ;'X ehsh ikt/. fJ; s'A fJbktk gô{ fJ; Bz{ y[ô j' e/ ykD.

T[go'es wzst Bz{ w[Zy oZyd/ j'J/ fGzB fGzB EKtK s/ s{Vh$gokbh Bz{ :{ohJ/ Bkb ;'X e/ fJjBK d/ y[okeh sZs ns/ jiw j'D dh ôesh tXkT[D bJh T[gokb/ ehs/ ik oj/ jB ns/ j[D sZe i' e[M ;kv/ ;kjwD/ nkfJnk j?, T[jBK ;G ftu'A fJjBK t;s{nK Bz{ i' fe oki ftZu pVh Gkoh wksok ftZu T[gbpZX jB, :{ohJ/ Bkb ;'XDk j?. nfijk eoB Bkb Bk e/tb fJjBK ukfonK ftZu y[okeh sZs jh tX iKd/ jB gozs{ gô{ fJ; Bz{ y[ô j'e/ ns/ ekch wksok ftZu yk b?Ad/ jB, fi; dk n;o gô{nK d/ tXD c[ZbD ns/ d[ZX g?dk eoB s/ th pj[s uzrk j[zdk j?. gô{ gkbD ftGkr tZb'A eJh EKtK s/ s{Vh Bz{ :{ohJ/ Bkb ;'XD pko/ vhw'A;No/ôBK fdZshnK rJhnk jB ns/ fiBQK d/ f;ZN/ pV/ T[s;kjiBe jB. fJ; tk;s/ fJ; Bz{ gqubs ehs/ ikD dk g'qrokw pDkfJnk frnk j?. fJj pj[s jh ;ob ftXh j?, i' fe j/m nB[;ko fdZsh rJh j? L-

i/eo s{Vh Bz{ :{ohJ/ Bkb ;'XDk j't/ sK ;'Xh j'Jh s{Vh fi; dh wksok 45 gqshôs s'A tZX BjhA j'Dh ukjhdh. fJ; bJh fJe e[ftzNb s{Vh s'b b?Dh ukjhdh j? ns/ fJ; Bz{ 4 pokpo fjZf;nK ftZu tzv fbnk ikt/. fJ; d/ Bkb jh 4 feb' :{ohJ/ Bz{ 65 fbNo gkDh ftZu fwbk e/ x'b fsnko eo fbnk ikt/ ns/ fJ; d/ th 4 pokpo fjZ;/ eo bJ/ ikD. Gkt jo 25 feb' s{Vh tk;s/ ;tk ;'bK fbNo gkDh tofsnk ikt/ ns/ fJ; Bz{ s{Vh T[go uzrh soQK c[nko/ Bkb fSVek fdsk ikt/ ns/ g?oK Bkb uzrh soQK dpk fdZsk ikt/ ns/ fJ; T[go th ;tk ;'bK fbNo gkDh c[nko/ Bkb uzrh soQK Bkb fSVek fdZsk ikt/ ns/ fJ; Bz{ th dpk fdZsk ikt/. fJj' jh ftXh sh;o/ ns/ u"E/ fjZ;/ tk;s/ tosh ikt/ ns/ fizBh th s{Vh NohN eoBh j't/, T[; Bz{ fJ;/ fj;kp Bkb :{ohnk nkfd tos e/ eo fbnk ikt/ ns/ fco T[go'A uzrh soQK Bkb s{Vh ftSk e/ dpk fdZsk ikt/. uzrk j't/rk, i/eo gkbhEhB dh sogkb nkfd th T[go gk fdZsh ikt/. fJ; ;'Xh j'Jh s{Vh Bz{ xZN s'A xZN 28 fdBK sZe fJ;/ soQK jh ofjD fdZsk ikt/ ns/ gô{nK Bz{ gkT[D s'A 2-3 xzN/ gfjbK jtk ftZu fybko fdZsk ikt/ sK i' ckbs{ nw'Bhnk r?; T[v ikt/. nfijk eoB Bkb s{Vh ftZu gq'NhB dh wksok fijVh fe gfjbK f;co j[zdh j?, tZX e/ 6H26 gqshôs eo{v g'qNhB sZe j' iKdh j?. fJ; s'A fJbktk gô{ pr?o ;'Xh j'Jh s{Vh Bkb'A fJ; Bz{ finkdk yKd/ jh BjhA gozs{ jiw th eo b?Ad/ jB. fJj th t/yD ftZu nkfJnk j? fe e/tb :{ohJ/ Bkb ;'Xh s{Vh gkT[D Bkb jh 5-6 bhNo d[ZX gqsh gô{ ;fji/ jh gqkgs ehsk ik ;edk j? i' fJe uzr/ jo/ uko/ d/ pokpo j?.

fJ; Bz{ fsnko eoB tk;s/ e'Jh yk; EK dh b'V BjhA j?. fJj feZs/ th fe;/ poKv/ ftZu iK ewo/ ftZu iK nkoih dhtkoK yVhnK eoe/ fsnko ehsh ik ;edh j? ns/ T[go gkbhEhB dh sogkb Bkb Yfenk ik ;edk j?. fJ; Bz{ gô{ gkbeK ftZu yk; s'o s/ jo/ uko/ dh id xkN j[zdh j?, gquZbs eoB dh pj[s b'V j? sK i' gô{ gkbe fJ; BthZ ekY dk tZX s'A tZX bkG T[mk ;eD.

