GİRİŞ - ilhanuysal.com · İSG Mevzuatında Fiziksel Riskler GİRİŞ Bu ünitenin amacı, İş Sağlığı ve Güvenliğinde Fiziksel Risk etmenleri arasında en önemli yeri

İSG Mevzuatında Fiziksel Riskler

GİRİŞ

Bu ünitenin amacı, İş Sağlığı ve Güvenliğinde Fiziksel Risk etmenleri arasında

en önemli yeri teşkil eden Gürültü ile Titreşim hakkında, mevzuatımızda yer alan

usul ve esasları öğrenmektir.

Ünitelerimizde yer alan mevzuat bilgileri, ilgili birimlerce (değişen

ihtiyaçlara vb. göre) sürekli yenilendiğinin ve güncellendiğinin dikkate alması

önemle hatırlatılır.

TEMEL KAVRAMLAR

28.Temmuz.2013 tarihinde (Resmi Gazete Sayısı: 28721) yayımlanan

“Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik”in amacı,

çalışanların gürültüye maruz kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik

risklerinden, özellikle işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri

belirlemektir.

“Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik”te

geçen;

En yüksek ses basıncı (Ptepe): C-frekans ağırlıklı anlık gürültü basıncının

tepe değerini,

Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS 2607

ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses basıncının ve anlık

darbeli gürültünün de dahil olduğu A-ağırlıklı bütün gürültü maruziyet

düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için zaman ağırlıklı ortalamasını ifade

eder.

Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999

standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü

maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için

zaman ağırlıklı ortalamasını ifade eder.

Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu ifade eder.

22 Ağustos 2013 tarihli Resmî Gazete’de (Resmî Gazete Sayısı: 28743)

yayımlanarak yürürlüğüe giren “Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden

Korunmalarına Dair Yönetmelik”in amacı, çalışanların mekanik titreşime maruz

kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden korunmalarını

sağlamak için asgari gereklilikleri belirlemektir.

“Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik”de

geçen;

Bütün vücut titreşimi: Vücudun tümüne aktarıldığında, çalışanın sağlık ve

güvenliği için risk oluşturan, özellikle de bel bölgesinde rahatsızlık ve

omurgada travmaya yol açan mekanik titreşimi ifade eder.


El-kol titreşimi: İnsanda el-kol sistemine aktarıldığında, çalışanın sağlık ve

güvenliği için risk oluşturan ve özellikle de damar, kemik, eklem, sinir ve

kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşimi ifade eder.

Maruziyet eylem değeri: Aşıldığı durumda, çalışanın titreşime

maruziyetinden kaynaklanabilecek risklerin kontrol altına alınmasını

gerektiren değeri ifade eder.

Maruziyet sınır değeri: Çalışanların bu değer üzerinde bir titreşime

kesinlikle maruz kalmaması gereken değeri ifade eder.

GÜRÜLTÜ RİSKİ

20 Haziran 2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

kapsamındaki işyerlerinde uygulanan “Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden

Korunmalarına Dair Yönetmelik”, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine ve 9

Ocak 1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve

Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6 Şubat 2003 tarihli ve 2003/10/EC

sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır.

Gürültüye Maruziyet Eylem Değerleri ve Maruziyet Sınır Değerleri

Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik’in

uygulanması bakımından, maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri

aşağıda verilmiştir:

En düşük maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A) veya (Ptepe) =

112 Pa [135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans alındığında 135 dB (C)

olarak hesaplanan değer).

En yüksek maruziyet eylem değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A) veya (Ptepe)

= 140 Pa [137 dB(C) re. 20 µPa].

Maruziyet sınır değerleri: (LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) =

200 Pa [140 dB(C) re. 20 µPa].

Maruziyet sınır değerleri uygulanırken, çalışanların maruziyetinin tespitinde,

çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların koruyucu etkisi de dikkate

alınır.

Maruziyet eylem değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate alınmaz.

Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık

gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde, maruziyet sınır değerleri

ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük gürültü maruziyet düzeyi

yerine, haftalık gürültü maruziyet düzeyi kullanılabilir. Bu işlerde;

Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi,

87 dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.

Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için uygun tedbirler alınır.


Gürültüye Maruziyetin Belirlenmesi

İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde

gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi

sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti

belirler.

Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;

Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel

faktörler ve ölçüm cihazının nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara

uygun olur.

Gürültü maruziyet düzeyi ve ses basıncı gibi parametrelerin tespit

edilebilmesi ile ilgili (5 inci) maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri

ve maruziyet eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar

verilebilmesine imkân sağlar.

Çalışanın kişisel maruziyetini gösterir.

Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve iş

müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek üzere uygun bir şekilde

saklanır.

Gürültüye Maruziyet Risklerinin Değerlendirilmesi

İşveren; 29 Aralık 2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş

Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği uyarınca işyerinde

gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde, gürültüden kaynaklanabilecek riskleri

değerlendirirken;

Anlık darbeli gürültüye maruziyet dâhil maruziyetin türü, düzeyi ve

süresine,

Maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerine,

Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak üzere tüm

çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,

Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle ilgili ototoksik maddeler ile

gürültü arasındaki ve titreşim ile gürültü arasındaki etkileşimlerin,

çalışanların sağlık ve güvenliğine olan etkisine,

Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar tarafından algılanması

gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü ile etkileşiminin,

çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisine,

İş ekipmanlarının gürültü emisyonu hakkında, ilgili mevzuat uyarınca

imalatçılardan sağlanan bilgilerine,

Gürültü emisyonunu azaltan alternatif bir iş ekipmanının bulunup

bulunmadığına,

Gürültüye maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal çalışma

saatleri dışında da devam edip etmediğine,

Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,

Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının bulunup

bulunmadığına özel önem verir.


Gürültüye maruziyetin önlenmesi ve azaltılması

İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve teknik gelişmeleri

dikkate alarak, gürültüye maruziyetten kaynaklanan risklerin kaynağında yok

edilmesini veya en aza indirilmesini sağlar ve ilgili (8, 9, 10 ve 11 inci) maddelere

göre hangi tedbirlerin alınacağını belirler.

İşveren, maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun ilgili (5 inci)

maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;

Gürültüye maruziyetin daha az olduğu başka çalışma yöntemlerinin

seçilmesi,

Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü yayan uygun

iş ekipmanının seçilmesi,

İş yerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması ve düzenlenmesi,

İş ekipmanını doğru ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara

gerekli bilgi ve eğitimin verilmesi,

Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;

Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü

emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,

Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme ve

benzeri yöntemlerle azaltılması,

İş yeri, iş yeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım programlarının

uygulanması,

Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu amaçla;

Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,

Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,

hususlarını göz önünde bulundurur.

İş yerinde en yüksek maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının tespiti halinde,

işveren;

Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak,

gürültüye maruziyeti azaltmak için teknik veya iş organizasyonuna yönelik

önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar.

Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde işaretler.

İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak mümkün ise bu

alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.

İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan yerlerdeki gürültü düzeyinin, bu

yerlerin kullanım şartları ve amacına uygun olmasını sağlar.

İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin, Kanunun ilgili (10 uncu)

maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumlarına

uygun olmasını sağlar.

Gürültüye karşı kişisel korunma

Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler, ilgili (8 inci) maddede

belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;


Çalışanın gürültüye maruziyeti ilgili (5 inci) maddede belirtilen en

düşük maruziyet eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları

çalışanların kullanımına hazır hâlde bulundurur.

Çalışanın gürültüye maruziyeti ilgili (5 inci) maddede belirtilen en

yüksek maruziyet eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri

aştığında, kulak koruyucu donanımların çalışanlar tarafından kullanılmasını

sağlar ve denetler.

Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak için her türlü çabayı

gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel korunma tedbirlerinin

etkinliğini kontrol eder.

İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;

2 Temmuz 2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel

Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve

29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel

Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.

İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek şekilde seçilir.

Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.

Çalışana tam olarak uyar.

Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak sağlanır.

