1

GİRİŞ

Küreselleşen günümüz dünyasında rekabette üstünlük sağlamada kullanılan

en etkin ticaret alanlarından birisi turizmdir. Turizm faaliyetleri, dünya

ticaret hacminin büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. Turizm ise;

konaklama, yeme içme, eğlence, ulaştırma gibi sektörlerin yanı sıra yarattığı

turistik ürünler ile bütün bu sektör ürünlerini birleştiren seyahat acentacılığı

sektörü ile birebir ilişkilidir. Yarattıkları turistik ürünler ile seyahat

acentaları bütün turizm sektörlerini tüketicilerle buluşturur.

Seyahat acentaları niteliklerine göre; otel rezervasyonları, yurt içi ve yurt

dışı tur organizasyonları, ulaşım araçları biletleri satışı başta olmak üzere

ayrıca, Kongre–konferans-toplantı organizasyonu, araç kiralama,

danışmanlık (tanıtım ve pazarlama) v.b. gibi faaliyetleri yerine getirirler.

Seyahat acentalarının hizmetleri ile oluşan ürünler; sektörel olma özellikleri

bakımından diğer sektörlerden farklıdır. Bu farklılık seyahat acentalarının

farklı sektörler tarafından oluşturulan hizmetleri uyumlu ve dengeli bir

şekilde ve tüketici talebi kapsamında bir araya getirmeleri ile belirginleşir.

Bir başka değişle ürünler bir bütün halinde tüketicinin ayağına kadar

ulaştırılır. Bu bağlamda seyahat acentalarının etkin olduğu ülkenin

ekonomisine katkısı yadsınamaz. Seyahat acentalarının turist getirici etkisi

de bu katkıyı arttırır. Ayrıca bu katkı ticari anlamda büyük oranda kazanç

sağlayacağı gibi, ülke de turizminin gelişmesi açısından da oynadığı rol

önemlidir. İnsanlardaki gezme görme merakına öncülük yapmak amacıyla

yeni turistik destinasyonlar oluşturmanın ve tüketicilerin talepleri

doğrultusunda yeni ürünler yaratmanın yolu da seyahat acentalarından

geçer. Seyahat acentalarının dünya çapında hızla gelişen turizm pazarı

nedeniyle sürekli olarak değişim ve gelişim barındırması gerekir. Böylelikle

hedef pazarda rekabette öne çıkılarak sürdürülebilirlikte sağlanmış olacaktır.

2

Seyahat acentalarının turizmin önemli yapı taşlarından olması doğrultusu ile

yola çıkılarak İstanbul Üniversitesi bünyesinde bir seyahat acentası

kurulması amaçlanmış ve bu kapsamda bir çalışma gerçekleştirilmiştir.

Üç bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde; İstanbul Üniversitesi

bünyesinde seyahat acentasının kuruluş amaç ve gereksinimlerinden

bahsedilerek seyahat acentasının sahipliği, misyonu-vizyonu, arz edeceği

hizmet ve ürünler, mali durumu, finansal gereksinimleri ile hukuki ve yasal

çerçevedeki gereksinimleri üzerinde durulmuştur.

İkinci bölümde; araştırma geliştirme çalışması kapsamında İstanbul

Üniversitesi seyahat acentasının faaliyet göstereceği bölge ve turistik

potansiyel belirlenerek, istanbul üniversitesi çevresi, tarihi yarımada, hedef

pazar araştırması, pazar bölümlendirme, hedef pazar stratejisi ve ihtiyaçları,

rekabet ortamı ve pazarda bulunan rakipler, rekabet analizi, gelecekteki

potansiyel rekabet, seyahat acentalarının kümelenme projelerinde rekabet

analiz yöntemi: elmas modeli (porter), entegrasyonun rekabete olumlu ve

olumsuz yansımaları gibi konulara değinilmiştir. Ayrıca, dünya’da ve

türkiye’de entegrasyona gitmiş seyahat acentaları ve tur operatörleri, hedef

pazarda inovasyon modeli ve uygulaması, İstanbul Üniversitesinin

inovasyon pramidi modeli ile ticarileştirmesi ve geliştirilmesi gibi konulara

da dikkat çekilmiştir.

Son olarak üçüncü bölümde ise; çalışmanın uygulama kısmı olan İstanbul

Üniversitesi seyahat acentasının swot analizi yapılarak güçlü yönler, zayıf

yönler, fırsatlar ve tehditler değerlendirilmiştir.

Tüm bunların yanı sıra yapılan Tarihi İstanbul Üniversitesi turu başta olmak

üzere, Beyazıt- Sultanahmet ve Tarihi Yarımada Turları ile de çalışmaya

katkı sağlanmıştır.

3

1. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ BÜNYESİNDE SEYAHAT

ACENTASININ KURULUŞ AMAÇ VE

GEREKSİNİMLERİ (LANDISH)

SEYAHAT ACENTALARI ŞİRKET ANA SÖZLEŞMESİ ÜNVANI :

İSTANBUL UNİVERSİTESİ TURİZM İŞLETMECİLİĞİ ANABİLİM

DALI.

TİCARİ MERKEZİ : İSTANBUL

Kuruluş: 2012

Madde 1: Istanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütusü Turizm

İşletmeciliği Anabilim Dali yüksek lisans öğrencileri tarafından bir şirket

kurulmaktadır.

Madde 2: Şirketin ticaret ünvanı ISTANBUL UNİVERSİTESİ TURİZM

ANABİLİM DALI’dır.

Amaç ve Konu:

Madde 3. Şirketin amaç ve konusu başlıca şunlardır:

Istanbul Üniversitesi bünyesinde seyahat acentalığı yapmak.

a. İstanbul Üniversitesi turizm endüstrisine ilişkin tanıtım, reklam

ve danışmanlık hizmetleri vermek.

b. Turizme ilişkin piyasa bilgilerini derlemek, Türkiye’nin tarihi,

turistik, sosyal ve kültürel özellikleri hakkında bilgiler derlemek

c. Bu bilgileri kitap, yayın, film ve video bantları şeklinde

üretmek, bilgilerin basımını ve dağıtımını yapmak, turizm ile

ilgili her türlü yayın yapmak.

d. Turistik hediyelik eşya ve el sanatlarının alım ve satımını

yapmak, ihraç etmek.

e. Yurt içinde ve yurt dışında sergiler açmak ve fuarlara katılmak.

Şirket bu amaçları gerçekleştirmek için aşağıdaki konularda faaliyette

bulunabilir:

4

a. Şirketin amacı ile ilgili olarak gerekli ham madde ve yardımcı

maddelerin, malzemelerin ve gereçlerin alımı, satımı, üretimi,

ihracat ve ithalatı.

b. Dahili ticaret, komisyonculuk, iç ve dış uluslar arası mümessillik,

pazarlamacılık ve toptancılık.

c. Şirketin işleri için iç ve dış piyasalarda kredi anlaşmaları yapmak,

turizm kredisi, yatırım ve işletme kredisi ve benzeri krediler almak.

d. Şirketin amacının gerçekleştirilmesi için her türlü malı, ticari, sınai,

idari ve hukuki tasarruf ve çalışmalarda bulunmak.

e. Şirketin çalışma alanlarına giren konularda hakiki ve hükmi

şahıslarla şirket kurmak, ortak girişimlerde bulunmak, var olan ticari

işletmelere katılmak, kuruluşların hisselerini, tahvillerini ve diğer

menkul kıymetlerini, aracılık yapmamak koşuluyla olmak ve satmak,

değiştirmek ve teminat olarak göstermek.

f. Şirket için gerekli araç, gereç, makine ve tesisler ile taşınmazları

satın almak, kullanmak, devir etmek, kiralamak, kiraya vermek,

büro, ofis ve yönetim binaları inşa etmek, satın almak, kiralamak ve

kiraya vermek.

g. Şirketin konusuyla ilgili olarak şirketin ve üçüncü kişilerin borçlarını

ve alacaklarını temin için ipotek, rehin,kefalet ve diğer her türlü ayni

ve şahsi teminatları vermek, ipotek, rehin, kefalet ve diğer

teminatları almak, bunları değiştirmek ve çözmek.

h. Yerli ve yabancı marka, ihtira beratı, bilgi ve uzmanlık, patent ve

diğer mülkiyet haklarını iktisap etmek, devir ve ferağa etmek ve

bunlar üzerinde lisans anlaşmaları yapmak.

Yukarıda belirtilenler dışında, şirket için gerekli ve yararlı başka işe

girişilmek istendiğinde konu ortaklar kurulunun onayına sunulur ve

gerekli kararlar alındıktan sonra işleme konur.

5

1.1.SEYAHAT ACENTASININ SAHİPLİĞİ (CEMAL

GÜNDOĞDU)

İstanbul Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Bölümü bünyesinde 2012 yılında

faaliyet göstermeye başlayan İstanbul Üniversitesi Turizm ve Seyahat

Acentası, A grubu seyahat acentası işletme belgesine sahip ve TÜRSAB

üyesi olan bir kuruluştur. Türk turizminin bilimsel gerçekler temelinde

geliştirilmesi ve ülkeye başta Kongre ve Sağlık turizmi gibi yeni,

sürdürülebilir turizm çeşitleri kazandırarak, ülke içinde katma değer

yaratılmasına yönelik çalışmalar yapmakta ve projeler geliştirmektedir.

Ayrıca seyahat acentamız İstanbul Üniversitesi’nde Turizm İşletmeciliği

bölümünde akademik eğitim alan öğrencilere seyahat acenteciliği

konusunda pratik yapma imkanı da yaratarak, turizm sektörüne yetkin

turizmciler kazandırmaktadır. İstanbul Üniversitesi Turizm ve Seyahat

Acentası olarak bizler, detaylara, mükemmeliyete ve memnuniyetinize en

üst seviyede önem vererek, sizlere en iyi hizmeti sunmak için çalışmaktayız.

İstanbul Üniversitesi Turizm ve Seyahat Acentası, iç ve dış turizm

alanlarında aktif çalışmalar sürdüren, çağdaş, dinamik ve deneyimli bir

seyahat acentasıdır. Türkiye’de, sürdürülebilir temelde yeni turizm çeşitleri

kazandırmak için misyon üstlenen seyahat acentamız, üniversite bünyesinde

bulunan toplantı ve seminer salonlarını Türkiye’de profesyonel

kongreciliğin gelişmesi ve ülkede Kongre Turizmi imajının oluşturulması

amacıyla çeşitli organizasyonlar yapmaktadır. Seyahat acentamız, dünyada

gelişmekte olan Sağlık Turizmi sektöründen Türkiye’nin da yeterli düzeyde

pay alabilmesi ve ülkede katma değer yaratılmasına yönelik olarak bölgenin

tarihi, turistik ve insani değerleri ile İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi

Hastanesi’nin bölümlerinde sunulan uluslararası standartlarda ve uygun

koşullardaki sağlık hizmetlerini birleştirerek, ülkeleri dışında sağlık hizmeti

almak isteyen turist hastalara kanser, kardiyoloji, kalp ve damar cerrahisi,

beyin ve sinir cerrahisi, diş, göz, ortopedi, estetik cerrahisi başta olmak

üzere sağlık paketleri sunmaktadır. Bunun yanı sıra, öğrencilere yönelik

olarak yaz okulu/dil okulu, yurtdışı master programları da düzenlemektedir.

6

Ayrıca yurt içi ve yurt dışı otel rezervasyonları, kültür turları, özel ilgi

turları, uçak ve gemi biletlerini siz kıymetli müşterilerimize en uygun fiyat

seçenekleriyle sunarak, tüm kredi kartlarına veya Kampus Kart’la

ödemelerinizde özel taksit ve indirim avantajı sağlamaktayız.

1.2.İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SEYAHAT

ACENTASININ MİSYON, VİZYON VE DEĞERLERİ

(CEMAL GÜNDOĞDU)

MİSYONUMUZ

Etik değerlerden ödün vermeden tüm turizm faaliyetlerimizde ciddi,

güvenilir, global anlamda müşteri odaklı birhizmet vererek ve hızlı

çözümler üreterek Türkiye’nin turizm alanında dünyaya tanıtımına yardımcı

olmak ve turizm alanında etkin rol oynamak.

Organizasyonlara farklılık getirecek yeni ve yaratıcı fikirler üretebilmek

Pazarlanan ürünlere en üst düzeyde değer kazandırarak, karlılığı ve

etkinliği arttırmak

Dünya çapında seyahat ve organizasyon için, sürekli gelişen teknolojiyi

takip ederek hizmetlerimize yenilik kazandırmak

Piyasada tam ve kaliteli hizmet sunan marka olarak öncü konumu

sürdürmek

Değişim ve gelişime açık olmak

Bireysel ve kurumsal anlamda sürekli gelişmek

Çalışanlarına ve müşterilerine en iyi imkanları sunmak

Toplumsal değerlere sahip çıkmak

Tercih edilen bir işletme olmak

VİZYONUMUZ

Güvenilir, ciddi, müşteri odaklı, hızlı çözüm üreten, kaliteli hizmet

anlayışıyla Türkiye’de ve dünyada turizm alanında faaliyetlerini sürdürmek.

Verilen hizmetlerde ve ürünlerde KALİTE

7

Acentamıza hizmet veren kişi, kurum ve kuruluşlarla BÜTÜNLÜK

Tüm hizmetlerde mükemmel PERFORMANS

DEĞERLERİMİZ

İnsana ve Topluma Çevreye ve Yasalara Karşı Saygı ve Sorumluluk

Çağdaşlık, Bilimsellik, Yaratıcılık

Yenilikçilik

Dinamizm

Dürüstlük

Verimlilik

Güleryüzlülük

Müşteri memnuniyeti

Dürüstlük, bütünlük ve güvenilirlik

Tarihi mirasımıza sahip çıkmak ve bizden sonra gelen nesillere en güzel

şekilde bırakmak

Atatürk İlke ve İnkılaplarına bağlı ülkesini ve bayrağını seven nesiller

yetiştirilmesine katkıda bulunmak.

Bizler birer eğitimci olarak hizmet vereceğimiz genç nesillere bir eğitimci

gözüyle yaklaşarak onları en iyi şekilde bilinçlendirmek

1.3. SEYAHAT ACENTASININ ARZ EDECEĞİ HİZMET

VE ÜRÜNLER (SEROL)

İstanbul Üniversitesi’nde faaliyet gösterecek olan seyahat acentesinin

Üniversite prensipleri ve değerleri ile uyumluluk göstermesi gerekmektedir.

Aksi takdirde sunulan hizmette aksaklıklar meydana gelebilecek, turistin

sunulan bu hizmetlerden tatmin olması sağlanamayabilecek ve Üniversite

turizm potansiyeli yaratma ve turist çekme konusunda hedeflediği sonuçlara

erişemeyebilecektir. Bu gibi sıkıntı verici sonuçlarla karşılaşmamak için

gerekli önlemler alınmalı, Üniversite yönetimi ve personelinin süreklilik arz

edecek şekilde karşılıklı yardımlaşma, dayanışma ve işbirliğine gidilmesi

8

sağlanmalı ve arz edilecek hizmet ve ürünler eksiksiz bir şekilde

sunulmalıdır.

Seyahat acentesinin arz edeceği hizmet ve ürünleri aşağıdaki gibi ifade

edebiliriz;

1-) İstanbul Üniversitesi Beyazıt Yerleşkesinin ve Üniversite çevresinin

araştırmasını yapmak ve öngörülen turların plan ve programlarının

oluşturulmasını gerçekleştirmek.

2-) Planlanan turların düzenlenmesini, hazırlanmasını ve pazarlanmasını

yapmak. (Hacıoğlu, 2009, s. 42)

3-) Üniversite bünyesinden ya da diğer araç kiralama şirketlerinden araç

temin etmek ve turistlerin gitmek istedikleri yerlere transferlerini

gerçekleştirmek.(Hacıoğlu, 2009, s. 42)

4-) Rehberlik hizmetleri de dahil olmak üzere günlük ve haftalık geziler

tertiplemek.

(Hacıoğlu, 2009, s. 42)

5-) Turistlerin yeme-içme hizmetleri, konaklama hizmetleri, eğlence

hizmetlerini karşılamak.(Hacıoğlu, 2009, s. 42)

6-) Turistik tanıtım için Üniversite başta olmak üzere ve çevresini de dahil

ederek broşür ve kitapçık basılmasını sağlamak ve dağıtımını yapmak.

(Hacıoğlu, 2009, s. 42)

7-) Turistlere, Üniversiteye geldiklerine dair İstanbul Üniversitesi logolu

kartlar hediye etmek ve Üniversitenin popülaritesini arttırmak.

8-) Turistlerin güvenliğini ve konforunu sağlayacak, güvenlik hizmetlerini

karşılamak.

9-) Gelen turistlere alışveriş yaptırabilmek ve albeni oluşturabilmek için

Üniversite bünyesinde turistik ürün satışı yapan standlar kurmak.

9

1.4. SEYAHAT ACENTASININ MALİ DURUMU (LANDİSH)

Muhasebenin defter tutma fonksiyonunun sonucu olan " özetleme "

aşamasında elde edilen mali tablolar, işletme ile ilgili tarafların alacakları

ekonomik kararlara esas olacak verileri sağlarlar. Geçmişte yatırımcılar ve

diğer ilgili taraflar , karar alma sürecinde daha çok net kar ve pay başına

getiri gibi sonuçları temel alarak bu bilgileri sağlayan gelir tablosu ve

dağıtılmamış karlar tablosu ile ilgilenmekteydiler. Fakat günümüzde

işletmenin faaliyetlerinden sağladığı karları nasıl değerlendirdiği ,

finansman kaynaklarının türleri, varlıklarının likidite yapısı, borçlarının

büyüklüğü ve vadesi gibi sorular önem kazanmış durumdadır. Bu sorulara

cevap sağlayacak olan mali tablo, işletmenin belirli bir tarih itibariyle

varlıklarının, yükümlülüklerinin, işletme sahiplerinin haklarının ve onları

oluşturan alt unsurların çeşitlerinin ve büyüklüklerinin yer aldığı tablo olan

ve teoride "mali durum tablosu " olarak da adlandırılan " bilanço " dur.

(1)

Bilançonun çeşitli tanımları yapılmaktadır. Bu tanımların ortak yönü

bilançonun belli bir tarihte, işletmenin varlıklarının tümünü iki yönden

göstermesidir. Birinci yönü, varlıklarının nerelerden ve kimlerden

sağlandığı, ikinci yönü ise sağlanan varlıkların nerelere yatırıldığına

ilişkindirler. (2)

Bir başka deyişle, bilanço değerlerinin bazı kendine özgü özelliklere sahip

olması gerekmektedir. Bu özellikler;

- Doğruluk ve güvenirlik,

- Açıklık,

- Biçimde birlik,

- Değerleme birliği, gibi özelliklerdir.

10

Seyahat Acentaları Tarafından Düzenlenen Belgeler (3)

Tur Kayıt Formaları

Rezervasyon Fişleri

Voucher

Rehber Harcama Listeleri

Yeni Türk Lirası Transfer Belgeleri

Satış Raporları

Tur Maliyet Raporları

Reklam Harcamaları Raporu

Kontrol Raporları

11

1.5. SEYAHAT ACENTASI İÇİN FİNANSAL

GEREKSİNİMLER (BURCU)

Seyahat acentalarının; temel görevlerini yerine getirebilmeleri, gerekli

işlemlerin planlı ve sorunsuz işlemesini sağlayacak sayıdaki elemanı

çalıştırabilmeleri, gerekli araç, gereç, makine ve tesisler ile taşınmazları

satın alabilmeleri için sermayelerinin güçlü olması gerekmektedir. Yoğun

rekabet ortamında rekabet edilebilirliği sağlayabilmek ve sektörde başarılı

olabilmek için, işletmelerin gelirlerinin maliyetlerini karşılayabilmesi

gerekmektedir.

Seyahat Acentası kuruluş aşamasında, seyahat acentacılığı faaliyeti

göstermek isteyen kuruluşların 1618 Sayılı Seyahat Acenteleri ve Seyahat

Acentaları Birliği Kanunu çerçevesinde, ödemeleri gereken teminat ve üye

ücretleri vardır.

Kuruluş aşamasında gerekli olan teminat ücretleri; A grubu için 7.000,00.-

TL, B grubu için 6.000,00.-TL ,C grubu için 5.000,00.-TL ve her şube için

bu miktarların %

25’idir. Üye kayıt ücretleri ise; A grubu için 29.142,00 TL, B grubu için

29.142,00 TL, C grubu için 29.142,00TL ve her bir şube için bu miktarların

yüzde %25’idir. (TURSAB, 2012)

Sabit sermaye yatırımlarına olan ihtiyacın yüksekliği, yüksek işgücü

maliyetleri, zaman içerisinde gereksinim duyulan yenileme yatırımları ve

artan rekabet göz önüne alındığında seyahat işletmeleri önemli risklerle

karşı karşıya kalabilmektedir.

12

Başarılı bir işletme iç ve dış etmenlerin etkisiyle zamanla mali yapısının

bozulması sonucu sıkıntıya girebilmekte ve bu aşamada finansal kontrolün

yetersizliği, işletme faaliyetlerinin olumsuz seyretmesi veya işletme dışı

etmenlerin etkisiyle mali yapının bozulması işletmenin mali güçlüğe

sürüklenmesine neden olmaktadır. Eğer işletme mali başarısızlığa uğradıysa

işletmecinin önünde üç seçenek bulunmaktadır. Bunlar işletmeye likit

enjeksiyonunda bulunulması, ikincisi işletmenin başka bir firmayla

birleştirilmesidir. Üçüncü seçenek olarak işletme yeniden yapılandırılabilir.

(Türksoy, 2007, s. 2)

Bugün turizm sektöründe faaliyet gösteren bir isletmenin yararlanabileceği

teşvik tedbirleri, 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu’nun 13. maddesi

uyarınca saptanmaktadır. Teşvik tedbirlerine yönelik uygulama ise her yıl

yayınlanan Bakanlar Kurulu kararı temel alınarak yürütülmektedir. Bakanlar

Kurulu, hangi sektörlerin ne gibi koşullarla teşvik tedbirlerinden

yararlandırılacağını saptamakta, daha sonra Hazine Müsteşarlığı da bir

tebliğ yayımlayarak belirlenen teşvik politikası ve amaçları hakkında gerekli

açıklamaları yapmaktadır. (Kuru & Özen, 1998)

Türkiye’de turizm sektörüne yönelik olarak çeşitli teşvik ve destekleri

aşağıdaki şekilde gruplandırmak mümkündür: (Toker, 2007)

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi

Başkanlığı (KOSGEB) kapsamında sağlanan destek ve hizmetler:

Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı

kapsamında uygulanan teşvik ve destekler

2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu ile sağlanan teşvikler

5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda

Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Kapsamında Enerji Gideri İndirimi

1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nda yer alan muafiyetler

13

Türkiye Kalkınma Bankası ve Türkiye İhracat Kredi Bankası

(EXIMBANK) tarafından sağlanan kredi imkânları

Türkiye Kalkınma Bankası, proje değerlendirme faaliyeti sonucunda uygun

bulduğu turizm sektöründeki şirketlere öz kaynaklarından ve sağlamış

olduğu yabancı kaynaklardan orta-uzun vadeli yatırım ve isletme kredileri,

ayrıca kısa vadeli krediler tahsis etmekte ve kullandırmaktadır. Banka

kârlılık ve verimlilik anlayışı çerçevesinde yıllık is programlarında

belirlenen kriterlere uygun olarak anonim şirket statüsündeki ve turizm

yatırım belgesi almış olan firmaların finansman ihtiyaçlarını

karşılamaktadır. (Türkiye Kalkınma Bankası A.S. Faaliyet Raporu, 2005)

Özel bankalar da turizm endüstrisindeki işletmelere, çeşitli kredi imkanları,

özel kartlar ile ekstreleri erteleme, taksitlendirme imkanları, özel pos

oranlarından ve pos alacaklarının uygun oranlı iskonto avantajından

yararlandırma, sigorta, danışmanlık gibi hizmetler sunmaktadırlar.

Maksimum on iki aya varan vadeyle TL veya döviz cinsi kredi

vermektedirler. İşletmelerin turizm sezonu öncesi yenilenme, ticari taşıt

alma, işyeri kurma ya da sigortalama gibi finansal ihtiyaç ve yatırımlarının

finansmanı için ilk bir yılı anapara ödemesiz olmak üzere beş yıla varan

vade imkanı sağlayan veya işletmeye altmış aya kadar vadeli finansman

sağlayan bankalar bulunmaktadır.

1.5.1. FİNANSMAN VE FON SEÇENEKLERİ (MERVE

AYDOĞAN)

Seyahat acentası kurulması konusunda belli başlı kuruluş için ihtiyaç

duyulan mali gereksinimler yanında işletmenin pazara giriş ve bu pazarda

tutunuş sürecinde daha önce bahsedilen turizmin teşviki için sağlanan

krediler hibeler ve vergi indirimlerinin yanında uluslararası ve ulusal olarak

başka fon seçeneklerine de ihtiyaç vardır. Bu ihtiyacın karşılanması tüm

14

ülkeyi ve hatta diğer ülke ve bölgesel birlikleri de ilgilendirmesi dolayısıyla

bu birliklerin ve bölgesel toplulukların da turizmi destekleme, turizm

işletmeleri açma, bu işletmelere fon sağlama konusunda gelişmelere sebep

olduğu görülmektedir. Öyle ki; Avrupa Birliği Türkiye’nin adaylık

sürecinde diğer aday ülkelere de sağladığı gibi ekonomik bazı destek

programları oluşturmaktadır. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı’ndan sağlanılan

bilgiler doğrultusunda bu programların temel amaçları arasında ‘bölgesel

kalkınmalara destek yardımları yapmak’ maddesinin olduğu görülmektedir.

Ayrıca ‘insan kaynaklarınının geliştirilmesi’ maddesinde üniversitelerin

ihtiyaç duyduğu eksiklikler ve projelerin desteklenmesi kapsamında hibe

programlarının olması da üniversite bünyesinde kurulan işletmelerin

desteklenmesi konusunda yardımcı olabilir (TÜRKİYE CUMHURİYETİ

AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI, 2012).

Turizm bir bölgesel kalkınma, istihdam yaratma ve en önemli tanıtım

faaliyeti olma özelliklerini gösterdiği için sözkonusu fonların

kullanılabileceği düşünülmektedir. Bu desteklerden en önemlilerinden birisi

Avrupa Yatırım Bankası Kredileri’dir. Bu krediler daha çok büyük ölçekli

işletmelere verildiği için İstanbul Üniversitesi kapsamında kurulacak

seyahat acentası için kullanışlı olmayacaktır. Kurulacak işletmenin

yararlanabileceği fon seçenekleri orta ölçekli işletmeler veya küçük ölçekli

işletmeler için olan kredi programlarıdır. Kredileri alabilmek için Avrupa

Birliği’nin Türkiye’de anlaşmalı olduğu bankalarla görüşmek gerekmektedir

(KESEN, 2005).

Avrupa Birliği desteğinden başka ulusal olarak fon seçeneği sağlayabilecek

en önemli kurumun KOSGEB olduğu düşünülmektedir. Kurum, girişimcilik

kredileri ve finans desteklerinden başka inovasyon ve araştırma geliştirme

faaliyetleri için de belirli kaynaklar sağlamaktadır. Bu kapsamda var olan ya

da planlanan işletmeler için teknoloji kullanımları, işçilik giderleri gibi

konularda kredi ve hibeler sağlamaktadır. Buradan da anlaşılacağı gibi

sadece işletme kurulumunda değil projenin daha kapsamlı hale gelmesinde

de destek için başvuruda bulunulabilir (KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ

15

İŞLETMELERİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME İDARESİ

BAŞKANLIĞI).

KOSGEB dönemsel olarak belirli zamanlarda işletme açılırken

kullanılabilecek kredilerin yanında geri ödemesiz olarak bazı finansal

desteklerde de bulunmaktadır. Bu konuda yine kuruma başvuruda

bulunulabilir.

İstanbul Üniversitesi finansal yapısının genel olarak öğrenci kredilerinden

ve iki adet büyük hastane kaynaklı döner sermayeden oluştuğu söylenebilir

(KAYACAN, ECDER, & v.d, 2010). Dolayısıyla finans desteği bu döner

sermayeden kredi gibi belirli zamanlarda belirli miktarlarda kullanılarak

faaliyet sonrası elde edilen gelirle belirlenen faiz miktarı ile birlikte geri

ödenebilir. Herhangi bir olumsuzlukla karşılaşılması işletmenin çalışamaz

hale gelmesi durumunda zaten turizme açılmış olan üniversite içindeki tarihi

ve kültürel değerlerden elde edilecek gelirle geri ödenebilir. Zira

üniversitenin kurulacak seyahat işletmesi olmasa da turizme açılması

planlandığı bilinmektedir.

1.6. SEYAHAT ACENTASI İÇİN HUKUKİ VE YASAL

GEREKSİNİMLER ( BATIKAN)

Türkiye’de seyahat acentelerinin turizm sektörü içinde yer alan ve diğer

kurum ve kuruluşlarla ilişkilerini düzenleyen, denetleyen, yükümlülükler

getiren bir seyahat acenteleri ile ilgili kanun bulunmaktadır. “1618 sayılı

Seyahat tarihinde TBMM tarafından kabul edilmiş ve 28 Eylül 1972 tarih

14320 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğü girmiştir. Bu

kanuna ilave olarak, seyahat acenteleri ile ilgili olarak seyahat acenteleri

ile ilgili faaliyetleri düzenleyen ve 1618 sayılı yasa gereğince hazırlanan,

27 Eylül 1975 tarihli 15369 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak

yürürlüğe giren ayrıca 4 Eylül 1996 tarihinde değişiklik yapılan “Seyahat

Acenteleri Yönetmeliği” bu faaliyetleri düzenlemektedir. Aynı şekilde

seyahat acenteleri ile ilgili mevzuat içinde “Türk Parası Kıymetini

16

Koruma Hakkında Kararname”lerin getirdiği yükümlülükler ve

sorumluluklar da bulunmaktadır. (Mısırlı, Seyahat Acentacılığı ve Tur

Operatörlüğü, 2010, s. 54)

Türkiye’de seyahat acentelerinin yasal olarak sınıflandırılması 1618

sayılı kanuna 4.9.1996 tarih ve 22747 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan

Seyahat Acenteliği Yönetmeliği’ne göre düzenlenmektedir. Bu kanuna

göre acenteler A, B, C grubu olmak üzere üç sınıfa ayrılmaktadır.(Mısırlı

& Çolakoğlu, Seyahat acentaclığı ve tur operatörlüğü, 2010)

Ülkemizde seyahat acenteliği faaliyeti göstermek isteyen kuruluşların bu

faaliyetlerini gösterebilmeleri için 1618 Sayılı Seyahat Acenteleri ve

Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu çerçevesinde gerekli yasal prosedürü

tamamlamaları gerekmektedir. Seyahat acentası işletme belgesi almak

isteyen tüzel kişiler, bir dilekçe ve varsa isim tesciline ilişkin belge ile

seyahat acentası unvanı almak üzere Bakanlığa başvurur. (dilekçede

şirketi temsil ve ilzama yetkili kişinin adı soyadı, imzası, telefon ve faks

numarası, açık adresi, başvuru tarihi ve tercih sırasına göre birden fazla

unvanın yer alması gerekmektedir.) Bakanlık tarafından başvuruda

belirtilen seyahat acentası unvanının uygun bulunması durumunda bu

husus başvuru sahibine ve TÜRSAB’a yazılı olarak bildirilir. Seyahat

acentası işletme belgesi almak isteyen tüzel kişiler acenta unvanının

uygun görüldüğünün Bakanlıkça bildirilmesinden itibaren otuz gün

içinde aşağıda belirtilen belgelerin aslı veya onaylı sureti ile TÜRSAB’a

başvurur. Onaylı suretinin ibrazı istenilen belgelerin aslının getirilmesi

halinde, belgenin fotokopisi aslına uygunlu kontrol edildikten sonra ilgili

görevli tarafından isim ve unvan yazılarak tasdik edilir.

Yeni seyahat acentesi kuruluş belgeleri:

“Belgenin “Aslı Görülmüştür” tasdik işleminin TÜRSAB tarafından

yapılması ancak belge aslını getiren kişinin;

17

Seyahat Acentesi tüzel kişinin,

a) Temsil ve ilzama yetkili kişi veya kişiler

b) Genel Müdür

c) Şirket Müdürü

d) Seyahat Acentesi personeli, (Seyahat Acenteleri Yönetmeliğinin 35.

maddesinde tanımlanan)

e) Sigortalı çalışanı, (Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ibrazı

gerekmektedir.)

f) Vekaletname ile yetki verilen kişi olması koşulu ile yapılabilir.”

a- Başvuru dilekçesi,

b- Başvuru sahibi tüzel kişinin, iştigal konusu olarak turizm veya seyahat

acenteliği faaliyetinin de yer aldığı şirket ana sözleşmesinin

bulunduğu Ticaret Sicili Gazetesinin tarih ve sayısının belirtildiği

beyan aslı.

c- Temsile yetkili kişi veya kişilerin de belirtildiği Ticaret Sicil

Tasdiknamesi aslı,

d- Acente unvanına ilişkin taahhütname (İsim, imza ve kaşe),

e- Başvuru sahibi anonim şirketlerde, yönetim kurulu üyeleri ve şirketi

temsile yetkili kişi veya kişilerin, diğer şirketlerde ise tüm ortakların

ve şirketi temsile yetkili kişi veya kişilerin T.C. Kimlik Numarası ve

adli sicil beyanı aslı,

f- Tüzel kişiliği temsile yetkili kişi veya kişilerin imza sirküleri aslı veya

onaylı sureti.

g- Seyahat acenteleri Yönetmeliği’nin 35.nci maddede belirtilen

personeline ait belge, Sosyal Güvenlik Kurumu İşyeri kodu ve T.C.

18

Kimlik Numarası’nın yer aldığı beyan aslı ile SSK aylık prim ve

hizmet belgesi.

(1) Seyahat acentesi merkez ve şubelerinde aşağıdaki niteliklerden birini

haiz en az bir personel çalıştırılır.

a) Otelcilik ve turizm konusunda, meslek lisesi, ön lisans veya lisans

eğitimini tamamlamış olmak,

b) Enformasyon memurluğu yabancı dil başarı belgesi sahibi olmak,

c) Bakanlıkça verilmiş rehber belgesine sahip olmak,

(2) C grubu seyahat acentalarında enformasyon memurluğu yabancı dil

başarı belgesi sahibi olanlar birinci fıkrada belirtilen nitelikleri haiz

personel yerine çalıştırılabilir.

(3) Birinci fıkradaki niteliklerden birine sahip ve fiilen acentasında

çalışan seyahat acentası sahipleri kendi acentalarında personel sayılır.

(4) Seyahat acentalarında çalışacak personele ilişkin belgelerden

enformasyon memurluğu yabancı dil başarı belgesinin aslı, diğer

belgelerin aslı veya onaylı sureti TÜRSAB’a ibraz edilir ve arşivlenir.

Onaylı suretinin ibrazı istenilen belgelerin aslının getirilmesi halinde,

belgenin fotokopisi aslına uygunluğu kontrol edildikten sonra ilgili

görevli tarafından isim ve unvan yazılarak tasdik edilir.”

Kuruluş Teminatı olarak A grubu için 7.000,00.-TL, B grubu için

6.000,00.-TL, C grubu için 5.000,00.-TL ve her bir şube için bu

miktarların %25’i TURSAB’a yatırılır.

3- TÜRSAB, kendisine yapılan başvuruya ilişkin ibraz ve beyan edilen

bilgi ve belgeler üzerinde inceleme ve değerlendirme yapar, adli sicil

beyanının doğrulunu ilgili merciden teyit eder.

19

4- TÜRSAB, bildirilen adreste seyahat acentası işyerinin 17 nci maddede

belirtilen nitelikleri haiz olup olmadığı, personele ilişkin kayıtların

tutulup tutulmadığı hususlarında denetleme ve değerlendirme yapar.

Üye Kayıt Ücreti:

5- TÜRSAB tarafından yapılacak denetleme sonucunda mevzuatta

belirtilen şartlara sahip olduğu belirlenen seyahat acentası adayı

işletmeler, üye kayıt ücretinin ödenmesi ile TÜRSAB üyesi olarak

kaydedilirler.

ÜYE KAYIT ÜCRETİ (01.01.2012-31.12.2012)

(A) grubu 29.142,00 TL

(B) grubu 29.142,00 TL

(C) grubu 29.142,00 TL

ve her bir şube için bu miktarların yüzde % 25’idir.

Yıllık aidat, üye kayıt ücretinin yüzde beşidir.

Üye kayıt ücreti ve yıllık aidat her takvim yılı başından geçerli olmak

üzere o yıl için 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298’inci

maddesi uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında

artırılarak uygulanır.

6- TÜRSAB, başvuru sonucuna ilişkin görüşünü Bakanlığa ve başvuru

sahibine yazılı olarak bildirir.

7- Bakanlığın yaptığı inceleme ve değerlendirme sonucunda eksik evrak

bulunması durumunda eksik evrakın TÜRSAB’a bildirmesi üzerine,

başvuru sahibine eksik evrakın tamamlanması TÜRSAB tarafından

bildirilir ve başvuru sahibi tarafından tamamlanır. Evrakların

tamamlanması üzerine, Bakanlık gerekli inceleme ve değerlendirme

20

sonucunda uygun görülenlere seyahat acentesi işletme belgesi verir.

(http://www.tursab.org.tr/tr)

2. ARAŞTIRMA GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Türkiye turizminin gelişmiş ülkelerin turizmi ile rekabet edebilmesi için

araştırma ve geliştirme çalışmalarına gereken önemi vermesi gerekmektedir.

Sadece tüketen değil aynı zamanda üreten bir toplum olabilmek ve bu

anlamda farklılaşabilmek için araştırma ve geliştirmeye dayalı ekonomi

politikalarının uygulanması gerekmektedir. Bu nedenle de araştırma ve

geliştirme çalışmaları yönetim stratejisinin bir parçası değil bizzat stratejisi

olmalıdır.

Ekonomik kalkınmanın öncü sektörlerinden biri olan turizmde araştırma

geliştirme (Ar-Ge), ulusal ve uluslararası sektörde var olan mevcut yapının

geliştirilmesi, ülke gerçeklerine uygun ve sürdürülebilir temellere

dayandırılması, turizm alanında hayata geçirilmesi planlanan yatırımların

uygun şekilde planlanmasında atılacak adımların doğru atılmasını sağlamak

üzere çalışmalar yapmaktadır. Ar-Ge faaliyetlerinde hedef, yeni bir ürün

ve/veya hizmet geliştirmesine bilimsel altyapı sağlamaktır. Özel çalışma

gerektiren kamu, özel sektör ve üniversitelerde yapılabilen özel bir faaliyet

olan Ar-Ge, adından da anlaşıldığı gibi önce bir araştırma, henüz

bulunmamışı bulma ve sonra da bilgiyi ve bir ürün veya hizmeti

geliştirmeyi, yenilemeyi içermektedir. (Gemici)

Türkiye’de seyahat acentaları Ar-Ge çalışmaları, Türkiye Seyahat

Acentaları Birliği (TURSAB)’nin Araştırma ve Geliştirme Bölümü

tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu bölüm, bilgi ve verileri çeşitli ulusal ve

uluslararası kaynaklardan toplayıp değerlendirmekte ve gelişmeleri

raporlamakla yükümlüdür. Belirli konu ve olayların gelişimini raporlamanın

haricinde, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Bakanlık’tan elde edilen

istatistiki veriler ile ilgili aylık raporlar hazırlamaktadır. Bu aylık raporlar

Türkiye’nin turizm geliri ve uluslararası seyahat eden turistlerin istatistiksel

veri analizinden ve değerlendirmelerinden oluşmaktadır. (TÜRSAB).

21

2.1. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SEYAHAT

ACENTASININ FAALİYET GÖSTERECEĞİ BÖLGE VE

TURİSTİK POTANSİYELİ

İstanbul Üniversitesi bünyesinde kurulacak olan seyahat acentesi,

merkezden çevreye doğru bir alan kapsamında hizmet verecektir. Merkez

olarak İstanbul Üniversitesi baz alındığında çevre olarak Süleymaniye,

Beyazıt ve Sultanahmet Tarihi yarımadası dikkate alınmalıdır. Seyahat

acentesinin kuruluş amacı olan İstanbul Üniversitesi ve çevresinin turistik

potansiyelini ortaya çıkartıp bundan turizm geliri elde etmek hedefine uygun

olarak sözü edilen bölgelerdeki tarihi, kültürel yapı ve doğal kaynakların

envanteri çıkarılmalı ve bu kaynakların inovatif bir çalışma prensibi ile

betimlenip acentenin faaliyette bulunacağı, şehir turu, inanç ve kültür

turizmi türleri ile sentezlenmelidir. Bu bağlamda İstanbul Üniversitesi’nin

bünyesinde barındırdığı tarihi ve kültürel yapılar, müzeler ve doğal alanlar,

Süleymaniye ile Beyazıt çevresindeki tarihi doku ve Sultanahmet Tarihi

yarımada bölgeleri, acentenin turistik ürünü olan paket turları hazırlamada

girdi olarak kullanılacak ürün kalemlerine kaynaklık edecek değerler niteliği

taşımaktadır.

2.1.1. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ

Yakın dönemde rektörlük binasında bulunan ve saray odalarını andıran

büyük salonlar İstanbul Üniversitesi Bilim ve Sanat Merkezi’nin

kurulmasıyla galerilere dönüştürülmüş. Bu düzenlemeyle birlikte bina,

rektörlüğün yanında, Feyhaman-Güzin Duran ve Selim Turan’ın resim

koleksiyonundan oluşan Resim Galerisi, İletişim Galerisi ve geçici

sergilerin yapıldığı bir sanat merkezi olarak da kullanılıyor. Beyazıt

Meydanı’ndan Süleymaniye’ye açılan Besim Ömer Paşa Caddesi üzerinde

üniversite birimleri, fakülteler ve paha biçilmez el yazması kitapların

bulunduğu Nadir Eserler Kütüphanesi bulunuyor.

22

Zamanla yeni bölümlerin açılması, yeni fakültelerin eklenmesiyle İstanbul

Üniversitesi Beyazıt semtinin dışına taşmış durumda. 1933’te kurulduğu

zaman 250 müderris, muallim ve muallim vekili, 350’den fazla personeli ve

3 bine yakın öğrenciyle eğitime başlayan İstanbul Üniversitesi’nin

şimdilerde 70 binden fazla öğrencisi, 6 bine yakın öğretim görevlisi

bulunuyor. İlk kurulduğunda tıp, hukuk, edebiyat ve fen fakültesi bulunan

üniversite, günümüzde onlarca fakülte ve sayısız bölümleriyle sayılı

üniversiteler arasında yer alıyor. (http://www.turkmeclisi.org, 2008)

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ TARİHİ BÜYÜK KAPISI

Bugünkü kapının inşasına ise1864 yılında başlanmıştır. Beyazıt

Meydanı’nda 1869 yılında başlayan genişletme çalışmalarında, yeni

Seraskerlik Kapısı ve kapının her iki tarafında yer alan köşkler, meydana

egemen ana öge olarak kullanılır. Tarihi büyük kapı, içeri girildiğinde

İstanbul’un boğucu havasının tamamen zıddı, tertemiz bir hava ile ilk

bakışta öğrencileri etkilemeye yeter. Bu anıtsal kapı, Türkiye’de sadece

İstanbul Üniversitesi’nin değil, aynı zamanda “üniversite kavramının” da

sembolüdür. Üniversiteye girmek demek, hayallerde biraz da bu kapıdan

içeri girmek demektir aslında. (http://www2.istanbul.edu.tr, 2011)

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ YANGIN KULESİ

Beyazıt Kulesi, yangınları gözetlemek ve haber vermek amacıyla

İstanbul'un Beyazıt semtinde 1749 yılında inşa edilen 85 metre

yüksekliğinde kuledir. Gözetleme yerine kadar çıkan merdivenler 180

basamaktan ibarettir (http://wowturkey.com/forum, 2004)

Başlangıçta ahşap olarak inşa edildi. 1756'daki Cibali yangınında yandı.

1826'da yeniden yapılan kule yeniçeri ayaklanmasında tekrar yandı. Kule

üçünçü kez Sultan II.Mahmut zamanında, 1828 yılında Senekerim Balyan'ın

mimarlığı altında tekrar yapıldı. Beyazıt Yangın Kulesi,

23

1)Nöbet Katı

2)İşaret Katı

3)Sancak Katı olmak üzere üç bölümden oluşur.

Yangın, Beyazıt Kulesinden gündüz sarkıtılan sepetlerle, gece ise fener

yakılarak haber verilirdi. Uzun süre geceleri farklı renklerde aydınlatılarak

İstanbullulara ertesi günün hava tahminin duyurulması için kullanıldı.

Kulenin mavi renkte aydınlatılması ertesi gün havanın açık olacağını, yeşil

yağmuru, sarı sisi ve kırmızı karı haber verir. Bu uygulamaya 1995 yılında

son verildi, 2010 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin girişimiyle

tekrar başlandı. (http://tr.wikipedia.org/wiki/Beyazit_Kulesi)

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK

Mermer sütunlar, taş işlemeciliği ve özellikle görkemli Mavi Salon ile

Pembe Salon’un duvar ve tavanlarındaki süslemeler binanın dikkat çekici

özellikleridir. Oryantalist bir anlayışla tasarlanmış olan salonların duvar ve

tavanları zengin süslemelerle bezenmiştir. Tavan resimleri 17. ve 18.

yüzyılda uygulanmaya başlayan geleneğini yansıtmaktadır. Tavanlardaki üç

boyutlu ve yoğun süsleme Barok üslubu anımsatır. Süslemelerin arasına

asker ressam öğrenciler tarafından yapıldığı sanılan yağlı boya manzara

resimleri yerleştirilmiştir. Doktora Salonu’na açılan salonda bulunan

kütüphane bizzat Sultan Abdülhamid tarafından yapılmış olup, çeşme bu

yapının inşasından 30 yıl sonra ortaya çıkan akımın bir örneği olarak

sonradan ilave edilmiştir. Barok mimari üslubun öne çıktığı ve bir kısmı

kâgir bir kısmı ahşap olan bu yapı 1894 İstanbul depreminden büyük zarar

görmüş, İtalyan mimar Raimondo d’Aranco (1857-1932) tarafından

onarılmıştır. Üniversite olarak kullanıldığı dönemde, 1950′de Mimar Ekrem

Hakkı Ayverdi tarafından da onarılan yapının son olarak 1998 tarihinde

cephe ve mermer temizliği yapılmıştır.

(http://www.tarihiistanbulyapilari.com, 2011)

24

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ BOTANİK BAHÇESİ

3 Mart 1935 tarihinde atılmış, iki yıl sonra inşaat bitirilerek bina 4 Haziran

1937 tarihinde hizmete açılmıştır. Bu arada enstitü bahçesinin yapımına

daha önce başlanmış 1934 yılındaki ilk düzenlemeleri takiben bahçe 1935

yılının İlkbaharında İstanbul Üniversitesi Botanik Bahçesi (Hortus

Botanicus Universitatis İstanbulensis) adı ile hizmete girmiştir. Bahçenin

kuruluş tarihi de Enstitülerin açılış tarihi olarak kabul edilmiştir.

(http://www.istanbul.edu.tr/fen/botanik-bahcesi)

Botanik Bahçesi'nin Bitki Varlığı'ndan Örnekler

Acokanthera spectabilis (Güney Afrika ) - Allamanda cathartica (Brezilya)

- Fil kulağı, Colocasia korthalsii (Borneo) - Difenbahya, Dieffenbachia sp.-

Ananas, Ananas comosus (Brezilya) - Antoryum plastik çiçeği, Anthurium

scherzerianaum - Şili Salon çamı, Araucaria araucana (Şili) - Bunya çamı,

Araucaria bidwilli (Britanya adaları) - Moreton , Çember çamı Araucaria

cunninghamii (Yeni Gine) - Pelikan, Kuğu çiçeği Aristolochia grandiflora

(Guatemala) - Çay Bitkisi Camelia sinensis (Çin) - Fırçaçiçeği ağacı

Callistemon citrinus (Avusturya) - Pawpaw, Papaya ağacı, Carica papaya

(Güney Amerika) - Demir ağacı, Casuarina equisetifolia (Malezya) - Kokulu

Hindistan sediri Cedrus deodora (Himalaya dağları) - Toros, Lübnan sediri

Cedrus libani (Toros dağları, Lübnan, Suriye) - Kafur ağacı Cinnamomum

camphora (Japonya) - Kahve Ağacı Coffea arabica (Angola) - Yalancı Sago

Palmiyesi, Sikas, Cycas revoluta ve Cycas circinalis (Japonya ve Tropikal

Asya) - Meleklerin Trompeti, Datura suaveolens (Meksika) -Ejder Ağacı,

Kardeş kanı Ağacı, Dracaena draco (Kanarya adaları) - Su Sümbülü

Eichhornia crassipes (Güney Amerika) - Guawa Ağacı, Acca sellowiana

(Amerika) - Japon eriği, Kutsal ağaç Ginkgo biloba (Japonya, Çin) -

Kentaki kahve ağacı, Gymnocladus dioica (Merkezi Amerika) - Yalancı

Muz ağacı Heliconia bihanii (Pasifik Adaları - Lale ağacı, Liriodendron

tulipifera (Kuzey Amerika) - Manyok, Tapyoka Ağacı, Manihot esculenta

25

(Brezilya) - Muz Musa paradisiaca (Tropik Amerika) - Filayağı ağacı

Beucarnea recurvata (Meksika) - Pavlonya Paulovnia elongata, (Çin) -

Avakado ağacı Persea gratissima (Meksika) - Phellodendron amurense

(Mançurya) Sekoya, Kızıl gövdeli ağaç, sahil sekoyası; Sequoia

sempervirens (Kaliforniya) -Mamut ağacı, Sequoiadendron giganteum

(Kuzey Amerika) - Yalancı Karabiber ağacı Schinus molle (Güney

Amerika) - Keçi sakalı Tillandsia usneoides (Tropik Amerika) - Vanilya

bitkisi Vanilla planifolia (Tropikal Amerika) - Zencefil, Zingiber officinale

- Orkideler; Stanhopea hernandezii (Meksika) - Zygopetalum intermedium

(Bolivya,Peru); Cattlea gaskelliana (Brezilya) - Laelia perrinii (Brezilya) -

Stenoglottis longifolia (Natal) - Restrepia elegans (Karakas) - Masdevallia

edvardii (Kolombiya) - Dendrobium atroviolaceum (Yeni Gine) -

Paphiopedilum insigne (Nepal) - Oncidium divaricatum (Brezilya) - Aspasia

lunata (Rio de Janerio) - Miltonia spectabilis (Brezilya) , Cymbidium

aleifolium (Hindistan) - İbrik böcek kapanı Nepenthes sanquinea (Malaya) -

Güneş böcek kapanı Drosera spathulata (Türkiye) - Trompet böcek kapanı

Sarracenia purpurea (Amerika) -Doğu Karadeniz göknarı, Abies

nordmanniana (Doğu Karadeniz Bölgesi) - Uludağ göknarı, Abies

bornmuelleriana (Türkiye, Uludağ) - Kazdağı göknarı Abies equi-trojani

(Türkiye, Kazdağları) - Sığla, günlük ağacı Liquidambar orientalis

(Köyceğiz) - Anadolu glayörü, Gladiolus anatolicus (Türkiye;

Adana,Muğla,Aydın) - Peygamber çiçeği, Centaurea amasiensis (Yalova) -

Terebentin ağacı, Pistacia terebinthus Karadeniz Bölgesi- Deniz üzümü

Ephedra camphlypoda (Türkiye), Saplı meşe Quercus robur ssp. robur

(Türkiye) - Çirişotu Asphodelus albus (Türkiye) - Doğu benekli lalesi

Fritillaria persica (Türkiye; Van, G.D. Anadolu Bölg.) - Kardelen

Galanthus elwesii (Türkiye) - Yer somunu Cyclamen coum (Türkiye)-

Mango ağacı Mangifera indica (Tropik Amerika).

26

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ

GÖZLEMEVİ

Gözlemevi, İstanbul Üniversitesi'nin Beyazıt'taki tarihi merkez binası

bahçesinde bulunan Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü içerisinde yer

almaktadır. 1933 Üniversite Reformu ile Ülkemizde yükseköğretimin

yeniden yapılandırılması çerçevesinde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi

bünyesinde kurulan Astronomi Enstitüsü'nün bir uzantısıdır. Planlaması

Enstitü'nün Almanya'dan davet edilen ilk müdürü Prof. Dr. E. F.

Freundlich'in istekleri doğrultusunda İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi

mensubu Mimar Prof. Dr. Arif Hikmet Holtay tarafından yapılan binanın

temeli 1935 Aralığı'nda atılmış, Yüksek Mühendis Ekrem Hakkı Ayverdi

tarafından altı ay içerisinde tamamlanmış ve Ülkemizin ilk modern

astronomi gözlemevi olarak 1936 yazında hizmete açılmıştır.

(http://www.istanbul.edu.tr/fen/)

Gözlemevi'nin en önemli gözlem aleti 30 cm açıklıklı ve 200 cm odak

uzaklıklı astrograftır. Dört mercekli bu dürbün sistemiyle 24 x 24 cm

ebadında geniş alan gökyüzü görüntüleri alınabilmektedir. Güneş

gözlemlerinde kullanılan bileşen dürbünleri de bulunan bu astrograf, 11

Aralık 1935 tarihinde Alman Carl-Zeiss Jena firmasına ısmarlanmış, 25

Eylül 1936 tarihinde İtalya-Trieste üzerinden demonte vaziyette (12 parça

halinde) gemiyle İstanbul'a getirilmiş, ve yine 1936 sonbaharında

halihazırdaki kubbesine yerleştirilmiştir.

Gözlemevi, öğretim dönemi boyunca okulların ziyaretine açıktır. Bu

imkândan faydalanmak isteyen okullar için düzenlenen programlarla Bölüm

ve Gözlemevi tanıtılmakta, astronomi ile ilgili sunumlar yapılmakta ve

havanın açık olması durumunda yukarıda tanıtılan yerleşik dürbünler

vasıtasıyla Güneş gözlemi yapılmaktadır. Halka açık düzenlenen gece

gözlem ve tanıtım programlarında ise, Gözlemevinin 30 cm ve 20 cm çaplı

portatif teleskopları kullanılmak suretiyle katılımcılara kılavuzluğumuzda

27

ay, gezegenler ve yıldızlar gösterilmekte, popüler astronomi bilgileri

verilmekte ve seminerler yapılmaktadır.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ

HİDROBİYOLOJİ MÜZESİ

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim

Dalı çalışanları tarafından oluşturulan İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi

Hidrobiyoloji Müzesi (IUSHM) günümüzde deniz ve iç sularımızda bulunan

canlı türlerinden örneklerin saklandığı bilimsel bir koleksiyon olarak hizmet

vermektedir.

Hidrobiyoloji Enstitüsü'nde yürütülen çalışmalardan elde edilen materyaller

bilimsel olarak saklanarak enstitü kapsamında Türkiye'nin ilk hidrobiyoloji

müzenin oluşması sağlanmıştır. Bu müze Türkiye'nin en büyük deniz ve iç

su balık koleksiyonuna sahipti. İstanbul Üniversitesi bünyesinde

Hidrobiyoloji Enstitüsü'nde oluşturulan koleksiyonların yanı sıra, Fen

Fakültesi Biyoloji Bölümü'nde daha önceden kurulmuş olan İstanbul

Üniversitesi Zooloji Müzesi (ZMUI)'nde de kısıtlı sayıda deniz ve iç su

canlılarına ait balık örnekleri de bulunmaktaydı. İstanbul Üniversitesi Fen

Fakültesi Biyoloji Bölümü çalışanlarının aynı zamanda Baltalimanı'nda ki

Hidrobiyoloji Enstitüsü'nde de görev almaları nedeniyle iki kurum arasında

zaman içinde bir bağ kurulmuştur.

1982 yılında Hidrobiyoloji Enstitüsü' nün kapatılmasından Baltalimanı'nda

ki merkez binalar İstanbul Üniversitesine devredilerek sosyal tesis olarak

kullanılmaya başlanmıştır. Enstitünün balık koleksiyonu da öteki varlıkları

ile birlikte önce Su Ürünleri Meslek Yüksek Okuluna devredilmiştir. Su

Ürünleri Meslek Yüksek Okulu 1992 yılında Su Ürünleri Fakültesine

dönüştürülmüş ve Hidrobiyoloji Enstitüsünden gelen koleksiyona ait

örnekler fakültenin çeşitli birimlerine taşınmıştır. Balık koleksiyonunun

büyük bir kısmı (iç sulardan elde edilen örnekler) Fakültenin Sapanca'da ki

tesislerine taşınmıştır. Geçen zaman içerisinde Hidrobiyoloji Enstitüsü'nden

28

kalan bilimsel materyallere gerekli özen gösterilmemiş, çeşitli taşınmalar

sırasında materyali büyük bir kısmı zarar görmüştür. Kuruyan ya da bozulan

örnekler atılmıştır. Bu örneklerden geriye kalan az sayıda ki örnek halen

İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesinde bulunmaktadır (Meriç ve

ark., 2007).

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ ZOOLOJİ

MÜZESİ

Müze, sergi ve koleksiyonların bulunduğu iki alandan oluşmaktadır. Zooloji

Müzesinin sergi bölümü 120 m2' lik bir alan içinde yerleşmiştir. Yaklaşık

olarak 1500' ü böcek olmak üzere 2034 tür sergilenmektedir. Bu türler

arasında en önemlilerinden biri Sphenodon punctatus (Syn. Hatteria

punctata) dur. Müzemizde iskeleti bulunan bu tür sadece yeni Zelanda'nın

yakınlarındaki bir adada yaşamaktadır ve Triyas' dan günümüze kadar

varlığını sürdürmüş bir örnektir, başka bir deyişle yaşayan fosildir. S.

punctatus (Şekil-8) dünya üzerinde bulunan Zooloji Müzelerinin sadece

birkaçında mevcuttur, bu sayılı müzeler arasında İ. Ü. Zooloji Müzesi de yer

almaktadır. (http://www.istanbul.edu.tr/fen/)

Uluslararası kısaltması ile ISTF (İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi

Herbaryumu) 1930'lu yılların sonuna doğru, o yıllarda bu fakültede görev

yapan Alman botanikçi Prof. Dr. A. Heilbronn tarafından kurulmuştur.

Hemen hemen aynı yıllarda Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsünde Prof. Dr. K.

Krause tarafından kurulan Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Herbaryumu

(ANK) ile birlikle 1933 yılında çıkarılan üniversiteler kanunu ile oluşturulan

üniversitelerde kurulan ilk iki herbaryumdur. Bu herbaryum ilk olarak

"Tıbbi Bitkiler (İspençiyari Nebatat) ve Genetik Enstitüsü"ne bağlı olarak

kurulmuştur. Daha sonra "İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi,

Farmakobotanik ve Genetik Enstitüsü Herbaryumu" olan herbaryumun adı

1964 de, "İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Botanik ve Genetik Kürsüsü

Herbaryumu" olmuştur. 1 Ocak 1956'da Uluslararası Bitki Taksonomisi

29

Birliği'ne (International Association for Plant Taxonomy, IAPT) yapılan

başvuru sonucu, herbaryumun uluslararası kodu ISTF olarak kabul

edilmiştir (Demiriz 1969). Bu herbaryum, kurucusunun çabaları ile bazı eski

alman botanikçilerin koleksiyonlarından örnekler getirilerek kurulmuştur.

(http://www.radikal.com.tr/Radikal)

TÜRK ECZACILIK TARİHİ MÜZESİ

Türkiye’nin ilk eczacılık tarihi müzesi 1960 yılında Prof. Dr. Turhan Baytop

tarafından kişisel koleksiyonu ve yakın arkadaşlarının verdiği tarihi

malzeme ile kurulmuştur. Ecz. Remzi Kocaer’in katkılarıyla koleksiyon

genişletilmiş ve A blok zemin katta bir odaya yerleştirilmiştir. 7 Mayıs 1968

tarihinde “Türk Eczacılık Tarihi Müzesi” adıyla ziyarete

açılmıştır. (http://eczacilik.istanbul.edu.tr/)

Eşya sayısının artması ve odaya sığmaması nedeniyle müze 1984 yılında C

blok birinci bodrum katında daha büyük bir odaya taşınmış ve 15 Temmuz

1984 günü yeniden ziyarete açılmıştır.

17 Ağustos 1999 depreminden sonra C blok güçlendirme çalışmaları

başlayacağı zaman müzenin eşyaları ambalajlanarak arşiv binasında

depolanmıştır.A blok yani Keçecizade Fuat Paşa Konağının restorasyon

çalışmaları 2005 yılında başlamış ve 2010 yılında tamamlanabilmiştir. Müze

A blok birinci katta Dekanlık yanındaki iki salona yerleştirilmiş olup

eşyaların restorasyon, yerleştirme ve etiketleme çalışmaları devam

etmektedir. Müzenin resmi açılışı 6 Haziran 2012 de 10. Türk Eczacılık

Tarihi Toplantısında yapılacaktır. (http://www.istanbul.edu.tr/fen/)

Müzede sergilenen eşyalar:

Topkapı Sarayı Enderun Eczanesi dolapları ve ilaç kavanozları

Pasteur Eczahanesi dolapları

İstikamet Eczahanesi dolapları

30

Hamidiye Etfal Hastanesi dolapları

Çeşitli laboratuar malzemesi, şişeler, kavanozlar,

Drog kutuları

Mikroskop ve teraziler

Eczacılık eğitiminin çeşitli dönemlerine ait diplomalar

Eczacı Mektebi fotoğrafları

Eczacı Mektebi eski tabelaları

Eczacılardan ve hekimlerden gelen eski müstahzarlar Kitaplar

Atatürk Arboretumu (Maslak-Sarıyer İstikameti-Orman Bölge Müdürlüğü-

Hacı Osman-Orman İçi Bahçeköy Kilyos Yolu-Bahçeköy)

Arboretumlar bilimsel araştırma ve gözlem amacıyla orijini ve yaşları belli,

her biri doğru ve dikkatli bir şekilde bir araya getirilmiş olan çoğunluğu

ağaç ve diğer odunsu bitki taksonlarının uygun seçilmiş alanlarda yetiştirilip

sergilendiği tabiat parçalarıdır. Başka bir açıdan bakıldığında arboretumlar

eğitim ve bilimsel yanları ağır basan bilgi, emek ve sabırla meydana

getirilmiş birer canlı bitki müzeleridir.

Yeryüzünde kuruluşları yüzyılların ötesine dayanan arboretumların

fonksiyonları çok çeşitlilik gösterir. Bunlar; ilk ve orta öğretimden

üniversite düzeyine kadar tüm öğrencilere ve çevre halkına otsu ve odunsu

bitkiler hakkında bilgi vermek, onları yetişme alanlarında tanıtmak, çevre

koruma bilincinin gelişmesine katkıda bulunmaktır. Bunun yanında,

dünyanın dört bir tarafındaki eksotik ve endemik bitkileri iklimin müsaade

ettiği oranda bir araya toplayarak uzun ve pahalı seyahatlere gerek kalmadan

insanlara tanıtmak ve bunların içinden süsleme değeri olanları seçme imkanı

sağlamak, nesli kaybolma tehlikesi altında bulunanları koruma altına almak,

31

yabancı orijinli türlerin ülkemize uygunluğu konusunda çalışmalar yapmak

da Atatürk Arboretumu'nun görevleri arasındadır.

Atatürk Arboretumu'nun ilk amacı basta İ.Ü. Orman Fakültesi öğretim

üyeleri ile öğrencileri olmak üzere Orman Bakanlığı bünyesindeki ilgili

kuruluşlar ile orman mühendisleri, peyzaj mimarlarının, diğer fakülteler ile

araştırma kurumlarının, yerli ve yabancı bilim adamlarının, doğa severlerin

yapacakları incelemelere, bilimsel araştırmalara her yönü ile açık bir canlı

laboratuar olarak hizmet vermektir. (http://www.orman.istanbul.edu.tr)

Atatürk Arboretumu, Sarıyer ilçesinde bulunan floristik zenginliğiyle birçok

yerli ve yabancı botanikçinin ilgisini çekmiş bulunan ünlü Belgrad

Ormanı'nın güneydoğusunda 296 hektarlık bir orman parçası üzerinde

kurulmuştur. Sınırları içinde Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılan

Kirazlıbent ile 1916 yılında Neşet Hoca tarafından kurulan Türkiye'nin ilk

fidanlığını barındıran Atatürk Arboretumu yeryüzündeki diğer arboretum ve

botanik bahçeleriyle tohum ve fidan temini konusunda işbirliği içerisindedir.

(http://www.orman.istanbul.edu.tr)

Orman Genel Müdürlüğü İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü'nün Bahçeköy

Orman İsletme Müdürlüğü'ne bağlı bir isletme şefliği olan arboretum, bir

danışma kurulu tarafından idare edilmektedir. Danışma kurulunda bilimsel

otorite I.Ü. Orman Fakültesi'ne, idari otorite Orman Genel Müdürlüğü'ne

aittir. Mülkiyet ve finans kaynağı yine Orman Genel Müdürlüğü'dür.

(http://www.istanbul.edu.tr/fen/)

2.1.2. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ÇEVRESİ ( SEROL)

İstanbul’un muhteşem yerleri ve görkemli abideleri arasında yer alan önemli

mekanlardan biri de İstanbul Üniversitesi’dir. İstanbul Üniversitesi Türkiye’nin en

eski ve en köklü üniversitesidir. Türkiye’nin Avrupa’ya açılan kapısı

pozisyonundadır.

Bilim ve Çağdaşlaşma meşalesini elinde tutan, bünyesinde barındırdığı tabii

güzellikleriyle öne çıkan İstanbul Üniversitesi’nin Beyazıt Yerleşkesi, coğrafi

32

konumu sebebiyle, geçmişten geleceğe bir köprü görevi gören bir çok tarihi değerle

etkileşim içerisindedir. Bu tarihi değerler İstanbul Üniversitesi Beyazıt

Yerleşkesi’nin turizm potansiyeline etki eden faktörlerin başında gelmektedir.

Bu tarihi değerleri sıralayıp açıklayacak olursak;

A-) KÜLLİYELER,

B-) CAMİLER,

C-) ÇARŞILAR,

Ç-) HAMAMLAR,

D-) KULELER,

E-) ÇEŞMELER

F-) KÜTÜPHANELER,

G-) MÜZELER,

Ğ-) MEYDANLAR,

H-) SÜTUNLAR,

I-) TÜRBELER,

A-) KÜLLİYELER

1-) SULTAN AHMET KÜLLİYESİ;

İstanbul’un Eminönü ilçesinde, Ayasofya’nın karşısındadır. Mimarı, Mimar Sinan

öldükten sonra baş mimarlığa getirilen Sedefkar Mehmed Ağa’dır. I. Ahmet

tarafından 1609 yılında büyük bir törenle yapımına başlanmış ve 1616 yılında

tamamlanmış olan Sultan Ahmet Külliyesi, İstanbul’daki en büyük külliyelerden

biri olma özelliğine sahiptir. Külliyede kullanılan bitkisel motifli 20.000 fazla

çiniden dolayı Batı’da ‘’Mavi Cami’’ olarak da bilinir. Bu anıtsal yapı için Evliya

Çelebi’nin yazdığına göre; yedi saray yıktırılmıştır. Külliyenin Osmanlı klasik

mimari anlayışının son örneklerinden biri olması, yapıya ayrı bir değer katmıştır.

33

Külliyenin ana yapıları, Cami, İmaret, Medrese, Hünkar Kasrı, Hamam, Çeşme,

Darüşşifa, Sıbyan Mektebi, Arasta, Sebiller, Kiralık Odalar, Evler ve Mahzenlerdir.

Külliye yapıları, Akarat-ı Vakf-ı Şerif’de ayrıntılı olarak verilmiştir.

CAMİ

Külliye Camii İstanbul’daki altı minareli tek cami olma özelliğine sahiptir. Üç

şerefeli dört minare, caminin dört köşesine, kalan iki şerefeli kısa minarelerse,

avlunun karşılıklı iki köşesine gelecek şekilde inşa edilmiştir. Dört adet fil ayağı

üzerine oturan 33,6 metre çapında ve 43 metre yüksekliğindeki caminin ana

kubbesi, dört yarım kubbeyle desteklenmiştir. Bu tavan örtüsü Şehzadebaşı

Camisi’ndeki tavan örtüsünün bir benzeridir.

Caminin 64x72 ölçülerindeki iç mekanı 260 adet pencereyle aydınlatılıyor.

Caminin önünde ve iki yanında çevrilmiş dış avlusunun sekiz kapısı vardır.

Mermer döşemeli şadırvanlı avlu otuz kubbeyle çevrilidir. Avludaki altı sütunlu

şadırvanın lale ve karanfil motifleri göz alıcıdır. Caminin iç avlusuna merdivenli üç

kapıdan girilir. Bu kapılar ve dış avlunun cümle kapısı bronzdandır. Caminin sedef

kakmalı minberinde, işlemeli müezzin mahfili ve mihrapta mimari ayrıntılar

işlenmiştir. Ayrıca halı ve kilimler, rahleler, kalem işleri, ve renkli cam

pencerelerle yapı sanatsal değerini somutlaştırmayı başarmıştır.

DİĞER YAPILAR

Sultan Ahmet Külliyesi’nin diğer bir yapısı Hünkar Kasrı’dır. Padişah’ın namazdan

önce ve namazdan sonra dinlenmesi için caminin dış avlusuna yapılan mekan, 1949

yangınından sonra elden geçirilmiştir. Külliyenin kuzeydoğu köşesinde, tek kubbeli

kare plan üzerine inşa edilen Külliye Türbesi yer alır. Türbede I. Ahmet, hanımı

Kösem Sultan, oğulları IV. Murat ve II. Osman’ın yanı sıra sultanın bazı torunları

gömülüdür.

Dış avlu duvarının bitişiğindeki yapıysa, Sıbyan Mektebidir. Sıbyan Mektebi’nin

zemin katında dükkan ve çeşmeler, üst katında ise dershane yer alır. Külliyenin

kıble yönünde bulunan Arasta Çarşısı’nın bir bölümünde Mozaik Müzesi, kalan

kısmında ise turistik eşya satan dükkanlar faaliyet gösteriyor bugün. Sokulu

Mehmet Paşa yokuşu üzerinde bulunan külliye imareti, darüşşifa ile birlikte, Sultan

34

Ahmet Teknik Lisesi olarak kullanılıyor. Külliye sebillerinden üçü günümüze

ulaşmıştır. Bunlardan biri arastanın içinde, bir diğeri dış avlu kapısında,

üçüncüsüyse türbe yakınlarındadır.( www.ibb.gov.tr)

2-) SÜLEYMANİYE KÜLLİYESİ;

Süleymaniye Külliyesi, Mimar Sinan tarafından 1550’de yapımına başlanmış ve 15

Ekim 1557 tarihinde bitirilmiş bir eserdir. İnşasında 1713’ü Müslüman, toplam

3523 işçi çalıştırılmıştır. Tarihçi Peçevi’nin söylediğine göre, Külliye inşasına

896.360 filori ve 82.900 akçe harcanmıştır. Bozcaada, İzmit, Mut, Ezine, Gazze ve

Lübnan gibi farklı yerlerden taş örnekleri ve sütunlar İstanbul’a taşınmış;

Külliye’nin yapımında kullanılmak için İmparatorluk topraklarının çeşitli

yerlerinden malzemeler getirtilmiştir. Külliye 15 bölümden oluşur;

1-) Cami

2-) Rabi Medresesei

3-) Salis Medresesi

4-) Evvel Medresesi

5-) Sani Medresesi

6-) Tıp Medresesi

7-) I. Süleyman Türbesi

8-) Hürrem Sultan Türbesi

9-) Türbedar Odası

10-) Bimarhane

11-) Darüzziyafe

12-) Darülhadis Medresesi

13-) Tabhane

14-) Mimar Sinan Türbesi

35

15-) Hamam

CAMİ;

Süleymaniye Külliyesi’ndeki en göz alıcı mekan kuşkusuz Süleymaniye Camii’dir.

Cami Mimar Sinan’ın diğer eserleri gibi sadelikten taviz vermeyen, ama sadeliği

ihtişama dönüştürebilmiş mabetlerdendir. Süslemeler ve bezemeler daha çok

kitabeler için kullanılmış olsa da mimari geometri başlı başına bir estetik harikası

olmayı başarmıştır.

Mihrabın yaslandığı duvardaki vitraylı pencereler ve mihrabın iki yakasındaki

çerçeveler Sarhoş İbrahim adlı ustanın eseridir. Camide dört pembe fil ayağı

üzerine oturtulmuş 26,5 metre çapında büyük bir kubbe yer alır ve kubbenin

derinliği çapının iki katıdır. Bu kubbenin hafif olması için özel tuğlalar imal

edilmiş ve kubbenin yapımında bu tuğlalar kullanılmıştır. Ayrıca, Cami’nin

duvarlarını oluşturan taşlar birbirlerine içten demir kenetlerle bağlanmış ve bu

kenetlere eritilmiş kurşun dökülmüştür.

Cami 128 adet pencereyle ve onlarca kandille aydınlatılmış, bu kandillerden çıkan

isin duvarları kirletmemesi ve ayrıca, isten mürekkep yapımında istifade

edilebilmesi için girişin üzerine bir is odası inşa edilmiştir. Caminin Beyaz Harem

isimli, beyaz mermerden inşa edilmiş iç avlusunun dört köşesinde yükselen; ikisi

üç şerefeli, ikisi de iki şerefeli olmak üzere dört minaresi vardır. Camideki dört

minare, Kanuni’nin İstanbul’un fethinden sonra ki dördüncü padişah oluşunu,

minarelerdeki on şerefeyse, Osmanlı tarihinin onuncu padişahı oluşunu simgeler.

Ayrıca iç avlunun ortasında, dikdörtgen bir havuzdan ve havuzun içindeki iki

fıskiyeden müteşekkil, bitksel motifli bir şadırvan vardır.

DİĞER YAPILAR

Külliye’nin merkezini cami olarak kabul ettiğimiz zaman, diğer yapıların bu

merkezin etrafında şekillendiğini göreceğiz.

Külliye’nin Tıp Medresesi ile birlikte toplam altı medresesi vardır. Bu

Medreselerden, Cami’nin Beyazıt yönündeki Evvel ve Sani Medresesi, bugün

Süleymaniye Kütüphanesi olarak kullanılıyor. Bu iki medresenin yanındaki Tıp

36

Medresesi’nin bir bölümü yol çalışmalarında yıkılmış, kalan kısım da hastaneye

dönüştürülmüştür. Tıp Medresesi’nin sağına ve cami bahçesinin çaprazına düşen

yapıysa, Osmanlı Dönemi’nde akıl hastanesi olarak kullanılan :Bimarhane’dir.

Külliye’nin Kuzeybatısına düşn yolda ve cami bahçesinin karşısında Külliye

yemekhanesi Darüzziyafe ve Külliye misafirhanesi olan Tabhane bulunur Bu yolun

bitiminden sağa dönüşte göze çarpan üçgensi ve mütevazı türbe Mimar Sinan’a

aittir. Cami duvarının yüksek kaldığı bu yolun yüz metre kadar ilerisinde Salis ve

Rabi Medreseleri ve Rabi Medresesi’nin sağındaki ara yoldaysa Külliye Hamamı

görülür. Külliyede bulunan son Medrese de bu yolun az ilerisinde bulunan

Darülhadis Medresesidir.