:{ohJ/ Bkb ;'Xh j'Jh s{Vh gô{nK Bz{ gkT[D ;w/A j/m dZ;hnK rJhnK rZbK dk yk; s"o s/ fXnkB oZyDk ukjhdk j? L-

1H :{ohJ/ Bkb ;'Xh j'Jh s{Vh dh y[oke j'bh j'bh eoe/ tXkT[Dh ukjhdh j?.

Page 11: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

2H fJ; d/ Bkb 2-4 feb' jok ukok io{oh gqsh gô{ gkT[D dh b'V j? sK i' ftNkfwB nkfd dh xkN g{oh j' ;e/

3H :{ohJ/ Bkb ;'Xh j'Jh s{Vh fe;/ jkbs ftZu th 6 wjhB/ s'A xZN T[wo d/ gô{ Bz{ BjhA gkT[Dh ukjhdh.

4H ;'Xh j'Jh s{Vh fe;/ jkbs ftZu th gô{nK Bz{ ykbh g/N BjhA d/Dh ukjhdh.

tX/o/ ikDekoh bJh B/V/ d/ pbke fty/ gô{ j;gskb ftZu fB:[es y/sh pkVh ftek; nc;o (ukok) Bz{ fwb ;ed/ j'.

;zs[fbs y[oke

jo/ uko/ s'A fJbktk jo/e d[Xko{ gô{ s'A tZX d[ZX b?D tk;s/ ;kBz{ dkDk$tzv gkT[Dk g?Adk j?. gô{ y[oke ftZu 20-40 gqshôs fjZ;k nBki dk j[zdk j?. ;zs[fbs y[oke pBkT[D bJh eDe, u'eo, okJh; gkfb;, ;hok b{D XksK nkfd fJZe yk; nB[gks ftZu toshnK iKdhnK jB.

njko ftZu ekop'jkJhvq/N;, c?N, gq'NhB, ftNkfwB ns/ yfDi gdkoEk dk j'Dk io{oh j?. gô{nK dh ;zGkb ftZu ;G s'A w[Zy gfjb{ T[jBK dh y[oke j?, feT[Afe gô{ gkbD ftZu nkT[D tkb/ e[Zb you/ dk brGZr 70 gqshôs youk fJeZbh y[oke s'A nkT[Adk j?. fJ; bJh y[oke ;kBz{ pV/ fXnkB Bkb fsnko eoBh ukjhdh j?.

;zs[fbs y[oke feUA L

i/eo gô{ Bz{ ;zs[fbs y[oke Bk fdsh ikt/ sK e[g'ôB dk fôeko j' ikDr/ ns/ j/m fby/ B[e; g? ikD dk vo j?.1H ôohoe tkXk o[ZeDk.2H gô{ dk ewi'o j' ikDk.3H phwkfonK Bz{ ;fjD dh skes dk xNDk.4H gô{ dk rowh ftZu ;w/A f;o Bk nkT[Dk.5H rZGD Bk j'Dk, i/eo rZGD j' ikt/ sK roGgks j' ikDk.6H fgZSk eZYDk.7H d[ZX xZN d/Dk.8H Gko Y'D dh skes ftZu ewh nkT[Dk.9H T[wo xZN ikDk.

;zs[fbs y[oke

;zs[fbs yoke T[; y[oke Bz{ ejKr/ fi; ftZu ;ko/ jh y[okeh sZs fit/A fe fBôkôsk, gq'NhB, EzfdnkJh, ftNkfwBi, XksK ns/ gkDh ;jh wksok ftZu j'D ns/ gô{ dhnK p[fBnkdh b'VK fit/A fe ôoho ;zukbB, gô{nK dk tkXk, gqiBD feqnk ns/ g?dktkoh b'VK Bz{ g{ok eodh j't/.

Page 12: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

tZy-tZy torK d/ gô{nK bJh y[oke dh pDso L-

eZNV{-tZSV{ bJh gfjb/ uko wjhB/ bJh y[okeh b'VK--------------------------------------------------------------------------------

pZu/ dh T[wo ôohoe Gko pj[bh$d[ZX dkD/ dk fwôoD jok ukok(fdBK ftZu) (feb' rokw) (feb' rokw) (feb' rokw$fdB) (feHrqkH$fdB)

-------------------------------------------------------------------------------- 1H 1-3 25-30 25-30 - -2H 4-15 30-35 30-35 - -3H 16-30 35-40 35-40 - -4H 31-60 40-45 30 - -5H 61-90 40-45 2H0 0H750 1-26H 91-120 60-75 1 1H00 3-5--------------------------------------------------------------------------------

tfjVK ns/ M"NhnK bJh y[oke 6 wjhB/ s'A 18 wjhB/ iK ;{D sZe

6 wjhfBnK dh T[wo s'A pknd eANV{$tSV{ gZm/ jiw eo b?Adk j?. T[; Bz{ gZfmnK d/ Bkb-Bkb tzv th gkT[DK pj[s io{oh j?. tzv dh pDso fJ; gqeko j? L-

tzv BzH1 tzv BzH2 1H dkD/ (nBki) 45 gqsh;s 38 gqsh;s2H ybK 23 gqsh;s 30 gqsh;s3H u'eo$u'bK dk fSbek 30 gqsh;s 30 gqsh;s4H XksK dk u{ok 1 gqsh;s 1 gqsh;s5H b{D 1 gqsh;s 1 gqsh;s

