Upload
godelieve-smets
View
218
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
GovernanceBestuur en toezicht
m.b.t. kwaliteit en veiligheid
“Veilige zorg, ieders zorg”
GGZ Nederland26 november 2010
Wim SchellekensHoofdinspecteur Curatieve
Gezondheidszorg
2
Waar is het vertrouwen van de burger in de gezondheidszorg op gebaseerd?
Niet: dat er geen fouten worden gemaakt
Wel: goed functionerend intern kwaliteitsysteem
door professionals, bestuur en intern toezicht waar de inspectie extern toezicht op houdt
NB: vertrouwenscrisis: banken, verzekeraars, pensioenfondsen, regering, kerk,
3
Patiëntveiligheid Risicomanagement Verborgen probleem in de gezondheidszorg Niet herkend en ook niet erkend: (“Smalhout”)
“It is all in the game”“Waar gehakt wordt vallen spaanders”“Dokters maken geen fouten”
Complicaties, bijwerkingen versus incidenten, calamiteiten Vermijdbaarheid, verwijtbaarheid Systeem, proces, persoon
voorbeelden: “boardroom killings”, zuurstof-lachgasAMC: SURPASS: checklists opname-ontslagAZM+: medicatieveiligheid
Patiënt in de kou: geen openheid, geen info, geen “het spijt me” Veilige zorg alleen in een veilige cultuur: VIM: blamefree reporting Schade (h)erkennen leren van schade voorkómen van schade
= risicomanagement Waar zijn de bestuurders, de (professionele) leiders in de GGZ?
4
Patientveiligheid NIVEL/EMGO-studie (25 april 2007) in opdracht van Orde en CBO21 ziekenhuizen (4 AZ, 6 topkl.ZHen, 11 alg.ZHen)Retrospectieve analyse van 400 dossiers per ZH uit 2004Aan de hand van 18 “triggers”, door verpleegkundigen en medisch specialisten
2004: (extrapolatie naar Nederland)
• 1,3 miljoen opnames• 5,7% onbedoelde schade (= 74.000 patiënten)• 2,3 % vermijdbare schade (= 30.000 patiënten)• 1735 † potentieel vermijdbare doden (1482-2032)
Per ZH/jaar: 16.000 925 375 22 †
1-2 † per maand-- vermijdbaar ! --
Per ziekenhuis:GGZ: ?
5
Patiëntveiligheid in de GGZ: landelijke aanpak 22 november 2007: Landelijke aanpak patiëntveiligheid GGZ:
2008-11 VWS GGZ-N Trimbos: onderzoek vermijdbare schade
- schade in GGZ is veel meer “kwaliteit van leven”- schade- budget en tijdspad te kort voor goed onderzoek
Speerpunten GGZ-PV-campagene:1. VMS: leiderschap, cultuur, VIM, prospectief risicomanagement2. VIM: binnen 4 jaar gïmplementeerd3. Agressie in de zorg - Indicatoren4. Comorbiditeit - Best practices5. Suïcidepreventie - Thematisch toezicht IGZ6. Medicatieveiligheid7. Drang en dwang: -10%/jaar8. Opleiding en training hiervoor
6
Patiëntveiligheid in de GGZ: Stand van zaken 2010 Onderzoek Trimbos: vermijdbare schade niet in beeld oorzaak: vooral “kwaliteit van leven”-schade, te laag budget gevolgen: geen 0-meting
geen kwantitatieve doelstellingen voor de speerpuntengeen concrete verbeteractiesvertraging start en implementatie
In Stuurgroep besloten: prioriteit aan 1. VMS en 2. VIM doel: cultuurinterventie
informatie over onveiligheid en schadedatabank verbeteracties, doelstellingen
IGZ: jaargesprekken 2010/2011 bij grote instellingennagaan van implementatie VIM/VMSrapport per instelling, geaggregeerd rapport medio 2011
nog geen systematische activiteiten voor speerpunten 3-7
7
Patiëntveiligheid in de GGZ: verantwoordelijkheid !!?? Landelijk programma patiëntveiligheid: niet als gepland Prioriteit aan speerpunten 1. VMS en 2. VIM Speerpunten 3-8 zijn ook wezenlijk
1. Agressie in de zorg - Indicatoren2. Comorbiditeit - Best practices3. Suïcidepreventie - Thematisch toezicht IGZ4. Medicatieveiligheid5. Drang en dwang: -10%/jaar6. Opleiding en training hiervoor
Bestuurlijke verantwoordelijkheid voor patiëntveiligheid
Wat doet u als RvB aan verbeteren van patiëntveiligheid?Wat doet u als RvB aan risicomanagement?