Külliye’de biri Kanuni Sultan Süleyman’a diğeri de Kanuni’nin eşi Hürrem

Sultan’a ait olamk üzere iki türbe vardır. Bu türbeler sekizgen plan üzerine kubbeli

olarak inşa edilmiştir. Türbelerde kullanılan bitkisel motifli çiniler sanatsal niteliğe

sahiptir. Külliye haziresinde ise dönemin ileri gelenleri medfundur.

(www.ibb.gov.tr)

3-) ŞEHZADE KÜLLİYESİ;

Külliye, Kanuni’nin çok sevdiği ve kendisinden sonra tahta çıkarmayı düşündüğü

oğlu Şehzade Mehmet için yaptırılmıştır. Şehzade Külliyesi’nin ne zaman yapıldığı

kesin olarak bilinmese de Şehzade Mehmet Türbesi’ndeki şehzadenin sandukası

üzerinde ‘’ 930 (1543) Cami-i şerif şehr-i recebde tama olmuştur.’’ Yazar.

Tazkiretü’l Bünyan’da ise Şehzade Külliyesi için Rebiyülevvel 950 / Haziran 1543

yılında inşaatına başlandığı yazılıdır. Şehzade 18 Şaban 950 / 16 Ekim 1543

yılında öldüğüne göre külliye onun için yaptırılmamış, ama ölümü üzerine

külliyeye onun ismi verilmiştir. Külliye, Eminönü ilçesi Şehzadebaşı semtindedir.

Mimar Sinan’ın çıraklık eserim dediği bu güzel külliyede, Şehzade Cami, Rüstem

Paşa Türbesi, Şehzade Mehmet Türbesi, Tabhane, Medrese olmak üzere beş ana

yapı bulunmaktadır.

CAMİ;

Cami 38x38 ölçülerinde bir alana bina edilmiş, 19 metre çapında ve 37 metre

yüksekliğindeki ana kubbe dört fil ayağı üzerine oturtulmuş, bu kubbe dört yönde

yarım kubbelerle desteklenmiştir. Caminin iki şerefeli iki minaresi bulunur ki bu

37

minarelerdeki işlemeler ve süslemeler dönemin mimarı sadeliğinden uzaktır.

Avluyu çevreleyen dokuz kubbe aynı ölçülerde ve yükseklikte olup, oratadaki

şadırvanla simetrik bir bütünlük arz eder. Evliya Çelebi , bu şadırvanın kubbesinin

IV. Murat tarafından yaptırıldığını belirtir ve minarelerdeki süslemelerden dolayı

Mimar Sinan’ı över.

DİĞER YAPILAR

Şehzade Mehmet için yaptırılan türbenin yapımına 1543 yılında başlanmış 1544

yılında tamamlanmıştır. Türbenin duvarları çinilerle kaplı ve pencereleri vitraylıdır.

Türbede Şehzade Mehmet’ten başka onun gibi genç yaşta ölen kardeşi Cihangir’in,

kızı Hümüşah’ın sandukası ve kime ait olduğu bilinmeyen üç sanduka daha vardır.

Külliye Medresesi ise 1546-1547 yılları arasında kuzey doğu duvarını oluşturacak

şekilde inşa edilmiştir. Yirmi oda bir eyvan ve tuvaletten oluşan yapı, 1950

yılından sonra kız öğrenci yurdu olarak da kullanılmıştır. İki bölümden oluşan

tabhane de külliye misafirhanenin ağırlandığı yer olup, medrese gibi dış avlu

duvarının doğu yönünde bulunur.

Bir dönem İstanbul Üniversitesi matbaası olarak da kullanılan, Şehzade

Külliyesi’nin güney bölümünde bulunan yapıysa, külliyenin Sıbyan Mektebidir.

Giriş revağı bugün bulunmayan mekanın, pencere düzeni değişmiş ve depo olarak

kullanıldığı zaman ocağı da kaldırılmıştır. Burada dikkat çeken bir başka yapı ise,

üç bölümden oluşan Darüzziyafe’dir. ( www.ibb.gov.tr)

4-) NURUOSMANİYE KÜLLİYESİ

Nuruosmaniye Külliyesi, Osmanlı mimari anlayışından uzak, barok tarzı batılı

mimari anlayışın denendiği, süs ve işlemelerin çokça kullanıldığı bir külliyedir.

Külliye’nin yapımına I. Mahmut zamanında başlanmış, Sultan’ın ömrü bitirmeye

vefa etmeyince, III. Osman tarafından bitirilmiştir. Külliyenin mimarı hakkında

kesin bilgi elimizde olmasa da bazı kaynaklarda Rum olduğu sanılan, külliye baş

mimarı Simeon Kalfa tarafından yapılmış olduğu söylenmektedir. Külliye

planında, Cami, Kütüphane, Türbe, İmaret, Medrese, Sebil, Hünkar Mahfili ve

çeşme bulunur.

38

CAMİ;

Cami’nin merkezi, koca bir kubbeyle örtülüdür ve kubbe Osmanlı camilerinde

kullanılmış en büyük kubbelerden biri olma özelliğine sahiptir. Mihraptaki

çıkıntılar ve silmeler Osmanlı mimari geleneğiyle bağdaşmayan, aykırı bir tarzdır.

Cami, Fatma Hanım Mescidi’nin yerine, 1749 Ocak’ından 1755 Aralık’ına kadar

süren zaman diliminde inşa edilmiştir. Camide bulunan yazıların büyük bir

bölümü, Hattat Bursalı Ali Efendi, Mehmet Rasim, Seyyid Abdülhalim ve

Fahrettin Yahya tarafından yazılmıştır. Duvarları çevreleyen içbükey kornişlerde

Fetih Suresi yazılıdır ve camide ‘’S’’ ve ‘’C’’ biçiminde eğrisel kemerler

kullanılmıştır.

İkişer şerefeli iki minaresiyle ve çevresi küçük kubbelrle çevrilmiş ‘’U’’ şeklindeki

avlusuyla farklı bir hava yakalayan Nuruosmaniye Külliyesi’nde kullanılan barok

ve rokoko bezemeler, Osmanlı ustalarının elinde farklılşamış ve eşsiz sanatsal

süslemeler olmayı başarmıştır.

DİĞER YAPILAR

Önünde üç kemerli bir revak bulunan, kubbeli ve dörtgen türbenin dış yüzey

işlemeleri İtalyan baroğunu yansıtır. Külliye I. Mahmut tarafından yapılmış olsa

da Külliye türbesinde III. Osman’ın annesi Şehsuvar Valide Sultan’ın sandukası

bulunur.

Cami’nin güney cephesinin batı yakasında imaret, doğu yakasında ise medrese

bulunur. Medrese revaklı olup, orta avluyu çevreleyen odalardan müteşekkildir.

İmaret ise küçük bir avlu, mutfak ve yemekhaneden meydana gelmiştir. Medrese

ve imaret günümüzde Kur’an Kursu olarak faaliyet göstermektedir.

Külliye Kütüphanesi’nde ana kubbeyi dört sütunun taşıdığı ve iki tane yarım

kubbeyle bu ana kubbenin desteklendiği görülür. Ayrıca daha sonra ilave odalarla

güçlendirilmiş olan kütüphanenin altında bir bodrum bulunmaktadır.

Nuruosmaniye Külliyesi bir teras üzerine bina edilmiş ve üç yönde bu terasların

altına dükkanlar yerleştirilmiştir. Bu dükkanlar bugünde kullanılmaktadır.

Osmanlı mimarisinde bir dönüm noktası olan Nuruosmaniye Külliyesi, diğer

külliyelerden ayrı tutulmaktadır. Batılılaşma eğilimlerin mimari de kendini

göstermeye başladığı bir dönemde, batı mimarisinden etkilenen bu külliye, kentin

39

koşuşturması içinde ilk günkü ihtişamını korumayı başarmıştır.

(www.ibb.gov.tr)

5-) BAYEZİD KÜLLİYESİ;

II. Bayezidtarafından 1505 yılında inşa edilen külliye, kendini adını verdiği semtte,

dağınık bir şekilde bina edilmiştir. Cami, medrese, hamam, kervansaray, tabhane

ve sıbyan mektebinden müteşekkil olan külliyenin mimarının im olduğu tam olarak

netlik kazanmış olmasa da külliyenin Mimar Hayreddin ya da Mimar Kemaleddin

tarafından bina edildiği düşünülmektedir. Son dönemlerde yapılan araştırmalarla

birlikte ise Yakupşah bin Sultanşah isminin ön plana çıkmaya başladığı görülür.

Külliye’nin ana elemanı olan Cami, Osmanlı mimarisinin sergilendiği açık hava

müzesi görünümündeki mekanın, öne çıkan öğelerinden biri olmayı başarmıştır.

Ortasında güzel bir şadırvan bulunan, kubbeli revaklarla çerçevelenmiş zemini

mermer döşeli iç avlu; caminin ana kütlesine açılır. Cümle kapısının üstündeki celi

sülüslü cami kitabesi ise Hattat Şeyh Hamdullah’a ait olup, kitabeden caminin

1500 ile 1505 yılları arasında inşa edildiği anlaşılmaktadır.

Kare plan üzerine inşa edilen caminin tavanını süsleyen 16.78 m çapındaki

kubbenin ağırlığı kemerler aracılığıyla dört sütuna bindirilmiş, bu kubbeyi

destekleyen iki yarım kubbe ile harimin tavan örtüsü meydana getirilmiştir. Ayrıca,

Harimin iki yanında dörder kubbeyle örtülü olan yan mekanlarla birlikte, cami iki

yönde genişletilmiş, on sütun üzerine oturan hünkar mahfili ise sağ taraftaki

kubbeli dizinin kıble yönündeki son kubbenin altında konumlandırılmıştır.

Mukarnas işçiliğin göze çarptığı bu hünkar mahfilinin yanı sıra, minber, mihrap ve

müezzin mahfilindeki taş işçilik yapının estetik görüntüsünde etki sahibidir.

Caminin girişinin iki yanında uzanan kanatsı çıkıntılar, caminin ilk yapıldığı

zamanlarda tabhane olarak tasarlanmış, ama daha sonraları bu tabhanelerin cami ile

arasındaki duvar kaldırılarak, tabhaneler cami alanı içine dahil edilmiştir. Caminin

mukarnaslı minareleri tabhanelerin uçlarına yerleştirildiği için iki minare arasında

79 metrelik bir açıklık oluşmuştur. Bu minarelerden 1954 yılında tamir edilen sağ

taraftaki minare özgün süslemelerini büyük ölçüde korumuş, bilinmeyen bir tarihte

restore edildiği düşünülen sol taraftaki diğer minare ise sağdakine nazaran daha

sade kalmıştır.

40

Bayezid Külliyesi’nin imareti ve kervansarayı Bayezid Devlet Kütüphanesi

tarafından kullanılmaktadır. Ayrıca, Bayezid Meydanı’nın Laleli’ye bakan

cephesinde bulunan medrese binası ise, bugün Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi

tarafından kullanılırken, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nin yanındaki

Patrona Halil ismiyle de anılan külliye hamamı ise, son aylarda İstanbul

Üniversitesi tarafından kapsamlı şekilde restore edilmektedir.

(www.ibb.gov.tr)

6-) YENİ CAMİ KÜLLİYESİ;

Eminönü’nde Mısır Çarşısı’nın karşısında olan Yeni Valide Cami Külliyesi,

Osmanlı tarihi boyunca yapımı en uzun süren Külliye olma özelliğine sahiptir. III.

Murat’ın karısı Safiye Sultan adına 1589 yılında inşaatına başlanmış ve yapımı bir

süre durdurulduktan sonra 1661 yılında IV. Mehmet’in annesi Valide Turhan

Sultan tarafından yapımına başlanmış ve 1663 yılına bir Cuma namazı sonrası

açılmıştır.

Yeni Cami Külliyesi inşasının uzun yıllar sürmesi, farklı mimarların yapıda

payının olmasına sebep olmuştur. İlk yapılanmaya Mimar Sinan’ın talebesi Davut

Ağa ile başlanmış, yapılanmaya Dalgıç Ahmet Ağa’yla devam edilmiş ve

tamamlamak yarım yüzyıl sonra Mustafa Ağa’ya nasip olmuştur. Yeni Valide

Cami Külliyesi’nin ana yapıları Cami, Mısır Çarşısı, Türbe ve Hünkar Kasrı’dır.

CAMİ;

Yeni cami mimarlarından Davut Ağa’nın Mimar Sinan’ın öğrencilerinden olması,

Yeni Cami’de Şehzadebaşı Camisi’nin etkisinin görülmesine sebep olmuştur. Bir

ana kubbe etrafında, aynı çapta dört yarım kubbeyle çevrili olan cami tavanı, irili

ufaklı birçok kubbeyle örtülmüştür. Caminin üç şerefeli iki minaresi ve yirmi iki

küçük kubbesi olan avlu çerçevesinin , üç farklı yönde kubbeli üç girişi vardır. Bu

avlunun ortasında, kubbeli ve mermerden bir şadırvan bulunur.

Cami bezemelerinde Osmanlı klasik mimari anlayışından belirgin sapmalar

olmamış ve Cami’nin dış avlu duvarı 19. yy.ın ikinci yarısında artan Eminönü

trafiğini rahatlatmak için yıktırılmıştır. Külliyenin darülkurrasıyla ve Sıbyan

Mektebi de sonraki dönemlerde yıktırılmıştır.

41

DİĞER MEKANLAR

Külliye içindeki en göz alıcı mekanlarından biri olan Mısır Çarşısı, bugün hala

faaliyette ve eski canlılığını korumaktadır. Külliye Türbesi, İstanbul’daki en büyük

sultan türbelerinden biri olan Hatice Turhan Sultan Türbesi’dir ve çevresinde beş

Osmanlı padişahının mezarı bulunur. Osmanlı hanedanından birçok kişinin mezarı

da bu bölgededir 47 penceresi olan Türbede, Hatice Turhan Sultan, II. Mustafa, III.

Ahmet ve IV. Mehmet’in sandukaları bulunur. Ayrıca türbe içinde çok sayıda

şehzade ve sultanın da mezarı vardır.

Külliye’nin en güzel manzarasına sahip Valide Turhan Sultan için yaptırılan,

Hünkar Kasrı’na Yeni Cami’nin kıble duvarının arkasındaki yokuştan çıkılır.

Osmanlı klasik mimarisinin tüm güzelliğini yakalayan yapı, iki büyük oda, bir

eyvan ve bir heladan müteşekkildir.

Yeni Cami Külliyesi’nin bulunduğu mekan, kuşkusuz İstanbul’un en kalabalık

yerlerinden biridir. Cami’nin Mısır Çarşısı’na bakan avlu girişinin önündeki alan

yüzlerce güvercine ev sahipliği yapmakta ve her gün buradan gelip geçen farklı

kültür ve kimlikten yüz binlerce insan bu tarihi mekanın güzelliğini tatmaktadır.

(www.ibb.gov.tr)

7-) FATİH KÜLLİYESİ;

Fatih’te Fevzi Paşa Caddesi üzerinde bulunan ve geniş bir alan üzerine yayılan

kompleks; Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden sonra İstanbul’da inşa

edilmiş ilk külliyedir. Cami, medrese, darüşşifa, hamam, çarşı, kütüphane, ve

türbelerin de içinde olduğu büyük bir külliye olma vasfını taşıyan mekan, 1463-

1470 yılları arasında ilk inşa edildiği zamanki özgün biçimini büyük ölçüde

yitirmiştir.

Mimar Atik Sinan’ın eseri olan külliyenin yerinde, Bizans zamanında Havariyun

adlı bir kilise bulunduğu ve külliyenin de bu kilisenin harabesi üzerine bina edildiği

bilinmektedir. Ayrıca, külliyenin mimarı çizgilerine bakıldığında Bizans

mimarisinden uzak olduğu ve Türk mimari geleneğinin gelişmiş bir örneği olduğu

dikkat çekmektedir.

Külliyenin ana elemanı olan Cami, 1509, 1557, 1754 meydana gelen depremler

sonrası büyük hasar görmüş ve her seferinde tekrardan ihya edilmiştir. Ama 1766

42

yılında gerçekleşen depremden sonra yapının ana kubbesinin çökmesi ve

duvarlarının büyük zarar görmesi üzerine, günümüzdeki cami, 1767 yılında III.

Mustafa’nın emri ile Mimar Mehmed Tahir Ağa’ya inşa ettirilmiştir. Cami inşa

edilirken yıkılan caminin mimari özelliklerine sadık kalınmamış, dönemin mimari

üslubunun klasik üslupla harmanlanması sonucu günümüzdeki yapı meydana

gelmiştir. 19. yy.a kadar tek şerefeye sahip iki minaresi olan caminin minarelerine

bu yüzyılda bir şerefe eklenmiş ve minareler yükseltilmiştir. Camiye 22 kubbesi

olan revaklı iç avludan girilir. Caminin 26 m çapındaki ana kubbesi dört fil ayağı

üzerine oturtulmuş, ana kubbeyi destekleyen yarım ve tam kubbelerle tavan örtüsü

meydana getirilmiştir. Caminin bezemelerinde ise barok tarzının etkileri görülür.

Fatih külliyesi’nin önemli elemanlarından biri olan medreseleri, 1470 yılında

tamamlanmıştır. Medreseler dönemin ilim adamlarını ağırlamış ve çeşitli dallarda

eğitim vermiştir. 1766 yılında meydana gelen depremde büyük ölçüde hasar gören

medreselerden günümüze, külliyenin sekiz büyük medresesi kalmıştır. Günümüzde

farklı amaçlar için kullanılan medreseler, 1955 yılında Vakıflar İdaresi tarafından

restore edilmiştir.

Külliye yapıları arasında yer alan kütüphane binası günümüze ulaşamamıştır.

Günümüzdeki mevcut kütüphane binası 1742nyılında bina edilmiş ve eski

kütüphaneden kalan derme buraya nakledilmiştir. 1956 yılına gelindiğinde, mevcut

kütüphanede bulunan tarihi yazma eserler Süleymaniye Kütüphanesi’ne taşınmıştır.

Kütüphane’nin yıpranmış mimari dokusu ise son yıllarda yenilenmektedir.

Fatih Sultan Mehmet’e, hanımı Gülbahar Hatun’a ve Sultan II. Mahmut’un annesi

Nakşidil Sultan’a ait külliye türbeleri, gerçekleşen depremlerden etkilenmiş ve

özgün biçimlerini yitirmiştir. Külliye haziresinde ise içinde ünlü simalarında

bulunduğu pek çok kişi medfundur. Külliye kervansarayı 1980’li yıllarda restore

edilmiş ve Vakıflar idaresi tarafından yapıya eklenen yeni dükkanlarla birlikte iş

yerlerine tahsis edilmiştir.

Osmanlı kültürünün İstanbul üzerindeki etkisini attıran bu kültür ve ibadet

mekanının tabhanesi, hamamı ve çarşısı, külliyenin günümüze ulaşamamış diğer

yapılarıdır.(www.ibb.gov.tr)

43

8-) LALELİ KÜLLİYESİ;

Eminönü İlçesi Laleli Semti’nde, Ordu Caddesi ile Fethi Bey Caddesi’nin kesiştiği

köşede inşa edilen Laleli Külliyesi, cami, medrese, çeşme, sebil, imaret,

muvakkithane ve bir Han’dan meydana gelmektedir. III. Mustafa zamanında 5

Nisan 1760 tarihinde temeli atılan camiyle yapımına başlanan külliyenin mimarının

kim olduğu tam olarak bilinmese de mimarın, Mehmed Tahir Ağa ya da Hacı

Ahmed Ağa olduğu düşünülmektedir. Barok veklasik mimarinin özelliklerinin bir

arada görüldüğü külliye, 1765 yılındaki depremde hasar görmüş ve 1782 yılında

tamir edilmiştir.

Külliye camii, 18 kubbeyle çevrili bi iç avluya sahiptir. Üç yönde giriş verilmiş bu

avlunun ortasında güzel bir şadırvan bulunur. Kare plan üzerine inşa edilen

caminin kubbesi, 24 adet pencere açıklığı olan bir kasnağa oturtulmuş, bu ana

kubbe altı yarım kubbeyle desteklenmiştir. Caminin iç aydınlığını, bu 24 adet

pencere de dahil olmak üzere, toplam 105 adet pencere ile sağlanmıştır. Sıra dışı

külahları olan tek şerefeli iki minareye sahip caminin, dış avlusu 1957-1958

yıllarındaki yol çalışmaları sonrası özgün çizgilerini yitirmiş, cümle kapısı geri

çekilmiş ve avlu kodunun altındaki dükkanlar bugünkü şeklini almıştır.

Külliye medresesi 1894 depreminde ve 1911 yılında gerçekleşen yangında büyük

hasar görmüş ve günümüze ulaşamamıştır. Külliyenin sebili ve türbesi Ordu

Caddesi’ne bakan cephe üzerinde bulunur. Külliye türbesinde Sultan III. Mustafa

ve Sultan III. Selim madfun olup, bu türbenin yanındaki türbede ise haseki

sultanlar gömülüdür. Külliyenin dairesel bir kaide üzerinde bulunan sebili caddeye

bakan içbükey pencerelere sahiptir.(www.ibb.gov.tr)

9-) YAVUZ SELİM KÜLLİYESİ;

Kanuni Sultan Süleyman tarafından Yavuz Sultan Selim hatırasına, 1516-1522

yılları arasında Fatih’te, Sultan Selim semtinde, Haliç’e hakim bir tepe üzerinde

inşa edilmiş olan külliye, cami, imaret, sıbyan mektebi, darüşşifa, hamam ve bir

türbeden müteşekkildir.

Sultan Selim Külliyesi’nin kim tarafından yapıldığı kesin olarak bilinmemekle

birlikte, Tahsin Öz, külliye camisinin Mimar Acem Ali’ye inşa ettirildiğini ileri

44

sürmüştür. Tabhaneli cami örneğinin son temsilcilerinden bir olan bu cami, Edirne

camileri örnek alınarak inşa edilmiştir. Cami büyük bir dış avlunun ortasında

bulunur ve dış avludan 22 kubbenin dolandığı caminin revaklı iç avlusuna, üç

farklı yönde giriş verilmiştir. Bu iç avlunun ortasında, sekiz mermer sütuna sahip

sıra dışı bir görünümü olan cami şadırvan bulunur. Cami kütlesi 24.5 m açıklığa

sahip büyük bir kubbe ile örtülüdür. Kubbenin büyüklüğü ve zemine olan mesafesi

dikkate alınacak olursa, kubbenin bu şekilde tasarlanarak ana mekana egemen

olmasının sağlanmaya çalışıldığı görülecektir. Cami hariminin sağ tarafında altı

ayak üzerine oturtulmuş müezzin mahfili, sol kısımda ise, göze hitap eden bir

görünüme sahip, sekiz sütun üzerinde yükselen Sultan İbrahim tarafından yapıya

eklendiğini belirtir. Caminin kıble kapısında ve bazı pencere kemerlerinde yer alan

çini panolarda kullanılan kakmalarla, bu öğelere sanatsal bir değer katılmıştır.

Ayrıca, caminin işlemeli mermer minberi, tek şerefeli iki minaresi, bu sade camide

göze çarpan diğer elemanlardır.

Külliyenin bir diğer yapısı, klasik tarzda inşa edilen , revaklı girişe sahi sekizgen

planlı türbesidir. Külliyenin kıble yönündeki haziresinde bulunan bu türbede, I.

Selim’in sandukası bulunur ve sandukanın başucuna beyaz bir kaftan asılıdır.Bu

türbenin yanındaki benzer mimari özelliklere sahip diğer türbede ise, Kanuni

Sultan Süleyman’ın küçük yaşta hakkın rahmetine kavuşan kızları ve şehzadeleri

medfundur. Ayrıca, külliye haziresinde Kanuni Sultan Süleyman’ın annesi Hazfa

Sultan mezarı da bulunmaktadır. Tarihi külliyeden günümüze kalan yapılar, cami,

türbeler ve dış avlu girişinde bina edilmiş olan sıbyan mektebidir.

(www.ibb.gov.tr)

10-) MAHMUT PAŞA KÜLLİYESİ;

Fatih dönemi; vezirlerinden olan Mahmud Paşa tarafından Mimar Atik Sinan’a

bina ettirilen Mahmud Paşa Külliyesi, Eminönü İlçesi’nde, kendi adını verdiği

semtte, fetihten sonra inşa edilmiş ilk vezir külliyelerindendir. Yapımı 1463

yılından 1474 yılına kadar süren külliye, cami, hamam, medrese, imaret, sıbyan

mektebi, han ve türbeden meydana gelmektedir. Külliye, 1753 yılında gerçekleşen

çarşı yangını sonrası büyük hasar görmüş ve bu yangında medresenin büyük bir

bölümü, sıbyan mektebi ve imaret yok olmuştur. Külliye’den günümüze, cami,

hamam, türbe ve 15. yy.ın tek han örneği olan Kürkçüler Hanı kalabilmiştir.

45

Külliyenin ana yapısı olan cami, Osmanlı’nın ilk dönem mimari çizgisine büyük

ölçüde bağlı kalınarak inşa edilmiştir. Caminin 10.45 ve 11 m çapında iki kubbeyle

örtülmüş ana mekanı, yaklaşık olarak 26x12 m bir alana yayılır. Ana mekanı örten

bu iki kubbe de dahil olmak üzere camide toplam 18 kubbe vardır. Caminin iç

bezemelerinin çoğu 18. yy. sonrasına, hünkar mahfili de 1828 yılında aittir.

Caminin kıble kapısının üstündeki kitabede caminin inşa tarihinin yazılı olduğu bir

kitabe bulunur.

Caminin iki kubbeyle örtülü hariminin sağ ve sol tarafında, üçer kubbeyle örtülmüş

mekanın ‘’Tabhane’’ olarak tasarladığı düşünülmektedir. Giriş kapsının mukarnaslı

mermer nişleri, İstanbul’daki ilk örneklerindendir. Cami minaresi, restorasyon

çalışmaları esnasında klasik mimari tarzda yenilenmiş ve özgün çizgilerini

yitirmiştir.

Külliyenin küfeki taşından sekizgen plan üzerine inşa edilen kubbeli türbesinde,

türbenin banisi Mahmud Paşa medfundur. Ayrıca külliyenin 1466 yılına ait

İstanbul’un en eski hamamlarından biri olan bir hamamı , Darüssaade Ağası

Mustafa Ağa tarafından yapılan avludaki çeşme ve sebili günümüze ulaşan diğer

yapılardır. Külliye medresesinden de günümüze yalnızca bir dershanesi kalmıştır.

(www.ibb.gov.tr)

11-) ATİK ALİ PAŞA KÜLLİYESİ;

Eminönü İlçesi, Çemberlitaş’ta Yeniçeriler Caddesi üzerinde bulunan Atik Ali Paşa

Külliyesi, 1496 yılında II. Beyazıt dönemi sadrazamlarından olan Bosnalı Hadım

Atik Ali Paşa tarafından bina edilmiştir. Cami, imaret, medrese, tekke,

kervansaray ve türbe üzerine inşa edildiği düşünülen külliyeden günümüze kalan

yapılar, cami, türbe ve medresedir.

Atik Ali Paşa Külliyesinin ana unsuru olan cami, Sedefçiler, Çemberlitaş,

Sandıkçılar Camii gibi farklı isimlerle günümüze kadar anıla gelmiştir. 1648

yılında gerçekleşen İstanbul depreminde kubbesi tamamen, minaresi ise kısmen

çökmüş olan caminin 1716, 1766 senelerinde meydana gelen diğer sarsıntılarda

hasar gördüğü ve bu sarsıntılardan sonra tekrardan ihya edildiği muhakkaktır.

Kesme taştan inşa edilen caminin son cemaat yeri beş kubbe ile örtülüdür. 21.55 x

28.13 m alana sahip caminin tavan örtüsünü meydana getiren 13.30 m çapındaki

46

ana kubbesi, bir yarım ve dört adet küçük kubbe ile desteklenmiştir. Kubbe

eteğindeki 16 pencere ile diğer kubbelerdeki pencere açıklıkları caminin aydınlık

görüntüsüne katkı sağlamış, klasik çizgiler barındıran mukarnaslı mihrap, siyah ve

beyaz mermerlerin kullanıldığı minber, yapının inşa edildiği ilk yıllardaki mimari

sadeliği korumuştur. Tek şerefeli cami minaresi ise 1648 yılındaki depremden

sonra özgün biçimini büyük ölçüde yitirmiştir.Külliyenin kime ait olduğu

bilinmeyen türbesi ve hazire cadde duvarının kenarındadır. Külliyenin günümüze

ulaşan bir diğer yapısı olan medresenin 1880’li yıllarda gerçekleştirilen yol

genişletme çalışmalarında ön kısmı kesilmiş ve üstüne iki oda ilave

edilmiştir.(www.ibb.gov.tr)

12-) SOKULLU MEHMET PAŞA KÜLLİYESİ;

Sokulu Mehmed Paşa Külliyesi, Bizans zamanında Aya Anastasia Kilisesi’nin

bulunduğu eğimli arsa üzerine bina edilmiştir. Külliyenin mimarı, Osmanlı

mimarisine damgasını vuran Mimar Sinan’dır. Külliye camisinin 15.30 x 18.80

ölçülerindeki ibadet mekanı, altı ayak üzerine oturtulmuş 13 m çapındaki altıgen

kubbe ile örtülmüştür. Prizmatik mukarnas oymalı Mihrap ve minber, dönemin

mermer işçiliğinin güzel örneklerindendir. Özellikle, minber külahının çini

kaplamaları ve mihrabın iki yanındaki çini panolar, görsel bütünlüğe ayrı bir lezzet

katmıştır. Camide toplam doksandan fazla pencere bulunur ve bu pencereler yan

cephede ve kasnakta yoğunlaşır. Bu caminin diğer bir özelliği ise, dört küçük

Hacer-i Esved parçasının giriş mahfilinin altına, mihraba ve diğer iki parçasının da

minber külahı ve kapısına konmuş olmasıdır. Caminin kesme taştan inşa edilmiş

tek şerefeli minaresinin üzerinde, Mimar Sinan’ın eserlerinde kullandığı dikey

hatlar mevcuttur.

Caminin iç avlusunda tavan örtülü kubbeden olan 16 oda ve bir dershaneden

meydana gelen külliye medresesi bulunur. Avlunun ortasında ise, avlu ile

bütünleşmiş, sanatsal değere sahip bir şadırvan bulunur.(www.ibb.gov.tr)

13-) DAMAT İBRAHİM PAŞA KÜLLİYESİ;

Külliye, Dede Efendi Caddesi’yle Şehzadebaşı Caddesi’nin kesiştiği köşede,

Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından 1720 yılında, kütüphane ve darülhadis

medresesi olarak inşa ettirilmiştir. Külliye’nin avlusunun güney tarafında, Damat

47

İbrahim Paşa ve oğullarının mezarları yer alır. Bu mezarlıklarla aynı yöndeki

eyvanlı odalar medrese öğrencileri için bina ettirilmiştir.

Külliyenin cadde yönündeki çeşmesi ve sebili yol çalışmaları esnasında zarar

görmüş, külliye dershanesi camiye çevrildiği yıllarda yapıya günümüzdeki mevcut

tek şerefeli minaresi eklenmiştir. Cami şadırvanıysa avlunun ortasında ve ağaçların

arasında bulunur.

Bu küçük külliyenin medrese olarak faaliyet gösterdiği dönemlerde, kalabalık bir

kadroyla hizmet ettiği bilinmektedir. Mekanın bezemelerinde kullanılan çiçek

motifleri, Lale Devri’nin mimari anlayışıyla paralellik göstermiş ve yapının

sanatsal değerini artırmıştır. (www.ibb.gov.tr)

B-) CAMİLER

1-) RÜSTEM PAŞA CAMİİ;

Kanuni Sultan Süleyman’ın kızı Mihrimah Sultan’la evli olan, meşhur Osmanlı

Sadrazamlarından Hırvat asıllı Rüstem Paşa tarafından, 1561 yılında Mimar

Sinan’a yaptırılan cami, dönemin ve Sinan’ın sadeliğinden uzaktır. Cami’yi bu

sadelikten uzaklaştıran dekoratif öğelerse hiç kuşkusuz İznik çinileridir.

Eminönü’nde Uzun Çarşı’nın sahil yoluna indiği yokuşta yükselen tarihi mekan,

konum itibarıyla çok kalabalık bir yerleşimin ortasında kalmıştır. Cami, Hacı Halil

Mescidi yerine 40x40 zemin üzerine inşa edilmiştir. Tavan Örtüsü 15.50 çapındaki

orta kubbeyle ve bu orta kubbeyi destekleyen daha ufak çapta yarım ve tam

kubbelerle biçimlendirilmiştir.

Rüstem Paşa Camisi 1660 yılındaki yangında hasara uğramış ve 1766 yılında

yaşanan büyük deprem sonrasındaysa, caminin minaresi ve kubbesi yıkılmıştır. II.

Mustafa zamanında onarımdan geçirilen tarihi mekanın, yıkılan kubbe ve

minaresinin bu onarım sonrası Sinan dokusundan uzaklaştığı görülür.

Mihrimah Sultan Camisi’nde olduğu gibi Rüstem Paşa Camisi’nde de kitabe

bulunmamaktadır. Caminin sekizgen şadırvanı cadde üzerinde bir avlu içinde yer

alır. Camiyi üç yönde dolanan yüksek avlusunu bir revak çevirmektedir

48

Tarihi yarımadanın siluetine kondurulmuş caminin iç tasarımında kullanılan İznik

çinileri, tarihi mekanın ziyaretçilerini büyük bir tablonun küçük imgelerine

dönüştürmeyi başarmıştır.(www.ibb.gov.tr)

2-) KÜÇÜK AYASOFYA CAMİİ;

Küçük Ayasofya Camii, Eminönü İlçesi’nde Cankurtaran ve Kadırga semtleri

arasında Bizans İmparatoru justinianos tarafından kilise olarak inşa edilmiştir.

530’lu yıllarda inşa edilen Sergios ve Bakhos adlı bu kilise, İstanbul’un fethinden

sonra II. Bayezid döneminde Darüssaade Ağası Hüseyin Ağa tarafından camiye

dönüştürülmüş, camiye dönüştürülmesinden sonra avlunun etrafına zaviye

hücreleri ve Hüseyin Ağa’nın türbesi inşa edilmiştir. Duvar örgüsü taş ve tuğladan

olan kare plan üzerine kubbeli olarak bina edilen cami, 1648 ve 1763 yıllarındaki

depremlerde zarar görmüş ve 1831 yılında elden geçirilmiştir. 1860 yılında yapının

yakınından geçen demir yolu hattı da yapıya büyük ölçüde hasar vermiştir. Ayrıca,

caminin barok üslupta inşa edilmiş eski minaresinin 18. yy.ın ikinci yarısından

sonra inşa edildiği düşünülmektedir. Bu minare 1936 yılında bilinmeyen, bir

nedenle yıktırılmış ve uzun süre bu şekilde kaldıktan sonra 1955 yılında caminin

bugünkü minaresi, camiye ilave edilmiştir. Avludaki sekizgen havuzlu tarihi

mermer şadırvan da 1938 yılında yıkılmıştır. (www.ibb.gov.tr)

3-) VALİDE CAMİİ;

Valide Camii; Fatih’te Aksaray Meydanı dört yol ağzında, Atatürk Bulvarı’nın

girişinde inşa edilmiştir. Yapı Abdülaziz’in validesi Pertevniyal Sultan tarafından,

Sarkis Balyan’a 1871 yılında yaptırılmıştır. Bazı kaynaklarda, caminin mimarının

İtalyan Montani olduğu söylenmektedir.

Valide Camisi’nin yerinde daha önceleri Hacı Mustafa Ağa Camii adlı harabesi

üzerine inşa edilmiştir. Cami, mevcudundaki muvakkithane, sebil, türbe ve

mekteple birlikte daha çok bir külliye olarak tasarlanmıştır. Cami, son cemaat yeri

ve harim olmak üzere iki kısımdan meydana gelmiştir. Harim 10x10 genişliğinde

bir alana sahip ve tavan örtüsü kubbedendir. Bu küçük kubbe, on altıgenli yüksek

bir kasnağa oturtulmuştur.

Tarihi Camii, İstanbul camileri içinde süslemelerin ve bezemelerin en çok

kullanıldığı camilerdendir.Burada , dönemin mimari anlayışındaki batı etkisi ve 16.

49

veya 17. yy.ın süsleme tekniğinin harmanlandığını görüyoruz. Ayrıca, altın

yaldızla parlatılan, mavi rengin hakim olduğu, kalem işi bezemeler mimari estetikte

ön plana çıkan öğelerdir Ve caminin duvarları, içten ve dıştan motif ve yazılarla

bezenmiş mermer kaplamadır. Caminin Aksaray Meydanı’na bakan avlu

kapısındaki taş işçilik, Osmanlı taş işçiliğinin ulaştığı son noktadır.

19. yy.ın sonlarında yapılmış olan Valide Külliyesi’nin 1956-1959 yılları arasında

süren Aksaray Meydanı düzenleme çalışmalarında ve Vatan ve Millet caddelerinin

açılması esnasında Pertevniyal Sultan Türbesi, muvakkithanesi ve sebili

kaldırılmıştır. Sebil daha sonraları caminin avlusuna taşınmış, alt geçit ve üst yol

çalışmalarında cami yol kotunun yükselmesinden dolayı yola göre gömülü

kalmıştır. Günümüzde Aksaray’ın kalabalığına karışan tarihi mekanda yenileme

çalışmaları sürüyor.(www.ibb.gov.tr)

4-) ZEYREK KİLİSE CAMİİ;

Fatih İlçesi Zeyrek Semtinde Atatürk Bulvarı İbadethane Sokağı’nda ve Haliç’e

hakim bir yamaç üzerinde inşa edilen Zeyrek Camii, kiliseden camiye çevrilen

mabetlerimizdendir.

Orta Bizans Dönemi’nin sonlarında yapıldığı bilinen Pantokrator Manastırı

kiliselerinden olan yapının yapımına, II. loannes Komnenos’un ilk eşi Macar Kralı

Laszio’nın kızı Eirene tarafından başlanmıştır. Latin işgalinde zara görmüş ve

kiliseye Katolik rahipler tarafından el konulmuştur. Pantokrator Manastırı

İstanbul’un fethinden sonra Fatih Külliyesi Medreseleri yapılana kadar medrese

olarak kullanılmış, cami zeyrek ismini, medresenin müderrisi olan Molla Zeyrek

Mehmed Efendi’den almıştır. Zeyrek Camii, 18. yy.da büyük bir onarımdan

geçirilmiş ve bu onarım esnasında dönemin mimari anlayışıyla paralel olarak,

barok kesitler ön plana çıkmıştır. 1950’li yıllara doğru yine harap duruma düşen

yapı, 1966 yılında Vakıflar İdaresi tarafından restore edilmiş, bu restorasyon

sırasında çürüyen ahşap döşeme kaldırılınca, süslemeli zemin işlemeleri meydana

çıkmıştır. Ayrıca, Kariye Camisi’nin minberi de buraya taşınarak namaz mekanı

meydana getirilmiştir. Pantokrator Manastırı’ndan görünür bir iz ve kalıntı yoktur.

Ama caminin çevresinde daha önceleri manastırın altında olduğu anlaşılan değişik

ölçülerde sarnıçlar mevcuttur.

50

Bizans zamanında Manastır’ın Kilisesi olan bugünkü Zeyrek Camii, üç yapıdan

müteşekkil kompleksin, ilk bölümünün güneyindeki yapı olduğu tahmin

edilmektedir. Tek şerefeli tek minaresi olan Zeyrek Camii, tuğla ile örülmüş ve

toplam beş kubbe ile tavan örtü sistemi meydana getirilmiştir. Günümüzde pekiyi

durumda olmayan yüzyılların tanığı yapı, ziyaretçilerini tarihsel bir zaman

yolculuğuna çıkarmaya devam etmektedir.(www.ibb.gov.tr)

5-) KALENDERHANE CAMİİ;

Eminönü İlçesi’nde Vezneciler semti 16 Mart Şehitleri Caddesi üzerinde ve

Vezneciler Kız Yurdunun yanında bulunan Kalenderhane Camii, Kiliseden

devşirilmiş camilerimizdendir. Yapının kilise olarak ne zaman yapılandırılmaya

başlandığı kesin olarak bilinmemekle birlikte, 9. ve 12. yüzyıllar arasında inşa

edildiği sanılmaktadır.

Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u aldıktan sonra bu kiliseyi, ordudaki kalender adlı

dervişlere tahsis ettiği için mekan Kalenderhane olarak anılır. 18. yy.da

Babüssaade Ağası Maktul Beşir Ağa tarafından camiye çevrilmeden önce kilise ve

daha önceki dönemlerde manastır olarak kullanılmıştır. Saray hamamından,

komnen kiliseye, sonra bir zaviyeye, daha sonra küçük bir camiye çevrilen mekan,

İmparatorluğun çöküşüne doğru harap bir hale gelmiş ve caminin minaresi 1930

yılında yıldırım çarpması sonucu yıkılmış, 1966 ve 1975 yılları arasında Harvard

Üniversitesi ve İTÜ işbirliği ile ayrıntılı bir kazı çalışmasına da sahne olmuştur.

Kalenderhane Camisi’nin ana mekanına, tonozlarla örtülü narteksten girilmektedir.

Ana mekanın ortası pandantifli kubbeyle örtülüdür ve bu ana kubbe, beşik

tonozlarla desteklenerek tavan örtüsü ortaya çıkarılmıştır.Caminin duvarları olan

yapı ibadete açık olup, aynı zamanda yerli ve yabancı konukların da uğrak yeridir.

(www.ibb.gov.tr)

6-) FİRUZ AĞA CAMİİ;

Divan yolu üzerinde ve Sultanahmet tramvay istasyonunun karşısında bulunan

Firuz Ağa Camii II. Bayezid’in Hazinebaşısı Firuz Ağa tarafından 1491 yılında

inşa ettirilmiştir. Kare plan üzerine tek kubbeli olarak bina edilen cami Bursa

üslubunu yansıtır. Cami kesme taştandır ve kubbe sekiz köşeli bir kasnak üzerine

oturtulmuştur. Caminin pencereleri altlı üstlü iki sıradan müteşekkildir ve caminin

51

kitabesi Şeyh Hamdullah Efendi’ye aittir. Caminin revaklı kemerleri de Osmanlı

klasik mimari anlayışıyla çelişmez.

Camiyi yaptıran Firuz Ağa’nın türbesi 19. yy ortalarında Divan Yolu’nun

genişletilmesi sırasında, Sadrazam Keçecizade Fuad Paşa’nın emriyle yıktırılmıştır.

Bugün Firuz Ağa’nın mermer sandukası, minarenin bulunduğu duvarın önünde

bulunmaktadır. Ayrıca, bu yol genişletme çalışmaları sırasında, caminin mezarlığı

tamamıyla kaldrılmıştır.

(www.ibb.gov.tr)

7-) AHİ ÇELEBİ CAMİİ;

Eminönü’nde Yoğurtçular Sokağı ile Değirmen Sokağı’nın birleştiği köşede Ahi

Çelebi Camisi’nin 1480-1500 yılları arasında yapıldığı tahmin edilmektedir.

Dikdörtgen plan üzerine, ikişer kemerle desteklenen tek kubbeli Ahi Çelebi Camii,

Tabip Kemal Ahi Can Tebrizi tarafından yaptırılmıştır. Bu zat Sultan Mahmut

Han’ın Darü’ş-Şifası’nda hekim başlığı ve Mutfak Emini görevlerinde

bulunmuştur.

Kanlı Fırın Mescidi ve Yemişçiler Camii olarak da bilinen Ahi Çelebi Camii 2

Temmuz 1539 ve 18 Mayıs 1653 yıllarında iki kez yanmış ve 1892 zelzelesinde

büyük hasar görmüştür. Tezkiret’ül Ebniye’de Mimar Sinan’ın eserleri arasına

gösterilen tarihi yapının restorasyon çalışmalarına son yıllarda hız verilmiştir.

Rüyasında Hz. Muhammed’in elini öpen Evliya Çelebi ‘’şefaat ya Resulullah’’

yerine ‘’seyahat ya Resulullah’’ dediği ünlü seyahat rüyasının geçtiği yer olması

nedeniyle, Ahi Çelebi Camii İstanbul Folklorunda ayrı bir yer tutar.

(www.ibb.gov.tr)

C-) ÇARŞILAR

1-) KAPALI ÇARŞI ;

Kapalı çarşı büyük bir külliye olarak düşünülebilir. İçinde 61 sokak, 4400 dükkan,

2195 atölye, 18 çeşme, 2 bedesten, 2200 han odası, 12 mescit, 12 depo, 1 okul, 1

hamam, 19 adet tulumba kuyusu bulunur. Kapalı Çarşı’nın belli başlı kapıları;

Beyazıt, Fesçiler, Sahaflar, Kürkçüler, Nuriosmaniye, Mahmutpaşa, Mercan,

52

Tacirciler ve Örücüler Kapısıdır. Çarşı kapıları geceleri açılmamasına rağmen,

1546 yılındaki büyük yangında ve Abdülmecit’in Mısır seferi dönüşü yapılan

kutlamalarda geceleri iki kez açılmıştır. Kapalı Çarşı’nın Fetih çağında yapılan

belli kısmı haricinde; asıl büyük çarşı Kanuni döneminde ahşap olarak inşa

ettirilmiş. Bu ahşap çarşı 1546 senesinde, 1651 Sultan IV. Murat zamanında ve

1710’da II. Mustafa döneminde, üç yangın yaşamış ve tekrardan kagir olarak inşa

ettirilmiştir.

Kapalı Çarşı 31 bin metrekare alana sahip ve labirentsi bir yapıya sahiptir. Örtü

sistemi kurşunla kaplı ve dam sayısız kubbeyle doludur. Ayrıca; Çarşının içindeki

İç Bedesten denilen, 48 X 36 ölçülerinde dikdörtgen, 15 kubbe ve 8 ayaklı mekanın

Bizans zamanından günümüze kaldığı da rivayet edilmektedir.

Çarşı o günlerden günümüze birçok onarım ve restorasyondan geçmiş; en büyük

çapta ise, 1894 yılında yaşanan depremde almıştır. Kapalı Çarşı mimarisine uygun,

yüzyılların çağdaşı olan yapı, günümüzde ticari ve turistik amaçlı her gün farklı dil

ve kültürden ziyaretçilerini ağırlamaya devam etmektedir.( www.ibb.gov.tr)

2-) MISIR ÇARŞISI;

Çarşının günümüzdeki yerinde, Bizans zamanında da bir çarşı bulunduğu rivayet

edildiği gibi, bu çarşının da Makro Envalos olduğu iddia edilmektedir.

Mısır Çarşısı ‘’L’’ şeklinde bir yapıda olup, Yeni Cami’nin batısında yer almakta.

1664’te cami bittikten bir yıl sonra, külliyenin bu bölümü Hassa Başmimar’ı

Mustafa Ağa tarafından tamamlanmıştır. Çarşının Mısır Çarşısı olarak anılmasının

nedeni, Kahire’den alınan vergilerle yapılmasıdır. Bu ad 18 yy.dan sonra

kullanılmaya başlanmış; çarşı, bundan önce Valide Çarşısı ve Yeni Çarşı

isimleriyle de anılmıştır. Çarşı’nın toplam altı kapısı bulunmaktadır. Haseki

Kapısı’ndaki kısım iki katlı bir plana sahiptir ve üst katlar vaktiyle mahkeme

bölümleri olarak da kullanılmıştır. Bu mahkeme bölümlerinde; esnafla halka

arasındaki ve çarşı esnafının kendi arasındaki sorunlar giderilmeye çalışılırdı.

Çarşı’nın uzun ve kısa kollarının birleştiği alan ‘’dua meydanı’’ diye anılıyor.

Burada bir ezan köşkü bulunmaktadır. Parmaklı bir balkon şeklinde planlanan bu

bölüm, çarşının göz kamaştırıcı mekanlarından biridir. Bir görevli bu meydanda

esnafa seslenerek dua eder, hayırlı işler görmelerini dilemektedir.

53

Mısır Çarşısı’nda , eskiden yalnızca baharat değil, her türlü ilaçta satılırdı.

Dükkanların görülebilen yerlerine de bazı işaretler konulurdu. İlaçların birçoğu da

‘’Nüzhetül Fi Tercüme-Afiyet’’ adlı kitaptan yararlanılarak yapılırdı. Bugün çarşı

içinde kuyumcular, aktarlar, baharatçılar ve hediyelik eşya dükkanları gibi birçok

farklı dükkan faaliyet göstermektedir.

Çarşı 1691 ve 1940 yılları olmak üzere iki büyük yangın atlatmıştır. Bu

yangınlarda önemli ölçüde hasar gören çarşı, son şeklini 1940 yılında İstanbul

Belediyesi tarafından yapılan restorasyonla almıştır.(www.ibb.gov.tr)

3-) SAHAFLAR ÇARŞISI;

Sahaflar Çarşısı 15 yy.dan günümüze uzanan bir geçmişe sahiptir. Beyazıt

Cami’nin sol tarafındaki taşlık araziyle Kapalı Çarşı’ya açılan Sedefçiler Kapısı

arasındaki bölge, Sahaflar Çarşısı’nın çerçevesini çizmektedir. Eskiden medrese

öğrencilerinin ihtiyaçlarını karşılayan sahaf dükkanları, medrese çevresinde

bulunurlardı. 1460 yılında Kapalı Çarşı inşaatı tamamlandıktan sonra, bu

dükkanlara Kapalı Çarşı içinde yer tahsis edilmiş ve sahaf dükkanları bir araya

toplanmıştır. Burada 1460 ve 1894 yılında gerçekleşen İstanbul depremine kadar

faaliyet göstermiş; depremden sonra çarşı, o zaman ki adıyla Hakkaklar Çarşısı

olarak bilinen bugünkü yerine taşınmıştır.

Sahaflar Çarşısı esnafı, Sahaflar Loncası’na bağlıydı ve sahaflar; çıraklık, kalfalık

dönemlerini geçirmeden ustalığa yükselemezlerdi. Sahaflar dükkanlarını dua ile

açar ve dua ile kapatırlardı. Sahaflar Loncası’nın piri, Sahaflar Çarşısı’nın ilk

kitapçılarından olduğu söylenen Basralı Abdullah Yetimi Efendi’ydi.

17 yy.da yaşamış olan Fransız yazar ve Fransa sefareti tercümanı olan Antoine

Galland buradan satın aldığı minyatürlü bir yazmayı Fransa kralına hediye etmiştir.

Ve o yazma, bugün Bibliotheque Nationale’de sergilenmektedir. Sahaflar Çarşısı

için Evliye Çelebi Seyahatnamesi’nde 17 yy.da dükkan sayısının 50, ulemaya

hizmet eden sahaf esnafının da 300 kadar olduğundan bahsetmektedir.

Sahaflar Çarşısı 1950 yılında çıkan yangından sonra tamamen yanmıştır ve içinde

bulunan binlerce yazma eser kül olmuştur. İstanbul Belediyesi yanmayan yerleri

kamulaştırıp, ahşap dükkanları da betonarmeye çevirerek, çarşıyı bugünkü mimari

durumuna getirmiştir. Ayrıca çarşının ortasına da ilk Türk matbaacısı olan İbrahim

54

Müteferrika’nın büstünü yerleştirmiştir. Bugün çarşıda 17’si çift katlı, 23 dükkan

bulunmaktadır. (www.ibb.gov.tr)

Ç-) HAMAMLAR

1-) CAĞALOĞLU HAMAMI;

Hamam, Yerebatan Sarnıcı yakınında bulunmaktadır. 1741 yılında, dönemin

padişahı I. Mahmut’un Aya Sofya Külliyesindeki kütüphanesine ve Aya Sofya

Camiine gelir sağlamak için yaptırılmıştır. Hamamın planını Hassa Mimarı

Süleyman Ağa çizmiş ve hamam, Abdullah Ağa tarafından bina edilmiştir.

Cağaloğlu Hamamı’ndan önce aynı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın bir sarayı

vardı. Bu yapı 1740 senesinde yandı ve arsasında Cağaloğlu Hamamı’nın yapımına

başlandı. Kadınlar ve erkekler için ayrı bölümleri olan çifte hamamın, kadınlar

çıkışı hamam sokağına, erkekler çıkışı caddeye bakar. Eserin mimari yapısında

Barok üslubu ve klasik Osmanlı mimarisinde olmayan yenilikler göze çarpmakta

ve Osmanlı Dönemi’nde inşa ettirilen son büyük hamam olma özelliğini de

taşımaktadır.

Cağaloğlu Hamamı’nın camekanını geniş bir kubbe örter. Camekanın çevresinde

konsollar üzerine bina edilmiş soyunma odaları bulunur. Hamamın orta yerinde;

tek parçalık mermerden, geniş bir havuz vardır ve havuzun orta yerinde üç katlı

enfes bir fiskiye vardır. Hamamın ılıklığındaki dört mermer ayak üzerine

oturtulmuş geniş kubbe ve yedi beşik kubbe ( seven cradle-shaped domes) yapının

çatısını oluşturmakta ve buradan hamamın hararesine geçilmektedir. Harare;

işlemeli sekiz mermer sütun üzerine oturtulmuş geniş ve heybetiyle göz kamaştıran

bir kubbeyle örtülüdür.

Üç yüz yıldır ayakta duran Cağaloğlu Hamamı, günümüzde halen faaliyet

göstermekte olup, çoğunluğu yurt dışından olmak üzere çok sayıda yerli ve

yabancıya hizmet vermektedir.

(www.ibb.gov.tr)

55

2-) ÇEMBERLİTAŞ HAMAMI;

Çemberlitaş Hamamı; Çemberlitaş yanında, Kapalı Çarşı yakınında bulunmaktadır.

III. Murat annesi Nur Banu Sultan tarafından, Üsküdar’daki Valide-i Atik

Külliyesine kaynak sağlamak için 1584 yılında, Mimar Sinan’a yaptırılmıştır.

Kadınlar ve erkekler kısımdan oluşan bu çifte hamam; Valide Sultan Hamamı, Gül

Hamamı, isimleriyle de anılmış, Evliya Çelebi’yse III. Murat Hamamı olarak

bahsetmiştir yapıdan.

Hamamın camekanı (soyunma odası) kubbeyle örtülmüş ve camekanın etrafına üç

katlı soyunma odaları inşa edilmiştir. Camekandan üstü üç kubbeyle örtülü ılıklığa

geçilir. Ilıklıktan hamam mimarisinin ana yapısı olan harareye... Hararenin dört

köşesinde; üzeri kubbeyle örtülü dört halvet (Hamamlarda çok sıcak küçük yer),

toplam altı sofa ve büyük kubbeyi taşıyan on iki sütun vardır. Halvetlerin önünde

ise Köprülü Mehmet tarafından yerleştirildiği söylenen göbek taşları yer alır.

Göbek taşlarında bugün bazı yerleri silinmiş olan Osmanlı yazıtları bulunur ki

bunlar, tarihin fantastik dehlizlerinden günümüze kalan enfes dokulardır.

Tarihi yapının kadınlar kısmındaki camekan, yol çalışmaları esnasında kesilmiş ve

bir dönem börekçi olarak faaliyet göstermiştir. Ayrıca, kadınlar kısmının yıkanma

yerleri de kağıt deposu olarak bir dönem kullanıldıktan sonra; Hamam, 1988

yılında restore edilmiş ve ziyaretçilere açılmıştır.

Günümüzde turistik hamam sefalarıyla yabancı konuklarını ağırlamaya devam

eden hamam, Osmanlı hamam mimarisinin şaheserlerinden olmaya layık bir

yapıdır.

(www.ibb.gov.tr)

3-) BEYAZIT HAMAMI;

Beyazıt’ta Ordu Caddesi üzerinde bulunan, Beyazıt Hamamı; Yavuz Sultan

Selim’in annesi Hürrem Sultan tarafından, Edirne’de inşa edilen mescide gelir

sağlamak için 15 yy.da yaptırılmıştır. Patrona Halil Hamamı olarak da bilinen

mekan; bu adı, bir dönem hamamda tellallık yapan bir isyancıdan almıştır. Yapı

çifte hamam olup; kadınlar kısmının kapısı Kimyager Derviş Paşa Sokağına,

erkekler kısmının kapısı da Ordu Caddesi’ne açılır.

56

Erkekler kısmına üzeri kubbeyle örtülü camekandan girilir. Buradan ılıklığa

geçerken üzerleri küçük kubbelerle örtülmüş dört tuvalet ve bir temizlik odası göze

çarpar. Ilıklığın sağ ve sol tarafında kubbeli ve içinde tahminen üçer kurna bulunan

sofalar vardır. Hamam hararesinin dört köşesinde kubbeli halvetlerin yanı sıra,

hararenin ortasında günümüze ulaşmamış bir de göbek taşı bulunmaktadır.

Hamam’ın Kadınlar kısmı da erkekler kısmıyla benzer yapıda olup; hamamın su

ihtiyacını karşılayan kuyu, kadınlar kısmı tarafında ve İstanbul Merkez

Kütüphanesi’nin arkasında bulunur.

1930’lu yıllarda kapatılan hamam; bir süre depo olarak kullanılmış, bu esnada

büyük hasar görmüş ve uzun yıllar bu şekilde kalmıştır. Günümüzde İstanbul

Üniversitesi’ne ait olan mekan, tarihi dokuya uygun ve estetik kaygılarla restore

edilmeye çalışılmaktadır.

(www.ibb.gov.tr)

4-) ÇİNİLİ HAMAMI;

Fatih’te İtfaiye Caddesi üzerinde bulunan Çinili Hamam, Barbaros Hayrettin Paşa

Medresesine ve türbesine akar olarak yaptırılmıştır. Mimarı, Koca Sinan olan

Hamam; Kaptanpaşa Hamamı, Zeyrek Çinili Hamamı ve Hayrettin Paşa Hamamı

adlarıyla da anılmış ve bugünkü ismini günümüze ulaşmamış olan İznik çini

kaplamalarından almıştır. 1782 ve 1833 yıllarında iki büyük yangından sonra tamir

edilen yapı, şahıs işletmesine devredilmiştir.

Gelenekselleşen Osmanlı mimarisiyle çelişmeyen çifte hamamın camekanı, büyük

bir kubbeyle örtülmüş ve ortasına İran Şahı’nın hediyesi olduğu sanılan fıskiyeli

bir havuz yerleştirilmiştir. Hamamın soyunma odaları camekanın üst katında yer

alır ve camekan bölümden ılıklığa geçilir. Ilıklık tonosla örtülmüş ve sonradan

mekana dört göz keselik eklenmiştir. Ilıklıktan bir geçitle harareye geçilir ve bu

geçitten geçerken beşik kubbeli bir tuvalet göze çarpar. Hararede dört halvet, üç

sofa ve bir göbek taşı vardır ve halvet

kapılarında Farsça yazılmış ikişer mısra yer alır.(www.ibb.gov.tr)

57

D-) KULELER

1-) BEYAZIT KULESİ;

Beyazıt Kulesi’nin bugünkü yerinde Bizans zamanında da Tetratsiyon adında,

uzaktan yangınları gözetlemek için bina edilmiş bir kule vardı. Osmanlı

Dönemi’nde ise; Kule aynı yerine Paris’te Ecole des Beaux-Arts’da öğrenim gören

ilk Osmanlı mimarı olan, mimar Kirkor Balyan tarafından ahşap olarak 1749

yılında inşa edilir. Kule yangınları gözetlemek amacıyla yaptırılan ilk kule olma

özelliğini de taşımaktadır. Hüseyin Ağa tarafından yaptırılmış olan Kule’ye, Harik

Köşkü veya Kulesi de denirdi. Harik kelimesi yangın anlamına gelmektedir.

Kule’de görev alanlara köşklü, köşlü veya dideban da denirdi. O zaman ki ahşap

kule Yeniçeriler tarafından bir ayaklanma sonucu ateşe verilmiştir. Yanan

Kule’nin yerine 1828 yılında II. Mahmut tarafından Mimar Kirkor’un kardeşi

Senekerim Balyana, kule kagir olarak tekrardan inşa ettirildi. Beyazıt Kulesi

yaptırılmadan önce yangınları gözetlemek amacıyla Süleymaniye Cami’sinin

minareleri kullanılmıştır. Beyazıt Kulesi’nin yüksekliği 85 metredir. Kule’ye 256

ahşap basamakla çıkılmaktadır.

(www.ibb.gov.tr)

2-) GALATA KULESİ;

Galata Kulesi’nin ne zaman yapıldığı hakkında kesin bilgi olmamakla birlikte,

Kule’nin İsa’dan sonra 507 yılında İmparator lustinianos zamanında inşa edildiği

iddia edilmektedir. Aynı zamanda Cenevizliler tarafından İsa Kulesi, Bizanslılar

tarafından Büyük Kule olarak anılan yapıya , günümüzdekine yakın şeklini, 1348

yılında Cenevizliler vermiştir. 1509 depreminde büyük zarar gören Kule, devrin

ünlü Osmanlı mimarı Hayrettin tarafından onarılmıştır. Ayrıca; Kule, Kanun

Dönemi’nde Kasımpaşa Tersanesi’nde çalıştırılan mahkum işçiler için hapishane

olarak da kullanılmıştır. 16 yy.ın sonlarında ise, müneccimbaşı Takıyeddin Efendi,

Kule’nin tepesine bir rasathane kurmuştur. Bir dönem bu şekilde kullanılan Galata

Kulesi, III. Murat tarafından kapatılır ve Kule tekrardan hapishaneye dönüştürülür.

IV. Murat zamanında 1638 yılında Hezarfen Ahmet Çelebi, kollarına kanat

takarak, Galata Kulesi’nden Üsküdar’a o meşhur uçuşunu gerçekleştirir. 17 yy.a

doğru mehterhane takımına ev sahipliği de yapan Kule; 1717’den sonra artan

58

İstanbul yangınlarıyla baş edebilmek için yangın gözetleme kulesi olarak da

kullanılmıştır. Ama ne yazıktır ki Kule 1794 senesi kendisi de yanmaktan

kurtulamamıştır.

III. Selim zamanında ; Galata Kulesi onartıldıktan sonra, Kule’nin üst katına bir

cumba eklenir. 1831’de kule bir yangın daha geçirir. Bu sefer II. Mahmut;

Kule’nin üzerine iki kat daha çıkar ve külah biçiminde olan ünlü dam örtüsüyle

Kule’nin tepesi kapatılır. O dönem onarımla alakalı olarak, Pertev Paşa’nın bir de

yazıtı Kule’ye yerleştirilir. 1875 yılında kuvvetli bir fırtınadan sonra, Kule’nin

tepesindeki külahımsı çatı uçar ve daha sonra 1960 yılında tekrar onartılır.

Günümüzde, Kule özel bir şirket tarafından sadece turistik amaçlı işletilmektedir. 7

katlı asansörle, 2 katı da yürüyerek çıkıp, Kule’nin en üst katındaki restoranın

içinden geçtikten sonra, Kule’yi çepeçevre saran balkona ulaşılır. Bu balkonun

sunduğu İstanbul ve Boğaziçi zarafetine doyum olmuyor. Boyutları; Günümüzde

Galata Kulesi’nin yüksekliği 66.90 metre, dış çapı 16.45 metre, iç çapı ise 8.95

metredir. Duvar kalınlığı da 3.75 metre civarındadır. (www.ibb.gov.tr)

E-) ÇEŞMELER

1-) ALMAN ÇEŞMESİ;

Sultan Ahmet Meydanı’nda I. Ahmet Türbesi’nin karşısında konumlandırılmış olan

Alman Çeşmesi; Alman İmparatoru II. Wilhelm’in ikinci İstanbul ziyareti anısına

bina edilmiş, çeşmenin planı Mimar Spitta tarafından çizilmiş ve çeşme, Mimar

Schoele başta olmak üzere Carlitzik ve Joseph Antony’nin de içinde bulunduğu

mimari ekiple şekillendirilmiştir.

27 Ocak 1901 yılında II: Wilhelm’in doğum gününde açılışı yapılan, neorönesans

tarzda sekizgen plan üzerine kubbeli olarak inşa edilen çeşme; Almanya’da

hazırlanmış ve parçalar halinde İstanbul’a taşınarak Sultan Ahmet Meydanı’ndaki

yerini almıştır. Yeşil renkli somaki taşından sekiz kolon üzerine oturtulmuş

kubbenin içi mozaiklerle kaplıdır ve kubbe eteğinde sekiz madalyon bulunur. Bu

madalyonlara II. Abdülhamid tuğrası ve II. Wilhelm’in insiyalleri işlenmiştir.

59

Köklü Türk ve Alman dostluğunun güzel bir eseri olan Sultan Ahmet

Meydanı’ndaki çeşmenin kolonları arasındaki kemerler, çeşmenin sanatsal değerini

artıran öğeler olmuştur. (www.ibb.gov.tr)

2-) III. AHMET SEBİLİ VE ÇEŞMESİ;

III. Ahmet tarafından, 1728 yılında Bizans zamanından kalma Perayton adlı Bizans

çeşmesi yerine bina edilen bu tarihi İstanbul Çeşmesi; kentin en ihtişamlı

çeşmelerinden biri olma vasfına sahiptir. Çeşme, Topkapı Sarayı’nın Bab-ı

Hümayun kapısının baktığı Ayasofya Meydanı’nın merkezine

konumlandırıldığından, meydana hakim bir görünüm kazanmıştır.

Merkezinde sekizgen prizma gövdeli su haznesi bulunan yapı, su haznesinin

köşelerine yerleştirilen sebiller ve cephelerdeki çeşmelerden müteşekkildir. İki

basamakla çıkılan bir zemin üzerine oturtulmuş, olan ana kütle; bitkisel motifler,

bezemeler, mukarnas ve palmet gibi mimari işlemelerle estetik bir görünüm

kazanmış; bu estetik görünüm, niş ve bordürlerle desteklenmiştir. Ayrıca,

madalyon içine alınmış ‘’Maşallah’’ yazısıve uzun vazolar içerisine yerleştirilmiş

çiçek motifleri de görülmeye değer sanatsal çizgiler taşımaktadır. Çeşmenin tavan

örtüsünü meydana getiren kurşun kaplamalı ahşap çatı, dışa doğru genişletilerek

çeşmenin ana kütlesi güneş ışığı ve diğer çevresel zararlara karşı korunmuş,

çeşmenin üzerindeki küçük kubbeciklerle ve ahşap saçaklardaki süslemelerle çatı

sıradanlıktan sıyrılıp sanatsal bir değer kazanmıştır.

Çeşmenin ta’lik hatla yazılan kasidesi, Kayseri ve Halep kadısı olan şair Seyyid

Hüseyin Vehbi bin Ahmede ait olup ‘’Aç besmeleyle iç suyu Han Ahmed’e eyle

dua’’ diye biten kasidenin son beytini III. Ahmet’in söylediği rivayet edilmektedir

ve kasidenin sonunda sultanın imzası yerleştirilmiştir.

Osmanlı mimarisinin batı tesiri altında gelişen son dönemlerinde inşa edilen ve

klasik mimariden baroğa yönelişi gösteren bu anıtsal çeşme, İstanbul’u ziyarete

gelip çeşmeyi görme fırsatı yakalayan turistleri 18 yy.a doğru bir zaman

yolculuğuna davet ediyor.

(www.ibb.gov.tr)

60

3-) BOZDOĞAN SU KEMERİ;

İstanbul Fatih’te, bugün İstanbul Üniversitesi’nin bulunduğu tepe ile Fatih

Camii’sinin bulunduğu tepe arasında uzanmakta olan Bozdoğan Su Kemeri Geç

Roma, Erken Bizans dönemi eseridir. Roma ve Bizans dönemlerinde Hadrianus ve

Valens isimleriyle de anılan kemerinin yapım tarihi tam olarak belli olmayıp;

Hadrianus dönemi (117-138) ve Roma İmparatoru Valens Dönemi (364-378)

kemerin inşa edildiği tarih aralıkları olarak bazı kaynaklarda zikredilmektedir.

Kemer; II. lustinos (576), V. Konstantinos (741-775) ve 1019 yılında II. Basileios

döneminde tamir edilmiş ve 11.yy. dan sonra kentin kuşatılması ve istilaya

uğramasıyla büyük zarar görmüştür.

6. yy.da eski dönem İstanbul sarayları, Ahilleus Hamamı ve Yerebatan Sarnıcı’nın

suyunu sağlamak için kullanılan Bozdoğan Kemeri; 1403 yılında kentten geçen

İspanyol sefiri Ruy Gonzales de Clavijo’den öğrendiğimiz kadarıyla, çevredeki bağ

ve bahçelerin sulanmasına da yardımcı olmuştur. İstanbul’un fethinden sonra,

İstanbul’un mevcut su sorununu gidermek için, Fatih Sultan Mehmet tarafından,

kemerin su şebekeleri onartılıp, kemere ilaveler yapılarak, İstanbul’un su sorunu

çözüme kavuşturulmaya çalışılır. Osmanlı Döneminde de birçok kez elden

geçirilen kemere; II. Bayezid, Kanuni Sultan Süleyman ve II. Mustafa

dönemlerinde eklemler ve onarımlar yapılmış , bu onarımlar tarihi su kemerinin

sağlamlaşmasında yeterli etki yaparak günümüze ulaşmasına büyük katkı

sağlamıştır.

Erken Bizans dönemlerinde 1 km.den uzun olduğu düşünülen kemerin ortalama

uzunluğu 971 m, denizden yüksekliği 63.5 metre ve zemin yüksekliği ise ortalama

28 metredir. Bugün büyük bir bölümü yıkılmış olan kemerden yalnızca Atatürk

Bulvarı üzerindeki bölüm sağlam kalmıştır. II. Dünya Savaşı sırasında İstanbul’un

nazım planını hazırlayan H. Prost kemere zarar vermeden kemerin altından taşıt

yolunun geçişini sağlamıştır 1988 yılında belediye tarafından kemerin Atatürk

Bulvarı üzerindeki kısmı temizlenerek güçlendirilmiş, 1990 ve 1993 yılları

arasında tarihi yapı Doğan Kuban ve Ş. Akıncı tarafından restore edilmiştir.

(www.ibb.gov.tr)

61

F-) KÜTÜPHANELER

1-) İSTANBUL ÜNİVERİSTESİ MERKEZ KÜTÜPHANESİ;

Bilim tarihçileri İstanbul Üniversitesi’nin başlangıcını Fatih Sultan Mehmet’in 15.

yy.ın ikinci yarısında kurdurttuğu medreseye dayandırır. İ. Ü. Merkez

Kütüphanesi’nin dermesi de 15. yy.dan kalma Türkçe ve yabancı dilli yazmaları da

içerir. Yirminci yüzyılın ilk çeyreğinde , ağırlıklı olarak yazma ve eski harfli

Türkçe basma eserlerden oluşan dermesi, 1928 harf devriminden sonra, yeni Türk

alfabesiyle basılmış eserlerle zenginleşmeyi sürdürmüş Basma Yazı ve Resimleri

Derleme Kanunu (1934) kapsamına alınınca da, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin

sınırları içinde basılan eserleri toplamaya başlamıştır. Dermesiyle yüzyılları, dilleri

ve yazıları birbirine eklemeyi beceren en eski ve en büyük üniversite

kütüphanemizdir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin kuruluşu (23 Nisan 1920) ve Türkiye

Cumhuriyeti’nin ilanını ( 29 Ekim 1923) izleyen yıllarda Darülfünun Kütüphanesi

adını taşıyan bu kütüphane, 1933 yılında gerçekleşen üniversite reformuyla

İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi adını almıştır. İlk yöneticisi Hasan

Fehmi Ethem Karatay, yurt dışında kütüphanecilik yüksek lisans öğrenimi görmüş

bir mimardır.

1982 yılında yürürlüğe giren 2547 sayılı Yüksek Öğrenim Kanunuyla, İstanbul

Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı adıyla, İstanbul

Üniversitesi’nin fakülte, bölüm, enstitü ve araştırma merkezleri kütüphaneleriyle

birlikte çalışmaya başlamıştır. Türkiye’nin öteki üniversite kütüphanelerine göre,

otomasyona geçici daha geç ve yavaş olmaktadır ama, eski ve yeni binalarında

ulusal ve uluslararası düzeydeki kullanıcılarına verdiği hizmetler, nicelik olarak

yüksek sayıda, nitelik olarak da çağdaştır. Bu çağdaşlaşma son yedi yılın getirdiği

yenilikler ağırlıktadır. Onun kurduğu katalog sistemi, geliştirilerek bugün de

yaşamaktadır.(www.ibb.gov.tr)

2-) TOPKAPI MÜZESİ KÜTÜPHANESİ;

Topkapı Sarayı’nın 1924’te müze haline getirilmesinden sonra üçüncü avludaki

Ağalar Camii onarıma alınarak kütüphaneye dönüştürüldü. Sarayın çeşitli

bölümlerinden toplanan kitaplar daha önce bulundukları koğuş, köşk gibi yerlerin

62

adlarına göre düzenlendi ve Emanet Hazinesi, Hazine, Revan Köşkü, Bağdat

Köşkü, Hırka-i Saadet, Mehmed reşad ve Tiryal Hanım, Medine, Koğuşlar

İsfandiyaroğulları, Halil Han Arda, III. Ahmedve Gayri İslami Yazmalar Bölümleri

oluşturdu. Daha sonra satın alma ve bağış yoluyla gelen kitaplar da Yeni Yazmalar

Bölümü’nde toplandı. Sarayda bulunan III. Ahmed Kütüphanesi’ndeki kitaplar da

1966’da yeni kütüphaneye taşındı. Kütüphanedeki yaklaşık 13.450 yazmanın

arasında Türkçe, Farsça, Arapça eserlerin yanı sıra Gayri İslami yazmalar adı

altında toplanan Yunanca, Latince, Sırpça, İbranice ve Süryanice bir bölümü

minyatürlü kitaplarda bulunur.

Kütüphanede kitaplar dışında ünlü Osmanlı hattatlarına ait hat örnekleri, bu sanatla

ilgili kamış kalem, kalemdar, kalem çekmecesi, makas, kalemtraş gibi araçlar,

ahşap Kur’an muhafazaları, rahle, mühür ve haritalar da bulunmaktadır.

Kütüphanede basma yapıtlardan fotokopi, yazmalardan da mikrofilm, fotoğraf ve

dia çekme hizmeti verilmektedir. Kuruluş yılı; 1928’dir. (www.ibb.gov.tr)

3-) NURUOSMANİYE KÜTÜPHANESİ;

İstanbul ili Eminönü ilçesinde Kapalı Çarşı girişinde, Çemberlitaş’ta bulunan

Nuruosmaniye Külliyesi Sultan I. Mahmut (1730-1754) döneminde 1749 yılında

yapımına başlanmış, ölümünden bir yıl sonra Sultan III. Osman (1754-1757)

tarafından tamamlanmıştır. Mimarı Sinan Kalfa’dır. Barok üsluptaki bu külliye

cami, medrese, imaret, kütüphane, türbe, çeşme, sebil ve dükkanlardan meydana

gelmiştir.