B'N L tzv Bzpo fJe dh tos'A cbhdko uko/ Bkb eoBh j? s/ tzv Bzpo d' dh tos'A f;N/dko ukfonK Bkb ehsh ikt/.

tfjVhnK$M'NhnK dh y[oke

T[wo tzv BzH1 tzv BzH2

6-12 wjhB/ 1 feb' 1H5 feb'

12-18 wjhB/ 1H5 feb' 1H0 feb'

18-30 wjhB/ 2H0 feb' 1H0 feb'

rZGD ;{D s'A 3 wjhB/ gfjbK 2H0 feb' 2H0 feb'

;zs[fbs gô{ y[oke$ybK yohdD ;w/A fXnkB :'r rZbK L-

gô{ yoke ns/ ybK jw/;k v/noh ftek; ftGkr tb'A gzihfeqs vhboK$fteo/sk gk;'A jh yohd'.

1H gô{ y[oke, e?Nbchv nkovo sfjs ofi;Nov e?Nbchv fBowksk tb'A fsnko ehsh j't/.

2H e?Nbchv$yb d/ E?b/ dh Gosh 50 feb' tiB s'A xZN Bk j't/. yqhdD ;w/A gô{ y[oke ns/ yb dh p'oh dk tiB th eoe/ t/y b?Dk ukjhdk j?.

Page 13: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

3H e?Nbchv$yb phHnkJhHn?;H fwnkoK w[skpe fsnko ehsh j't/.

4H e?Nbchv d/ sZsK dh fwedko E?b/ s/ do;kJh j't/.

5H e?Nbchv ofi;Nov wkoe/ tkbh j't/.

6H e?Nbchv E?b/ s/ pkjob/ okiK Bz{ G/ih ikD tkbh chv i' fe fBoXkos fwnkoK s'A xZN j' ;edh j?, ;pzXh t/y fbnk ikt/.

7H fBowksk$cow dk Bkw E?b/ s/ fbfynk j't/.

gô{ y[oke$dkDk fsnko eoB ;w/A fXnkB oZyD :'r rbK L-

dkDk uoB dh wksok d' rZbK s/ fBoGo eodh j? L-

1H tZy-tZy ô/qDh nXhB nkT[Ad/ gô{

2H jo/ uko/ dh fe;w ns/ e[nkbNh

1H y[oke ;;sh ns/ ;zs[fbs j't/.

2H gô{ dh g;zd w[skpe j't/.

3H 7 (;Zs) feb' sZe d[ZX tkbh rT{nK s'A35-40 feb' e/tb ;zs[fbs jok ukok d/ e/ jh d[ZX g?dk ehsk ik ;edk j?. fJ;/ soQK 5 feb' tkbh wZM s'A th jo/ gZfmnK s'A d[ZX g?dk ehsk ik ;edk j?. fJ; T[gozs jo rK bjh YkJh feb' tkX{ d[ZX fgS/ 1 feb' chv ns/ wZM bJh 2 feb' d[ZX fgZS/ 1 feb' chv d/Dh ukjhdh j?.

4H ed/ th fGiZV eDe iK nBki dh tos'A BjhA eoBh ukjhdh nfij/ nBki gô{ dh f;js bJh wkV/ j' ;ed/ jB.

5H tzv ik dkDk fJZe' ;w/A Bk gkU ;r'A tzv e/ nZXk ;t/o, nZXk ôkwh gkU.

6H i/eo dkDk nkg fsnko eoBk j? sK ed/ th 15-20 fdBK s'A finkdk ;N'o eoe/ Bk oy'.

7H dkDk ;N'o eoB tkbk ewok gZek j't/ sK i' f;ZbQ nkfd Bk uVQ/.

8H dkDk b'V nB[;ko jh gh;Dk ukjhdk j? Bk jh finkdk w'Nk ns/ Bk jh finkdk pohe. rokJhAvo ftZu 1H5 fwbhwhNo dh SkBDh mhe ofjzdh j?.

9H dkDk fsnko eoB ;w/A tZy-tZy nBki ns/ ybK dh tos'A eoBh ukjhdh j? fJ; Bkb dkD/ dh r[DtZsk th tX/rh ns/ dkDk ;;sk gh gt/rk.

10H i/ tzv finkdk wksok ftZu d/Dk j't/ fit/A fe 7-8 feb' gqsh fdB iK ;kJhb/i th gô{ dh y[oke ftZu ôkwb j't/ sK 100 feb' tzv ftZu 1-2 feb' fwZmk ;'vk fwbk d/Dk ukjhdk j?. fJ; Bkb gô{ pdjiwh s'A" pfunk oj/rk ns/ d[ZX ftZu c?N dh wksok th BjhA xN/rh.