Gürültüye maruziyetin sınırlandırılması

Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır değerlerini aşamaz. Bu

Yönetmelikte belirtilen bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına rağmen, ilgili (5 inci)

maddede belirtilen maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının tespit edildiği

durumlarda, işveren;

Maruziyeti, sınır değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli tedbirleri

derhal alır.

Maruziyet sınır değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve bunun

tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik tedbirleri

gözden geçirerek yeniden düzenler.

Gürültüye karşı çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi

İşveren, işyerinde ilgili (5 inci) maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem

değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye maruz kalan çalışanların

veya temsilcilerinin gürültü maruziyeti ile ilgili olarak ve özellikle;

Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,

Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza indirmek

amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı şartlar,

İlgili (5 inci) maddede belirtilen maruziyet sınır değerleri

ve maruziyet eylem değerleri,

Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve gürültü

ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,

Kulak koruyucularının doğru kullanılması,


İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin tespit ve bildiriminin

nasıl ve neden yapılacağı,

Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak ilgili mevzuat hükümlerine

ve ilgili (13 üncü) maddeye göre, çalışanların hangi şartlarda sağlık

gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,

Gürültü maruziyetini en aza indirecek güvenli çalışma uygulamaları

hususlarında bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.

Gürültüyle mücadelede çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması

İşveren, Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair

Yönetmelik’in kapsadığı konularda ve özellikle;

İlgili (7 nci) maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk değerlendirmesi,

İlgili (8 inci) maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması veya azaltılması

için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak tedbirler,

İlgili (9 uncu) maddede belirtilen kulak koruyucularının seçilmesi,

hususlarında çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını

sağlar.

İşitme kaybı için sağlık gözetimi

Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı konulması ve

çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;

İşveren;

Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,

İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre

gerekli görüldüğü hâllerde,

İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,

çalışanların sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

İlgili (5 inci) maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini

aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için, işitme testleri işverence

yaptırılır.

Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık riski olduğunu

gösterdiği yerlerde, ilgili (5 inci) maddede belirtilen en düşük

maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz kalan çalışanlar için de

işitme testleri yaptırılabilir.

İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda tespit edilen işitme

kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle oluştuğunun tespiti hâlinde;

Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında

bilgilendirilir.

İşveren;

İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir.

Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden geçirir.


Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın gürültüye maruz

kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli görülen

tedbirleri uygular.

Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer çalışanların, sağlık

durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık gözetimine

tabi tutulmalarını sağlar.

TİTREŞİM RİSKİ

20 Haziran 2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30

uncu maddesi ile 25 Haziran 2002 tarihli ve 2002/44/EC sayılı Avrupa

Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel olarak hazırlanan “Çalışanların

Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik”, 20 Haziran 2012 tarihli

ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.

Titreşime Maruziyet Sınır ve Eylem Değerleri

Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik’in

uygulanması bakımından, maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri

aşağıda verilmiştir:

El-kol titreşimi için;

Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 5

m/s2.

Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 2,5

m/s2.

Bütün vücut titreşimi için;

Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 1,15

m/s2.

Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 0,5

m/s2.

Titreşime Maruziyetin Belirlenmesi

İşveren, çalışanların maruz kaldığı mekanik titreşim düzeyini, işyerinde

gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır, gerekiyor ise ölçümler yaptırarak

mekanik titreşime maruziyeti belirler. Bu ölçümler, 20 08 2013 tarihli ve 28741

sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan

Laboratuvarlar Hakkında Yönetmeliğe göre yapılır.

Mekanik titreşime maruziyet düzeyi değerlendirilirken aşağıdakiler dikkate

alınır:

Kullanılan ekipmanla yapılan çalışmalardan elde edilen gözlem sonuçları.

Ekipmanın üreticisinden elde edilecek bilgi de dâhil olmak üzere,

ekipmanda veya ekipmanın kullanıldığı özel koşullarda oluşabilecek

titreşimin büyüklüğü hakkındaki bilgiler.