Nuruosmaniye Kütüphanesi Barok üslubun kendine özgü bir örneğidir. İki

bölümden meydana gelen kütüphanenin ortası dört sütunun taşıdığı bir kubbe ile

örtülmüş ve bu kubbenin çevresinde revaklı bir koridor oluşturulmuştur. Kubbe iki

yarıdaki yarım kubbelerle desteklenmiştir. Revakların üzeri aynalı tonozlarla

örtülüdür. Kütüphanenin 30 adet olan pencereleri barok üslubunun başlıca özelliği

olan plasterlerle takviye edilmiştir. Kütüphanenin altında bir de bodrum katı vardır.

Karmaşık bir plan düzeninde olan kütüphaneye dış avludan merdivenlerle

çıkılmaktadır. Kütüphanenin alt katına neme karşı bodrum yapılmış, üst katı ise

okuma salonu ve depoya ayrılmıştır. Kütüphanenin iki kapısı olup, bunlardan biri

Hümayun kapısıdır. Bu kapının üzerine ‘’Beşikten mezara kadar ilim talep ediniz’’

anlamında Arapça bir kitabe yerleştirilmiştir.

63

Kütüphane ilk açıldığında bir Nazır-ı Kütüb, altı Hafız-ı Kütüb, altı Mustahfız, üç

Bevvab, bir Mücellid-Müzehhib ve bir Ferraş olmak üzere on sekiz görevlisi

bulunuyordu. Kütüphanenin Sultan III. Osman adına düzenlenmiş vakfiyesi bugün

Topkapı Sarayı Müzesi’ndedir. Kütüphanede I. Mahmut ve III. Osman’ın kitapları

ile Bayram Paşa’nın 79 yazma eseri başta olmak üzere yazma eserleri

kapsamaktadır. Ayrıca kütüphanenin yeni eserler koleksiyonu da

bulunmaktadır.Kütüphanedeki kitaplarda yazar ve eser adlarına göre ve Dewey

Onlu tasnif sistemi uygulanmıştır. (www.ibb.gov.tr)

4-) RAGIP PAŞA KÜTÜPHANESİ;

1762 tarihinde Ragıp Paşa tarafından tesis edilmiştir. Bina, orijinal bir yapı tarzı

taşır. Okuma salonu duvarları boydan boya nefis çinilerle kaplıdır. 6300 adet kitap

bulunmakta olup, 9-17 saatleri arasında okuyucuya açıktır. Cumartesi saat 13’den

başlamak üzere 1.5 gün kapalıdır. Burada bir de çocuk kütüphanesi kısmı

vardır.(www.ibb.gov.tr) Bu aralar bu kütüphane restorasyon çalışmaları

kapsamındadır. Dikdörtgen planlı mekan bir büyük , yedi küçük tonoz biçimli

kubbe ile örtülüdür. Avluya ve caddeye bakan altışar camı ile günün her saati

aydınlık olan, 90 kişilik okuma salonu bulunmaktadır. Merdivenlerden inip tekrar

avluya çıkarak asıl kütüphane binasına ulaşmak için adımladığımızda sağımızda bir

çeşme, solumuzda ise Koca Ragıp Paşa ve yakınlarına ait mezarlarla karşılaşılır.

Mermer söveli ve mermer kemerli asıl giriş kapısı kündekari bir işçilikle süslüdür.

Kütüphane binası kenarları 14 metre olan kare planlı bir yapıdır. Binayı örten

dokuz kubbeyi, sütunlara oturmuş kemerler taşımaktadır. Ortadaki büyük kubbenin

altında süslü tunç parmaklıklarla çevrili kitap dolapları vardır. Özellikle zengin

süslemeli tunç parmaklıkların bir diğer örneği yoktur. Dantel gibi işlenmiş bu

koruma parmaklıklarının içinde önlü arkalı ve camekanlı üç sıralı rafları yine

devrinin özelliklerini yansıtmaktadır. Duvarlarda ise 18. yy. üslubu uçuk mavi

renkte geometrik düzenli bitki ve çiçek desenleri mekana ayrı bir güzellik

katmaktadır.

İstanbul İl Özel İdaresi, kütüphane ile birlikte Ragıp Paşa Külliyesi’nde yer

almakta olan Sıbyan Mektebi, avlu, çeşme ve helalarda da restorasyon

çalışmalarını sürdürüyor.( www.aksam.com.tr)

64

5-) ATIF EFENDİ KÜTÜPHANESİ;

1678 yılında Köprülü Mehmet Paşa’nın oğlu Köprülü Fazıl Ahmet Paşa tarafından

tamamlanan ve bağımsız binaya sahip ilk kütüphane olan Köprülü

Kütüphanesi’nden sonra Osmanlı Devleti’nde bağımsız binaya sahip ikinci

kütüphane özelliğini taşıyan Atıf Efendi Kütüphanesi, I. Mahmut döneminde

başdefterdarlık yapmış, divan sahibi şair Atıf Mustafa Efendi tarafından 1741

yılında İstanbul’un Vefa semtinde kurulmuştur. Gelir kaynakları ve idaresi

vakfiyesinde belirtilmiş olan bu kütüphanede üç hafız-ı kütüb, bir şeyhü’l-kurra, bir

suyolcu, bir mücellit, bir marangoz ve bir ferraş (temizlikçi) görevlendirilmişti.

Hafız-ı kütüblerin kütüphanenin yanına inşa edilmiş olan üç meşruta evde (lojman)

kalmaları zorunlu kılınmıştır. Hafız-ı kütübler, haftada beş gün (Salı ve Cuma

dışındaki günlerde) kütüphanecilik görevinde bulunmanın yanı sıra, kütüphanede

cemaatle kılınacak namazlarda imamlık e müezzinlik yapmakla yükümlüydüler.

Kütüphane binası XVIII. Yüzyıl Türk Sivil Mimari Sanatı’nın inceliklerini

yansıtan Türk Barok üslubunun en güzel örneklerdendir. Kütüphane’nin girişinde

yer alan mermere yazılı vakfiyede kütüphanenin çalışma kuralları ve kütüphaneden

nasıl yararlanılacağı açıklanmıştır. Bu vakfiyede kütüphanenin kuruluş amacı;

‘’...talebe-i ulumun ifade ve istifadesi mülahazasıyle...’’ ibaresiyle açıklanmıştır.

Vakfiyeye göre kütüphaneciler istidatlı, dindar kişiler arasından seçilecekler,

hizmetlerini kendileri yapacaklar, görevlerini vekillere bırakmayacaklardır.

Özellikle görevin küçük ve aklı başında olmayan oğula devredilmesi kesinlikle

yasaklanmıştır. İstinsah (kopyalama, çoğaltma) ve istifade için kütüphaneden rehin

karşılığında bile kütüphaneden kitap çıkartılmamasının da belirtildiği vakfiyede

ayrıca, Atıf Efendi’nin Kütüphanesi’ne vakfettiği kitapların oldukça geniş künyeli

tam bir listesi de ayrı bir bölüm olarak yer almaktadır. Kütüphanenin girişinde

küçük bir hafız-ı kütüb odası ile bir aralık, altıgen şekilli bir okuma salonu, bu

salona açılan bir kitap deposu vardır ve binanın altı mahzendir. Beş oda ve iki

salondan oluşan kütüphane , kütüphane hizmeti için yeterli alana sahip değildir.

Kaloriferle ısıtılan beş odanın alanları sırasıyla 42, 18 10, 10 ve 5 salonların

alanları ise 187 ve 132 metrekaredir. Son onarımı 1992 yılında yapılan kütüphane

binasının restorasyona ihtiyacı olduğu da bir gerçektir. Kurulduğunda 2857 adet

kitaba sahip olan Atıf Efendi Kütüphanesi zamanla dermesini genişletmiştir.

Yazma eserler içinde Nefi’nin evinde yazdığı divanın yanı sıra pek çok müellif

65

hattı, çok eski tarihli nüshalar, güzel ciltler, tezhip ve minyatürlü eserlerle mühür

albümleri yer almaktadır. Mehmet Zeki Pakalı’nın koleksiyonu da yine bu

kütüphanenin dermesinde bulunmaktadır. 3.228 adet el yazması, 6.358 adet eski

harfli basma eser bulunan kütüphanenin bugünkü dermesinde toplam kitap sayısı;

25.905 adettir.

Kütüphanede bir kütüphane şefi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi

Kütüphanecilik Bölümü mezunu bir kütüphaneci, iki güvenlik görevlisi ve bir

teknik personel olmak üzere toplam beş kişi görev yapmaktadır. Süleymaniye

Kütüphanesi’ne bağlı olarak çalışan Atıf Efendi Kütüphanesi’nde henüz yazma

eserler dijital ortama aktarılma çalışmaları başlamamıştır.(www.ibb.gov.tr)

6-) KÖPRÜLÜ KÜTÜPHANESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Divanyolu Caddesi’nde Sultan II. Mahmut Türbesi’nin

karşısında bulunan kütüphane, Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa’nın oğlu Fazıl

Ahmet Paşa (1635-1676) tarafından babasının vasiyeti üzerine yaptırılmıştır.

Köprülüzade Fazıl Mustafa Paşa da 1678’de düzenlediği bir vakfiye ile

kütüphanenin kuruluşunu tamamlamıştır. Kütüphane 1678’de üç kütüphaneci, bir

ciltçi ve bir kapıcı kadrosu ile hizmete açılmıştır. Köprülü Kütüphanesinin il

nüvesi, Köprülü ailesinin bağışları ile atılmış, daha sonra bağış ve satın almalarla

kitap sayısı artmıştır. Kütüphaneye yapılan bağışların başında Köprülü Mehmet

Paşa, Fazıl Ahmet Paşa, Hacı (Hafız) Ahmet Paşa, Mehmet Asım Bey bağışları

gelmektedir. İlk kuruluşunda 2000’in üzerinde kitap bulunan bu kütüphanede

bugün Türkçe, Arapça ve Farsça dillerinde 3.000’ e yakın yazma, 1.500’e yakın

basma eser bulunmaktadır. Kütüphanedeki yazma ve basma eserler için yazar,

kitap ve konu fihristleri Dewey Onlu Sistemine göre düzenlenmiştir. Köprülü

Kütüphanesi tasarım olarak İstanbul’daki ilk bağmsız kütüphanelerden bir örnektir.

Günümüzde üç tarafı yol ile çevrili bahçe içerisindeki bu yapı taş ve tuğlanın

almaşık düzenlemesi ile kurulmuştur. Kare planlı yapının üzeri pandantifli, dıştan

sekizgen kasnak üzerine oturtulmuş ve bir kubbe ile örtülmüştür. Batı yönünde dört

basamakla çıkılan revaklı bölüm öne alınarak buraya T şeklinde bir düzenleme

getirilmiştir. Altı mermer sütun üzerine baklava başlıklı, sivri kemerli revakın üzeri

dört kubbe ile örtülmüştür. Revakın orta eksenindeki basık kemerli bir kapıdan

kütüphaneye girilmektedir.

66

İç mekan yanlarda altta birer, üstte ikişer, girişin karşısında altlı üstlü üçer pencere

ile aydınlatılmıştır. Pencerelerin üzerlerinde sivri boşaltma kemerleri bulunmakta

olup dikdörtgen sövelidirler. Pencereler dıştan köfeki taşından, içten de yalnızca alt

pencereler mermer sövelidir. Kubbenin içerisi ve pandantifler kapı üzeri kalem

işleri bezenmiştir. Burada kahverengi, siyah ve kırmızı renklerdeki bezemeler

arasında ‘’C’’ ve ‘’S’’ kıvrımları dikkati çekmektedir. Pandantiflerde kırmızı

zemin üzerine yapılmış çiçek motiflerinin altına Maşallah yazısı ile h. 1181 (1667-

1668) tarihi yazılıdır. Bunun yanı sıra iç kapı üzerinde de yine Maşallah yazısı ile

h. 1289 (1872) ve h. 1327 (1911) tarihleri yazılıdır. Buna dayanılarak kütüphanenin

1872 ve 1911 yıllarında onarıldığı anlaşılmaktadır.(www.ibb.gov.tr)

7-) MİLLET KÜTÜPHANESİ;

Kitabe ve vakfiyesine göre 1112 H. (1700-1701 M.) yılında Şeyhülislam Seyyid

Feyzullah Efendi tarafından inşa ettirilmiştir. XX. Yy. başlarına harap bir durumda

ulaştığından belediyece yıkılarak yerine park yapılması düşünülmüş, ancak

İstanbul Muhibleri Cemiyetinin (İstanbul’ Sevenler Topluluğu ) teşebbüsü ve

Evkaf Nazırı Şeyhülislam Mustafa Hayri Efendi’nin gayretleriyle tamir ettirilerek

yok olmaktan kurtarılmıştır. (1334/1916). Ardından da kütüphanesinde bulunan

Feyzullah Efendi’nin vakfı 2189 yazma esere ilaveten Ali Emiri Efendi’nin

bağışladığı 16.000 kitapla Fatih Millet Kütüphanesi adı altında genel kitaplık

haline getirilmiştir.

1924 yılından itibaren binaları kullanılamayacak durumda bulunan Reşid Efendi,

Carullah Efendi, Hekimoğlu Ali Paşa ve Pertev Paşa Kütüphaneleri gibi önemli

vakıf kütüphanelerinin kitapları, Şeyhülislam Feyzullah Efendi’nin kendi

kütüphanesi ile birlikte Millet Kütüphanesi’nde toplanmış ancak 1962 yılında

kütüphane Halk Kütüphanesi konumuna geçince bu vakıf kütüphanelerin kitapları

Süleymaniye Kütüphanesi’ne nakledilmiştir. 1981 yılında kütüphanede hizmet

veren İl Halk Kütüphanesi’nin Laleli’de bulunan Simkeşhane Binasına taşınması

üzerine kütüphane tekrar Millet Kütüphanesi kimliğine kavuşarak ‘’Fatih İlçe Halk

Kütüphanesi’’ olarak hizmete devam etmiştir.

Kütüphane’ye Murad Molla, Adile Sultan, Yusuf Paşa, Hekimoğlu Ali Paşa Halk

Kütüphaneleri ile Ebu Bekir Paşa, Yavuz Selim, Zembilli Ali Efendi Çocuk

Kütüphaneleri bağlı birim olarak hizmet vermiş ancak bugün bu kütüphaneler

67

vakıflara devredilmiştir. Murad Molla Halk Kütüphanesi’nin yazma Eserleri ise

2000 yılında Süleymaniye Kütüphanesi’ne devredilerek orada istifadeye

sunulmaktadır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü’ne bağlı

olarak hizmet vermekte olan Millet Kütüphanesi’nde bulunan yeni eser kitaplar da

Sakarya Kütüphane ve Dokümantasyon Merkezine devredilerek, kütüphane

araştırma ve ihtisas kütüphanesi konumuna gelmiştir. Kütüphane bugün ‘’Millet

Yazma Eser Kütüphanesi’’adı ile hizmete devam etmektedir.(www.ibb.gov.tr)

8-) SÜLEYMANİYE KÜTÜPHANESİ;

Süleymaniye Camii medreselerinde 1927 tarihinde tesis edilmiş ve vaktiyle

Kanuni Sultan Süleyman tarafından Süleymaniye Camii içinde tesis edilmiş olan

kütüphane, bu kütüphanenin nüvesini teşkil etmiştir. Zamanla, muhtelif sebeplerle

çeşitli yerlerden nakledilen kütüphanelerle, Süleymaniye Kütüphanesi’nin kitap

miktarı artmıştır. Müessesede 74.000 yazma ve basma kitap mevcuttur. Haftanın

yedi günü saat 9-19 arasında açık olup giriş serbesttir. (www.ibb.gov.tr)

G-)MÜZELER

1-) TOPKAPI SARAYI MÜZESİ;

Geçmişteki adı Saray-ı Cedid-i Amire olan saray, bugünkü ismini 19 yy.da,

surlardaki bir kapıdan almıştır. Topkapı Sarayı’nın yapımına Fatih’in İstanbul’u

almasından yaklaşık yirmi yıl sonra başlanıp, 1479 yılında yapımı bitmiş olsa da,

yapılanma dinamik bir şekilde devam etmiş ve sonradan yapıya birçok ilaveler

olmuştur. Ortalama 700 bin metrekarelik bir alana sahip olan Saray; Ayasofya’dan

Gülhane’ye, Gülhane’den Sirkeci’ye kadar geniş bir alana yayılan ve sur-i sultani

denilen yüksek ve geniş duvarlarla çevrilidir. Saray surları, Sepetçiler Kasrı’ndan,

Ahır Kapısı’na kadar uzanır. Bu duvarların üstünde 28 kule vardır. Bu duvarların

sahile bakan yakasının bir bölümü, 1888’de geçen tren hattının güzergahında

kalmasından dolayı yıkılmış, bu yıkımdan sahil kısmındaki köşklerde nasibini

almıştır.

Topkapı Sarayı’nın on üç civarında kapısı olduğu sanılmaktadır. Bu kapıların

birçoğu günümüzde yok olmuştur. Saray’ın heybetli Bab-ı Hümayun Kapısı,

68

Ayasofaya’nın denize bakan tarafında ve buradaki Sultanahmet Çeşmesi’nin

karşısındadır. Bu kapı, sarayın ana giriş kapısıdır. İlk olarak Fatih döneminde inşa

edilmiş ve günümüze kadar birçok onarımdan geçmiştir. Osmanlı tarihi boyunca

birçok olaya tanıklık eden kapı, eski ihtişamını hala korumaktadır. Bu kapı

Osmanlı Dönemi’nde sabah ezanı ile açılır, yatsı ezanı ile kapatılırdı. Kapının

üzerinde II. Mehmet’in tuğrası ve ilk yapıyı 1478 olarak tarihleyen bir yazıt yer

alır. Bir başka yazıtsa, Sultan Abdülaziz tarafından 1867 tarihinde yeniden inşa

edildiğine dairdir.

Bab-ı Hümayun’un iç tarafında birinci avlu yer alır. Bu avlu 19 yy.da çıkan yangın

sonucu büyük hasar görmüştür. Avluda, halkın şikayet dilekçelerini kabul eden

‘’deavi köşkü’’ yer alırdı. Kapının içinde sağda, bir zamanlar saray reviri ev hazine

memurlarının ofisleri yer almakta idi. Ayrıca, Avlunun sağ tarafındaki duvarın

arkasında, saray fırınının bulunduğu kısım yer alır. Sol tarafta ise; Aya İrini

Kilisesi. İmparatorluk darphanesi buraya yakındır ve mekan; Bugün darphane

müzesi olarak ziyaretçilere açılmıştır. Avlunun sağ dibine doğru ‘’cellat’’ adlı bir

çeşme bulunmaktadır. Karşıda ise ikinci avluya açılan Bab-üs Selam Kapısı vardır.

Bab-üs Selam Kapısı sarayın gerçek girişidir. III. Murat tarafından tekrardan inşa

ettirilen kapının üzerinde iki kule yer alır.Kapı dışındaki yazıtta; Allah’tan başka

ilah yoktur, Hz. Muhammed onun kulu ve elçisidir yazar. Demir kapının

kanatlarında ise, kapıların Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’nde döktürüldüğü

bilgisi vardır. Bab-üs Selam’dan içeri girince, birinci avluda olduğu gibi asırlık

çınarlarla karşılaşılır. Bu kapı beş yola ayrılıyor; Saray Mutfağı, Bab-üs Saadet,

Divan, Harem ve Saray Ağırına.

Osmanlı Dönemi’nde Divan, bürokratik meselelerin görüşüldüğü yerdir. Divandaki

birinci salon, Kubbealtı olarak da bilinen, görüşmelerin yapıldığı ana kısımdı.

Divandaki ikinci salonda, divan toplantılarıyla ilgili kayıtlar tutulur. Diğer salonda

ise, kayıtların arşivlendiği defterhane yer alırdı. Harem ise Padişah’ın karısına,

cariyelerine, annesine ayrılmış odaların yanı sıra, selamlıkta yer alan Sultan’ın

kabul odaları gibi yaklaşık 3oo oda bulunmaktadır. Harem’de göze çarpan bir diğer

yapı, Adalet Kulesidir. İkinci avluda 1959 yılında yapılan kazılarda 5. ve 6. yy.a ait

olduğu sanılan iki sütun, gün yüzüne çıkarılmıştır. Bu Bizans kalıntılarının buraya

nasıl ve ne amaçla getirildiği bilinmemektedir. Topkapı Sarayı’nda 1574 yılında

çıkan yangınla, saray mutfağı büyük zarar görmüş, III. Murat yangından sonra

69

Mimar Sinan’a mutfağı genişleterek, tekrardan inşa ettirmiştir. Ve ikinci avluda yer

alan Bab-üs Saadet, sarayın özel kısımlarına ve üçüncü avluya açılır.

Üçüncü avluda, Divan toplantılarından sonra sultanın vezirleri kabul ettiği Arz

Odası bulunur. Fatih zamanında inşa ettirilen Arz Odası yıkılmış, I. Selim

zamanında tekrardan inşa ettirilmiştir. Arz odasını çevreleyen Saray Okulu üçüncü

avluda geniş yer kaplar. Saray Okulu, bir nevi bürokrat okuludur. Osmanlı

İmparatorluğu’nun devlet adamı ihtiyaçlarına cevap verecek öğrenciler burada

yetiştirildi. Fatih Dönemi’nde kurulan okul, devşirme sistemi ile Osmanlı

tebasından olan on yaş üstü Hristiyan öğrencilere öğrenim verirdi. Buarada Hz.

Muhammed’in hırkası sergilenmektedir. Hırka-i Şerif, I. Selim zamanında kutsal

emanetlerle birlikte İstanbul’a getirilmiştir. Üçüncü avlunun ortalarına doğru, 1719

yılında inşa ettirilmiş, III. Ahmet Kütüphanesi vardır. Üçüncü avluda yer alan bir

başka yapıda, Saray Okulu’nun Camisi olan, Ağalar Camisi’dir. Caminin yanında,

okulun başarılı öğrencilerine ayrılan Has Odası bulunmaktadır.

Saatler ve minyatürlerin sergilendiği iki salon arasından dördüncü avluya çıkılır.

Dördüncü avluda, Sofa Köşkü, Revan Köşkü, Bağdat Köşkü gibi köşklerin yanı

sıra, Sünnet Odası ve Hekimbaşı Odası öne çıkan yapılardır. Revan Köşkü 1634

yılında IV. Murat tarafından, Erivan’ın İranlıların elinden alınmasını kutlamak

amacıyla inşa ettirilmiştir. Mekanın içi tamamen İznik çinileriyle kaplı olup, dolap

kapakları sedef ve baha kakmalıdır. Bağdat Köşkü de aynı şekilde IV. Murat

tarafından bina edilmiş bir diğer köşktür. 25 Aralık 1638 tarihinde Bağdat’ın

yeniden fethedilmesi dolayısıyla bina edilmiş ve bu ismi almıştır. Sünnet odası ise

1641 yılında Deli İbrahim tarafından inşa edilen bir yapı. İki yüzyıla yakın

Osmanlı Şehzadeleri burada sünnet edilmiştir. Deli İbrahim’in bir diğer eseri de

1640 yılında İftariye Köşkü olarak nitelediği, terasın kenarındaki bronz

baldakendir.

Topkapı Sarayı’nda inşa edilmiş en son yapı olan Mecidiye Köşkü, Haliç, Marmara

ve Boğaziçi birleşimine tepeden bakan bir başka yapıdır. Yapı 1840 yılında

Abdülmecit tarafından inşa ettirilmiştir.

Bugün müzeye dönüştürülmüş tarihi Topkapı Sarayı, uzun dönem yaşam süren bir

imparatorluğun tarihine, kültürüne, heybetine, ihtişamına ve zenginliğine şahit

ediyor ziyaretçilerini. (www.ibb.gov.tr)

70

2-) AYASOFYA MÜZESİ;

Eminönü’nde Sultan Ahmet Camisi’nin karşısında yükselen tarihi mekan, inşa

edildiği ilk zamanlarda büyük kilise anlamına gelen ‘’Megale Ekklesia’’ ismiyle

anılmış; bugünkü ‘’Ayia Sofia’’ ismi V. Yüzyılın sonlarına doğru kullanılmaya

başlanmıştır.

15 Şubat 360 tarihinde açılan Ayasofya, 404’de kısmen yanar ve II. Teodosios

döneminde (405-450) tamir edilir ve 10 Ekim 415’te tekrardan açılır. 532 yılında

çıkan ikinci ayaklanma sonrası Ayasofya tamamen yanmış, günümüzdeki yapı bu

ikinci yangından sonrası, I. justinianos tarafından Batı Anadolulu Isidoros ve

Artemios’a yaptırılmıştır. İnşaat için farklı yerlerden sütun ve taşlar İstanbul’a

taşınmıştır. Ayasofya’nın yapımında, yüz ustabaşı ve on bin işçiyle sürdürülen

çalışmalar, beş yıl sürmüş ve açılış 27 Aralık 537 yılında gerçekleştirilmiştir.

Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethiyle Ayasofya’da yeni bir dönem başlar.

Yüzyıllarca kilise olarak mabet, Fatih döneminde camiye devşirilir ve mabedin batı

kısmındaki yarım kubbenin bulunduğu tarafa ahşap bir minare eklenir. Yapıya II.

Bayezid zamanında bir, Sultan Selim zamanında iki, minare daha eklenir. Sultan I.

Mahmut zamanında yapıya bitişiğindeki kütüphane (1739), Osmanlı mimarisinin

en güzel örneklerinden biri olan şadırvan (1740) ve muvakkithane ile sıbyan

mektebi (1742) eklenir. Ayrıca 16.yy’dan günümüze kaldığı sanılan mihrap,

müezzin mahfili, vaaz kürsüsü işçilikleriyle birer şaheserdir.

Ana yapıya dokuz kapıdan girilir. Kubbe örtüsü 55.6 yüksekliğinde ve 32 metre

çapında bazilikadır. Bu kubbe 24.3 yüksekliğinde dört ayak üzerine oturtulmuştur.

Cami sağınını örten beyaz mermer kaplama Marmara adalarından, damarlı pembe

mermerler Afyon Karahisar’dan , yeşil somakiler Teselya ve Mora’dan, porfirler

Mısır’dan , sarı mermerlerse Cezayir’den getirilmiştir. Yan sağınların tavan örtüsü

mozaiklerle, duvarlar da yer alan renkli taşlarla ve enfes çinilerle kaplıdır. Tarihi

mabedin duvarlarını süsleyen yazılar, Osmanlı Dönemi’nin ünlü hattatlarının

elinden çıkmıştır.

Ayasofya’da birçok sultanın sandukası bulunur. Sultan II. Selim, Sultan III. Murat,

Sultan III. Mehmet, Sultan I. Mustafa ve Sultan İbrahim’in yanı sıra bazı hanedan

mensupları da burada medfundur.

71

1931 yılında Türk Hükümeti’nin iznini alan Amerikalı Th. Whittemore, Osmanlı

Dönemi’nde kaplamalarla örtülen renkli resim ve mozaik tabakanın gün ışığına

çıkarılması için çalışmalara başlamış; çalışmalar devam ederken 1934 yılında

müzeye çevrilmesi yönünde karar alınmış ve 1935 yılında ziyaretçilere açılmıştır.

Günümüzde yerli ve yabancı konuklarını ağırlamaya devam eden mekanda,

restorasyon çalışmaları devam ediyor.(www.ibb.gov.tr)

3-) TÜRK İSLAM ESERLERİ MÜZESİ;

Türk İslam eserlerini bir araya getiren anlamlı bir koleksiyona sahip Türk İslam

Eserleri Müzesi, Sultanahmet’teki İbrahim Paşa Sarayı’na taşındığı 22 .mayıs 1983

tarihinden beri ziyaretçilerini bu tarihi yapıda ağırlamaktadır. Müze ilk olarak 1914

yılında, Süleymaniye Külliyesi’nin Darüzziyafe’sinde, Evkaf-ı İslamiye Müzesi

adıyla kurulmuş, Cumhuriyet’in ilanından sonra müze, Türk İslam Eserleri Müzesi

ismiyle anılmaya başlanmıştır.

Müzenin zengin halı koleksiyonu, dünyanın en nadide parçalarının bir arada

sergilendiği eşsiz bir koleksiyondur. Öte yandan, VIII. Yy.dan XIX. Yy.a uzanan

geniş bir zaman dilimine ait 15.000 yazma eser de koleksiyonu da, misafirlerini

köklü bir medeniyetin tarihsel gelişim serüvenine ortak etmektedir. Bu köklü

medeniyetin gelişiminde başrol oynayan Türk Milletinin kültürel birikimlerinde ve

sosyal yaşamlarında, İslam’la tanışmaları ile birlikte yaşanan değişimin seyrini ve

boyutunu sergileyen Türk İslam Eserleri Müzesi, bir milletin öz kültürünü büyük

bir medeniyetle nasıl ustaca harmanladığını gösteren kültür mekanlarımızdandır.

Etnografik yönden güçlü olan mekan, Türklerin günlük yaşamlarında kullandığı;

taş, seramik, ahşap ve madeni eşyalardan , göçebe kültürün asil öğesi olan kara

çadır ve toprak eve (yurt) kadar uzanan birçok sanatsal öğeyi ziyaretçileriyle

buluşturmaktadır.

Türk İslam Eserleri Müzesi’nin Türk halkının yaşamını ve kültürünü yansıtan

otantik ürünlerden oluşan dermesi, Ahşap Eserler Bölümü, Keramik ve Cam

Bölümü, Maden Sanatı Bölümü, Etnografya Bölümü, Taş Sanatı Bölümü, Halı

Bölümü ile El Yazmaları ve Hat Sanatı Bölümü olmak üzere yedi bölümden

meydana gelmektedir.

72

Ahşap Eserler Bölümü’nde, IX ve X. Yy.a ait Anadolu ahşap işçiliğinin yanı sıra,

Anadolu Selçukluları ve Beylikleri dönemi eserleri de Osmanlı Dönemi’ne ait bağa

işlemeli, fildişi ve sedef kakmalı ahşap ürünler sergilenmektedir.

Keramik ve Cam Bölümü’nde, X. Yy İslam cam sanatının örnekler, 1908-14 yılları

arasında yapılan kazı çalışmalarında gün yüzüne çıkartılan keramik eserler ile

mihrap ve duvar çinilerinden Konya Kılıçaslan Sarayı alçı süslemelerine kadar

uzanan birçok sanat eseri yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgisine sunulmaktadır.

Maden Sanatı Bölümü’nde, Cizre Ulu Camii kapı tokmakları, burç ve gezegen

sembolleri, ibrik ve dirhemler vb. önemli bir koleksiyon oluşturmaktadır.

Etnografya Bölümü’nde ise, uzun çalışmalar neticesinde bir araya getirilen

etnografik ürünler sergilenmektedir. Bu bölümde sergilenen eserler arasında,

göçebe toplumun günlük yaşamında kullandığı araç ve gereçler, kostümler, kilim

tezgahları, halı dokuma sanatı hakkında bilgi veren materyaller bulunur. Müzenin

diğer bölümlerinde de Türk İslam kültürüne ışık tutan nitelikli birçok eser, bilim,

sanat ve kültürün bir arada verildiği görsel bir kompozisyonun ayrılmaz öğeleri

olmayı başarmıştır.

Türk İslam Eserleri Müzesi, yerli ve yabancı turistlerin, araştırmacıların,

öğrencilerin ve sanatseverlerin yoğun ilgi gösterdiği İstanbul müzelerinden biri

olmasının ötesinde, bir kültürün çok yönle verilen dününü, yarınlara taşıyan bir

kültür hazinesidir. (www.ibb.gov.tr)

4-) YEREBATAN SARNICI;

İstanbul’un Eminönü ilçesinde Ayasofya’nın yanında bulunan Yerebatan Sarnıcı,

İmparator justinianos tarafından 6.yy.da yapılmıştır. Şehrin su ihtiyacını

karşılamak maksadıyla inşa edilen sarnıç, 138 metre uzunluğunda 64.6 metre

genişliğine sahiptir. Sarnıçta toplam 336 mermer sütun kullanılmış, bu sütunlar

estetik açıdan güçlü sütun başlıkları ve kemerlerle desteklenmiştir. Tavan

örtüsünde kullanılan tonozlar, Manastır Tonozu olarak bilinen tonozlardan olup, bu

tonozlar kalıp kullanılmaksızın örülmüştür. 3.5 metre genişliğine sahip sarnıç

duvarları ise su geçirmez özel bir harç ile sıvanarak, bu yolla su sızmalarının önüne

geçilmeye çalışılmıştır.

73

Bugün kalabalık bir mekanın ortasında bulunan Yerebatan Sarnıcı’nın üstünde ilk

zamanlar taş döşemeli bir meydan bulunurken, bu meydan Bizans zamanında

başlayan ve Osmanlı zamanında devam eden yapılaşma ile bozulmuştur. Buraya

yerleşen halk, sarnıcın tavan örtüsünü meydana getiren tonozlardan delikler açarak

sarnıçtan su çekmiş ve bu şekilde günlük su ihtiyacını karşılamıştır. 1940 yılında

belediye tarafından sarnıcın üst kısmındaki bazı yapılar istimlak edilerek, sarnıcın

girişine muntazam bir bina inşa edilmiştir. 1985-1988 yılları arası kapsamlı bir

temizliğe ve onarıma tabi tutulan sarnıcın içindeki kirli su, tonlarca çamur

birikintisi temizlenmiş ve gezi platformu inşa edilmiştir. Bu temizlikten sonra

sarnıcın güneybatı köşesindeki sütunların, kısa gelen gövdelerini yükseltmek için

altlarına ilk çağlardan kalan mermer bir anıttan parçaları konulduğu görülmüştür.

Medusa veya Gorgon başları olarak bilinen geç antik çağdan kalan bu eserlerin

neden ve ne maksatla buraya getirildiği tam olarak

bilinmemektedir.(www.ibb.gov.tr)

5-) ARKEOLOJİ MÜZESİ;

Ressam, arkeolog Osman Hamdi beyin kurucusu olduğu müze 13 Haziran 1891 de

Müze-i Hümayun ismi ile açılmıştı. 1902 ve 1908 tarihlerinde yan kanatları,

yüzüncü kuruluş yılında 1991 de modern büyük bir bölüm eklenmiş ve yeni

düzenlemeler yapılmıştı. Abidevi binanın mimarı Vallaury idi. Giriş kapsında iri ve

ürkütücü Tanrı Beş Heykeli yerleşmiştir. Sağ tarafta Antik Çağ heykelleri salonları

uzanır. Konforlu, güzel bir teşhirde tamamı bakımdan geçip, temizlenmiş, Arkaik

Çağ’dan, Roma Devrine devam eden eşsiz heykeller sıralıdır. Salonların ilkinde

Antik mezar taş ve rölyefleri sonra, Anadolu Pers Egemenliği, Afrodisias

buluntularının yer aldığı Kenan Erim Salonu, Efes, Millet ve Afrodisias’tan eserler

sergilenen Anadolu’nun üç Mermer Şehri Salonu, Helenistik devir Heykelleri,

Menderes Manisa’sı ve nihayet Helenistik tesirli Roma ve Roma devri heykelleri

salonları bulunur.

Giriş sol tarafında hediyelik, hatıra eşyaları ve kitapçı reyonundan sonra Osman

Hamdi Bey hatıra salonu sonrada Sayda Krallar Nekrapolü’nden bizzat kendisinin

kazıp, çıkarttığı eserlerin salonları uzanır. İlk üç lahit Sayda Kralı Tabnit ailesine

aittir. Benzersiz bir Likya lahdi ile Satrap lahdi de buradadır. Sonraki bölümde M.

Ö. 4 yy.a tarihlendirilen, dünya ünlüsü İskender lahdi ile Ağlayan kadınlar lahdi

vardır. Büyük İskender’e ait olduğu zannedilmiş olan lahdin 4 tarafı

74

Makedonyalılar ile Persler arasında savaş ve av sahnelerini gösteren yüksek

kabartmalar ile süslenmiştir. Yeni ek bina girişi yan duvarında Assos Athena

mabedinin ön yüzü bire bir ölçülerde canlandırılmıştır. ‘’İstanbul Çevre

Kültürleri’’ bölümü, değişik çağlara ait civar buluntu ve tümülüs kazılarında ortaya

çıkarılmış şahane eserlerin modern ve güzel biçimde sergilendiği ilk salondur.

Bizans devri eserleri salonu da buradadır. ‘’Çağlar boyu İstanbul’’ bölümü ve üst

katlarda karşılıklı vitrinlerde çağdaş eserlerin yer aldığı , ‘’Çağlar boyu Anadolu

ve Truva’’, ‘’Anadolu ve Komşu Ülkeler Medeniyetleri’’; Filistin, Suriye ve Kıbrıs

eserleri kronolojik sıralama ile teşhir edilmektedir.

1883 yılında Osman Hamdi Bey tarafından ülkemizdeki ilk Sanay-i Nefise Mektebi

(Güzel Sanatlar Akademisi) olarak yaptırılan binanın içinde bulunan Eski Şark

Eserleri Müzesi; Fatih Sultan Mehmet tarafından 1472 yılında yazlık köşk olarak

yaptırılan ve ülkemizin en zengin ve en önemli Müzesi, 1992 yılında Avrupa’da 45

müzenin katıldığı yarışmada birinci olarak Avrupa Konseyi tarafından ‘’Yılın

Müzesi’’ seçilmiştir.(www.istanbul.gov.tr)

6-) YEDİKULE HİSARI VE ZİNDANLARI;

Yedikule Hisarı ve Zindanları, Sarayburnu’ndan Bakırköy’e uzanan sahil yolu

üzerindedir. 413-439 yılları arasında II. Teodosios zamanında yaptırılan,

imparatorların zafer alayları ile şehre giriş yaptığı zamanlarda kullandığı Altın

Kapı’nın iki pilonu ile kara surlarına ait iki kuleye, İstanbul’un fethinin ardından

üç kuleli bir surun eklenmesiyle Yedikule Hisarı bugünkü görünümünü almıştır.

Bulunduğu muhite ve hisara adını veren hisarın beşgen çerçevesini dolanan

kuleleri; Güney Pylon Kulesi, Kuzey Pylon Kulesi, Kitabeler Kulesi, Top Kulesi,

III. Ahmet Kulesi, Hazine Kulesi ve Bayrak Kulesi’dir.

Yedikule Hisarı ve Zindanları, fethin ilk yıllarından başlamak üzere uzunca bir

dönem devlet hazinesinin muhafaza edildiği ve ganimetlerin toplandığı bir hisar

olarak kullanılmış olsa da hafızalara, yerli ve yabancı pek çok mahkumun

hapsedildiği bir zindan olarak kullanılmasıyla kazınmıştır. Hisar zindan olarak

kullanıldığı yıllarda dönemin pek çok ünlü ismi mahkumiyetine tanıklık etmiştir.

Bunlardan en önemlisi genç yaşta tahta çıkan Genç Osman lakaplı II. Osman

olmuştur. Genç Osman yeniçeriler tarafından tahttan indirildikten sonra Yedikule

Zindanları’na getirilmiş ve burada hunharca katledilmiştir. Genç Osman’dan başka

75

Yedikule Zindanları’na hapsedilen diğer önemli isimler; Trabzon Rum İmparatoru

David Kommenos ve oğulları, Son Abbasi Halifesi IV. Mütevekkil ve Kırım Hanı

Mehmed Giray’dır.

Yedikule Hisarı ve Zindanları günümüze değin birçok yenileme çalışmasına sahne

olmuştur. Son yıllarda en kapsamlı restorasyonu 1958-1970 yılları arasında ilk

kadın türk mimarlarından biri olan Mimar Cahide Tamer’in koordinatörlüğündeki

restorasyon ekibi tarafından gerçekleştirilmiştir.

1968 yılından 2004 yılına kadar İstanbul Hisarlar Müdürlüğü’ne bağlı olan

Yedikule Hisarı ve Zindanları, günümüzde kültürel etkinliklerin ve konserlerin

tertip edildiği bir müze olarak kullanılmaktadır.(www.ibb.gov.tr)

7-) İSTANBUL İSLAM, BİLİM VE TEKNOLOJİ MÜZESİ;

Gülhane Parkı içerisinde Has Ahırları binalarında kurulan müze, TÜBİTAK,

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA), Frankfurt

Goethe Üniversitesi Arap İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü ve İstanbul Büyükşehir

Belediyesi arasında imzalanan protokol çerçevesinde kuruldu.

Müzede, Frankfurt Üniversitesi Arap İslam Bilimleri Enstitüsü kurucusu Prof. Dr.

Fuat Sezgin tarafından kaynaklardaki tarif ve resimlere, çok küçük bir kısmı da

günümüze ulaşan orijinal cihazlara dayanak hazırlanan, Müslümanlar’ın 8. ve 16.

yüzyıllar arasında gerçekleştirdikleri alet ve cihazların örnekleri sergileniyor.

Sergilenen bu eserlerle Rönesans’ın, İslam kültür çevresinde yapılan bilimsel

çalışma ve başarılara da dayandığını göstermeyi amaçlanıyor.

Kendi türünde ’’dünyada ilk’’ olan ’’İslam Bilim ve Teknoloji Müzesi’nde

Müslüman bilginlerin kurdukları kimyasal düzenekler ile rasathane, hastane,

üniversite gibi kurumsal eserler de görsel olarak yer alıyor.

3 bina içerisinde 3 bin 550 metrekare alanda faaliyet gösterecek olan müzede, 507

adet eser sergilenmektedir.(www.tubitak.gov.tr)

76

Ğ-) MEYDANLAR

1-) BEYAZIT MEYDANI;

İstanbul’un siyasi ve tarihi mekanlarının en önemlilerinden biri olan Beyazıt

Meydanı, kendini çevreleyen Beyazıt semtindeki önemli yapılar nedeniyle de

kentin görsel malzemesi en bol olan mekanlarındandır. M. S. 393 yılında şehrin en

büyük meydanı olarak inşa edilmişti. Ortasındaki dev boyutlu zafer takının

üzerinde yer alan boğa başlarından dolayı buraya ‘’Form Tauri’’ meydanı

denilmişti. Üzerinde İmparatorunda heykeli yükselen zafer takından birkaç mermer

blok ve sütun kalıntıları bulunmuşken, kuzeydeki abidevi çeşmeden eser

kalmamıştır.

Osmanlı Genelkurmayı’nın (Daire-i Umur-ı Askeriye) ve en büyük ticaret merkezi

Kapalı Çarşı ve Sandal Bedesteni’nin burada oluşu, Beyazıt Camii ve

medreselerinin meydanda bulunuşu nedeniyle de bu semt İstanbul’a yolu

düşenlerin uğrak yeri haline gelmiştir. Kuzeyde, Fatih’in yaptırdığı ilk sarayın

yerinde İstanbul Üniversitesi bulunmaktadır. Üniversite girişi abidevi kapı ve

bahçedeki yangın kulesi 19 yy. yapılarıdır. Meydanı süsleyen ve adını veren 15 yy.

Beyazıt Camii kalabalık ve hareketli kapalı çarşının komşusu olup, buraya ait

külliyeden günümüze mederese, hamam ve dükkanlar kalmıştır.

Fotoğraf öncesi kitaplarda gravür, sonrası eserlerde fotoğraf ve kartpostal olarak

pek çok görüntüsü bulunabilen Beyazıt Meydanı, tarihi pek çok olaya tanıklık

etmiş bir İstanbul mekanıdır. Osmanlı Dönemi’ndeki siyasi önemini Cumhuriyet

dönemi’nde kültürel alanda Beyazıt Meydanı ve çevresi, genç Cumhuriyet’in en

eski ve köklü üniversitesi kabul edilen İstanbul Üniversitesi’nin faaliyette

bulunduğu mekan olması sebebiyle önemini korumuş hatta arttırmıştır.

İstanbul Üniversitesi ve çevresinde oluşan kültür mekanları ( Belediye Kitaplığı,

Beyazıt Umumi Kütüphanesi, Türkiyat Enstitüsü Gibi) pek çok bilim adamı

edebiyatçı, düşünürün uğradığı veya yaşadığı yer olmuştur.

Kültürel hayatın dışında Beyazıt Meydanı’nın en büyük özelliklerinden birisi de

Kapalıçarşı gibi Osmanlı dış ve iç ticaretinin merkezi sayılan bir yapıya açılıyor

olmasıdır. Kapalıçarşı eski İstanbul’un en önemli ticaret merkezidir. Bütün bu

nedenlerden Beyazıt Meydanı bir ilgi odağı halindedir. Beyazıt Meydanı’na gelip

77

Kapalıçarşı’yı ziyaret eden –bunlara James Robertson’dan başlayan bütün

fotoğrafçılar dahil- bütün gezginler Beyazıt Meydanı ve semtini

görüntülemişleridir. İstanbul’da en çok fotoğraf çekilen mekanlarından biri olan

Beyazıt Meydanı’nın pek çok fotoğrafı ve buna bağlı olarak yüzlerce kartpostalı

vardır. Beyazıt ve çevresinin ilk fotoğrafları 1850-1860 yılları arasında James

Robertson tarafından çekilmiştir. İstanbul’a gelip görüntü almak isteyen pek çok

fotoğrafçı gibi Beyazıt Yangın Kulesi’ne çıkarak kentin panoramik fotoğraflarını

çeken Robertson, Beyazıt Meydanı’nı Kapalıçarşı’yı, Seraskerlik Dairesi’ni

Beyazıt Külliyesi’ni Görüntülemiştir.

Beyazıt Meydanı pek çok yıkım, istimlak gibi imar(!) hareketine maruz kalmış bir

mekandır. Eskiden küçük bir meydan ve daha çok yerleşim ve ticaret alanı iken

yıkımlar sonucu geniş, boş ve büyük bir meydan hüviyetine bürünmüştür. Bu

genişliğinin de yarattığı etkiyle bir dönem ‘’ Hürriyet Meydanı’’ adıyla da anılan

yerin değişmeyen köşelerinden biri Kapalıçarşı’nın Beyazıt kapısı ve civarıdır.

Tramvay durağına bakan köşe sebili, Hakkı Tarık Us Kütüphanesi olarak

kullanılan sıbyan mektebi gibi eskilerle çevrelenmiş olan Kapalıçarşı Beyazıt

kapısı yüz yıldır değişmeyen bir görünümdedir. Kapalıçarşı içini gösteren fotoğraf

ve kartpostallar çok nadir bulunur. Gerek restorasyon çalışmaları gerek

Kapalıçarşı’nın tarihi için bir belge niteliğindeki bu kartpostalların koleksiyonunun

yapılması çok zordur. Çarşı içinde sosyal hayatı göstermesi açısından da önemli

olan bu kartpostalların bir araya getirilmesi ve yayımlanması gereklidir.

Beyazıt Meydanı kartpostallarından bazıları görüntü olarak birbirinin aynı olarak

karşımıza çıkmaktadır. Özellikle şimdiki İstanbul Üniversitesi olan Seraskerlik

Kapısı’nı gösteren kartpostallar değişik yayıncılara rağmen aynı fotoğraftan

üretilmiştir. Değişimi arz eden kartpostallardan bazıları ise şimdi İstanbul

Üniversitesi bahçesini gösterenlerdir. Osmanlı Dönemi’nde bu alanın ağaçsız bir

alan olduğunu gösteren kartpostallardan başlayarak Cumhuriyet döneminde

ağaçlandırılıp giderek büyük bir yeşil alana dönüştüğünü gösterir bu

kartpostallar.(www.gezikolik.com)

2-) SULTANAHMET MEYDANI;

Her devirde şehrin en önemli ve dinamik yeri, yarım ada yedi tepesinin ilki

olmuştur. Şehrin ilk kurulduğu akropol surlarla çevrili, tipik bir Akdeniz ticari

78

yerleşimiydi. Roma devrinde bu merkez genişletilerek, yenilenmiştir. Günümüze

çok az kalıntıları kalan Roma devri önemli yapıları ve abideleri Hipodrom

çevresinde inşa edilmişti. “Büyük Saray” diye bilinen İmparatorluk Sarayı

Hipodromun yanından başlar, aşağılara, deniz kenarına kadar uzanırdı. Bu

Saraydan günümüze bir büyük salonun yer mozaik panosu gelebilmiştir. Şehrin en

önemli meydanı Agusteion ve burası ile cadde arasında Milerium zafer takı

bulunurdu. Cadde Roma’ya kadar uzanan yolun başlangıcı idi ve ilk km taşı da

buradaydı. Hamamlar, mabetler, dini, kültürel, idare ve sosyal merkezler bu civara

yerleşmişlerdi. Semt Bizans ve Türk devirlerinde de merkezi önemini devam

ettirmiştir. İstanbul’un en önemli abideleri Ayasofya, Sultan Ahmet Camii, Türk ve

İslam Eserleri Müzesi, Yere Batan Sarnıcı burada, Hipodromun çevresindedirler.

Şehrin ana caddeleri (aşağı limana inen ve batıya şehir surlarına doğru gidenler)

Hipodromdan başlar ve yamaçları takip ederdi. Yol kenarları ticari kuruluşlar ve

ikametgahlarla çevrili idi. Yan yollar dar ve bazıları basamaklarla yokuş aşağı

uzanırlardı. Anayol kaldırımları bazen iki katlı, galerili inşaa edilmişlerdi.

Yol boyu geniş meydanlardan ayrılan sapaklarla sur kapılarına ulaşılırdı. Ana

cadde “Mese” diye anılırdı. Surlarda Altın Kapı yolu “Via Egnetia” Roma’ya,

giden yoldu. “Hipodrom” At binenlerin, atların meydanı anlamına gelir. Roma

İmparatoru Septimius Severus”un 2.yy. sonlarına inşa ettirdiği hipodrom Büyük

Konstantin tarafından devasa ölçülerde genişletilmişti. Bazı tarihçiler 30, bazıları

da 60 bin seyirci kapasitesinde olduğunu bildirirler. 2 veya 4 atın çektiği arabaların

yarışları esas gösterilerdi. Roma İmparatorluğu ve sonradan Bizans İmparatorluğu

devrinde hipodrom şehrin toplantı, eğlence, heyecan ve spor merkezi olarak 10

yy’a kadar önemini sürdürmüştü. 1204 Latin istilası ile beraber, şehrin bir çok

diğer abideleri gibi burası da önemini yitirmişti. Araba yarışları yanında, müzisyen

toplulukları, dansözler, akrobatlar, vahşi hayvanlarla kavga gösterileri, toplantılar

yapılırdı. Bütün bu faaliyetler için ise Roma devrinde bol tatil günleri mevcuttu.

Dev ölçüde bir U harfi şeklinde olan hipodromun doğu uzun tarafında, damında 4

bronz at bulunan, balkon şeklinde, imparator locası yer alırdı. Ortada, hipodromun

kum kaplı sahasını ikiye bölen, arabaların etrafında yarıştığı alçak bir duvar, bu

duvarın üstünde de İmparatorluğun çeşitli yerlerinden getirilen abideler ve meşhur

at yarışçıları ile atlarının heykelleri bulunurdu. Şöhretli bir araba yarışçısı akla

gelebilecek her türlü maddi olanak içinde yüzerdi. Yarışçılar yeşil-mavi-sarı-

79

kırmızı gibi politik güçleri de olan takımlara ayrılmışlardı. Zaman, zaman yarışlara

politika karışır, karşılıklı güçlerin mücadeleleri korkunç katliamlara dönüşebilirdi.

Hipodrom günümüze zemini 4-5 metre yükselmiş ve kalabilmiş 3 abide ile

gelmiştir.

Bunlar Mısır’dan getirilen Obelisk, Yılanlı Sütun ve Örme Obelisktir. Türk

devrinde, bu meydanda bazen, eski günlerindeki zengin gösteriler gibi, çeşitli

festival ve gösteriler tertiplenmişti. Hipodrom’un batısında, Sultan Ahmet

Camii’nin karşısında yer alan İbrahim Paşa Sarayı 16. yy. zengin ve tipik özel

sarayların günümüze gelen tek örneğidir. Bu güzel yapı Türk ve İslam Eserleri

müzesi olarak ziyarete açıktır. Muazzam Hipodromdan günümüze yuvarlak güney

ucu gelmiştir. Büyük kemerlerle donatılmış tuğla bir yapıdır. Sonraki devirlerde

Hipodromun taş blokları ve sütunlarının tamamı başka yapılarda kullanılmıştır.

Hipodrom girişi sağındaki parkta 4-5 yy. ait özel saray kalıntıları, az ilerisinde de

Aya Öfemiya Bizans Kilisesinin kalıntıları bulunmaktadır. (harika.istanbul.gov.tr)

3-) GÜLHANE PARKI;

İstanbul ilinin Eminönü ilçesinde yer alan tarihi bir parktır. Alay Köşkü, Topkapı

Sarayı ve Sarayburnu arasında yer alır.

Gülhane Parkı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Topkapı Sarayı'nın dış

bahçesiydi ve içinde bir koru ve gül bahçelerini barındırırdı. İstanbul şehremini

operatör Cemil Paşa (Topuzlu) zamanında düzenlenerek 1912 yılında park haline

getirildi ve halka açıldı.

Toplam alanı 163 dönüm kadardır. Parkın girişinde sağ tarafta İstanbul şehremini

ve belediye başkanlarının büstleri vardır. Ayrıca, Sarayburnu kısmında Atatürk'ün

Cumhuriyetten sonra dikilen ilk heykeli (3 Ekim 1926) bulunur. Heykel,

Avusturalyalı mimar Kripel tarafından yapılmıştır. Parkın ortasından iki yanı ağaçlı

yol geçer. Bu yolun sağında ve solunda dinlenme yerleri, çocuk bahçesi

bulunmaktadır. Boğaza doğru kıvrılarak inen yokuşun sağında ise Romalılardan

kalma Gotlar Sütunu vardır.

Parkın Sarayburnu kısmı eskiden Sirkeci demiryolu hattı üstünden bir köprüyle ana

parka bağlıydı. Bu kısım sonradan sahilyolu (1958) ile parktan ayrıldı. Atatürk,

halka latin harflerini halka ilk defa bu parkta 1 Eylül 1928 tarihinde gösterdi.

80

Atatürk'ün naaşı Ankara'ya gönderilirken, İstanbul'daki son tören Gülhane

Parkı'nın Sarayburnu bölümünde 19 Kasım 1938 tarihinde yapıldı. Tabut, top

arabasından 12 general tarafından alınarak Yavuz zırhlısına götürülmek üzere

rıhtımdaki bir dubaya yanaşan Zafer destroyerine konuldu. Yıllardır çok kötü ve

harap bir şekilde bulunan park 2003 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi

tarafından restore edilerek, eski görkemli günlerini aratmayacak bir duruma

getirildi. (harika.istanbul.gov.tr)

H-) SÜTUNLAR

1-) GOTLAR SÜTUNU;

Sarayburnu’nda, Gülhane Parkı’nın içerisinde bulunan Gotlar Sütunu ‘nun ne

zaman ve kimin adına dikildiği kesinlik kazanamamıştır. Bizans tarihçilerinden

Nikeforos Giegoras, kentin kurucusu Byzans’ın heykelinden söz etmişse de

kaidesindeki Latince yazı, onların yazdıkları ile çelişkilidir. Bu yazıtta ‘’mağlup

olan Gotlardan dolayı bu sütun dikildi’’ Sözleri bulunmaktadır. Prof. Dr. Semavi

Eyice, yazıtın Latince olduğunu belirttikten sonra, sütunun Romalı bir imparatorun

Gotlara karşı kazandığı zaferin ardından dikildiği düşüncesindedir. Sonraki yıllarda

anıtın üzerine Byzans’ın heykelinin konulmuş olabileceği gibi, zamanla gerçek

kimliği unutulmuş bir heykelin halk arasında Byzans sanılması da olasıdır. Got

Kıran unvanı almış Roma İmparatoru II. Claudies İstanbul’a hiç gelmemiş, kent ile

de hiçbir bağlantısı olmamıştır. Bu bakımdan sütunun O’nun adına dikildiği

düşünülmemelidir. Prof. Dr. Semavi Eyice, Bu sütunun Gotlara karşı savaşan I.

Thedosius’a (379-395) ait ve yazıttaki harf şekillerinin I. Constantinus (324-337)

dönemi ile bağlantılı olabileceğini sözlerine eklemektedir. IV. yy.da yapıldığı

sanılan sütun üç basamaklı bir kaide üzerinde yekpare gövdelidir. Korint

üslubunda bir başlıkla sonuçlanan sütun 15 m. Yüksekliğindedir. Ayrıca başlığın

üzerinde bir kartala ait izler de görülmektedir. Kaidenin üzerinde bazı kabartmalar

olduğu ve taşçı kalemi ile kazındığı izlerden

anlaşılmaktadır.(www.facebook.com)

81

2-) ÇEMBERLİTAŞ SÜTUNU;

Çemberlitaş Sütunu, İstanbul’da dikilen ilk sütundur. Bizans İmparatoru

Konstantin Roma’daki Apollon tapınağından söktürterek uzunluğu 57 m. Olan bu

sütunu getirterek eskiden Forum Konstantin adı verilen bir meydan olan

günümüzdeki yerine diktirmiştir. İlk yapıldığında sütunun üzerine doğan güneşi

selamlayan bir Apollon heykeli var iken 330 yılında İstanbul’a dikildiğinde

İmparator Konstantin bunun yerine kendi heykelini sütunun üstüne koydurtmuştur.

Daha sonra da yine Bizans İmparatoru olan Jülyanos ve Teodoz’un heykelleri

koyulmuştur. Sütun, 1081 yılında yıldırım isabet etmesi nedeniyle yanmış ve

hasarlanmış ve üzerindeki heykel devrilmiştir. Bundan sonra 1. Aleksios

Komnenos sütunu onartmış ve üzerine kaidesi olan bir başlık ile büyük bir haç

koydurtmuştur. Daha sonra Osmanlı Dönemi’nde Apollon sütunu büyük bir yangın

geçirmiş, sütunun mermerleri zedelendiğinden Sultan II. Mustafa (1695-1704)

Sütunun altına duvarla takviye ettirmiş, demir çemberlerle sardırarak

sağlamlaştırmıştır. Bu nedenle o günden sonra adı Çemberlitaş olarak anılmıştır.

İstanbul’un 1453 yılındaki fethinden sonra üzerindeki haç indirilmiş ve

Çemberlitaş ilk kez 1470’li yıllardan sonra Yavuz Sultan Selim döneminde

yenilenmiştir. Daha sonra II. Mustafa (1695-1704) döneminde Sütun geçirdiği bir

yangından sonra mermerleri çok hasar gördüğü için altından duvar yapılarak

desteklenmiş ve demir çemberler ile sağlamlaştırılmıştır. Kesinliği ispat

edilmemekle birlikte, sütun’un alt kısmında İsa Peygamber’in Kudüs’te olduğu

varsayılan mezarından alınarak buraya getirtilip gömülen bazı eşyaların olduğu

söylenmektedir.(www.facebook.com)

3-) KIZ TAŞI;

Bizans Devri İstanbul’unda dördüncü tepenin batısında, onuncu mıntıkada bulunan

Marcianus Anıtı Fatih’te Kız Taşı olarak isimlendirilen küçük bir meydanın

ortasında günümüze ulaşabilmiştir. İstanbul’un fetinden sonra kurulan ilk Osmanlı

mahalleri arasında ‘’Kız Taşı Mahallesi’’ olarak ismi geçmiştir. Uzun süre

Saraçhanebaşı’nda Yeniçeri odalarında bir evin bahçesinde kalan bu anıt bütün

çevreyi yakan Çırçır yangınından ( 23 Ağustos 1908) sonra yeniden yapılan

düzenleme sonunda ortaya çıkarılmıştır. Bizans kaynaklarının yeterince

değinmediği bu anıtı şehir valisi Tatianus Decius, İmparator Marcianus (450-457)

onuruna 450-452 yıllarında diktirmiştir. Anıtın kitabesinde yalnzıca Tatianus’un

82

ismi bulunuyorsa da tarihi belirtilmemiştir. Ancak Sanat Tarihçisi J. Kollwitz 452

tarihi üzerinde durmuştur. Marcianus Anıtı’nın kaidesinde Nike heykelinin

bulunuşundan ötürü halk arasında Kız Taşı olarak tanınmıştır. Ancak Bizans

devrinde Beşinci Tepe’ye dikilen ve Süleymaniye Camisi’nin yapımında yıkılan,

bir başka anıta da bu isim verilmiştir. Marcianus Anıtı üç kademeli Aphrodite’nin

heykelinin bulunduğu bir platformdaki mermer kaidenin üzerindedir. Bugün

kaidenin altındaki kademeler toprak altında kalmıştır. Korint mermerinden, 2.35 m.

Yüksekliğindeki kaide mermer kabartmalarla süslenmiştir. Üç cephede de

birbirinin eşi olan kabartmalarda defne yapraklarından oluşmuş bir çelenk

içerisinde Hz. İsa’nın monogramı olan ‘’I’’ ve ‘’X’’ harfleri bulunmaktadır.

Kaidenin kuzey cephesinde de simetrik konumda ik Nike figürü yuvarlak bir

madalyonu taşımaktadır. Bugün yalnızca harflarinin yuvaları kalmış Latince bir

kitabede sütunun Marcianus için Tatianus Decius tarafından dikildiği belirtilmiştir.

Sütun 8.75 metre yüksekliğinde olup Roma-Korint üslubunda bir başlıkla

sonuçlanırsa da, bu kısı 1894 depreminde hasara uğramıştır. Marcianus’un

heykelinin ne zman yıkıldığı bilinmemektedir. Salzanberg ve Kondakoff gibi sanat

tarihçiler korint başlığının üzerinde gördükleri bir heykel kaidesine değinmişlerdir.

Prof. Dr. Semavi Eyice, İtalya kıyılarında bulunan Barletta heykelinin buraya ait

olacağına işaret etmektedir. Ayrıca R. Delbrueck’de bu heykelin İmparator

Marcianus’a ait olduğunu ileri sürmektedir. Üslup ve teknik olarak V yy.a

tarihlenen 5 m. Yüksekliğindeki bu heykel Bari’de St. Scpolone’dedir.

(www.facebook.com)

4-) HİPODROM DİKİLİTAŞI;

(Theodosius dikilitaşı)...İstanbul’un en eski dikilitaşı Hipodrom’daki spinanın

üzerindedir. Yekpare mermerden olan bu anıt M. Ö. 1500 yıllarında III. Tutmosis

adına aşağı Mısır’da Hiyeropolis’deki bir mabedin önüne dikilmişti. Bu anıtı I.

Constantinus’un (337-361) İskenderiyelilere yazdığı mektupla bu taşın İstanbul’a

gönderilmesini istemiştir. ‘’Gemileriniz Karadeniz’e çıkarken sizleri cömertçe

karşılayan ve beslenmesine yardımcı olduğunuz bu şehrin güzelleşmesine katkınız

olması için bu yekpare taşı yollamamız yerinde olur.’’ Obeliskin İskenderiye’den

ne zaman getirildiği kesin olmamakla beraber, büyük olasılıkla 390 yılı üzerinde

durulabilir. İmparator Iulianus’un ölümünden sonra, uzun süre yerde kalmış ve

kenti yeniden baştan imar eden I. Thedosius zamanında (379-395) İstanbul’a

83

getirilerek Pontus Novus (Kadırga Limanı) veya Vlanga (Langa) limanlarından

birisine bırakılmıştır.

Bizanslı ustalar limandan Hipodroma kadar bir yol hazırladılar ve üç günlük bir

çalışma ile obelisk getirildi, 32 günde bugünkü yerine dikildi. İmparator I.

Theodosius’un (379-395) hazırlattığı 2.75 x 2.20 ölçüsünde, dört yüzünde de

kabartmalar olan kaide üzerindeki dört bronz ayak üzerine obelisk oturtulmuştur.

Bugün 19.59 metre yüksekliğinde olan taşın eski halinden daha uzun olduğu

sanılmaktadır. Obeliskin alt kısmı düzeltilirken hiyorogliflerden biri tam ortasından

kesilmiştir. Günümüze gelemeyen bu parçanın taşıma sırasında veya yerine

dikilirken kırıldığı düşünülebilir. Ayrıca tepesindeki çam kozalağı şeklindeki

tepeliği 869 depreminde düşmüştür. Eski Mısır’ın milli kahramanı olarak nitelenen

, 18 sülale firavunlarından III. Tutmosis kazandığı zaferlerin bir bölümünü

obeliske şiirsel bir dille kazıtarak ölümsüz olmayı istemiştir.

Kuzey Cephe; ‘’Gizli ve mukaddes ismin her tecellesini her feyzini mahzar olan

Amor mabuduna nezrini büyük bir aciz içinde sunarak ve ondan yardımlar

dilenerek güneyin dostu, dinin nuru, iki kutrun sahibi kudretli, melik memleketinin

hududunu Mezopotamya’ya kadar götürmeyi azmetti.’’

Güney-Batı Cephe; ‘’Güneşin doğduğu sırada malik olduğu altın renkleri aleme

yayan Horis’in verdiği kuvveti, serveti, şiddetli, mehabeti taşıyan yukarı ve aşağı

Mısır Hükümetlerinin tacına sahip olan ve bizzat güneş tarafından seçilmiş bulunan

Melik eseri babası Ra için yaptırdı.’’

Güney Cephe; ‘’Mabud Horis’in lütfuna mahzar olan ve güneşin oğlu lakabını

taşıyan ve yukarı Mısır’ın hükümdarı olan Melik kudret ve adaletle bütün ufuklara

nur saçtı. Ordusunun önüne geçti. Akdeniz’de dolaştı, bütün dünyayı mağlup etti.

Hudut memleketi Naharin’e kadar tevsi etti. Mezopotamya’ya azimle gitti, büyük

savaşlar yaptı.’’

Kuzey-Batı Cephe; ‘’XVIII. Sülaleden III. Tutmasis Amon mabuduna nezrini

takdim ettikten sonra Horis’in yardımı ile bütün denizleri, nehirleri hükmü altına

alarak saltanatının 30. yılı bayramında bu sütunu daha nice zamanlara ve

bayramlara vasıl olması için yaptırıp diktirdi.’’ Obeliskin mermer kaidesinin iki

yüzünde, o dönemde Roma İmparatorluğunun doğu eyaletlerinde adet olduğu gibi

Grekçe ve Latince kitabeler yazılmıştır. Grekçe kitabede konuşan üçüncü bir kişi

84

olup ‘’Devamlı bir suretle yerde duran bu taşı dikme cesaretini imparator

Thedosius gösterdi ve yardımına da Proclus çağırıldı ve bu şekilde otuz iki günde

yerine dikildi’’ denilmektedir. Latince kitabe ise diğerinden biraz farklı olarak

obeliskin kendisi konuşmaktadır; ‘’Önceleri direnmiştim; fakat yüce efendimizin

emirlerine itaat ederek, yenilen tiranlar üzerinde zafer çelengini taşımam gerekti,

her şey Thedosius ve onun kesintisiz sülalesine boyun eğiyor, bana da galip

geldiler ve reis Proclus’un idaresi altında, otuz günde yükselmeye mecbur

oldum’’.(www.facebook.com)

5-) ÖRME SÜTUN;

Constantinius Porphyrogenes Sütunu... Örme sütun, her ne kadar bir imparatorun

ismini taşıyorsa da kimin tarafından yaptırıldığı açıklık kazanamamıştır.

Hipodromun ortasındaki spina üzerinde yer alan 32 m. Yüksekliğindeki bu sütun

değişik ölçülerdeki taşların yontulmasıyla yapılmıştır. VII. Constantinus (911-959)

bu sütunu tamir ettirmiş, üzerine de babası I. Basileios’un (867-886) savaştaki

başarılarını tasvir eden kabartmalarla kaplamıştır. Mermer kaidesinin bir yüzünde

‘’VII. Constantinus Rodos şehrindeki dev abideyle rekabet edecek bir harika

yaratmak istedi.’’ Yazılıdır. Mermer kaidenin diğer yüzünde de altı mısralık bir

başka Grekçe kitabe daha bulunmaktadır:’’ Bu dört köşeli ve harika anıt, zamanla

harap olmuşken, şimdi imparator Constantinus ile devletin şanı olan oğlu Romanos

tarafından önceki görüntüsüne nispetle daha iyi duruma getirildi.

Rodos Kolosu harikulade idi, bu bronz ant ise hayranlık yaratmaktadır.’’

Günümüzde kesme taştan kütlevi bir görünümü olan dikilitaşın üzerindeki

kabartmaların İstanbul’a Latinlerin yapmış olduğu istila sırasında söküldüğü, para

basmak amacıyla eritildiği ileri sürülmüştür. Aşağıdan yukarıya doğru daralan, bir

zamanlar üzerindeki tunç küreyi taşıyan taşın üzerinde çivi ve kenet izleri açıkça

görülmektedir. Taşlar üzerinde burada yapılan müsabakaları izleyenleri güneşten

koruyan tente ve çadırların makara ipleri dikkati çekmektedir. Anıtın üzerindeki

yazıtlardan, dikilitaşın M. Ö. IV-V yüzyıllara tarihlendiği, zamanla harap olduğu

ve imparator Constantinus ve sonra babasının yerine imparator olan II. Romanos

(959-963) tarafından onarıldığı anlaşılmaktadır.

Prof. Dr. Semavi Eyice, dikilitaş ile ilgili farklı bir görüşü dile getirmiştir; ‘’Örme

sütunun yüzeyine çakıldıkları anlaşılan kabartmalı tunç levhaların bu onarım

85

sırasında konulduğu tahmin edilir. Gerçek kaynağa dayanmayan bir söylentiye göre

bu levhalar VII. Contantinus’un dedesi Makedonyalılar sülalesi kurucusu I.

Basileios’un (867-886) başarılı iş ve savaşlarını tasvir eden kabartmalar vardı.

Yüzeyleri kabartmalı olsun veya olmasın altın kaplamalı bu levhalar, bilinmeyen

bir dönemde sökülmüştür. Yine bir söylenti levhaların şehrin IV. Haçlı seferlerini

düzenleyen batılı şövalyeler tarafından 1204-1261 arasındaki işgalleri sırasında

söküldüklerini iddia eder; ancak hiçbir kaynak bu iddiayı kanıtlamaz.’’

Osmanlı Dönemi’nde Pierre Gilles Örme sütunun detaylı bir tasvirini yapmıştır.

Ayrıca Beyan-ı Menazil-i Sefer-i İrakeyn-i Sultan Süleyman, Hünername ve

Surname isimli minyatürlü yazmalar da bu sütun görülmektedir. Sultanahmet

Camisi’nin yapımından sonra yükselen toprak sevi yerinden ötürü bu dikilitaşın üç

basamaklı, mermer kaidesi toprak altında kalmış ve 1856’da Charles Newton

tarafından çevresi kazılarak parmaklıkla çevrilmiştir. Bu arada düşen taşların

yerleri yenileri ile doldurulmuştur.(www.facebook.com)

6-) BURMALI SÜTUN (YILANLI SÜTUN);

I.Constantinus (324-227) imparatorluğun çeşitli yerlerinden ve diğer ülkelerdeki

bazı anıtları sökerek İstanbul’a getirmiştir. Bunlardan biri olan Burmalı Sütun

(Yılanlı Sütun) Hipodrom’un spinası üzerinde günümüze ulaşmıştır.

Yunanistan’daki küçük krallıklar, memleketlerini istila eden Perslere karşı

birleşerek Salamis ( M.Ö. 480) ve Platea’da (M. Ö .479) kazandıkları zaferlerden

sonra ellerine geçirdikleri savaş ganimetleri eriterek bir zafer anıtı yapmış ve bunu

Delpi’deki Apollon mabedi önüne dikmişlerdir. Bu anıtta birbirine sarılmış üç

büyük yılan başları üzerinde altından bir kazanı taşıyordu. Birbirlerine sarılmış, 8

metre yüksekliğinde, 29 boğumlu, içi boş anıtta yılanların başları 36-32 kıvrımdan

sonra birbirlerinden ayrılarak üç ayrı yöne bakıyorlardı. Gövdeleri üzerine de

savaşa katılan Yunan krallıklarının isimleri yazılı olup bugün bunlar yılanların

kıvrımları üzerinde okunabilmektedir.

Platea savaşı kahramanı Sparta Kralı Pausanias önce buraya kendisinden söz ettiren

bir kitabe yazdırmışsa da karşılaştığı tepki üzerine bunu sildirerek yerine

krallıkların ismini yazdırmak zorunda kalmıştır. İmparator I. Constantinos

tarafından bu anıt İstanbul’a taşınırken üzerindeki üç ayaklı tütsü kazanı

kaybolmuştur. Günümüze yalnızca 5.30 m’lik kısmı ulaşan anıt, 6.50 m. Çapında

86

,3 m. Derinliğinde, yanları duvarla örülmüş bir çukurun içerisindedir. Evliya

Çelebi, bu anıtın İstanbul’u yılan, çıyan ve akreplerden koruma gibi bir özelliği

olduğunu yazmıştır. Söylentiye göre bir yeniçeri bu yılanlardan birisinin başını

koparmış ve o günden sonra da İstanbul’da bu tür hayvanlar çoğalmıştır. Kanuni

Sultan Süleyman’ın nakkaşbaşısı Osman’ın Hünername (1550-1590) isimli

eserindeki minyatürlerde XVI. Yüzyılda yılan başlarının ok hedefi olduğu da

görülmektedir. (www.facebook.com)

11-) TÜRBELER

1-) AYASOFYA TÜRBELERİ;

Sultan II. Selim Türbesi;

Sultan II. Selim Türbesi, İstanbul Türbeleri’nin en güzellerinden biri olup, ünlü

Türk mimarı Sinan’ın yaptığı 18 türbeden biridir. Sultan henüz ayakta iken Mimar

Sinan’a kendisi için Ayasofya’nın yanında bir türbe yapmasını emretmiş, ancak

1574’de öldüğünde türbe henüz bitmemiş olduğundan , türbenin inşasına devam

edilerek üç yıl sonra (1577) tamamlanmıştır.

Dışı tamamen mermer kaplı olan yapı sekiz köşelidir. Giriş kapısının iki yanına

beyaz zemin üzerine mor, kırmızı, yeşil, mavi çiçek desenli çini panolar

yerleştirilmiştir. 16. yüzyılın en güzel çini örneklerinden bu panolardan, sol

taraftaki çini pano aslının taklididir. İstanbul’da diş hekimliği yapan ve Sultan II.

Abdülhamit’in de diş hekimi olan eski eser koleksiyoncusu Albert Sorlin

DORIGNY tarafından 1895 yılında restore edilmek üzere Fransa’ya götürülen bu

panonun imitasyonunun yapılarak yerine takıldığı, orjinalinin ise Louvre

Müzesi’nin ‘’Arts of İslam’’ bölümünde 3919/2-65 envanter numarası ile

sergilendiği bilinmektedir. Türbenin ana giriş kapısı, kündekari tarzında, sedef

kakmalı ve geometrik bağa bezemeli olup, ahşap işçiliği açısından seçkin bir

örnektir.

Türbede 42 sanduka yer almaktadır. Girişin karşısında, Osmanlı tahtında 8 yıl 2 ay

19 gün saltanat sürmüş olan Sultan II. Selim yatmaktadır. Padişahın bir yanında

oğlu III. Murad’ın annesi olan ve 1585 yılında ölen Nurbanu Sultan, diğer yanında

ise kızı ve Piyale Paşa’nın eşi Hacer Güherhan Sultan, onun yanında, diğer kızı

Sokulu Mehmet Paşa’nın, daha sonra da Kalaylı Koz Ali Paşa’nın eşi olan İsmihan

87

Sultan yatmaktadır. Kapıdan girişte soldaki iki sandukadan biri, II. Selim’in

kızlarından ve Siyavuş Paşa’nın eşi Fatma Sultan’a aittir. II. Selim’in oğulları

Süleyman, Osman, Cihangir, Mustafa, Abdullah ve III. Murad’ın oğulları ve kızları

da bu türbede gömülüdür.(www.ayasofyamuzesi.gov.tr)

Sultan III. Murad Türbesi;

Sultan III. Murad Türbesi, 1599 yılında Mimar Davud Ağa ve yardımcısı dalgıç

Ahmet Ağa tarafından , III. Murad’ın 1595 yılında ölmesinden 4 yıl sonra, II.