Page 14: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

d[Xko{ gô{nK bJh d[ZX d/ nkXko s/ tzv dh pDso L

rktK L 11-15 feb' ns/ wZMK 8-12 feb' gqsh fdB-----------------------------------------------------------

y[okeh nzô ;odhnK rowhnKfeb'rqkw feb'rqkw$e[nkbNh ftZu

-----------------------------------------------------------1H wZeh$eDe$u'bK dh eDh$pkiok 25 282H u'eo 12 123H u'bQK dh gkfb; 12 114H s/b ofjs u'bK dh gkfb; 25 205H ;o'AQ dh yZb 18 206H ;'fJnkphB dh yZb - 027H ;hok 04 038H XksK dk fwôoD 02 029H b{D 01 0110H :{ohnK 01 01-----------------------------------------------------------

rktK 16-25 ns/ wZMK 13-16 feb'

-----------------------------------------------------------

y[okeh nzô feb'$e[ftzNb-----------------------------------------------------------1H wZeh$eDe$u'bK dh eDh pkiok 352H u'eo 103H u'bK dh gkfb; 134H ;'fJnkphB dh yb 125H wZeh dk rb{NB 066H ;o'A dh yb 157H ;hok 048H XksK 039H b{D 02-----------------------------------------------------------

Page 15: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

ftNkfwB J/HJhH BkJh;B (5+10+100) 115 rokwrktK 26-35 feb ' 16 s'A finkdk wZMK feb'$e[ftzNb 1H wZeh$eDe$u'bK dh eDh pkiok 40 feb'2H u'eo 10 feb'3H u'bK dh gkfb; 12 feb'4H ;'fJnkphB dh yb 12 feb'5H wZeh rb{NB 12 feb'6H tV/At/ 04 feb'7H ;hok 05 feb'8H XksK 03 feb'9H b{D 02 feb'10H ftNkfwB (J/+Jh+BkJh;B) 115 rqkw

tzv ns/ ukfonK d/ y[okeh sZsK dk t/otk-----------------------------------------------------------------

nzô jiw j'D tkb/ ;[Ze/ uko/ ftu'A jiwe[Zb sZs j'D tkbh eZuh gq'NhB(NhHvhHn?BH) gqsh;s (vhH;hHghH)

-----------------------------------------------------------------T) nBki s/ T[BQK dhnK j'o t;sK

pkiok 60H57 5H08i"A 86H38 8H97tV/t/A 88H77 12H49S'b/ 83H83 11H96r[nkok 78H82 32H33itko 85H73 7H30nb;h 117H55 15H57wZeh 94H31 8H22otKj 68H21 20H33;o'QA 111H56 20H50;'fJnkphB 87H48 37H46eDe 92H27 6H30S'fbnk dk ;{VQk 56H27 0H00u"bK dk p[okdk 64H40 6H75eDe dk p{ok 74H93 11H80ith 78H48 7H86

-----------------------------------------------------------------

n) ybKtV/ftnK dh yb 79H56 19H42wz{rcbh dh yb 78H92 46H39

Page 16: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

nb;h dh yb 71H79 25H86;oQ'A dh yb 82H41 30H68fsbK dh yb 86H92 42H60s'ohJ/ d yb 79H01 28H51

J) jok ukokpkiok 59H24 4H31po;hw 64H44 14H10otKj 62H19 20H26itko (S'N/ p{N/) 56H93 2H46itko (tZv/ p{N/) 55H80 1H67b{;D 57H79 15H92wZeh 76H77 4H18ith 66H80 10H50;'Aih 64H04 12H61r[nkok 48H83 6H13

;) ywho tkbk ukok, ;[Zek ukok iK xkj ns/ s{Vhitko51H13 2H35wZeh 61H13 3H41iZth dk ywho tkbk ukok 62H18 4H06iZth dk ukok 60H06 2H62itko dk ;[Zek ukok (gZek) 50H07 2H25

ewkd d/ nkr 46H30 0H00

po;hw 65H79 10H29

otKj dk ;[Zek ukok 55H64 7H52

w[zrcbh dh cZe 48H90 14H93

b{;D dk ;[Zek ukok 55H90 16H37

pkiok eVph 53H45 0H93

S'fbnK dk G"A 37H08 2H41

itko eVph 56H82 1H17

gokbh 38H74 0H00

s{Vh 48H24 0H00

;'wk L e/H;hH;/B ns/ n?;Hn?;Ho/ (1971) fBT[NohNt t?fbT{ nkc fJzvhnB e?Nb chv n?Av chfvzr nkc n?Bhwbi, nkJhH;hHJ/HnkoH, BthA fdZbh.

Page 17: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

N'Nb fwe;v ok;D (NhHn?wHnkoH)

fJZe ;zs[fbs y[oke fi; ftZu jo/ uko/, tzv (nBki, ybK, XksK, ftNkfwB) ns/ s{Vh Bz{ fe;/ yk; fwedko ftZu gô{ dhnK b'VK Bz{ fXnkB ftZu oZye/ obkfJnk iKdk j?, T[; Bz{ fwe; y[oke efjzd/ jB.

fwe; y[oke pDkT[D dk sohek L

gô{ dhnK y[okeh b'VK Bz{ fXnkB ftZu oZy e/ jo/ gZm/ (e[so/ j'J/) ns/ tzv bt'. fJBQK Bz{ uzrh soQK obkT. fwe; y[oke pDkT[D bJh gô{ dh ;[Zek wkdk ykD dh ;woZEk pko/ ikDekoh j'Dh pj[s jh io{oh j? feT[Afe b'V s'A tZX uko/ ftzu tzv obkfJnk p/eko ik ;edk j?. d[ZXko{ gô{ nkgD/ Gko dk n";s 2H5 s'A 3 gqshôs ;[Zek wkdk ykD dh ;woZEk oZyd/ jB. fwe; y[oke gkT[Dh eJh jkbsK ftZu io{oh j' iKdh j? fit/A fe 50 iK fJ; s'A tZX tkb/ gô{ ckowK ftZu fwe; y[oke gkT[D bJh b/po dh bkrs Bz{ xZN ehsk ik ;edk j?. fJ; d/ j'o ckfJd/ j/m fby/ nB[;ko jB L

1H gkJh y[oke g{oh soQK ;zs[fbs j[zdh j?.