Bu değerlendirme, özel aygıt ve uygun yöntem kullanılarak yapılacak ölçüm

yerine geçmez.

Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde kullanılmak ve

denetimlerde gösterilmek üzere uygun bir şekilde saklanır.

El-kol titreşiminin ölçümü

Çalışanın el-kol titreşimine maruziyetinin ölçümü, aşağıdaki izahlara uygun

olarak yapılır.

El-kol titreşiminde maruziyetin değerlendirilmesi

El-kol titreşiminde maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi sekiz saatlik bir

referans döneme A(8) normalize edilen günlük maruziyet değerinin

hesaplanmasına dayalı olarak, frekans ağırlıklı ivme değerlerinin karelerinin

toplamının (rms) (toplam değer) kare kökü olarak ifade edilen, TS EN ISO 5349-1

“Mekanik Titreşim – Kişilerin Maruz Kaldığı Elle İletilen Titreşimin Ölçülmesi ve

Değerlendirilmesi-Bölüm 1: Genel Kurallar” ile TS EN ISO 5349-2 “Mekanik Titreşim

– Kişilerin Maruz Kaldığı, Elden Vücuda İletilen Titreşimin Ölçülmesi ve

Değerlendirilmesi – Bölüm 2: İşyerlerinde Ölçme Yapmak için Pratik Kılavuz”

standartlarına ve bu standartların en güncel hallerine göre yapılır.

El-kol titreşiminde maruziyetin ölçümü


ilgili maddesine göre yapılan ölçümde aşağıdaki hususlar dikkate alınır:

Kullanılan yöntemler mekanik titreşime maruz kalan çalışanların kişisel

maruziyetini belirleyebilecek nitelikte olacaktır.

TS EN ISO 5349-1 ve 2 standartlarına ve bu standartların en güncel

hallerine göre, kullanılan cihazlar ve yöntemler, ölçülecek mekanik

titreşimin karakteristiğine, çevresel etkilere ve ölçüm aygıtlarının

özelliklerine uyumlu olacaktır.

Çift elle kullanılan aygıtlarda, ölçümler her el için ayrı ayrı yapılacaktır.

Maruziyet, her iki eldeki en yüksek değer esas alınarak belirlenecek ve

diğer el ile ilgili bilgiler de verilecektir.

Elle yapılan ölçümlerde mekanik titreşimin etkileşimi

Mekanik titreşim, elle yapılan ölçümleri veya göstergelerin okunmasını

etkiliyor ise Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair

Yönetmelik’in ilgili 7 nci (Risk Değerlendirmesi) maddesi birinci fıkrasının dördüncü

bendi dikkate alınacaktır.

Mekanik titreşimde dolaylı riskler

Mekanik titreşim özellikle yapıların dayanıklılığını veya bağlantı yerlerinin

güvenliğini etkiliyor ise Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair

Yönetmelik’in ilgili (7 nci) maddesi (Risk Değerlendirmesi) birinci fıkrasının beşinci

(ç) bendi dikkate alınacaktır.


El-kol titreşime karşı kişisel koruyucular

El-kol titreşimine karşı kullanılan kişisel koruyucu donanım, Çalışanların

Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik’in ilgili 8 inci

(Maruziyetin Önlenmesi ya da Azaltılması) maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen

önlemler ile ilgili eylem planına dâhil edilebilir.

Bütün vücut titreşiminin ölçümü

Çalışanın bütün vücut titreşimine maruziyetinin ölçümü, aşağıdaki izahlara

uygun olarak yapılır.

Bütün vücut titreşiminde maruziyet değerlendirmesi

Bütün vücut titreşiminde maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi, günlük

maruziyet değerinin hesaplanmasına dayalı olarak sekiz saatlik dönemde A(8)

sürekli ivme eşdeğeri cinsinden tanımlanan en yüksek (rms) değeri olarak

hesaplanan, TS EN 1032+A1:2011 “Mekanik Titreşim – Titreşim Emisyon Değerinin

Belirlenmesi Amacıyla Hareketli Makinelerin Deneye Tabi Tutulması” ile TS ISO

2631-1 “Mekanik Titreşim ve Şok-Tüm Vücut Titreşime Maruz Kalma

Değerlendirilmesi-Bölüm 1:Genel Kurallar” standartlarına ve bu standartların en

güncel hallerine göre yapılır.