Selim ve Şehzadeler Türbesi arasına inşa edilmiştir.

III. Murad Türbesi, altıgen planlı, çift kubbeli, dıştan mermer kaplı ve ön tarafta

revaklı bir bölümü bulunan en büyük Osmanlı türbelerinden biridir. Türbe, dıştan

sade görünümlü, içte ise 16. yüzyıla tarihlenen mercan kırmızısı renkteki İznik

çinilerinin en güzel örnekleri ve kalem işi süslemeleriyle zengin bir görünüme

sahiptir. İçte lacivert zemin üzerine beyaz renkle yazılmış celi sülüs çini kuşağı

bulunmaktadır.

Türbe içerisinde pencereler üç sıra halinde yapılmıştır, alt sırada kapaklı pencere

aralarına ahşap kündekari dolaplar yerleştirilmiştir. Türbenin kündekari tarzındaki

giriş kapısı, geometrik şekilli sedef kakmalarla süslüdür. Ayrıca, kapının sağ

kanadında ‘’Herkes ölümü tadacaktır’’, sol kanadında ise ‘’O’na

döndürüleceksiniz’’ ile Dalgıç Ahmed Ağa yazılıdır. Türbe içerisinde , Sultan III.

Murad, eşi Safiye Sultan, kızları, saray mensubu kadınlar ile Şehzadelere ait 54

sanduka bulunmaktadır. (www.ayasofyamuzesi.gov.tr)

Sultan III. Mehmed Türbesi;

Sultan III. Mehmed Türbesi, padişahın 1603 yılında vefat etmesi üzerine, oğlu

Sultan I. Ahmed tarafından 1608 yılında Mimar Dalgıç Ahmet Ağa’ya

yaptırılmıştır.

Türbe dıştan mermer kaplı, 8 köşeli ve çift kubbeli olup, ortada büyük bir mekan

ve giriş tarafına bitişik iki kısımdan oluşmaktadır. Türbeye girişi sağlayan revaklı

kısmın yan taraflarında yıldız, çiçek ve manzara resimleri yapılmış olup, bu

özelliği ile dönemin klasik süsleme unsurları dışında bir üslup sergilemektedir.

Türbe içinde pencereler üç sıra halinde, alt sırada pencere ve dolapların arası 17.

88

yüzyıl başına ait İznik çinileri ile süslüdür. Alt sıra pencereler üzerinde, lacivert

üzerine, beyazla yazılmış çini kuşağı bulunmaktadır. Çini süslemeler dışındaki

kısımlar kalem işi süslemeleri ile bezelidir. Yapının iki yanına daha sonraları sultan

kızları için bölümler ilave edilmiştir. Türbenin dışında Bab-ı Hümayun Caddesine

bakan tarafta tarih kitabesi yazılmıştır. Türbe içerisinde Sultan III. Mehmed, Sultan

I. Ahmed’in annesi Handan Sultan, Sultan I. Ahmed’in şehzadeleri ve kızları,

Sultan III. Murad’ın kızı Ayşe Sultan ile diğer şehzadelerle birlikte toplam 26

sanduka bulunmaktadır. (www.ayasofyamuzesi.gov.tr)

Sultan I. Mustafa ve Sultan İbrahim Türbesi;

Günümüzde Sultan I. Mustafa ve Sultan İbrahim Türbesi olarak kullanılan yapı

Ayasofya’nın güney batı yönünde en önemli ek yapılarından biri olan, vaftizhane

kısmıdır. Yapı dıştan 4 köşe, içten ise sekizgen planlı olup, üstü kasnaksız kubbe

ile örtülüdür. Fetihten sonra Ayasofya’nın kandil kandil yağları deposu olarak

kullanılmış, daha sonra Sultan I. Mustafa’nın 1639’da aniden ölmesiyle türbeye

çevrilmiş, 1648 yılında vefat eden Sultan İbrahim de buraya defnedilmiştir.

Türbe içerisinde Sultan I. Mustafa, Sultan İbrahim, Sultan I. Ahmed’in kızları,

Sultan IV. Murad’ın kızı Kaya Sultan, Sultan II. Ahmed’in şehzadeleri, kızları ile

bazı hanedan mensupları gömülü olup, toplam 19 sanduka bulunmaktadır.

Şehzadeler Türbesi;

Kaynaklarda, Şehzadeler Türbesi’nin, Sultan III. Murad’ın annesi Nurbanu Valide

Sultan için, Mimar Sinan tarafından 1580’lerin başında yapıldığı, ancak veba

salgını nedeniyle ölen genç şehzadelerin buraya gömülmesi nedeniyle Valide

Sultan’ın, Sultan II. Selim’in Türbesi’ne gömüldüğünden bahsedilmektedir. Sultan

III. Murad Türbesi’ne bitişik olan Şehzadeler Türbesi, kubbeli, dıştan sekizgen,

içten dört köşeli, zemini altlı köşeli tuğlalarla kaplı, duvarları kesme küfeki

taşından , oldukça sade bir görünüme sahiptir. Türbenin ahşap ana giriş kapısı,

geçmeli, geometrik şekilli, ahşaptan çıtalarla süslenmiştir. Türbe içerisinde çini ve

hat örnekleri bulunmamakla birlikte duvarlarında, 19. yüzyıla ait siyah ve beyaz

renklerle yapılmış, bitki motifleri, sepette çiçekler, kurdeleler ile kumaş kıvrımlı

kalem işleri ile bezenmiştir.

89

2006 yılında yapılan onarım çalışmaları kapsamında pencere üstlerindeki kemer

alınlıklarında orijinal rumi desenli malakari süslemeler ile birlikte, sandukaların

üzerinde 16. yüzyıla ait puşideler, şehzade kaftanları ve Kabe örtüsü parçaları

ortaya çıkarılmıştır. Türbe içerisinde Sultan III. Murad’ın 4 şehzadesi ve 1 kızı

gömülü olup, toplam 5 sanduka bulunmaktadır.

(www.ayasofyamuzesi.gov.tr)

2-) AYNÜ’L-HAYAT HANIM TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Laleli, Ordu Caddesi’nde bulunan bu türbe Sultan III.

Mustafa Camisi’nin (Laleli Camisi) avlusunda 1764 yılında yaptırlmıştır. Aynü’l

Hayat Hanım, Sultan III. Mustafa’nın eşi, Mihrimah Sultan’ın da annesidir.

Türbe barok üslupta yapılmıştır. Kesme köfeki taşından olan türbenin ön cephesi

yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanan dört sütun ile üç bölüme ayrılmıştır.

Ortadaki giriş kapısının iki yanına birer pencere yerleştirilmiştir. Cephe sütun

başlıklarının üst noktasına kadar mermerden, kemerler ve üst kısmı tuğla ve taştan

örülmüştür. Pencereleri dönemin vitrayları ile kaplıdır.

Son derece sade bir yapı olan türbe içerisinde Aynü’l Hayat Hanım’dan başka,

Sultan III. Selim’in başkadını Şefizar Hanım’ın (1791) sandukası da

bulunmaktadır.(www.kenthaber.com)

3-) BABA CAFER TÜRBESİ;

İstanbul ili Eminönü ilçesi, Zindankapı’da Zindan Hanı içerisinde olan türbe, asıl

ismi Seyyit Cafer olan ve halk arasında Baba Cafer olarak tanınan Seyyit Cafer’e

aittir. Seyit Cafer’in yaşamı ile ilgili kesin bilgi bulunmamaktadır. Onunla ilgili

Evliya Çelebi Seyahatnamesi ile Hafız Hüseyin’in Ayvansaray-i Mecmua-i Tevarih

isimli eserinde bazı bilgiler bulunmaktadır. Bunlara dayanılarak Baba Cafer’in

Bağdat doğumlu ve İmam Hüseyin soyundan olduğu, Sıddıkiye Tarikatına mensup

olduğu öğrenilmektedir.

Abbasi halifelerinden Harunu Reşit (789–809) döneminde Baba Maksut ile birlikte

İstanbul’a Müslümanlar ile Bizanslılar arasındaki gerginliği gidermek amacı ile

gönderilmiştir. İstanbul’da o zamanlar Bizanslıların egemenliği altında olup,

Kocamustafapaşa’da da bir Müslüman mahallesi bulunuyordu. Baba Cafer ile

90

birlikte gelen heyet bu Müslümanlarla Bizanslılar arasındaki anlaşmazlığı

gidermek amacı ile İstanbul’a gelmiştir. Baba Cafer Kocamustafapaşa’da birçok

Müslüman’ın öldürüldüğünü, cesetlerinin gömülmesine izin verilmediğini görmüş

ve bunun üzerine Bizans İmparatoru I. Nikeforos’un huzuruna çıkarak gördüklerini

anlatmıştır. İmparator Baba Cafer’in söylediklerini dinlemiş, ancak “Allah’a inanan

insanların böyle gaddarlık yapamayacağını” söylemesi üzerine imparator kızmış ve

onu zindana attırmıştır. Baba Cafer ile birlikte gelen Baba Maksut İmparatoruz

yola getirmiş ve bütün Müslüman şehitlerinin gömülmesini sağlamıştır.

Kaynaklara göre Baba Cafer zindanda bazı kerametler göstermiştir. Baba Cafer’in

ölümü ile ilgili bir takım rivayetler bulunmaktadır. Bunlardan birine göre;

İmparator tarafından zehirletilmiş, diğeri; kendi eceliyle ölmüş, bir diğeri de Bizans

askerleri tarafından öldürüldüğüdür. İmparator Baba Cafer’in cesedini zindana

gömdürmüş, bu arada zindancının Müslüman olup, Ali ismini aldığını öğrenince de

onu da öldürerek Baba Cafer’in yanına gömdürmüştür. Baba Cafer’in

kerametlerinin çokluğundan söz edilir. Bunlardan birine göre Bizans İmparatoru

Nikeforos’un emriyle zincirlenmiş, bir süre sonra zindancı zincirin olmadığını

görmüş ve onu tekrar zincire vurmuştur ancak, bu zincir de yok olmuştur. Baba

Cafer Türbesi, İstanbul şehir surlarının Haliç kulelerinin bitişiğinde bir zindan

içerisindedir. Türbe dikdörtgen planlı, tahta zeminli olup, üzeri beşik tonozla

örtülüdür. Türbenin içerisine Zindan Han’dan dar ve demir bir kapıdan

girilmektedir. Bu kapı 1990 yılında Zindan Hanı’nın restorasyonu sırasında

kapatılmıştır. Türbe içerisinde bir su kuyusu bulunmaktadır. Aydınlatılması beş

küçük mazgal deliği ile sağlanmıştır. Sultan II. Mahmut zamanında bu türbe

onarılmış ve bunu belirten bir kitabelerden biri demir kapının arkasına, diğeri de

sokak kapısının üzerine konulmuştur. Türbe içerisinde Baba Cafer ile Zindancı

Ali’nin sandukaları bulunmaktadır. Günümüzde İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün

yönetiminde olup, ziyarete açıktır.(www.kenthaber.com)

4-) BOSNALI İBRAHİM PAŞA TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesinde, Şehzadebaşı Camisi’nin haziresinde bulunan bu türbe

1603 yılında Dalgıç Ahmet Ağa tarafından yaptırılmıştır. Bosnalı İbrahim Paşa,

Sultan III. Murad (1574–1595) devri sadrazamlarından olup, aslen Bosnalıdır.

Enderun’da yetişmiş, Yeniçeri Ağalığı, Diyarbakır (1574), Şam (1581) ve Mısır

(1583) valiliklerinde bulunmuş, 1584 yılında Sultan III. Murad’ın kızı Ayşe Sultan

91

ile 1605’te evlenerek saraya damat olmuştur. Bundan sonra 1586’da Kaptan-ı

Derya, 1587’de ikinci vezir ve Sadrazam olmuştur. İbrahim Paşa 1595–1596 ve

1598 yıllarında üç kez sadrazamlık yapmıştır. Son sadrazamlığı sırasında Serdar-ı

Ekrem olmuş, Tiryaki Hasan Paşa’nın yardımı ile Kanice Kalesi’ni ele geçirmiş,

1601 yılında Belgrat seferinde ölmüştür. Cesedi İstanbul’a getirilmiş ve daha sonra

türbesinin yapılacağı mezara gömülmüştür. Türbe dıştan sekizgen, içten de on

altıgen planlıdır. Üzeri duvarlar üzerine oturtulmuş kubbe ile örtülüdür. Kesme

taştan yapılan türbenin kuzey cephesinde dördü serbest, ikisi de duvara gömülü

mukarnaslı sütunların taşıdığı saçaklı bir revak bulunmaktadır. Giriş kapısı

üzerinde Kelime-i Şahadet yazılıdır. Basık kemerli abanozdan sedef kakmalı

kapının iki tarafındaki panolara bitkisel motifler yerleştirilmiştir. Bunlardan sağ

taraftaki panonun üzerine celi-sülüs ile “Amentü bi’llâhi ve Melâiketihi ve kütübihi

ve Resulihi ve’l-yevmi’l-âhiri” yazılıdır. Sol taraftaki pano üzerine de Kassas

suresinin 84. ayeti yazılmıştır.

Türbenin giriş cephesi dışında her cephesinde altlı üstlü birer penceresi vardır.

Bunlardan alt taraftaki pencereler düz, üsttekiler sivri kemerlidir. Bu pencereler

arasına mermer üzerine Bakara suresinden Ayet’el Kürsi’nin 155 ve 156. ayetleri

yazılmıştır.

Türbe içerisinde alt ve üst pencereler arasında İznik çinileri duvarları kaplamıştır.

Alt pencereler üzerindeki çini ayet kuşağı mavi zeminli olup, üzerine beyaz yazı ile

Mülk suresi yazılmıştır. Kubbe döneminin malakari süslemeleri ile bezenmiştir.

Türbede İbrahim Paşa ile küçük yaşta ölen oğlu ve kızına ait iki mermer lahit

bulunmaktadır. (www.kenthaber.com)

5-) CEDİD HAVATİN TÜRBESİ;

İstanbul ili Eminönü ilçesinde, Hatice Turhan Sultan Türbesi’nin batı yönündeki

çıkıntılı kısmına eklenmiş olan bu türbenin ne zaman yapıldığı konusunda bir

belgeye rastlanmamıştır. Bu türbe Havtin Türbesinden sonra yapılmış ikinci bir

ilavedir. Bu nedenle de yapının bütünüyle bağdaşmayacak bir görünümdedir.

Türbeye batı yönündeki bir kapıdan ve Havatin Türbesinin kuzeyindeki bir

pencereden içerisine girilmektedir. Bu bölüm 8.61x11.39 m. ölçüsünde dikdörtgen

92

planlıdır. Kuzeybatı bölümü pandantifli bir kubbe ile örtülmüş, kubbeyi oturtmak

için de doğu ve güney yönüne kemerler atılmıştır. Türbenin içerisi doğu ve batı

kenarındaki yuvarlak kemerli iki sıra halindeki pencerelerle aydınlatılmıştır.

Türbenin pandantifleri, kasnağı ve kubbesi kalem işleri ile bezenmiştir. Ayrıca

doğudaki pencerelerin üzerindeki frizde de bir şehir manzarası, karşısındaki yere

de Mekke ile Medine’nin temsili resimleri yapılmıştır.

Türbe içerisinde Sultan V. Murad’ın ve ayrıca 21 sanduka bulunmaktadır. Sultan

V. Murad’ın sandukası türbenin güneydoğu köşesine yerleştirilmiş, etrafı mermer

ve madeni bir şebeke ile çevrelenmiştir. Bunun dışında türbede Sultan

Abdülmecid’in, Sultan Abdülaziz’in ve Sultan II. Abdülhamid’in kadınları, kızları

ve şehzadeleri gömülüdür.(www.kenthaber.com)

6-) DESTARİ MUSTAFA PAŞA TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Şehzadebaşı’nda, Şehzadebaşı Camisi’nin avlusunda

bulunan bu türbe 1611 yılında Destari Mustafa Paşa’nın sağlığında kendisi

tarafından yaptırılmıştır.

Destari Mustafa Paşa Sultan I. Ahmet (1603–1617) devri vezirlerinden olup,

Enderun’da yetişmiş, Mirahorluk, Beylerbeyliği, Sadaret Kaymakamlığı, Kubbe

Vezirliği ve Vezirlik yapmıştır. Saraya damat olmuş, 1614 yılında öldürülmüştür.

Türbe kesme taştan, dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır. Üzeri dışa taşkın sekizgen

bir kasnak üzerine oturan kubbe ile örtülmüştür. Kubbenin yanında ayna tonozlara

yer verilmiştir. Türbenin caddeye yönelik cephesine iki sıra pencere açılmıştır.

Bunlardan alt sıradakiler dikdörtgen söveli, üsttekiler de kaş kemerlidir. Sonraki

yıllarda türbeye üç sütunun taşıdığı, düz çatılı bir ziyaret mekânı eklenmiştir.

Caddeye açılan pencerelerin üzerine 20 satırlık bir kitabe yerleştirilmiştir. Giriş

kapısı üzerinde de 12 satırlık bir başka kitabe daha bulunmaktadır.

Türbenin içerisinde, girişin bulunduğu duvar dışındaki diğer üç duvara ve pencere

aralarına çini panolar yerleştirilmiştir. Bunlar İznik işi çiniler olup, beyaz zemin

üzerine mavi, yeşil, kırmızı ve firuze renklerde narçiçekleri, palmetler, kıvrık

dallara yer verilmiştir. Kubbenin içerisi ile pandantif ve tonozların da kalem işleri

bezendiği günümüze gelen izlerden anlaşılmaktadır.

93

Türbe içerisinde Destari Mustafa Paşa’dan başka Ayşe Sultan ve üç çocuk lahti

bulunmaktadır. Bunlardan üzerinde hançer motifi olan lahit Paşanın oğluna aittir.

Diğerleri de Paşanın kızlarına aittir. Günümüzde türbe İstanbul Türbeler

Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, ziyarete açıktır.(www.kenthaber.com)

7-) EKMEKÇİZADE AHMET PAŞA TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi Alemdar Mahallesi’nde Kovacılar Caddesi ile Taştekneler

Sokağı’nın birleştiği köşede Molla Hüsrev Camisi karşısında bulunan bu türbe,

yanındaki medrese ve sebil ile birlikte 1606–1618 yıllarında Ekmekçizade Ahmet

Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kitabesi bulunmadığından yapım tarihi kesinlik

kazanamamıştır. Mimarının Sedefkâr Mehmed Ağa olduğu sanılmaktadır.

Ekmekçizâde Ahmet Paşa Edirneli bir sipahinin oğludur. Sultan I. Ahmet (1603–

1617) zamanında Rumeli Beylerbeyi (1607) olmuş, ardından Halep Valiliği

görevinde bulunmuş, 1618 yılında ölmüş ve kendi yaptırdığı türbesine

gömülmüştür. Ekmekçizâde Ahmet Paşa’nın Şehzadebaşı’ndaki külliyesinin yanı

sıra Edirne’de de çeşitli eserleri bulunmaktadır.

Türbe, medrese ile sebil arasında bulunmaktadır. Kesme taştan kare planlı olan

türbenin üzeri kubbe ile örtülüdür. Türbenin içerisinde yapıldığı dönemi yansıtan

XVII. yüzyıl kalem işleri bulunmaktadır.

Türbede Ekmekçizâde Ahmet Paşa, eşi Hanım Sultan, kızı Fatma Sultan,

yakınlarından Ahmet Vasıf Efendi, Vasıf Efendi’nin eşi, torunu Siret Bey, Siret

Bey’in eşi ve Hafız Mehmet Efendi’ye ait sekiz sanduka

bulunmaktadır.(www.kenthaber.com)

8-) FATİH SULTAN MEHMET (SULTAN II. MEHMED) TÜRBESİ;

İstanbul ili Fatih ilçesinde, Fatih Camisi’nin Kıble avlusunda bulunan ilk türbe

Fatih Sultan Mehmed’in ölümünden sonra yapılmıştır. Yapım tarihi kesinlik

kazanamamıştır. Bu türbe 1766 depreminde cami ile birlikte yıkılmıştır. Cami ve

türbeyi Sultan III. Mustafa (1757–1774) devrin barok üslupta, geniş saçaklı ve

revaklı olarak Mimar Mehmed Tahir Ağa’ya 1766 yılında yeniden yaptırmıştır.

Hüseyin Ayvansarayi’nin belirttiğine göre türbenin ikinci kez yapımına 6 Aralık

94

1766’da başlanmış ve 27 Nisan 1767 yılında tamamlanmıştır. Buna göre türbe 4 ay

22 günde tamamlanmıştır. Cami ise 1771 yılında tamamlanmıştır. Cami

öncekinden daha genişletilmiş bu arada Fatih Sultan Mehmed’in gömülü olduğu

bölümün mihrap altında kaldığı, türbeden mihrap altındaki asıl türbeye uzanan bir

dehliz bulunduğu ve bugünkü türbenin ise sembolik olarak yapıldığı iddia

edilmiştir.

Türbe 1782 Cibali yangınında içerisindeki eşyaları ve sandukası ile birlikte

yanmıştır. Bunun üzerine Sultan I. Abdülhamid (1774–1789) türbeyi yeniden

onartmıştır. Yanan sanduka yenilenmiş, kapı söveleri üzerine de bu onarımı

belirten 1784 tarihli bir kitabe yerleştirilmiştir.

Türbe Sultan Abdülaizi döneminde bir kez daha onarılmış, içerisine altın varaklı

nakışlar ve sürme pencereler yapılmıştır. Meşrutiyet döneminde Sultan V. Mehmed

Reşat (1909–1918) türbenin iç bezemelerini, kalem işlerini bir İtalyan dekoratöre

yeniden yaptırmıştır. Bundan sonra İstanbul’un 500. Fetih Yıldönümü Kutlamaları

sırasında 1953 yılında, sonra da 2004 yılında yeniden onarılmıştır.

Türbe kesme taştan, 11.35 m. çapında bir daire çevresinde on kenarlı bir plana

sahip olup, cephesi tamamen mermer kaplıdır. Üzeri kubbe ile örtülmüştür. Giriş

kısmında kapı üzerinde Barok üslupta çok sık kullanılan dalgalı, ahşap bir saçaklık

iki sütun üzerine yerleştirilmiştir. Bu sütunlar yuvarlak kemerlerle birbirlerine

bağlanmıştır. Sütunların yüksek kaideleri ile köşelerinde yaprak motifleri bulunan

başlıkları vardır. Revakın arkasındaki iki renkli mermerden örülmüş kemerin

üzerine de bir Besmele yazılmıştır. Zengin dekorasyonlu bu revaktan sonra

camekânlı bir bölüme girilmektedir. Buradaki kapının üzerine Ankebut suresinden

alınmış olan ve mealen her canlı ölümü tadacaktır anlamında sözler yazılmıştır.

Türbenin üzerini örten kubbe yarım daire kenarlara ve pencereler arasındaki

ayaklara dayanmaktadır.

Türbenin içerisi, kubbe ve duvarlar XIX. yüzyılın sonlarına ait kalem işleri ile

bezenmiştir. Burada Rumiler, palmet ve lotus motifleri de görülmektedir.

Pencerenin üzerine gelen yere de pano halinde Hattat Abdülfettah Efendi’nin

yazdığı Fetih suresinin ilk beş ayeti celi-sülüs ile yazılmıştır. Pandantiflere de İsm-i

Celâl, İsm-i Nebî, Cihar-yar Güzin, Sa’d ve Sait isimleri madalyonlar içerisine

yerleştirilmiştir. Bunların çevresi Rumilerle bezenmiştir. Türbe girişinin sağındaki

95

levhaya Abdülhak Hamid Tarhan’ın “Merkad-ı Fatih’i Ziyaret” isimli şiiri

yazılıdır.

Fatih Sultan Mehmed’in sandukasının etrafı gümüş bir çerçeve içerisine alınmıştır.

Sanduka sim işlemeli bir puşide ile örtülmüştür. Baş ve ayakucuna gümüşten birer

şamdan yerleştirilmiş, kubbeye büyük bir avize asılmış, pencereler de hakiki kadife

perdelerle örtülmüştür. Türbe içerisinde Fatih Sultan Mehmed’in dışında başka bir

mezar bulunmamaktadır. Türbe günümüzde İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün

yönetiminde olup, 1953 yılından bu yana ziyarete

açıktır.(www.kenthaber.com)

9-) FATMA SULTAN TÜRBESİ;

İstanbul ili Eminönü ilçesi, Şehzadebaşı Caddesi’nde, Şehzade Camisi avlusunda

bulunan bu türbe 1588 yılında yaptırılmıştır. Fatma Sultan Kanuni Sultan

Süleyman’ın oğlu Şehzade Mehmed’in kızı, Hümaşah Sultan’ın Ferhat Paşa’dan

olma kızıdır.

Türbe baldaken tarzında yapılmış olup, kare planlıdır. Etrafı açık, dört yuvarlak

sütunun üzerine oturan kubbelidir. Aşağıdan yukarıya doğru daralan mermerden

baklava başlıklı dört sütun sivri kemerlerle birbirlerine bağlanmıştır. Türbenin giriş

kapısının ön yüzünde Kelime-i Şahadet yazılıdır. Türbeye batı cephesindeki basık

kemerli yekpare mermerden yapılmış bir kapıdan girilmektedir.

Türbe içerisinde Fatma Sultan’ın sandukası bulunmaktadır. Ayrıca Fatma Sultan’ın

kocası Şehrizor Beylerbeyi Mehmet Bey’in sandukası da

bulunmaktadır.(www.kenthaber.com)

10-) HATİCE SULTAN TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Şehzadebaşı’nda, Şehzade Camisi’nin Kıble yönündeki

avlu içerisinde Hatice Sultan’ın Türbesi bulunmaktadır. Hatice Sultan’ın kim

olduğu konusunda kaynaklarda bir bilgiye rastlanmamıştır. Türbenin kitabesi de

olmadığından bu konuda ileri sürülen iddiaların ne derece doğru olduğu da

bilinmemektedir. Sicil-i Osmanî’de bu türbenin Yavuz Sultan Selim’in (1512–

1520) kızına ait olduğu yazılıdır. Haluk Şehzuvaroğlu’da Sultan III. Murad’ın

(1574–1595) kızı olduğunu belirtmiştir. M. Çağatay Uluçay Sultan III. Murad’ın

96

bu isimde bir kızı olmadığını yazmıştır. Hatice Sultan Şehzadeler Türbesinde

gömülüdür. Bazı araştırmacılar da burada Yavuz Sultan Selim’in kızı Hatice

Sultan’ın çocuklarının gömülü olduklarını ileri sürmüşlerdir.

Türbe sekizgen planlı, kesme köfeki taşından tek kubbeli bir yapıdır. Kubbe

doğrudan doğruya sekizgen gövdenin üzerine oturtulmuş, saçak hizasında da iki

sıralı kirpi saçak dizisine yer verilmiştir. Dış cepheler birbirinden köşeli sütunlarla

ayrılmıştır. Duvarların alt tarafı köfeki taşından, üst tarafı da tuğladan örülmüştür.

Cephelerde altlı üstlü pencereler bulunmaktadır. Bu pencerelerden alt sıradakiler

demir parmaklıklı ve dikdörtgen söveli, üst sıradakiler de sivri kemerlidir. Yalnızca

giriş kapısının bulunduğu yüzde pencereye yer verilmemiştir. Türbenin içerisinde

herhangi bir bezeme unsuruna rastlanmamaktadır. Türbe içerisinde dört sanduka

bulunmaktadır.(www.kenthaber.com)

11-) HATİCE TURHAN SULTAN TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesinde, Safiye Sultan’ın 1598’de yapımını başlattığı, Kösem

Sultan’ın girişimlerine karşılık yarım kalan ve sonra, Hatice Turhan Sultan

tarafından 1665’te tamamlanan Yeni Cami Külliyesi’nin bir bölümünü oluşturan

Hatice Turhan Sultan Türbesi 1663 yılında yapılmıştır. Mimarı Yeni Cami’nin de

mimarı olan Mustafa Ağa’dır. Yeni Cami’nin güneyinde yer alan türbe ile cami

arasında bir yol geçmektedir. Türbe Valide Sultan adına yapılmışsa da, daha sonra

buraya Sultan IV. Mehmet ve padişah ailesinden bazı kişiler gömülmüştür. Hatice

Turhan Sultan, Sultan İbrahim’in eşi, Sultan IV. Mehmed’in de annesidir.

Mimari yönden Sultanahmet Türbesi’ne benzeyen bu türbe kare planlı bir mekân

ile türbenin ön cephesinde 15.00x15.00 m. ölçüsünde bir revaktan meydana

gelmiştir. Bu revak kırmızı ve beyaz taşların alternatifli olarak örülmesinden

meydana gelen sivri kemerler ve duvara bitişik payelere dayanmaktadır. Revakın

orta bölümü pandantifli bir kubbe ile örtülmüştür. Revak çini süslemeli ve kalem

işi süslemeler ile bezelidir. Buradaki beyaz zeminli dikdörtgen panoların ortalarına

kırmızı ve soluk yeşil renkte şemseler yapılmış ve içleri çiçek demetleri ile

doldurulmuştur. Panoların köşelerinde ise kırmızı renkte dolgu motifleri

bulunmaktadır.

97

Türbe kapısının sağ tarafında mealen “Ey kapılar açan Allahım, bize hayırlı kapılar

aç” yazısı yer almaktadır. Türbe kesme taşlardan yapılmış revakın yer aldığı cephe

dışında iki sıra pencere ile aydınlatılmıştır. Bunlardan alt sıra pencereler dikdörtgen

mermer söveli olup, demir lokmalı parmaklıkları vardır. Üst sıra pencereler sivri

kemerli alçı şebekelidir. Türbenin içerisi çini ve kalem işleri ile bezenmiştir.

Burada İznik işi çinilere yer verilmiştir. Pencerelerin üzerindeki yazı kuşağı ile

sonuçlanan bölümün üzerindeki duvarlara ve yapıyı örten kubbe klasik malakâri

süslemelerle bezelidir. Buradaki orijinal bezemeler 1959 yılında yapılan

restorasyon sırasında ortaya çıkarılmıştır. Klasik madalyon ve rozetlerden oluşan

bu bölümdeki kalem işleri orijinal kalem işlerinin tekrarı olarak XIX.-XX. yüzyıl

arasında yapılmıştır. İç mekânı çepeçevre kuşatan çini kuşakta Mülk suresinin

1.30. ayeti yazılıdır. Türbenin batı duvarı içerisine iki satırlık talik yazılı bir kitabe

bulunmakta olup, bu kitabe Sultan IV. Mehmet’in türbeye gömülmesi sırasında

buraya konulmuştur.

Türbenin önündeki revakın sağ tarafına Sultan III. Ahmet zamanında bir kütüphane

yaptırılmıştır. Ayrıca türbenin yanına sonradan Havatin ve Cedid Havatin denilen

iki türbe daha yapılmıştır.

Türbede, Sultan IV. Mehmed, Hatice Turhan Sultan’ın yanı sıra Sultan II. Mustafa,

Sultan III. Ahmet ve Sultan I. Mahmut gömülüdür. Bunların yanı sıra III. Ahmet’in

kızları Sabiha, Rukiye ve Naile Sultan, III. Ahmet’in oğulları Mehmet,

Abdülmelik, Mustafa, Murat; Sultan II. Mustafa’nın oğulları Şehzade Süleyman,

Şehzade Ali, Şehzade Mehmet, Şehzade Hasan, kızları Emetullah ve Fatma

sultanlar; III. Ahmed’in kadınlarından Zeynep Kadın olmak üzere 44 mezar

bulunmaktadır. (www.kenthaber.com)

12-) HAVATİN TÜRBESİ;

İstanbul ili Eminönü ilçesinde, Hatice Turhan Sultan Türbesi’nin batı yönündeki

çıkıntılı kısmına eklenmiş olan bu türbenin ne zaman yapıldığı konusunda bir

belgeye rastlanmamıştır. Türbe içerisinde bulunan sandukalardan en eskisi 1845

tarihlidir. Ancak, türbenin mimari yapısı bu tarihten daha önceki bir devre işaret

etmektedir.

Türbe kesme taştan 7.55x7.67 m. ölçüsünde olup, dışarıya çıkıntı yapan bir blok

98

görünümündedir. Güney kenarının ortasındaki dikdörtgen çerçeve içerisine

alınmış, önünde de iki sekiz köşeli bir sütun bulunan girişi vardır. Türbenin içerisi

mimari ve sanat tarihi yönünden herhangi bir özellik göstermemektedir. Hatice

Turhan Sultan Türbesine dayandığı doğu kenarında iki pencere bulunmaktadır. Bu

pencerelerin iki yanına birer dolap nişi yerleştirilmiştir. Ancak bu durum yapı ile

bir uyumsuzluk göstermektedir. Bunun dışındaki kenarlarında yine dikdörtgen

söveli ikişer pencere daha bulunmaktadır. Bu pencerelerin arasına da birer dolap

yerleştirilmiştir.

Türbe içerisinde 17 sanduka bulunmakta olup, bu sandukalardan dördü sedef

kakmalı parmaklıklar içerisine alınmıştır. Sandukalardan 12’si Sultan

Abdülmecit’in kızları ve şehzadelerine aittir. Diğer beş sanduka ise Sultan

Abdülaziz’in kızı Esma Sultan’ın oğlu Hasan Bedreddin Efendi ile İkbal ve Kadın

Efendilere aittir.(www.kenthaber.com)

13-) HÜRREM SULTAN TÜRBESİ;

İstanbul ili Eminönü ilçesindeki Süleymaniye Külliyesi’nin içerisinde Kanuni

Sultan Süleyman Türbesi’nin yanında bulunan bu türbe 1558 yılında Hürrem

Sultan için Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1558 yılında Mimar Sinan’a

yaptırılmıştır.

Türbe kesme köfeki taşından, dıştan sekizgen, içten onaltıgen planlıdır. Türbenin

giriş cephesi dışında her cephede altlı üstlü ikişer penceresi vardır. Bunlardan alt

sıra pencereler dikdörtgen söveli olup, üzerlerinde hafif sivri sağır kemerlere yer

verilmiştir. Mermer pencere alınlıklarının etrafını pembe mermerden bir bordür

çevirmektedir. Sivri kemerli üst sıra pencerelerin yuvarlak kemerli açıklıkları

bulunmaktadır. Türbenin tüm pencereleri silmeler içerisine alınmış ve böylece

cepheye hareketlilik verilmiştir.

Türbenin önündeki giriş revaklı olup, önde dört, arkada iki sütunun taşıdığı bu

revak düz çatı ile örtülmüştür. Buradaki mukarnas başlıklı sütunlar birbirlerine

sivri kemerlerle bağlanmış ve kilit taşları üzerine de rozetler yerleştirilmiştir. Basık

kemerli giriş kapısı üzerinde Kelime-i Tevhid yazılı bir kitabe bulunmaktadır.

Türbenin üzeri yuvarlak kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Bu kasnağın üzerine de

kabartma olarak ayetler yazılmıştır.

99

Türbenin içerisi sıratlı ve renkli sır tekniğinde çinilerle bezenmiştir. Bitkisel motifli

bu çiniler mercan kırmızısı, lacivert ve firuze renklerde olup, aralarında Türk çini

sanatında çok rastlanmayan siyah renge de yer verilmiştir. Dış cephede, kapının iki

yanındaki çini panolar altta lacivert, firuze ve beyaz renklerin kullanıldığı mermer

taklidi şeklindedir. Bunların üzerindeki sivri kemerli panoda bahar dalı, altında

lale, karanfil gibi çiçeklerden meydana gelmiş kompozisyonlara yer verilmiştir.

Köşe dolgularında mavi zemin üzerine beyaz konturlu Çin bulutları görülmektedir.

Bunların üzerine de lacivert zemine beyaz sülüs yazı ile ayetler yazılmıştır.

Türbenin içerisi üst sıra pencerelerin altına kadar çinilerle kaplıdır. Pencere

alınlıkları çinilerle kaplı olup, burada beyaz zemin üzerine kırmızı, siyah, firuze ve

lacivert renklere yer verilmiş, hatayi ve hançer yaprakları tüm yüzeyi

doldurmuştur. Pencerelerin üzerine de beyaz sülüs yazı ile yazılı ayetler

yerleştirilmiştir. Burada kapının iki yanındaki çinilerden farklı olarak renkli sır

tekniğinin kullanıldığı da görülmektedir.

Türbede çini süslemeler dışında ağaç işlerine ve kalem işlerine de geniş yer

verilmiştir. Kubbe içerisinde kalem işinden bitkisel kompozisyonlar yapılmıştır.

Kapı kanatlarında, pencere kanatlarında, sanduka şebekelerinde ağaç işçiliği

kullanılmış, özellikle kündekâri tekniği hemen hemen tüm ağaç işlerinde

kullanılmıştır.

Türbe içerisinde Hürrem Sultan’dan başka Sultan II. Selim’in şehzadesi Mehmet

ile Kanuni Sultan Süleyman’ın kız kardeşi Hatice Sultan’ın kızı Hanım Sultan

gömülüdür.

(www.kenthaber.com)

14-) KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesinde, Süleymaniye Camisi’nin avlusunda bulunan Kanuni

Sultan Süleyman Türbesi, ölümünden sonra yapılmıştır. Kanuni’nin Zigetvar

Savaşı’nda, kalenin düşmesinden birkaç saat önce 6–7 Eylül 1566 yılında ölmüştür.

Sokullu Mehmet Paşa Kanuni’nin ölümünü orduda karışıklık çıkmaması amacı ile

gizlemiş, iç organları sultanın öldüğü yere gömülmüş, cesedi İstanbul’a

getirilmiştir. Padişahın ölümü Belgrat’a yaklaşırken açıklanmış ve tabut 400 kişilik

Vezir Ahmet Paşa’nın komutasında İstanbul’a götürülmüştür. Süleymaniye Camisi

100

önünde üçüncü defa namazı kılınmış ve caminin mihrabı önüne gömülmüştür.

Kanuni Sultan Süleyman’ın (1520–1566) öldüğü Zigetvar’da bir makam türbesi

yapılmıştır. Sultan II. Selim’in (1566–1574) emri ile Budin Valisi Sokullu Mustafa

Paşa aynı yerde bir türbe yaptırmıştır. Sonraki yıllarda Sultan IV. Mehmet (1648–

1687) bu türbeyi onarmıştır. Osmanlıların Macaristan’dan çekilmesinden sonra bu

türbe yıktırılmıştır.

Kanuni Sultan Süleyman’ın İstanbul’daki türbesini oğlu Sultan II. Selim

yaptırmıştır. Mimar Sinan’ın eseri olan bu türbe sekizgen planlı olup, köşeleri

hafifçe pahlanmıştır. Sekizgen gövdenin alt kısmını geniş bir saçak altında dolaşan

sivri kemerli bir revak çepeçevre sarmıştır. Bu revak iki mermer kemerlerin üzerine

oturduğu baklava başlıklı 29 sütun tarafından taşınmaktadır. Sütunların aralarına

Bursa kemerli korkuluklar yerleştirilmiştir. Bu revakların arkasında dikdörtgen

çerçeveli, mermer söveli pencereler bulunmaktadır. Pencerelerin iki renkli sivri

kemerli alınlıkları mermer ile kaplanmıştır.

Türbenin sekizgen gövdesinin üzerinde iki renkli mermerlerle örülmüş geniş bir

sivri kemer içerisinde üçlü pencere gurupları bulunmaktadır. Bunlardan ortadaki

pencereler yanlardakinden daha geniş ve daha yüksektir. Pencere kemerleri sivri

formlu ve iki renk mermer örgülüdür. Türbenin cephesi mukarnaslı bir friz ve

palmetli bir tepelikle sonlandırılmıştır. Üst örtü iç içe iki kubbe şeklinde olup,

kasnaksızdır.

Türbenin giriş revakı üç kemerlidir. Bunun sağ ve soluna birer kemer daha

eklenmiştir. Bunun sonucu olarak da giriş revakı beş kemerli görünüm kazanmıştır.

Ortadaki revak dizisinin kemerleri yandakilere göre daha sivri ve daha yüksektir.

Giriş revakının kemerleri mukarnas başlıklı sütunlar üzerine oturtulmuştur. Ayrıca

revaklar mermer şebekelerle çevrilmiş, revakın tavanı mermer plakalarla

kaplanmıştır. Bu bölüm dıştan geniş bir çatı ile örtülmüştür.

Türbenin içerisi de sekizgen planlı olup, üzerini örten kubbe geniş pandantifler

üzerine oturtulmuştur. Bu pandantifler mukarnas başlıklı kırkızı porfir ve beyaz

mermer sekiz sütun tarafından taşınmaktadır. Türbenin içerisi XVI. yüzyılın

çinileri, kalem işleri ve ağaç işçiliğinin örnekleri ile bezenmiştir. Giriş kapısının iki

yanına bitkisel kompozisyonların egemen olduğu çini panolar yerleştirilmiştir.

101

Abanoz kapı kanatları sedef ve fildişi kakmalarla bezenmiş, bunların üzerine

Kelime-i Tevhit yazılmış ve geometrik süslerle de bezenmiştir. İç mekân duvarları

yarıya kadar çini ile kaplanmıştır. Burada beyaz zemin üzerine lacivert, firuze ve

kırmızı renklerin ağırlıklı olduğu bitkisel kompozisyonlu çiniler boş yer

bırakmamacasına bütün yüzeyi kaplamıştır. Ayrıca çinilerin üzerinde tüm mekânı

çepeçevre dolaşan bir ayet frizi bulunmaktadır. Pandantiflerin yüzeylerine de

Allah, Muhammed ve dört halifenin isimleri yazılıdır. Kubbe kalem işleri ile

bezenmiş, altın yaldızlı madalyonlar da dikkati çekmektedir. Burada rumi ve

hatayilerin yanı sıra bezemeleri birleştiren düğümlerin ortalarına parlak cisimler

yerleştirilmiştir. Türbede Kanuni’den başka II. Süleyman, II. Ahmed ve hasekisi

Rabia Sultan, Kanuni’nin kızı Mihrimah Sultan, II. Süleyman’ın annesi Saliha

Dilaşub Sultan ve II. Ahmed’in kızı Asiye Sultan

gömülüdür.(www.kenthaber.com)

15-) KEÇECİZADE FUAD PAŞA TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Çemberlitaş, Binbirdirek Mahallesi, Peykhane

Caddesi’nde bulunan bu türbenin yapım tarihi kesin olarak bilinmemekte olup,

tartışmalıdır. Fransa’da 1869’da ölen Keçecizade Fuad Paşa’nın ölmeden önce bu

türbenin tasarımını yaptırdığı, ölümünden sonra da inşa edildiği ileri

sürülmektedir.

Keçecizade Fuad Paşa Tanzimat dönemi Osmanlı sadrazamlarından olup, Şair

Keçecizade Mehmet İzzet Efendi’nin oğludur. Mekteb-i Tıbbıye-i Şahane-i

Askeriye’yi bitirmiş, Hekim Yüzbaşı olarak Trablusgarp’a gitmiş, 23 yaşında

hekimliği bırakarak Bab-ı Âli Tercüme Odasına 1837 yılında girerek diplomatlığa

başlamıştır. Büyük Reşit Paşa son derece mükemmel Fransızca bilen Fuad Paşa’yı

himayesine alarak Mütercimievvel ve Londra elçiliği başkâtibi yapmıştır. Bundan

sonra 1844’te Madrid muvakkat elçisi, Diva-ı Hümayun tercümanı, Bükreş ve

Petersburg elçiliklerinde bulunmuştur. 1851ðe Hariciye Nazırı olmuş, 1853 yılında

askeri kumandan unvanı ile Yanya’ya gönderilmiş ve burada asayişi bozan Yunan

çetelerini ortadan kaldırmıştır. İstanbul’a dönüşünden sonra Meclis-i Tanzimat

Reisi, ikinci kez Hariciye Nazırı olmuş, 1859’da Şam İhtilalini bastırmak üzere

askeri kumandan olarak Suriye’ye gönderilmiştir. Şam’daki ihtilali bastırdıktan

sonra 1861 yılında sadrazamlığa getirilmiştir. Bunun ardından Seraskerlik ve ikinci

102

kez sadrazam olmuş, Sultan Abdülaziz’in Avrupa seyahatine katılmıştır. Fransa’nın

Nice şehrinde 1868 yılında ölmüştür. Cenazesi İstanbul’a getirilmiş ve türbesine

gömülmüştür.

Türbe sekizgen planlı olup, dış cephesindeki mermer süslemeleri Endülüs

mimarisinden etkilenmiştir. At nalı şeklindeki kemerli pencereleri son derece

özenli bir işçiliği yansıtmaktadır. Kademeli taş kaide üzerinde çokgen planlı

türbenin üzeri kubbe ile örtülüdür. Türbenin kapı ve pencerelerinde Mağrip üslubu

kemerleri gotik silmelerle beraberlik sağlamıştır. Köşe sütunları yine Mağrip

mimarisinde karşılaşılan moresk başlıkları ile dikkati çekmektedir. Pencere

şebekelerindeki bezemeler Endülüs Elhamra Sarayının bezemelerini andırmaktadır.

Türbenin sağır cepheleri de boş yer kalmamacasına bezemelerle kaplıdır.

Bu türbe aynı zamanda batı etkili XIX. yüzyıl Osmanlı mimarisinin ilginç

örneklerinden birisidir.

Türbe içerisinde Keçecizade Fuad Paşa ile kime ait olduğu bilinmeyen iki sanduka

daha bulunmaktadır.(www.kenthaber.com)

16-) KESİKBAŞ HÜSEYİN AĞA TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, İshak Paşa Mahallesi’nde, Küçük Ayasofya Camisi’nin

haziresi içerisinde bulunan bu türbe 1510 yılında yaptırılmıştır. Hüseyin Ağa

Sultan II. Bayazıt (1481–1512) devri Darüssaade Ağalarından olup, kapıcılık

görevinde bulunmuş, rivayete göre de 1510 yılında öldürülmüştür. Bunun da

nedeni Hüseyin Ağa’yı çekemeyenler vergi kaçakçılığı yaptığını padişaha şikâyet

etmişler. Padişah da bunun üzerine başının vurulmasını istemiştir. Küçük Ayasofya

Camisi’nin bulunduğu yerde başı vurulmuş, rivayete göre ayağa kalkan Hüseyin

Ağa kesik başını alarak bugünkü türbenin bulunduğu yere gelmiş ve orada

ölmüştür.

Türbe sekizgen planlı, klasik üslupta, tuğla ve kesme taştan yapılmıştır. Duvarları

iki sıra tuğla bir sıra da moloz taştan örülmüştür. Duvarlarında sivri hafifletme

kemerleri içerisine her sırada birer tane olmak üzere iki sıra halinde pencereler

açılmıştır. Ahşap çatının üzerine boynuz şeklinde bir alem yerleştirilmiştir.

103

Türbede Hüseyin Ağa’dan başka Mehmet Kamil Efendi (1911) sandukası ile

kimliği bilinmeyen bir sanduka daha vardır.(www.kenthaber.com)

17-) KOCA RAGIP MEHMED PAŞA TÜRBESİ;

İstanbul ili Eminönü ilçesi, Laleli Ordu Caddesi’nde bulunan bu türbe ismini

taşıyan kütüphanenin bahçesinde 1761 yılında yapılmıştır.

Koca Ragıp Mehmet Paşa Sultan III. Osman (1754–1757) ve Sultan III. Mustafa

(1757–1774) devri sadrazamlarından olup, Enderun’da yetişmiş Sadaret

Mektupçuluğu, Reisül-Küttablık, Halep Beylerbeyi ve Sadrazamlık yapmıştır.

Sultan III. Ahmed’in (1703–1730) kızı Saliha Dlâşup Sultan ile evlenerek saraya

damat olmuştur. Sadrazamlık görevinde iken yaşlılığından ötürü kendisine Koca

unvanı verilmiş ve 1762 yılında da ölmüştür. Hayatta iken 1761 yılında yaptırmış

olduğu kütüphanesinin yanındaki türbeye gömülmüştür.

Koca Ragıp Mehmet Paşa Kütüphanesi’nin bahçesindeki türbe altıgen planlı, açık

türbe şeklinde yapılmıştır. Barok üsluptaki türbe üç basamaklı bir podyum üzerinde

altı mermer sütun ve bunların arasındaki altı yuvarlak kemerlidir. Sütunların arası

dövme demir şebekeli olup, aynı zamanda üst örtüdeki kubbe yerine de demir bir

başlık oturtulmuştur.

Türbenin içerisinde Koca Ragıp Mehmet Paşa’nın lahdi bulunmaktadır. Türbede

ayrıca Koca Ragıp Paşa’nın torunu Mehmet Emin Bey’in 1763 tarihli lahdi de

bulunmaktadır.

(www.kenthaber.com)

18-) KOCA SİNAN PAŞA TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Divanyolu üzerinde, Yeniçeriler Caddesi’nde bulunan

Koca Sinan Paşa Türbesi kendi ismini taşıyan külliyesinin bir bölümündedir.

Külliye ile birlikte türbeyi Mimar Davud Ağa 1593 yılında yapmıştır.

Koca Sinan Paşa Sultan II. Selim (1566–1574), Sultan III. Murad (1574–1595),

Sultan III. Mehmed (1595–1603) dönemlerinde beş defa sadrazamlık yapmıştır.

Enderun’dan yetişmiş sarayda Çeşnigirbaşı görevinde bulunmuş, bundan sonra

Mirimiran olmuş ve ardından Erzurum, Halep, Mısır Beylerbeyliğine tayin

104

edilmiştir. Sultan II. Selim zamanında Yemen seferine katılmış ve Yemen’i

fethettiği için de kendisine Yemen Fatihi unvanı ile Vezirlik rütbesi verilmiştir.

Ardından Tunus’u da fethetmiştir. İran seferinde Serdar ve Sadrazam olmuştur. Bu

dönemde yaşlı olduğundan ötürü de kendisine Koca Sinan Paşa denilmiştir. Sinan

Paşa 1596 yılında ölmüş ve kendi adına 1593 yılında yaptırdığı külliyesi yanındaki

türbeye gömülmüştür.

Koca Sinan Paşa’nın türbesi dıştan on altıgen, içten sekizgen planlıdır. Kesme

taştan yapılmış olan türbenin giriş kapısı önünde beş mermer sütunun taşıdığı üzeri

meyilli bir revak bulunmaktadır. Buradaki sütunlar kaş kemere benzeyen dilimli

kemerlerle birbirine bağlanmış, ayrıca köşelere de sütunlar yerleştirilmiştir.

Türbenin cephesi oldukça hareketli bir görünümdedir. Cephenin alt kısmı

dikdörtgen formda, demir parmaklıklı, sivri kemerli, geometrik motifli pencerelerle

hareketlendirilmiştir. Pencerelerin üst kısımları iki renkli taşla örülmüş, alçı

şebekeli pencereler arasında kalan yüzeylere de sağır pencereler yerleştirilmiştir.

Bunların üzerinde tüm cepheyi çepeçevre dolanan mukarnaslı bir kuşak ile palmetli

bir frize yer verilmiştir. Türbenin her cephesinde altlı üstlü ikişer pencere

bulunmaktadır. Bunlardan alt kat pencereler dikdörtgen söveli, üst sıradakiler ise

müzeyyen küçük pencerelerdir.

Türbenin üzeri on altıgen kasnaklı sivri bir kubbe ile örtülmüştür. Bezeme olarak

dikkat çeken bir özelliği bulunmamaktadır.

Yuvarlak kemerli mermer söveli bir kapıdan girilen türbenin kitabe yeri boş

bırakılmıştır. Türbenin içerisinde de dikkati çeken bir bezeme bulunmamaktadır.

Yalnızca kubbe içerisine sülüs yazı ile Zümer suresinin 53. ayeti yazılmıştır.

Bunun dışında kalan yüzeyler kıvrık dal ve bitkilerle bezenmiştir. Bu bezeme

kubbenin ortasından kubbe eteğine kadar devam etmektedir.

Türbe içerisinde Koca Sinan Paşa’nın sandukası dışında iki adet daha ahşap

sanduka ile biri kitabeli iki mermer çocuk lahdi bulunmaktadır. Bu sandukalar

üzerinde kitabe bulunmadığından kime ait oldukları bilinmemektedir. Türbenin

çevresindeki hazirede dönemin önemli kişilerine ait mezar taşları

bulunmaktadır. Koca Sinan Paşa Türbesi İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün

yönetiminde olup, ziyarete açıktır.

(www.kenthaber.com)

105

19-) KÖPRÜLÜ MEHMED PAŞA TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Divanyolu Caddesi üzerinde bulunan bu türbe Köprülü

Mehmet Paşa’nın sağlığında 1661 yılında yapılmıştır.

Köprülü Mehmet Paşa Sultan IV. Mehmed (1648–1687) devri

sadrazamlarındandır. Köprülü Fzıl Ahmet Paşa ile Fazıl Mustafa Paşa’nın

babasıdır. Enderun’da eğitim görmemesine rağmen devlet görevlerinde

bulunmuştur. Hüsrev Paşa’nın hazinedarı olmuş, Şam, Kudüs, Trablusşam valiliği

yapmış 1650 yılında da vezir olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu’nun zor günlerinde,

IV. Mehmed’in yaşının küçük oluşundan ötürü Devlet Hatice Turhan Valide Sultan

tarafından yönetiliyordu. Bu dönemde Köprülü Mehmed Paşa sadrazam olmuş ve

bu sadrazamlığı kabul etmek için de dört şart ileri sürmüştür. Bu şartların padişaha

arz ettiklerinin kabul edilmesi, istediği kişileri kullanması, işlerinde bağımsız

olması ve aleyhinde yapılacak dedikodulara önem verilmemesi idi. Mehmed

Paşa’nın bu şartlarının kabul edilmesi üzerine 1656 yılında sadrazamlık görevine

başladı. O dönemde İstanbul başta olmak üzere Osmanlı topraklarında asayişsizlik

ve rüşvet çoğalmıştı. Ordu gücünü kaybetmeye başlamış, Venedikliler Çanakkale

Boğazı’nı kontrol altına almaya başlamışlardı. Köprülü Mehmed Paşa bu zor

günleri aşmış ve imparatorluğu canlandırarak itibarını güçlendirmiştir. Güçlü bir

donanma kurarak Çanakkale Boğazı’na yeniden hâkim olmuş, Erdel beyinin

isyanını bastırmış ve Anadolu’daki eşkıyaları sindirmiştir. 25 yıl sadrazamlık

yaptıktan sonra 1661 yılında ölmüştür. Vasiyeti üzerine de oğlu Fazıl Ahmet Paşa

Onun yerine getirilmiştir.

Köprülü Mehmed Paşa’nın türbesi sekizgen planlı olup, sekiz stalaktitli yuvarlak

mermer sütunun taşıdığı kafesli kubbeli açık türbe şeklindedir. Sütun araları bronz

şebekelerle birbirlerine bağlanmıştır. Türbeye bronz şebekeli bir kapıdan

girilmektedir. Bu kapının üzerinde sülüs yazı ile bir ayet bulunmakta olup, ayrıca

sütun aralarına da kartuşlar içerisinde beş ayrı kitabe bulunmaktadır.

Türbe içerisinde Köprülü Mehmed Paşa’nın yanı sıra oğlu Köprülü Fazıl Ahmed

Paşa, Sultan II. Mustafa’nın kızı Ayşe Sultan’ın mezarları

bulunmaktadır.(www.kenthaber.com)

106

20-) KUYUCU MURAT PAŞA TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Beyazıt’ta Vezneciler Caddesi’nde bulunan bu türbe,

Kuyucu Murat Paşa’nın 1601 yılında yaptırdığı medresenin yanında yer

almaktadır.

Kuyucu Murat Paşa Sultan I. Ahmed (1603–1617) dönemi sadrazamlarındandır.

Enderun’dan yetişmiş, 1557’de Mısır valisi Mahmud Paşa’ya Kethüda olmuş,

Sinan Paşa ile 1571’de Yemen seferine katılmış ve Yemen Beylerbeyi olmuştur.

Daha sonra Şarkîkaraağaç başta olmak üzere çeşitli sancaklarda görev yapmıştır.

Üç defa Diyarbakır valisi olmuş, İran savaşı sırasında esir düşmüşse de kaçmayı

başarmış ve İstanbul’a dönmüştür. Bundan sonra Kıbrıs, Diyarbakır ve Halep

valiliklerinde bulunmuştur. Macaristan seferine 1606’da katılmış ve aynı yıl Derviş

Paşa’nın yerine sadrazam olmuştur. Sadrazamlığı sırasında Anadolu’daki isyanları

bastırmış, İranlılarla yapılan savaşları kazanmıştır. Kuyucu Murad Paşa 1611

yılında ölmüş ve sağlığında yaptırmış olduğu medresesinin yanındaki türbesine

gömülmüştür.

Türbe kesme taş ve tuğladan örülmüş kare planlı bir yapıdır. Üzeri düz bir çatı ile

örtülmüştür. Altlı üstlü iki sıra halindeki pencereler ile aydınlatılmıştır. Bu

pencereler alt sırada dikdörtgen, mermer söveli ve sivri mermer alınlıklıdır. Üst

sıradaki pencereler ise kaş kemerlidir.

Türbeye güney cephesindeki revaklı bir kapıdan girilmektedir. Buradaki revakın

üzerine “Allah’ın selamı üzerinize olsun, iyi insanlar olduğunuz için Cennete girin

ve orada kalın” anlamında bir yazı yazılmıştır. Ayrıca kapının üzerinde celi-sülüs

yazı ile mermer zemine Zümer suresinin 73. ayeti yazılmıştır. Türbenin içerisi son

derece sade olup, bezeme elemanına rastlanmamaktadır.

Türbede Kuyucu Murad Paşa’dan başka Cağaloğlu Sinan Paşazade Mahmud Paşa

(1642) ve Abaza Mehmed Paşa’nın (1638) mezarlarının yanı sıra üç ahşap sanduka

ile bir de çocuk lahdi bulunmaktadır.(www.kenthaber.com)

21-) MAHMUD NEDİM PAŞA TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Cağaloğlu Babı Âli Caddesi üzerinde bulunan Mahmud

Nedim Paşa Türbesi, Mahmud Nedim Paşa’nın ölümünden sonra 1883’te

107

yapılmıştır. Mahmut Nedim Paşa (1818–1883) Osmanlı Sadaret Mektubî

Kaleminden yetişmiş, Nezaret Müsteşarlığı valilikler ve nazırlıklar yapmış, 1871–

1872 ve 1875–1876 yıllarında iki kez sadrazamlık yapmıştır.

Türbe XIX. yüzyılda yapılmış benzeri türbeler gibi kare planlı olup, üç cephesi

birbirinin eşidir. Bu cephelerde birbirinin eşi yarım daire kemerli birer büyük

pencere, iki yanında da derinliği az olan birer niş bulunmaktadır. Cephelerin

kenarlarında kompozit başlıklı plasterlere yer verilmiştir. Giriş cephesi köfeki

taşından, oldukça düzgün ve sade bir işçilik göstermektedir. Giriş kapısı üzerinde

kitabe bulunmamaktadır. Türbenin kitabeleri güneydoğu cephesinde olup, kasnakta

Kuran’dan Al-i İmran, Embiya ve Fecr surelerinin ayetleri; yarım daire

biçimindeki pencere kemeri alınlığında da “Necib Paşa-zade Sadr-ı Esbak Mahmud

Nedim Paşa merhumun ruhiçün Li’ilahi l-Fatiha. Sene 1300 fi Recep” yazısı

bulunmaktadır. Türbeyi örten kubbenin pandantifleri üzerine eklektik üslupta

kalem işleri yapılmıştır.

Türbe içerisinde Mahmut Nedim Paşa ve kimliği bilinmeyen bir kişiye ait, iki

ahşap sanduka bulunmaktadır.(www.kenthaber.com)

22-) MAHMUD PAŞA TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Mahmutpaşa’da Mahmut Paşa Camisi’nin avlusunda

bulunan bu türbe 1474 yılında yapılmıştır. İstanbul türbelerinin en erken

örneklerinden birisidir.

Mahmut Paşa, Fatih Sultan Mehmet devri sadrazamlarından olup, Sultan II. Murad

(1446–1451) zamanında saraya alınmış ve Şehzade Mehmed’in yanına verilmiştir.

Fatih Sultan Mehmed padişah olunca da önce Ocak Ağası, daha sonra Rumeli

Valisi olmuş, İstanbul’un fethedildiği 1453 yılında da sadrazamlığa getirilmiştir.

İstanbul’un fethi sırasında önemli rol oynamış, 16 yıl sadrazamlıkta bulunmuş,

zamanında Sırbistan’ın büyük bir kısmı, Bosna ve Midilli ele geçirilmiştir. 1469

yılında sadrazamlıktan azledilmiş, 1472’de yeniden sadrazamlığa getirilmiş, 1474

yılında da öldürülmüştür. İstanbul’da kendi ismini taşıyan semtte cami, medrese,

hamam, kütüphane yaptırmıştır. Sofya’da da birçok vakıf eseri bulunmaktadır.

108

Mahmut Paşa Türbesi köfeki taşından, sekizgen planlı, tek kubbeli bir yapıdır.

Türbenin üzeri 7.37 m. çapında bir kubbe ile örtülüdür. Her kenarında dikdörtgen

söveli iki sıra halinde 15 pencere bulunmaktadır. Alt sıra pencereler dikdörtgen

söveli, üst sıra pencereler de sivri kemerli, alçı şebekelidir. Türbenin dış cephesi

sırlı mozaik çiniler ile kaplıdır. Bu çiniler firuze ve lacivert renklerde yıldız ve

poligonal biçimdedir. Bu çiniler alt pencerelerin üzerinden başlayarak ikinci kat

pencereleri de kapsayarak tüm türbeyi çepeçevre kuşatmaktadır.

Türbenin içerisine mermer merdivenli eyvan şeklinde bir portalden girilmektedir.

Bu cephe 1827 yılında sundurma şekline sokulmuş ve orijinalliği bozulmuştur.

Türbenin giriş kapısı üzerindeki orijinal kitabesi 1827 yılında yapılan onarım

sırasında sökülmüş ve yerine iki satırlık bir kitabe

konulmuştur. (www.kenthaber.com)

23-) MİMAR SİNAN TÜRBESİ;

İstanbul ili Eminönü ilçesinde, Süleymaniye yapı topluluğunun yanı başında Salis

ve Rabi Medreselerinin köşesinde, Fetva Yokuşu ile Mimar Sinan Caddesi’nin

kesiştiği köşede bulunmaktadır.

Mimar Sinan 1556 yılında Süleymaniye Külliyesini tamamladıktan sonra bu

türbeyi yaptırmıştır. Türbenin yanında bulunan Mimar Sinan’ın evi ile sıbyan

mektebi günümüze gelememiştir. Mimar Sinan türbesini kendi mülkü olan

arsasının en uç noktasına yapmıştır. Yaptığı her eserde yeni değişiklikler deneyen

Mimar Sinan bunu kendi türbesinde de uygulamıştır.

Süleymaniye Külliyesi içerisinde bulunan Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem

Sultan türbeleri ile kendi türbesi karşılaştırıldığında bu türbenin oldukça basit ve

mütevazı bir görünümdedir. Büyük olasılıkla Mimar Sinan, Kanuni Sultan

Süleyman gibi bir padişahın yanına gösterişli bir türbe yapmaktan kaçınmıştır.

Bununla beraber türbesini mimari yönden son derece ahenkli ölçülerle, adeta bir

yüzük taşı gibi bulunduğu üçgen alanın en uç noktasına oturtmuştur.

Türbe yontma köfeki taşı ile mermerden yapılmıştır. Mimar Sinan Caddesi’ndeki

avlu duvarına on bir, Fetva Yokuşu’na da geometrik şebekeli beş mermer pencere

açılmıştır. 1940 yılında yapılan onarım sırasında buradaki avlu duvarları yıkılmış,

lotus ve palmetlerden meydana gelen bir frizle sonuçlanarak yeniden yapılmıştır.

109

Bazı eski resimler avlu duvarının onarım öncesi durumu ile ilgili bazı fikirler

vermektedir. Bunlara göre muntazam olmayan kaba yontma taş duvar üzerine yine

taş bir friz geçirilmiş ve bunu pencere dizisi izlemiştir. Orijinal pencere dizisi ile

bugünkü pencereler arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır.

Mimar Sinan’ın mermer sandukasının önündeki hacet penceresinin üzerine yekpare

mermerden bir kitabe yerleştirilmiştir. Bu kitabe sülüs yazılı on beş kartuşlu

Nakkaş Sai’nin eseridir.

Mimar Sinan’ın mermer sandukasının üzeri birbirine sivri kemerlerle bağlanmış

altı sütunun taşıdığı bir tonoz ile örtülmüştür. Kemer ayaklarının masif görünüşleri

keskin hatlarla, köşelerde de sütuncuklarla gizlenmek istenmiştir. Türbenin üzerini

örten tonozun ön kısmı da kubbemsi bir şekilde dışarıya taşırılmıştır.

Sandukanın baş ve ayak taşları yekpare mermerdendir. Baş taşının üzerindeki

burma kavuğu da son derece sanatkârane biçimde yontulmuştur.

Türbe içerisinde üç mezar daha bulunmaktadır. Bunlardan ikisinin kime ait olduğu

bilinmemektedir. İbrahim Hakkı Konyalı soldaki mezarın Mimar Sinan’ın ikinci

karısı Gülruh Hatun’a, sağdakinin de torunu ve aynı zamanda vakfının mütevellisi

Derviş Çelebi’ye ait olduğunu ileri sürmüştür. Türbe içerisindeki üçüncü mezar

Neo-Klasik devrin öncülerinden Mimar Ali Talat Bey’e aittir. Ali Talat Bey 19

Ekim 1922’de öldüğünde arkadaşları onu hayran olduğu Mimar Sinan’ın yanına

gömmüşlerdir. Bu mezarın üzerine kendi arzusu ile de ismini belirten bir kitabe

konulmamıştır. Türbenin ucuna da Mimar Sinan tarafından yapıldığı sanılan bir

sebil yerleştirilmiştir.

Mimar Sinan’ın Türbesi 1938 yılında İstanbul Vakıflar Başmimarı Vasfi Egeli

tarafından onarılmıştır.(www.kenthaber.com)

24-) MUSTAFA REŞİT PAŞA TÜRBESİ;

İstanbul ili Eminönü ilçesi, Beyazıt Camisi’nin haziresinin güney köşesinde,

Yeniceriler Caddesi üzerindedir. Türbe Sadrazam Mustafa Reşit Paşa’nın 1858’de

ölümünden hemen sonra G.Fossati’nin planına göre yapılmıştır.

Mustafa Reşit Paşa beş defa sadrazamlık yapmış, Tanzimat Fermanını ilan etmiştir.

110

Sultan II. Mahmud’un yanında önemli görevler almıştır. Londra elçisi, Hariciye

Nazırı olmuştur.

Osmanlı türbe mimarisinden farklı bir planda olan türbe, 6.00x6.00 m. ölçüsünde

kare planlı bir yapı olup, üzeri prizma şeklinde pandantiflere oturan bir kubbe ile

örtülmüştür. Kesme taştan yapılmış olan türbe, hazire duvarlarının dışında, 2 m. lik

bir podyum üzerine oturtulmuştur. Türbenin her cephesinde birbirinden farklı bir

uygulama görülmektedir. Batı cephesinde tek penceresi vardır. Doğu yönünde

saçaklı bir girişi iki sütun üzerine oturtulmuştur. Böylece bu cepheye küçük bir

portal görünümü verilmiştir. Kuzey cephesinde büyük bir pencere açıklığı vardır.

Türbenin asıl cephesi güneyde olup, burası diğerlerine göre daha farklı bir özenle

yapılmıştır. Yapı köfeki taşından olmasına karşılık burası mermer kaplanmıştır. Üç

büyük pencere de bu cepheyi diğerlerinden ayıran bir başka özelliktir.

Türbenin içerisi son derece sade olup, yalnızca pandantiflerde alçı kabartma süsler

ve akantus yaprakları bulunmaktadır. Kubbe içerisine de kalem işleri yapılmıştır.

Türbenin pencereleri birbirinden ayıran kemerleri taşıyan ayaklarına bitkisel

bezemeler, akantus yaprakları, rozetler yapılmıştır.

Türbede Sadrazam Mustafa Reşit Paşa, oğulları Mehmet Cemil Paşa, Ali Galip

Paşa ve Salih Bey gömülüdür. Türbenin kuzey cephesine bitişik olan demir

şebekeli açık mezar da Reşit Paşa’nın kızı Adile Sultan’a

aittir.(www.kenthaber.com)

25-) NURUOSMANİYE (ŞEHSUVAR SULTAN) TÜRBESİ;

İstanbul ili Eminönü ilçesi, Nuruosmaniye Camisi avlusunda olan Şehsuvar

Sultan (Nuruosmaniye) Türbesi Mimar Mustafa Ağa ve yardımcısı Simon

Kalfa tarafından 1755 yılında yapılmıştır.

Şehsuvar Sultan, Sultan II. Mustafa’nın (1686–1703) kadınlarından olup,

Sultan III. Osman’ın (1754–1757) da annesidir. Şehsuvar Sultan 1756

yılında öldükten sonra Nuruosmaniye Camisi’nin avlusundaki türbesine

gömülmüştür.

111

Türbe Sultan I. Mahmud’un (1730–1754) başlattığı ve Sultan III. Osman’ın

tamamladığı külliyenin bir bölümüdür. Caminin doğusunda bulunan bu

türbe aslında Sultan I. Mahmud için yaptırılmış, yapı çalışmaları

tamamlanmadan ölünce de kardeşi Sultan III. Osman tarafından Hatice

Turhan Valide Sultan Türbesi’ne gömülmüştür. Sultan III. Osman’ın

ölümünden sonra tahta çıkan Sultan III. Mustafa (1757–1774)

Nuruosmaniye Türbesi’ne Onu gömdürmemiştir. Türbeye Sultan III.

Osman’ın annesi Şehsuvar Sultan gömülmüştür.

Türbe kesme köfeki taşı ve mermerden yapılmıştır. Barok üslubun tüm

özelliklerini yansıtan türbe köşeleri yuvarlatılmış kare planlı olup, üzeri

kubbe ile örtülmüştür. Sonradan bitişiğine dikdörtgen bir mekân

eklenmiştir. Türbe altlı üstlü 22 pencere ile aydınlatılmıştır. Barok üslubun

özelliklerini yansıtacak biçimde kubbe kasnağı geniş tutulmuş ve burası

dıştan petek, içten de vitraylarla aydınlatılmıştır.

Türbe içerisine üzeri üç kubbeli bir revaktan girilmektedir. Bunlardan

ortadaki kubbe diğerlerine göre daha yüksektir. Revak dört sütunludur.

Türbe içerisinde alt pencerelerin üzerinde bir yazı frizi çepeçevre

dolaşmaktadır. Burada mermer üzerine siyah zemine sülüs yazı ve altın

varakla Ahkaf suresinin 15.-19. ayetleri ile Nuh suresinin 28. ayeti, Saffat

suresinin 180.-182. ayetleri yazılıdır. Türbenin içerisi çiçek dalları, istiridye

kabuğu motiflerinden oluşan kalem işleri ile bezenmiştir.

Türbe içerisinde Şehsuvar Sultan’la birlikte kim oldukları bilinmeyen 10

sanduka daha bulunmaktadır.( www.kenthaber.com)

26-) RÜSTEM PAŞA TÜRBESİ;

İstanbul ili Eminönü ilçesi Şehzadebaşı’nda, Şehzade Camisi’nin avlusunda,

Şehzade Mehmet türbesinin yanında bulunan bu türbe, Kanuni Sultan Süleyman

dönemi sadrazamlarından Rüstem Paşa’ya aittir. Mimar Sinan tarafından 1561

yılında yapılmıştır.

112

Rüstem Paşa Enderun’dan yetişmiş, Silahtar olarak göreve başlamış, sonra da

İmrahor, Rikab Ağası ve Diyarbakır Valiliği yapmıştır. Bu arada Kanuni Sultan

Süleyman’ın Hürrem Sultan’dan olan kızı Mihrimah Sultan ile evlenerek saraya

damat olmuştur. Bundan sonra Anadolu Beylerbeyi (1538), Vezir (1539) ve bir

süre sonra da Kubbealtı II. Veziri olmuştur. Sadrazam Hadım Süleyman Paşa’nın

yerine 1544’te Sadrazam olmuş 1553’te de azledilmiştir. Bunun ardından 1555’te

yeniden Sadrazam olmuş ve öldüğü 1561 tarihine kadar da bu görevi sürdürmüştür.

İstanbul’da Rüstem Paşa Camisi’ni yaptırmış, ayrıca Anadolu ve Rumeli’nin

birçok yerlerinde de çeşitli hayır eserleri bulunmaktadır.

Rüstem Paşa Türbesi kesme köfeki taşından, sekizgen planlı, tek kubbeli bir

yapıdır. Kubbe doğrudan doğruya duvarların üzerine oturtulmuştur. İçerisi altlı

üstlü ikişer pencere ve toplam 17 pencere ile aydınlatılmıştır. Yalnızca giriş

cephesinde üst pencereler bulunmaktadır. Pencerelerin tümü dikdörtgen silmelerle

çerçevelenmiştir. Bu silmelerin üzerlerine sivri kemerli pencereler yerleştirilmiştir.

Türbenin giriş revakı altı adet baklava başlıklı, birbirlerine kemerlerle bağlı, beyaz

mermer sütunlardan meydana gelmiştir. Bu revakın üzeri çatı ile örtülüdür. Giriş

kapısı dikdörtgen niş şeklinde olup, kırmızı ve beyaz taşların alternatifli olarak

sıralandığı yuvarlak kemer şeklindedir. Bu girişte kündekâri tekniğinde XVI.

yüzyıl ahşap işçiliğini yansıtan iki kanatlı kapısı vardır. Girişin üzerindeki mermer

zemine celi-sülüs yazılı kitabesi yerleştirilmiştir.

Türbe süsleme bakımından oldukça zengindir. İçerisi XVI. yüzyıl çinileri ile

kaplıdır. Pencere üzerinde mavi zemin üzerine beyaz renkte celi-sülüs yazılı bir

yazı frizi çepeçevre dolaşmaktadır. Burada Bakara suresinin 255. ayeti ile Zümer

suresinin 53. ayeti yazılmıştır. Kubbenin içerisine de devrini yansıtan kalem işleri

yapılmıştır.

Türbede Rüstem Paşa ile oğluna ait iki sanduka

bulunmaktadır.(www.kenthaber.com)

27-) SELÇUK SULTAN TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Beyazıt’ta, Beyazıt Camisi’nin avlusunda bulunan Selçuk

Sultan Türbesi, Yavuz Sultan Selim tarafından 1512 yılında yaptırılmıştır. Mimarı

Hayreddin’dir.