2H uko/ ns/ dkD/ dk nB[gks fJe' fijk ofjzdk j?.

3H fwe; y[oke ftZu :{ohnk ybkT[D Bkb :{ohnK finkdk uzrh soQK gukfJnk ik ;edk j?.

4H gô{ d/ fwjd/ ftZu spdhbh xZN s'A xzN j[zdh j?. tzv nbZr ybkT[D Bkb eJh tko gô{ d/ fwjd/ ftZu s/ikp g?dk j' iKdk j? ns/ jkiwk yokp j' iKdk j?.

fwe; y[oke, gqpzX bJh eJh soQK dhnK w[ôebK th nkT[AdhnK jB L-

1H gô{nK d/ d[ZX dh g?dktko d/ fj;kp Bkb ro[Zg pDkT[D/ ukjhd/ jB. fJ; bJh 50 iK fJ; s'A tZX ckowK tkb/ ikBtoK s/ jh fJ; gqpzX Bz{ bkr{ ehsk ik ;edk j?.

2H ;g?ôb wôhBK dh b'V g? ;edh j? fit/A fe ezvk, fwe;uo, No?eNo, Nokbh nkfd.

3H y[oke Bz{ g{oh soQK ;zs[fbs eoB pko/ ikDekoh pj[s io{oh j? ns/ okôB Bz{ ;w/A-;w/A b'V w[skpe pdbDk g?Adk j?.

4H ;[Ze/ gZm/ ns/ dkD/ Bz{ fwe; eoB ftZu w[ôeb nk ;edh j?.

pkJhgk; go'NhB :[es ;Kth gô{ y[okenZi eZb fJj pj[s jh gqubs j?. uzrk ;zs[fbs njko fiE/ d[ZX ns/ gô{nK dh f;js ;[XkoB ftZu wdd

eodk j?, T[E/ T[j ;;sk th j?, finkdk d[ZX d/D tkb/ gô{ yk; eoe/ tbkfJsh ns/ d'rbhnK rkJhnK Bz{ finkdk go'NhB tkbh y[oke dh b'V j?. gô{ y[oke T[d:'r ftZu fJe BtK Xwkek j'fJnk j? fi; Bz{ pkJhgk; go'NhB nkyd/ jB.

fJj pkJhgk; go'NhB s/ nXkos fJe yk; fe;w dk gô{ ukok j?, fi; Bz{ gô{ nk;kBh Bkb guk ;edk j? ns/ d[ZX T[sgkdB finkdk j[zdk j?. jkbKfe pkJhgk; go'NhB y[oke d/yD ftZu nkw gô{ ukfonK torh fdykJh fdzdh j?, gozs{ fJj go'NhB ns/ j'o g'ôfNe sZsK Bkb Gog{o j[zdh j?. fJ; ftZu T[j u'Nh dhnK ybK, nBki, u{oh, ;hok. XksK ns/ ftNkfwB fJe yk; sohe/ Bkb obkJ/ iKd/ jB.

nkw gô{ y[oke d/ w[ekpb/ gqsh bhNo d[ZX T[sgkdB fgS/ fJj gô{nK Bz{ 40 gqsh;s s'A xZN b'VhAdk j?. fit/A fe j/m fby/ sZsK s'A gsk brdk j? L-

Page 18: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

rK wZM

1H nkw gô{ dkDk 3 feb'A d[ZX fgS'A 2 feb' d[ZX fgS'A

1 feb' 1 feb'

2H pkJhgk; go'NhB 4 feb' fgS/ 1 feb' 2H5 feb' d[ZX fgS/ 1 feb'

gô{ dkDk

tZy-tZy fe;wK d/ gô{nK bJh fJ;dh wksok fJ; soQK j? L-

rK wZM

1H d[ZX d/D tkb/ gô{nK Bz{ 1 feb' 1-1H5 feb'r[ikok ok;B d/ s"o s/

2H gfjb/ s'A shi/ ;{J/ sZe 0H5 s'A 1 feb' 1 s'A 1H5 feb'y[oke i' d/Dh j?

3H d[ZX dh g?dktko bJh 250 rqkw 300 rqkwrqkw gqsh fbNo

4H tZS/$tZShnK, eZN/ bJh 1-1H5 1-2gqsh fdB

y[nkTD dk sohek

nZXk iK fJe xzNk gkDh ftZu fGU e/ T[go dZ;h wksok nB[;ko ;zBQh eoe/ iK fpBk s{Vh gkJ/ T[;/ soQK jh y[nkfJnk ik ;edk j?. gfjbK fJ; chv Bz{ E'Vh wksok ftZu gô{nK Bz{ y[nkU. fijVh y[oke gfjbK s[;h d/ oj/ j' T[;/ jh yb iK d{i/ gô{ uko/ ftu obk e/ fdU. pkJhgk; go'NhB dkD/ dh wksok j"bh-j"bh jo o'i tXkJh ikt/ id'A T[s/ dZ;h wksok sZe Bk gj[zu/ Bkb-Bkb d{i/ e?Nb chv dh wksok xZN eod/ ikt'. fJ; dZ;/ sohe/ Bkb jh pkJhgk; go'NhB chv y[nkT[Dh ô[o{ eoBh j?. uzr/ BshfinK bJh fJ; pkJhgk; gq'NhB chv Bz{ fdB ftu 2 tkoh (;t/o$ôkw) d[ZX u'D d/ ;w/A gô{nK Bz{ gkU. fJ; Bz{ ytkT[D s'A pknd gô{nK Bz{ yb, tV/At/, u'eo, dkb uhBh nkfd y[nkT[D dh b'V BjhA gt/rh.