8
Opdracht kwaliteit en veiligheid: 1 + 2
f
Q
f
Q- + - +5% 20%
P50
80%1
2
9
Aanleiding IGZ onderzoek SGZ 2009 (in 2008)
Ernstige incidenten: Radboud, Almelo (IGZ, OVV) Later: IJZHen, Arkin, MeaVita, Philadelphia, Orbis, Vlietland, Atrium, Emmen,
Hoorn
IGZ onderzoeken: IT, TT (TOP-OK, MIC, IC, Radiotherapie, Med.Technologie, Medicatie)
Rapporten: OVV, Rekenkamer, WRR, Later: RVZ, Legemaate, Lemstra, VWS: R&R-brief, WCZ
Media vertolken maatschappelijke onrust en wantrouwen
Op zoek naar basisoorzaken:Verantwoordelijkheidsverdeling tussen bestuur, professionals en toezichthouders
10
Rolopvatting “Sturen op Kwaliteit en Veiligheid”
• “Raad van Bestuur heeft niets met kwaliteit te maken, dat bepalen we zelf wel”• “Raad van Bestuur? Niets mee te maken, specialisten runnen het ziekenhuis”
(Specialist STZ-ziekenhuis)
• “Kwaliteit-patiëntveiligheid? Daar ga ik niet over. Ik weet er ook niets van.Dit is voor mijn divisiedirecteuren.” (Vz, RvB UMC)
• Raad van Toezicht: moet ver weg blijven; Raad van bestuur bestuurt. (Vz.RvB ZH)
• “Zolang midden-management niet zegt dat het niet-goed gaat, gaat het goed” (Vz.RvB Ziekenhuis Twenteborg, Almelo)
• “Ik wist van niets. Kwaliteit-patiëntveiligheid is voor de medische staf, dan voor IGZ, dan voor RvB. Als laatste de RvT.”
(Borghouts, Vz.RvT IJZHen, NRC)
Letterlijke citaten (2008!):
En nu in 2010?
11
Gerechtvaardigd vertrouwen in verantwoorde zorg
Beter lerentoezien
Kunst én kunde
Goedeinformatie isvoorwaarde
Meten èn(aan-)voelen
K&V vereist sturing
Bestuurders zijnvan betekenis
Horizontaal aansprekenén verticaal
toezienVerbinden
Professionals‘maken’ K&V
samenVakmanschap
& samenwerken
In contact metpatiënt/ cliënt maak jeK&V - professionals zijn de
hoeksteen- de eed is anker- Gilde-model; met
normen en verantwoording
- vakmanschap is ook teamwork en samen-werken
- basis ligt in opleiding- herdefiniering relatie
(health 2.0)
Bestuurders betrok-ken bij patiënt/cliënt- functie: eindverant-
woordelijk zijn, verant-woording willen af-leggen, hygiëne op orde
- persoon: heeft visie, is consistent en zicht-baar, toont daadkracht
- draagt zorg voor organisatie waarin K&V gedijt
Patiënt/cliënt belang staat voorop- Toezichthouder heeft
goede kennis en competenties
- heeft K&V op de agenda
- verstaat de kunde én de kunst van het ‘toezien’
- is gekwalificeerd
Patiënt/cliënt is essentiële infobron - functies: leren,
normeren, prikkelen, verantwoorden
- weten èn meten: kwalitatief én kwantitatief
- wanneer leidt weten tot ingrijpen?!