113

Selçuk Sultan, Sultan II.Bayazıd’ın (1481-1512) kızı, Yavuz Sultan Selim’in

(1512-1520) de kardeşidir. Mustafa Paşa’nın oğlu Mehmet Bey ile evlenmiştir.

1512 yılında ölmüş ve bu türbeye gömülmüştür. Yaşamı süresince bazı hayratlar

yapmıştır. Serez’de medrese, cami ve ribat yaptırmış, mallarını bu yapılara

vakfetmiştir.

Klasik Osmanlı türbe mimarisi üslubunu yansıtan türbe, kesme taştan, sekizgen

planlı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür. Giriş kısmı mermer sövelidir. İki sıra halinde

14 pencere ile aydınlatılmıştır. Türbenin içerisi kalem işleri ile bezenmiştir. Bunun

dışında çinilere yer verilmemiştir. Günümüze gelebilen kalem işleri XIX. yüzyıla

aittir. Bu bezemede kıvrık dal ve yapraklar, rumiler görülmektedir. Duvarların

kubbe ile birleştiği yere madalyonlar içerisinde İsm-i Celâl ile İsm-i Nebî ve Cehar

yâr-i Güzin yazılmıştır.

Türbe içerisinde Selçuk Sultan’a ait ahşap şebekeli sanduka bulunmaktadır.

Günümüzde İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup ziyarete

açıktır.(www.kenthaber.com)

28-) SULTAN I. ABDÜLHAMİD TÜRBESİ;

İstanbul ili Eminönü ilçesi, Hobyar Mahallesi’nde, 4.Vakıf Han’ın karşısında

bulunan Sultan I.Abdülhamid Türbesi, Sultan I.Abdülhamid (1774–1789)

tarafından 1776–1777 yılında yaptırdığı imaretin bir bölümünü oluşturmaktadır.

Sultan I. Abdülhamid burada bir cami yaptırmak istemiş ancak, Yeni Cami gibi

şehrin en kalabalık semtinde bulunan bu büyük mabedin yanına bir imaret

yapılmasının daha hayırlı olacağını düşünmüş ve bu imareti yaptırmıştır. Bu

imaretin yanına medrese, sebil, çeşme, kütüphane eklemiştir. İmaretin Bina

eminliğini Mustafa Ağa, mimarlığını da Beylerbeyi Camisi’ni yapan Mehmet Tahir

Ağa yapmıştır. Meşrutiyetin ilk yıllarında bu imaret Evkaf Nazırı Hayri Efendi

tarafından yıkılarak ortadan kaldırılmış, yerinde yalnızca türbesi kalmıştır. İmaretin

sebili bugün Gülhane Parkı karşısında bulunmaktadır.

İmaretin bir bölümünü oluşturan Sultan I.Abdülhamid’in Türbesi’nin bulunduğu

yerde bir manastırın bulunduğu kaynaklardan öğrenilmektedir. Abdülhamit

döneminde arsa halindeki yere bu yapı topluluğu yapılmıştır. Türbe mermer işçiliği

114

yönünden son derece muntazam ve barok üsluptadır. XIX. yüzyılda J.P.Von

Hammer; “bu türbe güzel ve asil bir stilde inşa edilmiştir. Her ne kadar Kanuni

Sultan Süleyman’ın güzel türbesini geçemese de binanın tazeliği ve yeniliği

görülmeye değer” diye anılarında bu türbeden söz etmiştir. Sultan I.

Abdülhamid’in türbesi köşeleri yuvarlatılmış kare planlı olup, tümü ile mermerden

yapılmıştır. Önünde avlusu bulunan türbenin dış avlu kapısı üzerine sülüs yazı ile

Ankebut suresinin 57. ayeti yazılmıştır. Bu avludan üç gözlü bir revak ile türbeye

girilmektedir. Türbenin giriş kapısı üzerinde celi-sülüs yazı ile Hattat Mehmet

Emin’in yazmış olduğu Fecr suresinin 27.-30. ayetleri bulunmaktadır. Dıştan iki

katlı görünümdeki bu türbenin katları birbirinden düz kornişli bir silme ile

ayrılmıştır. Üzeri kubbeli olan türbe, 26 pencere ile aydınlatılmıştır. Türbenin

içerisi kalem işleri ile süslenmiştir. Kuzey duvarının ortasına Peygamberin ayak

izini kapsayan mermer bir pano yerleştirilmiştir. Pencere ve dolapların üzeri ile

türbeyi çepeçevre kuşatan bir yazı kuşağı görülmektedir. Mermer üzerine sülüs

yazı ile yazılmış olan bu kuşakta Mülk suresine yer verilmiştir. Kubbeyi taşıyan

pandantiflerin içerisine de madalyonlar halinde İsm-i Celâl, İsm-i Nebî, Çehar yâr-i

Güzin ile Hasan ve Hüseyin’in isimleri yazılıdır. Ayrıca kubbe içerisindeki

yuvarlak madalyona da “Yâ âlimen bi-hâli aleyke ittikâli” yazısı dört kez

yazılmıştır.

Türbe içerisinde Sultan I. Abdülhamid’den başka oğlu Sultan IV. Mustafa (1807–

1808), Şehzade Ahmet (1778), Şehzade Süleyman (1786), Şehzade Mehmet

(1784), Şehzade Murat (1785), Şehzade Mehmet Rüştü (1851), Şehzade

Abdülmecit, Şehzade II. Murat, Şehzade Beyazıt, Ayn-ı Şah Sultan (1780), Rabia

Sultan (1780), Melik Şah Sultan (1781), Mevhibe Sultan (1851), Fatma Sultan

(1785), Alem Şah Sultan (1785), Emine Sultan (1790), Saliha Sultan (1786), Rabia

Sultan (1781), Emine Sultan (1809) gömülü bulunmaktadır.

(www.kenthaber.com)

29-) SULTAN I. AHMED TÜRBESİ;

Sultan I.Ahmed’in (1603–1617) Türbesi, Sultanahmet Külliyesi’nin kuzeydoğu

köşesinde bulunmaktadır. Duvar ile çevrili olan türbenin arkasında bir darülkurra,

revakların önündeki köşede daha önce sebil olan ve XIX. yüzyılda muvakkithaneye

dönüştürülen, günümüzde Türbeler Müzesi Müdürlüğü olarak kullanılan bir yapı

bulunmaktadır.

115

Sultan I.Ahmed’in 1617’de ölümünden sonra Sultan I.Mustafa (1617–1618/1622–

1623) döneminde 1617–1618 yıllarında türbenin yapımına başlanmış, Sultan II.

Osman (1618–1622) döneminde 1619’da tamamlanmıştır.

Türbe XVI. yüzyıl türbelerinden ayrı bir mimari üslup göstermektedir. Bu yapıda

iç koridorlu mekân düzeninden ve çift cidarlı kubbeden vazgeçilmiştir. Girişin

karşısına bir çıkıntı yapılmıştır. Kare planlı olan yapının cepheleri mermerle

kaplanmış olup, köşeler pahlanarak yumuşatılmıştır. Bu pahlanan kısımlar üstte

mukarnas dolgular ile son bulmaktadır. Türbe cephelerdeki üç sıra pencere ile

aydınlatılmıştır. Alt sıra pencereler ahşap kapaklı dikdörtgen söveli, üst sıra

pencerelerse sivri kemerli ve şebekelidir. Türbenin yan cephelerine açılan farklı

boyuttaki bu pencereler asimetrik bir görünüme sahiptir. Sultan I. Ahmed’in

sandukasının hizasına rastlayan pencereler diğerlerinden daha büyük tutulmuş ve

böylece farklı bir görünüm elde edilmiştir.

Türbenin üzeri çokgen bir kasnak üzerine oturan kubbe ile örtülmüştür. Türbe girişi

üç bölümlü bir revak görünümündedir. Bu revakın üst örtüsü önde dört, arkasında

duvarlara gömülü iki sütun üzerine oturmaktadır. Buradaki mukarnas başlıklı

mermer sütunlar iki ayrı renkli taştan örülmüş ve bunlar birbirlerine sivri

kemerlerle bağlanmıştır. Bu kemerlerin ortasında ayna tonoz, iki yanında da birer

kubbe bulunmaktadır. Üst örtünün içerisi bitkisel kalem işleri ile bezenmiştir.

Türbe giriş revakı daha geniş tutulmuş ve iki yanına da mermer korkuluklu sekiler

yerleştirilmiştir.

Türbenin ahşap kapı kanatları üç bölüm halindedir. Bu kapıda kündekari teknik

uygulanmış, geçmelerin içerisi sedef, fildişi ve bağa ile kaplanmıştır. Türbenin

girişi üzerine bir mahfil yerleştirilmiş, buraya çıkışı sağlayan merdiven giriş kapısı

ile dolap nişi arasına yerleştirilmiştir. Türbenin üzerini örten kubbeye geçiş

duvarlardan dışarı taşan sekiz sivri kemer ve bu kemerlerin mukarnaslı üçgenleri

üzerine oturtulmuştur.

Sultan I. Ahmet Türbesi çini, kalem işi ve ahşap işçiliğinin güzel örneklerini bir

araya getirmiştir. Alt sıra pencerelerin üzerlerine kadar zeminden çiniler ile

kaplıdır. XVII. yüzyıl sıratlı tekniğindeki bu çinilerde bitkisel kompozisyonlara

116

ağırlık verilmiştir. Çini panoların üzerini lacivert zemine beyaz sülüs hat ile

yazılmış Mülk suresine yer verilmiştir. Bu ayet kuşağı bütün türbeyi çepeçevre

dolaşmaktadır. Çinilerin üzerinde kalan bölüm ise zengin kalem işleri ile

bezenmiştir. Kubbenin ortasına madalyon içerisine Fâtır suresinin 41. ayeti;

pandantiflerdeki madalyonlar içerisine de Esma-ül Hüsna yazılmıştır.

Türbede Sultan I. Ahmet, oğulları Sultan II. Osman, Sultan IV. Murad, Kösem

Valide Sultan (Mahpeyker Sultan), I. Ahmed’in, II. Osman’ın, IV. Murad’ın ve

Sultan İbrahim’in kızları ile oğulları gömülüdür. Türbe İstanbul Türbeler

Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, müze olarak düzenlenmiş ve ziyarete

açılmıştır.(www.kenthaber.com)

30-) SULTAN II. BEYAZID TÜRBESİ;

İstanbul ili Eminönü ilçesi, Beyazıt Meydanı’nda Sultan II. Bayazıt yapı

topluluğunun bir bölümünü oluşturan türbe, Bayazıt Camisi’nin güneyinde, dış

avlusunda bulunmaktadır. Türbeyi II. Bayazıt’ın (1481–1512) oğlu Yavuz Sultan

Selim (1512–1520) caminin Kıble yönündeki boş alana yaptırmıştır. Türbenin

mimarı kesinlik kazanamamakla birlikte Mimar Hayreddin olduğu sanılmaktadır.

Sultan II. Bayazıt saltanatı oğlu Yavuz Sultan Selim’e bıraktıktan sonra

Dimetoka’ya gönderilmiş, ancak çorlu yakınlarında ölmüştür. Bundan sonra

İstanbul’a getirilerek kendi adına yaptırdığı camisine gömülmüştür. Sultan II.

Bayazıt’ın 26 Mayıs 1512’de ölümü dikkate alındığında türbenin de 1513 yılının

sonlarında veya 1514 yılının başında tamamlandığı sanılmaktadır.

Türbe Klasik Osmanlı türbe mimarisi formunda, köfeki taşından sekizgen planlı

olup, her kenarı 5.35 m. ölçüsündedir. Üzeri sağır sekizgen kasnaklı bir kubbe ile

örtülmüştür. Bu türbe Mimar Sinan öncesi Osmanlı devri mimarisi ile Klasik

Osmanlı mimarisi arasında bir geçit teşkil etmektedir. Türbenin her kenarında altlı

üstlü ikişer penceresi vardır. Türbeyi son derece güzel aydınlatan bu pencerelerin

alt sıradakiler dövme demir parmaklıklı, dikdörtgen şekildedir. Bunların üzerinde

tahfif kemerlerine yer verilmiştir. Üst sıra pencereler Klasik Osmanlı mimarisinde

yaygın biçimde kullanılan basık sivri kemerlidir.

Giriş kısmındaki geniş saçaklı holün orijinali günümüze gelememiş, burası XVIII.

yüzyılın sonlarına doğru yenilenmiştir. İki renkli taşlardan yapılmış kapı kemerinin

117

üzerinde Besmele yazılıdır. Kapı kanatları kündekâri tekniğindedir. Ayrıca altın

yaldızlı madeni kabaralarla süslenmişse de bunların hemen hemen hepsi

yerlerinden sökülerek çalınmıştır. Kapı kanatlarının üst kısmındaki kitabelerde

“Dünya ahiretin tarlasıdır” anlamında bir hadisi şerife yer verilmiştir.

Türbenin dış cephesinde yeşil ve somakilere de yer verilmiş ve böylece Osmanlı

türbe mimarisindeki sadelikten kısmen uzaklaşılmıştır.

Türbe içerisindeki kalem işleri barok üslupta XVIII.-XIX. yüzyılda yapılmıştır. Bu

kalem işlerinin Tanzimat döneminde yapıldığı ve 1940’lı yıllardan sonra caminin

onarımı sırasında yenilendiği bilinmektedir. Ayrıca alt pencerelerin üzerlerine

madalyonlar içerisinde manzara resimleri yapılmış, yine madalyonlar içerisinde

Esma-ül Hüsna’ya yer verilmiştir.

Sultan II. Bayazıt’ın sandukası türbenin ortasına tek olarak yerleştirilmiştir.

Sanduka sedef kaplamalı bir şebeke ile çevrilmiştir. Bu sandukanın üzerinde sarı

simlerle Maraş işi tekniğinde Sultan II. Bayazıt’ın doğum, cülüc, saltanat süresi ve

ölüm tarihini içeren bir kitabe işlenmiş, bunun üzerine de celi-sülüs yazı ile

Kelime-i Şahadet ve Kuran’dan alınma diğer bölümler işlenmiştir.

Türbe İstanbul Türbeler Müzesi Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, içerisindeki

Kuran-ı Kerim, Lihye-i Saadet, şamdanlar, rahleler, levhalar ve kandiller müze

deposuna kaldırılmıştır.

Sultan II. Bayazıt Türbesi’nin sol tarafında kızı Selçuk Sultan’ın, sağında ise

Tanzimat döneminin önde gelenlerinden Mustafa Reşit Paşa’nın türbeleri

bulunmaktadır. (www.kenthaber.com)

31-) SULTAN II. MAHMUD TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Çemberlitaş’ta Divanyolu Caddesi üzerinde bulunan

Sultan II. Mahmut Türbesi çevresinde büyük bir alanı kaplayan, adeta bir Osmanlı

anıtsal mezarlığı görünümündedir.

Türbe sebil, muvakkithane ve hazireden meydana gelmiş olup, bunun bir kenarında

bulunan Sultan II. Mahmut Türbesi, Sultan II. Mahmud’un (1808–1839) 1

Temmuz 1839’da ölümünden sonra yapılan görevlendirmelerle 1839’da yapılmış

ve 11 Kasım 1840’ta açılmıştır. Türbenin mimarları Ebniye-i Hümayun

118

kalfalarından Ohannes Dadyan ve Bogos Dadyan’dır. Türbenin mali ve idari

işlerinden de bina emini Bekir Abdülhalim Efendi sorumlu olmuştur. Türbedeki

kitabeleri de Hattat Mehmet Haşim Efendi yazmıştır. Türbenin dış avlu kapısı

üzerindeki kitabe de Yesarizade Mustafa İzzet Efendi’ye aittir.

Divanyolu Caddesi üzerinde, cephede, Çemberlitaş yönündeki köşede bulunan

türbe sekizgen planlı olup, ön bölümü cadde üzerine taşmış ve buraya birkaç

basamak merdiven yerleştirilmiştir. Türbenin Sultanahmet yönündeki köşesine de

bir çeşme yerleştirilmiş, böylece yuvarlak pencereli mezarlığın duvarlarında bir

kenarda türbe, diğer kenarda da çeşme ve her ikisi arasındaki sebil ve giriş kapısı

ile bir bütünlük sağlanmıştır.

Mezarlık alanına giriş anıtsal bir kapı görünümündedir. Türbe, kapılar ve sebil

araları birbirlerine eşit uzunlukta dörder yuvarlak şebekeli pencerelidir. Sebilin her

iki yanındaki pencereler arkadaki başka bir mekâna da bağlı olduklarından madeni

şebekelerin arkasına ayrıca ahşap aksam yerleştirilmiştir. Bunların arkasında

Muvakkithane ile Hünkâr Dairesi’ne yer verilmiştir. Türbeye giriş bu yapının

içerisindendir.

Sekizgen planlı olan türbenin yan yüzeyleri kenarlarından biraz içeriye çekilmiş,

plasterlerle hareketlendirilmiştir. Saçak altına kadar uzanan bu plasterler antik

çağın korint üslubuna benzemektedir. Plasterler arasındaki yüzeylere yarım daire

kemerli pencereler ve bunların üzerine içleri boş kartuşlar yerleştirilmiştir. Pencere

kemerlerinin üzengi hizasında bir silme türbeyi çepeçevre kuşatmakta, sonra da

uzun cephenin pencereli duvarlarının üst bitimine bağlanmaktadır. Bu silmelerin

türbe plasterleri üzerlerine rastlayan bölümlerine de palmetli bir friz

yerleştirilmiştir. Ayrıca saçak altındaki yüzeylere çifter kılıçlı birer kalkan

kabartmasına da yer verilmiştir. Bu kalkanların bitiminde meşale şekilleri

görülmektedir.

Bütünüyle mermer kaplı olan cephenin tasarım ve uygulama düzeni madeni

parmaklıklarda ve sebilim alemlerinde de görülmektedir. Türbe 17 m. çapında bir

kubbe ile örtülüdür. İçerisi kalem işleri ile bezenmiş, çiçek sepeti kabartmaları,

armalarla süslenmiştir.

119

Türbe içerisinde on sekiz sanduka bulunmaktadır. Burada Sultan II. Mahmud,

Sultan Abdülaziz ve Sultan II. Abdülhamid gömülü bulunmaktadır. Sultanların

sandukaları madeni ve sedef şebekeler içerisine alınmıştır. Yalnızca Sultan II.

Mahmud’un madeni sanduka şebekesi özenli biçimde yapılmıştır.

Türbe’ye girişteki uzun koridorun iki yanında bulunan odalardan sol taraftaki

Nevfidan Türbesi olarak isimlendirilir. Ayna tonozla örtülü olan bu odanın tavanı

alçı kabartmalarla bezenmiştir. Bu bezemelerde, saksı içerisinden çıkan çiçek

demetleri ve etrafında çelenklerden gelişen süslemeler dikkat çekicidir. Burada asıl

türbe içerisinde gömülü bulunan üç Osmanlı padişahının eşleri ve çocuklarına ait

sandukalar bulunmaktadır. Girişin sağındaki oda ise kendi içinde ikiye bölünmüş

olup, burasının türbe ziyaretine gelen sultanların dinlenme yeri olduğu

sanılmaktadır.

Türbenin içerisinde beyaz renk egemen olup, yalnızca bezeme olarak kubbe

içerisinde alçı kasetli dekorasyon dikkati çekmektedir. Diğer Osmanlı türbelerinde

görülen ayet kuşağına burada da yer verilmiştir. Siyah zemin üzerine altın yaldızlı

Hud Suresinden ayetler yazılmıştır. Bunun yanı sıra kapı üzerindeki kitabede

Rahman Suresi’nden ayetler, kubbe kasnağı çevresinde Lafz-ı Celâl, İsm-i Nebi,

Cihar-ı Yar-ı Güzin, Hasan ve Hüseyin isimleri madalyonlar içinde yazılmıştır.

Türbenin içerisi rahleler, Kuran-ı Kerim, Şifa-i Şerifler, Ecza-i Şerifler, çeşitli

levhalar, beratlar, Sultan II. Mahmud’un tuğralı Kâbe örtüsü, ipek seccadeler,

halılar, İran şalları, şamdanlar, avizeler ile bezenmiştir. Bunlardan kubbeye asılı

kristal avize İngiltere Kraliçesi Viktorya tarafından gönderilmiştir. Kapının iki

yanındaki altın yaldızlı duvar saatleri de Fransa İmparatoru III. Napolyon’un

hediyesidir.

Türbe, Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, içerisindeki eşyaların büyük bir

kısmı envanterlenerek Türbeler Müdürlüğü deposuna kaldırılmıştır.

Sultan II. Mahmud Türbesi’nin yanındaki avlu 1861 yılından sonra hazireye

dönüştürülmüş ve büyük çoğunluğunu 1840–1920 tarihleri arasında görev yapmış

önemli devlet adamları ve yazarların, şairlerin mezarları oluşturmaktadır. Burada

150’ye yakın son dönem Osmanlı taş işçiliğini yansıtan, hat ve tarih yönünden

120

önemli mermer lahit ve mezar taşı bulunmaktadır. Burası açık hava mezar müzesi

görünümündedir. Burada gömülü olanların başında; Ahmed Fethi Paşa, Müşir

Ahmed Eyüb Paşa, Süreyya Paşa, Damat Hasan Hüsnü Paşa, Sadullah Paşa,

Mehmed Tevfik Paşa, Said Halim Paşa, Şevknihal Kadın, Revnak Kadın,

Ferahnuma Kadın, Talha Ağa, Ahmed Raşid Zeynel Efendi; Hasan Fehmi Bey,

Ahmed Samim; Muallim Naci, Ziya Gökalp gelmektedir.

Türbe kompleksinin önünde bulunan Sebil caddeye taşmış olup, avlunun iki ana

giriş kapısının ortasında bulunmaktadır. Beyaz mermer kaplı sebil dört sütun

üzerine oturan kubbe ile örtülmüştür. Kubbenin içerisi dilimlere bölünmüş ve her

bir dilimin içerisine çiçek demetlerinden oluşan alçı kompozisyonlar işlenmiştir.

Sebilin iki yanındaki odalara avludan girilmektedir. Sebile geçişi sağlayan avlunun

sağında kalan bölüm Muvakkithane olup, burada Ahmed Eflâki Mevlevi Dedesi ilk

muvakkit olarak görev yapmıştır. Bu bölüm uzun yıllar Vakıflar Genel

Müdürlüğü’nün restoratörü Y.Mimar Sedat Çetintaş’ın çalışma ofisi olarak

kullanılmıştır.(www.kenthaber.com)

32-) SULTAN III. MUSTAFA VE SULTAN III. SELİM TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Laleli’de Ordu Caddesi üzerinde bulunan bu türbe Sultan

III. Mustafa’nın 1763 yılında yaptırmış olduğu Laleli Camisi ismi ile tanınan

imaret, sebil, muvakkithane, han, hamam ve dükkânlardan oluşan külliyenin bir

bölümüdür. Yapı topluluğunun mimarı Tahir Ağa’dır.

Sultan III. Mustafa (1757–1774) Laleli’de yaptırdığı bu külliyenin yanına daha

önce kendisi için bir de türbe eklemişti. Bu nedenle 1774 yılında öldüğü zaman

kendi yaptırdığı türbesine gömülmüştür. Sultan III. Selim de (1761–1808) 1808’de

öldüğü zaman babası olan Sultan III. Mustafa’nın bu türbesine gömülmüştür.

Mermer kaplı ongen planlı tek kubbeli, barok üsluptaki türbenin üç cephesi

önündeki Ordu Caddesi’ne yöneliktir. Türbe girişinde üç gözlü revak

bulunmaktadır. Türbenin avlu giriş kapısı üzerinde celi-sülüs yazı ile Mehmet

Vasfi Efendi’nin Fecr suresinin 27–30. ayetleri yazılıdır. Giriş kapısı üzerinde celi-

sülüs yazı ile Mehmet Vasfi’nin Ankebut suresinin 57. ayeti yazılıdır. Giriş

kapısının iç kısmında Mehmet Vasfi’nin koyu yeşil zeminli kabartma harfler ve

altın varakla Haşr suresinin 2. ayeti yazılmıştır. Caddeye bakan türbenin güneydeki

121

üç penceresi basık kemerli olup, bunların köşelikleri mermerden kabartma yaprak

ve çiçek motifleri ile bezenmiştir. Süsleme yönünden son derece zengin olan

türbenin içerisindeki birinci kat pencereleri yayvan kemerlerle çevrilmiş pencere

aralarına XVI. yüzyıla tarihlenen, piyasadan toplanmış mercan kırmızısı, mavi ve

beyaz renklerin egemen olduğu çiniler yerleştirilmiştir. Bu pencereler üzerine yine

Mehmet Vasfi Efendi’nin Zümer suresinin 49–53; 73–73 ve Saffad suresinin 180–

182. ayetleri yazılmış ve bunlar bir kuşak halinde iç mekânı çepeçevre dolanmıştır.

Türbede Sultan III. Selim ve Sultan III. Mustafa’nın sandukaları bulunmaktadır. Bu

sandukalar sedef kakmalı, ahşap korkuluklarla çevrilmiştir. Onların yanı sıra,

Sultan III. Mustafa, Sultan III. Selim’in şehzadeleri ve kızlarına ait sekiz sanduka

daha bulunmaktadır. Bunlar Sultan III. Mustafa’nın kızları Hibetullah, Mihrimah,

Mihrişah sultanlar ile torunu Şerife Havva Sultan’a aittir. Türbe haziresinde ayrı bir

türbede ise Sultan III. Mustafa’nın eşi Adilşah Kadın

gömülüdür.(www.kenthaber.com)

33-) ŞEHZADE MAHMUD TÜRBESİ ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Şehzadebaşı’nda, Şehzadebaşı Camisi’nin avlusunda

Şehzade Mehmet Türbesi’nin kuzeybatısında bulunan bu türbe, Sultan III.

Mehmed’in (1595–1603) oğlu Mahmut ile annesine aittir. Şehzade Mahmut ve

annesi 1603 yılında öldürülmüş, bundan ötürü de türbenin bu yılda yapıldığı

sanılmaktadır.

Türbe altıgen planlı olup, ilk yapımında birbirlerine bağlı altı sütunun taşıdığı

kubbeli açık bir türbe şeklinde idi. Sonraki dönemlerde kapalı türbe haline

getirilmiştir. Doğu yönündeki basık kemerli kapısı önünde revak için yapıldığı

sanılan çokgen gövdeli iki sütun görülmektedir. Türbenin köşelerinde çokgen

gövdeli sütunlar ve bunların taşıdığı sivri kemerlere yer verilmiştir. Türbenin iç

kısmındaki bezemesi bozulmuş ve orijinalliğini

yitirmiştir.(www.kenthaber.com)

34-) ŞEHZADE MEHMET TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Şehzadebaşı’nda Şehzade Külliyesi’nin Kıble avlusunda

bulunan Şehzade Mehmet Türbesi, Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1543

122

yılında ölen oğlu için yaptırılmıştır. Şehzade Mehmet Manisa’da Vali iken Çiçek

Hastalığı’ndan 23 yaşında ölmüştür. Şehzadenin cenaze namazı Bayazıt

Camisi’nde kılınmış ve daha sonra burada yapılacak türbesinin olduğu yere

gömülmüştür. Bundan sonra Kanuni Sultan Süleyman Mimar Sinan’a Şehzade

Mehmet için görkemli bir türbe, türbenin yanına da bir cami yaptırmasını

istemiştir. Mimar Sinan’ın yaptırmış olduğu ilk selâtin külliyesi olan bu yapı

topluluğu cami, medrese, tabhane, sıbyan mektebi, imaretten meydana gelmiş olup,

1544 yılında yapımına başlanmış 1548’de de tamamlanmıştır. Türbe Klasik

Osmanlı türbe mimarisi üslubunda olup, yapı topluluğunun en erken bitirilen

bölümüdür. Osmanlı mimarisinin en güzel türbelerinden birisi olup, sekizgen

planlıdır. Üzeri yivli bir kubbe ile örtülmüştür. Türbenin dış cepheleri zeminden

saçak kornişine kadar yarım sütunlarla birbirlerinden ayrılmış, üzerine kırmızı

taştan bir silme yerleştirilmiştir. Buradaki silmelerden sonra palmet motiflerinden

bir friz yapıyı çepeçevre dolanmıştır. Kubbe ile tambur arasında kalan bölüme de

küçük ölçüde palmetlerden meydana gelmiş bir akrotel frizi yerleştirilmiştir.

Türbenin her cephesinde altlı üstlü ikişer penceresi vardır. Toplam 30 pencere ile

türbe aydınlatılmıştır. Alt sıra pencereler dikdörtgen söveli, sivri kemerli ve pembe

porfir alınlıklıdır. Üst sıra pencereler yine dikdörtgen çerçeveler içerisine alınmış

olup, sivri kemerlidir. Buradaki kemerler alternatifli olarak kırmızı ve beyaz

taşlardan örülmüştür. Alt ve üst pencereler arasında celi-sülüs yazı ile Fatiha,

Tekasür, İhlâs ve Zümer surelerinin ayetlerini içeren bir friz dolaşmaktadır.

Türbenin doğusunda üç gözlü bir revaktan giriş kapısına ulaşılmaktadır. Renkli

mermerden geçme olarak yapılmış bu kapı silmelerle yumuşatılmış ve Bursa

kemerli bir niş içerisine alınmıştır. Kapı kemerinin üzerinde de dikdörtgen kitabesi

yer almaktadır. Bu kitabenin mealen anlamı şöyledir:

“Sonunda, kulhuvellahü ehad hakkı için bu âlem sarayında havas ve avamdan

hiçbir kimse baki kalmayacaktır. Bu âlemden, temiz inancı olan Şehzade de

geçmiştir. Hay ve Samed olan Cenâb-ı Hak ebedi âlemde Ona rahmet etsin ki,

ahrette Allah’ın izniyle asude olsun, rahat uyusun. Padişahın ömrü uzun olsun.

Ezeli olan Allah’ın ilhamı ile onun vefat tarihi şu oldu: Sultan Mehmed’in merkadi

firdevs-i ebed olsun. Sene 950 (1543).” Türbe son derece zengin bir bezemeye

sahiptir. Giriş kapısının iki yanında, dış duvarlar üzerinde birbirine benzeyen iki

çini panoya yer verilmiştir. XVI. yüzyılın bitkisel motifli bu çinilerinin üzerine

lacivert zemine sülüs yazı ile “Allah’tan başka İlah yoktur” ve “Doğru konuşan

123

Emin olan Muhammed O’nun peygamberidir” ibaresi yazılıdır. Giriş kapısının sağ

ve solundaki mermer zeminli panolar üzerine celi-sülüs yazı ile Rad suresi ile

Zümer suresi yazılmıştır. Ayrıca alt sıra pencerelerin üzerine bir kuşak halinde

Esma-ül Hüsna yazılmıştır. Türbe içerisindeki çiniler gri, kırmızı, kirli beyaz

renklerde olup, çeşitli çiçeklere, kıvrık dallara, lotus ve palmetlere yer

verilmiştir. Şehzade Mehmet’in sandukası üzerinde dört ayaklı, fildişi kakmalı bir

taht bulunmaktadır. Bu taht Kanuni Sultan Süleyman tarafından konulmuş ve

ölümünden sonra Şehzade Mehmet’in padişah olmasını istediği simgelenmiştir.

Türbede Şehzade Mehmet’ten başka kardeşi Şehzade Cihangir (1553), Şehzade

Mehmet’in kızı Hümaşah Sultan ve kim olduğu bilinmeyen bir başka sanduka daha

bulunmaktadır.(www.kenthaber.com)

35-) ŞEYH VEFA TÜRBESİ;

İstanbul Eminönü ilçesi, Vefa Caddesi’nde, Vefa Camisi’nin avlusunda bulunan

Şeyh Vefa Türbesi Sultan II. Bayazıd (1481–1512) döneminde, 1490–1491

yıllarında yaptırılmıştır. Şeyh Vefa Konyalı olup, Zeyniye Tarikatının şeyhidir.

Asıl ismi Mustafa bin Ahmet’tir. Edirne’de Debbeğlar İmamı Şeyh Muslihiddin

Hanifi’den, Abdüllatif Kutsi Hazretlerinden ders almıştır. İstanbul’da Vefa semti

civarında yaşamış, etrafa yaptığı iyilikler ve kerametleri ile tanınmıştır. Mısır ve

hicaz’a gitmiş, hac dönüşü Rodos Şövalyeleri tarafından esir edilmiş, bunu duyan

Karamanoğlu İbrahim Bey tarafından kurtarılmıştır. İstanbul’un fethinden sonra

Konya’ya dönmek istemişse de Fatih Sultan Mehmet’in isteği üzerine İstanbul’da

kalmış bugünkü Camisi’nin bulunduğu yere yerleşmiştir. Şeyh Vefa 1490 yılında

ölmüş İstanbul’da Vefa semtinde ismini taşıyan külliyesi ile Konya’daki bir

camisini Fatih Sultan Mehmet veya Sultan II. Bayazıd Onun adına yaptırmıştır.

Makam-ı Sülük, Saz-ı İrfan, Evrad-ı Vefa, Ruzname-i Vefa isimli kitapları

bulunmaktadır. Ayrıca çeşitli şiirleri de vardır. Şeyh Vefa Türbesi 1490–1491

yıllarında yapılmış, 1909 yılında yanmış, daha sonra 1979, 1988 ve 1996 yıllarında

onarılmıştır. Yanan camisi de 1994 yılında yeniden yapılmıştır. Türbe kesme taştan

ve tuğladan 8.30x8.30 ölçüsünde kare planlıdır. Duvarları üç sıra tuğla, bir sıra

kesme taştan örülmüş, üzeri de dört yöne doğru meyilli ahşap bir çatı ile

örtülmüştür. Türbenin söve ve lentoları ile kemerleri mermerdendir. Pencereleri

üzerine tuğladan hafif sivri kemerler yapılmış, alınlıkların içerisi tuğla ile

doldurulmuştur. Türbenin yay kemerli giriş kapısı üzerinde iki satırlık Farsça

124

kitabesi bulunmaktadır. Bu kitabenin mealen anlamı şöyledir:

”Sırlar Kâbesi’nin harimini parlatan o çera küçük ve büyüğün geçtiği

köprüden geçti”. Ayrıca türbenin hacet penceresi üzerindeki bir levhada da;

“Muslihüddin Ebü’l Vefa mana ehlinin evliyanın uyduğu kimsedir. Mezarının

toprağı, âşıkların gözlerine sürmedir” yazılıdır. Şeyh Vefa Türbesi’nin çevresindeki

hazirede başta Şair Nef-i olmak üzere Sultan II. Beyazıd dönemi âlimleri

gömülüdür. Türbenin girişinde ise Sultan II. Bayazıd ve Yavuz Sultan Selim’in

hocası Ataullah Efendi ile Emin Seydi Ahmet gömülü bulunmaktadır. Türbe

günümüzde İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, ziyarete açıktır.

(www.kenthaber.com)

2.1.3. TARİHİ YARIMADA (ESFER)

İstanbul’un en eski ticaret merkezlerinden biri olan Eminönü’nden başlayıp,

Sultanahmet, Beyazıt, Çemberlitaş, Kumkapı, Kadırga ve Cankurtaran gibi semtleri

kapsayan “Tarihi Yarımada” adından da anlaşılacağı üzere hem tarihe meydan

okuyan güzellikleri ile hem de doğal zenginliği ile yerli ve yabancı turistin ilgisini

çekmektedir. Yaya olarak gezilmesi ortalama iki saatinizi alacak olan Tarihi

Yarımada; İstanbul’a gelindiğinde kesinlikle dolaşılması gereken ilk sıradaki

yerlerden biri olmalıdır (http://tr.visit2istanbul.com).

Binlerce yıllık tarihin çok net bir özeti gibidir bu bölge: Mısır’dan Roma’ya,

Bizans’tan Osmanlı’ya kadar birçok uygarlığa şahitlik yapmış öğeleri bir arada

görebilirsiniz. Binlerce yıl hükümdarlara en yakın olmuş bu bölgeye adım atmanız,

Ayasofya, Sultan Ahmet Camii, Yerebatan Sarnıcı, Arkeoloji Müzesi, Topkapı

Sarayı, Süleymaniye Camii’nin yanı sıra, Haliç, Fener ve Balat gibi buram buram

tarih kokan semtlerdeki asırlık kilise, cami ve ev gibi yapılara hiç olmadığınız

kadar yaklaşmanız anlamına gelecektir. (http://www.istanbul.com)

SULTANAHMET / Tüm Zamanların Kalbi

Yarışların, merasimlerin, düğünlerin, isyanların mekanıydı. Her daim büyük

toplulukların kalbinin attığı yerdi. Tüm zamanları kat kat barındıran, Sultanahmet

Meydanı, ihtişamının sonsuzluğunu yaşıyor.

AYASOFYA / Boşlukta Yüzen Kubbe

125

Ayasofya'nın olağanüstü kubbesi, Hıristiyan dünyası üzerinde öylesine sarsıcı bir

etki yaratmıştı ki, bu çapta bir kubbenin ancak Tanrısal bir güçle ayakta durduğuna,

kubbesinin boşlukta yüzdüğüne inanmışlardı.

TOPKAPI SARAYI / Mütevazı Görkem

Osmanlı hanedanının muhteşem ikametgahıydı Topkapı Sarayı. Kale içinde bir kale,

şehir içinde bir şehirdi. Şimdi bu büyük saray, imparatorluk hazinesinin göz

kamaştıran servetinin sergilendiği bir müze.

İSTANBUL SURLARI/ Tarihin Duvarları

Ayvansaray'dan başlayarak Haliç boyunca uzanıyor, Sarayburnu'nu dolanıp

Yedikule'ye kadar Marmara kıyılarını kat ediyor. Buradan görkemli bir yürüyüş

sürdürüyor ve yeniden Haliç'e ulaşıyor. Eski İstanbul'u çepeçevre kuşatan surlar, dalga

dalga gelen orduları durdurdu.

FATİH / Kubbenin Altında

Dar, eğri sokaklarda ahşap evler uzanırdı. Saçakları birbirine değer, komşular

cumbalardan öteberi alıp verirdi. Osmanlı İstanbul’unun gözbebeği Fatih, modern

zamanların karmaşasını bir kambur gibi taşıyor.

KAPALIÇARŞI

Dünyanın en eski ve en büyük alışveriş merkeziydi. Ağırbaşlı ve dürüst esnafın

ekmek kapısıydı.

SİRKECİ

Bugünkü Sirkeci'yi yaratan büyük dönüşüm geçen yüzyılın sonunda gerçekleşti.

SÜLEYMANİYE

Osmanlı seçkinlerinin semtiydi Süleymaniye. Bu tarihi semt, şimdi toptan yok

olma tehlikesiyle karşı karşıya.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ / Saraydan Okula

Beyazıt, Türkiye'nin ilk üniversitesini barındırır. Üniversite olarak kuruluş tarihi

1933’tür ama geçmişi İstanbul'un fethine dayanır. İstanbul Üniversitesi, 17

126

fakültesi ve 12 yüksekokulu, bu okullarda ders veren öğretim üyeleri ve 55 bin

öğrencisiyle köklü bir kuruluş. (http://www.kesfetmekicinbak.com)

Geçmişi, Bizans hatta Roma dönemlerine kadar uzanan, yerli ve yabancı pek çok

ziyaretçi talebiyle karşılaşan “Tarihi Beyazıt Meydanı” ve “İstanbul Üniversitesi

Beyazıt Yerleşkesi” konuklarını ağırlamak üzere yenileniyor ve sınırlarını

kaldırıyor! Bu çalışmalar neticesinde 32. Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz

tarafından 1865-66 yıllarında yaptırılan ve bugün üniversite olarak hizmet veren

tarihi yerleşkenin gözde turizm merkezlerinden biri olması bekleniyor.

İstanbul Üniversitesi Beyazıt Yerleşkesi’nin turizme açılması çalışmaları

kapsamında planlanan, burayı ziyaret eden herkesin, rektörün olmadığı zamanlarda

onun odasının da dâhil olmak üzere gezdirilebilecek olması. Türkiye’de pek de

alışık olmadığımız bu açılış için Beyazıt, İstanbul Üniversitesi yerleşkesinde uzun

süredir ciddi bir çalışma sürüyor. Bu çalışmalardan ve kararlardan en sevindirici

olanı ise 27 Mayıs 1960′ta güvenlik gerekçesiyle kapatılan İstanbul

Üniversitesi’nin Süleymaniye Kapısı’nın restorasyonunun ardından açılması

planlamaktadır. (http://www.tarihiistanbulyapilari.com).

2.2. SEYAHAT ACENTASININ HEDEF PAZAR

ARAŞTIRMASI

Pazar araştırması, pazarın özellikleri, gereksinim ve istekleri hakkında

ayrıntılı veri elde etmek anlamına gelmektedir. (İçöz, 2002, s. 162). Aynı

zamanda Pazar araştırmaları, pazarları ölçmeyi, tanımlamayı ve sınamayı

amaçlamaktadır (De Saez,1993: 98). Hangi ürünlerin ne amaçla, kimler

tarafından, nasıl, ne kadar ve nereden satın alındığı sorularının cevapları

pazar araştırmalarının sonucunda belirlenmektedir (Konya, 1998: 79).

Genellikle tüm bölgeler iki tür pazara sahiptir: Var olan pazarlar (bölgeyi

ziyaret etmiş kişiler) ve potansiyel pazarlar (bölgeyi gelecekte ziyaret

edebilecek kişiler). Birçok bölge için turizmin gelişmesinde en büyük

fırsatlar var olan yani mevcut pazarlarda bulunmaktır. Çünkü ziyaretçiler

açısından en önemli bilgiler bu pazarlardan kolayca elde edilebilir.

Pazar araştırması şu nedenlerden dolayı yapılmalıdır:

127

Daha etkin pazarlama kararları alabilmede etkinlik sağlama,

Turistlere ilişkin daha ayrıntılı bilgi sahibi olma,

Turistlerin gereksinimlerinin ne düzeyde karşılandığını

değerlendirme,

Pazardaki konumunu ve imajını anlama,

Yeni hedef pazarlarını araştırma,

Yeni tesis ve hizmet türlerini sınama,

Başlıca rakipleri tanıma ve analiz etme.

İstanbul Üniversitesi bünyesindeki bir seyahat acentasının pazar

araştırmasında, çeşitli anket ve benzeri tekniklerle pazar araştırması

yapılarak mevcut turist portföyünün değerlendirmesi ve beklentileri

saptanabilir, internetin yaygın kullanımı dikkate alındığında gerekli bilgi

teknolojilerinden yararlanılarak bir internet sitesi oluşturulabilir ve siteyi

ziyaret eden kişilere anket uygulanabilir. Ayrıca pazar araştırması sürecinde

bu bölgeye tur düzenleyen diğer aracı ve toptancılarla görüşülebilir. Çünkü

bu aracı ve toptancılar bölge hakkındaki izlenimlerinin yanında, bölgeye tur

düzenlenmesi aşamasında olabilecek sorunlar, fiyatlandırma ve turistlerin

bölge hakkındaki izlenimleri konusunda da ayrıntılı bilgi ve deneyime

sahiptirler (Inkskeep, 1991: 110). Bu yüzden kurulacak seyahat acentasının

bakış açıları, bölgenin farklı özelliklerinin ortaya çıkartılması ve olumlu

marka imajı oluşturulması konularında önemli olmaktadır.

2.2.1. PAZAR BÖLÜMLENDİRME

Pazarlar tüketici ve alıcılardan oluşmaktadır. Alıcılar da istekleri,

kaynakları, bulundukları yerler, satın almada tutumları ve alım şekilleri gibi

çeşitli bakımlardan birbirlerinden farklıdırlar. (Mucuk, 2001: 94-95).

Ürünler ve boş zamanımızı değerlendirmek için tercih ettiğimiz aktiviteler,

birlikte yaşadığımız, çalıştığımız ve sosyalleştiğimiz kişilerden

etkilenmektedir. Bu nedenle belirli bir ürüne karşı benzer tutum ve satın

alma davranışı gösteren tüketicileri diğer gruplardan ayırmak mümkündür,

128

böylelikle ürünün veya hizmetin toplam pazarındaki diğer bölümlerden

ayrılan bir bölüm ortaya çıkmaktadır. Bu süreç de bölümlendirme olarak

adlandırılmaktadır. Kısaca Pazar bölümlendirme; heterojen bir bütün

pazarın nispeten benzer mal veya hizmetlere ihtiyaç duyan tüketici

gruplarına (bölüm veya segmentlere) ayrılması işlemidir. Bu işlem veya

sürecin amacı, seçilmiş bir Pazar bölümündeki bireylerin ihtiyaçlarına daha

iyi şekilde uyacak bir pazarlama karması veya programı geliştirmektir.

(Ercan, 2007: 7)

İşletme yönetimi bir bütün pazarı bu şekilde birçok bölümlere ayırdıktan

sonra, en başarılı olabileceği bir veya daha fazla bölümü kendisine hedef

pazar olarak seçmekte, sonra da her seçtiği bölüm için ayrı bir pazarlama

karması geliştirmektedir. (Mucuk, 2001: 94-95).

Pazar bölümlendirmenin faydaları şu şekilde sıralanabilmektedir:

(Cemalcılar, 1998: 39).

Yeni Pazar fırsatları ele geçirilir.

Pazar bölümünün istek ve ihtiyaçları daha iyi saptanır.

Daha uygun pazarlama karmaları geliştirilebilir.

Şiddetli rekabetten kaçınılır.

İşletme, kaynaklarını ve yeteneklerini seçtiği pazar bölümüne

uygun bir şekilde geliştirebilir.

Pazar bölümü seçmek, tüketicileri, rakipleri ve teknik, politik,

sosyal çevre koşullarını seçmek demektir. Bu da işletmenin daha

bilinçli ve etkili olmasını sağlar.

Pazara girerken amaçlar daha net belirlenmektedir.

Pazarda faaliyet sırasında ya da sonrasında performans daha iyi

değerlendirilir.

İstanbul Üniversitesi Seyahat Acentası’nın pazar bölümlendirmesi şu

şekilde olabilir; Beyazıt ve çevresinin gençlik turizmine daha çok hitap eden

bölgelerine yönelik bölümlendirme yapılabilir, daha çok müze ve diğer

129

kültürel etkinliklere sahip Beyazıt bölgesinde kültürel turizme yönelik turlar

düzenlenebilir, Sultanahmet bölgesindeki otellere kongre ve konferans

amacıyla iş seyahati gerçekleştiren kişiler için hem dinlenmeleri hem de

eğlenmeleri sağlanarak bazı turlar düzenlenebilir, günümüzde gittikçe artan

3. Yaş turizmine yönelik çok yorucu olmayan dinlenme ve kültürel

programlara dayanan turlara yoğunlaşılabilir. Bu ve bunun gibi çeşitli

turizm pazarlarına yoğunlaşarak, pazar bölümlendirmesi yapılabilir.

2.2.2.HEDEF PAZAR SEÇİMİ STRATEJİLERİ (CEMAL

GÜNDOĞDU)

Seyahat işletmeleri için hedef pazar; çeşitli kriterlere göre bölümlendirilmiş

olan pazarda, işletmenin en uygun şekilde faaliyetlerini sürdürebileceği, en

fazla gelir elde edebileceği ve dolayısıyla işletmeye en yararlı pazar bölümü

veya bölümleridir.

Hedef pazar seçiminde seyahat işletmesi iki nokta üzerinde durmaktadır:

Birincisi hangi pazar bölümleri veya bölümlerinin en büyük fırsatları

sunduğu, ikincisi ise hedef pazarı kaç bölümde seçmesi gerektiğidir

(Cemalcılar, 1996, s. 55).

Pazar bölümlerinden hangisinin en büyük fırsatları sunduğu belirlenirken,

seyahat işletmesinin, amaçlarını ve güçlü yönlerini, rekabet durumunu,

bölümün büyüklüğünü, büyüme potansiyelini, dağıtım gereklerini, gerekli

harcamaları, kâr potansiyelini, firma imajını ve farklı bir üstünlük geliştirip

bunu devam ettirip ettiremeyeceğini göz önünde bulundurması

gerekmektedir. Daha sonra, hedef pazarın seçimi stratejilerine uygun olarak

bir karar alınmalıdır (Cemalcılar, 1996, s. 55).

Hedef pazar seçimi stratejileri seçilirken ise, işletmenin kaynakları (çok

sınırlı olup olmaması), ürünün özellikleri (homojen, rakiplerle benzer olup

olmaması), ürünün hayat seyrindeki önemi, pazarın ve talebin yapısı

(tüketici ihtiyaçlarında benzerlik olup olmaması) ve rakiplerin hangi

stratejiyi izledikleri önem taşımaktadır. Belirtilen işletme içi ve dışı

130

faktörler göz önünde tutularak, her özel durum için en uygun strateji

belirlenebilmektedir. Uygulamada, tüm pazarlamacıların bu ilkeyi

benimsedikleri söylenememektedir. Pazarını bölümlendirip hedef pazarını

seçenlerin yanı sıra, pazarı bölümlendirmeden tüm pazarı hedef pazar olarak

seçenler de bulunmaktadır.

Seyahat işletmesi, ürünü için ne gibi pazar fırsatları bulunduğunu belirlemek

üzere pazarlarınıanaliz ettikten ve bu pazarları uygun değişkenleri

kullanarak bölümlere ayırdıktan sonra, sırabunlardan birini veya birkaçını

seçmeye gelir. İşte bu “hedef pazar seçimi” karar sürecinde üçgeniş

kategorili alternatif stratejiden birinin seçilmesi söz konusudur (Mucuk,

2001, s. 102).

“Farklılaştırılmamış pazarlama” veya “tüm pazar” stratejisi

“Farklılaştırılmış pazarlama” veya “çok bölüm” stratejisi

“Yoğunlaştırılmış pazarlama” veya “tek bölüm” stratejisi

2.2.2.1.Farklılaştırılmamış Pazarlama (Tüm Pazar) Stratejisi

Tüm pazar yönteminde seyahat işletmesi, tüm pazarını tek birim veya bir

kitle olarak ele almakta, onu oluşturan parçalardaki farklılıkları

görmezlikten gelerek veya onların birbirinin benzeri olduğunu varsayarak

hareket etmektedir (Mucuk, 2001:102). Pazar bölümlendirme yoktur; yani

hedef pazar herkestir.

Farklılaştırılmamış hedef pazar seçimi stratejisini uygulayan bir seyahat

işletmesi, esasında özel bölümleri olmayan büyük bir pazar olarak görünen

bir kitle pazar felsefesini benimsemektedir. Bu strateji ile müşterilerin ortak

istek ve tercihleri üzerinde yoğunlaşmayı hedeflenerek geniş bir kitleye

ulaşılmak istenmektedir (İçöz, 2001, s. 204).

Seyahat işletmesi bu stratejide tek pazarlama karması ile tüm pazara

odaklanmaktadır. Bu nedenle işletme, ürün ve pazarlama programlarını

mümkün olduğu kadar çok sayıda alıcıyı çekecek biçimde geliştirmeye

131

çalışmaktadır. Böylece en düşük maliyet ve fiyatla olabildiğince büyük

pazar payı elde edilmeye çalışılmaktadır. Zaten farklılaştırılmamış

pazarlama stratejisi, asıl olarak sağlanabilecek maliyet tasarrufları nedeniyle

savunulmaktadır (Yükselen, 2003, s. 142). Çünkü bu stratejide; tutundurma

ve medyanın ucuza gelmesi, fazla bilimsel pazar bölümlendirme araştırması

ve pazarlama planlaması yapılmaması nedeniyle Ar-Ge ve genel yönetim

giderlerinin az olması söz konusudur (Tek & Özgül, 2007, s. 327).

Tüm pazar yönteminin uygulanabilmesi için; tüm pazarı oluşturan

müşterilerin büyük bir bölümü söz konusu ürüne aynı biçimde istek ve

ihtiyaç duymalıdır (Cemalcılar, 1996, s. 56). Yani öncelikle o üründe,

tüketici istek ve arzularının tüketici özelliklerine göre anlamlı bir farklılık

göstermemesi gerekir.

Bununla birlikte seyahat işletmesi, tüketicilerin ihtiyaçlarına ve isteklerine

uygun tek pazarlama karmasını geliştirme ve sürdürme yeteneğine sahip

olmalıdır. Tek pazarlama karmasının oluşturulabilmesi için ise, çoğu için

ortak ihtiyaç ve istek belirlenebilmelidir. Ayrıca tüm pazara ulaşmak için

yeterli kaynağa ve yönetim yeteneğine sahip olunması gerekmektedir.

Oluşturulan tek pazarlama karmasının unsurları ise aşağıda belirtilmektedir.

Bir fiyatlandırma stratejisi

Herkesi hedef alan bir tutundurma programı

Değişme derecesi olmayan veya düşük ölçüde değişebilen bir ürün tipi

Pazara girişte amaçlanan kitlesel dağıtım kanalı

Farklılaştırılmamış pazarlama stratejisi kitle reklamcılığına bel

bağlamaktadır ve işletme için maliyeti koruma temeline dayandırılmaktadır.

Rekabet az olduğunda veya ürün, müşteriler tarafından çekici bulunuyorsa

farklılaştırılmamış pazarlama başarılı olabilecektir (Tekeli, 2001, s. 18).

Turizm talebinin heterojen olması nedeniyle, bu stratejinin seyahat

işletmelerinde kullanımı sınırlı olabilmektedir. Örneğin; bir seyahat

132

acentasının pazarı, farklı amaçlarla seyahat eden (kongre, gezi vb.), farklı

milliyetlere mensup, farklı yaşlarda ve cinsiyette birçok müşteriden

oluşmaktadır. Bu acentanın tek bir pazarlama karması ile bu müşterilere

ulaşması etkili olmayacaktır. Çünkü, tek bir ürün ve pazarlama karması ile

pazardaki tüm müşterileri tatmin etmek zordur. Şekil 1’de

Farklılaştırılmamış Pazarlama Stratejisi görülmektedir.

Şekil 1: Farklılaştırılmamış Pazarlama

Farklılaştırılmamış pazarlama stratejisi, işletmenin satış gelirini ve kar

beklentilerini karşıladığı sürece uygulanabilir. Bu strateji tipik olarak

pazarlama programında yer alacak “mamul farklılaştırma stratejisi” ile

birlikte uygulanır. Mamul farklılaştırma stratejisi, daha çok yoğun reklam ve

diğer tutundurma çabalarıyla, mamulün rakip markalardan üstün olduğu

imajının yaratılması stratejisidir. Ama bunu uygularken, mamulün hiç de

önemli olmayan bazı yönleri (renk, ambalaj gibi) de değiştirilebilir; burada

en önemli nokta, rakiplerden farklılık ve üstünlük imajıdır. Böylece

rakiplerle fiyat dışı rekabete ağırlık verilerek fiyat rekabeti tehlikesinden

sakınılmakta veya bu tehlike minimum düzeye indirilmektedir. (Mucuk,

2005, s. 68)

2.2.2.2.Farklılaştırılmış Pazarlama (Çok Bölüm) Stratejisi

Daha önce de belirtildiği üzere, pazarı bölümlere ayırmanın kitlesel

pazarlamaya göre çeşitli üstünlükleri vardır. Böylece; farklı alıcıların

birbirinden çok farklı ihtiyaç ve tercihlerine uygun ürünler ve pazarlama

karmalarıyla daha iyi hizmet verilmektedir (Mucuk, 2001, s. 96).

Bu strateji gereğince; homojen olmayan pazar küçük homojen pazar

bölümlerine ayrılarak, her pazar bölümüne farklı ürün ve pazarlama

programı uygulanmaktadır. Böylece bu strateji seyahat işletmesine, birkaç

Seyahat İşletmesinin

Pazarlama Karması

Pazar

133

pazar bölümünde o pazar bölümlerine yönelik fiyatlandırma, dağıtım ve

iletişim stratejisi ile hizmet etme olanağı sağlamaktadır. Satış fiyatları ise

her bölümün fiyat duyarlılığına göre oluşturulmaktadır. Örneğin gençlerin

oluşturduğu pazar bölümüne yönelik fiyatlandırma stratejisi, lüks pazar

bölümlerinden farklı olacaktır. Çünkü gençlerin oluşturduğu pazar

bölümünün fiyatlara duyarlılığı yüksektir.

Bu stratejinin amacı, pazarın her bölümünde satışları azami düzeye

çıkarmaktır. Örneğin bir seyahat işletmesinin pazarını bölümlendirerek, iş

amaçlı gelen müşteriler ve tatil amaçlı gelen müşteriler olarak belirlediği iki

pazar bölümünü hedef pazar olarak seçmesi, ardından her iki pazar bölümü

için farklı pazarlama karması oluşturması gibi. Özellikle seyahat

işletmesinin fazla kapasitesi varsa, bu uygulama yararlı olmaktadır. Bununla

birlikte seyahat işletmesi pazarda belirli bir bölümde başarılı olduktan sonra

bu stratejiyi uygulayabilmektedir (Akat, 2001, s. 79). Ancak, bu çeşit

pazarlama stratejisinin maliyetleri artırdığı da unutulmamalıdır. Çünkü, bu

stratejinin uygulanması sonucu üretim, yönetim, stoklama ve reklam

giderlerinde hızlı bir artış meydana gelmektedir. Diğer taraftan

farklılaştırılmış pazarlama stratejisi tüm pazar stratejisine göre işletmeye

daha çok gelir sağlamaktadır (Mucuk, 2001, s. 104).

Seyahat işletmeleri açısından farklılaştırılmış pazarlama stratejisinin olumlu

ve olumsuz yönleri Tablo 1’de belirtilmektedir;

Tablo 1: Farklılaştırılmış Pazarlama Stratejisinin Olumlu ve Olumsuz

Yönleri

Farklılaştırılmış pazarlama

stratejisinin

olumlu yönleri

Farklılaştırılmış pazarlama

stratejisinin olumsuz yönleri

Aşırı üretim kapasitesi (yiyecek-

içecek bölümlerinde) ve fazla

oda kapasitesi birden fazla farklı

pazar bölümlerine hizmet

Daha büyük finansal başarı

sağlanır.

Daha fazla sayıda üretim

sürecini gerektirir (otelde

134

edilerek değerlendirilmiş olur.

Daha fazla pazara ve dolayısıyla

müşteriye hitap edilir, otelin

doluluk oranı ve otel içi satışları

artar.

Daha az risk vardır, bir pazara

bel bağlanmaz.

Yeni pazar fırsatları

yakalanabilir.

Pazar bölümünün ihtiyaçları ve

istekleri daha iyi belirlenir,

müşteri memnuniyeti sağlanır.

Her farklı pazar için daha uygun

ve etkili pazarlama karması ya da

karmaları geliştirilir.

Şiddetli rekabetten kaçınılır.

farklı mutfaklara özgü

yemeklerin üretilmesi gibi),

odaların dizaynı farklılaşır.

Sonuçta üretim ve hizmet

maliyetleri artar.

Farklı dağıtım kanallarının ve

iletişim araçlarının

kullanılması, promosyonların

çeşitli olması nedeniyle

pazarlama maliyetleri de

artmaktadır.

Oldukça masraflı olan bu strateji genelde seyahat sektörünün liderleri

tarafından uygulanır. Bu lider seyahat işletmeleri, her pazar bölümü için

etkin pazarlama karması ve pazarlama yöntemleri uygulayarak pazardaki

bütün müşteri gruplarından pay almak ister. Örneğin: Farklılaştırılmış

pazarlama stratejisini uygulayan seyahat işletmesi olarak ETS Tur

gösterilebilmektedir. ETS Tur bu stratejiyi uygulayarak hedef pazarlarını

aşağıdaki şekilde belirlemiştir:

Yurtiçi ve Yurtdışı Rezervasyonları

Incentive ve Kongre Organizasyonları

Uçak Rezervasyonları

Gemi Turları

Kültür turları vb.

135

Şekil 2: Farklılaştırılmış Pazarlama

2.2.2.3.Yoğunlaştırılmış Pazarlama (Tek Bölüm) Stratejisi

Yoğunlaştırılmış pazarlama stratejisi; seyahat işletmesinin, tüm pazar için

belirlediği bölümlerden sadece birini pazar olarak seçtiği ve tüm pazarlama

çabalarını tek bir pazarlama karması ile bu bölüme yönelttiği hedef pazar

seçimi stratejisidir.

Özellikle kaynakları sınırlı olan durumlarda çok yararlı olan bu strateji

büyük bir pazarın az bölümüne hitap etmektense küçük bir pazarın büyük

bir bölümünü eline geçirme yolunu izlemektedir (Mucuk, 2001, s. 104).

Başka bir deyişle, işletme kendini çeşitli yerlere dağıtmaktansa, gücünü belli

alanlarda yoğunlaştırmaktadır (Tek & Özgül, 2007, s. 331).

Şekil 3: Yoğunlaştırılmış Pazarlama

Bu stratejide amaçlanan; verimli bir şekilde maliyetleri kontrol etmekle

beraber pazarın az sayıda bölümüne hitap ederek, pazarda güçlü bir konuma

geçmektir(İçöz, 2001, s. 202). Örneğin Prontotur, daha çok yurtdışı turlarına

gitmek isteyen konukları kendisine hedef pazar olarak seçmiştir. Özellikli

İşletmenin Pazarlama

Karması 1

İşletmenin Pazarlama

Karması 3

İşletmenin Pazarlama

Karması 2

Hedef Pazar Bölümü

1

Hedef Pazar Bölümü

3

Hedef Pazar Bölümü

2

İşletmenin

Pazarlama

Karması

Hedef Pazar Bölümü

1

Hedef Pazar Bölümü

3

Hedef Pazar Bölümü

2

136

bir bölümü hedef pazar olarak seçmeye başka bir örnek olarak, Saltur

tamamen iş amaçlı seyahat edenlere ulaşmak için oluşturulmuş ürün

dizaynı, sadece kongre ve fuar organizasyonları yaparak bu pazar bölümünü

çekmede çok başarılı olmuştur. Tura turizm, son derece lüks nitelikteki

Cruise turları düzenleyerek tek bir pazara yoğunlaşmıştır.

Birçok bağımsız seyahat işletmesi bu stratejiyi benimsemektedir. Bu

stratejiyi uygulayan seyahat işletmesi, belli bir pazar bölümünü ele geçirmek

için tüm çabasını harcamaktadır ve bu bir risk taşımaktadır. Yani; bazen bu

strateji, pazar bölümü çok dar olduğu için işlevsel olmayabilir.

Sonuçta bir seyahat acentası, bir pazar bölümü üzerine yoğunlaşırsa her

zaman başarılı olamayacağı riskini göz önünde bulundurmalıdır. Ancak,

bölümün isabetli bir şekilde seçilmesi durumunda; seyahat işletmesi güçlü

ve büyük rakipleriyle kolayca rekabet ederek, karlı bir şekilde çalışmalarına

devam edebilir (Akat, 2001, s. 77).

Nispeten çok büyük olmayan işletmeler büyük seyahat işletmeleriyle

rekabette etkili olduğu için bu stratejiyi benimsemektedir. Bazı işletmeler

ise arzu ettikleri pazar bölümünde güçlü bir pozisyon yakalayabilmek için

bu stratejiye başvurmaktadır. Yani seyahat işletmesi bu strateji sayesinde

spesifik pazarlarda güçlü bir pazar pozisyonu elde etmektedir. Çünkü

pazarların gereksinmesini iyi bilmektedir. Yoğunlaştırılmış pazarlama

stratejisinin, olumlu yönleri ile işletmeye sağlayacağı yararlar ve işletme

açısından olumsuz yönleri ile riskleri Tablo 2’de gösterilmektedir.

Tablo 2: Yoğunlaştırılmış Pazarlama Stratejisinin, Olumlu Yönleri ile

İşletmeye Sağlayacağı Yararlar ve İşletme Açısından Olumsuz Yönleri ile

Riskleri

Yoğunlaştırılmış pazarlama

stratejisinin olumlu yönleri ve

işletmeye sağladığı faydalar

Yoğunlaştırılmış pazarlama

stratejisinin olumsuz yönleri ve

riskleri

İşletme, tüm enerjisini bir En büyük riski, pazarın o

137

grubun ihtiyaçları karşılama

üzerine odaklayabilir. Böylece

işletmenin hedef alınan pazar

bölümündeki durumunun

güçlenmesine yardımcı

olmaktadır.

İşletmenin o pazar bölümünün

gereksinimlerini daha yakından

tanımasına yardımcı

olmaktadır. Böylelikle pazar

bölümünün ihtiyaçları daha iyi

karşılanmış olacaktır.

Üretimde, dağıtımda ve

reklamda uzmanlaşma

nedeniyle faaliyetlerde

ekonomiklik sağlamaktadır.

Pazar bölümü iyi seçilmişse

işletmenin yaptığı yatırımdan

yüksek kâr sağlaması

gerçekleşir.

İşletmenin özel olmasını

sağlamaktadır.

Sınırlı kaynakları olan bir

işletme daha büyük işletmelerle

rekabet edebilir.

Güçlü konumlandırma sağlanır.

bölümünde kâr olduğunu gören

diğer işletmelerin de o pazar

bölümüne girmeleridir. Yani

rakipler artabilir.

Tüm yumurtaları aynı sepete

koymanın tehlikesi söz

konusudur. Yani işletmenin tüm

kaynakları bir

bölümdeyoğunlaştırıldığında eğer

seçilen pazar bölümü işletmeye

uygun değilse; işletme

kaynaklarının tümü boşa

kullanılmış olacaktır.

Nüfustaki veya müşteri

beğenisindeki küçük değişiklik

firmayı büyük ölçüde

etkileyebilir.

Bir bölümde yoğunlaşıldığı için

yeni pazarların doğru büyümede

sorun olabilir.

Büyük rakipler işletmenin

yoğunlaştığı niş bölümü daha

etkin şekilde pazarlayabilir.

Tüm bu bilgiler ışığında İstanbul Üniversitesi bünyesinde kurulacak olan

seyahat acentasının, hedef pazar seçiminde benimseyeceği stratejiyi

belirlemek için kurulacak acentanın ne tür faaliyetlerde bulanacağına göz

önüne alınır. Daha öncede belirtildiği gibi kurulacak acentanın arz edeceği

ürünler, bizim stratejimizi farklılaştırılmış hedef pazar stratejisi olarak

138

belirler. Çünkü acentamız, uçak biletleri satışı, yurtiçi-yurtdışı otel

rezervasyonları, yurtiçi-yurtdışı turlar, seminer ve kongre organizasyonları,

sağlık turizmi için organizasyonlar ve yurtdışı eğitim faaliyetleri

yapmaktadır.

2.2.3. HEDEF PAZAR İHTİYAÇLARI (Mustafa AKYOL)

Öncelikli olarak hedef pazar ihtiyaçları arasında turistik çekim merkezi

oluşturma; yörenin turizm arz potansiyelinin envanterinin çıkarılması,

tanıtılması ve pazarlaması gerekmektedir. Hedef pazarı, turist için çekici

kılan özellikleri ile tanıtımını gerçekleştirmek ve potansiyel turistleri

bölgeye yönlendirmek, bölgeyi bir cazibe merkezi haline getirecektir.

Turizmde hedef pazar ihtiyaçları arasında çekim gücü, imkanlar, ulaşım,

konukseverlik ve altyapı hizmetleri olmazsa olmazlardandır. Turizm

destinasyonlarını oluşturan kısımların 6 başlık altında toplanabileceği

belirtilmektedir. Bunlar; çekicilikler (doğal oluşumlar veya inşa edilmiş

yapılar v.b.), ulaşım sistemleri ve yapıları, konaklama, yiyecek-içecek ve

alışveriş imkanları, planlı turlar, aktiviteler (turistlerin katılabilecekleri her

türlü aktivite) ve diğer hizmet birimlerinden (bankalar, iletişim araçları v.b.)

oluşmaktadır. (GÜRBÜZ, 2005)

Türkiye’nin ve yörelerimizin de artan uluslararası turizmden yeterince

yararlanabilmesi için; bölgelerdeki kültürel ve çevresel özellikleri ön plana

çıkaracak tanıtma ve geliştirme plan ve projelerinin uygulanmasını zorunlu

kılmaktadır. (ÖZTAŞ, 2007)

Bir bölgenin “marka” olması için tercih edilen bir cazibe merkezi haline

getirilmesi gerekmektedir. Çekim merkezi haline getirilmesi için de doğal,

tarihi, kültürel özelliklerinin ön plana çıkarılması ve ulusal-uluslararası baz

da tanıtımının yapılması gerekir. (ATEŞOĞLU, 2009)

139

Turizm sektöründe rakiplerin önüne geçip, başarılı olabilmek için yeni

stratejiler geliştirilerek markalaşılması gerekmektedir. Destinasyon marka

kimliği ile tüketici ile marka arasında duygusal bir bağın kurulması,

destinasyon marka imajı ile tüketicinin çekimmerkezi ile ilgili duygularının,

düşüncelerinin algılanması, turistleri çekim merkezine yönlendiren doğal

tarihi kültürel çekiciliklerin tespit edilmesi ve tanıtımının gerçekleştirilmesi,

turistik altyapı ve fiziki olanaklar ile turistin sorunsuz bir şekilde tatilini

geçirmesi, coğrafi işaretleme ile bölgenin karakteristik özellikleri ve zengin

ürün çeşitliliğinin gün yüzüne çıkarılması, kendine özgü özellikleri ile

özdeşleşen farklılaştırma stratejisi ile daha geniş kitlelere hitap edilmesi ve

son olarak destinasyon pazarlaması ile bölgenin hedef kitlelere yönelik

çekici bir cazibe merkezi haline getirilmesi amaçlanmıştır. (ATEŞOĞLU,

2009)

İstanbul Üniversitesi Beyazıt Kampüsü ve çevresinin öncelikli hedef

pazar ihtiyaçlarını sıralamamız gerekirse;

Bölgenin öncelikle marka kimliğinin oluşturulması gerekmektedir.

Turist ile bölge arasında bir duygusal bir bağ oluşturulmalıdır.

Özellikle akılda kalıcı olacak isim, kültürel miras, slogan, logo,

renk, müzik, mimari gibi özelliklerin önplana çıkarılması şarttır.

Turistin algısına yönelik olumlu bir destinasyon marka imajı

yaratılmalıdır. Turistlerin destinasyonun ismini duyduğunda

akıllarında oluşacak duygu ve fikirler marka imajını ifade edecektir.

Bu doğrultuda turistlerin algıları doğru tespit edilerek destinasyonun

zayıf yönleri güçlendirilmelidir.

Turistik destinasyonların en önemli özelliklerinden bir tanesi olan

doğal, tarihi ve kültürel çekiciliklerdir. Bu bağlamda İstanbul

Üniversitesi Beyazıt Kampüsünün ve çevresinin ön plana

çıkarılarak tanıtımlarda çekici unsur olarak ele alınması

gerekmektedir.

140

Turistik destinasyonların en temel ihtiyaçlarından bir tanesi de

turistik altyapı olup konaklama, ulaşım, park alanları ve alan

planlamalarının en etkin şekilde yapılması gerekmektedir. İstanbul

Üniversitesi ve çevresinde ulaşım kolay fakat trafik yoğunluğu

fazladır. Bölgenin trafikten arındırılması gerekmektedir. Bölgede

bulunan konaklama işletmeleri hem sayı olarak hem de altyapı

olarak yetersizdir. Bölgedeki hediyelik eşya ve yiyecek içecek

işletmelerinin sayısı fazla ve kontrolsüz büyüme mevcuttur. Gerekli

yasal düzenlemeler ile kontrol altına alınması gerekmektedir.

Turistik anlamda birçok bölge bir coğrafik işaretleme ile ünlüdür.

Örneğin; Taksim’ de İstiklal Caddesi ve Sultanahmet’ te Ayasofya

ve Sultanahmet Camii. İstanbul Üniversitesi tarihi binaları da ön

plana çıkarılarak coğrafi işaretleme yapılabilir.

Bölgede var olan turizm faaliyetlerinin sınırlarının tam

belirlenmemiş olması sebebi ile bölgede farklılaştırma stratejisi ile

İstanbul Üniversitesi kendine özgü özellikleri ile ön plana çıkarılıp

Beyazıt’ ın turistik simgesi haline getirilmelidir.

2.2.4. REKABET ORTAMI VE PAZARDA BULUNAN

RAKİPLER (ZELİHA)

Günümüzde isletmeler ürün farklılaşmasının ve müşteri beklentilerinin

karşılanmasının her geçen gün zorlaştığı, global piyasaların ve rakiplerin

daha çok artış gösterdiği, değişik müşteri kitlesinin belirdiği farklı bir

rekabet ortamı ile yüz yüzedirler. Toplumsal düzenin ürünü durumundaki

işletmelerin oluşan değişim dalgasından sağlıklı ve gelişerek çıkabilmeleri

rekabet kapsamındaki üstünlüklerinin önemine ve bu üstünlüğün stratejik

uygulamalar ile gündeme getirilmesi ile ilintilidir (Altuntuğ, 2007:4). Bu

amaçla isletmeler rekabet üstünlüğü sağlamada, farklı pazarlama yöntem ve

stratejilerini uygulamaktadırlar (Tekin ve Çiçek, 2005: 63). 21. yüzyılın,

yükselen rekabet şartları ve hızla oluşan değişimin beraberinde getirdiği

karmaşık yapıdaki problemler ile başa çıkabilmek üzere birlikte hareket

141

etmek amacıyla yoğun çabaların gösterildiği bir dönem olması

beklenmektedir.( Gümüşoğlu, 2008: 287). Yatırımların yüksek boyutta

refaha ulaşabilmesi için gerekli olan rekabet ortamında yatırımcı açısından

önemli olan: düzenleyici kuralların saydam, adil ve öngörülebilir olması ile

rekabeti engelleyecek davranışların önlenebilmesidir (Atiyas, 2005: 6).

Globalleşen iş ortamında rekabet her coğrafya ve sektörden

oluşabilmektedir. Globalleşme ile birlikte artan rekabet, değişen istek ve

ihtiyaçlar karşısında müşteri memnuniyetinin ve sadakatinin oluşmasını

zorlaştırmıştır (Gökdeniz ve Aşık, 2008:134). Bu durumda rekabet

stratejisinin kalıcı ve devamlı oluşu rakip, piyasa yapısı ve sektör gibi dış

değişkenler yerine, işletmenin somut oluşu yanında soyut, fiziksel oluşu

yanında duygusal, düşünsel ve kültürel birikimleri ile temel yeteneklerine

dayanarak rekabet stratejilerini oluşturmaları ile ilintilidir. (Altuntuğ,

2007:5). Rekabetçi ortam tercihinin ve bu tercih kapsamında beliren

rekabetçi sistemin faydaları: Hak edenin başarılı olması hususu kapsamında

oyun kuralları kapsamında birbirleri ile yarış içinde olan girişimlerin

bulunduğu bir ortamda, girişimci ve tüketici özgürlüğünün yanında, ürün

çeşitliliği, fiyat rekabeti, yüksek kalite, yenilikçilik ve verimliliğinde

bulunduğu söylenebilir. Rekabeti engelleyen olumsuz durumların

oluşmadığı piyasalara yeni girişler kolaylaşırken girişimciler

cesaretlendirilecek, diğer taraftan da tüm girişimler sahip oldukları

kaynakları en verimli şekilde kullanarak daha başarılı olmaya çalışacaklardır

(Kaldırımcı, 2010:3).