pkJhgk; gq'NhB :[es e?Nbchv ftZu w"i{d sZs

1H g'qNhB 28 s'A 32 gqshôs

2H c?N$s/b$fueBkJh 3 gqshôs

3H e?bôhnw 1H2 gqshôs

4H ck;c'o; 1 gqshôs

5H T{oik 11H5 n?wHi/H gqsh feb'rqkw

6H ftNkfwB J/HvhH 3,10,000 nkJhH:{H gqsh feb'rqkw

bkG L

1H fJ; Bz{ y[nkT[D Bkb gô{ Bz{ 40 gqshôs xZN gô{ y[oke dh io{os g?Adh j? :kBh 600 rkqw pkJhgk; gq'NhB chv, 1 feb' nkw e?Nb chv d/ pokpo j[zdk j?. gô{ dh chv Bz{ d[ZX ftZu pdbD dh skes 33 gqshôs s'A

Page 19: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

finkdk tZX iKdh j?. gô{nK s'A b'VhAdk d[ZX T[sgkdB, pkJh g'qNhB chv xZN wksok ftZu y[nke/ jh gqkgs j' ikt/rk.

2H rK ns/ wZM ;{nk BjhA GzBdh.

3H d' ;[fJnK d/ ftuekobk ;wK xZN iKdk j?.

4H rK$wZM szdo[;s pZu/ Bz{ iBw fdzdh j?.

gô{ y[oke pBkT[D tkb/ ndko/gzikp ftZu gô{ y[oke pBkT[D tkb/ d' ;fjekoh ndko/ 4 ekoykfBnK okjhA j/m fby/ nB[;ko gô{ y[oke pDk

oj/ jB L

fwbec?v, gzikp (t/oek gô{ y[oke)

1H GZNhnK, yzBk, B/V/ fibQk b[fXnkDk.

2H xDhJ/ e/ pKro, fibQk r[odk;g[o

wkoec?v, gzikp (wkoec?v ;kth y[oke)

1H eg{oEbk

2H frZdVpkjk (fibQk cohde'N)

T[go'es ekoykfBnK s'A fJbktk gzikp ftZu 500 d/ brGr j'o th eJh gqkJht/N fJekJhnK ;zs[fbs gô{

y[oke fsnko eo ojhnK jB.

okôB obkT[DKfJZe rK fi; dk tiB uko e[zftNb j? ns/ o'ikBk nZm feb' 4H5 gqshôs c?N dk d[ZX fdzdh j?, T[;dk

okôB eZYD bJh j/m fbfynk sohek tofsnk iKdk j? L

okôB ;[Zek gdkoE vhH;hHghH NhHvhHn?B (nib) rqkw feb'rqkw 1H r[ikok okôB 12H0 250 3H10 g?dktkoh okôB - 400 2H84

e[b 12H0 650 5H94 2. i/eo d[ZX thj bhNo j't/ L

r[ikok okôB 14H0 300 3H69

Page 20: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

g?dktkoh okôB - 1000 7H10 14H0 1300 10H79

nZm feb' o'ikBk d[ZX tkbh rK dh y[oke fJ; soQK j? L-y[oke wksok vhH;hHghH NhHvhHn?B

feb' rqkw feb'rqkw 1H wZeh$i[nko$pkiok 50 500 5H50

(20 gqshôs y[;e gdkoE)dkDk (90 gqshôs) 1 144 0H63y[ôe gdkoE 51 644 6H13 iK

2H wZeh$ithA$i[nko 40 360 4H40(20 gqshôs y[ôe gdkoE)po;hB$b{;D 25 330 2H22(15 gqshôs y[;e gdkoE) 65 690 6H62 iK

3H s{Vh (90 gqshôs)

y[ôe gdkoE 9H0 - 3H40

dkDk fwôoD 4H5 640 2H80

(90 gqshôs y[ôe gdkoE)

13H5 640 6H20

wZeh$ithA (20 gqsh;s)

(y[;e gdkoE) 40 480 4H40

po;hw$b{;D 20 270 1H80

(15 gqsh;s y[;e gdkoE)

dkDk fw;oD 4H5 640 2H80

s{Vh (90 gqsh;s 3H0 & 1H13

y[;e gdkoE)

67H5 1390 10H13

fJ; soQK T[; d[Xko{ gô{ i' nZm fbNo 4H5 gqshôs c?N dk d[ZX fdzdk j? ns/ fi; dk tiB uko e[fJzNb j? Bz{

j/m fbfynK y[okeK ftu'A fe;/ fJe y[oke dh b'V j? L-

1H wZeh$i[nko$pkiok 50 feb' + dkDk fwôoD 1 feb'

iK 2H wZeh$i[nko$ithA 40 feb' + po;hB 25 feb'