Deniz taşımacılığında, 1 Hz`in üzerindeki titreşimler değerlendirmeye

alınacaktır.

Bütün vücut titreşiminde ölçüm


ilgili (6 ncı) maddesine göre yapılan ölçümde kullanılan yöntemler, söz konusu

mekanik titreşime maruz kalan çalışanların kişisel maruziyetini belirleyebilecek

nitelikte olacaktır. Kullanılan yöntemler; ölçülecek mekanik titreşimin özelliklerine,

çevresel etkilere ve ölçüm aygıtlarının özelliklerine uygun olacaktır.

Bütün vücut ölçümlerde mekanik titreşimin etkileşimi

Mekanik titreşim, elle yapılan ölçümleri veya göstergelerin okunmasını

etkiliyor ise Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair

Yönetmelik’in ilgili (7 nci) maddesi birinci fıkrasının beşinci bendi dikkate

alınacaktır.

Elle yapılan ölçümlerde dolaylı riskler

Mekanik titreşim özellikle yapıların dayanıklılığını veya bağlantı yerlerinin

güvenliğini etkiliyor ise Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair

Yönetmelik’in ilgili (7 nci) maddesi birinci fıkrasının beşinci bendi dikkate

alınacaktır.

Elle yapılan titreşime maruziyetin kapsamı

Özellikle, yapılan işin doğası gereği çalışanın, işverenin gözetimindeki

dinlenme tesislerinden yararlandığı yerlerde, Çalışanların Titreşimle İlgili

Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik’in ilgili (7 nci) maddesi birinci fıkrasının


yedinci (f) bendi uygulanacaktır. Bu tesislerdeki bütün vücut titreşimi, "zorunlu

haller" dışında kullanım amaçlarına ve koşullarına uygun düzeye indirilecektir.

Titreşimde Risk Değerlendirmesi

İşveren; 29.12.2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete`de yayımlanarak

yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği uyarınca

işyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde, mekanik titreşimden

kaynaklanabilecek riskleri değerlendirirken aşağıda belirtilen hususlara özel önem

verir;

Aralıklı titreşim veya tekrarlanan şoklara maruziyet de dahil maruziyetin

türü, düzeyi ve süresine,

Maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerlerine,

Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak üzere tüm

çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan etkilerine,

Mekanik titreşim ile çalışma ortamı arasındaki veya mekanik titreşim ile

diğer iş ekipmanları arasındaki etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve

güvenliğine olan dolaylı etkisine,

İş ekipmanlarının mekanik titreşim düzeyi hakkında, ilgili mevzuat

uyarınca imalatçılardan sağlanan bilgilere,

Mekanik titreşime maruziyet düzeyini azaltacak şekilde tasarlanmış

alternatif bir iş ekipmanının bulunup bulunmadığına,

Bütün vücut titreşimine maruziyetin, işverenin sorumluluğundaki normal

çalışma saatleri dışında da devam edip etmediğine,

Düşük sıcaklık gibi özel çalışma koşullarına,

Sağlık gözetiminden elde edilen uygun en güncel bilgilere.

Titreşime maruziyetin önlenmesi veya azaltılması

Riskler ile kaynağında mücadelenin uygulanabilirliği ve teknik gelişmeler

dikkate alınarak, mekanik titreşime maruziyetten kaynaklanabilecek riskler

kaynağında yok edilir veya en aza indirilir.

Maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında 6331 sayılı Kanunun 5 inci

maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyulur.


ilgili maddesinde belirtilen maruziyet eylem değerlerinin aşıldığının tespit edilmesi

hâlinde; işveren, mekanik titreşime ve yol açabileceği risklere maruziyeti en aza

indirmek için özellikle aşağıdaki hususları dikkate alarak teknik ve organizasyona

yönelik önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve uygulamaya koyar:

Mekanik titreşime maruziyeti azaltan başka çalışma yöntemlerini seçmek.