İşletmelerin rekabetçi üstünlüklere ulaşmalarındaki önem doğrultusunda bu

üstünlüklerin bir anlam ifade etmesi için sürdürülebilirlik özelliğine sahip

olmaları gerekmektedir. Rakiplerce taklit edilemeyen, satın alınamayan ve

kopyalanamayan üstünlükler ile bu üstünlüklerin üzerine kurulan rekabetçi

stratejiler ise işletmelerin başarılarını uzun dönemlere taşımalarını

kolaylaştırmaktadır. Sahip oldukları temel yetenekleri ise işletmelere bu

özellikleri kazandıran kilit bileşenlerdir (Altuntuğ, 2007:i). Turizm

endüstrisinde elastik talep ve yoğun rekabet ortamı olmasından dolayı

142

rakiplerin üstesinden gelebilmek ve hedef kitlenin karşısında güçlü bir yer

edinebilmek için ürün ve hizmetleri geliştirmenin yanında iyi bir soyut imaj

oluşturmak ve sürdürülebilir kılmak gerekmektedir (Gökdeniz ve Aşık,

2008:134).

Rekabetçi üstünlükleri geleceğe aktarabilmenin işletmenin kendisine

rakiplerinden farklı kapsamda yer edinmesiyle ilişkili olduğu varsayıldığı

zaman rekabet stratejilerinin dinamikliğinin ve farklılığının ne boyutta

önemli olduğu su yüzüne çıkmaktadır. Fark yaratan işletme stratejileriyse

işletmelerin pazarda, üründe, müşteri beklentilerinde ortaya çıkan

değişiklikleri ve bu değişiklikler ile birlikte getirdiği risk ve fırsatların

farkına varmalarını, yeni oluşumları değerlendirip, rakiplerin stratejileriyle

kıyaslayarak kendi yönetim anlayışlarını ve işletme fonksiyonlarını devamlı

güncellemelerini sağlayan stratejilerdir (Altuntuğ, 2007:5).

Yeni rekabetçi ortamın ortaya çıkışı, karar verme sürecinin azalması,

tüketici alışkanlıklarındaki değişim, bilgi toplumuna geçilmesinin

beraberinde gelen globalleşme olgusu; işletmelerin, rakipleri karşısında

rekabette üstünlük sağlayabilmeleri bakımından hızla ilerlemeleri

zorunluluğunu öne çıkarmıştır (Gönen ve Çelik, 2005: 41). İletişimin hızlı

olduğu, hızla beliren pazarlar ile kısa süreli iş tasarımlarının belirdiği global

rekabet ortamında piyasalarda hızlı dönüşüm yaşanması işletmelerin

kapsamlı rekabet ortamına girmesini sağlamıştır. Böylesi bir ortamdaki

işletmelerin hedeflerini gerçekleştirebilmesi, yaşamlarını devam

ettirebilmesi, artan rekabet karşısında pazardaki paylarını koruyarak

arttırabilmeleri ve hatta yeni pazarlara girebilmeleri büyük oranda çevreye

uyum sağlayabilmeleri ile ilişkilidir (Tekin ve Zerenler, 2002: 15 ).

Kurulacak olan acentemizde bu doğrultuda ele alınmış rekabetçi ortamda

pazara nüfuz edebilmek ve sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla

değerlendirilerek pazar araştırması yapılmıştır. Bu araştırma kapsamında

hedef pazardaki rakipler belirlenmiş ve aşağıda listelenmiştir.

143

Tablo 3: Sultan Ahmet Bölgesi’ndeki Acenteler

Sultan Ahmet

Bölgesindeki Acenteler

Acenta

Grupları

Adet

A Grubu: 26

B Grubu: 2

C Grubu: 1

Beyazıd Bölgesindeki Acenteler

A grubu: 3

B Grubu: 0

C Grubu: 0

Eminönü Bölgesindeki Acenteler

A grubu: 102

B Grubu: 1

C Grubu: 1

Fatih Bölgesindeki Acenteler

A grubu: 204

B Grubu: 0

C Grubu: 2

Aksaray Bölgesindeki Acenteler

A grubu: 23

B Grubu: 0

C Grubu: 0

Laleli bölgesindeki Acenteler

A grubu: 10

B Grubu: 0

C Grubu: 0

Tarihi Yarımada da Toplam

A grubu: 368

B Grubu: 3

C Grubu: 4

144

Tablo 4: İstanbul Bölgesindeki Acenteler

A Grubu: 2104 adet

B Grubu: 50 Adet

C Grubu: 57 Adet

Toplam 2211 Adet

Tablo 5 : Tarihi Yarımada ( Fatih+ Eminönü+ Sultanahmet+

Beyazıd+Laleli+ Aksaray)

Kaynak: TURSAB ’ın Sitesinden veriler derlenerek hazırlanmıştır.

(http://www.tursab.org.tr/tr/seyahat-acentalari/seyahat-acentasi-

arama?search=1, Erişim Tarihi: 20.05.2012).

2.2.4.1. PAZARDA BULUNAN RAKİPLERİN

İNCELENMESİ (BURCU)

İstanbul Üniversitesi’ne bağlı açacağımız acentamızın hizmet bölgesinde

yer alan acentalar içinde İstanbul için günübirlik ve birkaç günlük turlar

düzenleyen acentalar: Barefoot Travel, Bereket Tur, Cicoda Turizm,

İstanbul Sightseeing Tours, Consul Tour, Fachee Travel, Heysem Tour,

İstanbul Yıldız Turizm, Jasmine Tur, Mgnificient Tur, Midillis Tur, True

Blue Tur, Turkland Travel Agency, Paran Tur, She Tur, Travel Terminal ve

Venividi Travel ‘dır. Aşağıda web sitelerinden ulaşılabilen ve hazırladıkları

turlara ulaşabildiğimiz tüm rakip acentalar ile birlikte bahsi geçen bu

acentalardan ve hazırladıkları turların içeriklerinden bahsedilmiştir.

Akabe Turizm, Berat Turizm, Büşra Turizm, Çiçek Tur, Feyza Turizm,

Hudeybiye Turizm, İklim Turizm, İspa Tur, Liva Tur, Nil Tur, Öz&el Tur,

A Grubu: 368 adet

B Grubu: 3 Adet

C Grubu: 4 Adet

Toplam 375 Adet

145

Serde Turizm, Server Turizm, Toprak Turizm, Uzman Turizm umre ve hac

turizmi uçak bileti, otel rezervasyonu ve vize işlemleri yapmaktadır.

Aksa Tur; Balkan ve Avrupa’ya gezi ve tatiller düzenlemekte özellikle

kayak turları üzerine yoğunlaşmakta, otel rezervasyonu, vize işlemleri

hizmeti vermektedir.

Aldağ Turizm; yurtiçi yurtdışı uçak biletleri, münferit otel rezervasyonları

araç kiralama hizmetleri, havaalanı transfer ve tur hizmetleri, rehberlik ve

tercüman hizmetleri, şehir turları transfer hizmetleri, kongre, fuar,

sempozyum, incoming, outgoing, dünyanın her yerine gemi seyahatleri, vip

transferler ve limuzin kiralama seyahat sigorta paketleri, vize hizmetleri

vermektedir.

Ardahan Turizm; yurtiçi ve yurtdışı turlar düzenlemekte, yurtdışı otel

rezervasyonları, vize hizmetleri ve Avrupa shengen işlemlerini müşteri

adına takip etmektedir, Moskova charter uçuşları, İstanbul çıkışlı tarifeli ve

diğer charter uçuşları biletleri satışı yapmaktadır. Hava Alanı, otel

transferleri ve şehir turları yapmaktadır. (Ardahan Turizm)

Ayşa Tur; İstanbul, İzmir, Ankara çıkışlı yurtdışı turlar düzenlemektedir.

İzmir hareketli Yunanistan ve Baltık gemi turları, İstanbul hareketli yurtdışı

gemi turları, Hac ve Umre ziyaretleri düzenlemektedir. Araç kiralama,

seyahat sigortası, transfer ve vize hizmeti vermektedir.

Barefoot Travel; İstanbul, Kapadokya, Çanakkale, Bursa, Kaş, Efes,

Pamukkale turları düzenlemektedir. Klasik İstanbul turu için Ayasofya,

Sultan Ahmet Camii, Dikilitaş, Yılanlı Sütun, Kapalı Çarşı, Topkapı Sarayı

ve Süleymaniye Camii ziyaretlerinden oluşmaktadır. Ayrıca Boğaz Turu,

Büyükada Turu ve İstanbul Gecesi ve Galata Mevlevilerine özel

organizasyonlar düzenlemektedir.

146

Bendis Turizm; başta Romanya Bulgaristan pazarı olmak üzere diğer eski

doğu bloğu ülkelerine Avrupa ülkelerine seyahat edecek müşterilerin vize,

uçak bileti, hotel, transfer hizmetleri vermektedir. Tüm dünyaya ekonomik

uçak bileti yurtiçi uçak bileti temin etmektedir. Onur air ve diğer özel

havayolu şirketlerin yetkili temsilciliği yapmaktadır. (Bendis Turizm)

Bereket Turizm; yurtdışı turlar ( Mısır Turu, Suriye Turu, Özbekistan

Turu, Hindistan Turu, Amsterdam Turu, Barselona Turu, Dubai Turu, Fas

Turu, İsviçre Turu, İtalya Turu, Londra Turu, Paris Turu, Roma Turu,

Uzakdoğu Turu), yurtiçi turlar (Karadeniz Turu, Çanakkale Turu, Antalya

Turu, Marmaris Turu, İstanbul Turu) Hac ve Umre ziyaretleri düzenlemekte

ve uçak bileti satışı yapmaktadır. (Bereket Turizm)

Bereket Turizm; klasik İstanbul turunda Ayasofya, Sultan Ahmet Camii ve

Kapalı Çarşı gezdirilmektedir. Yarım günlük bir tur olarak Topkapı ve

Süleymaniye Camii gezdirilmektedir. Tam günlük bir tur olarak da klasik

İstanbul turuna Topkapı ve Süleymaniye Camii turunun eklenmesi ile

yapılmaktadır. Ayrıca Boğaz Turu, Mısır Çarşısı, Boğaz Köprüsü, Çamlıca

Tepesi, Pierre Lotti, Dolmabahçe Sarayı ve Yıldız Sarayı, Beylerbeyi

Sarayı, Rumeli Hisarı için tur organizasyonları yapmaktadırlar.

Berhel Turizm; A Grubu seyahat acentesi olarak yurtiçi ve yurtdışı

seyahatleri, fuar, kongre, seminer organizasyonları, iş dünyamızın önde

gelen şirketlerinin yurt dışından gelen özel misafirlerine VİP hizmetler

sunmaktadır. Bireysel müşteriye talepleri doğrultusunda özel paketler

sunumuyla da bir ilke imza atmıştır. Ayrıca son model araç filosu ile

seyahat acentelerine ve okul gezilerinde transfer hizmetleri vermektedir.

Yurtiçi turları ( Kapadokya Turları, Batı Karadeniz Turları, Pamukkale

Turları, Bursa-İznik-Trilya Turu), yurtdışı turları (Paris Turu, Yunanistan

Turu, Kahire Turu, Sharm El Sheikh Turu) düzenlemektedir. (Berhel

Turizm)

147

Bumerang Turizm; Seyahat Acentacılığı tarihinde uzun ve başarılı bir

geçmişi olan Bumerang Turizm ülkemizde ilk olarak Formula 1 yarışlarını

yerinde izletmek amacıyla 2000 senesi sezonunda tur organizasyonuna

başlamıştır. 100.000'i aşkın izleyici kitlesinin yer aldığı Grand Prix'lerin

yapıldığı şehirlerdeki seyahat organizasyonlarının başarıyla yapılabilmesi

için hazırlıklar her yarış sonrası bir sonraki sene için başlamaktadır.

Alışılmış tatil amaçlı seyahatlerin aksine Formula 1 yarışlarının seyahat

programları aylar öncesinden rezervasyon ile katılımı gerektirmektedir.

(Bumerang Turizm)

Cicoda Travel; İncoming turlar ve otel rezervasyonu hizmeti vermektedir.

Üç gece dört gün süreli İstanbul Turunda yurtdışından gelen turistlere

Topkapı Sarayı, Ayasofya Müzesi, Beylerbeyi Sarayı, Mısır Çarşısı, Sultan

Ahmet Camii gezdirilmektedir. Beş gece altı gün süren Çanakkale,

Pamukkale, Bursa’ya gidilen İstanbul çevresine yönelik bir tur programı da

bulunmaktadır.

Consul Travel Services; Ağırlıklı olarak Kazakistan, Ukrayna, Özbekistan

ve Rusya olmak üzere tüm BDT ülkeleri ile Arnavutluk, Bulgaristan ve

Almanya’dan gelen üst düzey misafirlere Türkiye’de hizmet vermektedir.

İstanbul’da Vip Yat Turu, İstanbul Turu, Topkapı Sarayı, Dolmabahçe

Sarayı, Galata Kulesi, Sultan Ahmet Camii, Pierre Loti, Ayasofya Müzesi

ve Kız Kulesi için özel tur programları bulunmaktadır.

Elif Tur; Yurtiçi otel, konaklama, ulaşım, sağlık beldeleri gezilerinin

düzenlenmesi, yurtdışı rehberlik, otel, konaklama, ulaşım, sağlık beldeleri

gezilerinin düzenlenmesi yapılmaktadır. Günübirlik yat turları, İstanbul gece

eğlence organizasyonları düzenlenmektedir.

Eve Turizm; Eve Turizm yurtdışından gelen yabancı konuklarınızı

İstanbul'un ve Türkiye'nin doğal, kültürel ve tarihi zenginlikleri eşliğinde en

148

iyi şekilde ağırlayabileceğiniz organizasyonlar düzenlemektedir. Uçak bileti,

yurtdışı otel rezervasyonu ve vize işlemleri hizmeti vermektedir.

Fachee Turizm; Sabahtan öğlene kadar Hipodrom, Sultan Ahmet Camii,

Ayasofya Müzesi, Türk ve İslam Eserleri Müzesinin gezilmesinden oluşan

klasik İstanbul turu, öğleden sonra Topkapı Sarayı ve Kapalı Çarşı’nın

gezilmesinden oluşan yarım günlük bir tur daha bulunmakta, eğer istenilirse

bütün tur tam gün olarak satın alınabilmektedir. Ayrıca Boğaz Köprüsü,

Çamlıca Tepesi ve Dolmabahçe Sarayı’na yapılan bir tur programı da

bulunmaktadır. Bütün gün süren Boğaz turu ve Galata Mevlevileri için

organizasyon düzenlemektedir.

Feray Turizm; Yurt dışında Rusya Federasyonunu, Ukrayna, Lituanya,

Estonya, Kazakistan,Azerbaycan, Bulgaristan, Arnavutluk pazarında

faaliyetlerini sürdürmekte, başta İstanbul olmak üzere Antalya, Marmaris,

Kuşadası ve diğer bölgelerde, özel uçuşlara turist grupları getirmekte ve

konaklama, transfer ve her türlü Tur organizasyonlarını başarıyla devam

etmektedir.

Feustel Fairs & Travel; Türk seyahat sektöründeki tecrübesi ile fuar

temsilciliği, uçak bilet satışı, seyahat paketleri düzenleme ve yeni ürünler

geliştirme konusunda uzmanlaşmıştır. T.C. Turizm Bakanlığı A belgeli bir

seyahat acentası olmasının yanı sıra yurt dışındaki üç fuar işletmesinin

Türkiye temsilciliğini yürütmektedir.

Fez Travel; on günlük veya on günden fazla Türkiye turları

düzenlemektedir. Bu turların içince İstanbul, Çanakkale, Efes, Kuşadası,

Pamukkale, Bursa yer almaktadır.

Heysem Turizm; Sultan Ahmet Camii, Ayasofya, Hipodrom, Kapalı

Çarşı’nın gezilmesinden oluşan yarım günlük tur programı bulunmaktadır.

Özel yat ile Boğaz Turu, Büyükada turu ve İstanbul gecesi eğlencesi

organizasyonları düzenlemektedir.

149

İmperial Turkey; Yurt genelinde her bölgeden, her mevsim ve her çeşit

otel, apart, residence ve tatil köyü rezervasyonları, her türlü araç kiralama

hizmetleri, yurt içi gezi ve kültür turları, kongre, toplantı ve seminer

organizasyonları, golf turizmi ve uçak biletinden, transferlere vizelerin

teminine, rehberlik ve tercüme hizmetleri vermektedir. Kapadokya,

Pamukkale, Doğu Karadeniz, Gap ve Doğu Turları düzenlemektedir.

İstanbul Sightseein Tours; İstanbul, Kapadokya, Efes ve Türkiye turları

düzenlemektedir. Türk gecesi, Boğaz Turu ve Galata Mevlevileri

organizasyonlarına katılım düzenlemektedir. Sultan Ahmet Camii,

Yerebatan Sarnıcı, Topkapı Sarayı, Ayasofya Müzesi, Kapalı Çarşı ve

Hipodromdan oluşan yarım günlük, tam günlük ve altı gün süren İstanbul

turları bulunmaktadır.

İstanbul Yıldız Turizm; Tüm bölgeler için otel rezervasyonları, transferler,

özel servisler, tarihi ve kültürel tur organizasyonları, toplantı

organizasyonları, golf turizmi, konferans ve toplantılar, iş adamlarına ve

şirketlere yönelik anlaşmalar şeklinde hizmet vermektedir. Haliç, Tarihi

Yarımada ve Boğaz üzerinde helikopter turu yapmaktadır. Sultan Ahmet

Camii, Ayasofya, Hipodrom, Kapalı Çarşı’nın gezildiği yarım günlük tur ile

daha sonrasında Topkapı Sarayı, Rüstem Paşa Camii, Mısır Çarşısı’nın

gezildiği öğleden sonra turu bulunmaktadır. Ayrıca Boğaz Turu ve

Dolmabahçe Sarayı’nın ziyareti yapılmaktadır.

Jasmine TOUR; Altı ile on beş gün arasında Türkiye turları bulunmaktadır.

Ayrıca Kapadokya, Efes, Pamukkale, Antalya, Çanakkale ve Truva turları

düzenlemektedir. Bütün gün süren Ayasofya, Hipodrom, Sultan Ahmet

Camii, Kapalı Çarşı, Topkapı Sarayı, Rüstem Paşa Camii ya da Mısır

Çarşısı, Boğaz, Rumeli Hisarı, Çamlıca Tepesi, Dolmabahçe Sarayı, Boğaz

Köprüsünden oluşan İstanbul turları düzenlenmektedir. Havaalanından

transferlerinde dâhil olduğu üç günlük İstanbul turları da bulunmaktadır.

Lemis Travel; İstanbul, Boğaz, Anadolu Kavağı, Reina, Büyükada, Yalova,

Bursa , Sapanca Gölü, Kapadokya, Efes ve Pamukkale’ ye turlar

150

düzenlemektedir. İstanbul Turu; Hipodrom, Ayasofya, Sultan Ahmet Camii

ve Kapalı Çarşı’dan oluşmaktadır.

Magnificient Travel; Üç gece dört günlük Ayasofya, Sultan Ahmet Camii,

Topkapı Sarayı, Süleymaniye Camii, Dolmabahçe Sarayı’nın gezildiği ve

Türk gecesi organizasyonu olan bir tur pkedi bulunmaktadır. Dört gece beş

günlük Ayasofya, Hipodrom, Topkapı Sarayı, Süleymaniye Camii, Boğaz

Turu ve Bursa turu bulunmaktadır. Beş gece 6gün süren Sultan Ahmet

Camii, Ayasofya, Topkapı Sarayı, Süleymaniye Camii, Büyükada, Kapalı

Çarşı ve Bursa’nın gezilmesinden oluşan bir tur düzenlemektedir.

Merlin Turizm; Yurtiçi ve yurtdışı turlardan, kültür turlarına, mavi

yolculuktan kayak paketlerine, gençlere yönelik programlardan kurumsal

hizmetlere, uçak biletinden vize işlemlerine kadar uzanan seyahat ürünleri

sunmaktadır. Ağva, Uludağ ve Marmaris’e günübirlik yurt içi turları

bulunmaktadır.

Midillis Tours; Kapadokya, Efes, Çanakkale, Nemrut, Antalya ve

İstanbul’da turlar düzenlemektedir. Yarım günlük Ayasofya, Sultan Ahmet

Camii, Hipodrom, Türk ve İslam Eserleri Müzesi, Kapalı Çarşı’dan oluşan

ve yarım gün süren Topkapı Sarayı ve Süleymaniye Camii turu

bulunmaktadır. İsteyenler iki tur programını tercih ederek tam günlük tura

katılabilmektedir. Ayrıca Boğaz Turu, Beylerbeyi Sarayı, Çamlıca Tepesi

turu da düzenlemektedirler.

Paran Tour; Günübirlik İstanbul, Kapadokya, Efes, Pamukkale, Gelibolu,

Antalya turları bulunmaktadır. Uçak, tren ve otobüsle gerçekleştirilen

Türkiye paket turları düzenlemektedir. Yarım günlük Ayasofya, Sultan

Ahmet Camii, Hipodrom, Türk ve İslam Eserleri Müzesi, Kapalı Çarşı’dan

oluşan ve yarım gün süren Topkapı Sarayı ve Süleymaniye Camii turu

bulunmaktadır. İsteyenler iki tur programını tercih ederek tam günlük tura

katılabilmektedir. Ayrıca Boğaz Turu, Beylerbeyi Sarayı, Çamlıca Tepesi

turu da düzenlemektedirler.

151

She Tours; İstanbul, Kapadokya, Antalya, Fethiye, Pamukkale, Efes, Truva,

Gelibolu, Nemrut Dağı Turları bulunmaktadır. İstanbul turunda Hipodrom,

Kapalı Çarşı, Sultan Ahmet Camii, Ayasofya, Topkapı Sarayı, Süleymaniye

Camii gezilmektedir.

Travel Terminal; İstanbul Turları, günübirlik turlar, hafta sonu turları,

kayak turları, yurt dışı kültür turları, termatik turlar düzenlemektedir. Bir

gece iki günlük İstanbul turu, ilk gün panaromik şehir turu, ikinci gün

Topkapı Sarayı, Ayasofya Müzesi, Sultan Ahmet Camii, Dikilitaş,

Yerebatan Sarnıcı, Yılanlı Sütun, Arkeoloji Müzesi ve Kapalı Çarşının

gezilmesinden oluşmaktadır.

True Blue Tour ; Türkiye ve çevresine, Yunanistan, Mısır’a turlar

düzenlemektedir. Türkiye’de İstanbul, Fethiye, Kapadokya ve Antalya’ya

günübirlik turlar düzenlemektedir. İstanbul için düzenlediği turlardan ilki;

Boğaz Turu, Rumeli Hisarı (denizden), teleferik ile Pierre Loti, Rüstem

Paşa Camii, Ayasofya Müzesi, Sultan Ahmet Camii, Hipodrom ve

Yerebatan Sarnıcı’nın gezilmesinden oluşmaktadır. İkinci turda Topkapı

Sarayı ve Kapalı Çarşı eklenmektedir. Yarım günlük bir turda da Türk ve

İslam Eserleri Müzesi’nin bunlara eklendiği görülmektedir. Ayrıca

Büyükada turu da düzenlemektedir.

Turkland Travel Agency; Türkiye’de İstanbul, Kapadokya, Pamukkale,

Efes, Gelibolu, Truva, Bursa ve Antalya’ ya turlar düzenlemektedir. Antalya

ve İstanbul’da otel rezervasyonu yapmaktadır. Araba kiralama ve rehberlik

hizmeti vermektedir. Akşam yemekli, dansözlü boğaz turu ya da mısır

çarşısında alışveriş ve öğlen yemekli boğaz turu organize etmektedirler. Bir

diğer turda Mısır Çarşısı alışveriş, Boğaz turu ile Dolmabahçe ve Beylerbeyi

ziyareti ve Çamlıca Tepesinin panoramik görüntüsünden oluşmaktadır.

Ayrıca, tam günlük Sultan Ahmet Camii, Ayasofya Müzesi, Topkapı

Sarayı, Kapalı Çarşı’dan oluşan bir tur programı düzenlemektedirler.

Venividi Travel; Türkiye, Yunanistan ve Mısır’a turlar düzenlemektedir.

Türkiye’de İstanbul, Kuşadası, Kapadokya, Karadeniz ve Gelibolu’ya turlar

152

düzenlemektedir. Üç dört günlük İstanbul& Efes, İstanbul & Kapadokya,

İstanbul&Bursa, İstanbul& Gelibolu, İstanbul&Bolu Abant, İstanbul&

Antalya turları yapılmaktadır. Sultan Ahmet Camii, Ayasofya Müzesi,

Kapalı Çarşı, Topkapı Sarayı, Yerebatan Sarnıcı ve Hipodrom’un gezildiği

günübirlik tur paketleri vardır.

2.2.4.2. REKABET ANALİZİ

Günümüzde rekabet kavramı sıklıkla kullanılmakla birlikte ülke, işletme,

grup ya da bireysel açıdan amaç farklılıkları nedeni ile çok çeşitli anlamların

yüklendiği bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. (Kaya, 2011, s.9)

Örneğin; Türk Dil Kurumu’nun (TDK) İktisat Terimleri Sözlüğünde rekabet

kavramı, “herhangi bir etkinlik alanında ayrı ayrı kişi ya da gruplar arasında

sürdürülen üstün olma mücadelesi” olarak yer almaktadır. Örgütler

açısından bakıldığında ise rekabet kavramı genel anlamıyla, “aynı alıcıya

mal ve hizmet satmak isteyenler arasındaki mücadele” olarak tanımlanabilir.

(Köroğlu, Biçici, & Sezer, 2011)

Bir turistik ürünün sürdürülebilir gelişiminin korunabilinmesi için o ürünün

turistik kaynak ve çekiciliklerinin bölgesel, ulusal veya uluslararası

boyutlarda, diğer turistik ürünler ile rekabet edebilir olması gerekmektedir.

Söz konusu turistik ürünün sahip olduğu doğal güzellikler, tarihi ve kültürel

değerler, fiyatı, turistik işletmelerinde sunulan hizmet kalitesi, altyapı vb.

birçok faktör de o ürünün rekabet analizinin belirlenmesinde rol

oynamaktadır.

Gerek İstanbul üniversitesi gerek diğer köklü üniversiteler ülkemizde

dolaylı yoldan turistik ürün oldukları için, bu eğitim kurumlarının bağımsız

turistik ürün olarak rekabet analizini yapmak oldukça zordur. Çünkü bu

kurumların çevresinde bulunan tarihi zenginlikler, yıllardır bölgenin

tanıtımında başrol oynamış, bu kurumlar ise adeta figüran olmuştur. Ancak

Üniversitemiz açısından ileriye dönük olumlu yönlerinden biri,

Osmanlı’daki mimari düzenden de kaynaklanan, İstanbul Üniversitesi’nin

tarihi yarım adaya ve Süleymaniye Cami’sine yakınlığı, bu turları alan

153

turistler için kapsamlı olmasa da İstanbul Üniversitesi Beyazıt merkez

kampüsünü dışarıdan görme ve rehberlerden kısa bilgiler almasını

sağlamıştır. Bunun haricinde İstanbul Üniversitesi için özel bir tur, seyahat

acenteleri tarafından bugüne kadar ne yazık ki düzenlenmemiştir.

Rekabet analizi çerçevesinde bilinen en popüler 4 rekabet analiz modelleri

şunlardır:

(1) Porter’ın rekabet gücü analiz modeli (Elmas modeli); Bu model

firmaların rekabet gücünün gelişmesini sağlayan “Dinamik elmas” ya da

“Karo” diye adlandırılır. Dört temel içsel faktörün bileşiminden oluşur. Bu dört

bileşenden biri ya da ikisi rekabet gücünün kaynağını oluşturabilir. Bunlar;

Faktör koşulları, Talep koşulları, Bağlı ve destek endüstriler, Firma stratejisi,

yapı ve rekabet. (Bahar & Kozak, 2005, s.87)

(2) Crouch’un ve Ritchie’nin kavramsal rekabet modeli; Bu ikili

destinasyon rekabetini kavramsal model geliştirerek açıklamaya çalışmışlardır.

Hizmet sektörüne ilişkin rekabet olayını ülke, endüstri, işletme ve ürün bazında

turizm destinasyonlarına uygulamışlardır. Destinasyon rekabetini etkileyen

dört etmeni; Temel kaynak ve çekicilikler, Destek faktör ve kaynakları,

Destinasyon yönetimi, Niteliksel belirleyenler, diye sıralamışlardır. (Bahar &

Kozak, 2005, ss.98-100)

(3) Dwyer’in ve Kim’in bütünleştirilmiş rekabet modeli; Turizm sektörleri

ve ülkeleri arasında karşılaştırma yapabilmek için Dwyer ve Kim tarafından,

turizm araştırmacılarının daha önce bu konuyla ilgili yapmış oldukları

çalışmalardan yola çıkarak, rekabet gücünü etkileyen faktörlerin neler

olduğunu belirlemeye yönelik geliştirilen bir modeldir. Turizm rekabetinin

temel göstergelerini, Doğal ve geliştirilmiş kaynaklar, Destinasyon yönetimi,

Talep koşulları, Bölgesel koşullar ve Destinasyon rekabeti başlıkları altında beş

maddede incelemişlerdir. (Bahar & Kozak, 2005, s.105)

(4) Kim’in rekabet modeli; Model kim tarafından turizm sektöründeki

rekabet ve rekabet gücünü açıklamaya yönelik geliştirilmiştir. Bu modelde

154

Kim, Turizm sektöründeki rekabetin dört boyuta sahip olduğunu

savunmaktadır ki bunlar; Rekabetin birincil (İçerik ve çevre), ikincil (Turizm

politikası, yönetim, vergilendirme vs.), üçüncül (Turizmin altyapısı, tesislerin

kapasitesi vs.) ve dördüncül (Turizm talebi, istihdamı vs.) kaynaklarıdır.

(Bahar & Kozak, 2005, ss.109-115)

Biz bu çalışmada yukarıda belirttiğimiz analiz yöntemlerinden birincisi olan

Porter’ın rekabet gücü analiz modeli (Elmas modeli) üzerinde ilerleyen

konularda daha detaylı duracağız.

2.2.4.2.1. REKABET AVANTAJLARI VE

DEZAVANTAJLARI (CEMAL GÜNDOĞDU)

Rekabet Avantajları:

İstanbul Üniversitesi bünyesindeki turistik öneme sahip müzelere sahip

olması ( Zooloji müzesi, Botanik Bahçesi, Hidrobiyoloji Müzesi,

Herbaryum, Türk Eczacılık Tarihi Müzesi)

Üniversite bünyesinde kongre- toplantı ve seminer salonlarının varlığı

bunların kongre turizmi çerçevesinde kullanılması

Üniversitenin bünyesindeki hastanelerin ( Çapa- Cerrahpaşa- Diş

Hastanesi vb. ) sağlık turizmi kapsamında paketler yapılarak

kullanılması.

Üniversitenin önemli bir kurum olması rekabet anlamında önemli bir

avantaj sağlayacaktır.

Farklı tur paketlerine sahip olması ( İstanbul üniversitesi turu- Tarihi

yarım ada turu vb.)

Turizm İşletmeciliği bünyesinde kurulmasından dolayı profesyonel

personel ihtiyacının karşılanması

Acentanın Beyazıd bölgesinde kurulması ve rakiplerinden daha genç ve

aktif olarak çalışması

155

Rekabet Dezavantajları:

Çevresinde çok sayıda profesyonel acenta bulunması.

Pazara yeni girildiği için yeterince pazarın tanınmaması

Tur çeşitlerinin az olması.

Kamu kurumu bünyesinde kurulduğu için çeşitli kamusal prosedürlerin

aşılmasının zor olması.

2.2.4.2.2.GELECEKTEKİ POTANSİYEL REKABET

Son yıllarda yaşanan ekonomik devrimler, Dünya’nın çok ciddi bir şekilde

değişmesine yol açmış ve ayakta kalmak ve ekonomik refahını sürdürmek

isteyen ülke ve firmaların da yeni bir rekabet politikası ve stratejisi

belirlemelerini zorunlu hale getirmiştir. Hem kaliteli. Hem farklı, hem çeşitli,

hem de seri üretim yapan, aynı zaman da müşteri tercihlerindeki değişimleri

görebilen, müşteriye rakiplerin sunamayacağı çok farklı yararlar sunabilen

ülke, bölge ve firmalar rakipleriyle rekabet edebilecektir. Bu değişimi

gerçekleştiremeyenler rekabet güölerini ve dolaysıyla Pazar paylarını

kaybederek kaderlerine razı olacaktır (http://www.belgeler.com).

Rekabet piyasaları.

1.Tam Rekabet Piyasasının Özellikleri:

Tam rekabet piyasasının ayırıcı özelliği, piyasadaki alıcı ve satıcıların tek

başlarına fiyatı etkileme gücüne sahip olmamalarıdır. Yani tam rekabet

koşullarında firmalar bağımsız fiyat politikası güdemez. Her firma için fiyat

önceden saptanmıştır ve firmalar bunu kabullenmek zorundadır.

Piyasada aynı malı üreten ve satın almak isteyen çok sayıda satıcı ve alıcı

vardır.

Tam rekabet piyasasında alıcıların ve satıcıların piyasaya giriş çıkışları

tamamen serbestir.

Tam rekabet piyasasında üretilen veya satılan mallar homojenlik gösterir.

156

Gerek alıcılar ve gerekse satıcılar piyasa hakkında tam bilgiye sahiptirler

(http://enm.blogcu.com).

2. Tekel Piyasa

Tekelci rekabet piyasası ve monopollü rekabet piyasası da denilen monopollü

rekabet piyasası çok sayıda firma tarafından üretilen ve birbirleri yerine

rahatlıkla ikâme edilebilen bir grup malın, birbirinden farklı imiş gibi

gösterilmesinin başarılması sonucu, her firmanın belirli bir alıcı kitlesine sahip

olmayı başardığı bir piyasa olarak tanımlanabilir.

Tekel Piyasasının Özellikleri:

Tekelci piyasanın oluşumunda en önemli etken arz ettiği malın kolayca

ikame edilememesi yani bu malın yerini alabilecek malların kolay

bulunamamasıdır.

Piyasaya giriş-çıkış herhangi bir yolla sınırlanmamıştır. Belli bir ürün

grubunda aşırı kârın varlığı gruba yeni firmaların katılmasına yol açar.

Monopollü rekabet piyasasında, tam rekabette olduğu gibi, alıcı sayısı da

çoktur

(http://www.odevsel.com).

3. Oligopol Piyasa

Tam rekabette çok sayıda firma, monopolde bir tek firma bulunur. Oligopol

piyasası ise az sayıda satıcı firmanın, fakat çok sayıda alıcının olduğu bir

piyasa türüdür. Oligopol piyasası genellikle güçleri birbirine eşit üç, beş veya

sekiz adet dev firmalardan oluşan piyasadır (http://www.odevsel.com).

Oligopol piyasalarının özelliklerini şöyle sıralanabilir:

1-Az sayıda satıcı ve çok sayıda alıcı vardır.

2-Firmaların homojen veya farklılaştırılmış ürünler satmaları.

3-piyasaya girişi kısıtlayan önemli engellerin bulunması.

(http://www.ekodialog.com).

157

REKABET STRATEJİLERİ

Rekabet stratejilerinin amacı piyasadaki rekabet kurallarına uyum sağlamak ve

bu kuralları işletmenin lehine çevirmektedir. Bu konuda önemli çalışmaları

bulunan Michael Porter’a göre rekabet kurallarını belirleyen 5 rekabetçi güç

bulunmaktadır. Bu güçler;

Potansiyel rakipler

Mevcut rakipler arasındaki rekabet

Müşterilerin pazarlık gücü

Tedarikçilerin pazarlık gücü

İkame mal ve hizmetlerin tehdidi

olarak tanımlamakta ve bu rekabetçi güçlerin dikkatli bir şekilde analiz

edilmesi ve buna dayalı olarak oluşan rekabet kurallarının belirlenmesi yoluyla

rekabetçi stratejiler geliştirilmesi gerekmektedir (www.stratejiyonetim.com).

Odaklaşma stratejisi, özel pazara mal ve hizmetler için uygun görülmektedir.

Bu stratejide işletme, sadece pazarın belli bölümüne odaklandığı için diğer

kesimlerini ihmal eder. Pazarın seçilen bölümünün istek ve ihtiyaçları göz

önünde bulundurularak mal ve hizmet üretimi gerçekleştirilir.

Farklılaştırma stratejisi ise kaliteye dayalı geliştirme çabalarını kapsamaktadır.

İşletme ürettiği mal ve hizmetleri eşsiz ve ayrıcalıklı kılmaktadır. Günümüz

koşulları düşünüldüğünde özellikle küreselleşmenin piyasalara getirdiği

rekabetçi ortam içinde işletmelerin piyasadaki varlıklarını devam ettirmeleri

için, bu stratejileri uygulamaları gerekmektedir.

Yukarıda bahsedilen stratejilerin yanında değişen dünyanın gereği olan değişim

akımına firmaların ayak uydurması önemli bir strateji unsurudur. Değişime

ayak uydurmasıyla birlikte ürün, hizmet ve organizasyon yapılarında meydana

gelecek değişiklik stratejileri geliştirilmeli ve zamana uyum sağlanmalıdır. Bu

da firmaya önemli bir ritm sağlar. Meydana gelen değişimle birlikte dünyada

158

zaman ve bilginin yönetimi de farklılıklar göstermektedir. Eğer zaman uyumu

sağlanacaksa bilgi yönetiminin etkin bir şekilde stratejik kullanılması gerekir.

Rekabet alanlarının değiştiği günümüzde klasik anlamda var olan üretim

fonksiyonu artık geçerliliğini kaybederek kaynak yönündeki alanlardan hedef

yönündeki alanlara kaymıştır. Dolayısıyla firma bu yönde üretimini

belirleyerek gelecek savaşı verir.

Pazar payı mücadelesinde ve gelecek politikalarının yaratılmasında üzerinde

düşünülmesi en önemli olan nokta kaynaklar, iş gücü ve zamandır. Muhasebe

sistemi küresel dünyaya uymayan, zamanı etkin kullanmayan ve yenilikler i

gerçekleştirmeyen bir firmanın gelecekte varolması mümkün olmaz. Turizm

işletmeleri gelecek politikası stratejilerini sağlayacak en önemli kaynak ise

meslek kuruluşları ve üniversitelerdir. Türkiye açısından düşünürsek, büyük

firmalar dahil olmak üzere meslek kuruluşları ve üniversitelerin bilgisine

başvurulmamaktadır. Halbuki değişken bir ekonomiye sahip ülkemiz için bu

bir rekabet avantajıdır (http://www.ikademi.com).

2.2.4.2.3. SEYAHAT ACENTELERİNİN KÜMELENME

PROJELERİNDE REKABET ANALİZ YÖNTEMİ:

ELMAS MODELİ (PORTER)

Dünya turizm örgütüne göre turizm dünyanın en büyük endüstrisi olup,

gelecekte de iş fırsatları yaratmaya devam edecek birkaç önemli sektörden

birisidir. Bu açıdan baktığımızda turizm hem küresel hem ülkesel hem de

bölgesel kalkınma bakımından önemli bir yere sahip olduğu söylenebilir.

Buna en güzel örnek, Türkiye Gayrisafi Milli Hasılasının %4,2 ‘si turizm

kaynaklı olmasıdır. (Öztaş & Tarınç, 2011)

Türkiye turizm istatistiklerine kısaca baktığımızda ise; dünya turizm

hareketleri artışına paralellik gösterdiğini görmekteyiz.. Türkiye’ye gelen

ziyaretçi sayısı 2011 yılı ilk 9 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine

göre yaklaşık %10,54 ile 2.739.679 kişi artış göstermiştir. Kültür ve Turizm

Bakanlığı’nın 2007 yılında yayınladığı Türkiye Turizm Stratejisi 2023

159

planında ise 63 milyon turist, 86 milyar dolar dış turizm geliri ve turist

başına yaklaşık olarak 1350 dolar harcamaya ulaşılması öngörülmekte

olduğunu görmekteyiz. (Türkiye Turizm Stratejisi 2023, 2007)

Yukarıdaki tüm olumlu verilere rağmen İçinde bulunduğumuz yüzyıl,

küreselleşmenin etkisiyle ülkeler arasında artan bir rekabete sahne

olmaktadır. Artan bu rekabet ülkeleri farklı rekabet unsurları aramaya teşvik

etmiştir. Bu noktada kümelenmeler, özellikle KOBİ seyahat acenteleri için

maliyetleri düşürücü ve yeniliği teşvik edici özellikleriyle dikkat çeken bir

yapı sergilemektedir. Şimdi kümelenmenin tanımı yapıp Porter’ın Elmas

modeline göz atalım.

Şeki 4: Porter’in Elmas Modeli

Günümüzde henüz kümelenme (cluster) kavramının üzerinde uzlaşılmış bir

tanım olmamakla birlikte, birbirine katma değer ekleyen üretim zinciri ile

bağlı, bir ürün ya da hizmetin üretilmesi konusunda doğrudan veya dolaylı

olarak etkin olan ya da olma potansiyeli olan birbiriyle ilişkili ve karşılıklı

bağımlı oyuncuların (üreticiler, tedarikçiler, müşteriler, bilgi üreten

kurumlar, araştırma merkezleri, sivil toplum kuruluşları, danışmanlık

şirketleri, kamu kurum ve/veya kuruluşları, yerel yönetim kurum ve/veya

kuruluşları, medya, finansal kurumlar) ortak bir coğrafyada yoğunlaşmaları

şeklinde tanımlanmaktadır. (Porter, 1998, s. 6)

160

“dinamik elmas” ya da “karo” diye adlandırılır ve dört temel içsel, iki dışsal

faktörden oluşur. Porter’e göre bu dört temel belirleyenden biri ya da ikisi

rekabet gücünün kaynağını oluşturabilir. (Bahar & Kozak, 2005, s. 89)

1. Faktör Koşulları: Bu koşullar bir ülkenin geleneksel üretim

faktörlerinden oluşmaktadır. Nitelikli iş gücünün varlığı ve sayısı,

fiziksel ve doğal kaynaklar, bilgi-sermaye kaynakları ile alt yapı

yatırımları bir ülkenin rekabet gücünü oluşturan temel üretim

faktörleridir. Rekabet gücü oluşturmada etkili olan faktörler ise; beşeri,

fiziki, bilgi, sermaye kaynakları ve altyapı yatırımları olarak

gruplandırılabilir. (Porter M. , 1990) Bu Faktörü örnek ile açıklamak

gerekirse; Rusya, çok zengin sayılabilecek ölçüde fiziksel, tarihsel ve

kültürel zenginliklere sahiptir. Ancak bu varlıkları turizm piyasasında arz

etmek için gerekli olan turizm alt ve üstyapısı ile yeterli sermaye bilgi

birikimi ve nitelikli iş gücünden yoksundur. Singapur ise, turizm

açısından Rusya’ya göre yeterli miktarda kaynağa sahip değildir. Ama

elindeki kaynakları etkin ve verimli kullanarak Rusya’ya göre çok daha

etkin bir rekabet gücü elde etmiştir. Bunun nedeni ise, Singapur’un otel

ve havayolu hizmetinde ortaya koyduğu başarı ve kendinden emin,

güvenilir girişim hamleleridir. (Crouch & Ritch, 1999, s. 138)

2. Talep Koşulları: Porter’in dinamik elmasındaki ikinci belirleyen talep

koşullarıdır. Talep koşulları bir endüstrideki ürünün talebi ile ilgili olan

çeşitli değişken ve düzenlemeleri içerir ve rekabet gücünü bu yönden

tanımlar. Uluslararası turizm sektöründe rekabet gücünün

geliştirilmesinde, nitelikli ve üst düzeyde bir iç talebin önemli payı

bulunur. Bu yüzden, talep koşullarının rekabet gücünü hangi açılardan

etkilediğinin belirlenebilmesi için turizm talebinin etkilendiği unsurların

neler olduğunun bilinmesinde fayda vardır. Turizm talebini etkileyen

faktörleri; ekonomik, sosyal, psikolojik, politik ve yasal ve diğer

faktörler olarak sınıflandırmak mümkündür. Bunlardan kuşkusuz en

önemli olanları, ekonomik (ulusal gelir, gelir dağılımı, nispi döviz

161

TEDARİKÇİLER

İşgücü ve Hammadde Kaynakları, Oteller, Tatil Köyleri, Konaklama Ve

Yiyecek Arz Edenler, Bakkallar, Eczaneler, Gece Kulüpleri, Dağıtım

Kanalları, Yerel Halk Vd.

kurları, uzaklık, fiyat vb.) ve sosyal (moda, zevk, alışkanlıklar, yaş,

cinsiyet, boş zaman vb.) faktörlerdir. (Bahar & Kozak, 2005, s. 92,93)

3. Bağlı ve Destek Endüstriler: Turizm sektöründeki firma ve işletmelere

destek veren, bağlı ve tedarikçi sektörler arasındaki organizasyon,

etkileşim, pazarlama, dağıtım ve diğer ekonomik ilişkilerin varlığı,

destinasyonun rekabet gücü kazanmasında ve geliştirmesinde önemli

olan bir başka faktördür. (Kuşat, 2011, s. 541)Bu açıdan bakıldığı zaman,

uluslararası turizm sektöründe rekabet avantajı oluşturabilmesi, başarılı

bir bağlı ve destek endüstrisinin varlığı ile mümkündür. Ekonominin

diğer sektörleri içinde geçerli olan bu durum özellikle turizm için çok

daha önemli bir konu olarak görülmektedir.

Şekil 5: Turizm Sektörüne Ait Değerler Ağı Şeması (Bahar & Kozak, 2005,

s. 95)

Yukarıda bulunan Turizm sektörünün değerler ağı şemasından yararlanmak

konunun daha anlaşılır olmasını sağlayacaktır. Bu şemada da göründüğü

TURİZM

SEKTÖRÜ

TAMAMLAYICI

LAR

Tur Operatörleri,

Havayolları,

Seyahat Acenteleri,

Finans, Sigorta Ve

Diğer hizmet

sektörleri

RAKİPLER

Rakip Ülke

Turizm Firma Ve

İşletmeleri, Ülke

İçi Firma Ve

İşletmeler

MÜŞTERİLER

Turistler, İş Adamları, Turizm Şirketleri,

Turist Gönderen Ülkeler

162

gibi, turizm sektörünün Değerler Ağı’nın dikey boyutunda müşteriler ve

tedarikçiler bulunmaktadır. Sektörü oluşturan firma ve işletmeler,

tedarikçilerden aldıkları işgücü, hammadde vb. girdileri müşterilere, diğer

bir deyişle turistlere sunarak karşılığında bir para dolayısı ile kar elde

ederler. Yatay boyutta ise, tamamlayıcı sektörler ve rakipler bulunmaktadır.

Görüldüğü üzere. Bir destinasyonun uluslararası alanda rekabet gücü

kazanması, iyi işleyen bağlı ve destek endüstrilerinin varlığı ile doğrudan

ilgilidir.

4. Firma Stratejisi, Yapı ve Rekabet: Porter’in dinamik elmasındaki 4.

Faktör, firma stratejisi, yapı ve rekabettir. Yerel firmaların faaliyetini

gerçekleştirdikleri ülke içindeki rekabet yapısı, şekli ve ortamı

durgunluğu önleyerek, gelişmenin devamlılığını sağlar. Sektördeki

firmaların ve işletmelerin ulaşmayı arzu ettikleri hedefler, uyguladıkları

stratejiler ve organizasyon yönetimindeki farklılıklar, rekabet gücüne etki

eden unsurlar olarak öne çıkar. (Bahar & Kozak, 2005, s. 96)

5. Fırsatların ve Devletin Rolü: Porter, rekabet gücünün dört temel

belirleyeninden herhangi birini etkileyebilecek olan iki dışsal değişkeni

daha dinamik elmasına eklemiştir. Değişen fırsatlar ve tesadüfi olaylar,

turizm piyasasına ve sonuçta rekabet ortamını aniden değiştirebilen

unsurlardır. Önceden kestirilemedikleri gibi çevreyi ve içinde

bulundukları piyasa yapısını da büyük ölçüde etkilerler. Bu olaylar bazen

bir destinasyon için avantaj sağlarken bazen de diğer destinasyonlara

fayda sağlar. Bu olaylardan bazıları;

Politik boykot ve ambargolar

Aniden baş gösteren öldürücü virüs ya da salgın

Ülke parasının devalüe edilmesi

Doğal felaketler

Beklenmeyen yeni teknolojilerin ortaya çıkması

Petrol şokları veya Savaşların başlaması

Dünya finans piyasalarında ve döviz kurlarında ani değişmeler

163

Diğer turizm ülkelerindeki politik değişiklikler, olarak sıralanabilir.

(Turizm Bakanlığı, 2002, s. 1)

Yine aynı şekilde devletin rolü ise, sektördeki ulusal rekabet gücünün

belirleyenleri üzerinde dolaylı bir etki sağladığı için önemlidir. Ancak

ülkelerin liberalleşme ve dış ticaret politikalarındaki farklılık nedeniyle,

sektör üzerindeki etkileri de doğrudan ya da dolaylı olmaktadır. Devletin

tanıtım ve reklam harcaması yapması, ülke içinde turizm büroları kurması

vb. faaliyetler doğrudan bir etkileşimin olduğunu göstermektedir. (Bahar &

Kozak, 2005, s. 98)

Sonuç olarak Porter’a göre dört içsel ve iki dışsal belirleyenden oluşan

dinamik elmas, karşılıklı etkileşimle birbirini güçlendiren bir yapıya

sahiptir. Anlaşılacağı üzere bir belirleyenin etkisi diğerine bağlıdır.

Herhangi birinin tek başına rekabet gücü üzerinde etkisi fazla değildir.

Kısaca; Turizm sektöründeki rekabet gücünün gelişmesi için, tüm

belirleyenlerin birlikte ve karşılıklı etkileşim içinde olduğu bir sisteme

ihtiyaç vardır. Bunun için İstanbul Üniversitesinde bir kümelenme grubu

oluşturulmalı ya da mevcut kümelenme içine dâhil olunmalıdır.

Oluşturulacak grubu, mevcut en güzel örnek; Sultanahmet turizm

kümelenmesi gösterilebilir: 2000-2009 yılları arasında Competitive

Advantage of Turkey (CAT) grubu tarafından İstanbul Sultanahmet turizm

geliştirme projesi yapılmış ve proje rekabetçilik analizi, kümelenme analizi

ve kümelenme geliştirme aşamaları olmak üzere üç ana kısımda

uygulanmıştır. Projedeki amaç: Turizm istatistiklerinde turist sayısı

bakımından %22 ile Antalya’dan sonra gelen İstanbul’un gerek Osmanlı

gerek Bizans döneminden birçok eserin yoğun olarak toplandığı bölge olan

Eminönü’nde turizm kümelenmesi ile daha çekici bir hale gelmesini

sağlamaktır. (Öztaş & Tarınç, 2011, s. 551)

Kümelenmenin son durumu hakkında bilgi vermek gerekirse; Son dönemlerde

Sultanahmet Turizm Kümelenmesi toplantılarını daha küçük gruplarla ve sivil

toplum etkinlikleri aracılığı ile yapmaktadır. Bu daha ziyade fikir alışverişi ve yeni

164

trendlerin tartışıldığı ortamlarda olmakta; kümelenmede bulunan turizmcilerin

birbirini tanıması sebebiyle çok hızlı yol alınmakta ve bilgi paylaşımı çok hızlı

olmaktadır. Bab-i Ali Şenliği, İstanbul Photo Contest, Sultanahmet Türk Mutfağı

Tanıtımı ve İstanbul Türk Kahvesi günleri gibi etkinliklerde yine aynı iletişim

grubu görev almaktadır. İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri

konusunda da fikir alışverişi yapılmıştır. Kültür, sanat ve turizm üzerine gönüllü

toplumsal bilinçlendirmeler de hala devam etmektedir.

2.2.4.3. REKABET ORTAMINDA ENTEGRASYON

(LANDİSH)

Ülkemizde turizm isletmelerinin yabancı isletmelerle rekabet edebilmeleri

için mutlaka bütünlesmis firma haline gelmeleri gerekmektedir. Bu

bütünlesmeler ile seyahat acentelerinin kendi içlerinde veya yurt dısındaki

seyahat acenteleri ile yatay, havayolu ve banka gibi sirketler ile de dikey

birlesmeler olusturması sonucunda, yapısal olarak tur operatörlügüne geçisi

gerçeklestirilmelidir. Çünkü yerli seyahat acentelerinin mevcut birikim

yetersizligi ve mali yapılarının zayıf olması, onların yabancı tur operatörleri

ile rekabet edebilirliklerini zayıf düsürmekte, hatta etkisiz kılmaktadır.

1990’ların başından itibaren dünyada yaşanan birleşmeler diğer

dönemlerdekilerden farklı gözükmektedir. Bu dönemde büyüyen şirket

ölçekleri, şirketin tekelleşme eğilimine işaret etmemektedir. Aslında tüm

dünyada pazarların açılmasıyla oluşan rekabet şartları, şirketlerin herhangi

bir milli ekonomide fiyatları kontrol etme gücünü çok büyük ölçüde

düşürmüştür. Ayrıca, pazara girişte düşük seviyede engeller, ucuz sermaye

bulma imkanları, hızlı teknolojik değişim gibi nedenler pazardaki güçlü ve

kolay sarsılmaz farzedilen bir konumu her an tehdit etme eğilimindedirler.

Tekelleşme amacından öte şirketler, günümüzde, son derece rekabetçi

durumdaki milli ve uluslararası piyasalarda bir yer einebilmek amacıyla

yatay birleşmeyi tercih etmektedirler.

165

Yatay birleşmeler teorik olarak rekabetin azltılmasında etkili olabilir. Ancak

bu durumun makro ekonomi açısından zaraları belirmeye başlayınca, çeşitli

anti-tröst kanunlarla bu durum engellenmeye çalışılmıştır.

Günümüz şartları ise, küçülen dünya, açılan pazarlar ile daha farklıdır. Artık

bir yüzyıl öncesindeki kapalı ekonomilerin şartları yerini günümüz

uluslararası pazarlarına, son derece rekabetçi pazarlara bırakmıştır. Bu

şartlar altında, şirketlerin birleşme amaçları rekabeti azaltarak tekelci güç

oluşturmak değil, yalnızca biraz daha güçlenerek, ayakta kalabilmek

konusunda bir adım daha atmak olmaktadır.

2.2.4.3.1. ENTEGRASYONUN REKABETE OLUMLU

OLUMSUZ ETKİLERİ

Son yıllarda turizm endüstrisinin gelişmesiyle birlikte ülkeler, turizmden

elde ettikleri gelirleri arttırmak için birbirleriyle kıyasıya rekabet etmekte ve

bu rekabette kendilerini ön plana çıkaracak yeni yol ve yöntemler

aramaktadırlar. (Bahar & Kozak, 2005, s.139) Entegrasyon da bu kıyasıya

rekabet çeşitlerinden yalnızca biridir.

Turizmde entegrasyon (bütünleşme) Yeşiltaş tarafından şu şekilde

açıklanmaktadır. Aynı ya da değişik organizasyonların birbirine bağlanması

olayına entegrasyon (bütünleşme) denir. (Yeşiltaş, 1991, s.41) Bu olay yatay

ve dikey olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilebilmektedir.

İstanbul Üniversitesi kapsamında kurulabilecek bir seyahat acentesinin

sektörde bulunan acente ya da konaklama işletmeleri ile entegrasyona

gidilmesi durumunda ne gibi sonuçlar doğuracağını, Tuncer’in yazdığı

“Turizmde dağıtım sistemi ve Türkiye için bir model” adlı entegrasyon ila

alakalı bir makaleden alıntı ile kestirebiliriz. Tuncer entegrasyonun

sonuçlarını 4 başlık altında açıklamaktadır. Kurulması düşünülen işletmenin

acente olması düşünüldüğü için biz bunların ilk 3 tanesi üzerinde duracağız.

166

1. Kurulacak işletmenin büyümesi ve bunun sonucunda işletmemizin

büyüklüğün avantajlarından faydalanabilme imkânının doğmasıdır ki

bunun sonucunda şu fayda veya zararlar elde edilir.

a) Yetenekli yönetici ve personel istihdam edebilme imkânı bulunur.

Bu durum işletmedeki hizmet kalitesini arttırır.

b) Araştırma geliştirme ve hizmet içi eğitim faaliyetlerine katılma

imkânı bulunur. Bu durumda işletmedeki hizmet kalitesine olumlu

yönde katkı sağlanmış olunur.

c) Finansal kaynak bulma ve sermaye piyasalarına girmek kolaylaşır.

Buda kurulacak işletmenin sermaye sıkıntısının çözümüne yardımcı

olur.

d) Reklam ve tanıtma faaliyetlerinde tasarruf yapma imkânı sağlar.

Böylece maliyetler düşer ve tasarruf edilen miktar farklı bölümlere

aktarılabilir.

e) Büyük işletmenin çalışanı olarak çalışma düşüncesi personeli motive

eder, güdüler.

f) Üniversitenin mali sıkıntılar nedeni ile kurulamayan bölümler

kurulur, yapılması gerekenler yapılır.

2. Entegrasyonun kurulacak işletmeye ikinci faydası; konaklama

işletmeleri ve dağıtım aracıları arasındaki sorunları en aza

indirmesidir. Bu durumda konaklama işletmeleri veya seyahat

acenteleri ile birleşerek ve konaklama-dağıtım entegrasyonuna

gidilir. Sonucunda rezervasyon iptallerini ve dağıtım aracılarının

mali yükümlülüklerini en aza indirebilme şansı elde edilir.

3. Entegrasyonun sonraki dönemlerde sağlayacağı bir diğer imkân; tur

operatörümüzün kurulmasına olanak sağlamasıdır. Bilindiği gibi

seyahat acentelerimizin büyük bir çoğunluğu küçük çaplıdır.

Verdikleri hizmet transfer, karşılama gibi küçük hizmetlerdir. Bu

yüzden konaklama işletmelerimiz yabancı tur operatörlerinin fiyat

167

belirleme baskıları altında kalmaktadır. Seyahat acentelerimizin

kendi aralarında birleşerek oluşturabileceği yerli bir tur operatörü ile

bu sorun çözülebilir. (Tuncer, 1989, ss.65-67)

Küreselleşen dünyamızda devletler bile çeşitli organizasyonlar altında güç

birliği yaparken, işletmelerinde bu sese kulan vermesi faydalarına olacaktır.

İstanbul Üniversitesi için kurulacak bir acente içinde entegrasyonun sonucu,

ulusal turizm piyasasında güçlü ve rekabet edebilir konuma gelmesinde

muhakkak ki katkı sağlayacaktır. Yeter ki mevcut kaynaklar doğru ve

yerinde kullanılsın.

2.2.4.3.2 DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE ENTEGRASYONA

GİTMİŞ SEYAHAT ACENTALARI VE TUR

OPERATÖRLERİ (SEROL)

Turizm sektöründe seyahat acenteleri ve tur operatörlerinin ağırlığı gün

geçtikçe artmaktadır. Seyahat acenteleri ve tur operatörleri gidilecek

destinasyonları tanıtan, tercih edilebilirliklerine büyük katkıda bulunan ve

turistlerin destinasyon seçiminde en önde gelen etkenlerdendir. Turistik arz

potansiyeli sunan ülkeler ile turistik arz potansiyellerini alan ülkeler

arasında bağlayıcı bir köprü görevi görmektedirler.

Seyahat acenteleri ve tur operatörleri, son yıllarda uluslararası turizm

hareketlerindeki gelişmeler ve hızla gelişen kitle turizmi hareketlerine bağlı

olarak, hem dikey hem de yatay büyümektedir. Bu yeni durum tekelleşme

olgusunu gündeme getirmiş, dünya ölçeğinde büyük tur operatörleri ve

seyahat acentelerini ortaya çıkarmıştır. ( Alaeddinoğlu & Can, 2007, s. 64)

Günümüzdeki büyük tur operatörleri aşağıdaki gibi incelenmektedir;

TUI TRAVEL PLC:

2007 yılında FIRST CHOICE- İngiltere ve TUI AG- Almanya’nın

birleşmesi ile kurulan TUI TRAVEL PLC, 150 marka ile 180 ülkede, 25

168

den fazla pazarda ve 30 milyon müşteriye hizmet vermektedir ve dünyanın

önde gelen turizm şirketlerinden biridir.

TUI TRAVEL PLC, kitle turizmi faaliyetlerinin yanı sıra destinasyon

yönetimi ve deniz, macera, spor ve kayak turları gibi özelleştirilmiş turizm

hizmetleri sunan şirketleri de bünyesinde bulundurması sebebiyle sektörde

farklılık yaratmaktadır. Bununla birlikte TUI TRAVEL, tüm dünyada

kurumsal ve kişiye özel uçak bileti danışmanlığı, destinasyon yönetimi, araç

kiralama ve iş ve tatil amaçlı seyahatlerin düzenlenmesi gibi hizmetler

sunmaktadır.

Türkiye’de TUI, 2000 yılında Tantur’u satın alarak Türkiye’deki konumunu

güçlendirmiştir. TUI’nin Türkiye’de 7 tane Magic life, 4 tane Robinson,

Iberotel ve 1 tane Nordotel olmak üzere 16 tesisi bulunmaktadır.

(www.euractiv.com.tr)

THOMAS COOK;

2007 yılında Thomas Cook ile My Travel şirketlerinin birleşmesi ile kurulan

Thomas Cook Group PLC, 22,3 milyon müşterisi, 31.000 bin çalışanı, 93

uçaktan oluşan filosu, 3.400 Acentesi ve 86 otel ve tatil köyü ile dünyanın

önde gelen turizm şirketlerinden biridir. Thomas Cook 5 farklı coğrafyada

ve 21 ülkede operasyonlarını yürütmektedir. Thomas Cook, farklı

destinasyonlarda uygun fiyatlı tur paketleri, uçak bileti cruise, konaklama

paketleri, şehir turları, lüks tatil ve kişiye özel tatil paketleri sunan 36 alt

markası ile hizmet vermektedir.

Thomas Cook gerçekleştirdiği satın alımlarla genişlemesini sürdürmektedir.

2008 yılında hotels4u.com’u 21,8 milyon Paund’a devralan Thomas Cook,

şimdi de medhotels.com’u satın almıştır. Satış ile birlikte Thomas Cook

İngiltere’nin konaklama kapasitesi en yüksek şirketi konumuna

yükselmiştir.

169

Türkiye’de Thomas Cook, Türkiye’nin en saygın acentelerinden Diana

Turizm, Thomas Cook’un önemli partnerlerinden biridir.

(www.euractiv.com.tr)

Birbirleriyle birleşme yaşayan bu 4 büyük Tur operatörü ( Thomas Cook,

My Travel, First Choice, Tuı Uk ) Türkiye’ye operasyonu bulunan tur

operatörlerinden olup, Pazar payları % 70’dir.

REWE;

Almanya’nın en büyük ikinci markası olan REWE, 1988 yılında ilk kez

Atlas Reisebüro GmbH ile turizme girdi. 1995 yılında da ITS Raisen’i satın

alarak bünyesine 300 acente daha kattı. 1998 yılında doğrudan pazarlama

yapan ITS Billa’yı kuran REWE, 2000 yılında ise DER’i satın alarak tur

operatörü Dertour, Der Seyahat acentelerini ve Der İş Seyahati’ni kurarak

gruba bağladı. Grup 2001 yılında da LTU Touristic’i operatörleri John

Reisen ile birlikte satın aldılar. Rewe LTU’ya ait havayolu şirketi

Sairgroup’un % 40 hissesine de sahip. ( www.tursab.org.tr)

KUONİ;

İsviçre’nin en büyüğü konumundadır. Tatil seyahatleri satışları Kuoni

Group’un %85’ini oluşturuyor. Ana merkezi İsviçre olan Kuoni markası

aynı zamanda Fransa ve İngiltere’de hizmet veriyor. Grubun İsviçre’de daha

alt gelir grubuna hizmet vermek amacıyla kurulmuş Helvetic Tours adlı bir

markası da var. Edelweiss Air de Kuoni’ye ait olan bir charter markası.

Kuoni’nin yalnızca İsviçre’de 120 tane satış ağı bulunuyor. Bunlar internet,

digital TV, çağrı merkezleri aracılığıyla doğrudan satış gerçekleştiriyorlar.

Kuoni’nin iş seyahati birimi BTI (Business Travel International) markası ise

küçük ve orta ölçekli işletmeler ile büyük ulusal ve uluslararası önemli

gruplara hizmet veriyor.( www.tursab.org.tr)

Türkiye’ye bakacak olursak, Türkiye’de şu an tur operatörlüğü

bulunmamaktadır. A grubu seyahat acenteleri tur operatörlüğü vasfını

taşımakta ve hizmetleri yerine getirmektedirler.

170

Entegrasyon bazında ise, Türkiye’de bazı seyahat acenteleri ya büyük tur

operatörleri ile birleşmiş ya da satın alınarak faaliyetlerini sürdürmeye

devam etmiştir. Örneğin, Tantur’un TUI tarafından satın alınması, Diana

Turizm’in Thomas Cook ile birlikteliği ve Türkiye’nin Almanya’da en

güçlü ve en büyük tur operatörü Öger Tur’un Thomas Cook’a satılması

gibi... Diğer yandan büyük tur operatörleri Türkiye’de bazı otellere orta

olmakta bazılarını ise satın almaktadır. Bunlar;

TUI ve markaları; Türkiye’deki tur operatörlerinden konaklama alanında

farklı markalarla en çok tesisi olan grup TUI, Türkiye’de konaklama

alanında TUI Travel & Hotels veya Suntopia olarak adlandırdığı yapılanma

ile daha önceden sahip olduğu Robinson, Iberotel markalarının yanına Club

Seno, Blue Collection ve Sensimar markalarını da ekleyerek büyümesini

sürdürüyor. TUI Grubu bünyesindeki değişik markalarda toplam 7 binden

fazla oda bulunuyor. ( www.airporthaber.com)

Pegas’ın 5 ülkede 20 tesisi; Rusya ve BDT pazarının son yıllardaki

liderlerinden Pegas Touristik konaklama alanında da hızla büyüyor. Pegas

bünyesindeki konaklama biriminin 2’si Türkiye geri kalanı Mısır, Tunus,

Yunanistan ve Tayland olmak üzere toplamda 20 tesisi bulunuyor. Pegas bu

alanda PGS Hotels, Dessole Hotels markaları ile faaliyet gösteriyor. Pegas’a

bağlı bu birimin bünyesindeki tesislerin oda sayısı 6.800’ü geçti.

(www.airporthaber.com)

Rewe’nin 3 markasından 5 tesis; Avrupa’nın en büüyk operatörlerinden

biri olan REWE touristik de Türkiye pazarına bu anlamda adım atanlar

arasında. Bir zamanlar Türkiye birkaç tesiste adı bulunan ancak uzun yıllar

bu faaliyete ara veren grup geçen yıllarda varolan Calimera markasının

yanında LTI ve Primasol’u da getirerek 5 tesiste var olmaya başladı.

(www.airporthaber.com)

171

Thomas Cook-Paloma-Diana; Türkiye’de uzun yıllar konaklama alanında

yatırım yapmayan Thomas Cook grubu içinde Paloma Hotels’in de yer

aldığı uluslararası markası Sentido Hotels & Resorts ile 3 tesiste ismini

taşıyor. (www.airporthaber.com)

Tez Tour’un Palmariva ve Amara’sı; Tez Tour, konaklama alanında

Amara World Hotels markası ile faaliyet gösteriyor. Tez Tour konaklama

alanında bünyesindeki bu markayı da içeren Palmavira Club zinciri

oluşturdu. (www.airporthaber.com)

Ets’in Club Voyage’ı; Yurt içi turizmde faaliyet gösteren ETS Grubunun

konaklama alanında Club Voyage markası ile faaliyet gösteriyor.

(www.airporthaber.com)

Odeon’un Otium’u; Rusya ve BDT pazarlarında en çok turist

operatörlerinden OTI Holding bünyesindeki Odeon’un konaklamadaki

markası Otium Hotels ile bu alanda faaliyet gösteriyor.

(www.airporthaber.com)

Sonuçta, Rekabet edilebilirlik açısından ülkemizde seyahat işletmelerinin

kurulmalarına yönelik mevzuatın sağladığı kolaylıklar nedeniyle sayıları

hızla artan, profesyonellikten uzak, güçlü banka ve hava yolu desteği

olmayan, mali yapıları zayıf ve rekabetten uzak seyahat acentelerinin dünya

ölçeğindeki tur operatörleri ile rekabet şansı bulunmamaktadır. Türk

turizminin, dolayısıyla Türkiye’deki seyahat işletmelerinin bu sorunu

çözebilmek için, öncelikle kendi aralarında veya diğer turizm işletmeleri ile

(yatay ve dikey) birleşmelerine, iletişim ve teknoloji alanındaki hızlı

gelişmeleri takip eden organizasyon ve finansal yapısı güçlü oluşumlara

ihtiyaç vardır. (Alaeddinoğlu & Can, 2007, s.64)

Yani, Tur operatörlüğü sisteminin alt yapı çalışmalarına ağırlık verilmeli ve

tur operatörlerine geçiş işlemleri hızlandırılmalıdır.

172

2.3. HEDEF PAZARDA İNOVASYON MODELİ VE

UYGULAMASI

Ortak çözüm arayışlarının süreçlerde ve kararlarda etkili olduğu ve yeni

düşüncelerin paylaşıldığı son zamanlarda, başarılı işletmelerin karar verme

süreçlerinde çoğu bilimsel yaklaşımı birlikte kullanıldığı bilinmektedir

(Gümüşoğlu, 2008: 287). Bilimsel ve teknolojik gelişmelerdeki hız, bilgiye

ulaşmadaki kolaylık, pazarda birbirine benzeyen çok fazla ürün ve hizmet

bulunması ve adı geçen benzer ürün ve hizmetlerin kolay taklit edilmesi

sonucu ‘inovasyon’ konusu önemli kılınarak çok incelenir duruma gelmiştir

(Vatan, 2010: iii). Globalleşmenin işletmeler açısından gitgide daha fazla bir

şekilde hissedilmesi ile işletmelerin rakipleri karşısında rekabette avantaj

kazanabilmelerinin temel şartlarından biri; müşteriler açısından değeri olan,

rakiplerden farklı, yeni ürünler, süreçler, pazarlama teknikleri ve bütün bu

yeniliklerin belirleyicisi olarak yeni organizasyonel yapılanmalara yani

inovasyonlara yoğunluk verilmesidir. Başka bir deyişle inovasyonun, hem

işletmelerin hem de ülkelerin rekabetçi olmalarındaki etkin gücü

oluşturduğu söylenebilir (Yavuz, 2010: 166).

Günümüz tüketicileri sürekli yenilik istemektedir ve bu durum artık rekabet

ortamının vazgeçilemez bir gereğidir. Bilindiği üzere rekabet ortamının bir

özelliği de müşteri memnuniyeti ve sadakatinin sağlanabilmesinin güç

oluşudur. İnovasyon, müşteri memnuniyeti sağlamak adına tatmin ve

sadakat sağlamaya çalışan işletmeler için hizmet kalitesinin artırılması ve

bir hizmetten beklenenlerin tamimiyle verilmesi amaçlanarak yeni bir

seçenek olarak ortaya çıkmıştır. Diğer bir deyişle, tüketicilerin

hizmetlerdeki inovasyon algısı firmadan memnuniyet ve sadakat duygularını

artırmaktadır (Karaca, 2009: 210). Günümüzde, globalleşmenin daha fazla

hissedilmesiyle birlikte, işletmeler açısından daha zorlayıcı bir rekabet

ortamının oluştuğu görülebilir. Bu zor ve hızlı değişimin hâkimiyet

sürdürdüğü bir ortamda, işletmelerin rekabet üstünlüğü elde edebilmelerinin

ve ayakta kalabilmelerinin önşartının, çevre koşulları doğrultusunda sürekli

173

değişim ve yenilenme çevresinde konumlanmalarının olduğu bilinebilir.

Fakat yenilikçilik şeklinde tanımını bulacak olan stratejinin, tüm koşullar

altında işletmeler tarafından önemli bir kaldıraç görevi üstleneceği

söylenebilir (Yavuz, 2010: 144).

20. yüzyılda sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçişin beraberinde

getirdiği makro dönüşüm, aynı zamanda firma ve sektör düzeyinde de mikro

dönüşümlere yol açmıştır. Bu durumda 21. yüzyılda ulusal liderler kadar,

örgütlerin her seviyesinde dönüşümü yönetecek yönetici ve liderler de önem

kazanmıştır. İnovatif ve girişimci bir toplum olma adımında hızla artan,

kendilerinden yeni bilgi ortaya koymaları ve inovasyon yapmaları beklenen

profesyonellerin yönetimi, özellikle kritik bir konu olarak ele alınmaktadır

(Gümüşlüoğlu, 2009: 41). İşletmelerin yaşamlarını sürdürmesi açısından

‘inovasyon’ anahtar kavram olacaktır (Vatan, 2010: iii). İnovasyon

olgusunun genelde somut ürünler için kullanılıp gerekli görülmesine rağmen

hizmetler bakımından da gerekliliği gitgide fazlalaşmaktadır. Hizmet

inovasyonları tüketiciler tarafından olumlu bulunurken aynı zamanda

uygulayan firmaya karşı da olumlu bir algının oluşmasını sağlamaktadır. Bu

açıdan bakıldığında yapılan inovasyona bağlı oluşabilecek olumlu bir algı

ve tutum sunulan hizmetin yanında hizmeti sunan kişi ve kurumu da içerir.

Firma algısının inovasyon ile ilişkili olumlu şekilde etkilenmesinin sonucu

olarak imajlarını düzeltmek isteyen seyahat ve hizmet işletmelerinin başka

çabalarının yanında inovasyonu da bir araç olarak kullanabilecekleri

görülmektedir (Karaca, 2009: 210). İnovasyon, akademik çevrelerin yanı

sıra hizmet ve ürün üreten çevrelerce de dikkat çekici hale gelmiştir. Aynı

şekilde, rekabetin yoğun olduğu ve giderek arttığı turizm endüstrisi

açısından bakıldığında da inovasyonun gerekliliğinin tartışılmayacak kadar

önemli olduğu karşımıza çıkar. (Vatan, 2010: iii).

Küreselleşme sonucu hızla tak bir Pazar haline gelmiş olan dünya da aynı

zamanda piyasada birbirine benzeyen ürün ve hizmetleri ortaya çıkaran tek

bir üretim platformuda oluşmuştur. Bu açıdan bakıldığında, tüketicinin bu

ticari mal ve hizmetleri tercih noktası ise işletmelerin fiyat, ürün, süreç,

174

deneyim, pazarlama gibi açılardan inovasyon uygulamasına neden olmuştur.

Asıl önemli olan inovasyonun çeşidi değil, işletmenin içinde bulunduğu

değişken çevrenin sağlayacağı fırsatları kendi yararına dönüştürebilmesidir

(Soylu ve Öztürk-Göl, 2010: 113).