Page 21: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

iZK 3H s{Vh 9 feb'[ + dkDk fwôoD 4H5 feb'

fJ;/ soQK fJj' rK i/eo 20 fbNo d[ZX fdzdh j? sK fJ; Bz{ 40 feb' wZeh$ithA +po;hw$b{;D 20

feb'+dkDk fw;oD 4H5 feb'+s{Vh 3 feb' dh b'V gt/rh.

fi; soQK wôhB Bz{ ubkT[D bJh pkbD gkT[Dk io{oh j? T[;/ soQK ôoho d/ ftek; ns/ d{ihnK fefonktK Bz{ rshôhb oZyD bJh y[oke io{oh j? feT[Afe y[oke okjhA ôoho ftZu g[Zi/ sZs y{B okjhA ôoho d/ nzrK Bz{ gj[zud/ jB. fJ; Bkb jh ôoho seVk ns/ tZy-tZy nzrK dk ftek; j[zdk j?. fJ; bJh gô{ y[oke fJ; soQK dh j't/ fe gô{ dk ôoho szdo[;s oZyD s'A fJbktk d[ZX dh g?dktko ns/ jo ;kb pZuk g?dk eoB ftu ;jkJh j't/ T[go'es rZbK Bz{ fXnkB ftZu oZyd/ j'J/ tZy-tZy fe;w d/ gô{nK bJh tZy-tZy okôB dh b'V j? fit/A fe L-

1H eNV{nK$tSV{nK dh y[oke L eZNV{nK$tZSV{nK d/ gfjb/ 6 wjhB/ pj[s jh Bki[e j[zd/ jB feT[Afe T[jBK dk tkXk pj[s j'Dk j[zdk j?. tkX/ bJh go'NhB ns/ XksK dh b'V j[zdh j? sK fe pZu/ dk Gko gqsh fdB 500-700 rokw tX/ sK fe pZu/ s'A 18 wjhfBnK dh T[wo ftZu wkdk rGZD j' ikD. y[oke dk t/otk fJ; gqeko j? L-T[wo d[ZX jok ukok ekc ;NkoNo XksK dk bhNo u{ok rqkw (rqkw) 1-4 fdB 3H0 p'jbh - - -5-30 fdB 3H0 d[ZX oZitK - 101-2 wjhB/ 4H0 oZitK - 102-3 wjhB/ 4H5 oZitK 100 103-6 wjhB/ 1H0 oZitK 100 rqkw s'A tXke/ S/

wjhfBnK dh T[wo sZe750 rqkw sZe b? ikU

ekc ;NkoNo L eZNV{nK tZSV{ d/ dkD/ Bz{ ekc ;NkoNo efjzd/ jB. nro d[Xko{ gô{ d/ d[ZX dh g?dktko xZN j't/ iK fe;/ j'o ekoB eoe/ pZu/ d/ ôoho d/ tZXD d/ d;t/A fjZ;/ d/ pokpo d[ZX Bk fgbkfJnk ik ;e/ sK v/Y wjhB/ dh T[wo s'A ekc ;NkoNo dh xkN g{oh ehsh ik ;edh j?.

ekc ;NkoNo pBkT[D dk Yzr L

ekc ;NkoNo pBkT[D bJh j/m fbfynK t;sK dh io{os gt/rh. ôho/ s'A pr?o pkeh dhnK ;kohnK uhiK Bz{ dbhJ/ s'A E'Vk fijk pohe gh;', pj[s pohe nkN/ dh soQK BjhA fg;Bk ukjhdk. pknd ftZu ;hok fJ; ftZu uzrh soQK obke/ io{os nB[;ko tos'A.

1H wZeh 50 gqsh;s

2H w[zrcbh dk yb 20 gqsh;s

3H fc;whb wZSh dk u{ok 7 gqsh;s

4H eDe dk ;{Vk 15 gqsh;s

5H ;hok 5 gqsh;s

6H XksK dk u{ok 3 gqsh;s

Page 22: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

wZeh, yZb, fc;whb Bz{ dbtko/, d{ihnK uhiK fwbke/ ekc ;NkoNo pDkU.

S/ wjhfBnK s'A b?e/ ;{D t/b/ sZe dh y[oke

6 wjhfBnK dh T[wo s'A pknd eANV{$tSV{ gZm/ jiw eo b?Adk j?. T[; Bz{ gZfmnK d/ Bkb-Bkb tzv th gkT[DK pj[s io{oh j?. tzv dh pDso fJ; gqeko j? L-

tzv BzH1 tzv BzH2

1H dkD/ (nBki) 45 gqsh;s 38 gqsh;s

2H ybQK 23 gqsh;s 30 gqsh;s

3H u'eo$u'bK dk fSbek 30 gqsh;s 30 gqsh;s

4H XksK dk u{ok 1 gqsh;s 1 gqsh;s

5H b{D 1 gqsh;s 1 gqsh;s

B'N L tzv Bzpo fJe dh tos'A cbhdko uko/ Bkb eoBh j? s/ tzv Bzpo d' dh tos'A f;N/dko ukfonK Bkb ehsh ikt/.

tfjVhnK$M'NhnK dh y[oke

T[wo tzv BzH1 tzv BzH2

6-12 wjhB/ 1 feb' 1H5 feb'

12-18 wjhB/ 1H5 feb' 1H0 feb'