Yapılan iş göz önünde bulundurularak, mümkün olan en düşük düzeyde

titreşim oluşturan, ergonomik tasarlanmış uygun iş ekipmanını seçmek.

Titreşime maruziyeti azaltmak için bütün vücut titreşimini etkili bir

biçimde azaltan oturma yerleri, el-kol sistemine aktarılan titreşimi azaltan

el tutma yerleri ve benzeri yardımcı ekipman sağlamak.


İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları için uygun bakım programları

uygulamak.

İşyerini ve çalışma ortamını uygun şekilde tasarlamak ve düzenlemek.

Mekanik titreşime maruziyetlerini azaltmak amacıyla, iş ekipmanını doğru

ve güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara gerekli bilgi ve eğitimi

vermek.

Maruziyet süresi ve düzeyini sınırlandırmak.

Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerini düzenlemek.

Mekanik titreşime maruz kalan çalışana soğuktan ve nemden koruyacak

giysi sağlamak.

İşveren; Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair

Yönetmelik’e göre alınacak önlemlerin, 6331 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi

uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumlarına uygun

olmasını sağlar.

Maruziyetin sınırlandırılması

Çalışanın maruziyeti, hiçbir koşulda Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden

Korunmalarına Dair Yönetmelik’in ilgili maddesinde belirtilen maruziyet sınır

değerlerini aşmayacaktır. Bu Yönetmelikte belirtilen tüm kontrol tedbirlerinin

alınmasına rağmen, maruziyet sınır değerinin aşıldığının tespit edildiği

durumlarda, işveren;

Maruziyeti, maruziyet sınır değerinin altına indirmek üzere gerekli olan

tedbirleri derhal alır.

Maruziyet sınır değerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve bunun

tekrarını önlemek amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik gerekli tedbirleri

alır.

Titreşime maruziyette çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi

İşveren; işyerinde mekanik titreşime maruz kalan çalışanların veya

temsilcilerinin, işyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçları ve özellikle

de aşağıdaki konularda bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar;

Mekanik titreşimden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza

indirmek amacıyla alınan önlemler,


ilgili maddesinde belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem

değerleri,

Mekanik titreşimden kaynaklanabilecek risklerin değerlendirilmesi ve

ölçüm sonuçları ile kullanılan iş ekipmanlarından kaynaklanabilecek

yaralanmalar,

Mekanik titreşime bağlı yaralanma belirtilerinin niçin ve nasıl tespit

edileceği ve bildirileceği,

İlgili mevzuata göre, çalışanların hangi şartlarda sağlık gözetimine tabi

tutulacağı,

Mekanik titreşime maruziyeti en aza indirecek güvenli çalışma

uygulamaları.


Titreşim konusunda çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması

İşveren, 6331 sayılı Kanuna göre Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden

Korunmalarına Dair Yönetmelik’in kapsadığı konular ile ilgili çalışanların veya

temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar.

Titreşime maruziyette sağlık gözetimi ve özel koşullar

Mekanik titreşime maruziyet sonucu ortaya çıkabilecek sağlık sorunlarının

önlenmesi ve erken tanı amacıyla, işveren;

Çalışanların aşağıdaki koşullarda sağlık gözetimine tabi tutulmalarını

sağlar:

6331 sayılı Kanunun ilgili (15 inci) maddesi ve ilgili mevzuat

hükümlerine göre gereken durumlarda.

İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonuçlarına göre

gerektirmesi halinde.

Bu Yönetmelikte belirtilen maruziyet eylem değerlerini aşan

mekanik titreşime maruziyetin olduğu her durumda.

Sağlık gözetimi sonuçlarını dikkate alarak, gerekli koruyucu önlemleri alır.

Sağlık gözetimi, aşağıdakilere uygun olarak yürütülür;

Sağlığa zararlı bir etki ya da belirli bir hastalık ile maruziyet arasında bir

ilişki olduğu tespit edilebildiği durumlarda çalışanların titreşime

maruziyeti,

Hastalığın veya etkilenmenin çalışanın özel çalışma koşullarından ortaya

çıkma ihtimalinin olması,

Hastalık veya etkilenmenin saptanması için geçerli yöntemlerin bulunduğu

durumlar.