Hedef pazarlara yönelik farklı, ilgi çekici destinasyon, ürün ve hizmet

tasarlamak, çeşitli taktikler ve pazar geliştirmek sadece piyasaya giriş

stratejileri olarak kalmamalı geleceğe yönelik yol gösterici olarakta

tasarlanmalıdır. Örneğin, Sultanahmet otelleri internetin gelişmesinden önce

hedef pazarı durumunda olan Avrupa’lı ve ABD’li turistlere yabancı

acenteler ile ulaşabiliyorlarken, internetin gelişmesiyle birlikte yerli

acenteler için bu pazarlara ulaşmak mümkün duruma gelince yerli acenteler

yabancıların yerini alır duruma geldi. Bu anlamda turistlere ulaşmadaki

maliyet büyük ölçüde azalmış oldu. Yerli acentelerden biri interneti

acentelik hizmetleri amacı ile kullanmaya başlayınca diğer acentelere oranla

avantaj yakaladı. Bu durumdan sonra da Sultanahmet’teki diğer acentelerin

bu inovasyonu uygulama durumu oluştu (Eraslan ve diğerleri, 2008: 27).

2.3.1 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SEYAHAT

ACENTASININ HAYATA GEÇİRİLMESİNDE

İNOVASYON PRAMİDİ MODELİ

İnovasyon, bilim ve teknolojiyi ekonomik ve toplumsal bir faydaya

dönüştürebilme yeteneğidir. Bu beceri genel olarak inovasyon yetkinliği

olarak anılır. Süreç olarak bir fikri pazarlanabilir ürün veya hizmete, dağıtım

yöntemine yeni bir toplumsal hizmet yöntemine dönüştürmeyi ifade eder.

Söz konusu süreç, ortaya konan pazarlanabilir yeni ya da geliştirilmiş ürün

ve hizmeti anlatır. Oluşturulan yeniliğin pazarlanabilir olması esastır.

Yeniliğin ortaya çıkması için üç temel aşamanın gerçekleşmesi

gerekmektedir. Bu aşamalar bütünü yenilik piramidi olarak adlandırılır.

(http://www.turkbilim.org/teknoloji-ve-tasarim-dersi/inovasyon-nedir.html)

175

Şekil 6: İnovasyon Piramidi

Ticarileştirme Bilgi, deneyim, yatırım

Geliştirme Ortak araştırma

Araştırma Hükümet destekli Laboratuarlar

Kaynak : Rustam Lulkaka, ‘‘Management Development for Technology

Incubators/Parks’’ SPO/UNFSTD Seminer

Turizm İşletmelerinde İnovasyonun ‘Ürün/Hizmet, Süreç, Pazarlama ve

Örgütsel’ Açıdan İncelenmesi MacCarthny’e göre 3 sınıfta toplanmaktadır:

1. Gerçek anlamda bugüne kadar hiç olmayan bir ürünün ortaya çıkarılmış

olması (İcat).

2. Mevcut ürünler ile karşılaştırıldıklarında belirgin farklılıklar arz eden

ürünler

(İkame).

3. Herhangi bir firma için yeni, ancak pazarda yeni olmayan ürünler

Turizm endüstrisinde, inovasyonun çeşitlilik sunmasından dolayı farklı

aktiviteler ortaya çıkmaktadır. Hizmetler genelde yüksek oranda

TİCARİLEŞTİRME

GELİŞTİRME

ARAŞTIRMA

176

heterojendir ve büyük oranda tüketici eğilimlerini, kompleksleri ve sıklıkla

yenilik hareketlerini kapsamaktadır. Turizm endüstrisinde hizmet çeşitliliği

vardır ve işletme bunlardan birisine odaklanmalıdır.

İnovasyon bir firmanın ürünlerinde / hizmetlerinde, üretim dağıtım

yöntemlerinde, iş yapış yöntemlerinde, tasarım ve pazarlama yöntemlerinde

yapılabilir. Bunlarda sırasıyla, ‘ürün inovasyonu’, ‘hizmet

inovasyonu’,‘süreç inovasyonu’, ‘organizasyonel inovasyon’ ve ‘pazarlama

inovasyonu’ olarak adlandırılır. Ayrıca, inovasyon yapılırken teknolojinin

önemli bir girdi olup olmadığı göz önünde bulundurularak ‘teknolojik

inovasyon’ ve ‘teknolojik olmayan inovasyon’ sınıflandırmasına da gidilir.

İnovasyonun sadece ekonomik bir sistem olmadığı aynı zamanda

eşitsizlikleri ortadan kaldıran, istihdam oluşturan ve çevrenin korunmasına

katkıda bulunan toplumsal bir sistem olduğu gerçeğinden hareketle

toplumsal inovasyon kavramı da artık ön plandadır. İnovasyon, içerdiği

farklılığın, yeniliğin ve değişkenliğin büyüklüğüne göre de ‘radikal’ veya

‘artırımsal’ olmak üzere ikiye ayrılır. (Elçi, 2007)

Geoffrey Moore 8 tane inovasyon türü tanımlamaktadır. Bunlar

düzenbozucu stratejik inovasyon, uygulama inovasyonu, yeni ürün

inovasyonu, süreç inovasyonu, deneyim inovasyonu, pazarlama inovasyonu,

iş modelinin inovasyonu, yapısal inovasyondur.

(http://www.fedtraining.com.tr, 2009)

Hizmet işletmelerinin de değişen koşullara cevap verebilmesi için yeni veya

daha iyi hizmet önerileri bulmaları, geliştirmeleri ve sağlamaları

gerekmektedir. Aynı zamanda yeni veya daha iyi hizmet sunma teknolojileri

geliştirmek ve uygulamak zorundadırlar. Hizmet inovasyonunun üç temel

özelliğinden bahsedilmektedir (Sako vediğ., 2006):

Ürün inovasyonlarında genellikle sonuçlanmış bir değişim söz

konusu iken, hizmet inovasyonu süreklilik gösterir. Bundan dolayı

177

inovasyonun gerçekleştirildiği belirli bir zaman dilimini belirlemek

zordur.

Hizmet inovasyonu, teknolojik ve organizasyonel değişim ile teknik

girdiler ve insan kaynakları arasında kuvvetli bir tamamlayıcılık

özelliği gösterir. Bundan dolayı ürün inovasyonundan farklı olarak

tamamen teknik bir süreç izlemez. Dolayısıyla hizmet inovasyonu,

teknoloji ile organizasyonel değişimlerin doğru kombinasyonunu

bulma ve onu mevcut teknolojiye entegre etme şeklinde

gerçekleşmektedir.

Hizmet inovasyonu, katılımcı bir üretim gerektirir. Hizmet

inovasyonu, herkesin sürece katılımına açık olan özelliği nedeniyle

katılımcıları, bireysel katkı düzeyi ve kullanıcıları belirlemek zordur.

2.3.1.1 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİNİN İNOVASYON

PİRAMİDİ MODELİ İLE ARAŞTIRILMASI (MERVE

AYDOĞAN)

İstanbul Üniversitesi’nin ve çevresinin turizm destinasyonu olarak pazarlanması

çok akıllıca bir adım olacaktır. Zaten turizmden nasibini alan Sultanahmet ve

Eminönü yerine çok daha değişik ürünlere sahip olan bu bölgenin turist

yoğunluğunun bir derece adaletli dağılımına neden olabileceği düşünülmektedir.

Turizm ürünü soyut ürün özelliğini taşımasından dolayı gözle görülür teknolojiler

yanında turizmde inovasyon hizmetin farklılığını da içerir. Bu anlamda potansiyel

kaynakların kullanılmaması bu kaynakların giderek yok olan değerler arasına

karışması kaçınılmaz olacaktır. Örneğin; Süleymaniye bölgesinde bulunan evlerin

her biri değişik turizm ürünü yaratma kapasitesine sahip olabilir. Bu konunun 2012

yıllarında üzerinde durulan bir konu olduğu restorasyon çalışmalarından da

anlaşılabilir. Eski osmanlı dönemi mimarisinin yanı sıra osmanlı dönemine ait

eğitim düzeninin de incelenebileceği tek yer İstanbul Üniversitesi olduğundan ürün

olarak bu destinasyon benzersiz olmasından dolayı inovasyonla desteklendiğinde

ilgi çekici ürün haine getirilebilir. Bu konuda üniversitenin bazı çalışmaları

mevcuttur. Bu çalışmalardan örnekler şunlardır;

178

Üniversite bünyesinde bulunan bazı eserlerin web sayfası aracılığı ile veri

tabanı oluşturularak internet üzerinden pazarlanması

Bazı eşsiz eserleri biraraya getirerek nadir eserler kütüphanesi kurulması

Bazı turistlerin de katılabileceği etkinliklerin osmanlıca adlarını kullanarak

bu etkinlikleri diğerlerinden ayrı tutabilmesi

Teknoloji ile eski dönem yaşam tarzını birleştirebilmesi

2.3.1.2 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİNİN İNOVASYON

PRAMİDİ MODELİ İLE GELİŞTİRİLMESİ

İşletmenin gelişebilmesi, devamlılığın sağlanabilmesi ve o ürün ve hizmetle

ilgili beklentilere ulaşabilmesi, tüketici gözünde farklılaşması açısından

yenilik ve yeni ürün/hizmet oldukça önemlidir. İşte bu faklılık işletmeye

rekabet avantajı sağlayacağı gibi tüketicilerin ihtiyaçlarını karşılamasıyla

nitelikli bir çalışmayı da beraberinde getirecektir. İnovasyon piramidinin

amacı da seyahat acentasını farklılaştırarak tüketicinin gözünde olumlu bir

imaj oluşturup talebi artırmaktır.

Müşteriler yeniliği, daha önceden tecrübe edilmemiş bir şekilde ihtiyaçlarını

karşılayabilecek faydada beklerler. Böylelikle elde edilecek tatminin

pazardaki mevcut yöntemlerden daha iyi bir çözüm sağlayacağına inanırlar.

Aracılara göre yenilik söz konusu olan hizmetin potansiyel müşterilere

ulaştırılmasında değer sağlayacak fırsatlarıdır. Bu değerler müşterilere

düşük fiyat, eğitimli satış personeli, bakım onarım çalışmalar vb şekillerde

ulaştırılmaktadır.

İstanbul Üniversitesi inovasyon modeliyle rakip firmalardan farklılaşmak

adına oldukça yenilikçi ve talebe yeteri kadar cevap verebilecek konumda

olmayı hedeflemektedir. Bu yenilikçilik modelinde bir çok şey

amaçlanmaktadır. Bunlar:

179

Kongre ve fuar turizminden de gerekli payı alabilmek adına toplantı

salonlarının daha etkin kullanılması var olan toplantı salonlarına

yenilerinin eklenmesi,

Üniversitesi bünyesinde bulunan tarihi güzelliklerinin tümünün

tüketiciye yansıtılması, Tüketicinin gözündeki İstanbul üniversitesi

imajının çıtasını yükseltmek,

Köklü bir üniversite olan İstanbul Üniversitesi’nin tarih kokan her

bir yapısının sayesinde kültür turizminin ışığından pay almak

Özellikle son yıllarda ülkemizdeki tıbbi gelişimin etkisiyle İstanbul

Üniversitesi bünyesindeki hastanelerde yükselen trend olan sağlık

turizmine talebin artmasının sağlaması,

Üniversitedeki fen fakültesi gözlemevi, hidrobiyoloji müzesi, zooloji

müzesi, Türk eczacılık tarihi müzesi sayesinde kültür turizmine olan

talebin artırılması, özel geceler düzenlenmesi

Profesörler Evi’nin dışa açılımının sağlanması, güne özel menüler,

Türk mutfağı, Osmanlı mutfağı esintileriyle turistlerin farklı açıdan

cezbedilmesi hedeflenmektedir.

Üniversitenin bahçesinde panayır, Osmanlı geceleri gibi etkinlikler

düzenlenmesiyle etnik açıdan bir ambiyans oluşturma,

Hediyelik eşya standlarıyla İstanbul Üniversitesi’nin imajını somut

şekilde desteklemek bunun yanında bir miktar da alışveriş turizmine

de katkı sağlamak hedeflenmektedir.

180

2.3.1.3 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİNİN İNOVASYON

PİRAMİDİ MODELİ İLE TİCARİLEŞTİRİLMESİ

(MERVE AYDOĞAN)

İnovasyon piramidinin ilk tabakasını oluşturan ticarileştirme bölümünde bir ürün

için bilgi, deneyim ve yatırım kavramları önem kazanmaktadır. Dolayısıyla kamu

kurumu için düşünülen inovasyon modellerinin ortaya çıkmasında yaratıcı

düşünebilen bir takım çalışmasının varlığı gereklidir. Bu takım çalışması için bir

grup çalışanın belirli zamanlarda inovasyon konusunda ürünleri değerlendirmeleri

ve ardından heterojen olma özelliği bakımından zor ölçülebilir turizm ürününü

yenilikler ve gelişmelerle desteklemeleri kar düzeyini arttıracaktır. Fakat kamu

kurumlarının kar amacı gütmeyen kuruluşlar olduğu ortadadır. Bu açıdan

inovasyonun anlamını tam olarak kazanabilmesi için gereken akademik bilgi,

sektör deneyimi ve devletin yatırımları desteklemesi ticarileşmeyi beraberinde

getirecektir.

İnovasyon piramidi modeli her ne kadar ticari kaygıları yüksek işletmeler için daha

önemli olduğu görülüyorsa da kamu kurumları için toplumun gelişmesi, turizmle

birlikte uluslararası bir anlayışa sahip olması açısından önemlidir (AKYOS, 2005)

İstanbul Üniversitesi bünyesinde kurulacak bir seyahat acentasının bu modele göre

uygulanması gerekmektedir. Çünkü inovasyon piramidine göre ilk adım olan

ticarileşme kavramı hizmet sektörü için kaçınılmazdır. İnovasyon destekli bir

programın varlığından söz ediliyorsa ticarileşme kendiliğinden gelecektir.

3. İSTANBUL ÜNİVESİTESİ SEYAHAT ACENTASININ

SWOT ANALİZİ

SWOT, İngilizce’deki dört kelimenin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır.

Strenghts : Güçler ( Kuvvetli Yönler). Şirketinizin güçlü olduğu yanlar neler?

Kuvvetli olduğunuz yanları bulmak için, yeteneklerinizi, potansiyellerinizi,

pazarlama gücünüzü, finansal gücünüzü, pazardaki deneyiminizi vb.

değerlendirin.

181

Weaknesses: Zayıflıklar ( Zayıf Yönleri). Güçsüz olduğunuz yanlar neler?

Mali zorluklarınızı, pazardaki deneyimsizliğinizi, personel yetersizliğinizi vb.

değerlendirin.

Opportunities: Fırsatlar. Şirketiniz için hangi olanaklar mevcut? Şu anda

faaliyet gösterdiğiniz alanla ilişkili bir başka alanda büyüme olanağınızı, kişisel

ilişkilerinizin size sağladığı gücü, mali desteklerinizi vb. değerlendirin.

Threats: Tehditler. Gelecekte sizi hangi tehlikeler bekliyor? Mali kriz

olanaklarını, en değerli personelinizi kaybetme riskini, müşterilerinizi rakip

şirkete kaptırma riskini vb. değerlendirin

(http://swotanalizi.com).

SWOT analizi, herhangi bir kuruluşun, örgütün, kamu kurumunun ya da özel

sector firmasının içsel durumunu ve onu çevreleyen dışsal faktörleri tahlil

etmek için kullanılan yöntemlerden biridir. Bir anlamda, mevcut durumun, tüm

yöleriyle, iç ve dış dinamiklerin de göz önünde bulundurulmasıyla, fotografının

çekilmesidir.

Kökleri 1950’lere uzanmakla birlikte, akademik biçimini alması, 1970’lerde

Stanford!da olmuştur. Kullanım alanı, şirket analizlerinden bireysel kariyer

planlamaya kadar geniş bir yelpazedir ( http://www.kocaeli.meb.gov.tr).

Organizasyonlarda SWOT analizi yapılmasının başlıca iki yararı

bulunmaktadır. İlk olarak, SWOT analizi yapılarak organizasyonun mevcut

durumu tesbit edilir. Bu çerçevede güçlü ve zayıf yönler ile organizasyonun

karşı karşıya bulunduğu fırsatlar ve tehdit unsurları ortaya konulmaya çalışılır.

Bu anlamda SWOT bir "mevcut durum" analizidir. SWOT aynı zamanda

organizasyonun gelecekteki durumunun ne olacağını tesbit ve tahmin etmeye

yarayan bir analiz tekniğidir. Bu ikinci anlamda SWOT bir "gelecek durum"

analizidir (www.yildiz.edu.tr).

182

SWOT analizi sayesinde, kurumunuzun güçlü ve zayıf yönlerini açığa

çıkarttığınız bir tabloya kavuşursunuz. Kurumunuzun yüzyüze olduğu tehditleri

ve fırsatları daha net görürsünüz.

Böylece, kurumun güçlü yönleri üzerinde yoğunlaşır; zayıflıklarını azaltır;

kuruma yönelik tehditleri bertaraf etmenin yollarını arar; fırsatlardan en büyük

ölçüde yararlanmaya kilitlenirsiniz (http://www.kocaeli.meb.gov.tr).

3.1. GÜÇLÜ YÖNLER

- Kuruluş yeri açısından

- Bölgenin tanınmışlık, tarihi ve kültürel zenginliği

- İstanbul Üniversite’si içinde Beyazıt Kulesin bulunması

- Bünyesindeki müzelerin var olması

- Tanıtım yapılma kolaylığı

- Üniversitenin sektöre destek verme potansiyeli

- İstanbul'un iklim açısından 4 mevsim turizme uygun olması

- Tarihi değere sahip kentsel doku (Tarihi Yarımada ve Beyoğlu)

3.2. ZAYIF YÖNLER

- Bulunduğu yer trafik yoğunluğun olması

- Trafik aksının üzerinde bulunması

- Doymuş bir turizm piyasasında bulunması

- Acente isim olarak az olması

- Pazarlara ve turizm arzına ilişkin araştırmaları yetersizliği

3.3. FIRSATLAR

- Eğitim düzeyi girişimcilerin yer aldığı bir işletme olması

183

- Turizm fakülteleri ve Meslek Yüksek Okulları incelendiği bu tür bir

girişimciliğin ilk olması, bünyaden çıkması

- Türkiye’nin rekabet gücünün yüksek olduğu doğa, tarih ve kültür turizmine

olan ilginin artması

- Kolay karayolu ile ulaşılabilirlik sonuçunda hedef pazarlar haline gelen

Romanya, Bulgaristan, Sırbistan gibi alternatif pazarlarda kendi araçları ile

seyahat eden aileler hedef alınarak bölgeye yönelik talebin düşük bütçelerle

dahi harekete geçirilebilir olması

3.4. TEHDİTLER

- Ekonomik krizin olması

- Türkiye’de ve İstanbul adeta bir Seyahat Acentaların bol olması

- Sürdürülebilir ekonomisinin oluşturulmaması

- Komşu ülkelerdeki savaş ve benzeri koşullar

- İstanbul'da turistlerin kalış süresinin azalmakta olması

- İstanbul'da turistlerin kalış süresinin azalmakta olması

184

SONUÇ VE ÖNERİLER (MUSTAFA AKYOL)

Sonuç olarak; İstanbul Üniversitesi ve çevresini kendisine ana destinasyon

olarak belirleyen İstanbul Üniversitesi Seyahat Acentası bölgeyi tanıtacak

ve bölgenin turizme açılmamış tarihi ve kültürel değerlerini tanıtarak hem

bölgeyi geliştirecek hem de Türkiye’nin gelişmekte olan turizmine yeni bir

destinasyon kazandıracaktır. Sadece seyahat acentasının yapacakları bölgeyi

bir destinasyon haline getirmeyecek olup yerel ve ulusal anlamda diğer

kuruluşların ve devlet yetkililerinin de konuya eğilmeleri gerekmektedir. Bu

doğrultuda tüm yetkili sayılacak birimler için önerileri şu şekilde sıralamak

mümkündür;

İstanbul turizmini şekillendiren kültür, inanç, sağlık, kongre turizmi

gibi çeşitler bölgedeki potansiyelle ön plana çıkarılmalıdır.

İstanbul Üniversitesi ve çevresi için hediyelik eşya işletmeleri

kurulmalı ve varolan işletmeler desteklenerek aktif hale getirilmesi

sağlanmalıdır.

İstanbul Üniversitesi üniformalı güvenlik güçlerinden arındırılarak,

yerlerine daha çağdaş ve turizm eğitimi almış kişiler konulmalıdır.

İstanbul üniversitesi çevresindeki keşfedilmemiş veya turizme

kazandırılamamış mekanlar bu proje ile turizme kazandırılmalıdır.

Meydan çeşmesi, türbeler, mezarlar, kemerler, yeraltı yolları,

imarethane, sıbyan mektebi, sani medreseleri, üniversite binaları,

salis ve rabi medreseleri, darüttıb, darüşşifa, daruzziyafe, arasta,

tabhane, çarşı, kervansaray, hamamlar, bab-ı fetva penahi (bugün ki

müftülük), darulhadisler, darulkurralar, türbeler ve kütüphanelerin

gerçek anlamda potansiyelleri çıkarılarak turizme kazandırılmalıdır.

Bölgenin altyapısı ve üst yapısı geliştirilmelidir.

Süleymaniye ve İstanbul üniversitesi bölgesi trafikten

arındırılmalıdır.

Doymuş turizm piyasası yeniden canlandırılarak turizm daha üst

noktalara çıkarılmalıdır.

185

İstanbul Üniversitesi bünyesinde bulunan turizm bölümleri

bölgedeki turistik işletmelerle entegre halinde çalışmalı ve bölgedeki

turizm problemlerine akademik anlamda çözümler üretilmelidir.

Bölgedeki çarpık yapılaşmaya çözüm bulunmalıdır.

Tarihi binaların tahribi önlenmeli ve caydırıcı yasal düzenlemeler

uygulamaya konulmalıdır.

Çevredeki turizm işletmeleri düzenli olarak teftiş edilerek haksız

rekabet önlenmeli ve turistler korunmalıdır.

Bölgenin turizme kazandırılması ile ilgili akademik çalışmalar

artırılmalıdır.

Bölgenin turizm potansiyelinin devlet yetkilerinin bilgisine

sunularak neler yapılacağı konusunda önerilerde bulunulmalıdır.

Bölgeye mimari olarak şekillendiren Mimar Sinan ve diğer

şahsiyetlerin önemi vurgulanarak tarihimizin önemli şahsiyetleri

turizme adapte edilmelidir.

Bölgede kullanılmayan tarihi binalar onarımdan geçirilerek butik

tarzında konaklama işletmeleri haline getirilerek bölgenin

konaklama işletmesi sorunu da çözümlenmelidir.

Süleymaniye’deki Hilalci Odaları gibi bekar odaları onarılarak

bölgedeki konaklama ihtiyacının bir bölümü karşılanmalıdır.

Tarihi ve turistik anlamda değeri olan her eser için birer

bilgilendirme tabelası konulmalıdır.

Bölge halkı tarihi eserler ve turizm hakkında bilinçlendirilmelidir.

Bölgede el işi ile uğraşan ve tarihi değeri olan işletmeler koruma

altına alınarak sürekliliği sağlanmalıdır.

Bölgenin merkezi konumda olması ve diğer turistik destinasyonlarla

bağlantılı olması sebebi ile tur paketlerine girmesi sağlanmalıdır.

Süleymaniye ve çevresinin tarihi dokusu yanında İstanbul

Üniversitesi gibi tarihi geçmişe sahip olan bir eğitim kurumunun

eğitim-öğretim turizmine dahil edilmeli ve gençlik turizmi bölgede

aktif hale getirilmelidir.

186

Daha önce saray ve harbiye nezareti olarak kullanılmış olan İstanbul

Üniversitesi merkez binaları bu özellikleri ile turizme

kazandırılmalıdır.

İstanbul Üniversitesi Beyazıt Kampüsündeki bitki ve kuş türleri

incelenerek botanik ve endemik turizm kapsamında kullanılmalıdır.

Beyazıt ve Süleymaniye sadece tarihi dokusuyla değil aynı zamanda

kültürel faaliyetler içerisine sokularak diğer turizm türlerine de hitap

etmelidir.

İstanbul Üniversitesi turizm toplantı, seminer gibi sosyal

aktivitelerin ana mekanlarından birisi olmalıdır.

Kentsel dönüşüm kapsamında yapılması olan değişikliklerin

bölgenin tarihi mimarisine zarar vermesi önlenmeli ve tarihi mimari

koruma altına alınmalıdır.

Bölgenin tarihi dokusunun korunması kapsamında Unesco’ya

gerekli başvurular yapılarak bölge uluslararası anlamda

dokunulmazlığa kavuşturulmalı ve Dünya Kültür Mirasları listesine

sokulmalıdır.

187

KAYNAKÇA

KİTAP KAYNAKLARI

Akat, Ö. (2001). Uluslar arası Pazarlama Karması ve Yönetimi. Bursa:

Ekin Kitabevi.

Akyos, M. (2005, 12). Sürekli Yenilikçilik için Teknolojik Yetenek

Değerlendirmesi.

Anderson, H. C., & Vincze, J. W. (2000). Strategic Marketing Management.

USA: Houghton Mifflin Company.

Bahar, O., & Kozak, M. (2005). Küreselleşme Sürecinde Uluslararsı Turizm

Ve Rekabet Edilebilirlik. Ankara: Detay Yayıncılık.

Cemalcılar, İ. (1998). Pazarlama Kavramlar Kararlar. İstanbul: Beta

Basım Yayım Dağıtım.

Crouch, I., & Ritch, J. (1999). Tourism Competitiveness and Societal

Prosperity. Journal of Business Research, 138.

De Saez, E. E. (1993). Marketing Consepts for Libraries and Information

Services. London: Library Association Publishing.

Elçi, Ş. (2007). İnovasyon Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı. içinde

Ankara.

GÜMÜŞOĞLU, Ş. Ve Özdemir, A. (2008). Rekabet Ortamında Karar

Verme Süreçlerinde Oyun ve Fayda Kuramı İlişkileri ve Etkileşimi, Review

of Social, Economic & Business Studies, 9(10): 287-308.

Hacıoğlu, N. (2006). Seyahat Acentacılığı ve Tur Operatörlüğü, Nobel

Yayın Dağıtım, Ankara.

Inkskeep, E. (1991). Tourism Planning: An Integrated and Sustainable

Development Approach. New York: Van Nostrand Reinhold.

İçöz, O. (2001). Turizm İşletmelerinde Pazarlama İlkeler ve Uygulamalar.

Ankara: Turhan Kitabevi.

188

İçöz, O. (2001). Turizm İşletmelerinde Pazarlama. Ankara: Turhan

Kitabevi, 2. Basım.

Kaya, O. (2011). Sürdürülebilir Rekabet Avantajı Ve Yavaş İşletmecilik:

Karşılaştırmalı Bir Araştırma (Dotora Tezi). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz

Mart Üniversitesi SBE .

Köroğlu, Ç., Biçici, F., & Sezer, D. (2011). Otel İşletmelerinde Maliyet

Kontrolünün Rekabet Üstünlüğüne Etkisi. İşletme Araştırmaları Etkisi, 33-

48.

Kuru, Ş., & Özen, T. (1998). Turizm Yatırımları. İstanbul: Özkan Ofset.

Mısırlı, İ. (2010). Seyahat Acentacılığı ve Tur Operatörlüğü. Ankara: Detay

Yayıncılık.

Morgan, M. C., & Levy, D. J. (1996). Segmenting the Mature Market 2.bs.,.

U.S.A.: American Demographicsbooks.

Mucuk, İ. (2001). Pazarlama İlkeleri. İstanbul: Türkmen Kitabevi 13.

Basım.

Mucuk, İ. (2005). Temel Pazarlama Bilgileri. İSTANBUL: Türkmen

Kitabevi.

Porter, M. (1990). The Competetive Advantage of Nations. Newyork: The

Free Press.

Porter, M. (1998). Clusters and New Economics of Competition. Harvard

Business Review, 6.

Saaty, T. (2000). Fundamentals of Decision Making and Priority Theory

2.Edition. Pittsburgh: RWS Publications.

Tek, Ö. B., & Özgül, E. (2007). Modern Pazarlama İlkeleri. İstanbul:

D.E.Ü. Yayınevi.

Tekeli, H. (2001). Turizm Pazarlaması ve Planlaması. Ankara: Detay

Yayıncılık.

Toker, B. (2007). Türkiye'de Turizm Sektörü Teşviklerinin

Değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi , 81-92.

Turizm Bakanlığı. (2002). Kriz Yönetimi El Kitabı. Ankara: Nokta Ofset

Matbaacılık.

189

Türksoy, A. (2007). Konaklama İşletmelerinde Mali Başarısızlığa Yol Açan

Etmenler. Ege Akademik Bakış , 99-115.

TEZ, MAKALE, SÜRELİ YAYIN KAYNAKLARI

Alaeddinoğlu, F., & Can, S. A. (2007). Türk Turizm Sektöründe Tur

Operatörleri ve Seyahat Acentaları, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi

Dergisi, (s. 50-66).

ALTUNTUĞ, N. (2007). Küresel Rekabet Ortamında Ayırt Edici ve

Sürdürülebilir Üstünlükler Bağlamında Temel Yetenek Tabanlı Stratejiler

ve Bir Uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi İşletme Bölümü

Yayınlanmış Doktora Tezi.

ATEŞOĞLU, i. (2009). ULUSLARARASI DESTİNASYON MARKASI

OLUŞTURMA STRATEJİLERİ “ISPARTA ÖRNEĞİ”. Mayıs 21, 2012

tarihinde http://idc.sdu.edu.tr/tammetinler/kalkinma/kalkinma49.pdf

adresinden alındı.

ATİYAS, İ.(2005). Telekomünikasyon Sektöründe Düzenleme, Rekabet ve

Yatırım Ortamı, Sabancı Üniversitesi Rekabet Politikası ve Yatırım

Ortamının İyileştirilmesi Konferansı, Ankara: 1-18.

BEKTAŞ, Ç., & DURNA, U. (2007). Turizm Endüstrisinde Yenilik

Yönetimi.

BURÇKİN, E. : Temel ve Ek Mali Tabloların Düzenlenmesi, M.Ü.

Muhasebe Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayın No: 1995/4, İstanbul,

1995, ss. 18,19,20,25-26,33-35.

CEMALCILAR, Ö. , ÖNCE, S. : Muhasebenin Kuramsal Yapısı, Anadolu

Üniversitesi İ.İ.B.F. Yayınları, Eskişehir , 1999, ss. 76, 89.

Dağdeviren, M., & Eren, T. (2001). Tedarikçi Firma Seçiminde Analitik

Hiyerarsi Prosesi ve 0-1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması.

Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi 16 (2), 41-52.

190

Dağdeviren, M., Akay, D., & Kurt, M. (2004). İş Değerlendirme Sürecinde

Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik-

Mimarlık Fakültesi Dergisi 19 (2), 131-138.

Doç. Dr. Hanifi AYBOĞA, MALİ DURUM TABLOSU VE KURAMSAL

YAPISI, Teori ve Türk Ticaret Kanunu Açısından İrdelenmesi- Marmara

Üniversitesi

ERASLAN, H., BULU, M. Ve Bakan, İ. (2008), Kümelenmeler ve

İnovasyona Etkisi: Türk Turizm Sektöründe Uygulamalar, Seyahat ve Otel

İşletmeciliği Dergisi, 5(3): 1-35.

GÖKDENİZ, A. Ve Aşık, N. (2008). Küresel Rekabet Ortamında Turizm

İşletmelerinde Soyut İmaj Oluşturma, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü Dergisi, 11( 20): 134-149.

GÖNEN, S. Ve Çelik, M. (2005). Rekabet Üstünlüğü Sağlamada İç

Denetim ve İnsan Kaynakları Yönetiminin Stratejik Ortaklığı, Ege

Akademik Bakış, 5(12): 41-46.

GÜMÜŞLÜOĞLU, L. (2009), Savunma Sanayii Gündemi.

GÜRBÜZ, A. (2005). KASTAMONU’YA GELEN TURİSTLERİN

PROFİLİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR UYGULAMA. Ticaret ve

Turizm Egitim Fakültesi Dergisi , 78.

KARACA, Y. (2009). Hizmetlerde İnovasyon Ve Tüketici Algısına Etkisi:

Yolcu Taşımacılığı Sektöründe Bir Araştırma, Sosyal Bilimler Dergisi,

XI(1): 195-212.

191

KAYACAN, Ç., ECDER, T., & v.d. (2010). İstanbul Üniversitesi

Özdeğerelendirme Raporu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

KESEN, N. (2005). Türk Turizm Sektörünün Yararlanabileceği AB Fonları.

İzmir: İzmir Ticaret Odası.

Kuşat, N. (2011). Turizm Sektöründe Kümelenmeler. I. Uluslararsı IV.

Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu (s. 539-548). Isparta: Süleyman

Demirel Üniversitesi.

M. BULU, & İ. H. ERASLAN içinde, Sürdürülebilir Rekabet Avantajı Elde

Etmede Turizm Sektörü; Sektörel Stratejiler ve Uygulamalar (s. 426).

İstanbul: URAK.

ÖZTAŞ, K. (2007). TURİSTİK DESTİNASYON OLUŞTURMA

POTANSİYELİ AÇISINDAN GÖLLER YÖRESİNİN ÖNEMİ. Selçuk

Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi , 12, 129.

Öztaş, K., & Tarınç, A. (2011). Turistik Kümelenme ve Çekirdek Ürün

Kavramları Çerçevesinde Göller Yöresi Merkezli Akşehir Turizm

Potansiyelinin Değerlendirilmesi. I. Uluslararısı IV.Ulusal Eğirdir Turizm

Sempozyumu (s. 549-558). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.

SOYLU, A. Ve Öztürk-Göl, M. (2010), Yönetim İnovasyonu, Hacettepe

Üniversitesi Sosyoekonomi Dergisi, 1: 113-130.

Tansuğ, M. (2009). Türkiye’nin İlk Kümelenme Analiz ve Geliştirme

Çalışması: Sultanahmet Bölgesi Kümelenme Projesi. Çerçeve, 62-67.

TEKİN, M. Ve Çiçek, E. (2005). İşletmelerde Rekabet Üstünlüğü

Sağlamada Farklı Bir Yaklaşım: Değer Temelli Pazarlama, V. Ulusal

Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi: 63-68.

TEKİN, M. Ve Zerenler, M. (2002). Küresel Rekabet Ortamında İleri İmalat

Teknolojileri Kullanımının İşletme Performansına Etkileri Ürerine Bir

Uygulama, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7: 15-26.

192

Toksarı, M. (2007). Analitik Hiyerarsi Prosesi Yaklasımı Kullanılarak

Mobilya Sektörü İçin Ege Bölgesi’nde Hedef Pazarın. YÖNETİM VE

EKONOMİ Cilt:14 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA, 171-

180.

Tuncer, D. (1989). Turizmde Dağıtım Sistemi Ve Türkiye İçin Bir Model

Önerisi. İstanbul Hacettepe Üniversitesi İİBF Yayınları, 65-67.

Tuncer, A. (1998). Türkiye’deki Seyahat Acentalarının Paket Tur

Faaliyetleri Üzerine Bir Araştırma, Anatolia Araştırmaları Dergisi, (s. 55-

62).

TUNCER, A. (1999), Entegrasyon-paket tur iliskisi ve seyahat acentelerinin

konaklama isletmeleri ile entegrasyona gitmeme nedenleri, Gazi

Üniversitesi Ticaret ve Turizm Egitim Fakültesi Dergisi, Sayı 2, Ankara.

Uçkun, G., Uçkun, S., Demir, B., & Yüksel, A. (2011). Turizmde

Kümelenme Çalışmaları ile Yenilik Kavramının Turizme Etkileri Kocaeli

Örneği. I. Uluslararsı IV Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu (s. 559-568).

Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.

VATAN, A. (2010). Turizm İşletmelerinde İnovasyon: İstanbul’daki 5

Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi,

Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Ve

Otelcilik Anabilim Dalı.

YAVUZ, Ç. (2010), İşletmelerde İnovasyon-Performans İlişkisinin

İncelenmesine Dönük Bir Çalışma, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(2):

143-173.

Yeşiltaş, M. (1991). Konaklama İşletmeleri ile Dağıtım Aracıları

Arasındaki Entegrasyonun Konaklama İşletmelerindeki Doluluk Oranlarına

Etkisi (Y.Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi SBE.

Yükselen, C. (2003). Pazarlama İlkeler-Yönetim. Ankara: Detay 4. Basım.

193

İNTERNET KAYNAKLARI

Ardahan Turizm. (tarih yok). 05 20, 2012 tarihinde Hakkımızda:

http://www.artsportour.com/ adresinden alındı

Bendis Turizm. (tarih yok). 05 20, 2012 tarihinde Hakkımızda:

http://www.btsturizm.com.tr/ adresinden alındı

Bereket Turizm. (tarih yok). 05 20, 2012 tarihinde www.berketturizm.com:

http://www.bereketturizm.com adresinden alındı

Berhel Turizm. (tarih yok). 05 20, 2012 tarihinde Hakkımızda:

(http://www.berhelturizm.com/, 20.05.2012) adresinden alındı

Bumerang Turizm. (tarih yok). 05 20, 2012 tarihinde Hakkımızda:

http://www.bumerang-tourism.com.tr/ adresinden alındı

Gemici. (tarih yok). Mayıs 19, 2012 tarihinde UTB- Uluslararası Teknoloji

Birliği: http://www.utb.org.tr/makaleler/arge-nedir-nasil-yapilmalidir.html

adresinden alındı

KALDIRIMCI, N.(2010). 2010 Rekabet Mektubu, Rekabet Kurumu: 1-24,

(http://edremittb.tobb.org.tr/dosyalar/rekabet.pdf).

http://www.tursab.org.tr/tr/seyahat-acentalari/seyahat-acentasi-

arama?search=1, (Erişim Tarihi: 20.05.2012).

KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERİ GELİŞTİRME VE

DESTEKLEME İDARESİ BAŞKANLIĞI. (tarih yok). AR-GE, İnovasyon

ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı. 05 22, 2012 tarihinde

KOSGEB: www.kosgeb.gov.tr adresinden alındı

TURSAB. (2012). 05 19, 2012 tarihinde Türkiye Seyahat Acentaları Birliği:

http://www.tursab.org.tr/tr adresinden alındı

TÜRSAB. (tarih yok). TÜRSAB Association of Turkish Travel Agencies,

Research and Developement. Mayıs 2012, 19 tarihinde

TÜRKİYE CUMHURİYETİ AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI. (2012).

TR-AB Mali İşbirliği. 05 25, 2012 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Avrupa

Birliği Bakanlığı: http://www.abgs.gov.tr/index.php?p=5 adresinden alındı

194

Türkiye Kalkınma Bankası A.S. Faaliyet Raporu. (2005). 02 10, 2007

tarihinde http://www.tkb.com.tr/yillikfaaliyet/2005/faaliyetraporu_2005.pdf

adresinden alındı

http://www.belgeler.com/blg/til

http://enm.blogcu.com/monopol-oligopol-ve-tam-rekabet-piyasalari

http://www.odevsel.com/genel-kultur/551/monopollu-rekabet-

piyasasi.html

http://www.ekodialog.com/Konular/eko_konu

www.stratejiyonetim.com Akın, H. Bahadır, 1999/4,

http://www.ikademi.com/stratejik-yonetim

http://www.kocaeli.meb.gov.tr/bolumler/.../swot.ppt

http://swotanalizi.com/swot-analizi-nedir.asp

www.yildiz.edu.tr

http://www.tursab.org.tr/tr)

http://www.tarihiistanbulyapilari.com/2011/07/12

http://www.kesfetmekicinbak.com/category/detay.aspx?haberid

http://www.istanbul.com/kesfet/onemli-bolgeler

http://tr.visit2istanbul.com/tarihi-yarimada

(2007). Türkiye Turizm Stratejisi 2023. Ankara: Kültür ve Turizm

Bakanlığı.

www.ibb.gov.tr/sites/ks/tr-TR/1-Gezi-Ulasim (Erişim Tarihi 13.05.2012).

www.istanbul.gov.tr/default.aspx?pid=345 (Erişim Tarihi 13.05.2012).

195

www.aksam.com.tr/250-yillik-miras-ragip-pasa-kutuphanesi-yenileniyor--

98082h.html (Erişim Tarihi 13.05.2012).

www.tubitak.gov.tr/sid/o/cid/10226/index.htm;jsessionid=5ACB8BCB6220

6E57F873EC4FCBD4300E (Erişim Tarihi 13.05.2012).

www.gezikolik.com/tr/Tarih_Kultur/Genel_Bilgiler/Turkiye/İSTANBUL/E

minonu/Beyazit_Meydani/e_5000.aspx (Erişim Tarihi 13.05.2012).

http://harika.istanbul.gov.tr/Default.aspx?pid=311 (Erişim Tarihi

13.05.2012).

http://harika.istanbul.gov.tr/Default.aspx?pid=12920 (Erişim Tarihi

13.05.2012).

www.facebook.com/note.php?note_id=10094260835 (Erişim Tarihi

13.05.2012).

www.ayasofyamuzesi.gov.tr/dismekan.aspx?no=80 (Erişim Tarihi

14.05.2012).

www.kenthaber.com/marmara/istanbul/eminonu/Rehber/turbeler/Sultan-ii--

mahmud-turbesi (Erişim Tarihi 13.05.2012).

www.euractive.com.tr/89/link-dossier/turr-operatorlugu-kavramı-abde-ve-

turkiyede-yansimalari-000094 (Erişim Tarihi 17.05.2012).

www.altid.org.tr/tr/Turizm-Arastirmalari/Alanya-Destinasyon-Raporu/703-

Ingiltere-Pazarinda-Alanya-html (Erişim Tarihi 17.05.2012).

http://tursab.org.tr/dosya/975/24_975_6337053.pdf (Erişim Tarihi

17.05.2012).

(tarih yok). 2012 tarihinde http://tr.wikipedia.org/wiki/Beyazit_Kulesi.

adresinden alındı

(tarih yok). mayıs 2012 tarihinde http://www.istanbul.edu.tr/fen/botanik-

bahcesi. adresinden alındı

196

(2004). mayıs 2012 tarihinde http://wowturkey.com/forum. adresinden

alındı

http://eczacilik.istanbul.edu.tr/. (tarih yok). mayıs 2012 tarihinde alındı

http://www.istanbul.edu.tr/fen/. (tarih yok). mayıs 2012 tarihinde zooloji-

muzesi.php adresinden alındı

http://www.orman.istanbul.edu.tr. (tarih yok). mayıs 2012 tarihinde

/node/96 adresinden alındı

http://www.radikal.com.tr/Radikal. (tarih yok). mayıs 2012 tarihinde

.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=986190&CategoryID=79

adresinden alındı

http://www.tarihiistanbulyapilari.com. (2011). /2011/06/24/689/ adresinden

alınmıştır

http://www.turkmeclisi.org. (2008). 2012 tarihinde /?Sayfa=Temel-

Bilgiler&Git=Bilgi-Goster&Baslik=istanbul-universitesi&Bil=627

adresinden alındı

http://www2.istanbul.edu.tr. (2011). /en/?p=89 adresinden alınmıştır

http://www.fedtraining.com.tr. (2009). Inofed.asp?MakaleID=12#detay

adresinden alınmıştır

http://www.turkbilim.org/teknoloji-ve-tasarim-dersi/inovasyon-nedir.html.

(tarih yok). mayıs 2012 tarihinde alındı

http://www.tursab.org.tr/en/tursab/departmental-activities/research-and-

development_1072.html adresinden alındı

www.danismend.com. (2012, 04 19). Hedef Pazar Seçim Stratejisi.

http://www.danismend.com/konular/pazarlamayon/paz_hedef_pazar_secim_

stratejileri.htm, adresinden alınmıştır

İstanbul Üniveritesi Fen Fakültesi. (tarih yok). 05 26, 2012 tarihinde

Hidrobiyoloji Müzesi: http://www.istanbul.edu.tr/fen/hidrobiyoloji-

muzesi.php adresinden alındı

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi. (tarih yok). 05 26, 2012 tarihinde

Ziyarete Açık Yerler: http://www.istanbul.edu.tr/fen/botanik-bahcesi.php

adresinden alındı

197

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi. (tarih yok). 05 26, 2012 tarihinde

Gözlem Evi: http://www.istanbul.edu.tr/fen/gozlemevi.php adresinden

alındı

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi. (tarih yok). 05 28, 2012 tarihinde

Zooloji Müzesi: http://www.istanbul.edu.tr/fen/zooloji-muzesi.php

adresinden alındı

İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi. (tarih yok). 05 28, 2012 tarihinde

Atatürk Arberotumu: http://www.orman.istanbul.edu.tr/node/96 adresinden

alındı

Wikipedi Özgür Ansiklopedi. (tarih yok). 05 28, 2012 tarihinde Beyazıt

Kulesi: http://tr.wikipedia.org/wiki/Beyaz%C4%B1t_Kulesi adresinden

alındı

198

EKLER

EK 1: TARİHİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ TURU

TARİHİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ TUR PROGRAMI

( TAM GÜNLÜK TUR)

Tarih boyunca bir çok ülkenin hayallerini süsleyen,

Bir çok imparatorluğa başkentlik yapan,

Dünyanın merkezinde olan,

Geçmişle gelecek arasında tarihi bir kanıt olan,

Her mevsime güzellik ve lezzet katan,

Doğu ve Batı ile harmanlanmış olan,

Tılsımlı, gizemli, görkemli bir metropol olan,

Yüreğin sevdiği, Gönlün aktığı bir aşk olan,

Türk-İslam Dünyası’nın incisi İSTANBUL’A HOŞGELDİNİZ.

Yüzyıllarca yıllık geçmişe sahip olan,

Yapısıyla, insanları kendine hayran bıraktıran,

Buram buram tarih ve kültür kokan,

Güzel mi güzel, özel mi özel, nostaljik mi nostaljik canlı mı canlı bir mekan

olan,

Türkiye’nin Avrupa’ya açılan kapısı, aydınlık yüzü, ilim güneşi olan,

Ve Türk-İslam Medeniyeti’nin güzelliğini, masumiyetini, yalınlığını ve

inceliğini yansıtan,

İSTANBUL’UN SAKLI KALAN CENNET BAHÇESİ;

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ’NE HOŞGELDİNİZ.

199

Rotamız; İstanbul Üniversitesi’ni keşfetmek.

KEŞFETMEYE HAZIR MISINIZ?

Fotoğraf makinelerinizi yanınızdan hiç ayrımayınız.

Sizleri ağırlamak bizim için büyük bir mutluluk, sizler için ise tohumun

toprakta yeşerdiği gibi yeni bir hayat, yeni bir başlangıç olacak.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ’NİN TADINI ÇIKARIN VE RUHUNU

HİSSEDİN.

TURUMUZ BAŞLIYOR...

Üniversite bünyesinde ziyaret edeceğimiz yerler aşağıda gösterilmekte ve

gidilecek bu yerler hakkındaki bilgiler arz edilmektedir.

Tarihi İstanbul Üniversitesi Kapısından Giriş (Başlangıç noktamız)

Rektörlük Binası

Beyazıt Kulesi

Botanik Bahçesi

Gözlem Evi ( Fen Fakültesi- Vezneciler)

Hidrobiyoloji Müzesi ( Fen Fakültesi- Vezneciler)

Zooloji Müzesi ( Fen Fakültesi- Vezneciler )

Atatürk Arberotum ( Orman Fakültesi – Bahçeköy )

Eski Seraskerlik Binası Kapısı olan, günümüzde ise Tarihi İstanbul

Üniversitesi Kapısı konumunda bulunan, ihtişamlı kapıdan giriş. Yeşil ile

mavinin birleştiği Üniversite Bahçesi’nden yürünüp Atatürk ve Gençlik

Anıtı’nın görülmesinin ardından Eski Seraskerlik binası şimdi ise Rektörlük

Binası olarak kullanılan tarihi binanın, ziyaret edilmesi. Akabinde Doktora

Salonu ve Mavi Odanın Gezilmesi.

200

Doğal güzelliğiyle Ünivesite bahçesine tekrar adım atılıp Beyazıt Kulesine

çıkılması. Ardından Beyazıt Yerleşkesi bahçesinde bulunan, Doğu

Romalılar'dan kalma kalıntıların görülmesi. Hukuk Fakültesi ve İktisat

Fakülteleri görülerek İktisat Fakültesinden Çıkış yapılıp Botanik Bahçesine

gidilmesi.

Turumuzun son aşamasında ise Fen Fakültesinde bulunan Gözlem Evi,

Hidrobiyoloji ve Zooloji Müzelerinin gezilmesi. Üniversitemizin kendi

bünyesindeki Ulaşım araçları ile Atatürk Arberotum’a varış. Arberotumun

gezilmesi.

Ve turumuzun sona ermesi.

ÜCRETLER;

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ GİRİŞ ÜCRETİ;

İstanbul Üniversitesi öğrencilerine ücretsiz.

İstanbul Üniversitesi olmayan öğrenciler 3 TL.

Yetişkin 5 Tl.

Turist 10 TL.

Beyazıt Kulesi’ne çıkılması; 15 TL.

Müze ve Arberotum Giriş Ücretleri

Biyoloji Bölümü Botanik Bahçesi ve Zooloji Müzesi ile Astronomi ve Uzay

Bilimleri Bölümü Gözlem Evi Giriş Ücreti: 3TL,

ATATÜRK Arberotum Giriş Ücreti Yetişkin 2 TL, Öğrenci 1 TL’dır.

201

REKTÖRLÜK BİNASI

İstanbul Üniversitesi Merkez Binası'nda Rektörlük, İktisat ve Hukuk

Fakültesi dekanlık binaları ve idari ofisler yer almaktadır.

Ana girişten girildiğinde geniş bir avluyla karşılaşılıyor. Tavanı camla

örtülü olan kare planlı avlu yapının merkezi, avlunun her iki yanında

doğu- batı yönünde simetrik anıtsal iki merdiven bulunuyor. En üst katta

Mavi Salon ve Doktora Salonu dışında birbirine geçişi bulunan üçer

salon daha yer almaktadır. Doktora Salonu'na açılan diğer salonda

Sultan Abdülhamit tarafından yapılmış olan kütüphane gezilecektir.

202

BEYAZIT KULESİ

.

Rektörlük Binasının gezilmesinden sonra, Nöbet Katı, İşaret Katı ve Sancak

Katı olmak üzere üç bölümden oluşan Beyazıt Yangın Kulesine çıkılarak

tura devam edilecektir.

1997 yılında başlayan restorasyon çalışmalarına kadar kullanılamayacak

durumda olan iki yıl süren çalışmalar sonucunda eskiden olduğu gibi yangın

gözetleme, meteoroloji ve yol durumunu bildirmek amacıyla kullanılan

Beyazıt Kulesine çıkılmasının ardından İstanbul Üniversitesi bünyesinde

bulunan ziyarete açık olan müzeler gezilmek üzere Süleymaniye Kapısından

çıkış yapılacaktır

BOTANİK BAHÇESİ

203

Süleymaniye Kapısından çıkış yapılarak; Seralarda, bahçede sabit veya

saksıya alınmış halde çeşitli cinslerden 2500 adet bitki ile Hamburg

Üniversitesi Botanik Bahçesinden bağış yoluyla gelen çoğu tropik ve

subtropik ülkelerin bitkisi olmak üzere, Eğrelti, Açık ve Kapalı Tohumlu

bitki cinslerinden 390 adet egzotik bitki bitkiyi içinde barındıran Botanik

Bahçesinin gezilmesi turumuzun üçüncü güzergahını oluşturmaktadır.

GÖZLEM EVİ

Gözlemevimiz İstanbul Üniversitesi'nin Beyazıt'taki tarihi merkez binası

bahçesinde bulunan Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü içerisinde yer

almaktadır

Gözlemevinde önemli katkıyı yapan Ord. Prof. Dr. Wolfgang Gleissberg

adına düzenlenen salondaki, geçmişten günümüze kullanılan gözlem ve

değerlendirme aletleri astronomi aletleri sergisi gezdirilerek, hakkında

bilgiler verilecektir.

HİDROBİYOLOJİ MÜZESİ

204

Günümüzde deniz ve iç sularımızda bulunan canlı türlerinden örneklerin

saklandığı bilimsel bir koleksiyon olarak hizmet vermekte olan İstanbul

Üniversitesi Fen Fakültesi Hidrobiyoloji Müzesinin gezilmesi ile tura

devam edilecektir.

Kataloglaması tamamlanmış olan tatlı su ve deniz balıklarının yanı sıra

henüz kataloglaması yapılmamış tüm dünya denizlerinden toplanmış

gastropod ve bivalv örnekleri, Türkiye denizlerinden toplanmış

ihtiyoplankton örnekleri, Denizel bentik omurgasız örnekleri ile deniz ve iç

sularımızdan ede edilmiş 385 adet balık türünün görülmesi ardından zooloji

müzesine giriş yapılacaktır.

ZOOLOJİ MÜZESİ

Yaklaşık olarak 1500' ü böcek olmak üzere 2034 tür sergilendiği

Hidrobiyoloji Müzesinin gezilmesi ile tura devam edilecektir.

Türkiye faunasına ait böcekler, kuşlar, memeliler ve Türkiye denizlerine ait

dip omurgasızlar, Anadolu parsına ait post, Boz ayı iskeleti, kanguru

iskeleti, su aygırı ve fil kafa iskeletleri, tapir iskeleti ile timsahlar çok farklı

karasal kıtalara ait örnekler olarak müzemizde görülecektir. Ötücü kuşlar,

sucul kuşlar, gündüz ve gece yırtıcı kuşlar olmak üzere toplam 143 kuş türü

ve böcek türleri içinde ağırlıklı olarak yer alan Coleoptera ordusuna ait

örnekleri içeren bir koleksiyonlar görülecektir.

205

ATATÜRK ARBORETUMU

Turumuzun son durağı; 1948 yılında İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi

Eski Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayrettin Kayacık tarafından kurulan, meşe

başta olmak üzere pek çok bitki koleksiyonunun yer aldığı, yedi yüz

hektarlık bir alanda iki binin üzerinde bitki çeşidi bulunan canlı bitki müzesi

Atatürk Arboretumu’dur.

206

EK 2: BEYAZIT- SULTANAHMET TURU

İstanbul Üniversitesi Çevresi

Bir Günlük Tur

Deniz Kanay

Başlangıç

• Büyük kapının önünde toplanma;meydanda dolaştıktan sonra sahaflar çarşısı ve çınaraltıkahvesinde çay ve fotoğraf molası.

207

Yol Haritamız

Çınaraltı kahvesinden deparla Besim Ömer Paşa sokağından geçilip ,Kanuni Medresesi sokağı

Ayşekadın sokağı ve Süleymaniye kütüphanesi.

Süleymaniye Camii ve külliyesini gezip çevreyi tanıma.

208

Parkurumuz

209

1)Besim Ömer Paşa sokağı

Fotoğraf molasını bitirdikten sonra büyük kapını önünden geçip sağa dönüp Süleymaniyeye doğru yürürken bir tarafta okullar öteki tarafta üniversite bahçesi harikaibir görüntü verir

Süleymaniye Ktüphanesi

Besim Ömer Paşa sokagından dümdüz yürüyüp camii ye gelmeden son sol sokağa girip (Kanuni Medresesi Sokağı) daha sonra sağa sapıp (Ayşe Kadın Hamam Sokak) Süleymaniye Kütüphanesine varılılr.Dünyanın seçkin kütüphanelerinden biri olup,çok sayıda eser vardır.Ziyaret için randevu almak gerekir.Tel: 02125206460.

210

Süleymaniye Camii

Kütüphaneden çıkıp sola doğru dümdüz yüründüğünde ana kapılardan birine rastgelinir.Ve Camii bütün ihtişamıyla karşınızdadır.

Avlu

Ana girişten misafir girişi yoktur .Sola doğru gidip avludan Çamii ziyaret edilir

211

Camiinin içi

Osmanlı mimarisinin en önemli eserlerinden biri olan camii gerçekten imar edildiği zamanın teknik imkanlarının hayli ötesinde bir yapıdır.

Mimari tekniği dört granit sutunu,kubbesi,kütüphanesi,islerin bir kuranı takip edip bir tek yerden çıkması ve bu isten mürekkep yapılması,devekuşu yumurtaları ve yazıları ile gerçekten mimari de bir çok ilklere imza atmıştır

212

İstanbul Manzarası

Camii ziyareti bittikten sonra girilen kapıdan çıkıp sağa doğru gidildiğinde karşımız çıkan kapının dışında bahçe harika bir istanbul görünümüyle bizi bekler .Bu nokta da saat uygunsa yemeğe gidilebilir.Darulziyafe buraya gelen misafirlerin beğenisini kazanmış bir restoran dır.

Çevreyi keşif.

Camiinin manzaralı tarafından merdivenle arka sokağa açılan küçük

Kapı bulunr.Oradan çıkılı parka sokağa inilir kapının tam karşısında ney ve def yapan otantik bir dükkan vardır) Kapı dan çıkıp sola dönünce ilerde köşede Mimar Sinanın Türbesi bulunur.Mezar taşındayeniçeri ağası olduğunu gösteren Haseki kavuğu vardır. Ayrıca ÇEVREDE Kanuni nşin ve Hürrem Sultanın da türbeleri vardır.

213

Fetva Sokak

Mimar Sinan türbesinin köşesine sağ omuzunuzun hizasında tam olarak dönerseniz bu oryantal görünüşlü hoş sokak gözünüze çarpar

Süleymaniye Hamamı

Bu oriental sokaktan aşağı doğru inerken sağda ilerde Dökmeci Hamam Sokağa ulaşısınız.Bu sokakta sol daSüleymaniye hanmamıbulunur.Hamam Mimar Sinan tarafından yapılmıştır.En önemli yanı padişahın özel bir locası olmasıdır.Eski vakanuvislere göre burada bulunan sarılık kasesi adlı hamam tası ıleyıkananın sarılık hastalığını bile geçirdiği söz konusu edilmiştir.

214

Mimar sinan caddesi

Hamamdan çıktıktan sonra Mimar Sinan Caddesi yoluyla ilerde mMüftülüğü görürsünüz sevimli bir binadır.Müftülüğü sağ tarafınızda kalmak suretiyle aşağıya doğru inerseniz Bizans kakıntıları gözünüze çarpar Geriye dönüp sağadöndüğünüzde (müftülüğün tam karşısı) Vefa caddesi ve sonrasında Süleymaniye İmareti caddesine sizi götürür Bu sokakta yürürken tarihi yazan çok büyük bir hanedanın akislerini görürsünüz

Kirazlı mescit Sokak

Daha sonra hiçbir yere sapmadan Kirazlı Mescit sokağına varılır.Çok güzel bir iki tane türbe çeşme gözünüze çarpar

215

Zeyrek KalenderhaneCamii

Hiçbir yere sapmadan yol sizi küçük bir çatala çıkartır.

Kalenderhane Camii Şehzade başı

Sağ taraftan düz gidildiğ zaman Şehzadebaşına belediye sarayına doğru yol alınır ilerde sağda Kalenderhane camiini görürsünüz.

216

Kalenderhane Camii

Yol da giderken başınızı çevirip baktıracak kadar güzel KalenderhaneCamii karşınızdadır.Bu yoldan devam la şehzadebaşına doğru gidilir

Kalenderhane Camii

Yol da giderken başınızı çevirip baktıracak kadar güzel KalenderhaneCamii karşınızdadır.Bu yoldan devam la şehzadebaşına doğru gidilir

217

Şehzadebaşı

Camiidn çıkıp sağa doğru yol sizi şehzade başına götürür .fatihe doğru istikamet alındıktan sonra geniş yol da sağ da Şehzade başı Camii solda Belediye Sarayı görülür.

Saraçhane

Caddeden itfaiye meydanına yürünürken çok güzel İstanbulundokusu yakalanabilecek fotoğraflar çekilebilir. İtfaiye meydanına Varıldıktan sonra unkapanına doğru sağa aşagıya doğru meyledilebilmelidir.

218

Unkapanına doğru iniş

İtfaiye binalarını önünden unkapanınadoğru aşağıya hafif bir meyil vasıtasıyla inilmeye başlanır.Eski İstanbluunnostaljik mahallelerinden geçilir

Molla Zeyrek Camii

• Haritamız

İtfaiye caddesinden aşağıya doğru eski İstanbul sokaklarından gecerek zeyrek caddesini kesen yolun sonunda Camii ye ulaşılır

219

Camii

Manastır olarak inşa edilmiş daha sonra camii ye çevrilmiş yapının mimari bir çok özellikleri vardır..

Akşam yemeği camiinin yakınında bulunan Zeyrekhane isimli tanınmış restoranda yapılabilir rezervasyon yapılmalıdır.Tel :02125322778.

220

EK 3: İSTANBUL BÖLGESİNDEKİ SEYAHAT ACENTELERİ

ABAYLAR TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAH. MUSTAFA KEMAL PAŞA CAD.

NO:74/2 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 518 85 05

Faks : (212) 518 86 50

ACETES TURİZM

Adres : MİMAR MEMET AĞA CAD., NO:25 SULTANAHMET

İSTANBUL

Telefon : (212) 518 37 60

Faks : (212) 458 86 35

E-

posta : erol@acetestravel.com

ACETES TURİZM (FATİH ŞB.)

Adres : LALELİ FETHİBEY CAD., NO:10, BLOK 2/2, CROWN

PLAZA OTEL İÇİ FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 526 04 07

Faks : (212) 526 04 07

E-

posta : info@acetestravel.com

Web : www.acetestravel.com

ACUN TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAH., AKSARAY CAD., SARAY APT., NO:21

K:4 D:7, AKSARAY EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 638 28 00

Faks : (212) 518 53 63

E-

posta : acunistanbul@superonline.com

ADA VEGAS TURİZM (Kuşadası 1.Şb.)

Adres : YALI CADDESİ, KORSAN BAR ALTI, A BLOK, NO:10,

ALTINKUM FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 511 43 67

Faks : (212) 511 43 68

ADESO TURİZM

Adres : İNEBEY MAH., MUSTAFA KEMAL PAŞA CAD.,

ANAHAN, NO:31/18 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 633 50 80

221

Faks : (212) 633 50 98

E-

posta : adeosturizm@hotmail.com

ADRES TOUR TURİZM

Adres : AKDENİZ CAD. NO:30 K:2 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 523 30 30

Faks : (212) 523 42 65

E-posta : info@adrestour.com

Web : www.adrestour.com

ADRIA TURİZM

Adres : KEMALPASA MAH., ÇESME SOK., SAMDANCI ISHANI,

NO:18, K:2, D:12 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 519 75 75

Faks : (212) 519 85 85

E-

posta : adria@adria.com.tr

ADRİYATİK TURİZM (EMİNÖNÜ ŞB.)

Adres : MESİHPAŞA MAH., MESİHPAŞA CAD., NO:2, AYBEY

İŞHANI, NO:17-18 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 638 88 70

Faks : (212) 638 88 71

E-

posta : muhasebe@adriyatik.com

ADVENTURE TURİZM

Adres : ALEMDAR MAH. ŞEFTALİ SOK. NO:12/C SULTANAHMET

İSTANBUL

Telefon : (212) 511 55 32

Faks : (212) 526 61 95

ADVISOR TRAVEL

Adres : CANKURTARAN MAH., TAYAHATUN SOK., NO:44, 44A,

44B FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 512 09 10

Faks : (212) 512 09 11

E-

posta : advisor@advisortravel.com

Web : www.advisortravel.com

AHENK TURİZM

222

Adres : HASAN HALİFE MAH., HALICILAR CAD., NO:8, D:2

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 521 20 80

Faks : (212) 521 20 60

AHSLY TRAVEL

Adres : CANKURTARAN MAH., UTANGAÇ MAH., UTANGAÇ

SOKAK, NO:22-24, SULTANAHMET EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 5187494

Faks : (212) 5187495

AHTAMAR TURİZM

Adres : MURATPAŞA CADDESİ, MURATPAŞA MAH.,NO:1, K:1-2-

3-4 FATİH İstanbul FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 635 04 81

Faks : (212) 635 04 81

AIRPORT TURİZM (Sultanahmet Şb.)

Adres : KÜÇÜKAYASOFYA MAH., AKSAKAL SOK., NO:7, D:2-3

SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 458 06 46

Faks : (212) 458 06 46

AIWA TURİZM

Adres : KATİP KASIM MAH. FABRİKA SOK. NO:2 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 516 58 72

Faks : (212) 516 58 74

E-

posta : nscco@superonline.com

AKABE TURİZM

Adres : FEVZİPAŞA CAD. NO: 162, K: 3, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5310232

Faks : (212) 5310234

E-posta : info@akabeturizm.com.tr

Web : www.akabeturizm.com.tr

AKGÜN TURİZM

Adres : MİMAR KEMALETTİN CAD., SOĞANAĞA CAMİİ SOK.,

SEFA APT., NO: 3-1/3 BEYAZIT İSTANBUL

Telefon : (212) 638 28 38

Faks : (212) 638 28 60

223

E-

posta : akgunlaleli@superonline.com

AKSA TURİZM

Adres : ORDU CADDESİ, CEYLAN SOKAK, DURGUNLAR İŞHANI,

NO:10, D:4, EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 516 01 88

Faks : (212) 516 25 64

E-

posta : info@aksatour.com

Web : www.aksatour.com

AKVERDİ TURİZM

Adres : MESİHPAŞA CAD., AYBEY İŞHANI, NO:2, K:1, AKSARAY

İSTANBUL

Telefon : (212) 516 18 18

Faks : (212) 516 13 00

E-

posta : akverdi_travel@hotmail.com

AL ANSAR TURİZM

Adres : HOCA ÜVEYS MAH. FEVZİPAŞA CAD.NO:97 K:3 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 621 88 82

Faks : (212) 621 88 85

ALAMO TURİZM

Adres : MURAT PAŞA MAH., MİLLET CADDESİ, NO.30 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 250 70 48

Faks : (212) 465 46 11

E-

posta : metcar@metcarturk.com

ALBORZ TURİZM

Adres : ATATÜRK BULVARI, NO: 134, EMİNÖNÜ FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 5275659

Faks : (212) 5279796

E-

posta : beh_nam_g@hotmail.com

ALDAĞ TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAH. CEYLAN SOK. SEZA İŞHANI NO:8

224

2.KAT A KAPISI AKSARAY FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 517 58 65

Faks : (212) 517 58 64

E-

posta : ondergurbuz@elithavacilik.com

Web : elithavacilik.com

ALİM TURİZM

Adres : HASAN HALİFE MAH., AKDENİZ CAD., NO:19, K:1/1,

S.IŞIK APT., FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 525 25 00

Faks : (212) 533 12 00

E-

posta : info@alimturizm.com

ALSALATEEN TURİZM

Adres : HASEKİ SULTAN MH. T. ÖZAL CAD. NO:19 D:10 K:5

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 529 28 88

Faks : (212) 529 28 10

E-

posta : alsalateen2010@gmail.com

AN-DE-TUR TURİZM

Adres : KEMERALTI CAD., BALKAN HAN, NO:69, K:1, KARAKÖY

İSTANBUL

Telefon : (212) 251 83 00

Faks : (212) 251 83 08

E-

posta : info@andantetour.com

AN-KA TURİZM

Adres : ORDU CAD., NO:291/293, LALELİ İŞ MERKEZİ, K:3, D:58,

LALELİ EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 638 05 05

Faks : (212) 638 55 63

E-

posta : ankaturizm@hotmail.com

ANABTA TURİZM

Adres : GENÇTÜRK CADDESİ, NO:49, K:2,ŞEHZADEBAŞI

EMİNÖNÜ İSTANBUL

225

Telefon : (212) 511 65 65

Faks : (212) 511 94 17

E-

posta : anabtatour@hotmail.com

Web : www.anabtatour.com

ANIL TURİZM

Adres : ORHANİYE CADDESİ, NO:9 SİRKECİ İSTANBUL

Telefon : (212) 512 18 06

Faks : (212) 526 13 02

E-posta : ipekpalas@ixir.com

AR-NE TURİZM

Adres : SEYİT ÖMER MAH., HEKİMOĞLU ALİPAŞA CAD.,

NO:120-A, KOCAMUSTAFAPAŞA FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5304046

Faks : (212) 5844055

E-

posta : info@arneturizm.com.tr

Web : www.arneturizm.com.tr

ARAL TOUR

Adres : M.KEMALPAŞA BULV, MESİHPAŞA CAD., NO:1,

ERSEVEN İŞM., K:3/31, LALELİ EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 518 48 70

Faks : (212) 518 43 95

E-

posta : araltour@superonline.com

ARDAHAN TURİZM

Adres : İNEBEY MHA. TECEDDÜT SOK., AKSARAY VAKIF

İŞHANI, NO:1, K:3, ODA NO:303 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 530 69 31

Faks : (212) 589 61 16

E-

posta : info@artsportour.com

Web : www.artsportour.com

ARSEN TURİZM

Adres : MESİHPAŞA CAD., SAİT EFENDİ SOK., KARAGÜL

İŞHANI, NO:1, D:106-107, K:2 LALELİ İSTANBUL

Telefon : (212) 638 75 50

226

Faks : (212) 638 75 55

E-

posta : tayfunkavalolgulu@hotmail.com

ASILTUR TURİZM

Adres : HOCA ÜVEYS MAH. AKDENİZ CAD. BAŞÇILAR İŞ

MERKEZİ NO:6 K:4 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 631 22 11

Faks : (212) 635 43 83

ASPIRE TURİZM

Adres : TİCARETHANE SOK., NO:15/A, SULTANAHMET

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 527 80 65

Faks : (212) 511 11 07

E-

posta : serhat@nomadetravels.com

Web : www.nomadetravels.com

ASRE AZER TURİZM

Adres : KEMALPAŞA MAH., ORDU CAD., NO:282/1 EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 520 23 11

Faks : (212) 511 40 73

ASUMAN TUR TURİZM (EMİNÖNÜ ŞUBESİ)

Adres : KEMALPAŞA MAH., ORDU CAD., NO:258 EMİNÖNÜ

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5200820

Faks : (212) 5137410

E-

posta : asumanturizm@hotmail.com

ATEŞBÖCEĞİ TURİZM

Adres : MUSTAFA KEMAL PAŞA BLV. MESİHPAŞA CD.AYBEY

İŞH., NO:2, K:1,D:6,AKSARAY EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 458 19 90

Faks : (212) 516 51 10

ATİ TURİZM

Adres : MOLLAGÜRANİ MAH., TAMBURI CEMIL SOK.,

BELGINER POLAT ISH., NO:5/6 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 631 95 62

227

Faks : (212) 635 05 96

E-

posta : atitur@ttmail.com

AURALIFE TRAVEL

Adres : MOLLA FENARİ MAH., VEZİRHAN CAD. AKDAĞ

KARDEŞLER İŞHANI NO:68 DK.103 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 518 43 78

Faks : (212) 518 16 03

E-

posta : cemglobal@gmail.com

AUSSİE TRAVEL

Adres : CANKURTARAN MAH., AKBIYIK CAD., NO:16

SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 516 17 72

Faks : (212) 518 60 34

E-

posta : info@aussietravel.com.tr

AYANIS TURİZM (İSTANBUL ŞUBESİ)

Adres : MESİHPAŞA CAD. AYBEY İŞHANI NO:2 KAT:3 D:21

AKSARAY İSTANBUL

Telefon : (212) 5128484

Faks : (212) 5128485

AYŞATUR TURİZM (KARAKÖY ŞUBESİ)

Adres : KEMANKEŞ MAH., MUMHANE CAD. N.108 FRANSIZ

İŞMER.BLOK NO:7 KARAKÖY İSTANBUL

Telefon : (212) 252 26 47

Faks : (212) 293 38 90

E-

posta : sbayram.baysal@aysatur.com.tr

Web : www.aysatur.com.tr

AZİZ MODERNO TRAVEL

Adres : ÇARŞIKAPI CADDESİ, GÜLYÜZ PALALI PASAJI, NO:22-

27-28 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 519 05 27

Faks : (212) 522 97 98

AZİZ SURP TOUR

Adres : ORDU CAD., YEŞİL TULUMBA SOK. NO: 2, ABDULLAH

İŞM. K: 3, FATİH İSTANBUL

228

Telefon : (212) 5286417

Faks : (212) 5202888

BANKO TURİZM (EMİNÖNÜ Şb.)

Adres : BALANAĞA MAH., ORDU CAD., İNAN İŞHANI, NO:208/2,

D:201 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (242) 520 85 88

Faks : (242) 519 63 86

BAREFOOT TRAVEL

Adres : ALEMDAR MAH.YEREBATAN CAD.SALKIM SÖĞÜT

SOK.NO:12 SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 5124670

Faks : (212) 5124664

E-

posta : info@barefot-travel.com

Web : www.barefoot-travel.com

BAYTUR TURİZM

Adres : AMBAR SOK. NO:2 SELİMİYE İSTANBUL

Telefon : (216) 310 68 00

Faks : (216) 334 77 30

E-posta : info@haremhotel.com

BAZAAR TRAVEL

Adres : CANKURTARAN MAH.MİMAR MEHMET AĞA

CAD.NO:29/B EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 5186821

E-

posta : info@turkeytravelbazaar.com

BENDİS TURİZM

Adres : AKSARAY MAH. ABDULLAH ÇAVUŞ SOK. NO:4 K:2 D:5

AKSARAY FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 518 71 00

Faks : (212) 518 16 37

E-

posta : bts@btsturizm.com

Web : www.btsturizm.com.tr

BERAT TURİZM

Adres : HASAN HALİFE MAH., HALICILAR CAD., NO: 8/1 FATİH

İSTANBUL

229

Telefon : (212) 534 33 25

Faks : (212) 534 35 32

E-

posta : berat@berat.com.tr

Web : www.berat.com.tr

BEREKET TURİZM

Adres : ALİ KUŞÇU MAH., BAŞ MÜEZİN SOK., NO:26, GİRİŞ KAT

1.KAT FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 533 53 29

Faks : (212) 532 57 79

E-

posta : bilgi@bereketturizm.com

Web : www.bereketturizm.com

BERHEL TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAH., SAİTEFENDİ SOK., NO:1, D:102-103

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 516 70 67

Faks : (212) 516 70 68

E-

posta : info@berhelturizm.com

Web : www.berhelturizm.com

BERNA TURİZM

Adres : MİLLET CAD., MURATPAŞA SOKAK,YENİ HAN, NO:8,

K:1/110, AKSARAY İSTANBUL

Telefon : (212) 533 26 78

Faks : (212) 442 79 75

E-

posta : berna@tour-superonline.com

BESME TURİZM

Adres : AKŞEMSETTİN MAH., FEVZİPAŞA CAD. NO: 75, K: 2, D: 3,

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 6217440

Faks : (212) 6313172

E-

posta : thaar_alrawi@hotmail.com

BEST PARADISE TURİZM

Adres : MUSTAFA KEMAL PAŞA CAD.YILDIZ APT.NO:70 K:3

230

AKSARAY FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 518 29 40

Faks : (212) 518 30 74

BETİ-TUR TURİZM

Adres : KOCADEDE MAH., YAVUZ SELİM CAD., NO:15/2 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 621 70 13

Faks : (212) 524 32 73

E-

posta : info@betitour.com

BEZAK TRAVEL AGENCY

Adres : FATİH SULTANAHMET ALEMDAR MAH. İNCİLİ ÇAVUŞ

SOK. NO:19/2 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5277449

Faks : (212) 5162222

BİLSEN TRAVEL

Adres : MURATPAŞA MAH., MİLLET CAD., NO:9/5 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 491 21 97

Faks : (212) 421 21 94

E-

posta : info@bilsentravel.com

BİRCAN TURİZM

Adres : TAVŞANTAŞI MAH., ORDU CAD., BEYAZIT ÇARŞISI

NO:27/52 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 518 91 91

Faks : (212) 516 93 22

E-

posta : bircantour@hotmail.com.tr

BİRELSU TURİZM

Adres : MUSTAFA KEMALPAŞA CAD. MERKEZ İŞHANI NO:27

ASMA KAT FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 530 12 71

Faks : (212) 530 12 74

E-

posta : selma.sevinc@brstour.com

Web : www.brstour.com

231

BİRTEK TURİZM

Adres : KEÇİHATUN MAH., MİLLET CAD., NO:21/1-A, FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 589 63 05

Faks : (212) 589 63 06

E-

posta : info@birtekturizm.com

BONİTA TOUR

Adres : AKBIYIK CAD. NO:13, SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 638 52 76

Faks : (212) 638 73 20

BOOK IN HOTELS TURİZM

Adres : KAZIM İSMAİL GÜRKAN CAD. HAMAM SOK. NO:2

KAT:2/3, KARDEŞLER HAN EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 514 65 10

Faks : (212) 514 65 13

BORA TURİZM TİCARET LTD.ŞTİ.(NURİOSMANİYE ŞUBE)

Adres : MOLLA FENARİ MAH. NURİ OSMANİYE CAD. NO:65

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 511 34 10

Faks : (212) 361 64 35

BOZ-TAŞ TURİZM (Laleli Şb)

Adres : KEMALPAŞA MAH., LALELİ ORDU CAD., SOKAK 296, K:

3, NO: 11-12 LALELİ İSTANBUL

Telefon : (212) 520 97 84

Faks : (212) 520 54 72

BUMERANG TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAH, AKSARAY CAD., SARAY APT.,

NO:21/7, LALELİ EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 458 65 00

Faks : (212) 458 65 03

E-

posta : bumerang@bumerang-tourism.com.tr

Web : www.bumerang-tourism.com.tr

BURAK TURİZM (İstanbul Şb)

Adres : KIRMASTİ MAHL, ASLANHANE SOK., NO:10/2 FATİH

İSTANBUL

232

Telefon : (212) 534 38 48

Faks : (212) 523 32 01

E-

posta : bilet@burakturizm.com

BÜKREŞ TRAVEL

Adres : ORDU CAD. KOSKA SARAY PAŞAJI, NO:15-4, EMİNÖNÜ

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 639 29 17

Faks : (212) 633 49 19

BÜŞRA TURİZM (FATİH ŞB.)