18-30 wjhB/ 2H0 feb' 1H0 feb'

rGD ;{D s'A 3 wjhB/ gfjbK 2H0 feb' 2H0 feb'

d[ZX d/D tkb/ gô{nK dh y[oke

7 s'A 10 feb' d[ZX g?dk eoB bJh gô{ Bz{ 30 s'A 40 feb'rqkw jo/ uko/ s'A fJbktk gqsh fszB feb'rqkw d[ZX fgS/ fJe feb'rkqw j/m fby/ fw;oB ftu'A dkDk fdU ns/ fJ; s'A fJbktk gô{ d/ r[ikok ok;B ti'A nZXk feb' j'o dkDk fdU. d[Xko{ ikBtoK bJh e[M dkD/ d/ j/m fby/ fw;oD dh f;ckoô ehsh iKdh j? L-fw;oD t;s{ gqshôs1 wZeh 20

u"bK dh gkb; 40wz{rcbh dh yb 20eDe dk u'eo 20

2 wZeh 25i" 25rtkok 30tV/ftnK dh yb 20

3 wZeh 25ithA 25w[zrcbh dh yb 25

Page 23: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

eDe dk u'eo 20S'fbnK dk fSbek 5

4 u"bK dh s/b ofjs yb 30u"bK dk cZe 8s/b ofjs ;o'QA dh yb 25;o'Q dh yb 15eDe 10;hok 19

5 u"bK dh s/b ofjs yb 40eDe 10;o;'A dh s/b ofjs yb 30;o'Q dh yb 10;hok 10

6 u"bK dh cZe 20s/b ofjs u"bK dh yb 20eDe 10s/b ofjs ;o'Q dh yb 30;{oiw[yh dh s/b ofjs yb 10;hok 10

7 i"A 40w[zrcbh dh yb 19eDe dk ;{Vk 30:{ohnK ykd 1;hok 10

B'N L T[go'es 100 feb' dkD/ ftZu xZN'-xZN fJe feb' Bwe ns/ d' feb' XksK dk u{ok gk fbnk ikt/. ok;B ftZu xZN'A xZN gzi uhiK dk fw;oD j'Dk pj[s io{oh j? ns/ fJ; rZb dk th fynkb ofynk ikt/ fe e'Jh th uhi e[b ok;B d/ 25 gqshôs s'A Bk tX/ finkdk wksok ftu obkJ/ rJ/ sZs fit/A fe u"bK dh gkfbô, fwjd/ Bz{ yokp eo ;edh j? ns/ finkdk fdZsh eDe dk ;{Vk gô{ Bz{ w'e brk ;edk j?.

Page 24: gô{nK dh y[oke · yNk; ns/ e[;?bkgD dk ;zs[bB pDkJh oydk j? ;', y[oke S/sh jiw j' iKdh j?. gô{ szdo[;s ns/ bkGekoh ofjzdk j?. fJe eftzNb y[oke fgS/A fJe feb'rqkw Bwe ekch j?. ftNkfwB

450 feb'rqkw tiB d/ ikBto (rK$wZM) dk okôB

(T) 3 s'A 4 feb'rqkw d[ZX d/Ad/ ikBto bJh gqsh fdB dk okôB1H wZeh joh 20 feb'rqkw B'N L jo fJe ok;B ftZu n";sB

jotKj (jok) 10 feb'rqkw 6H18 feb'rqkw e[Zb gZuD s{Vh 3 feb'rqkw :'r sZe ns/ 0H69 feb'rqkw

2H wZeh joh 20 feb'rqkw guD:'r gq'NhB j?. jo fJe po;hB (;[Zek) 5 feb'rqkw ok;B ftZu 10H5 feb'rqkw d/

3H wZeh (;kJhb/i) 20 feb'rqkw eohp ;[Zek gdkoE j?.b{;D (;[ekfJnk) 3 feb'rkqws{Vh 1 feb'rqkw

4H po;hB jok 25 feb'rqkws{Vh 7 feb'rqkw

5H b{;D jok 25 feb'rqkws{Vh 7 feb'rqkw

6H ithA joh 25 feb'rkqws{Vh 5 feb'rqkw

(n) 7 s'A 9 feb'rqkw d[ZX d/Ad/ ikBto bJh gqsh fdB dk okôB1H wZeh joh 20 feb'rqkw B'N L jo ok;B ftu'A ikBto dh

jotKj (jok) 20 feb'rqkw y[oke (r[iko/ ns/ T[gikUb{;D dk j/n 5 feb'rqkw y[oke ftu'A 7H2 feb'rqkw e[Zb

2 ithA joh 25 feb'rqkw guD:'r sZs ns/ 0H75 feb'rqkw po;hB j/n 7 feb'rqkw gq'NhB ns/ 11H5 feb' ;[Zek gdkoE

3H po;hB joh 30 feb'rqkw fwbdk j?.jotKj j/n 7 feb'rqkw

4H wZeh dk ;kJhb/i 20 feb'rqkwb{;D jok 10 feb'rqkwpo;hw j/n 6 feb'rqkw

5H b{;D jok 25 feb'rqkwn?BHphH 21 (j/n) 7 feb'rqkw

6 n?BHphH21 (jok) 25 feb'rqkwbZ{;D j/n 7 feb'rqkw

;'wk L g?e/i nkc go?efN;; cko oph, eqkg;, gzikp y/shpkVh :{Bhtof;Nh, b[fXnkDk