Sağlık gözetimi sonucunda, çalışanda mekanik titreşime maruz kalmanın

sonucu olarak tanımlanabilir bir hastalık veya olumsuz bir sağlık etkisi saptanması

hâlinde:

Çalışan, iş yeri hekimi tarafından kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında

bilgilendirilir. Çalışanların özellikle, maruziyetin sona ermesinin ardından

yapılacak sağlık gözetimi ile ilgili bilgi ve önerileri alması sağlanır.

İşveren, tıbbi gizlilik dikkate alınarak, sağlık gözetiminde saptanan dikkate

değer bulgular hakkında bilgilendirilir.

İşveren;

İş yerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden geçirir,

Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden geçirir,

Çalışanın titreşime maruz kalmayacağı başka bir işte

görevlendirilmesi de dâhil, riskleri önlemek veya azaltmak için

gerekli tüm tedbirleri alır,


Benzer biçimde maruz kalan çalışanların sağlık durumunun gözden

geçirilmesi için düzenli bir sağlık gözetiminin uygulanmasını sağlar.

Böyle durumlarda iş yeri hekimi, maruz kalan çalışanlar için tıbbi

muayene isteyebilir.

Özel koşullar


uygulanması bakımından özel koşullar aşağıda belirtilmiştir:

Deniz ve hava taşımacılığında; çalışanların sağlık ve güvenliğinin

korunmasıyla ilgili genel ilkelere uyulması koşuluyla, bütün vücut titreşimi

bakımından, işin ve işyerinin özellikleri açısından, alınan tüm teknik ve

idari önlemlere rağmen maruziyet sınır değerlerine uyulmasının mümkün

olmadığı koşullarda, Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına

Dair Yönetmelik’in ilgili maddesi uygulanmaz.

Çalışanın mekanik titreşim maruziyetinin genellikle ilgili (5 inci) maddede

belirtilen maruziyet eylem değerlerinin altında olduğu ama zaman zaman

belirgin değişiklikler gösterdiği ve maruziyet sınır değerini aştığı

durumlarda, Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair

Yönetmelik’in ilgili maddesi uygulanmaz. Bu durumda; 40 saatlik ortalama

maruziyet değeri, maruziyet sınır değerinden düşük olmalı ve çalışma

ortamındaki farklı kaynakların neden olacağı toplam riskin, maruziyet sınır

değerine ulaşıldığında oluşabilecek riskten daha az olduğu kanıtlanmalıdır.

Yukarıda bentlerde belirtilen uygulamaya, özel koşullar dikkate alınarak

ortaya çıkan risklerin en aza indirildiğinin ve ilgili çalışanların uygun sağlık

gözetimine tabi tutulduklarının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş

müfettişlerince tespit edilmesi halinde dört yıl için izin verilebilir. Mevcut

durum, iyileştirici koşullar en kısa sürede sağlanarak ortadan kaldırılır.


Öze

t

•“Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik”in amacı, çalışanların gürültüye maruz kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle işitme ile ilgili risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.

•Bütün vücut titreşimi, vücudun tümüne aktarıldığında, çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan, özellikle de bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya yol açan mekanik titreşimidir.

•El-kol titreşimi, insanda el-kol sistemine aktarıldığında, çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan ve özellikle de damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşimini ifade eder.

•Maruziyet eylem değeri, aşıldığı durumda, çalışanın titreşime maruziyetinden kaynaklanabilecek risklerin kontrol altına alınmasını gerektiren değerini ifade eder.

•Maruziyet sınır değeri, çalışanların bu değer üzerinde bir titreşime kesinlikle maruz kalmaması gereken değeri ifade eder.

•“Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik”in amacı, çalışanların mekanik titreşime maruz kalmaları sonucu oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden korunmalarını sağlamak için asgari gereklilikleri belirlemektir.