Adres : FEVZİPAŞA CAD., HOCAÜVEYİZ MAH., EMİR BUHARİ

SOK., NO:3, K:1 FATİH İSTANBUL

Telefon : (414) 621 99 07

Faks : (414) 631 48 67

Web : www.busraturizm.com.tr

CALY TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAH., LALELİ CAD., KAVLAN CENTER,

NO:36, K:3, D:303 EMİNÖNÜ İstanbul EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 517 86 42

Faks : (212) 517 86 43

E-

posta : ist@calypsotour.com

CANDAŞ TURİZM (İstanbul Şubesi)

Adres : M. KEMALPAŞA CAD. ANAHAN, NO:31/3-11, AKSARAY

İSTANBUL

Telefon : (212) 530 66 44

Faks : (212) 633 48 35

E-

posta : candas@candastur.com.tr

CANGAL TURİZM (LALELİ ŞB.)

Adres : VİDİNLİ TEVFİK PAŞA CADDESİ, NO:25/1, LALELİ

İSTANBUL

Telefon : (212) 511 40 31

Faks : (212) 528 61 51

CAS TURİZM

Adres : LALELİ ORDU CAD., LALELİ İŞ MERKEZİ, NO:89, K:3,

D:303 FATİH İSTANBUL

233

Telefon : (212) 638 20 95

Faks : (212) 638 05 07

E-

posta : info@casiotourservice.com

CELEBRUS TURİZM

Adres : KATİP KASIM MAH., GAZİ M.KEMAL PAŞA CD.EMEK

APT.NO:56, D:7, AKSARAY FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 458 61 63

Faks : (212) 458 78 97

E-

posta : info@celebrusturizm.com

Web : www.celebrusturizm.com

CENDERE TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAH.,AKSARAY CAD.,NO:38/3, AKSARAY

İSTANBUL

Telefon : (212) 518 06 06

Faks : (212) 518 85 75

E-

posta : ozturk@ruslink.net

Web : www.cenderetour.com

CHORA SEYAHAT

Adres : DİVAN YOLU CAD., H.TAHSİN BEY SOK., NO:5/A,

SULTANAHMET EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 511 68 03

Faks : (212) 512 53 95

E-

posta : info@choratravel.com

CICODA TRAVEL TURİZM

Adres : İNEBEY MAH., KÜÇÜKLANGA CAD., NO:7, K:4/5,

AKSARAY İSTANBUL

Telefon : (212) 632 73 00

Faks : (212) 632 73 07

E-

posta : cicodatravel@cicoda.com

Web : www.cicoda.com

CONSUL TRAVEL SERVICES

Adres : ORDU CAD., NO:282, SAK İŞHANI, D:4, LALELİ EMİNÖNÜ

234

İSTANBUL

Telefon : (212) 528 30 77

Faks : (212) 528 30 79

E-

posta : ist@cts-tours.com

Web : www.cts-tours.com

CORPORATE TRAVEL

Adres : ÇEMBERLİTAŞ EMİN SİNAN MAH. YENİÇERİLER CAD.

NO: 7, K: 5, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 4580610

Faks : (212) 4580611

E-

posta : info@diviair.com

Web : www.diviair.com

CRESTA TURİZM (AKSARAY/İST ŞB)

Adres : MESİHPAŞA MAH., AKSARAY CAD., NO:3, BİRLİK HAN,

D:1, AKSARAY İSTANBUL

Telefon : (212) 518 55 58

Faks : (212) 518 55 63

CRİSTO TURİZM

Adres : TİYATRO CAD. DENİZ İŞHANI, NO: 99/101, GİRİŞ KAT,

KUMKAPI FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 638 00 73

Faks : (212) 638 00 75

ÇAĞRI TURİZM

Adres : FEVZİPAŞA CAD. ESKİ ALTAY SOK. NO:5/A,

YAVUZSELİM, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 635 38 45

Faks : (212) 531 63 13

E-

posta : haremeyn@hotmail.com

ÇİÇEK TURİZM

Adres : BALABANAĞA MAHALLESİ, ORDU CADDESİ, NO:202/3

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 513 36 45

Faks : (212) 512 98 10

E- : info@cicektour.com

235

posta

Web : www.cicektour.com.tr

ÇOKTİN TURİZM

Adres : İNEBEY MAH. VALİDE CAMİ SOK. AKSARAY İŞ

MERKEZİ NO:8/26 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5881397

Faks : (212) 5850039

DASTOURS TURİZM

Adres : ŞEHİT MEHMETPAŞA YOKUŞU, S.NO:30, SULTANAHMET

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 518 84 75

Faks : (212) 518 85 81

E-

posta : ada@adaistanbul.com

DELSAP TURİZM

Adres : KEMALPAŞA MAH., ATATÜRK BULVARI NO:10/A

EMİNÖNÜ FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 514 93 56

Faks : (212) 514 93 57

DINNER CRUISE TURİZM

Adres : KEMALPAŞA MAH., ŞEHZADEBAŞI CAD., GÜNDEŞ HAN,

NO:11/107 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 528 11 11

Faks : (212) 526 99 91

E-

posta : info@turnatour.com

DİVİ AİR TURİZM

Adres : EMİN SİNAN MAH. YENİÇERİLER CAD. NO:7 K:5

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 638 38 35

Faks : (212) 638 66 44

DOKTOROĞLU EGE TURİZM

Adres : KARAKÖY KAT OTOPARK DÜKKANLARI, NO:6

KARAKÖY İSTANBUL

Telefon : (212) 251 08 78

Faks : (212) 243 51 61

E- : doktoroglu@superonline.com

236

posta

DUTCH MILL TRAVEL AGENCY

Adres : NİŞANCA MAH. TÜRKELİ CAD. HEMŞEHRİ SOK. NO:1/6

KUMKAPI FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 517 17 99

Faks : (212) 517 17 94

E-

posta : info@umudurmturizm.com

E.B.T TRAVEL (SİRKECİ ŞB.)

Adres : ORHANİYE CAD. NO: 26, SİRKECİ FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 658 18 88

Faks : (212) 658 18 89

ECMEL TURİZM

Adres : FEVZİPAŞA CAD. FİDAN APT., NO:207, D:4, FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 635 35 52

Faks : (212) 635 12 66

ECRİNTUR TURİZM

Adres : AKŞEMSETTİN MAH. AKDENİZ CDA. NO:97 GİRİŞ KAT

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 534 06 06

Faks : (212) 534 90 55

E-

posta : info@ecrintur.com.tr

ECYAD TURİZM

Adres : MOLLA GİRANİ MAH. MİLLET CAD. NO:66/A FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 621 65 00

Faks : (212) 621 35 95

E-

posta : mehmet.ytepe@hotmail.com

EF-EN TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAHALLESİ, LALELİ CADDESİ, NO:2, K:3,

LALELİ EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 516 05 05

Faks : (212) 516 31 31

E- : info@efentur.com

237

posta

EFENDİ BACKPACKERS TURIZM

Adres : AKBIYIK CAD. NO:30 SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 638 63 43

Faks : (212) 638 39 22

E-posta : info@backpackerstravel.net

Web : www.backpackerstravel.net

EGP TRAVEL

Adres : HASEKİ SULTAN MAH. MİLLET CAD. MANİSA İŞ HANI,

NO: 49/19, K: 3, FINDIKZADE FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5881366

Faks : (212) 5881366

EKOL TURİZM (AVRUPA Şb.)

Adres : KÜÇÜKASAYOFYA MAH. AKSAKAL SOK. NO:15

SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 516 61 93

Faks : (212) 518 57 74

E-

posta : ekol@ekoltravel.com

EKREM TURİZM

Adres : KOCADEDE MAH., FEVZİPAŞA CAD., ESKİ ALTAY SOK.,

NO:2/4, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 631 34 35

Faks : (212) 521 56 42

ELAF TURİZM

Adres : AKŞEMSETTİN MAH., FEVZİ PAŞA CAD., NO:133 K:3

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 6352574

Faks : (212) 6313132

ELENTE TURİZM

Adres : SARIGÜZEL CAD., NO:81/1 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5319142

Faks : (212) 6217709

E-posta : info@eliftur.com

Web : www.eliftur.com

ELİTA TURİZM

238

Adres : İNEBEY MAH., TECEDDÜT SOK., NO:19/4 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 530 59 70

Faks : (212) 530 59 77

ELİZER TURİZM

Adres : FEVZİYE CAD. NO:1/H ŞEHZADEBAŞI EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 520 47 78

Faks : (212) 520 47 76

EMİN CAN TURİZM

Adres : FATİH ŞEYH RESMİ MAH., FEVZİ PAŞA CAD., NO:80, K:3

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 521 29 12

Faks : (212) 521 29 15

EMİNLER TOURS

Adres : HOCA UVEYS MAH. FEVZİ PAŞA CAD. NO:107/2 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 621 22 95

Faks : (212) 534 73 21

E-

posta : info@eminler.org

EMİR TURİZM

Adres : SÜLEYMANİYE AYŞE KADIN HAMAMI SOK., NO:23,

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 511 17 17

Faks : (212) 528 45 58

E-

posta : emirturizm@emir.com.tr

EMNİYET SEYAHAT

Adres : BAHÇEKAPI, ATABEK HAN. NO: 6/1,34430 EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 512 41 60

Faks : (212) 511 21 47

E-

posta : emniyettvl@turk.net

ENCOUNTER TOURS

Adres : CANKURTARAN MAH. NO:9 D:2 EMİNÖNÜ İSTANBUL

239

Telefon : (212) 517 81 15

Faks : (212) 517 81 14

E-posta : info@kaletour.com

ENDER TURİZM (İstanbul Şb.)

Adres : YUSUFPAŞA CERRAHPAŞA CADDESİ, MURATPAŞA

APT., NO:3, K:2, D:4 AKSARAY İSTANBUL

Telefon : (212) 589 79 97

Faks : (212) 589 76 14

E-

posta : istanbul@endertours.com.tr

ER-AN TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAH., SAİTEFENDİ SOK. NO:1, K:2, D:110,

(KARAGÜL İŞ MERKEZİ) EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 638 51 52

Faks : (212) 638 51 53

E-

posta : mertur@hotmail.com

ERDEM TURİZM

Adres : HIRKAİŞERİF MAH. FEVZİPAŞA CAD. ÇALARSAAT SOK.

NO:2 D:3 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 631 82 62

Faks : (212) 631 69 86

E-

posta : info@erdemtravel.com

ERKAM TURİZM

Adres : AKŞEMSETTİN MAH. AKDENİZ CAD. NO: 8, D: 1, FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 5343075

Faks : (212) 5344075

E-

posta : bilgi@erkamtur.com

ERTEN KONAK TURİZM

Adres : SULTANAHMET MAH. AKBIYIK CAD. DEĞİRMEN SOK 8-

10 EMİNÖNÜ FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 458 50 00

Faks : (212) 458 50 30

E- : atahan@ertenkonak.com

240

posta

ESPOTEHRANTUR TURİZM

Adres : KEMAHPAŞA MAH., ORDU CAD., NO:268, EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 511 62 76

Faks : (212) 514 60 60

ESTUR TURİZM

Adres : BÜYÜK REŞİTPAŞA CAD. NO: 16/1 34470 VEZNECİLER

İSTANBUL

Telefon : (212) 513 23 41

Faks : (212) 513 23 89

ETERNAL TURİZM

Adres : MİMAR SİNAN MAH., AKŞEMSETTİN CAD., NO:62/1, K:5

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 521 30 23

Faks : (212) 621 74 04

EVE TURİZM

Adres : NEVBAHAR MAH. KIZILELMA CAD., NO:1, D:3,

FINDIKZADE FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 632 31 31

Faks : (212) 632 79 59

E-

posta : ilgaztekeli@eve.com.tr

Web : www.eve.com.tr

EVEREST TURİZM

Adres : İNEBEY MAH., MUSTAFA KEMAL CAD., ANA HAN ,31/6,

D:22 AKSARAY İSTANBUL

Telefon : (212) 5862631

Faks : (212) 5862628

EXCELLENT TUR TURİZM

Adres : HÜSAMBEY SOK.,NO:12/14 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 635 92 92

Faks : (212) 492 01 92

E-posta : celil@turgaylar.net

EXCESS TURİZM

Adres : ALEMDAR CAD., KOÇBAYLAR HAN, NO:18, K:1

EMİNÖNÜ İSTANBUL

241

Telefon : (212) 520 66 15

Faks : (212) 585 45 49

E-

posta : info@excesstours.com

F.P.I TURİZM

Adres : ORDU CAD., NO:292, K:3, D: LALELİ EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 512 72 56

Faks : (212) 512 72 55

FABULOUS TRAVEL

Adres : ALEMDAR MAH. YEREBATAN CAD. NO:30/A

SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 5221266

Faks : (212) 5220707

FACHEE TURİZM

Adres : MUSTAFA KEMAL PAŞA CAD. ANA HAN NO: 31, K: 4/14,

YENİKAPI FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 6326736

Faks : (212) 6326736

E-

posta : fatih@kybeletour.com

Web : www.kybeletour.com

FANUS TURİZM

Adres : ALİ KUŞCU MAH., KIZTAŞI CAD., NALBANTDEMİR SOK.,

NO:2/3 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 621 80 25

Faks : (212) 621 80 24

E-

posta : turcamur@hotmail.com

Web : www.fanustur.com

FELAH TURİZM (İSTANBUL ŞUBESİ)

Adres : MACAR KARDEŞLER CAD., NO:32 KAT 2 D:9 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 635 00 91

Faks : (212) 635 00 92

E-

posta : info@felahturizm.com

242

FERAY TURİZM

Adres : MİMAR KEMALETTİN MAH., YENİÇERİLER CAD., NO:

79/18-23 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 517 98 77

Faks : (212) 517 98 82

E-

posta : info@feray.com.tr

Web : www.feray.com.tr

FETİH TURİZM

Adres : HOCAÜVEYİZ MAH., EMİR BUHARİ SOK., NO:2/2 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 635 70 53

Faks : (212) 635 70 68

E-

posta : bilgi@fetihturizm.com

FEUSTEL FAIRS & TRAVEL

Adres : KEMERALTI CADDESİ, ÇULLAS İŞ MERKEZİ, (ARKA

BLOK) NO:26, K:1, KARAKÖY İSTANBUL

Telefon : (212) 245 96 00

Faks : (212) 245 96 05

E-

posta : info@feustelfairs.com.tr

Web : www.feustelfairs.com.tr

FEVZİ TURİZM

Adres : ŞEYHRESMİ MAH. FATİH CAD. SAYIN APT. NO:51 GİRİŞ

KAT FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 631 52 53

Faks : (212) 631 57 97

E-

posta : info@fevziturizm.com.tr

FEYZA TURİZM

Adres : HASAN HALİFE MAH., FEVZİPAŞA CAD., NO:29, K:2,

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 534 62 62

Faks : (212) 621 77 87

E-

posta : bilgi@feyzaturizm.com

243

Web : www.feyzaturizm.com

FEZ TRAVEL

Adres : HOCAPAŞA MAH., TAYAHATUN SOK., NO:44 KAT:1-2

SİRKECİ FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 520 04 34

Faks : (212) 520 04 35

E-

posta : feztravel@feztravel.com

Web : www.feztravel.com

FİLİKA TURİZM (FATİH ŞUBESİ)

Adres : MESİHPAŞA MAH. SAYİTEFENDİ SOK., NO:20/A

AKSARAY FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 516 89 59

Faks : (212) 516 89 59

E-

posta : ee@filikatur.com.tr

Web : www.filikaturcom.tr

FOX TURİZM

Adres : LALELİ ORDU CAD., LALELİ İŞMERKEZİ, NO:291/293,

K:3, D:59 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 518 67 34

Faks : (212) 518 67 45

G.G.A.S.T.A TURİZM

Adres : HOCAPAŞA MAH. ANKARA CAD. HALİL LÜTFÜ

DÖRDÜNCÜ İŞM. 102/52, EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 5261616

Faks : (212) 5260606

GFT TRAVEL

Adres

: HOCAPAŞA MAH. HÜDEVENDİGAR CAD. M. MURAT

SOK. KOCAOĞLU İŞM. N:6/614, SİRKECİ FATİH İstanbul

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5110996

Faks : (212) 5229179

GOLDEN BRIDGE TURİZM

Adres

: BEYAZIT, M.KEMALETTİN MAH. YENİÇERİLER CAD.

MUSTAFA PAŞA HAN, NO: 79-3/18-19, BEYAZIT İstanbul

BEYAZIT İSTANBUL

Telefon : (212) 516 85 23

244

Faks : (212) 5160661

GÖZYAŞI TURİZM

Adres : HASAN HALİFE MAH., AKDENİZ SOK., SÖNMEZ IŞIK

İŞHANI., NO:19/1, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 521 43 01

Faks : (212) 521 47 36

GRAND NEHİR TURİZM

Adres : HÜSAMBEY MAH. DÜLGEROĞLU SIRIMCILAR SOK.

NO:15 D:1 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 635 06 35

Faks : (212) 533 44 64

E-

posta : kursat@bestur.com.tr

GRAND TTG TRAVEL

Adres : BİNBİRDİREK MAH. DOSTLUK YURDU SOK. HACIBEY

APT. NO:10 K:3 D:8 ÇEMBERLİTAŞ FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 517 00 13

Faks : (212) 517 00 09

E-

posta : info@istanbulhotels.com

Web : www.istanbulhotels.com

GREYFURTTOUR

Adres : ALİ KUŞÇU MAH. MACAR KARDEŞLER CAD. NO: 40,

SULTAN PASAJI, DA: 505, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5230642

Faks : (212) 5230605

E-

posta : bayram@greyfurttour.com

GUEST TRAVEL TURİZM

Adres : NİŞANCA MAHALLESİ, HAVUZLU BOSTAN SOKAK,

NO:5/10, EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 237 99 99

Faks : (212) 256 20 22

E-

posta : info@guesttravel.com

Web : www.guesttravel.com

GURBET TURİZM

245

Adres : MESİHPAŞA MAH., MUSTAFA KEMAL PAŞA CAD.,

NO:66, D:2. LALELİ EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 458 10 90

Faks : (212) 458 10 92

GÜNAYDIN TURİZM (1.FATİH ŞB.)

Adres : MOLLA FENARİ SOK., İNANHAN, NO:43/101,

CAĞALOĞLU EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 5200410

Faks : (212) 5200410

E-

posta : basaturim@hotmail.com

GÜZEL DOSTLAR TURİZM

Adres : FEVZİPAŞA CAD. YAVUZ SELİM APT. 155/8 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 635 90 00

Faks : (212) 635 40 00

HANNARO TURİZM

Adres : ALEMDAR CAD., NO:9-A SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 528 95 32

Faks : (212) 528 95 33

E-posta : hasan.sen701@hotmail.com

HAREY KALDİYAN TRAVEL

Adres : LALELİ FETHİ BEY CAD. CROWN PLAZA OTEL İÇİ, NO:

10, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5260407

Faks : (212) 5260407

HASKRAL TURİZM

Adres : İSKENDERPAŞA MAH., RAGIPBEY SOK., NO:25-27/4

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 631 75 75

Faks : (212) 533 36 19

HASSLE FREE TURİZM (SULTANAHMET ŞB.)

Adres : CANKURTARAN MAH., YENİ AKBIYIK CAD., NO:10,

SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 458 95 00

Faks : (212) 455 84 44

HAVASER TURİZM

246

Adres : MERCAN NARGİLECİ SOK., SARSILMAZ HAN, K:1/A

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 513 54 52

Faks : (212) 512 80 79

E-

posta : havaser@sarsilmaz.com.tr

HENNES TURİZM (FATİH ŞB)

Adres : AKŞEMSEDDİN MAH. FEVZİ PAŞA CAD. SAADET APT.

NO:125/3 FATİH İSTANBUL

Telefon : (332) 351 50 55

Faks : (332) 352 50 90

HERE&HERE TRAVEL

Adres : MİLLET CAD., FİLDİŞİ İŞMERKEZİ, NO:90/29-30 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 511 22 99

Faks : (212) 511 22 66

HERREZ TOUR

Adres : KEMALPAŞA MAH. ORDU CAD. SAK İŞ HANI, NO: 54, K:

2, D: 2, LALELİ FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5132000

Faks : (212) 5131111

E-

posta : tulaybeyyalcintepe@hotmail.com

HEYSEM TURİZM

Adres : MİLLET CAD., MURATPAŞA MAH., FEZA APT., NO:24/4,

K:2, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 533 30 30

Faks : (212) 533 33 88

E-

posta : ayman@heysem.com.tr

Web : www.heysem.com

HONEST TURİZM

Adres : YEŞİL TULUMBA SOK., ABDULLAH İŞM., K:3, AKSARAY

İSTANBUL

Telefon : (212) 526 09 51

Faks : (212) 526 09 54

E- : aktifturizm@hotmail.com

247

posta

HUDEYBİYE TURİZM

Adres : MUHTESİP İSKENDER MAH., MÜTERCİM ASIM SOK.,

NO:4, K:1 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 523 17 41

Faks : (212) 531 10 30

E-

posta : info@hudeybiye.org

Web : www.hudeybiye.org

I.B.O TURİZM

Adres : ALEMDAR MAH. DİVANYOLU CAD. NO:22 K:4

SULTANAHMET FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 528 04 75

Faks : (212) 528 04 79

E-

posta : info@ibotours.com

INCA TOUR

Adres : MİLLET CAD., KARAGÜL İŞHANI, NO:84, K:5, D:240,

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 533 67 18

Faks : (212) 533 67 31

E-

posta : info@incatour.net

Web : www.incatour.net

INTREPID İSTANBUL TRAVEL AGENCY

Adres : ALEMDAR MAH., TİCARETHANE SOK., HAKKI BEY İŞH.,

NO:1, K:1, EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 512 71 44

Faks : (212) 512 71 54

E-

posta : bisiracibuca@hotmail.com

ISTANT TRAVEL

Adres : ATATÜRK BULVARI NO:148/A BLOK D:10 K:2 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 5140808

Faks : (212) 5140809

E- : sales@3adamtravel.com

248

posta

İCEM TURİZM

Adres : CANKURTARAN MAHALLESİ,MİMAR MEHMET AĞA

CAD., NO:34, SULTANAHMET EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 516 75 53

Faks : (212) 516 88 82

E-

posta : info@icemtour.com

Web : www.icemtour.com

İHTİŞAM TOURISM&TRAVEL AGENCY

Adres : AKŞEMSETTİN MAHL. ZÜLALİ ÇEŞME SOK. NO:11 D:1

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5319410

Faks : (212) 6316342

İKLİM TURİZM

Adres : SOFULAR MAH., AÇIKLAR SOK., NO:27, K:2 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 635 56 13

Faks : (212) 631 54 49

E-

posta : iklimtur@iklimtur.com

Web : www.iklimtur.com

İKRAM TURİZM

Adres : HOCAÜVEYZ MAH. EMİRBUHARI SOK., NO:1/2 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 534 44 04

Faks : (212) 534 25 86

E-

posta : ikram@ikramturizm.com.tr

İLA&İLA TURİZM (EMİNÖNÜ ŞB.)

Adres : MUSTAFA KEMAL PAŞA CAD., NO:66/1 EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 638 47 81

Faks : (212) 638 47 79

İLAYNA TURİZM

Adres : HOCA PAŞA MAH., ANKARA CAD., 60/17 SİRKECİ

İSTANBUL

249

Telefon : (212) 527 31 65

Faks : (212) 527 79 99

E-

posta : ilaynareklam@superonline.com

İMPERİAL TURİZM

Adres : DİVANYOLU CAD. NO: 30 34410 SULTANAHMET

İSTANBUL

Telefon : (212) 513 94 30

Faks : (212) 512 32 91

E-

posta : info@imperial-turkey.com

Web : www.imperial-turkey.com

İNDEPENDENT TRAVEL

Adres : BİNBİRDİREK MAH. DİVANYOLU CAD. NO: 13/A FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 5173007

Faks : (212) 5173006

E-

posta : suleyman@yahoo.com

İNDİGO TURİZM

Adres : KÜÇÜKAYASOFYA NAKLİBENT SOK. NO:41/A

SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 517 75 48

Faks : (212) 518 53 33

E-

posta : red@indigotour.com

İNSİDER TRAVEL

Adres : KUPACILAR SOK. NO: 6, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 517 18 86

Faks : (212) 517 18 84

E-posta : info@insidertravelturkey.com

İSPA TURİZM

Adres : ALİ KUŞÇU MAH. MACAR KARDEŞLER CADDESİ

NO:54/A FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 531 57 54

Faks : (212) 531 96 07

E- : ispaturizm@hotmail.com

250

posta

Web : www.ispa.com.tr

İSTANBUL SIGHTSEEING TOURS TRAVEL AGENCY

Adres : SULTAN AHMET MAH., AKBIYIK CAD. NO:75 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 638 66 01

Faks : (212) 638 66 03

E-

posta : info@istanbulsightseeingtours.com

Web : istanbulsightseeingtours.com

İSTANBUL STOPOVER TOURS

Adres : EMİN SİNAN MAH. PİYERLOTİ CAD. MURAT PALAS APT.

NO:72/78 D.12 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 517 78 89

Faks : (212) 458 78 59

E-

posta : info@istanbulstopovertours.com

Web : www.istanbulstopovertours.com

İSTANBUL VISION TURİZM (Eminönü şb.)

Adres : EMİNÖNÜ, BAB-U HÜMAYUN CAD., NO:1,

SULTANAHMET MEYDANI SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 458 18 00

Faks : (212) 458 18 00

İSTANBUL YEDİTEPE TURİZM

Adres : TAHTAKALE MH.,TOMRUK ÇIKMAZI SOK.SANTRAL

HAN, NO:3,K:2,D:2, TAHTAKALE EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 514 28 89

Faks : (212) 514 28 88

E-

posta : dkaraoz@hotmail.com

İSTİKAMET TURİZM

Adres : OĞUZHAN CAD. NO: 17, K: 3, D: 9, FINDIKZADE FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 5336163

Faks : (212) 5336129

İYT TURİZM

Adres : KEMALPAŞA MAH., ATATÜRK BULVARI, 128, K:4,

251

AKSARAY FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 514 19 91

Faks : (212) 514 19 92

E-

posta : info@iyt.com.tr

Web : www.iyt.com.tr

JASMİNNE TURİZM

Adres : AMIRAL TAFDIL SOKAK, NO:10/A SULTANAHMET

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 638 02 76

Faks : (212) 638 02 83

E-

posta : jasmin@jasminetour.com

Web : www.jasminetour.com

JÜLİDE TOUR

Adres : İNEBEY MAH. MUSTAFA KEMAL PAŞA CAD. ÜLKÜ HAN

NO:39 K:5/1-6 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 512 05 13

Faks : (212) 512 05 29

KADEM TURİZM

Adres : HOCA ÜVEYZ MAH., AKDENİZ CAD., GÜNEY APT.,

NO:92, K:1, D:4, FATİH İstanbul FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 525 65 65

Faks : (212) 525 09 59

E-

posta : info@kademtur.com

KAMANA TURİZM

Adres : ORDU CAD. ÖZDEMIR MARMARA ÇARSISI 21/49

BEYAZIT FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 458 61 41

Faks : (212) 458 61 43

E-

posta : myektas@hotmail.com

KAMERON TURİZM

Adres : AKŞEMSETTİN MAH. AKDENİZ CAD. NO:76 KAT:2

DAİRE:4 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 533 63 44

252

Faks : (212) 531 33 20

E-

posta : kameron@superonline.com

KARACADAĞ TURİZM

Adres : BİNBİRDİREK MAH. DOSTLUK YURDU SOK. YEŞİL APT.

NO: 1/8, K: 3, FATİH EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 6380863

Faks : (212) 6380864

E-

posta : karacadagturizm@hotmail.com

KARACI TURİZM

Adres : İNEBEY MAH.,MUSTAFA KEMAL BUL., İNKILAP CAD.,

ŞENKAYA İŞH, NO:2, K:4, AKSARAY İSTANBUL

Telefon : (212) 633 63 07

Faks : (212) 589 86 94

E-

posta : info@karacitours.com

KARGO TURİZM

Adres : KATİP KASIM MAH. MUSTAFA KEMALPAŞA CAD.

NO:54/4-12 AKSARAY İSTANBUL

Telefon : (212) 638 21 26

Faks : (212) 516 73 45

E-

posta : airkargo@iris.com.tr

KENZ TUR SEYAHAT

Adres : MOLLA GÜRANİ MAH. TURGUT ÖZAL MİLLET CAD.

NO:36/1 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5318717

Faks : (212) 5318666

E-

posta : info@kenztravel.com

KEPEZ TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAH. M. KEMALPAŞA CAD. YILDIZ APT.

NO: 70, K: 5, D: 7, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5185187

Faks : (212) 5185188

KIND TOUR

Adres : SULTAN MAH., MİLLET CAD., MANİSA İŞ HANI NO:49/17

253

HASEKİ-FINDIKZADE FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5149515

Faks : (212) 5299516

KİPTUR TURİZM

Adres : BALABANAĞA MAH. FETHİBEY CAD. GRAND

SHOPPİNG CENTER NO:26/5 LALELİ FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 589 16 13

Faks : (212) 589 09 40

E-

posta : kiptur@superonline.com

Web : www.benekip.com

KİRKİT VOYAGE TURİZM (SULTANAHMET ŞB.)

Adres : MİMAR MEHMET AĞA CAD., AMİRAL TAFDİL SOK.,

NO:12, CANKURTARAN SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 518 22 82

Faks : (212) 518 22 81

KOÇAK TURİZM

Adres

: HÜSAM BEY MAH. MACAR KARDEŞLER CAD.

SIRIMCILAR SOK. NO:13/4 FATİH İstanbul FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 531 80 43

Faks : (212) 531 80 44

E-

posta : mustafakucukkocak@hotmail.com

KOMMEGENE TURİZM

Adres : CANKURTARAN MAH., TEVFİKHANE SOK., NO:8/A

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 518 75 82

Faks : (212) 518 75 83

KURAN TURİZM

Adres : KATİP KASIM MAH., GÜVENLİK CAD., NO:1/A,

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 517 11 00

Faks : (212) 517 05 00

E-

posta : info@kuranhotel.com.tr

Web : www.kuranturizm.com.tr

254

LA VİE TOURS

Adres : FEVZİPAŞA CAD., NİGAR APT., NO:10/2, MALTA FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 534 26 40

Faks : (212) 631 52 97

E-

posta : enes_enes@mynet.com

LEBBEYK TURİZM

Adres : ALİ KUŞÇU MAH. YAVUZSELİM CAD. YEDİ EMİRLER

SOK. NO:54/1 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 491 23 58

Faks : (212) 491 23 68

LEMİS TURİZM

Adres : İSKENDERPAŞA MAH., AHMEDİYE CAD. NO:44 K:4

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 521 74 30

Faks : (212) 521 74 34

E-

posta : info@lemistravel.com

Web : www.lemistravel.com

LEMİS TURİZM

Adres : İSKENDERPAŞA MAH., AHMEDİYE CAD. NO:44 K:4

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 521 74 30

Faks : (212) 521 74 34

E-

posta : info@lemistravel.com

Web : www.lemistravel.com

LEON TURİZM

Adres : İNEBEY MAH., TECEDDÜT CAD., NO.13/1-2-3 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 633 49 40

Faks : (212) 530 74 19

E-

posta : leon_turizm@hotmail.com

LIFE TURİZM (SULTANAHMET ŞB.)

Adres : DİVANYOLU CAD., DİVANYOLU CENTER NO:56/2,

SULTANAHMET İSTANBUL

255

Telefon : (212) 527 88 90

Faks : (212) 527 88 94

LİVA TOUR TRAVEL AGENCY

Adres : KIRMASTİ MAH., KIZTAŞI CAD., NO:43, D:1 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 523 30 01

Faks : (212) 635 85 01

E-

posta : info@livatour.com

Web : www.livatour.com

M.M.M ONİMET TURİZM

Adres : KEMALPAŞA MAH. ATATÜRK BULV. NO:16 AKSARAY

İSTANBUL

Telefon : (332) 527 60 97

Faks : (332) 526 44 11

MAGEC TOUR

Adres : MESİHPAŞA CAD., AYBEY İŞHANI, NO:2/5, D:31

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 638 26 64

Faks : (212) 638 26 64

MAGIC VALLEY CAPPADOCIA TUR (EMİNÖNÜ ŞB.)

Adres : CANKURTARAN MAH., ADLİYE SOK., NO:7, EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 517 37 54

Faks : (212) 638 51 09

MAGNAURA TRAVEL

Adres : KUTLUGÜN SOK., NO:35, SULTANAHMET EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 458 28 55

Faks : (212) 516 93 84

E-

posta : info@magnauratours.com

Web : www.magnauratours.com

MAGNIFICENT TURİZM

Adres : KÜÇÜKAYASOFYA MAH., KÜÇÜKAYASOFYA CAD.,

GELİNLİK SOK.,1/3, SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 458 65 65

256

Faks : (212) 458 65 70

E-

posta : support@magnificenttravel.com

Web : www.magnificenttravel.com

MARCO POLO TURİZM

Adres : DİVANYOLU CAD. NO: 54/11 SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 528 12 38

Faks : (212) 513 17 81

E-posta : marcopolo@unimedya.net.tr

MARDE TRAVEL

Adres : İNEBEY MAH. KÜÇÜKLANGA CAD. NO: 45, YILDIZ APT.

K: 5, D: 5/A, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 530 04 47

Faks : (212) 585 02 77

E-

posta : sevginas@hotmail.com

MATAHARİ TRAVEL

Adres : S. AHMET MAH. ŞİFA HAMAMI SOK. NO: 18, FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 4581327

Faks : (212) 4581347

MAVERA TURİZM

Adres : KEMALPAŞA MAH.,ORDU CAD.,NO:292 K:4/42 AKSARAY

İSTANBUL

Telefon : (212) 527 10 05

Faks : (212) 527 10 06

E-

posta : maveratur@hotmail.com

MAYAK TOUR

Adres : MESİHPAŞA MAH. ORDU CAD. NO:89 D:301 LALELİ

İŞMERKEZİ FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 518 52 57

Faks : (212) 518 52 58

E-

posta : info@mayaktour.com

Web : www.mayaktour.com

MEBRUR TURİZM (FATİH ŞB)

257

Adres : SOFULAR MAH.,MACAR KARDEŞLER CAD., GÖK APT.,

NO:53/1 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 534 44 48

Faks : (212) 534 44 49

E-

posta : info@mebrurturizm.com

MECRA TURİZM

Adres : HÜSAMBEY MAH.KIZTAŞI CAD. NO:30 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 531 10 33

Faks : (212) 531 10 33

MAYAK TOUR

Adres : MESİHPAŞA MAH. ORDU CAD. NO:89 D:301 LALELİ

İŞMERKEZİ FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 518 52 57

Faks : (212) 518 52 58

E-

posta : info@mayaktour.com

Web : www.mayaktour.com

MEBRUR TURİZM (FATİH ŞB)

Adres : SOFULAR MAH.,MACAR KARDEŞLER CAD., GÖK APT.,

NO:53/1 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 534 44 48

Faks : (212) 534 44 49

E-

posta : info@mebrurturizm.com

MECRA TURİZM

Adres : HÜSAMBEY MAH.KIZTAŞI CAD. NO:30 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 531 10 33

Faks : (212) 531 10 33

MEGA YAZICILAR TURİZM

Adres : BALABANAĞA MAH.,BÜYÜK REŞİT PAŞA CAD., NO:18/2

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 526 18 28

Faks : (212) 520 01 76

MEKKE TURİZM

Adres : İSKENDERPAŞA MAH., RAGIPBEY SOK., NO:40, D:3,

AKSARAY FATİH İSTANBUL

258

Telefon : (212) 521 22 50

Faks : (212) 521 22 51

E-

posta : albereket.ist@hotmail.com

MENTUR TURİZM

Adres : AKŞEMSETTİN MAH. FEVZİPAŞA CAD. NO:129 K:3

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 631 96 66

Faks : (212) 631 94 90

E-

posta : info@ufuktur.com.TR

MERKÜR TURİZM (FATİH ŞUBE)

Adres : İNEBEY MAH., MUSTAFA KEMAL PAŞA CAD. BLV. PSJ.

NO:37/3 D:52 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 444 66 75

Faks : (212) 465 53 66

E-

posta : merkur@merkurgroup.com.tr

MERLİN TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAH., SAİT EFENDİ SOK., NO:1, D:111-112-

113 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 458 44 14

Faks : (212) 458 44 16

E-

posta : info@merlinturizm.com

Web : www.merlinturizm.com

MERT&M TOURS

Adres : ATATÜRK BULV. NO:114 K:1 D:23, EMİNÖNÜ FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 520 29 61

Faks : (212) 520 29 63

E-

posta : ist@mertmtour.com

Web : www.mertmtour.com

MERTUR TURİZM

Adres : MUSTAFA KEMAL PAŞA BULV., İNKİLAP

CAD.,ŞENKAYA İŞM.,NO:2, K:3 AK FATİH İSTANBUL

259

Telefon : (212) 588 37 71

Faks : (212) 588 45 30

E-

posta : bmerden@e-kolay.net

MİDDAY TOUR

Adres : CANKURTARAN MAH., ALEMDAR CAD., NO:8,

SULTANAHMET EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 512 44 41

Faks : (212) 528 55 36

E-

posta : oya90@hotmail.com

MİDİLLİS TURİZM

Adres : KÜÇÜK AYASOFYA CAD.NO:21 SULTANAHMET

İSTANBUL

Telefon : (212) 458 08 00

Faks : (212) 517 72 82

E-

posta : midillis@mail.koc.net

Web : www.midillis.com

MİNARE TUR

Adres : DERVİŞALİ MAH., FEVZİPAŞA CAD., NO:156, GİRİŞ KAT,

KARAGÜMROK FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 523 29 50

Faks : (212) 532 41 56

E-

posta : info@minaretur.com

MİR TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAHALLESİ, ŞAİR FİTNAT SOK,

NO:14,ESATBEY APT, D:10,LALELİ EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 518 74 74

Faks : (212) 517 55 21

E-

posta : mir-tur@hotmail.com

MİRANDA TURİZM

Adres : AKSARAY İNKİLAP CAD., EKFUN İŞ MERKEZİ, NO:26/2

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 633 01 33

260

Faks : (212) 632 05 03

E-

posta : mirandatur@mynet.com

Web : www.mirandaturk.net

MORAL TURİZM

Adres : KIZTAŞI CAD. AÇIKLAR SOK.NO:27/3 FATİH İSTANBUL

Telefon : (312) 419 75 75

Faks : (312) 419 75 77

E-posta : tpapila@tr.net

MUHTEŞEM TURİZM

Adres : SULTANAHMET MAH., KÜÇÜKAYASOFYA CAD.,

KÖROĞLU APT., NO:25/4 SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 458 57 50

Faks : (212) 458 57 53

E-

posta : mutravel@superonline.com

MURTİS TOUR

Adres : KEÇİHATUN MAH., TURGUT ÖZAL CAD., NO:15/2

AKSARAY FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 529 77 08

Faks : (212) 632 27 02

E-

posta : murti@travelshopturkey.com

Web : www.travelshopturkey.com

MUSTAFA OĞUZ TURİZM

Adres : LALELİ ORDU CAD., İNAN İŞH, NO:208, K:4, ODA:403,

LALELİ EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 511 13 66

Faks : (212) 513 80 86

E-

posta : moguz4434@hotmail.com

MYMAMBA TURİZM

Adres : İNEBEY MAH. TECEDDÜT SOK. NO:19/3 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 530 04 19

Faks : (212) 530 04 25

E-posta : info@marinavize.com

261

MYSIA TRAVEL

Adres : BINBIRDIREK MAH., KLOTFARER CAD., ALTAN ISM.,

NO:3/3 EMINÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 458 99 40

Faks : (212) 4589943

E-

posta : info@turkeytravelcenter.com

NART TUR TURİZM

Adres : MUSTAFA KEMALPAŞA CAD. NO:29/B AKSARAY

İSTANBUL

Telefon : (212) 632 84 97

Faks : (212) 586 36 21

E-

posta : narttour@narttour.com.tr

Web : www.narttour.com.tr

NASAIR TRAVEL

Adres : AKŞEMSETTİN MAH., HALICILAR CAD.,ÖZDEMİR İŞ

MERKEZİ NO:6 K:4 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 521 20 80

Faks : (212) 521 20 30

NATİKS TURİZM

Adres : GENÇTÜRK CAD. ŞİRVANİZADE SOK. NO:12 KAT:1

ŞEHZADEBAŞI LALELİ İSTANBUL

Telefon : (212) 520 03 01

Faks : (212) 520 03 11

E-

posta : info@natitour.com

NEDİM KAYA TURİZM

Adres : ORDU CAD, ÖZBEK ÇARŞISI, NO: 27, K: 4, D: 51 BEYAZIT

İSTANBUL

Telefon : (212) 518 98 78

Faks : (212) 638 38 60

NEWDEAL TURİZM

Adres : DALBASTI SOK., NO:5, SULTANAHMET EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 638 86 22

Faks : (212) 638 86 24

NİL TUR TURİZM (FATİH ŞB)

262

Adres : MACAR KARDEŞLER CAD., NO:36, K:3 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 635 92 62

Faks : (212) 635 92 64

E-posta : niltur@niltur.com

Web : www.niltur.com

NİLA TURİZM

Adres : MURADİYE CAD. NO: 28 SİRKECİ İSTANBUL

Telefon : (212) 526 88 08

Faks : (212) 526 19 58

E-posta : nilatur@hotmail.com

NUH ARARAT TURİZM

Adres : MOLLA GÜRANİ MAH. OĞUZHAN CAD. NO: 21, D: 4,

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5323426

Faks : (212) 5329986

NUREX TURİZM

Adres : FEVZİPAŞA CAD. NO: 124, K: 2, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 635 35 85

Faks : (212) 635 34 95

NZM TURİZM

Adres : GURUBA HÜSEYİN AĞA MAH., KAKMACI SOK., NO:6,

K:1/1 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 621 49 20

Faks : (212) 621 49 20

OLBİA TURİZM

Adres : KOCAMUSTAFAPAŞA CAD. NO: 126/1 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 529 45 17

Faks : (212) 589 69 67

E-posta : info@olbitur.com

Web : www.olb.tur.com

OLD FONTANA TURİZM

Adres : SOFULAR SİMİTÇİ ŞAKİR SOK. NO:12/2 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 635 38 80

Faks : (212) 635 38 80

263

E-posta : oltfontana@superonline.com

OLİMPİK TURİZM

Adres : MESİHPAŞA CAD., MESİHPAŞA SOKAK, AKSA

İŞMERKEZİ NO:12, K:4, D:801-803 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 516 57 01

Faks : (212) 516 54 14

E-

posta : olimpiktour@superonline.com

OR-YA TURİZM

Adres : HAYRİYE TÜCCARI CAD., NO:18/20, D:2-3 EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 518 23 77

Faks : (212) 518 24 06

OTG TRAVEL

Adres : KÜÇÜKAYASOFYA MAH. ÇARDAKLI FIRIN ARALIĞI

SOK. NO:11 SULTANAHMET FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 518 97 00

Faks : (212) 518 96 99

OVAM TUR

Adres : MACAR KARDEŞLER CAD., SULTAN PASAJI, NO:405

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 531 74 58

Faks : (212) 531 74 81

E-

posta : ovam.tur@mynet.com

OVERSEAS TURİZM

Adres : ALEMDAR MAH., ALEMDAR CAD.,NO:16,

SULTANAHMET EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 513 41 75

Faks : (212) 513 41 77

E-

posta : info@overseatravelagency.com

OYAK TURİZM (KARAKÖY ŞB.)

Adres : ÇULLAŞ İŞ MERKEZİ, NO:26, ÖN BLOK, K:5, KARAKÖY

İSTANBUL

Telefon : (212) 245 06 06

Faks : (212) 245 06 16

ÖNEMLİ TURİZM

264

Adres : MİLLET CAD., YENİ HAN, NO:8/17 AKSARAY İSTANBUL

Telefon : (212) 531 90 06

Faks : (212) 531 48 47

ÖZ&EL TURİZM

Adres : FEVZİPAŞA CAD., NO:112, K:3, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 534 97 55

Faks : (212) 534 39 96

E-posta : ozel@ozeltur.com

Web : www.ozeltur.com

ÖZHÜR TURİZM

Adres : Ş.M GEYLANİ MAH. YALIKÖŞKÜ SOK. YALIKÖŞKÜ

VAKIF İŞ K1 KAPI 115 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 513 62 00

Faks : (212) 528 21 20

ÖZKLAS TURİZM

Adres : YENİÇERİLER CAD., KARAKOL SOK., NO.1, D:401-402-403

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 517 92 17

Faks : (212) 517 92 19

E-

posta : klastravel@hotmail.com

Web : www.klas-travel.cjb.net

P.E. TUR TURİZM

Adres : DİVANYOLU, ŞEFTALİ SOK. NO: 16 SULTANAHMET

İSTANBUL

Faks : (212) 511 16 88

E-

posta : info@petour.com

Web : www.biletbank.com.tr

P.E. TUR TURİZM (SULTANAHMET ŞB.)

Adres : ALEMDAR MAH., ŞEFTALİ SOKAK, NO:16

SULTANAHMET FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5140912

Faks : (212) 5111688

E-

posta : info@kpetour.com

P.T.A. TURİZM

265

Adres : ÖMER AVNİ MAH., İNEBOLU SOK., VASFİYE APT.,

NO:31/2, KABATAŞ İSTANBUL

Telefon : (212) 343 98 00

Faks : (212) 245 33 60

E-

posta : murat@plustours.net

PADİŞAH TURİZM

Adres : AKŞEMSETTİN MAH. FEVZİPAŞA CAD. NO:119 KAT2

DAİRE:2 FATİH İstanbul FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 531 85 25

Faks : (212) 531 83 80

E-

posta : info@padisah.com

PARAN TOUR

Adres : Sultanahmet Mah. Nakilbent Cad. NO:11 A FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 517 07 50

Faks : (212) 517 07 51

E-posta : info@paranturkeytravel.com

Web : www.paranturkeytravel.com

PARKUR TURİZM

Adres : ALİ KUŞÇU MAH. FEVZİPAŞA CAD. NO:44/4 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 533 87 87

Faks : (212) 533 87 17

E-

posta : info@parkurtur.com

PASİFİK TURİZM

Adres : DİVANYOLU CAD. NO: 34 SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 512 30 50

Faks : (212) 513 66 81

E-posta : pasifiktours@turk.net

PENİNSULA TOURS (FATİH ŞB.)

Adres : HÜSAMBEY MAH., M.KARDEŞLER CAD., GÜLGEROĞLU

SARIMCILAR SOK., NO:15,K:3 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 532 06 70

Faks : (212) 532 06 39

PETRA TURİZM

266

Adres : AKŞEMSETTİN MAH., BALİPAŞA CAD., NO:56/3, FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 523 26 55

Faks : (212) 523 26 54

E-

posta : info@petratraveltr.com

PİRATE TOUR

Adres : KLOTFARER CADDESİ, EVİN HAN, NO:29/401-402-403

SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 517 48 30

Faks : (212) 517 48 30

E-

posta : info@piratetourism.com

Web : www.piratetourism.com

PLATFORM TURİZM

Adres : KEMALPASA MAH., ORDU CAD., SELIMPASA SOKAK

NO:2 D:12 EMINÖNÜ FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 520 96 13

Faks : (212) 520 96 17

POSITIVE TURİZM

Adres : MESİHPAŞA CADDESİ, ERSEVEN İŞMERKEZİ, NO:1/5,

D:51, AKSARAY EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 638 90 00

Faks : (212) 638 90 03

E-

posta : info@positivetour.com

Web : www.positivetour.com

PRİDE TRAVEL

Adres : İNCİLİ ÇAVUŞ SOK. ATEŞ PASAJI NO:33/11 EMİNÖNÜ

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 527 06 71

Faks : (212) 527 06 72

E-

posta : bhnmaviturizm@ttnet.net.tr

RABAY TURİZM

Adres : KEMALPAŞA MAH. ŞEHZADEBAŞI CAD. GÜNDEŞ İŞ

HANI, NO: 11, D: 105, FATİH İSTANBUL

267

Telefon : (212) 5120620

Faks : (212) 5120601

E-

posta : info@rabaytourism.com

RAJA TURİZM

Adres : KIRMASTI MAH., BÜYÜKKARAMAN CAD., TAYLASAN

SOK. NO:2 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 534 16 24

Faks : (212) 534 16 29

E-

posta : info@rajatour.net

Web : www.rajatour.net

RAWAN İSTANBUL TOURS

Adres : KEMALPASA SIRVANIZADE SOK., NO:12/4

SEHZADEBASI FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 526 55 12

Faks : (212) 526 55 75

E-

posta : info@rawantours.com

REKOR TURİZM

Adres : İNEBEY MAH., MUSTAFAKEMAL PAŞA CAD., BULVAR

PASAJI, NO:37, ODANO:51-59 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 584 42 33

Faks : (212) 584 42 36

REMEL TURİZM

Adres : FEVZİPAŞA CAD.ESKİALTAY SOK.NO:5 B FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 532 99 77

Faks : (212) 532 97 96

E-

posta : remel@remelgroup.com

RESSAM TURİZM

Adres : ZEYREK MAH. MACAR KARDEŞLER CAD. NO: 12, K: 4,

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5326915

Faks : (212) 5326955

RİNALDO LEVANTE TURİZM

268

Adres : BANKALAR CAD. NO: 31/33,80 000 KARAKÖY İSTANBUL

Telefon : (212) 526 67 38

Faks : (212) 520 90 50

E-posta : levante@escortnet.com

Web : www.levantetours.ojb.net

ROADRUNNER TURİZM

Adres : ALEMDAR CAD., NO:2/B, SULTANAHMET EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 520 45 05

Faks : (212) 520 45 08

E-

posta : info@rrunnertravel.com

RODİNA TURİZM

Adres : LALELİ KEMALPAŞA MAH, ORDU CADDESİ, SELİMPAŞA

SOK., NO:30/6 LALELİ İSTANBUL

Telefon : (212) 519 79 79

S&A TRAVEL

Adres : KEMALPAŞA MAH, MAHMUDİYE ÇEŞMESİ SOK, NO:13,

K:2 D:10-ŞEHZADEBAŞI EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 519 94 40

Faks : (212) 5199471-72

E-

posta : hayrettin@ststurizm.com

S&N TURİZM

Adres : MUSTAFA KEMAL PASA CADDESI ANA HAN NO:31 K:2

D:6 AKSARAY İSTANBUL

Telefon : (212) 632 01 31

Faks : (212) 632 95 03

E-

posta : esenturizm@hotmail.com

SAFİRAN TURİZM

Adres : KEMALPAŞA MAHALLESİ, ORDU CAD., ETHEM RUHİ

İŞHANI, NO:292, K:3, D:32, LALELİ İSTANBUL

Telefon : (212) 513 70 35

Faks : (212) 513 70 59

SAKİN TUR

Adres : KEMALPAŞA MAH., 18 SEKBANLAR SOK., GENÇTÜRK

269

İŞH., NO:64/15 EMİNÖNÜ İstanbul EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 520 31 17

Faks : (212) 520 31 12

SAMAHA TURİZM

Adres : HOCA ÜVEYZ MAH, FEVZİPAŞA CAD., SAMAHA APT.,

NO:97, K:3, D:3, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 531 43 43

Faks : (212) 531 98 52

E-

posta : info@samaha.com.tr

Web : www.samaha.com.tr

SAMANYOLUTUR TURİZM

Adres : KIRMASTİ MAH., KIZTAŞI CAD., BERGAMA APT.,

NO:43/4, FATİH İstanbul FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 524 24 31

Faks : (212) 525 06 66

SARDUNYA TURİZM

Adres : EBUSUUT CAD., AKİF BEY İŞHANI, NO:4/24 EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 527 54 54

Faks : (212) 527 54 50

E-

posta : sardunya@toursturkey.com

Web : www.toursturkey.com

SAYTUR TURİZM

Adres : MURATPAŞA MAH., VATAN CAD., MURATPAŞA SOK.,

NO:29, K:1, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 532 97 71

Faks : (212) 631 85 26

SCARLETT TRAVEL AGENCY (EMİNÖNÜ Şb.)

Adres : MESİHPAŞA MAH, SAİT EFENDİ SOK., NO:1/1 D:104-105

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 518 50 00

Faks : (212) 518 50 07

E-

posta : ayten@scarlettour.com

SEBUKO TURİZM

270

Adres : MOLLA GÜRANİ MAH. SOFTA SİNAN SOK, KURAR APT.

NO: 55, D: 5, HASEKİ FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 6215369

Faks : (212) 6215701

SEÇİL TURİZM

Adres : LALELİ CADDESİ, NO:46 ADA PALAS APT., K:3, D:7

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 518 63 17

Faks : (212) 518 81 22

E-

posta : seciltravel@e-kolay.net

SEKMAN TURİZM

Adres : MESİH PAŞA MAH., MUSTAFA KEMAL CAD., NO:66/3,

AKSARAY FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 458 58 30

Faks : (212) 458 58 30

SELİMİYE TURİZM

Adres : HOCA ÜVEYZ MAH., FEVZİ PAŞA CAD., NO:101/5, FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 532 45 38

Faks : (212) 532 81 00

E-

posta : info@alkaturizm.com.tr

Web : www.alkaturizm.com.tr

SEMERŞAH TURİZM (FATİH ŞUBESİ )

Adres : HATİCE SULTAN MAH., FEZİ PAŞA CAD., NO:327/1,

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 525 55 55

Faks : (212) 531 90 81

E-

posta : info@semersahturizm.com

SENKRON TURİZM

Adres : CANKURTARAN MAH. ARASTA ÇARŞISI, NO: 51

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 638 83 40

Faks : (212) 517 45 24

E- : admin@senkrontours.com

271

posta

Web : www.senkrontours.com

SERDE TURİZM

Adres : AKDENİZ CAD. AKŞEMSEDDİN MAH. ALBAY CEMİL

SAKARYA SOK. NO:1 K:1 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 532 10 61

Faks : (212) 532 15 61

E-

posta : info@serdeturizm.com

Web : www.serdeturizm.com

SERVER TURİZM

Adres : AKŞEMSETTİN MAH. AKDENİZ CAD. BAŞÇILAR İŞ

MERKEZİ NO:6 KAT:3 D:5 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 621 05 00

Faks : (212) 621 05 06

E-

posta : fatih@serverturizm.com.tr

Web : www.serverturizm.com.tr

SEVEN STUDENT TRAVEL SERVICE

Adres : DİVAN CADDESİ, NO:52 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 512 12 27

Faks : (212) 512 36 41

E-posta : 7tepe@doruk.net.tr

SEVENTUR TURİZM

Adres : KÜÇÜKAYASOFYA MAH., DEMİRCİ REİT SOK., NO:19,

SULTANAHMET EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 518 94 31

Faks : (212) 518 94 86

E-

posta : info@seventur.com.tr

SEYR O SEFER TURİZM

Adres : ORDU CAD., NO:296/3 LALELİ İSTANBUL

Telefon : (212) 514 46 50

Faks : (212) 514 46 52

E-posta : magicbus50@hotmail.com

SHABNAM TURİZM

272

Adres : MESİHPAŞA MAH., ORDU CAD., LALELİ İŞM., NO:291,

K:6, D:69, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5186650

Faks : (212) 5186651

E-

posta : info@saminaturizm.com

SHAIKH TOURISM

Adres : MESİHPAŞA CAD., NO:36, KALKAVAN İŞ MERKEZİ, K:4,

NO:405 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 638 62 00

Faks : (212) 638 61 10

E-

posta : shaikhtourism@superonline.com

Web : www.shaikhtourism.com

SHASHOT TRAVEL

Adres : CANKURTARAN MAH. AKBIYIK CAD. TERBIYIK SOK.

NO: 15/A, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 6383638

Faks : (212) 6383639

SHE TURİZM

Adres : KÜÇÜK AYASOSYA MAH. NAKİLBENT SOK. NO:29/A

SULTANAHMET FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 638 50 64

Faks : (212) 638 50 65

E-

posta : shetours@shetours.com

Web : www.shetours.com

SHINY TURİZM

Adres : ALEMDAR MAH., YEREBATAN CAD., NO:15, K:3 D:6

SULTANAHMET EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 527 21 60

Faks : (212) 526 11 08

E-

posta : info@shinytravel.com

SHOLA TURİZM

Adres : AKŞEMSETTİN MAH. AKDENİZ CAD. BAYRAKTAR ART.

NO:67 K:1 D:1 FATİH İSTANBUL

273

Telefon : (212) 5327726

Faks : (212) 5327721

SILA TURİZM

Adres : HOCAÜVEYS MAH., AKDENİZ CAD., NO:6/1, FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 631 57 58

Faks : (212) 534 73 43

E-

posta : operation@silatourisim.com

Web : www.silatour.com

SILK ROAD TURİZM

Adres : İNCİLİ ÇAVUŞ SOK. NO: 37/1 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 526 55 01

Faks : (212) 527 97 96

E-posta : silkroad@silkroadagency.com

SİMAVİ TRAVEL AGENCY

Adres : HOCAPAŞA MAH., ORHANİYE CAD., NO:27/1A EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 526 13 10

Faks : (212) 514 33 80

E-

posta : bilgi@chinatravel.com.tr

SKY TURİZM

Adres : ORDU CAD., HADİ HAN, NO:305, K:1, EMİNÖNÜ LALELİ

İSTANBUL

Telefon : (212) 638 21 53

Faks : (212) 638 23 87

E-

posta : syildirim@skytour.com

Web : www.skyturizm.com

SKYLINE TRAVEL AGENCY

Adres : NEVBAHAR MAH., DARÜLŞİFA SOK., NO:5/A FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 529 39 39

Faks : (212) 529 46 40

E-

posta : sales@all-hotels-world.com

274

SLOT TURİZM

Adres : EMİNÖNÜ ORDU CAD. BAYRAM HAN, NO: 300/1

AKSARAY İSTANBUL

Telefon : (212) 526 52 00

Faks : (212) 520 02 39

E-

posta : slottur@superonline.com

SNB INTERNATIONAL TOUR

Adres : İNEBEY MAH., MUSTAFA KEMAL CAD., ANA HAN,

NO:31, K:5, D:19 AKSARAY İSTANBUL

Telefon : (212) 530 63 51

Faks : (212) 530 67 59

E-

posta : sindbadturizm@superonline.com

SOLİGA & SOLİGA TRAVEL

Adres : MİLLET CAD. KARAGÜL İŞ MERKEZİ NO:86 KAT:6/265

FINDIKZADE FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5333090

Faks : (212) 5333101

E-

posta : soliga@soligatravel.com

Web : www.soligatravel.com

SOPHORA TURİZM

Adres : ALEMDAR MAH., İNCİLİ ÇAVUŞ SOK. NO:15 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 5225501

Faks : (212) 5225502

E-

posta : www.turkeytouragency.com

STATE TOUR AND TRAVEL AGENCY

Adres : M. KEMAL PAŞA CAD. DENİZ SARAY APT. NO:49 K:2 D:5

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 4582626

Faks : (212) 4586969

E-

posta : info@bbctur.com

STT İSTANBUL TRAVEL (01. FATİH ŞB.)

Adres : MİLLET CAD. NO:153 ÇAPA FATİH İSTANBUL

275

Telefon : (212) 585 11 41

Faks : (212) 585 11 41

SUAT TUR TURİZM

Adres : GURABA HÜSEYİNAĞA MAH. İMAM MURAT SOK. NO: 7

AKSARAY İSTANBUL

Telefon : (212) 532 48 14

Faks : (212) 521 74 39

E-

posta : kismettur@superonline.com

SUBAY TURİZM

Adres : MÜFTÜ ALİ MAH. HALİÇ CAD. NO:46/A FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 534 92 49

Faks : (212) 621 02 52

SURRE TURİZM

Adres : KİRMASTİ MAH. KIZTAŞI CAD. NO:45/A FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 531 05 55

Faks : (212) 531 05 44

E-posta : bilgi@surretur.com

ŞEHREMİNİ TRAVEL AGENCY

Adres : ŞEHREMİNİ MAH., MEVLANAKAPI CAD. NO:139/A FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 587 10 04

Faks : (212) 589 09 57

E-

posta : investturizm@hotmail.com

Web : www.investturizm.com

ŞENGÜLER TURİZM

Adres : ALEMDAR MAH., İNCİLİ ÇAVUŞ SOKAK, NO:37, K:3,

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 511 75 56

Faks : (212) 520 77 43

ŞURA TURİZM

Adres : KIRMASTI MAH. NALBANT DEMİR SOK. NO:2-2 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 670 29 08

276

Faks : (212) 670 29 10

T.P.T TRAVEL

Adres : HOCAPAŞA MAH. MEHMET MURAT SOK. NO: 8/9, FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 5278361

Faks : (212) 5149976

E-

posta : ilkayberber@gmail.com

TANCAN TURİZM

Adres : FEVZİ PAŞA CAD., NO:62, K:3, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 521 8022

Faks : (212) 521 80 36

E-posta : info@seyahatweb.com

TANRIDAĞ TURİZM

Adres : MOLLAFENARİ MAH., ÇARŞI KAPI CAD., NO:22/28,

BEYAZIT FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 526 09 91

Faks : (212) 526 09 92

TAVAF TURİZM

Adres : AKŞEMSETTİN MAH. AKDENİZ CAD. NO: 48/1, NUR APT.

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5242425

Faks : (212) 5242427

TEKHAN TURİZM

Adres : HOCAPAŞA MAH. MURADİYE CAD. SAF HAN NO:49/2

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 522 66 66

Faks : (212) 522 71 86

E-

posta : info@tekhanturizm.com

Web : www.tekhantur.com

TENEDOS TURİZM

Adres : KÜÇÜKAYASOFYA CAD. NO: 22, EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 517 87 06

Faks : (212) 517 87 05

TETRA TURİZM

Adres : M.KEMAL PAŞA CAD., TİNTAŞ İŞHANI, NO:52/8-9

277

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 458 77 08

Faks : (212) 458 73 98

E-

posta : tetra@tetraturizm.com

THE LAND OF CIVILIZATIONS TRAVEL

Adres : BİNBİRDİREK MAH. KLODFARER CAD. NO: 3/50,

SULTANAHMET FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 5163345

Faks : (212) 5163344

E-

posta : info@istanbultourservice.com

TİMEKS TURİZM

Adres : SULTANAHMET MAH. OĞUL SOK. NO:14,

SULTANAHMET EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 458 42 63

Faks : (212) 458 42 65

E-

posta : info@timekstour.com

Web : www.timekstour.com.tr

TİMUR TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAH., AKSARAY CAD. CEYLAN

DURSUNLAR İŞHANI, NO:10, K: 5 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 512 89 18

Faks : (212) 512 91 94

E-

posta : timurtourism@doruk.net.tr

Web : www.timtur.com

TOPAZ TURİZM

Adres : ÖMER AVNİ MAH. İNEBOLU SOK. NO: 31/12, SETÜSTÜ

KABATAŞ İSTANBUL

Telefon : (212) 249 45 47

Faks : (212) 252 92 34

E-

posta : topazturizm@superonline.com

TOPRAK TURİZM

Adres : KOCADEDE MAH. FEVZİPAŞA CAD. NO:92 K:2 FATİH

278

İSTANBUL

Telefon : (212) 534 91 91

Faks : (212) 531 91 89

E-

posta : toprak@toprakturizm.com

Web : www.toprakturizm.com

TOTEM TURİZM

Adres : KALKAVAN SHOPPİNG CENTER, MESİH PAŞA CAD, NO:

36, K: 4/401 LALELİ İSTANBUL

Telefon : (212) 516 09 00

Faks : (212) 638 57 26

E-

posta : totemtravel@superonline.com

TOYÇA TURİZM

Adres : CANKURTARAN MAH.,YENİ AKBIYIK CAD.,NO:13

SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 516 89 07

Faks : (212) 518 38 94

E-

posta : orienthostel@superonline.com

TRAVEL PLANNERS TURİZM

Adres : FEVZİPAŞA CAD. FEYZULLAH EFENDİ SOK. NO:6 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 513 42 80

Faks : (212) 513 42 85

TRAVEL TALK TURİZM

Adres : HUDAVENDİGAR CAD., NO:6, K:2, SİRKECİ EMİNÖNÜ

İstanbul EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 522 54 74

Faks : (212) 512 15 53

E-

posta : info@traveltalkeurope.com

TRAVEL TERMİNAL TURİZM

Adres : İNEBEY MAH.MUSTAFA KEMAL PAŞA CAD. ÜLKÜHAN

39. KAT:2/3 AKSARAY FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 587 22 22

Faks : (212) 587 21 21

279

E-

posta : info@travelterminal.net

Web : www.travelterminal.net

TREK TURİZM (17. Sultanahmet/İstanbul Şb.)

Adres : ALEMDAR MAH, DİVANYOLU CAD., NO:22, K:1

SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 528 58 04

Faks : (212) 512 07 66

TRUE BLUE SEYAHAT

Adres : ALEMDAR MAH., YEREBATAN CAD., NO:45/A, EMİNÖNÜ

İSTANBUL

Telefon : (212) 528 75 61

Faks : (212) 528 75 63

E-

posta : info@truebluetour.com

Web : www.truebluetour.com

TUR 34 TURİZM

Adres : VEZNECİLER MAH. BÜYÜK REŞİTPAŞA CAD. NO:8

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 514 53 60

Faks : (212) 528 24 33

E-

posta : tur-34@tur-34.com

Web : www.tur-34.com

TURFANTASTİK TURİZM

Adres : KEÇİHATUN MAH. MİLLET CAD. İNAN İŞHANI NO:5,

D:610 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 589 33 25

Faks : (212) 586 32 56

E-

posta : turfantastik@tnn.net

TURGUT TURİZM

Adres : DİVANYOLU IŞIK SOK., NO: 4, SULTANAHMET

İSTANBUL

Telefon : (212) 517 99 06

Faks : (212) 638 68 57

E-posta : info@tourgoodtravel.com

280

TURKLAND TRAVEL AGENCY

Adres : CANKURTARAN MAH., SEYİT HASAN SOK., NO:11

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 458 09 80

Faks : (212) 458 09 82

E-

posta : info@turklandtravel.com

Web : www.turklandtravel.com

TURMEK TURİZM (3.EMİNÖNÜ ŞB.)

Adres : KEMALPAŞA MAH., ATATÜRK BULVARI, NO:110/A,

AKSARAY EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 528 86 86

Faks : (212) 310 24 21

E-

posta : bilgi@turmek.com.tr

TURŞEN TURİZM

Adres : AKSARAY CAD. NO: 1/3, DOĞAN HAN LALELİ

İSTANBUL

Telefon : (212) 518 69 24

Faks : (212) 518 67 66

E-posta : 2tursen@e-kolay.net

TWI GO TURİZM

Adres : KOCADEDE MAH. KARADUT SOK. NO:5 D:1 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 621 17 91

Faks : (212) 532 78 03

U CAN TRAVEL

Adres : HOCAPAŞA MAH. HÜDAVENDİGAR CAD. NO: 7/E, FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 5141560

Faks : (212) 5141562

E-

posta : ozcan@paranturkeytravel.com

Web : www.paranturkeytravel.com

UKRAY TURİZM

Adres

: TÜLBENTÇİ HÜSAMETTİN MAH., MERMERCİLER CAD.,

NO:13/15, K:1, YENİKAPI EMİNÖNÜ İstanbul EMİNÖNÜ

İSTANBUL

281

Telefon : (212) 516 73 37

Faks : (212) 516 73 37

UMRE TURİZM

Adres : AKITALI MAH. YAVUZ SELIM CAD. MÜSTAKIMZADE

SOKAK NO:33/2 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 531 88 89

Faks : (212) 531 78 58

E-

posta : kenanpostalli@hotmail.com

Web : www.umrepostallihotmail.com

UNİQUE TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAH., SAİT EFENDİ SOK., NO:1/1, K:5, D:125

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 517 89 19

Faks : (212) 517 89 22

UZAY TURİZM

Adres : MESİHPAŞA MAH. AKSARAY CAD. ÖMÜR İŞHANI ODA

NO:401-402 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 527 75 64

Faks : (212) 527 76 48

E-

posta : info@uzayturizm.com.tr

Web : www.uzayturizm.com.tr

UZMAN TURİZM (FATİH şb.)

Adres : HASAN HALİFE MAH. AKDENİZ CAD. PINAR APT. NO:21

K:2 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 491 17 17

Faks : (212) 491 17 19

E-

posta : uzmanturizm_ank@hotmail.com

Web : www.uzmanturizm.com

VACATION TURİZM

Adres : HASAN HALİFE MAH., FEVZİPAŞA CAD., NO:11, D:20

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 521 37 37

Faks : (212) 521 29 68

VEDA TURİZM (ÇORUM ŞB.)

282

Adres : FEVZİPAŞA CAD., VEDİA İŞ HANI, NO:88, K:4, FATİH

İSTANBUL

E-

posta : coırumlu19300@hotmail.com

VENİ VİDİ TRAVEL

Adres : DİVANYOLU CAD., IŞIK SOK., ALİ FAİK İŞHANI, NO:2/6,

K:1, SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 458 97 77

Faks : (212) 458 97 98

E-

posta : info@venividitravel.com

Web : www.venividitravel.com

VEZİR TURİZM

Adres : LALELİ, KEMALPAŞA MAH., ORDU CADDESİ, SELİM

PAŞA SOKAK, NO:7 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 520 34 64

Faks : (212) 514 61 43

E-

posta : vezir_vezir@yahoo.com

VOLARE TURİZM

Adres : ALEMDAR MAH., DİVANYOLU CAD., NO:80/A,

SULTANAHMET İSTANBUL

Telefon : (212) 520 70 82

Faks : (212) 511 49 53

E-

posta : volaretour@turk.net

Web : www.volaretour.com

VOYAGE KEREBAN SEYAHAT

Adres : ALEMDAR MAH., BABIALİ CAD., ÇATALÇEŞME SOKAK,

NO:7/10, EMİRHAN FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 272 61 06

Faks : (212) 272 61 07

E-

posta : info@keraban-tours.com

Web : www.kerdeban-tours.com

WALKABOUT TURİZM

Adres : ALEMDAR MAH., ALEMDAR CAD., ZEMİN KAT NO:3

SULTANAHMET İSTANBUL

283

Telefon : (212) 528 98 10

Faks : (212) 528 98 41

WHY NOT TRAVEL

Adres : HOCAPAŞA MAH. SAFFETTİPAŞA SOK. NO:4 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 527 85 50

Faks : (212) 519 98 86

YARKENT TURİZM

Adres : İNEBEY MAH., MUSTAFA KEMALPAŞA CAD. BULVAR

ÇARŞISI NO:37/7 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 517 82 73

Faks : (212) 517 82 75

YENİ HAYAT TURİZM

Adres : MACAR KARDEŞLER CAD., NO:32, K:1, D:1 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 5321617

Faks : (212) 5323336

E-

posta : hayatturizm@hotmail.com

YEŞİL MAVİ TURİZM

Adres : ORDU CAD., SELİMPAŞA SOK., NO:30, D:37/A, LALELİ

EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 517 95 48

Faks : (212) 458 23 96

E-

posta : info@yesilmavi.net

Web : www.yesilmavi.net

YÜZYIL TURİZM

Adres : İNEBEY MH.MUSTAFA KEMAL PAŞA BLV., İNKİLAP

CD.ŞENKAYA İŞH., NO:2, K:1 FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 530 45 01

Faks : (212) 530 45 84

E-

posta : info@yuzyilturizm.com.tr

Web : www.yuzyilturizm.com.tr

ZAMAN TURİZM

Adres : AKDENİZ CAD., NO:2 FATİH İSTANBUL

284

Telefon : (212) 521 44 29

Faks : (212) 621 90 19

ZAMBAK TUR

Adres : HÜSAMBEY MH., MACAR KARDEŞLER CAD.,

SIRIMCILAR SOK., NO:15, K:1, FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 533 72 72

Faks : (212) 533 33 03

E-

posta : info@zambaktur.com

Web : www.zambaktur.com

ZEMZEMTUR TURİZM

Adres : HIRKAİ ŞERİF MH. FEVZİPAŞA CAD., NO:153/11 FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 631 33 37

Faks : (212) 532 86 45

ZENITH TURİZM

Adres : BALABANAĞA MAH. ORDU CAD. ASLAN HAN. NO: 206,

KAT:1 D: 2-3-4 EMİNÖNÜ İSTANBUL

Telefon : (212) 512 42 31

Faks : (212) 512 42 34

E-

posta : fadil.dizdar@zenith-tour.com

ZİSİNO TRAVEL (FATİH ŞB.)

Adres : İNEBEY MAH., MUSTAFA KEMAL PAŞA CAD., NO:29/A,

FATİH İSTANBUL

Telefon : (212) 529 56 12

Faks : (212) 587 91 17

E-

posta : zisinotravel@hotmail.com

ZÜLAL TURİZM

Adres : FEVZİPAŞA CAD., NO:77, K:2, FATİH İstanbul FATİH

İSTANBUL

Telefon : (212) 521 19 43

Faks : (212) 521 19 50

E-

posta : zulaltour@hotmail.com