- combineer altijd gedrag én systeem
- onderscheidt externe verantwoording en interne bronnen
Ker
nb
egri
pp
en
Ketenprestatie voor patiënt/cliënt is leidend- heldere taken, verant-
woord- en bevoegd-heden nodig
- respect voor elkaars rol en verantwoordelijkheid
- constructieve relatie- consistent en samen
werkend maken- systemen kunnen
helpen- herdefiniëring relatie en
samenwerking professional en instelling
Th
ema
Sle
ute
ls
Patiënt/Cliënt:
12
Governance van kwaliteit en veiligheid
!! Belang van de patiënt is leidend !!
Professionals: vakmanschap, professioneel kwaliteitsysteemsamenwerken, elkaar aanspreken, verantwoording afleggen
Raad van Bestuur: Q/PV is kerntaak !! - “in control” - stimuleren/faciliteren, resultaatgericht sturen/verbeteren
verantwoording vragen, niet accepteren van het niet-acceptabele, zo nodig tijdig en hard ingrijpen
Raad van Toezicht: “wakker worden”: dilemma’s RvTtoezicht op eindverantwoordelijkheid van RvB, geen erebaan, fulltime baan parttime baan uitgevoerd
16
Bestuur en Toezicht van Kwaliteit en Veiligheid
Zo nodig tijdig en hard ingrijpen! Waarom eigenlijk?
handhaaft normen en waarden: behoud van cultuur voorkomt normvervaging: einde gedoogbeleid
accepteren van het niet-acceptabele grote voorbeeldwerking, straalt breed uit
(je hoeft het maar één keer te doen!) schept duidelijkheid dwingt respect af, toont lef
geeft ruimte en energie voor leren en verbeteren
Indien niet…………………….
17
Principes concept-toezichtkader (2010)
Inhoud SGZ-2009: 5 aandachtsgebieden professionals, RvB, RvT, verbinding, informatie
Respectvolle relatie naar het veld gebaseerd op vertrouwen, tenzij …verantwoordelijkheid, leren en verbeteren
Een inhoudelijke reden als aanleiding voortkomend uit IT, TT, follow-up TT, GT, jaargesprek
Toezicht gebaseerd op open normen veldnormen (BOZ-governancecode)literatuur, opinion-based, practice-based, best practices
Oordeelsvorming binnen de context harde en zachte informatie, historie
Tijdig en hard ingrijpen als dit nodig is altijd proportioneel: historie, (h)erkenning, ervaringniet-weten/kunnen/willen
“high trust, high penalty”
18
IGZ-triggers m.b.t. governanceProfessionals
feedback van patiënten (spiegelgesprekken, klantervaringen?)hoofdbehandelaarschap per fase in de behandelingdeelname aan professioneel kwaliteitsysteemelkaar aanspreken, vermoeden op disfunctionerenafleggen van verantwoording aan maatschap/vakgroep, MSB, RvB
Raad van Bestuur “pluis / niet-pluis”informatie over primaire procesrisicomanagement zorgactie op gegrond verklaarde klachten, VIM-meldingen, calamiteitenvermoeden van disfunctionerenmelden van calamiteiten
Raad van Toezicht informatieprotocolagendering kwaliteit en veiligheid: begin agenda, minstens 25% van de tijdS en S beleid (statistiek èn storytelling)
Algemeen:“bring the patiënt in the room”informatie over governance (JMV): structuur +proces+resultaten
21
Sturen en toezicht houdenm.b.t. kwaliteit en veiligheid
met als doel:
“Gerechtvaardigd vertrouwenin verantwoorde zorg”
22
Stellingen ter discussie
• Waar doen we zo moeilijk over? De gezondheidszorg in Nederland behoort tot de beste van de wereld!Het is beter dit te communiceren, dan steeds weer die negatieve verhalen van de inspectie• Bestuurders hebben geen verstand van kwaliteit en veiligheid: zij moeten op de professionals blijven vertrouwen• De inspectie moet veel meer op de bestuurders vertrouwen• Raad van Toezicht en kwaliteit/veiligheid: onmogelijke opdracht: de afstand tot de werkvloer is veel te groot• De inspectie heeft niets te maken met Raden van Toezicht• Informatie over de zorg (intern, extern) is niet valide, niet betrouwbaar en niet vergelijkbaar: je hebt er dus niets aan