•6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 uncu maddesi ile 25 Haziran 2002 tarihli ve 2002/44/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel olarak hazırlanan “Çalışanların Titreşimle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik”, 20 Haziran 2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.


DEĞERLENDİRME SORULARI

1. C-frekans ağırlıklı anlık gürültü basıncının tepe değeri ne şekilde adlandırılır?

a) C Frekansı

b) Tepe Frekansı

c) En yüksek Frekans

d) Anlık Gürültü basıncı

e) En yüksek ses basıncı (Ptepe):

2. TS 2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en yüksek ses basıncının ve

anlık darbeli gürültünün de dâhil olduğu A-ağırlıklı bütün gürültü maruziyet

düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için zaman ağırlıklı ortalamasını hangisi

ifade eder?

a) Günlük gürültü maruziyet sınırı

b) Günlük anlık darbeli gürültü düzeyi

c) Günlük gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]

d) TS 2607 ISO 1999 değeri

e) A-ağırlıklı bütün gürültü maruziyet düzeyi

3. TS 2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi A-ağırlıklı günlük gürültü

maruziyet düzeylerinin, sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için

zaman ağırlıklı ortalamasını hangisi ifade eder?

a) TS 2607 ISO 1999 maruziyet seviyesi

b) Haftalık gürültü maruziyet düzeyi (LEX, 8saat)

c) Günlük gürültü ağırlık ortalaması

d) Sekiz saatlik gürültü maruziyet sınır değeri

e) Zaman ağırlıklı gürültü ortalama değeri

4. “Vücudun tümüne aktarıldığında, çalışanın sağlık ve güvenliği için risk

oluşturan, özellikle de bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya yol

açan mekanik titreşimi” ifadesi ile hangi kavram tanımlanmaktadır?

a) Çalışan titreşimi

b) Beden titreşimi

c) Omurga titreşimi

d) Bütün vücut titreşimi

e) Mekanik titreşim


5. “Aşıldığı durumda, çalışanın titreşime maruziyetinden kaynaklanabilecek

risklerin kontrol altına alınmasını gerektiren değer” ifadesi ile hangi kavram

tanımlanmaktadır?

a) Maruziyet eylem değeri

b) Maruziyet sınır değeri

c) Maruziyet risk kontrol değeri

d) Maruziyet risk seviyesi

e) Maruziyetten kaynaklanabilecek risk seviyesi

6. El-kol titreşimi için, sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır

değeri nedir?

a) 4 m/s2

b) 5 m/s2

c) 6 m/s2

d) 7 m/s2

e) 8 m/s2

7. El-kol titreşimi için, sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem

değeri nedir?

a) 2,5 m/s2

b) 3 m/s2

c) 3,5 m/s2

d) 4 m/s2

e) 5 m/s2

8. Bütün vücut titreşimi için, sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır

değeri nedir?

a) 0,5 m/s2

b) 0,95 m/s2

c) 1,15 m/s2

d) 2,25 m/s2

e) 3,5 m/s2


9. Bütün vücut titreşimi için, sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet

eylem değeri nedir?

a) 3 m/s2

b) 2 m/s2

c) 1 m/s2m/s2

d) 0,5 m/s2

e) 0,1 m/s2

10. Deniz taşımacılığında, kaç Hz`in üzerindeki titreşimler değerlendirmeye

alınacaktır?

a) 5

b) 4

c) 3

d) 2

e) 1

Cevap Anahtarı

1.E,2.C,3.B,4.D,5.A,6.B,7.A,8.C,9.D,10.E


YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER KAYNAKLAR

http://www.mevzuat.gov.tr/

(Erişim Tarihi: 01.01.2015)

http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/csgb.portal


http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/itkb.portal


http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/isggm.portal


http://www.isgum.gov.tr/


http://www.casgem.gov.tr/


Documents

GİRİŞ - ilhanuysal.com · İSG Mevzuatında Fiziksel Riskler GİRİŞ Bu ünitenin amacı, İş Sağlığı ve Güvenliğinde Fiziksel Risk etmenleri arasında en önemli yeri